• Tijdens het lassen kan de ultra-violette straling uw
huid verbranden. Zorg dus voor de juiste bescher-
mende kleding.
• Uw transformator is beveiligd tegen overbelasting.
Dus wordt de transformator bij overbelasting auto-
matisch uitgeschakeld. Na voldoende te zijn afge-
koeld schakelt de transformator zich automatisch
weer in.
• Tijdens het lassen en afkoelen kan uw werkstuk door
spanningen vervormen. Houd daar rekening mee.
HET APPARAAT ONMIDDELIJK UITZETTEN
BIJ:
• Storing in de netstekker, netsnoer of snoerbeschadi-
ging.
• Defecte schakelaar.
• Rook of stank van verschroeide isolatie.
BIJ HET NIET IN ACHT NEMEN VAN DEZE BASIS-
VOORSCHRIFTEN VERVALT DE GARANTIE.
ELEKTRISCHE VEILIGHEID
Controleer altijd of uw netspanning overeenkomt
met de waarde op het typeplaatje van de machine.
Bij vervanging van snoeren of stekkers
Gooi oude snoeren of stekkers direct weg zodra ze door
nieuwe exemplaren zijn vervangen. Het is gevaarlijk om
de stekker van een los snoer in het stopcontact te ste-
ken.
Het apparaat is voorzien van een drie-aderige aansluitka-
bel. Monteerhieraan een lichtnet-stekker met rand-
aarde. Uw installateur zal echter een goede verbinding
tot stand kunnen brengen.
Gebruik voor alle lasapparaten op 230 Volt minimaal 16
Ampère Traag zekeringen
Bij gebruik van verlengsnoeren
Gebruik uitsluitend een goedgekeurd verlengsnoer, dat
geschikt is voor het vermogen van de machine. De aders
moeten een doorsnede hebben van minimaal 1,5 mm
2
.
Wanneer het verlengsnoer op een haspel zit, rol het
snoer dan helemaal af.
VOOR INGEBRUIKNAME
WAT IS ELEKTRISCH LASSEN
Fig.A
Elektrisch vlamboog lassen is een smeltlasmethode,
waarbij de benodigde warmte geleverd wordt door een
elektrische vlamboog.
Deze vlamboog wordt gevormd tussen de elektrode en
het werkstuk
NB: Voordat u moeilijke werkstukken gaat lassen kunt u
beter eerst oefenen op een proefstukje.
De temperatuur van de vlamboog bedraagt ca. 4000°
Celsius, waardoor het einde van de elektrode en het
werkstuk tot smelten worden gebracht. Zolang de vlam-
boog in stand wordt gehouden, zal de elektrode weg-
smelten en het benodigde toevoermateriaal leveren
voor de te verbinden delen. De afstand tussen de elek-
trode en het werkstuk moet zo kort mogelijk zijn (ca. 1,5
- 4 mm) afhankelijk van de diameter en soort elektrode.
De benodigde stroom voor het lassen wordt geleverd
door een lasapparaat. De benodigde kapaciteit van het
lasapparaat is afhankelijk van het te verrichten werk.
Zorg dat de elektroden goed droog zijn, vochtige elek-
troden geven problemen. Wanneer de elektrode tijdens
het lassen aan het werkstuk kleeft, is uw stroomsterkte-
instelling te laag.
DE ELEKTRODE
De elektrode bestaat uit een ijzeren kern met daarom-
heen de bekleding. De bekleding bestaat ook voor een
deel uit ijzerpoeder. Tijdens het lassen smelt de elek-
trode af. Een gedeelte van de bekleding verdampt. De
hierdoor gevormde gasmantel beschermt het vloeibare
staal tegen indringen van zuurstof en stikstof uit de lucht.
Een gedeelte van de bekleding drijft op het smeltbad (het
is lichter dan staal) en beschermt ook dan de afkoelende
las. Na afkoeling bevindt deze bekleding zich als een
vaste, doch gemakkelijk te verwijderen slak op de las-
rups. Het is van groot belang te zorgen dat de slak niet
tussen het staal komt (z.g. slakinsluiting geeft slechte
hechtingen).
Behandel de elektroden voorzichtig, zodat de
bekleding niet kapot gaat. Dit bemoeilijkt n.l. het
lassen. Zorg dat de elektroden goed droog zijn, dus vochtvrij
bewaren.
Elektrodenkeuze
Om een goede en sterke lasverbinding te maken is het
van groot belang de juiste elektrode te gebruiken voor
een bepaald te lassen materiaal. Ook de stand waarin
gelast moet worden b.v. boven het hoofd, is belangrijk
voor de te gebruiken elektrode. Een universeel elek-
trode zal in veel gevallen geschikt zijn voor uw karwei-
tjes.
Elektroden zijn te verdelen in drie types:
1. Snelstollend
De bekleding bevat veel organische stoffen, die een
beschermende gasomhulling geven. Goed lasbaar in
alle standen, speciaal voor vertikaal neergaand las-
sen.
Ferm 13
FØR IBRUGTAGNING
HVAD ER ELEKTRISK SVEJSNING?
Fig.A
Elektrisk lysbuesvejsning er en metode til smeltesvejs-
ning, hvortil den nødvendige varme leveres af en elekt-
risk lysbue.
Denne lysbue dannes mellem elektroden og arbejdsstyk-
ket
NB: Før du begynder at svejse på vanskelige arbejdsstyk-
ker, er det bedst først at foretage en prøve på et prøve-
stykke.
Lysbuens temperatur er ca. 4000° Celsius, hvilket får
elektrode-spidsen og arbejdsstykket til at smelte. Så
længe lysbuen vedligeholdes, vil elektroden smelte væk
og levere det nødvendige tilførselsmateriale til de dele,
der skal forbindes. Afstanden mellem elektroden og
arbejdsstykket skal være så kort som muligt (ca. 1,5 - 4
mm) og afhænger af elektrodens diameter og art. Den
nødvendige strøm til svejsningen leveres af et svejseap-
parat. Hvilken kapacitet der er nødvendig for svejseappa-
ratet afhænger af, hvilket arbejde der skal udføres. Sørg
for, at elektroderne er godt tørre, fugtige elektroder
giver problemer. Når elektroden klæber til arbejdsstyk-
ket, mens der svejses, er din strømstyrkeindstilling for
lav.
ELEKTRODEN
Elektroden består af en kerne af jern med en beklædning
udenom. Beklædningen består også delvis af jernpulver.
Under svejsningen smelter elektroden ned. En del af
beklædningen fordamper. Den gaskappe, der opstår her-
ved, beskytter det flydende stål mod ilt og kvælstof fra
luften.
En del af beklædningen driver oven på smeltebadet (den
er lettere end stål) og beskytter også da den svejsning,
der er ved at køle af. Efter afkølingen ligger denne
beklædning på svejsesømmen som en fast slagge, som
dog er nem af fjerne. Det er meget vigtigt at sørge for, at
slaggen ikke kommer ind i stålet (en såkaldt slaggeindes-
lutning giver dårlige klæbninger).
Behandl elektroderne forsigtigt, så beklædningen
ikke går i stykker. Dette gør nemlig svejsningen
vanskelig. Sørg for, at elektroderne er godt tørre, de skal altså
opbevares fugtfrit.
Elektrodevalg
For at skabe en stærk svejseforbindelse er det meget vig-
tigt at bruge den rigtige elektrode til et bestemt mate-
riale, der skal svejses. Også den stilling, som der skal svej-
ses i, f.eks. over hovedet, er vigtig for, hvilken elektrode
der skal bruges. En universel elektrode vil i mange
tilfælde være egnet til dine småopgaver.
Elektroder kan inddeles i tre typer:
1. Koldtsvejsende
Beklædningen indeholder mange organiske stoffer,
der giver en beskyttende gasindkapsling. Godt svejs-
bar i alle stillinger, specielt til lodret nedadgående
svejsning.
2. Medium størknende
Beklædningen indeholder mange organiske stoffer.
Godt svejsbar i alle stilligner, undtagen lodret
nedadgående svejsning. Specielt til lodret
opadgående svejsning.
3. Langsomt størknende
Tykkere beklædt end de foregående 2 typer, indehol-
der færre organiske stoffer, tæt kompakt slagge.
Smeltepladen er yderst tyndtflydende. Selv om den
er svejsbar i alle stillinger anvendes den hovedsagelig
til vandret svejsning, især stående vinkelsvejsning. Til
svejsning af rustfrit stål og støbejern findes der sær-
lige elektroder i handelen. Spørg før svejsningen om
disse materialer hos din forhandler, som gerne rådgi-
ver dig.
PRÆSTATION
Svejseapparatets præstation kan udtrykkes i antal elek-
troder nc og nh.
nc: Antal elektroder, der skal svejses ned, fra start til ter-
mostaten slår fra.
nh: Antal elektroder, der skal svejses ned, i den første
time efter, at termostaten er tændt.
STRØMSTYRKE
Ved at dreje håndhjulet til højre øger man strømstyrken.
Når man drejer håndhjulet til venstre, reducerer man
strømstyrken, hvilket kan aflæses på skalaen på appara-
tet. Denne værdi (I2) svarer til spændingen (U2) efter
formlen: U2(V)=18+0,04xI2 (EN 50060).
Hvis der bruges lange forlængerledninger, vil der være et
betydeligt strømtab. Apparatet skal således indstilles
højere. Også når der bruges ekstra lange eller ekstra
tynde svejsekabler, vil der være spændingstab. Hvis
arbejdsstykkerne har små mål, bliver de hurtigt varme. I
dette tilfælde sættes strømstyrken lavere.
Arbejdsstykke Elektrodekerne Svejs-
estrøm
Tykkelse Ø (mm2) (A)
2-3 2 45-65
4-5 2,5 70-95
6-7 3,25 90-130
8-12 4 130-160
Tab.1
36 Ferm