JOHANNUS ORGELBOUW
Een kort geschiedenis-overzicht,
Hoewel JOHANNUS Orgelbouw een relatief jong bedrijf is, kan het bogen op
&en ruille ervaring in het bouwen van electronische klassieke orgels,
Met begon in een kelderruimte Met net bouwen van kerkorgels, waarvan net
eerste werd uitgeleverd op 4 lIaart
1971,
Al vrij spoedig daarna werden
studieorgels aan het assortiMent toegevoegd.
Er was veel vraag naar dit nieuwe instrument, dat het studeren van
klassieke- en Iithurgische MUziek voor veel Meer orgel-enthousiasten
mogelijk lIaakte,(immers niet iedereen had de mogeliikheid regelmatig in
de kerk te kunnen en te mogen spelen),
Door de snel stijgende produktie was de werkruiate al 9aUW te klein en
verhuisde men in
1972
naar een pand in Veenendaal, Hier werden de
studie-orgels type S, HII en HIlI, en de kerkorgels type KII, KIIB, KIIC
en KIIIC gebotNd,
In
1976
durfde Iftennet aan om een eigen bedriif te laten bouwen, waarmee
de wensen van zowel artistiek- als produktiegerichte aensen in
vervulling konden gaan,
20 werd binnen het bedrijf een complete concertzaal gemaakt die, geheel
volgens de 1I0derne opvattingen "laulti-functioneel" was, dat wil zeggen
dat deze zaal behalve voor het geven van concerten, ook gebruikt kon
(en kan) worden voor het cIemonstreren van kerkorgels, en voor het
v66rintoneren van deze orgels, Dit houdt in dat kerkorgels hier
klanktechnisch op een grote ruillte worden ingesteld, zodat dit enige
uren kan schelen bij het intoneren in de kerk zelf,
Het nieuwe bedrijf in Ede werd op
12
maart
1976
geopend door de organist
Feike Asma, naar wie de concertzaal tot zijn eigen verrassing ook werd
genoemd, uit erkentelijkheid voor de waardevolle adviezen die hij
JOHANNUS Orgelbouw heeft gegeven die hebben bijgedragen bij het leggen
van de basis van de karaktristieke "Johannus" klank,
Tot op de dag van vandaag bouwen wij met veel inzet en genoegen een
uitgebreide serie "grote" en "kleine
lt
orgels die inmiddels in de gehele
wereld bekend zijn geworden.
JOHAtHJS Orgelbouw wenst u veel Il\uzikaalgenoegen met
w
orgel,
PEDAAL
1. Contrabas
2, Subbas
3. Prestant
4, Violon
5. 6edekt
6. Octaaf
7. t1ixtuur
8, Bazuin
9. Trompet
10. Klaroen
11. Hoofdw.-Pedaal
12, Zwelw,-Pedaal
16"
16'
8"
8"
8'
4'
3
st,
16'
8"
4'
HOOFDWERK
13. Prestant
14, Diapason
15. GaMba
16. Holpijp
17. Octaaf
18, Open Fluit
19. Quint
20, Octaaf
21. S~r Quint
22, Octaaf
23. Cornet
24. Mixtuur
25. TroMpet
26, Klaroen
27. Tremulant
28. Zwelw.-Hoofdw.
Verklaring van de cijfers:
1,
Pedaal
2, Vaste-cOMbinatie schakelaar
3. Aansluiting hoofdtelefoon
4. Plaats van de serienummerplaat
5. Volume regelaar totale orgel
6, Chorus regelaar
7. Volume regelaar kathedraal
8, 4-Standen lengteregelaar kathedraal
9. Registers Pedaal
10. Zwelwrk
11. Registers hoofdwerk
12. Hoofdwerk
13. Registers zwelwerk
14. Transpositeur
15. Netschakelaar
16. Zwel trede hoofdwerk lpedaal
17. Zweltrede zwelwerk
8'
8'
8'
8'
4'
4'
2
2/3'
2'
1
1/3'
1 '
4
st.
5
st.
8'
4'
ZWELWERK
29. Quintadeen
30. Prestant
31. Vox Celeste
32. Roerflui t
33. Octaaf
34. Celeste
35. Koppelfluit
36. Terts
37, Quintfluit
38. Fluit
39. Terts
40. Sesquialter
41. Fagot
42. Oulciaan
43. Regaal
44. Tremulant
Afk.
pp
P
t1F
F
FF
: T
1 1
BenaMing
Pianissimo
Piano
Mezzo Forte
Forte
FortissiMo
Tutti
SaMenstelling (registerlUHlers)
2 16 32
PP
+
5 18 35
P
+
3 6 13 15 17 30 33
MF
+
7 9 19 20 25 37 38 42
F
+
1 24 29 40
FF
+
8 10 11 12 21 26 28 41 43
TA (Tongwerken-af) schakelaar
HR (Handregistratie) schakelaar
HR+ schakelaar: hiermee is het registreren in
combinatie Met de vaste cOMbinaties mogelijk.
16'
8'
8'
8'
4'
4'
4'
3 1/5'
2 2/3'
2'
1
3/5'
2
st.
16'
8'
8"
INLEIDING
U bent de bezitter geworden van een JOHANNUS orgel, een instrument Met een
enorme klankrijkdom en ongekende cOMbinaties. Wij als bouwers van dit orgel
willen u graag nelpen deze eigenschappen te ontdekken. De verschillende
onderdelen worden puntsgewijs behandeld, en achterin zijn enkele
registervoorbeelden opgenomen. Hierbij is ook enige ruiMte opengelaten voor net
noteren van uw eigen cOMbinaties,
Wij hopen dat deze handleiding, samen met uw orgel, een goed uitgangspunt zal
zijn voor vele jaren van muzikaal ganoegen,
LESSENAAR
De lessenaar heeft een vergrendel ing, die voorkomt clat deze tijdens net
transport beschadigt. Om de lessenaar op- of neer te laten klappen moet men deze
eerst aan de onderzijde iets optillen zodat de vergrendeling wordt opgeheven.
NETSPANNIN6
Controleer, voor u net orgel aansluit, of de spanning welke vermeld staat op de
serienummerplaat, gelijk is aan die van uw wandkontaktdoos.
De serienummerplaat bevindt zich links onder de manualen.
PEDAAL
Het.pedaal van uw orgel werkt _t Magneet.schakelaars. Het moet claarOilgoed onder
het orgel worden geschoven, om net uitvallen van tonen te voorkomen.
NETSCHAKELAAR
Met de netschakelaar kan net orgel in- of uitgeschakeld worden.
Wanneer het orgel aanstaat, gaat er een rood lampje branden in de schakelaar,
VASTE COMBlNATIES
De vaste combinaties zijn registergroepen, electronisch ingesteld volgans vaste
muzikale normen, beginnend bij PP (Pianissimo) en eindigend bij T (Tutti),
Wilt u zelf registreren, clan kan dit door de knop HR (Handregistratie) in te
drukken. Het is ook mogelijk om binnen een vaste combinatie zelf registers bij
te schakelen, Dit kunt u doen door niet alleen een vaste-combinatie knop, maar
ook de HR+ knop in te drukken, Wilt u de tongwerken in een vaste combinatie of
in de handregistratie uit.schakelen, dan kan dit door de TA knop (Tongwerken af)
in te drukken, De t.ongwerkenzijn de rood aangegeven registers,
KOPPELS
Het orgel bezit volledige manuaal- en pedaalkoppels. Met de Mnuaalkoppels
kunnen de verschillende werken aan elkaar gekoppeld worden, Dit houdt. in dat u
bij de OPUS 235 de registers van net. zwelwerk op het. hoofdwerk kunt bespelen
(Registernummer 28),
Bij gebruik van de pedaalkoppels kunt u de registers van de respectievelijke
manualen bespelen op het pedaal.
TREt1Ul.ANTEN
De manualen hebben gescneiden tremulanten,
Bij gebruik van de pedaalkoppels worden de tremulanten van de desbetreffende
manualen meegekoppeld naar net pedaal.
Het pedaal zelf heeft uiteraard geen treMUlant.
ZWELTREDEN
Bij de OPUS 235 heeft ieder Mnuaal zijn eigen zwelt.rede, waarbij net
pedaalvoluMe regelbaar is Met de zweltrede van het hoofdwerk. Bij gebruik van de
zweltrede neemt de scnerpte van de registers af wanneer men het volume
terugneemt,
TRANSPOSITEUR
De transpositeur geeft u de mogelijkheid om het orgel te transponeren, d.w.z. u
kunt Met deze regelaar het orgel drie Itaal een halve toon hoger of lager
steMllen. Dit kan vooral van pas komen bij het sa_nspelen met andere
instrumenten of met zangers, die graag hoger of lager apelen of zingen, terwijl
u de originele muziek kunt blijven spelen.
KATHEDRAAL
Het door JOHANNUS Orgelbouw b.v. ontwikkelde digitale kathedraal-effect zorgt
voor een ruimtelijke weergave van de orgelklank.
Voor een optimale instelling van dit effect staan er twee regelaars tot uw
beschikking: De linker regelaar bepaalt het volume van de kathedraal, de rechter
regelaar de lengte d.M.V. 4 standen, 1 uit-stand (uiterst links) en 3 lengte-
standen, oplopend van links naar rechts. Zowel de intensiteit als de uitlooptijd
van het kathedraal-effect kunnen op deze wijze worden geregeld.
CHORUS
Om een zo breed mogelijk klinkend orgel te verkrijgen is er gebruik gemaakt van
meerdere toonopwekkingssysteMen.
Door de regelaar "CHORUS" rechtsom te draaien worden de verschi llende
toonopwekkingssysteMen onderling een weinig versteMd. filetde chorus-regelaar
kunt u naar eigen sMaak een meer strak klinkend, dan wel een breed juichend
orgel verkrijgen. Het optiMale effect van de chorus verkrijgt Men door gekoppeld
te spelen. Het chorus-effect is maxiMaal bij een geheel rechtsoM gedraaide
chorus-regelaar. In het algemeen dient men dit effect met mate te gebruiken.
VOLUME
Het totale volume van het orgel is instelbaar met de regelaar
Deze volume-regeling verandert (in tegenstelling tot het zwelpedaal)
de klankkleur van het orgel.
"VOLUt1E".
niets aan
HOOFDTELEFOON AANSLUITING
De hoofdtelefoonaanslui ting is stereo uitgevoerd en gegchikt voor elke stereo
hoofdtelefoon tot
200
Ohm. Bij gebruik van de hoofdtelefoon op het orgel worden
de luidsprekers van het orgel automatisch afgegchakeld. De verschillende kanalen
worden nu gelijkmatig verdeeld over de twee kanalen van de hoofdtelefoon.
DE KUNST VAN HET RE6ISTREREN
Het registreren is een wezenlijk onderdeel van het orgelspel. Waarschijnlijk is
het ook een van de moeilUkste begriPpen om duidelijk te Maken, OMdat het in
grote mate afhankelijk is van de persoonlijke sMaak van de organist(e).
Ais u geen ervaring heeft in het registreren, zult u echt tijd nodig hebben om
al de mogelijkheden van uw orgel te leren kennen. Op de achterzijde van deze
handleiding staan een aantal registratievoorbeelden. Hierin ziet u dat op het
pedaal een 16 voets labiaal(b.v.SUBBAS 16') altijd de basis is, terwijl dit op
de manualen altijd een 8 voets labiaaHb. v .HJLPIJP 8') is. Vanuit deze basis
wordt de registratie verder opgebouwd. Het verdient aanbeveling OM zoveel
mogelijk binnen een registergroep of "koor" te combineren. Zo bestaat een
prestantenkoor onderMeer uit: PRESTANT, OCTAAF, QUINT en t1IXTUUR.
Een fluitenkoor bestaat ondermeer uit: I-D..PIJP,ROERFLUIT, FLUIT en WOUOFLUIT.
Voorbeelden van 90ede en fraaie registercOMbinaties zijn bijvoorbeeld
PRESTANT 8' met OCTAAF 4' of van HOLPIJP 8' met FLUIT 4'. De vulstemmen (aIle
stemmen die geen hele voetmaat-aanduiding hebben) kOMen als kroon op de
combinaUe van 8', 4', en 2' registers. Tongwerken zijn te gebruiken als
solostem of als aanvulling op het volle werk. N09Maals, laat uw eigen smaak de
belangrijkste raadgever zijn, weet de registers te gebruiken zoals een schilder
ziJn kleuren, steeds weer verschillende cOMbinaties, waarbij u de funcies van de
zweltreden en tremulanten niet moet vergeten.
AKOESTIEK AANSLUITING
Aan de achterzijde van het orgel bevindt zich een 5-polige connector (Metaal>,
bestellidvoor het aansluiten van de JOHANNUS 4-kanalen akoestiek. Dit is een
systeem dat d.m.v. 4 losse luidsprekerboxen in de ruimte waar het orgel staat de
klank van een concertzaal of kathedraal creeert.
Ow Hi-Fi installatie kan eveneens op de akoestiek worden aangesloten, waardoor
ook andere apparatwr als pick-up en cassette-deck in combinatie Met de
akoestiek beluisterd kunnen worden.
PIJPENFRONT AANSLUITIN6
De zwarte a-pol ige connector, welke zich eveneens aan de achterzijde van het
orgel bevindt, is besteMd voor het aansluiten van een JOHANNUS
luidsprekeropbouw, al of niet met sierpijpwerk. Oit front geeft niet alleen een
fraai uiterlijk aan uw orgel, Maar ook het geluid wordt verbeterd: Door de
coMbinatie van luidsprekers in het orgel en in de opbouw ontstaat een betere
geluidsbalans en een optiMale klankspreiding.
ONOERHOUD
Het meubel is deels afgewerkt met houtfineer en deels Met Massief hout. U kunt
het droog afnemen met een gewone stofdoek of met een vochtige doek of zeem, en
het daarna droogwrijven met een niet-pluizende doek.
Wij raden het gebruik van lleUbel- of teakolie af, omdat diteen schadelijke
invloed op de lak kan hebben.
Oirekt zonlicht kan het meubel doen verkleuren. Oit geldt in het bijzonder voor
blank eiken meubels. De toetsen kunt u behandelen als het Meubel, Kleine
krasjes, die op den duur door het bespelen van het instrument kunnen ontstaan,
kan men wegwerken llietautOPOlish, Probeer NOOn vlekken te verwijderen Met
agressieve vloeistoffen als thinner, aceton e,d. Oeze zullen uw instrUMent
onherroepelijk beschadigen.
GARANT IE
U heeft bij de aankoop van uw JOHANNUS orgel een garantiekaart gekregen. Lees de
garantiebepalingen zorgvuldig door en stwr zo spoedig IIi098lijkhet onderste
dee1 naar JOHANNUS ORGELBOUW B.V, te Ede.
NOgMaals willen wij uw aandacht vestigen op het feit dat veranderingen aan het
orgel of ondeskundige behandeling de garantie kunnen doen vervallen.
TECHNISCHE GEGEVENS
- Kanuaalomvang: C - c' '" (5 oktaven)
- Pedaalomvang: C - f' (Hchelse Maatvoeriog, 3O-tonig).
- 4 Brug-eindversterkers van elk maximaal 28 Watt.
- a Generatoren voor de toonopwekking.
- Aanslag: Kerkorgeltoucher
- Koppels: VolledI~ Manuaal- en pedaalkoppels, electronisch
~schakeld.
- Pedaalkontaktsysteem: Reedschakelaars, magneet in pedaaltoetsen.
- Kathedraal: Digitaal systeelliMet aparte volu..- en lengteregeling
(3 stappen en
1
uit-stand)
- Tremulanten: Zelfstandige tremulant-generator per llianuaal,
- TransPOSiteur: 3 halve tonen ~ of oMlaag,
- Aanspreektijden: Verschillend per aanuaal en per octaaf.
Externe aansluitingen:
*
Voor Hoofdtelefoon,
*
Voor JOHANNUS 4-kanalen akoestiek,
*
Voor JOHANNUS pijpenfront
- IMpedantie versterkers: 4 - a Ohm,
- Impedantie luidsprekers: a OhM.
Voedingsspanning: 220 Volt 50 Hz.
Hoogt.e .
Breidte .. ,
I
Oiepte (incl,pedaal)"
109
132
92
80
25
20
Orge.l ,
I I ••••
P.etaal .
Ba11lc ••••
I•••••••,••••
:A-Quintfluit 22/3' uitkomend op Zwelwerk
:B-ldem
:C-Terts 3 1/5 uitkomend op Zwelwerk
:D-Sesquialter 2 st uitkomend op Zwelwerk
:E-Duleiaan 8' uitkomend op Zwelwerk
:F-Regaal 8' uitkomend op Zwelwerk
ENKELE :6-Quint 22/3' uitkomend op Hoofdwerk
:H-Cornet 4 st uitkoaend op Hoofdwerk
REG ISTRATIE :I-Trompet 8' uitkomend op Hoofdwerk
:J-Trio Hoofdwerk-Zwelwerk
SUGGESTIES :K-ldem
:L-PianissiMo (Romantiseh)
OPUS 235 :"-Kezzo Forte beginregistratie
:N-Plenum
:O-Forte (Romantiseh)
:P-Mezzo Forte (Zwel
:Q-Fortissimo I dieht)
:R-Tutti
ABC
0
EFG H IJKL
M
N
0
PQR
1, Contrabas 16'
·
·
0
,
·
,
·
00
· · ·
000000
2, Subbas 16'
000000000000
··
0000
3. Prestant 8'
·
,
·
000000
4. Violon 8'
·
,
,
0
·
·
,
0 0
·
, ,
000000
5. Gedekt 8'
00000 0 0 0 0 0 0 0 0
·
00 0 0
6. Oetaaf 4'
0 0 0
7, Mixtwr 3st
0
,
0
8. Bazuin 16'
0 0
9. Trompet 8'
00
10, Klaroen 4'
·
,
·
,
,,
·
·
·
·
0
11. Hoofdw,-Ped.
0000 0
·
,
·
000000
12. Zwelw.-Ped.
0 0 0 00 0000
ABC
0
EF6 H
1
J K L
"
N
0
PQR
13. Prestant 8'
0
·
00 0
·
0 0 00 0 0
14. Diag:son 8'
·
·
0 0 0 00 0 0 0 0
IS, 6am a 8'
·
0 0
·
0
·
0
· ·
00 0 00
·
16. HolpifP 8'
00000000 0 0
·
0000
17. Oetaa 4'
,
,
··
·
· ·
·
0
·
000
18. ~n Fluit 4'
000 00000
·
0000
19. ~int 22/3'
00 0 0 0 00000
20. taaf 2'
·
000
21. ~er Quint 11/3'
,
0 0 0
22. Oe aaf l'
·
0 0
23. Cornet 4st
0
· ·
0
2•. "ixtwr Sst
·
00
· ·
0
25, Trompet 8'
00000
26. Klal'oen4'
·
,
,
,
·
·
0
27. Tremulant
0 0 0 0
·
00
·
,
···
28. Zwelw.-Hoofdw.
0 0 0 0 0 0 00 0 0
AB C
0
EFG H IJK L
M
N
0
PQR
29. ~intadeen 16'
0
··
·
0
·
0
30. restant 8'
,
0
·
·
0 0 0 0 0
31, Vox Celeste 8'
,
0
·
·
·
·
·
·
···
0000
·
·
32. Roerfluit 8'
0000000000000
·
0000
33. Oetaaf 4'
·
0
·
000
34. Celeste 4'
·
,
·
·
··
···
0 0 0
·
,
35. Koppelf luit,4'
000 0 00000 00000
36, Terts 3 1/5
·
,
0
,
· ·
,
·
·
··
·
37. ~intfluit 22/3'
000 000
·
000000
38, luit 2'
00 0
39. Tel'ts 1 3/5'
·
0
40. Sesquialter 2st,
0
,,
·
0
41, F~t 16'
·
0000
42. au eiun 8'
0
·
0000
43. Regul 8'
·
,
0
·
·
·
·
·
0
·
00
44. TretM.llant
0 0 0 0 00 0 0 0
A
8
C
0
EFG H
1
JKLMN
0
PQR
:A---------------------
:8---------------------
:C---------------------
:0---------------------
:E---------------------
:F---------------------
:6---------------------
:H---------------------
:1---------------------
:J---------------------
:K---------------------
:L---------------------
:M---------------------
:N---------------------
:0---------------------
:P---------------------
:Q--------------------
:R-----------------
1, Contrabas 16'
2. Subbas 16'
3. Prestant 8'
4. Violon 8'
5, Gedekt 8'
6. Octaaf 4'
7. Mixtuul' 3st.
8. Bazuin 16'
9, Trompet 8'
10. Klal'oen 4'
11. Hoofclw.-Ped.
12. Zwelw.-Ped.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Pl'estant 8'
Diapason 8'
Gamba 8'
Holpijp 8'
Octaaf 4'
Qpen Fluit 4'
Quint 2
2/3'
Octaaf 2'
SLoer Quint
1/3' •
Oc\aaf l'
Cornet 4st.
Mixtuul' 5st.
Trompet 8'
Klaroen 4'
Tl'emulant
Zwelw.-Hoofclw.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37,
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
Quintadeen 16'
Prestant 8'
Vox Celeste 8'
Roerfluit 8'
Octaaf 4'
Celeste 4'
~lfluit 4'
Terts 3
liS'
Quintfluit 2
2/3'
Fluit 2'
Terts 1
3/5'
Sesquialter 2st.
Fagot 16'
Dulciaan 8'
Regaal 8'
Tremulant
111~---llV~I,il':
I I
I
III
I
l,
,1:
"I
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
Gerelateerde papieren
-
Johannus Opus 245 Handleiding
-
-
-
-
-
-
-
-
-