JOHANNUS ORGELBOUW
Een kort geschiedenis-overzicht,
Hoewel JOHANNUS Orgelbouw een relatief jong bedrijf is, kan het bogen op
een ruime ervar ing in het bouwen van electronische klassieke orgels,
Het begon in een kelderruimte Met het bouwen van kerkorgels, waarvan het
eerste werd uitgeleverd op 4 maart 1971. Al vrij spoedig daarna werden
studieorgels aan het assortiment toegevoegd,
Er was veel vraag naar dit nieuwe instrument, dat het studeren van
klassieke- en
11
thurgische muziek voor veel Maar orgel-enthousiasten
mogelijk maakte,(immers niet iedereen had de mogelijkheid regelmatig in
de kerk te kunnen en te mogen spelen),
Door de snel stijgende produktie was de werkruimte al gauw te klein en
verhuisde men in 1972 naar een pand in Veenendaal. Hier werden de
studie-orgels type S, HII en HIlI, en de kerkorgels type KII, KIIS, KIIC
en KIIIC gebouwd,
In 1976 durfde men het aan om een eigen bedrijf te laten bouwen, waarmee
de wensen van zowel artistiek- als produktiegerichte Mangen in
vervulling konden gaan,
Zo werd binnen het bedrijf een complete concertzaal gemaakt die, geheel
volgens de moderne opvattingen "multi-functioneel"was, dat wil zeggen
dat deze zaal behalve voor het geven van concerten, ook gebruikt kon
(en kan) worden voor het demonstreren van kerkorgels, en voor het
v66rintoneren van deze orgels, Dit houdt in dat kerkorgels hier
klanktechnisch op een grote ruimte worden ingesteld, zodat dit enige
uren kan schelen bij het intoneren in de kerk zelf,
Het nieuwe bedrijf in Ede werd op 12 maart 1976 geopend door de organist
Feike Asma, naar wie de concertzaal tot zijn eigen verrassing ook werd
genoemd, uit erkentelijkheid voor de waardevolle adviezen die hij
JOHANNUS Orgelbouw heeft gegeven die hebben bijgedragen bij het leggen
van de basis van de karaktristieke "Johannus" klank,
Tot op de dag van vandaag bouwen wij met veel inzet en genoegen een
uitgebreide serie "grote" en "kleine" orgels die inmiddels in de gehele
wereld bekend zijn geworden.
JOHANNUS Orgelbouw wenst u veel muzikaal genoegen met uw orgel,
PEDAAL
1.Prestant
2,Subbas
3,Octaaf
4,Violon
5,Gedekt
6,Octaaf
7,Mixtuur
8.Bazuin
9,Trolpet
10.Hoofdw,-Ped.
11,Zwelw,-Ped,
DISPOSITIE
HOOFDWERK
12,Prestant
13,Prestant
14,GaMba
15.Baarpijp
16.Holpijp
17,Octaaf
18,F1uit
19,Quint
20,Superoctaaf
21,Nasard
22,Cornet
23,Hixtuur
24.TroMpet
25.Dulciaan
26,Vox HUMana
27, Tre81ulant
28,Zwelw,-Hoofdw,
16'
8'
8'
8'
8'
4'
4'
2 2/3'
2'
1 1/3'
IV
V-IX
8'
8'
8'
16'
16'
8'
8'
8'
4'
III
16'
8'
Verklaring van de cijfers:
I, Pedaal
2, Vaste-coMbinatie schakelaar
3, Plaats van de serienuMMerplaat
4. Aansluiting hoofdtelefoon
5, Chorus regelaar
6, VoluMe regelaar kathedraal
7, 4-Standen lengteregelaar kathedraal
8, Registers Zwelwerk
9, Registers Pedaal
10, Lessenaar
11, Registers Hoofdwerk
12, Registers Zwelwerk
13, Netschakelaar
14, Hoofdwerk
15, Zwelwerk
16, Zweltrede Zwelwerk
17, Zweltrede Hoofdwerk/Pedaal
ZWELWERK
29,Quintadeen
30,Prestant
31, Vox Celeste
32,Viola da GaMba
33, Roerflui t
34,Octaaf
35,Nachthoorn
36,Salicionaal
37,Nasard
38,Woudfluit
39.Terts
40.Sesquialter
41,Hixtuur
42, Fagot
43,Krolhoorn
44,SchalMei
45,TreMulant
PianissiMO
Piano
Mezzo Forte
Forte
FortissiMO
Tutti
2 16 33
PP + 5 18 35
P + 3 13 17 30 34
HF + 9 15 20 21 25 37 38 43
F
+
1 6 19 23 24 29 41
FF + 7 8 10 11 12 14 28 39 42 44
TA (Tongwerken-Af) schakelaar
HR (Hand Registratie) schakelaar
HR+ schakelaar: Hierlee is het registreren bij de
vaste cOMbinaties Mogelijk.
16'
8'
I
8'
8'
4'
4'
4'
2 2/3'
2'
3/5'
II
V
16'
8'
4'
INLEIDING
U bent de bezitter geworden van een JOHANNUS orgel, een instrument met een
enorme klankrijkdom en ongekende combinaties. Wij als bouwers van dit orgel
willen u graag helpen deze eigenschappen te ontdekken. De verschillende
onderdelen worden puntsgewijs behandeld, achterin zijn enkele
registratievoorbeelden opgenomen, en een blad voor het noteren van uw eigen
combinaties.
Wij hopen dat deze handleiding, samen met uw orgel, een goed uitgangspunt zal
zijn voor vele jaren van muzikaal genoegen.
NETSPANNING
Controleer, voor u het orgel aansluit, of de spanning welke vermeld staat op
de serienummerplaat, gelijk is aan die van uw wandkontaktdoos.
De serienummerplaat bevindt zich links onder de manualen.
PEDAAL
Het pedaal van uw orgel werkt met magneetschakelaars. Het moet daarom goed
onder het orgel worden geschoven, om het uitvallen van tonen te voorkomen.
NETSCHAKELAAR
Met de netschak~laar kan het orgel in- of uitgeschakeld worden. Wanneer het
orgel aanstaat, gaat er een rood lampje branden in de schakelaar.
VASTE COKBINATIES
De vaste combinaties zijn registergroepen, electronisch ingesteld volgens
vaste muzikale normen, beginnend bij PP (Pianissimo) en eindigend bij
T (Tutti). Wilt u zelf registreren, dan kan dit door de knop
HR (Handregistratie) in te drukken. Het is ook mogelijk om binnen een vaste
combinatie zelf registers bij te schakelen. Dit kunt u doen door niet alleen
een vaste-combinatie knop, maar ook de HR+ knop in te drukken.
Wiltude tongwerken in een vaste combinatie of in de handregistratie
uitschakelen, dan kan dit door de TA knop (Tongwerken af) in te drukken.
De tongwerken zijn de rood aangegeven registers.
KOPPELS
Het orgel bezit volledige manuaal- en pedaalkoppels.
Ket de manuaalkoppels kunnen de verschillende manualen aan elkaar
gekoppeld worden.
Bij de OPUS 515 kunt het zwelwerk bespelen op het hoofdwerk d.m.v. het
koppel-register no. 28. Bij gebruik van de pedaalkoppels (register no.
10
en 11) kunt u de respectievelijke manualen bespelen op het pedaal.
TREXULANTEN
De manualen hebben gescheiden tremulanten.
Bij gebruik van de pedaalkoppels worden de tremulanten van de desbetreffende
manualen meegekoppeld naar het pedaal. Het pedaal zelf heeft uiteraard
geen tremulant.
KATHEDRAAL
Het door JOHANNUS Orgelbouw b.v. ontwikkelde digitale kathedraal-effect zorgt
voor een ruimtelijke weergave van de orgelklank.
Voor een optimale instelling van dit effect staan er twee regelaars tot uw
beschikking: De linker regelaar bepaalt het volume van de kathedraal, de
rechter regelaar de lengte d.m.v. 4 standen, 1 uit-stand (uiterst links) en
3 lengte-standen, oplopend van links naar rechts.
20wel de intensiteit als de uitlooptijd van het kathedraal-effect kunnen op
daze wijze worden geregeld.
VOORSPRAAK
Het model OPUS 515 heeft een voorspraak- of chiff schakeling ingebouwd,
waarmee op de prestanten en fluitstemmen een aanspraak-effekt wordt
verkregen. Combinaties met dit effekt vindt u terug in de
registratievoorbeelden.
ZWELTREDEN
Bij de Opus 515 heeft ieder manuaal een eigen zweltrede. Het
pedaalvolume is regelbaar met de zweltrede van het hoofdwerk.
Het volume is maximaal in de onderste stand van de zweltrede, en
minimaal in de bovenste stand. Bij het terugnemen van het volume neemt
de scherpte van de registers enigszins af.
CHORUS
Om een zo breed mogelijk klinkend orgel te verkrijgen is er gebruik
gemaakt van meerdere toonopwekkingssystemen.
Door nu de regelaar "CHORUS" rechtsom te draaien worden de verschillende
toonopwekkingssystemen onderling een weinig verstemd. Het optimale
effect van de chorus verkrijgt men door gekoppeld te spelen.
Ket de chorus-regelaar kunt u naar eigen smaak een meer strak klinkend,
dan wel een breed juichend orgel verkrijgen.
Het chorus-effect is maximaal bij een geheel rechtsom gedraaide chorus-
regelaar. In het algemeen dient men dit effect met mate te gebruiken.
HOOFDTELEFOON AANSLUITING
De hoofdtelefoonaansluiting is stereo uitgevoerd en geschikt voor
hoofdtelefoons met een impedantie tot 200 Ohm. Bij gebruik van de
hoofdtelefoon op het orgel worden de luidsprekers van het orgel
automatisch afgeschakeld. De verschillende kanalen worden nu gelijkmatig
verdeeld over de twee kanalen van de hoofdtelefoon.
AKOESTIEK AANSLUITING
Aan de achterzijde van het orgel bevindt zich een 5-polige
connector (metaal>, bestemd voor het aansluiten van de JOHANNUS 4-kanalen
akoestiek. Dit is een systeem dat d.m.v. 4 losse luidsprekerboxen in de
ruimte waar het orgel staat de klank van een concertzaal of kathedraal
creeert.
Uw Hi-Fi installatie kan eveneens op de akoestiek worden aangesloten,
waardoor ook andere apparatuur als pick-up en cassette-deck in
combinatie met de akoestiek beluisterd kunnen worden.
PIJPENFRONT AANSLUITING
De zwarte a-polige connectors, welke zich eveneens aan de achterzijde
van het orgel bevinden, zijn bestemd voor het aansluiten van een
JOHANNUS luidsprekeropbouw, al of niet met sierpijpwerk. Dit front geeft
niet alleen een fraai uiterlijk aan uw orgel, maar ook het geluid wordt
verbeterd: Door de combinatie van luidsprekers in het orgel en in de
opbouw ontstaat een betere geluidsbalans en een optimale klankspreiding.
DE KUNST VAN HET REGISTREREN
Het registreren is een wezenlijk onderdeel van het orgelspel. Waarschijnlijk
is het oak een van de maeilijkste begrippen am duidelijk te maken, omdat het
in grate mate afhankelijk is van de persoonlijke smaak van de organist(e).
Als u geen ervaring heeft in het registreren, zult u echt tijd nodig hebben
am al de magelijkheden van uw orgel te leren kennen. Op de achterzijde van
deze handleiding staan een aantal registratie-voorbeelden. Hierin ziet u dat
op het pedaal een 16 voets labiaal (b.v.SUBBAS 16') altijd de basis is,
terwij1 dit op de manualen altijd een 8 voets labiaal (b.v.HOLPIJP 8') is.
Vanuit deze basis wordt de registratie verder opgebouwd. Het verdient
aanbeveling am zoveel magelijk binnen een registergroep of "koor" te
combineren. Zo bestaat een prestantenkoor ondermeer uit: PRESTA)T, OCTAAF,
QUINT en XIXTUUR. Een fluitenkoor bestaat ondermeer uit: HOLPIJP, ROERFLUIT,
FLUIT en WOUDFLUIT. Voorbeelden van goede en fraaie registercombinaties zijn
bijvoorbeeld PRESTANT 8' met OCTAAF 4' of van HOLPIJP 8' met FLUIT 4'.
De vulstemmen (alle stemmen die geen hele voetmaat-aanduiding hebben) komen
als kroon op de combinatie van 8', 4', en 2' registers.
Tongwerken zijn te gebruiken als solostem of als aanvulling op het
valle werk. Nogmaals, laat uw eigen smaak de belangrijkste raadgever zijn,
weet de registers te gebruiken zoals een schilder zijn kleuren, steeds weer
verschillende combinaties, waarbij u de funcies van de zweltreden en
tremulanten niet moet vergeten.
ONDERHOUD
Het meubel is deels afgewerkt met houtfineer en deels met massief hout. U
kunt het droog afnemen met een gewone stofdoek of met een vochtige doek of
zeem, en het daarna droogwrijven met een niet-pluizende doek. Wij raden het
gebruik van meubel- of teakolie af, omdat dit een schadelijke invloed op de
lak kan hebben. Direkt zonlicht kan het meubel doen verkleuren. Dit geldt in
het bijzander voor blank eiken meubels. De toetsen kunt u behandelen als
het meubel. Kleine krasjes, die op den duur door het bespelen van het
instrument kunnen ontstaan, kan men wegwerken met autopolish. Probeer NOOIT
vlekken te verwijderen met agressieve vloeistoffen als thinner, aceton e.d.
Deze zullen uw instrument onherroepelijk beschadigen.
GARANTIE
U heeft bij de aankoop van uw JOHANNUS orgel een garantiekaart gekregen.
Lees de garantiebepalingen zorgvuldig door en stuur zo spoedig magelijk het
onderste deel naar JOHANNUS ORGELBOUW B.V. te Ede.
Nogmaals willen wij uw aandacht vestigen op het feit dat veranderingen aan
het orgel of ondeskundige behandeling de garantie kunnen doen vervallen.
TECHNISCHE GEGEVENS
- Xanuaalomvang: C - c"" (5 octaven).
- Pedaalomvang: C - f' (mechelse maatvoering, 30-tonig).
- 6 Eindversterkers van elk 60 Watt.
- 10 Generatoren voor de toonopwekking.
- Aanslag: Kerkorgeltoucher.
- Koppels: Volledige manuaal- en pedaalkoppels, electronisch geschakeld.
Peaaalkontaktsysteem: Reedschakelaars, magneet in pedaaltoetsen.
Tremulanten: Zelfstandige tremulant-generator per manuaal.
Aanspreektijden: VerschIllend per manuaal en per register.
- 3 Zweltreden 1 voor elk manuaal.
Externe aansiuitingen:
*
Voor Hoofdtelefoon.
*
Voor JOHANNUS 4-kanalen akoestiek.
*
Voor JOHANNUS luidsprekeropbouw.
- Impedantie versterkers : 4 - 8 Ohm.
- Im~dantie luidsprekers: 8 Ohm.
Voedingsspanning: 220 Volt 50 Hz.
AFXETINGEN (cm)
Hoogte: 116
Breedte: 139
Diepte orgel 69
Diepte met pedaal 96
GEWICHT (kg)
Orgel 115
Peaaal 25
Bank 20
:A - Trompet 8' uitkomend op Hoofdwerk
:B - Dulciaan 8' uitkomend op Hoofdwerk
:C - Vox Humana 8' uitkomend op Hoofdwerk
:D - Cornet IV uitkomend op Hoofdwerk
:E - Quint 2 2/3' uitkomend op Hoofdwerk
:F --Kromhoorn 8' uitkomend op Zwelwerk
:G - Sesquialter II uitkomend op Zwelwerk
:H - Terts 1 3/5' uitkomend op Zwelwerk
:1 - PP zacht romantisch
:J -
P romantisch
:K - MF romantisch
:L - Forte
:X - Fortissimo
:1-
Fortissimo barok
:0 -
Tutti
:P - Plenum
:Q - Trio
A
B C D E F G H I
J
KLX
1
0
PQ
1. Prestant 16'
0
2. Subbas 16'
0000000 0 00
0
000 0 0 0
P 3. Octaaf 8'
00000
E 4. Violon 8'
0 0 0 0 0
D5. Gedekt 8'
0 0 0 0 0 000 0 0 0
A
6. Octaaf 4'
000 0 0 0
A
7. Mlxtuur III
0000
L 8. Bazuin 16'
0
9. Trom~et 8'
0 0
10. Hoof w.- Ped.
0 0 0 0 0 0
11. Zwelw. - Ped.
000 0 0 0 000 0
A
BCDEFGHI
J
KLXN
0
PQ
12. Prestant 16'
0
13. Prestant 8'
00000 0 0
14. Gamba 8'
0 0 00
15. Baarrijp 8'
00 0 0
H 16. Holp jp 8'
000 0 0 0 0 0 0 0
0
17. Octaaf 4'
0000 0
0
18. Fluit 4'
0 0 000 0 0
F 19. Quint 2 2/3'
0 0 0 0 0 0
D 20. Superoctaaf 2'
00000
W 21. Nasard 1 1/3'
00 0
E 22. Cornet IV
0
R 23. Xixtuur V-IX
0000
K 24. Tromret 8'
0000
25. Dulc aan 8'
00 0 0
26. Vox Humana 8'
0 0
27. Tremulant
00000 0
28. Zwelw. - Hoofdw.
00000000
A
B C D EFGH I
J
KL X N
0
P Q
29. Quintadeen 16'
0
30. Prestant 8'
0000000
31. Vox Celeste I
0 0 00
32. Viola da Gamba 8'
000 0
Z 33. Roerfluit 8'
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
W 34. Octaaf 4'
0 0 0 0 0 0
E 35. Nachthoorn 4'
0
0 0 0 00 0 0
L 36. Salicionaal 4'
0 0 0 0 0
W 37. Nasard 2 2/3'
0 0 0 0 0 0
E 38. Woudflui t 2'
0000
R 39. Terts 1 3/5'
0 0 0
K 40. Ses~uialter II
0
41. Xix uur V
0000
42. Fagot 16'
0
43. Kromhoorn 8'
0000 0
44. Schalmei 4'
0
45. Tremulant
00000
A
BCD
E
FG H I
J
KLX N
0
PQ
:A -----------------
:B -----------------
:C -----------------
:D -----------------
:E -----------------
:F -----------------
:G -----------------
:H -----------------
:1 -----------------
:J -----------------
:K -----------------
:L -----------------
:M -----------------
:1 -----------------
:0 -----------------
:P -----------------
:Q -----------------
A
BC D
E
F
G H I
J
K
L
M
1
0
PQ
1. Prestant 16'
2. Subbas 16'
P3. Octaaf 8'
E
4. Violon 8'
D 5. Gedeckt 8'
A
6. Octaaf 4'
A
7. lUxtuur III
L
8. Bazuin 16'
9. Trom~et 8'
10. Hoof w.- Ped.
11. Zwelw. - Ped.
A
B C D
E
FGH I
J
K
L
M
1
0
P Q
12. Prestant 16'
13. Prestant 8'
14. Gamba 8'
15. Baarfijp 8'
H16. Holp jp 8'
0
17. Octaaf 4'
o
18. Fluit 4'
F 19. Quint 2
2/3'
D 20. Superoctaaf 2'
VI21. lasard 1
1/3'
E
22. Cornet IV
R 23. lUxtuur V- IX
K 24. Tromfet 8'
25. Dulc aan 8'
26. Vox Humana 8'
27. Tremulant
28. Zwelw. - Hoofdw.
A
B C D
E
F G H I
J
K
L
M
1
0
P Q
29. Quintadeen 16'
30. Prest ant 8'
31. Vox Celeste I
32. Viola daGamba 8'
Z 33. Roerflui t 8'
VI34. Octaaf 4'
E
35. Nachthoorn 4'
L
36. Salicionaal 4'
VI37. lasard 2
2/3'
E
38. Vloudfluit 2'
R 39. Terts 1
3/5'
K 40. Ses~uialter II
41. Mix uur V
42. Fagot 16'
43. Kromhoorn 8'
44. Schalmei 4'
45. Tremulant
A
BC D
E
F
G
H
I
J
K
L
:M
1
0
PQ
1-=
I'E:
1)1l1/L.
1-,;:
L\<,T/
1t"IlC
c,(
/'I
II'"
j.("
HI
E
PI" .
I~-=
II
t7lJ'v{ur;
..•.
2.~
r
II
E:'"
t
1"
61.::
(l.f(,
7""[(1...
,l(
=
/;It
II
u.
/"Id('{
liL
J
I~L<'C"'I rt"'I' ,
~::
G)-=
P
n.
r't.
p
\..(tll\J
"'I (.Nt ( L,
Jor- c,lP
(I'c ".,..,..
,'"
..
&f~
~\ouf
1>1
f:l
10
='
L
t
C;~
tl ,.
M
,G
=
1
v..-t
l.
\. '-"'f
lCu
H()""'~
II :;
II
t:(,
lor
uO(" •.•..•
\·f
ouY n
LN .
~
;..
c.
'I
;..
1 vvbl
vul
lA
1\ ,
'I~D
It .
\1::
HG
1
l,Nfl
vv
be
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
Gerelateerde artikelen
-
Johannus Opus 245 Handleiding
-
-
-
-
-
-
-
-
-