l../C O'_/f-, Pf-:.CI
i-.'.
L-
i •.
r·,..
U
I "
CJ
L-
L-
EXTERNE AANSLUITINGEN
MIDI •••••••
AU X • • • • • •
AKOESTIEK (AK-4) .
JOHANNUS ORGELBOUW
EEN KORT GESCHIEDENIS-OVERZICHT
HoewelJOHANNUSORGELBOUWeen I'"elatie-f jong beddj-f is, kan het bogen op en
I'"uimeel'"vadng in het bouwenvan eIektl'"onische klassieke ol'"geis.
Het began in een keIdel'"l'"uimtemet het bouwenvan kel'"kol'"gels,waal'"vanhet
eel'"ste wel'"duitgelevel'"d op 4 maal'"t
1971.
Al vdj spoedig daal'"nawel'"denstudie-
ol'"geisaan het assol'"timent toegevoegd.
EI'"was veel vl'"aagnaal'"dit nieuweinstl'"ument, dat het studel'"en van klassieke-
en lithul'"gische muziek vaal'" veel meel'"ol'"geI-enthousiasten mogelijk maakte.
(immel'"sniet iedel'"eenhad de mogelijkheid I'"egeimatig in de kel'"kte kunnenen te
mogenspeIen).
0001'"
de snel stijgende pl'"oduktie was de wel'"kl'"uimteal gauw te klein en vel'"-
huisde menin 1972 naal'"een pandin Veenendaal. Hiel'"wel'"dende studie-ol'"geis
type S, HIl, en HIlI, en dekel'"kol'"gelstype KIl, KIIB, KIlC, en KIlIC gebouwd.
In
1976
dUI'"-fdemenhet aan ameen eigen beddj-f te Iaten bouwen,waal'"meede
wensenvan zowel al'"tistiek- ais pl'"oduktiegedchte mensenin vel'"vulling konden
gaan.
Zo wel'"dbinnen het beddj-f een complete concel'"tzaal gemaakt die, geheel
volgens de model'"neopvattingen
I
muIti--functioneel" was, dat wi! zeggen dat
deze zaal behaive vaal'" het geven van concel'"ten, oak gebl'"uikt kon (en kan)
wOl'"denvaal'"het demonstl'"el'"envan kel'"kol'"gels,en vaal'" het v 6(y-intonel'"en van
deze ol'"geis. Oit houdt in dat kel'"kol'"geishiel'" klank-technisch op een gl'"ote
I'"uimtewOl'"deningesteld, zodat dit enige ul'"enkan schelen bij het intonel'"en in
dekel'"kzel-f.
Het nieuwe beddj-f in Edewel'"dop 12maal'"t
1976
geopenddool'"de ol'"ganist Feike
Asma,naal'"wie de concel'"tzaal tot zijn eigen vel'"l'"assingoak wel'"dgenoemd,uit
el'"kentelijkheid vaal'" de waal'"devolle adviezen die hij JOHANNUSORGELBOUW
hee-ft gegeven die hebben bijgedl'"agen bij het leggen van de basis van de
kal'"aktedstieke "JOHANNUS"-kiank.
Tot op de dag van vandaag bouwenwij met veel inzet en genoegen een uitge-
bl'"eidesede "gl'"ote" en "kleine" ol'"geis die inmiddeis in de gehele wel'"eldbekend
zijn gewol'"den.
U bent de bezitter gewordenvan een JOHANNUSorgel, een instrument met een
enormeklankrijkdom en ongekendecombinaties. Wij als bouwers van dit orgel
willen u graaghelpen dezeeigenschappente ontdekken.
Deverschillende onderdelen wordenpuntsgewijs behandeld.
Achterin zijn enkele registratie-voor-beelden opgenomen.Hierbij is ook enige
ruimte overgelaten voor het noteren van uweigen combinaties.
Wij hopen dat dit orgel, samenmet dezehandleiding, eengoed uitgangspunt zal
zijn voor vele jaren van muzikaalgenoegen.
Controleer-, voor u het orgel aansluit, of" de netspanning welkevermeld staat
op de serienummer-plaat,gelijk is aan die van uwwandcontactdoos (220V).
Deserienummerplaat bevindt zich links onder demanualen.
Denetschakelaar bevindt zich rechts naast deklavier-en.
Met de netschakelaar kanhet or-gelin- of"uitgeschakeld worden.
Wanneerhet orgel aanstaat, brandt het r-odecontrole-lampje in de netscha-
kelaar.
Enkele seconden nadat u het orgel aangezet heef"t schakelen de eindver-ster-
kers automatisch in.
Het pedaalvan uworgel werkt met magneetschakelaars.
Demagneetschakelaars bevindenzich (aande buitenkant niet zichtbaar) achter-
de zwarte pedaalplank van het orgel. De magnetenzijn aan de voorkant in de
pedaaltoetsen gemonteer-d.Wanneereen pedaaltoets wordt ingedrukt, acti-
veert de magneetin de pedaaltoets de magneetschakelaar achter de zwarte
pedaalplank.
Het pedaal moet daarom qoed onder het or-gel worden geschoven, om het
uitvallen van het pedaal te voorkomen.
Het totale volume van het orgel is instelbaar met de r-egelaar VOLUME,welke
zich rechts van de klavieren bevindt. Dezevolumeregeling is onaf"hankelijk van
de stand van de zwelpedalen.
De TRANSPOSER,welke zich rechts van de klavieren bevindt, gee-ft u de moge-
lijkheid omhet or-gel te transponeren, d.w.z. u kunt met dezekeuzeschakelaar
drie maaleenhalve toon hoger of"lager stemmen.In destand 0 staat het orgel
op de normalestemming(440Hz).
De TRANSPOSERkan voor-al van pas komenbij het samenspelen met andere
instrumentalisten of" met zangers/zangeressen die een bepaald muziekstuk
gr-aaghoger of" lager spelen dan deeigenlijke muzieknotatie aangeef"t.
Het digitale kathedl""aal-e-f-fect zOl""gtVOOI""een I""uimtelijke weel""gavevan de
ol""gelklank. Dit e-f-fect kunt u instellen met behulp van een volume-I""egelaal""en
een keuzeschakelaal"", welke zich links van de klaviel""en bevinden.
Met de volume-I""egelaal""KATHEDRAALkan het volume van het kathedl""aal-e-f-fect
wOl""deningesteld. Met de keuzeschakelaal"" KATHEDRAAL1-2-3-4-5-6 kan een
keuze gemaakt wOl""denuit zes vel""schillende nagalm-lengten.
Om het kathedY"aal-e-f-fect uit te schakelen dient u de volume-I""egelaal""
KATHEDRAALgeheel linksom te dl""aaien.
De beide manualen hebben gescheiden tl""emulanten.
Bij het gebl""uikvan de koppels wOl""dende tl""emulanten van de desbetl""e-f-fende
manualenmeegekoppeld naal""het hoo-fdwel""ken/o-f het pedaal.
Het ol""gelbezit twee pedaalkoppels en een manuaalkoppel.
Dit houdt in dat u dool""het inschakelen van de/een pedaalkoppel(s) de I""egis-
tel""svan het hoo-fdwel""ken/o-f het zwelwel""kook op het pedaal kunt bespelen.
Met het manuaalkoppel kan het zwelwel""kaan het hoo-fdwel""kgekoppeld wOl""den.De
I""egistel""svan het zwelwel""kkunnen dan ook op het hoo-fdwel""kbespeeld wOl""den.
Deknop VOOI""het inschakelen van de manuaal bas bevindt zich I""echts naast de
schakelaal""sVOOI""de bediening van het setzel"".
0001""
deze knop in te dl""ukkenkunt u het pedaal naal""het hoo-fdwel""kkoppelen. De
manuaal bas is, in tegenstelling tot de "nol""male"koppels geen volledig koppel:
Alleen de laagste toon van het accool""ddat u op het hoo-fdwel""kspeelt wOl""dt
bij gebl""uikvan de manuaal bas van het pedaal naal""het hoo-fdwel""kgekoppeld.
Met de linkel"" zweltl""ede kan het volume van het hoo-fdwel""ken het pedaal
gel""egeld wOl""den.De I""echtel""zweltl""ede is VOOI""de volumel""egeling van het
zwelwel""k.
De knoppen voor het kiezen van een vaste combinatie bevinden zich midden
onder het hoo-fclwerk-klavier.
Oit zijn de knoppen PP - P - MF- F - T - HR- HR+- TA.
De vaste combinaties zijn registergroepen, elektronisch ingesteld volgens
vaste muzikale normenbeginnend bij PP (pianissimo) en eindigend bij T (tutti).
Door het indrukken van de HR-knopkunt u overgaan van een vaste combinatie
naar handregistratie.
Het indrukken van de HR+-knop gee-ft de mogelijkheid om binnen een vaste
combinatie o-f een vrije combinatie (zie setzer) zel-f registers bij te schake-
len.
Door het indrukken van de TA-knopschakelt u de TongwerkenA-f.
Oit geldt voor zowel handregistratie, een vaste combinatie, als een vrije
combinatie.
Detongwerken zijn de in het rood aangegeven registers.
De knoppen voor de bediening van het setzer bevinden zich links onder het
hoo-fdwerk-klavier. Oit zijn de knoppen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 0 en SET. <Debeschrij-
ving van de -functie MB(MANUAALBAS)kunt u elders in de handleiding terugvin-
den.)
Het setzer-systeem biedt de mogelijkheid om6 zeHgekozen registercombina-
ties in een geheugen op te slaan en op elk gewenst moment weer op te roepen
o-fte wijzigen.
Het "inlezen" van een vrije combinatie gaat als voIgt:
1.
Stel de registratie in die u in het geheugen op wilt slaan.
2. Oruk de knop in waar u de ingestelde registratie in op wilt
slaan (b.v. 1>.
3. Oruk de SET-knop even in. Dedoor u ingestelde registratie
is nu opgeslagen in geheugen 1.
U kunt op dezel-fde manier nog 5 andere registraties opslaan, gebruik makend
van de knoppen 2 t/m 6.
Doorhet "inlezen" van een combinatie wordt automatisch de oude combinatie in
het betre-f-fende geheugen gewist.
Doorhet indrukken van de O-knop kunt u ovel""gaanvan het setzet'" naat'"handre-
gistratie o-f naat'"de pt'"esets.
Het geheugen van het setzet'"-systeem is zodanig beveiligd dat de doot'"u
"ingelezen" vrije combinaties niet verlot'"en gaan wanneet'"het ot'"geluitgezet
wot'"dto-f wanneet'"het netsnoet'" uit de wandcontactdoos gehaald wot'"dt.
De hoo-fdtele-foonaanslui ting bevindt zich links onder de manualen (naast de
serienummerplaa t) •
De hoo-fdtele-foonaansluiting is stereo uitgevoerd en geschikt voor hoo-fdte-
le-foons met een impedantie tot 2000 Ohm. Bij gebruik van een laag-ohmige
hoo-fdtele-foon (8 Ohm),kan het zijn dat u het volume te hard vindt. U kunt dan
met de regelaar VOLUMEhet voor u juiste volume instellen.
Bij gebruik van de hoo-fdtele-foon op het orgel worden de luidsprekers van het
orgel automatisch a-fgeschakeld. De verschillende kanalen worden nu gelijkma-
tig verdeeld over de twee kanalen van de hoo-fdtele-foon.
Het registreren is een wezenlijk onderdeel van het orgelspel. Waarschijnlijk is
het ook
eEn
van de moeilijkste begrippen om duidelijk te maken, omdat het in
grote mate a-fhankelijk is van de persoonlijke smaak van de organist(e).
Als u geen ervaring hee-ft in het registreren, zul t u echt tijd nodig hebben om
al de mogelijkheden van uw orgel te leren kennen. Op de achterzijde van deze
handleiding staan een aantal registratievoorbeelden. Hierin ziet u dat op het
pedaal een 16-voets labiaal (b.v. SUBBAS16') meestal de basis is, terwijl dit
op de manualen vrijwel altijd een 8-voets labiaal (b.v. ROERFLUIT8') is. Vanuit
deze basis wordt de registratie verder opgebouwd.
Het verdient aanbeveling om zoveel mogelijk binnen een "registergroep" o-f
"koor" te combineren. Zo bestaat een prestantenkoor onder meer ui t: PRESTANT
8', OCTAAF4', QUINT
22/3'
OCTAAF2' en MIXTUUR.Een Huitenkoor bestaat
ondermeer ui t: ROERFLUIT8', FLUIT 4' en WOUDFLUIT2'.
Voorbeelden van een goede en -fraaie registercombinaties zijn b.v. PRESTANT8'
met OCTAAF4' o-f van ROERFLUIT8' met FLUIT4'.
De "vulstemmen" (alle stemmen die geen hele voetmaat-aanduiding hebben) komen
als kroon op de combinatie 8', 4', 2' registers.
Tongwerken zijn te gebruiken als solostemmen o-f als aanvulling op het volle
werk.
Nogmaals laat uw eigen smaak de belangrijkste .~aadgever zijn. Weet de regis-
ters te gebruiken zoals een schilder zijn kleuren, steeds weer verschillende
combinaties, waarbij u de -functie van de zweltreden, koppels en tremulanten
niet moet verge ten.
Opde achter-zijde van het or-gel (vanaf de achter-zijde gezien r-echts onder-)
bevindenzich een aantal z.g. DIN-aansluitingen. Defuncties van deze aanslui-
tingen wor-denhier-onder-beschr-even.
MIDIis de afkor-ting voor- Musical Inter-face for- Digital Instr-u-
ments. Dit houdt in dat u d.m.v. de MIDI-aansluiting(en) ver-schil-
lende instr-umenten opelkaar- aan kunt slui ten.
U kunt dan b.v. meer-der-einstr-umenten (die een MIDI-aansluiting
hebben)tegelijk bespelen.
Met MIDI IN kunt u middels een ander-instr-ument het JOHANNUS
or-gellaten spelen.
MIDI THRUgeeft de mogelijkheid om ver-schillende instY"umenten
"als een ketting" achter- elkaar-schakelen.
Met MIDIOUTkunt u, spelend op uw JOHANNUSor-gel, tegelijker-tijd
een ander-instr-ument meelaten spelen.
Dezeingang/ui tgang is bestemd voor-het aanslui ten van uwJOHAN-
NUSor-gel op een ander-audio instr-ument (b.v. een cassettedeck).
Ukunt dan b.v. r-echtstr-eeks een opnamevan de gespeelde muziek
maken,en dezeook weer-via het or-gel af laten spelen.
Dezeaansluiting is bestemd voor-het aansluiten van een JOHAN-
NUS(digitale) 4-kanalen akoestiek.
Dit is een systeem dat d.m.v. 4 losse luidspr-eker-boxen, in de
r-uimte waar-het or-gel staat, de r-uimtewer-kingvan een concer-t-
zaal of kathedr-aal cr-e8er-t.
Het meubel is deels afgewer-kt met hout-fineer- en deels met massief hout. U
kunt het meubel dr-oogafnemen met een gewonestofdoek of met een voehtige
doekof zeem,en het daar-nadr-oogwdjven met een niet-pluizende doek.
Wij r-aden het gebr-uik van meubel- of teakolie af, omdat dit een sehadelijke
invloed op de lak kan hebben.
Dir-eet zonlieht kan het meubeldoen ver-kleur-en.Dit geldt in het bijzondetr voor-
blank eiken meubels.
Detoetsen kunt u behandelen als het meubel. Kleine ktrasjes, die op den duutr
door-het bespelen van het instr-ument kunnenontstaan, kan menwegwer-kenmet
autopolish.
Pr-obeer-NOOlrvlekken te ver-wijder-enmet agr-essieve vloeistoffen als thinner-•.
aeeton e.d. Dezezullen uwinstr-ument onher-r-oepelijk besehadigen.
U heeft bij de aankoop van uw JOHANNUSor-gel een gar-antiekaar-t gekr-egen.
Lees de gar-antiebepalingen zor-gvuldig door-en stuur-
20
spoedig mogelijk het
onder-ste deel van de gar-antiekaar-t naar-JOHANNUSORGELBOUWB.V. te EDE.
Nogmaalswillen wij uw aandaeht vestigen op het feit dat ver-andedngen aan
het or-gel of ondeskundige behandeling de gar-antie kunnendoen ver-vallen.
VOC>RBEELD REGISTRATIES KERK~GEL
CH-l0
PPPPP PMF FFF TUITkOMEND HOOFDW.
UITkOMEND ZWELW.
TRIO I
TRIO II
ROMANTISCH
PLENUI"I
I
PEDAAL
A
BC
0
E F
G
H
I
J
KL
M
DOUBLE BASS
16'
•
•
SUBBAS
16'
•
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
• •
PRESTANT
8'
•
•
•
•
•
GEDEkT
8'
•
•• •
•
•
•
•
•
• •
kORAALBAS
4'
•
•
•
FLUITBAS
4'
• •
•
MIXTUUR III
•
•
BOMBARDE
32'
BAZUIN
16'
•
TROMPET
8'
• • •
kLAROEN
4'
•
HCX:)FDWERK
A
BC
0
EF
G
HI
J
KL M
BOURDON
16'
•
PRESTANT
8'
••
•
•
• •
•
• •
ROERFLUIT
8'
•
• •
• •
••
GAMBA
8'
• •
• • •
••
OCTAAF
4'
•
•
•
•
•
OPEN FLUIT
4'
• •
•
• • •
QUINT
22/3'
•
•
•
•
•
SUPEROCTAAF
2'
• •
•
•
•
CORNET IV
•
MIXTUUR V-V II
•
••
CONTRATROMPET
16'
•
TROMPET
8'
•
•
•
ZWELWERK
A
BC
0
EF
G
H
I
J
KLM
DIAPASON
8'
•• •
•
•
•
•
HOLPIJP
8'
•
•
••• •
•
•
•
VIOLA DA GAMBA
8'
•
•
•
• •
•
•
VOIX CELESTE
8'
•
•
OCTAAF
4'
•
•
•
•
•
ROERFLUIT
4'
••
• • •
•
QUINTFLUIT
22/3'
• • •
• • •
WOUDFLUIT
2'
• •
• •
•
•
TERTS
1
3/5'
KROMHOORN
8'
•
•
•
SPEELHULPEN
A
BC
0
EF
G
H
I
J
KLM
ZWELWERK-HOOFDWERK
•
•
• •
•
•
•
HOOFDWERK-PEDAAL
•
•
•
ZWELWERK-PEDAAL
•••
•
•
•
TREMULANT HOOFDWERK
•
•
•
TREMULANT ZWELWERK
•
•
•
CHORUS
•••
•
••
C-c"" (5 octaven).
C--f' (30 tonig Mechels).
Ker-kor-geltoucher-.
Volledige manuaal- en pedaalkoppels.
ZeHstandige tr-emulant gener-ator-
voor-hoo-fdwer-ken zwelwer-k.
D.S.R. <Digitaal-Sampling- Repr-oduktie) sys-
teem.
5 ver-ster-ker-s van elk 40 watt, voor-zien van 7
luidspr-eker-s.
Het volume van het gehele or-gel is exter-n
r-egelbaar-.
Elk r-egister- hee-ft per- toets een natuur-ge-
tr-ouw aanblaasver-schiJnsel.
Het JOHANNUSchor-us e-f-fect maakt het or-gel
zeer-br-eedvan kar-akter-.
het kathedr-aal-e-f-fect wor-dt DIGITAALver-we-
zenlijkt, het volume is tr-aploos •...egelbaal~,
keuze uit 6 ver-schillende p•...ogr-amma's.
Magneetschakelaa •...s.
Repeter-end.
3 halve tonen omlaag en 3 halve tonen omhoog.
PP- P - MF- F - FF - T - TA- HR- HR+
6 v•...ij te pr-ogr-ammer-enr-egiste •...-combinaties
Hier-bij is de laagste toon in het akkoo•...d op
het hoo-fdwer-kook pedaaltoon.
1 Zwelt •...ede voor- volume•...egeling van het
Hoo-fdwer-ken Pedaal.
1 Zwelt•...ede voor- volumer-egeling van het Zwel-
we•...
k.
- Manuaalomvang
- Pedaalomvang
- Aanslag
- Koppels
- T•...emulanten
- Pedaalkontaktsysteem
- Mixtu•...en
- T•...anspose•...
- Vaste combinaties
- Setzer-
- MB(Manuaal Bas)
geschikt voor- ster-eo hoo-fdtele-foons, aanbe-
volen hoogohmig tot 2-Kohm.
ster-eo audio in- en ui tgang.
*
AUXIN/OUT
*
JOHANNUS4-KANALEN
AKOESTIEK.
*
MIDIIN/THRU/OUT.
- Setze •...24 vt'"ije combinaties.
- Har-psicho•...d/Chimes.
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
-
11
Gerelateerde artikelen
-
Johannus Opus 1400 Handleiding
-
-
-
-
-
-
-
-
-