H AND LEI 0 I N G
EXTERNE AANSLUITINGEN
MIDI
AUX
AKOESTIEK (AK-4)
JOHANNUS ORGELBOUW
EEN KORT GESCHIEDENIS-oVERZICHT
HoewelJOHANNU8ORGELBOUWeen relatief' jong bedrij-f is, kan het bogen op en
ruime ervaring in het bouwenvan elektronische klassieke orgels.
Het begon in een kelderruimte met het bouwen van kerkorgels, waarvan het
eerste werd uitgeleverd op 4 maart
1971.
Al vrij spoedig daarna werden studie-
orgels aan het assortiment toegevoegd.
Er was veel vraag naar dit nieuwe instrument, dat het studeren van klassieke-
en li thurgische muziek voor veel meer orgel-enthousiasten mogelijk maakte.
(immersniet iedereen had de mogelijkheid regelmatig in de kerk te kunnenen te
mogenspeIen).
Door de snel stijgende produktie was de werkruimte al gauw te klein en ver-
huisde menin
1972
naar een pand in Veenendaal. Hier werden de studie-orgels
type 8, HII, en HIlI, en de kerkorgels type KIl, KIIB, KIIC, en KIlIC gebouwd.
In
1976
dur-Fdemenhet aan omeen eigen bedrij-F te Iaten bouwen,waarmeede
wensenvan zowel artistiek- als produktiegerichte mensenin vervulling konden
gaan.
Zo werd binnen het bedrij-F een complete concertzaal gemaakt die, geheel
volgens de moderne opvattingen "multi--Functioneel" was, dat w11zeggen dat
deze zaal behalve voor het geven van concerten, ook gebruikt kon (en kan)
worden voor het demonstreren van kerkorgels, en voor het v 66r-intoneren van
deze orgels. Dit houdt in dat kerkorgels hier klank-technisch op een grote
ruimte worden ingesteld, zodat dit enige uren kan schelen bij het intoneren in
de kerk zel-F.
Het nieuwe bedrij-F in Edewerd op
12
maart
1976
geopenddoor de organist Feike
Asma,naar wie de concertzaal tot zijn eigen verrassing ook werd genoemd,uit
erkentelijkheid voor de waardevolle adviezen die hij JOHANNU8ORGELBOUW
hee-Ft gegeven die hebben bijgedragen bij het leggen van de basis van de
karakteristieke "JOHANNU8"-klank.
Tot op de dag van vandaag bouwenwij met veel inzet en genoegeneen uitge-
breide serie "grote" en "kleine" orgels die inmiddels in de gehele wereld bekend
zijn geworden.
U bent de bezitter geworc:lenvan een JOHANNUSorgel, een instrument met een
enorme klankrijkdom en ongekende combinaties. Wij als bouwers van dit orgel
willen u graag helpen deze eigenschappen te ontdekken.
De verschillende onderdelen worden puntsgewijs behandeld.
Achterin zijn enkele registratie-voorbeelden opgenomen.Hierbij is ook enige
ruimte overgelaten voor het noteren van uweigen combinaties.
Wij hopen dat dit orgel, samenmet deze handleiding, een goed uitgangspunt zal
zijn voor vele jaren van muzikaal genoegen.
Controleer, voor u het orgel aansluit, o-f de netspanning welke vermeld staat
op de serienummerplaat, geliJ< is aan die van uwwandcontactdoos (220V).
Deserienummerplaat bevindt zich links onder de manualen.
Denetschakelaar bevindt zich rechts naast de klavieren.
Met de netschakelaar kan het orgel in- o-f uitgeschakeld worden.
Wanneerhet orgel aanstaat, brandt het rode controle-lampje in de netscha-
kelaar.
Enkele seconden nadat u het orgel aangezet hee-ft schakelen de eindverster-
kers automatisch in.
Het pedaal van uworgel werkt met magneetschakelaars.
Demagneetschakelaars bevinden zich (aan de buitenkant niet zichtbaar) achter
de zwarte pedaalplank van het orgel. De magneten zijn aan de voorkant in de
pedaaltoetsen gemonteerd. Wanneereen pedaaltoets wordt ingedrukt, acti-
veert de magneet in de pedaaltoets de magneetschakelaar achter de zwarte
pedaalplank.
Het pedaal moet daarom coed onder het orgel worden geschoven. om het
uitvallen van het pedaal te voorkomen.
Het totale volume van het orgel is instelbaar met de regelaar VOLUME,welke
zich rechts van de klavieren bevindt. Dezevolumeregeling is ona-fhankel1jk van
de stand van de zwelpedalen.
De TRANSPOSER,welke zich rechts van de klavieren bevindt, gee-ft u de moge-
liJ<heid omhet orgel te transponeren, d.w.z. u kunt met deze keuzeschakelaar
drie maaleen halve toon hoger o-f lager stemmen.In de stand 0 staat het orgel
op de normale stemming (440Hz).
De TRANSPOSERkan vooral van pas komen bij het samenspelen met andere
instrumentalisten o-f met zangers/zangeressen die een bepaald muziekstuk
graag hoger o-f lager spelen dan de eigenlijke muzieknotatie aangee-ft.
Het digitale kathedraal-e'f'fect zorgt voor een ruimtelijke weergave van de
orgelklank. Dit e'f'fect kunt u instellen met behulp van een volume-regelaar en
een keuzeschakelaar, welke zich links van de klavieren bevinden.
Met de volume-regelaar KATHEDRAALkan het volume van het kathedraal-e'f'fect
worden ingesteld. Met de keuzeschakelaar KATHEDRAAL1-2-3-4-5-6 kan een
keuze gemaakt worden uit zes verschillende nagalm-lengten.
Om het kathedraal-e-f'fect uit te schakelen dient u de volume-regelaar
KATHEDRAALgeheel linksom te draaien.
Debeide manualenhebben gescheiden tremulanten.
BU het gebruik van de koppels worden de tremulanten van de desbetre'f'fende
manualenmeegekoppeldnaar het hoo-fdwerken/o'f het pedaal.
Het orgel bezit twee pedaalkoppels en een manuaalkoppel.
Dit houdt in dat u door het inschakelen van de/een pedaalkoppel(s) de regis-
ters van het hoo-fdwerk en/o-f het zwelwerk ook op het pedaal kunt bespelen.
Met het manuaalkoppel kan het zwelwerk aan het hoo'fdwerk gekoppeld worden. De
registers van het zwelwerk kunnen dan ook op het hoo-fdwerkbespeeld worden.
Deknop voor het inschakelen van de manuaal bas bevindt zich rechts naast de
schakelaars voor de bediening van het setzer.
Door deze knop in te drukken kunt u het pedaal naar het hoo-fdwerkkoppelen. De
manuaal bas is, in tegenstelling tot de "normale" koppels geen volledig koppel:
AIleen de laagste toon van het accoord dat u op het hoo'fdwerk speelt wordt
bU gebruik van de manuaal bas van het pedaal naar het hoo'fdwerk gekoppeld.
Met de linker zweltrede kan het volume van het hoo'fdwerk en het pedaal
geregeld worden. De rechter zweltrede is voor de volumeregeling van het
zwelwerk.
De knoppen voor het kiezen van een vaste combinatie bevinden zich midden
onder het hoo-fdwerk-klavier.
Dit zijn de knoppenPP- P - MF- F - T - HR- HR+- TA.
De vaste combinaties zijn registergroepen, elektronisch ingesteld vol gens
vaste muzikale normenbeginnendbij PP(pianissimo) en eindigend bij T (tutti).
Door het indrukken van de HR-knopkunt u overgaan van een vaste combinatie
naar handregistratie.
Het indrukken van de HR+-knop gee-ft de mogeliJ<heid om binnen een vaste
combinatie o-f een vrije combinatie (zie setzer) zeH registers bij te schake-
len.
Door het indrukken van de TA-knop schakelt u de TongwerkenA-f.
Dit geldt voor zowel handregistratie, een vaste combinatie, als een vrije
combinatie.
Detongwerken zijn de in het rood aangegevenregisters.
De knoppen voor de bediening van het setzer bevinden zich links onder het
hoo-fdwerk-klavier. Dit zijn de knoppen1, 2, 3, 4, 5, 6, 0 en SET. <Debeschrij-
ving van de -functie MB(MANUAALBAS)kunt u elders in de handleiding terugvin-
den.)
Het setzer-systeem biedt de mogelijkheid om 6 zel-fgekozen registercombina-
ties in een geheugenop te slaan en op elk gewenst momentweer op te roepen
o-f te wijzigen.
Het "inlezen" van een vrije combinatie gaat als voIgt:
1. Stel de registratie in die u in het geheugenop wilt slaan.
2. Druk de knop in waar u de ingestelde registratie in op wilt
slaan (b.v. 1).
3. Druk de SET-knopeven in. Dedoor u ingestelde registratie
is nu opgeslagen in geheugen1.
U kunt op dezel-fde manier nog 5 andere registraties opslaan, gebruik makend
van de knoppen2 t/m 6.
Door het "inlezen" van een combinatie wordt automatisch de oude combinatie in
het betre-f-fende geheugengewist.
Door het indrukken van de O-knopkunt u overgaan van het setzer naar handre-
gistratie o-f naar de presets.
Het geheugen van het setzer-systeem is zodanig beveiligd dat de door u
"ingelezen" vrije combinaties niet verloren gaan wanneer het orgel uitgezet
wordt o-f wanneerhet netsnoer uit de wandcontactdoos gehaald wordt.
De hoo-fdtele-Foonaanslui ting bevindt zich links ondeY"de manualen (naast de
seY"ienummeY"plaat).
De hoo-Fdtele-foonaansluiting is steY"eo uitgevoeY"d en geschikt vooY"hoo-fdte-
le-foons met een impedant1e tot 2000 Ohm. Bij gebY"uik van een laag-ohmige
hoo-fdtele-foon (8 Ohm),kan het zijn dat u het volume te haY"dvindt. U kunt dan
met de Y"egelaaY"VOLUMEhet vooY"u juiste volume instellen.
Bij gebY"uikvan de hoo-fdtele-Foon op het oY"gelwoY"dende luidspY"ekeY"svan het
oY"gelautomatisch a-fgeschakeld. De veY"schillende kanalen woY"dennu gelijkma-
tig veY"deeldoveY"de twee kanalen van de hoo-Fdtele-Foon.
Het Y"egistY"eY"enis een wezenlijk ondeY"deelvan het oY"gelspel. WaaY"schijnlijk is
het ook
E§en
van de moeilijkste begt'"ippen om duidelijk te maken, omdat het in
wote mate a-fhankelijk is van de peY"soonlijke smaak van de oY"ganist(e).
Als u geen eY"vaY"inghee-ft in het Y"egistY"eY"en,zult u echt tijd nodig hebben om
al de mogelijkheden van uw oY"gel te leY"enkennen. op de achteY"zUde van deze
handleiding staan een aantal Y"egistY"atievooY"beelden. HieY"inziet u dat op het
pedaal een 16-voets labiaal (b.v. SUBBAS16') meestal de basis is, teY"wijl dit
op de manualen vY"ijwel altijd een 8-voets labiaal (b.v. RoERFLUIT8') is. Vanuit
deze basis woY"dtde Y"egistY"atie veY"deY"opgebouwd.
Het veY"dient aanbeveling om zoveel mogel1jk binnen een "Y"egisteY"groep" o-F
"kooY""te combineY"en.Zo bestaat een pY"estantenkooY"ondeY"meeY"uit: PRESTANT
8', oCTAAF 4', QUINT2
2/3'
oCTAAF 2' en MIXTUUR.Een HuitenkooY" bestaat
ondeY"meeY"uit: RoERFLUIT8', FLUIT 4' en WoUDFLUIT2'.
VooY"beeldenvan een goede en -FY"aaieY"egisteY"combinaties zijn b.v. PRESTANT8'
met oCTAAF4' o-Fvan RoERFLUIT8' met FLUIT 4'.
De "vulstemmen" (aIle stemmen die geen hele voetmaat-aanduiding hebben) komen
als kY"oonop de combinatie 8', 4', 2' Y"egisteY"s.
TongweY"kenzijn te gebY"uiken als solostemmen o-F als aanvulling op het volle
weY"k.
Nogmaals laat uw eigen smaak de belanQY"ijkste Y"aadgeveY"zijn. Weet de Y"egis-
teY"s te gebY"uiken zoals een schildeY" zUn kleuY"en, steeds weeY"veY"schillende
combinaties, waaY"bij u de -functie van de zweltY"eden, koppels en tY"emulanten
niet moet veY"geten.
Op de achterzijde van het orgel (vana-f de achterziJde qezien rechts onder)
bevinden zich een aantal z.g. DIN-aansluitingen. De-functies van deze aanslui-
tingen wordenhieronder beschreven.
MIDI is de a-fkorting voor Musical Inter-face -for Digital Instru-
ments. Dit houdt in dat u d.m.v. de MIDI-aansluiting(en) verschil-
lende instrumenten op elkaar aan kunt sluiten.
U kunt dan b.v. meerdere instrumenten (die een MIDI-aansluiting
hebben) tegelijk bespelen.
M~t MIDI IN kunt u middels een ander instrument het JOHANNUS
orgel laten spelen.
MIDI THRUgee-ft de mogelijkheid om verschillende instrumenten
"als een ket ting" achter elkaar schakelen.
Met MIDIOUTkunt u, spelend op uw JOHANNUSorgel, tegelijkertijd
een ander instrument meelaten spelen.
Dezeingang/ui tgang is bestemd voor het aanslui ten van uwJOHAN-
NUSorgel op een ander audio instrument (b.v. een cassettedeck).
U kunt dan b.v. rechtstreeks een opnamevan de gespeelde muziek
maken,en deze ook weer via het orgel a-f laten spelen.
Deze aanslui ting is bestemd voor het aanslui ten van een JOHAN-
NUS(digitale) 4-kanalen akoestiek.
Dit is een systeem dat d.m.v. 4 losse luidsprekerboxen, in de
ruimte waar het orgel staat, de ruimtewerking van een concert-
zaal o-f kathedraal creeert.
Het meubel is deels a-Fgewerkt met houtHneer en deels met massie-Fhout. U
kunt het meubel droog a-Fnemenmet een gewone sto-Fdoek o-Fmet een vochtige
doek o-Fzeem,en het daarna droogwrijven met een niet -pluizende doek.
Wij raden het gebruik van meubel- o-F teakolie a-F, omdat dit een schadelijke
invloed
00
de lak kan hebben.
Direct zonlicht kan het meubel doen verkleuren. Dit geldt in het bijzonder voor
blank eiken meubels.
De toetsen kunt u behandelen als het meubel. Kleine krasjes, die op den duur
door het bespelen van het instrument kunnen ontstaan, kan menwegwerkenmet
autopolish.
Pr'obeer
NOOITvlekken te verwiJderen met agressieve vloeisto-F-Fen als thinner,
aceton e.d. Dezezullen uw instrument onherroepeliJ< beschadigen.
U hee-Ft bij de aankoop van uw JOHANNUSorgel een garantiekaart gekregen.
Lees de garantiebepalingen zorgvuldig door en stuur zo spoedig mogeli.:ikhet
onderste deel van de garantiekaart naar JOHANNUSORGEL80UW8.V. te EDE.
Nogmaals willen wij uw aandacht vestigen op het -Feit dat veranderingen aan
het orgel o-Fondeskundige behandeling de garantie kunnen doen vervallen.
V()()RBEELD REGISTRATIES QF>US
1100
PPP PP PMF FFF TUITKOMEND HOOFDW.
UITKOMEND ZWELW.
TRIO I
TRIO II
ROMANTISCH
PLENUM
I
PEDAAL
A
BC
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
CONTRA BAS 16 '
•
•
SUBBAS 16'
•
•
• • •
•
•
• •
•
•
• •
PRESTANT
8'
•
•
• •
•
GEDEKT
8'
•
•
•
•
• •
••• •
•
KORAALBAS
4'
•
•
•
FLUITBAS
4'
•
• •
NACHTHOORN
2'
•
MIXTUUR III
•
•
BOMBARDE
32'
BAZUIN 16'
•
TROMPET
8'
•
•
•
HCX)FDWERK
A
BC
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
BOURDON 16'
•
PRESTANT
8'
••
•
• •
•
•••
ROERFLUIT
8'
• • • •
•
•
•
GAMBA
8'
•
•
•
•
•
•
•
OCTAAF
4'
•
•
•
•
•
OPEN FLUIT
4'
•
•
•
• •
•
QUINT
2
2/3'
•
•
•
• •
SUPEROCTAAF
2'
•
•
•
•
•
CORNET IV
•
MIXTUUR V-VII
•
•
•
CONTRATROMPET 16'
•
TROMPET
8'
•
• •
ZWELWERK
A
BC
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
QUINTADEEN 16'
•
DIAPASON
8'
•
•
• •
•
••
HOLPIJP
8'
•
• •
•
•
•
• • •
VIOLA DA GAMBA
8'
•
• •
•
• •
•
VOIX CELESTE
8'
•
•
OCTAAF
4'
• • • • •
ROERFLUIT
4'
• •
•
•
•
•
QUINTFLUIT
2
2/3'
•
• • •
•
•
WOUDFLUIT
2'
•
•
•
•
•
•
TERTS 13/5'
NASARD
1
1/3'
•
•
RUISPIJP III-V
•
••
DULCIAAN
8'
•
•
•
HOBO
8'
•
•
SPEELHULPEN
A
BC
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
ZWELWERK-HOOFDWERK
•
•
•
•
•
•
•
HOOFDWERK-PEDAAL
•
•
•
ZWELWERK-PEDAAL
•
•
•
•
•
•
TREMULANT HOOFDWERK
•
•
•
TREMULANT ZWELWERK
•
• •
CHORUS
•
•
•
• •
•
PEDAAL
A
8
C
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
0
CONTRA BAS
16'
00000 0 0 0 0 0 0000 0
PRESTANT S'
0000000 0 0 0 00000
GEDEKT S'
000000000000000
KORAALBAS
4'
000000000000000
FLUITBAS
4'
000000000000000
NACHTHOORN
2'
000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
MIXTUUR III
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 00000
BOMBARDE
32'
0000 0 0 0 0000 0 0 0 0
BAZUIN
16'
000 0 0 0 00000000 0
TROMPET S'
000000000000000
HOOF DWE RK A
8
C
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
0
BOURDON
16'
00 0 0 0 0 0 0 0 0 00 0 0 0
PRESTANT
8'
00 0 0 0 0000000000
ROERFLUIT
8'
000000000000000
GAMBA
8'
000000000000000
OCTAAF
4'
000000000 0 0 0 0 0 0
OPEN FLUIT
4'
00000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
QUINT
22/3'
000000000000000
SUPEROCTAAF
2'
0 0 0 0 0 0 0 00000000
CORNET IV
000000000 0 0 0 0 0 0
MIXTUUR V-VII
00 0 0 0 0000000 0 0 0
CONTRATROMPET
16 '
00 0 000000000 0 0 0
TROMPET
8'
00 0 00000000 0 0 0 0
ZWELWERK
A
8
C
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
0
QUINTADEEN
16 '
0000000 0 0 0 00 0 0 0
DIAPASON S'
00000000000000 0
HOLPIJP
8'
000 0 0 0 0 0 0 0 0000 0
VIOLA DA GAMBA S'
000000000000000
VOIX CELESTE
8'
00000000000 0 0 0 0
OCTAAF
4'
0000000000000 0 0
ROERFLUIT
4'
0000000000000 0 0
QUINTFLUIT
22/3'
00 0 0 0 0000000000
WOUDFLUIT
2'
000000000 0 000 0 0
TERTS
13/5'
00000000000000 0
NASARD
11/3'
000000 0 0 0 0 00000
RUISPIJP III-V
000000000000000
DULCIAAN
8'
00 0 00000000 0 0 0 0
HOBO S'
000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
SPEELHULPEN
A
8
C
0
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
0
ZWELWERK-HOOFDWERK
000000000000000
HOOFDWERK PEDAAL
00000000000000 0
ZWELWERK-PEDAAL
00 0 000000 0 00000
TREMULANT HOOFDWERK
0 0 0 0 00000 0 0000 0
TREMULANT ZWELWERK
00000000000000 0
CHORUS
00000000000000 0
11
- Manuaalomvang
- Pedaalomvang
- Aanslag
- Koppels
- Tremulanten
- Pedaalkontaktsysteem
- Mixturen
- Transposer
- Vaste combinaties
- Setzer
- MB(ManuaalBas)
C-c"" (Soctaven).
C--f' (30 tonig Mechels).
Kerkorgel toucher.
Volledige manuaal- en pedaalkoppels.
ZeHstandige tremulant generator
voor hoo-fdwerken zwelwerk.
D.S.R. <Digitaal-Sampling- Reproduktie) sys-
teem.
S versterkers van elk 40 watt, voorzien van 7
luidsprekers.
Het volume van het gehele orgel is extern
regelbaar.
Elk register hee-ft per toets een natuurge-
trouw aanblaasverschijnsel.
Het JOHANNUSchorus e-f-fect maakt het orgel
zeer breed van karakter.
het kathedraal-e-f-fect wordt DIGITAALverwe-
zenlijkt, het volume is traploos regelbaar,
keuze uit 6 verschillende programma's.
: Magneetschakelaars.
Repeterend.
3 halve tonen omlaag en 3 halve tonen omhoog.
PP- P - MF- F - FF - T - TA - HR- HR+
6 vrij te programmerenregister-combinaties
Hierbij is de laagste toon in het akkoord op
het hoo-fclwerkook pedaaltoon.
1 Zweltrede voor volumeregeling van het
Hoo-fdwerken Pedaal.
1 Zweltrede voor volumeregeling van het Zwel-
werk.
, *
AUXIN/OUT
*
JOHANNUS4-KANALEN
AKOESTIEK.
*
MIDIIN/THRU/OUT.
geschikt voor stereo hoo-fdtele-foons, aanbe-
volen hoogohmigtot 2-Kohm.
stereo audio in- en uitgang.
- Setzer 24 vrije combinaties.
- Harpsichord/Chimes.
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
-
11
-
12
Gerelateerde papieren
-
Johannus CH-30 Handleiding
-
-
-
-
-
-
-
-
-