JOHANNUS ORGELBOUW
Een kort geschiedenis-overzicht,
Hoewel JDHANNUS Orgelbouw een relatief jong bedrijf is, kan het bogen op
een ruime ervaring in het bouwen van electronische klassieke orgels,
Het begon in een kelderruiMte met het bouwen van kerkorgels, waarvan het
eerste werd uitgeleverd op 4 maart 1971, Al vrij spoedig daarna werden
studieorgels aan het assortiment toegevoegd,
Er was veel vraag naar di t nieuwe instrument, dat het studeren van
klassieke- en
1i
thurgische muziek voor veel Iteer orgel-enthousiasten
mogelijk maakte,(immers niet iedereen had de mogelijkheid regelMat~g in
de kerk te kunnen en te mogen spelen),
Ooor de snel stijgende produktie was de werkruimte al gauw te klein en
verhuisde !ten in 1972 naar een pand in Veenendaal, Hier werden de
studie-orgels type S, HII en HIlI, en de kerkorgels type KII, KIIS, KIIC
en KIIIC gebouwd,
In 1976 durfde men het aan om een eigen bedrijf te laten bouwen, waarmee
de wensen van zowel artistiek- als produktiegerichte mensen in
vervulling konden gaan,
Zo werd binnen het bedrijf een complete concertzaal gemaakt die, geheel
volgens de moderne opvattingen "multi-functioneel" was, dat wil zeggen
dat deze zaal behalve voor het geven van concerten, ook gebruikt kon
(en kan) worden voor het de!tonstreren van kerkorgels, en voor het
v66rintoneren van deze orgels, Dit houdt in dat kerkorgels hier
klanktechnisch op een grote ruimte worden ingesteld, zodat dit enige
uren kan schelen bij het intoneren in de kerk zelf,
Het nieuwe bedrijf in Ede werd op 12 maart 1976 geopend door de organist
Feike Asma, naar wie de concertzaal tot zijn eigen verrassing ook werd
genoemd, uit erkentelijkheid voor de waardevolle adviezen die hij
JOHANNUS Orgelbouw heeft gegeven die hebben bijgedragen bij het leggen
van de basis van de karaktristieke "Johannus" klank,
Tot op de dag van vandaag bouwen wij met veel inzet en genoegen een
uitgebreide serie "grote" en "kleine" orgels die inmiddels in de gehele
wereld bekend zijn geworden,
JOHANNUS Orgelbouw wenst u veel muzikaal genoegen met uw orgel,
-----
:-_=-~-~ - ~
-~~=-~~=
PEOAAL
1. Subbas 16'
2, Prestant 8'
3, Gedekt 8'
4. Octaaf 4'
5. Bazuin 16'
6. Trompet B
7, Hoofdw,-Pedaal
HOOFOWERK
8, Prestant
9, Gamba
10, Holpijp
II, Octaaf
12, Open Fluit
13, Quint
14, Octaaf
IS, Larigot
16, Sifflet
17, Hixtuur
18, TroMpet
19, Tremulant
20, Zwelw,-Hoofdw,
21, Chorus
8'
8'
8'
4'
4'
2 2/3'
2'
1/3'
I'
5st
8'
Verklaring van de cijfers:
1, Pedaal
2, Vaste-coMbinatie schakelaar
3, Plaats van de serienuMMerplaat
4, Aansluiting hoofdtelefoon
5, Regelaar kathedraal
6, Registers pedaal
7, Registers hoofdwerk
8, Lessenaar
9, Registers zwelwerk
10, Zwelwerk
11, Netschakelaar
12, Hoofdwerk
13, Zweltrede
ZWELWERK
22, Bourdon 16'
23, Octaaf 8'
24, Celeste 8'
25, Roerfluit 8'
26, Koppelfluit 4'
27, Nasard 2 2/3'
28, Woudfluit 2'
29, Ruispijp 2st
30, Fagot 16'
31, Oulciaan 8'
32, SchalMei 4'
33, Trel\\ulant
Afk Benartling
PP Pianissimo
P Piano
HF Hezzo Forte
F Forte
FF Fortissimo
T Tutti
SaMenstelling (registernummers)
1 10 25
PP
+
3 12 26
P
+
2 8 11 23
HF
+
9 13 14 28
F
+
4 17 22 27 29 31
FF
+
5 6 7 15 18 20 30 32
TA Tongwerken AF schakelaar
HR Hand-registratie schakelaar
HR+ Hiermee is het schakelen bij de vaste cOMbinaties
Mogelijk,
INLEIDING
U bent de bezitter geworden van een JOHANNUS orgel, een instrument met een
enorme klankrijkdom en ongekende cOMbinaties. Wij als bouwers van dit orgel
wilien u graag helpen deze eigenschappen te ontdekken. De verschi llende
onderdelen worden puntsgewijs behandeld, en achterin zijn enkele registratie-
voorbeelden opgenomen. Hierbij is ook enige ruiMte opengelaten voor het
noteren van uw eigen combinaties.
Wij hopen dat deze handleiding, samen met uw orgel, een 90ed uitgangspunt zal
zijn voor vele jaren van muzikaal genoegen.
LESSENAAR
De lessenaar heeft een vergrendeling, die voorkomt dat deze tijdens het
transport beschadigt. OM de lessenaar op- of neer te laten klappen meet men
deze eerst aan de onderzijde iets optilien zodat de vergrendel ing wordt
opgeheven.
NETSPANNING
Controleer, voor u het orgel aansluit, of de spanning welke vermeld staat op
de serienuMmerplaat, gelijk is aan die van uw wandkontaktdoos. De serienuMmer-
plaat bevindt zich links onder de manualen.
NETSCHAKELAAR
Met de netschake'laarkan het orgel in- of uitgeschakeld worden.
Wanneer het orgel aanstaat, gaat er een rood lampje branden in de schakelaar.
VASTE COMBlNATIES
De vaste combinaties ZlJn registergroepen, electronisch ingesteld volgens
vaste muzikale normen, beginnend bij PP (Pianissimo) en eindigend bij
T <Tutti).
Wilt u zelf registreren, dan kan dit door de knop HR (Handregistratie) in te
drukken. Het is ook mogeliik om binnen een vaste cOMbinatie zelf registers bij
te schakelen. Dit kunt u doen door niet alleen een vaste-combinatie knop, maar
ook de HR+ knop in te drukken. Wilt u de tongwerken in een vaste combinatie of
in de handregistratie uitschakelen, dan kan dit door de TA knop <Tongwerken
af) in te drukken. De tongwerken zijn de rood aangegeven registers.
KOPPELS
Het orgel beziteen manuaalkoppel en een pedaalkoppel.
Dit houdt in dat u met het manuaalkoppel (no.20) het zwelwerk aan het
hoofdwerk koppelt, waardoor u ook de registers nummer 22 t/m 32 op het
hoofdwerk kunt bespelen. Ooor gebruik te maken van het pedaalkoppel
(no.7) kunt u de registers no. 8 t/m 18 op het pedaal bespelen.
TREMULANTEN
De manualen hebben gescheiden tremulanten. Bij gebruik van het pedaalkoppel
wordt de tremulant van het hoofdwerk meegekoppeld naar het pedaal. Het pedaal
zelf heeft uiteraard geen tremulant.
TRANSPOSITEUR
De transPOSiteur geeft u de mogelijkheid om het orgel te transponeren, d.w.z.
u kunt Met deze regelaar het orgel drie maal een halve toon hoger of lager
steMmen. Dit kan vooral van pas komen bij het samenspelen met andere
instruMenten of met zangers, die graag hoger of lager spelen of zingen,
terwijl u de originele Muziek kunt blijven spelen.
ZWELTREDE
Met de zweltrede kunt u het volume van het gehele orgel regelen. In de laagste
stand is het volume maximaal, in de hoogste stand MiniMaal.
KATHEDRAAL
Het speciaal door JOHANNUS Orgelbouw b,v, ontwikkelde kathedraal-effect zorgt
voor een ruiMtelijke weergave van de orgelklank, Dit kathedraal-effect heeft
een automatische lengte-simulator, d,w,z, wanneer u een zacht klinkend
register ingeschakeld heeft krijgt u een kortere nagalm dan wanneer u
bijvoorbeeld in tutti speelt, Het regelgedeelte wordt ingeschakeld door de
regelaar uKATHEORAAL
H
rechtsoM te draaien, In de uiterst linker stand van het
regelgedeelte is de lengte/volume verhouding van het effect minimaal, terwijl
in de uiterst rechter stand het effect maximaal is,
CHORUS
Om een zo breed mogelijk klinkend orgel te verkrijgen is gebruik gemaakt van
meerdere toonopwekkings-systemen, Door nu het register "CHORUS· in te zetten
worden de verschillende toonopwekkings-systemen onderling een weinig verstemd,
Door gebruik te Maken van de koppels en te spelen op hoofdwerk en/of pedaal
wordt dit effect hoorbaar,
HOOFDTELEFOON AANSLUITING
De hoofdtelefoonaansluiting is stereo uitgevoerd en geschikt voor
hoofdtelefoons .et een impedantie tot 200 ChII, Bij gebruik van de
hoofdtelefoon op het orgel worden de luidsprekers van het orgel automatisch
afgeschakeld, De verschillende kanalen worden nu gelijkmatig verdeeld over de
twee kanalen van de hoofdtelefoon,
AKOESTIEK AANSLUITING
Aan de achterziide van het orgel bevindt zich een 5-polige DIN plug (metaal),
besteMd voor het aansluiten van de JOHANNUS 4-kanalen akoestiek, Dit is een
systeem dat d,m,v, 4 losse IUidsprekerboxen in de ruimte waar hat orgel staat
de ruiMtewerking van een concertzaal of kathedraal creeert,
Uw Hi-Fi installatie kan eveneens op de akoestiek worden aangesloten, waardoor
ook andere apparatuur als pick-up en cassette-deck in colftbinatieMet de
akoestiek beluisterd kunnen worden,
DE KUNST VAN HET REGISTREREN
Het registreren is een wezenlijk onderdeel van het orgelspel, Waarschijnlijk
is het ook een van de Moeilijkste begripPen
OM
duidelijk te Maken, oMdat het
in grote mate afhankelijk is van de persoonlijke smaak van de organist(e),
Als u geen ervaring heeft in het registreren, zult u echt tijd nodig hebben om
al de mogelijkheden van uw orgel te leren kennen, Op de achterzijde van deze
handleiding staan een aantal registratie-voorbeelden, Hierin ziet u dat op het
pedaal een 16 voets labiaal(b,v,SUBBAS 16') meestal de basis is, terwijl dit
op de Manualen vriJwel altijd een 8 voets labiaal(b,v,HOLPIJP 8') is, Vanuit
deze basis wordt de registratie verder opgebouwd, Het verdient aanbeveling
OM
zoveel Mogelijk binnen een registergroep of "koorute colftbineren,
20
bestaat
een prestantenkoor ondermeer uit: PRESTANT 8', OCTAAF 4', QUINT 2 2/3',
OCTAAF 2' en "IXTUUR 5 st, Een fluitenkoor bestaat onder-meer uit: HOLPIJP 8' ,
KOPPELFLUIT 4', NASARD 2 2/3' en WOUDFLUIT 2',
Voorbeelden van goede en fraaie registercombinaties ziJn bijvoorbeeld
PRESTANT 8' met OCTAAF 4' of van HOLPIJP 8' met FLUIT 4', De vulstemmen (aIle
steMen die geen hele voetMaat-aanduiding hebben) komen als kroon op de
combinatie van 8',4', en 2' registers,
Tongwerken zijn te gebruiken als solostem of als aanvulling op het volle werk,
Nogmaals, laat uw eigen smaak de belangrijkste raadgever zijn, weet de
registers te gebruiken zoals een schilder zijn kleuren, steeds weer
verschillende combinaties, waarbij u de funcies van de zweltreden en
tremulanten niet moet vergeten,
ONDERHOIJO
Het meubel is deels afgewerkt Met houtfineer en deels met massief hout, U kunt
het droog afneMen Met een gewone stofdoek of met een vochtige doek of zeem, en
het daarna droogwrijven met een niet-pluizende doek,
Wij raden het gebruik van meubel- of teakolie af, omdat dit een schadelijke
invloed op de lak kan hebben,
Direkt zonlicht kan het meubel doen verkleuren, Dit geldt in het bijzonder
voor blank eiken MeUbels, De toetsen kunt u behandelen als het meubel, Kleine
krasjes, die op den duur door het bespelen van het instrument kunnen ontstaan,
kan men wegwerken lIIIetautOPOlish, Probeer NOOn vlekken te verwijderen met
agressieve vloeistoffen als thinner, aceton e,d, Deze zullen uw instrument
onherroepelijk beschadigen,
GARANTIE
U heeft bij de aankoop van uw JOHANNUS orgel een garantiekaart gekregen ,
Lees de garantiebepalingen zorgvuldig door en stwr zo spoedig lROQelijk het
onderste dee I naar JCl-fANNUSORGELBOUW B,V, te Ede,
Nogmaals willen wij uw aandacht vestigen op het feit dat veranderingen aan het
orgel of ondeskundige behandeling de garantie kunnen doen vervallen,
TECHNISCHE GEGEVENS
- Manuaalomvang: C - g"" (4~ octaven) ,
- Pedaalo.vang: C - c (13-tonig),
- Aanslag: Kerkorgeltoucher,
- Koppels: 1 manuaal- en 1 pedaa lkoppeI,
- Tremulanten: Zelfstandige tremulant-generator per manuaal,
- 2 Brug-eindversterkers van elk 28 Watt,
- 3 Generatoren voor de toonopwekking,
- Aanspreektijden: Verschillend per lIIIanuaalen per octaaf,
- Chorus: Vast ingestelde zweving van de generatoren,
- Kathedraal: Meerkanalige ruimtelijke weergave met lengteregeling,
- Externe aansluitingen:
*
Voor Hoofdtelefoon,
*
Voor JOHANNUS 4-kanalen akoestiek,
- Impedantie versterkers: 4 - 8 Ohm,
- Impedantie luidsprekers: 8 Ohm,
- Voedingsspanning: 220 Volt 50 Hz,
GEWICHT (kg)
Orgel
I •••••
75
Bank
I •••••••• I I • ••
12
Hoogte: 102
Breedte: ,
It' .,
117
Diepte orgel"""" 62
:A-Plenum klein
:B-Plenum groot
:C-Trompet 8
1
uitkomend op hoofdwerk
:D-Quint 2 2/3
1
uitkomend op hoofdwerk
:E-Striikers
:F-RoJrlantisch
:G-Dulciaan 8
1
uitkomend op zwelwerk
:H-Barok klein
:I-Barok groot
:J-Trio 1
:K-Trio 2
:L-Trio 3
:M-Mezzo Forte frans
:N-Tutti
ABC
0
EFGH
I
JK L M N
1. Subbas 16'
0000000000
2. Prestant. 8
1
00000 0
3. Gedekt 8
1
0000 0 0 000
4. Octaaf 4'
000 0 0 0
5. Bazuin 16
1
0
6. Trompet 8
1
00 0
7. Hoofdw .-Ped .
000 0 0 0 0 0
ABC
0
E F G H
I
JKLMN
8. Prestant 8
1
000 0 0 0
9. Gamba 8
1
0 0 00
10. Holpiip 8
1
00000000 0
11. Octaaf 4
1
0 0 000 0
12. Open Fluit 4
1
000 00
13. Quint 2 2/3
1
00 0 0 0 0
14. Octaaf 2
1
0 0 000
15. Larigot 1 1/3
1
00
16. Sifflet 1
1
0 0 0
17. Mixt.uur 5 st.
00 0 0
18. Trompet 8'
0 0 0 0
19. Tremulant
0000
20. Zwelw.-Hoofdw.
00 00 0 000
21. Chorus
00 0
A B C
0
E F G H I J K L M N
22. Bourdon 16'
00
23. Octaaf 8'
000000
24. Celeste 8
1
0 0 0
25. Roerfluit 8
1
00 0 0 0 0000
26. Koppelfluit 4
1
00000000 0 0
27. Nasard 2 2/3
1
000 0 00
28. Woudfluit 2'
000 0 0
29. Ruispiip 2 st
0 0 0 0
30. Fagot 16
1
0
31. Dulciaan 8
1
00
32. SchalJrlei4'
0 0
33. Tremulant
000 0
ABC
0
EFGHIJ K L M N
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
Gerelateerde artikelen
-
Johannus Opus 245 Handleiding
-
-
-
-
-
-
-
-
-