D
fx-95MS
fx-100MS
fx-115MS
(fx-912MS)
fx-570MS
fx-991MS
Gebruiksaanwijzing
http://world.casio.com/edu_e/
CASIO ELECTRONICS CO., LTD.
Unit 6, 1000 North Circular Road,
London NW2 7JD, U.K.
D-1
Verwijderen en
terugplaatsen van het
deksel van de calculator
•Voordat u begint .....1
Houd het deksel zoals aangegeven in de afbeelding en
trek het toestel uit het deksel.
• Nadat u klaar bent .....2
Houd het deksel zoals aangegeven in de afbeelding en
trek het toestel uit het deksel.
• Schuif het toestel altijd met de kant van het toetsenbord
als eerste. Nooit het deksel inschuiven met de kant met
de display als eerste.
.....1
.....2
NEDERLANDS
D-2
Veiligheidsmaatregelen
Zorg ervoor de volgende veiligheidsmaatregelen
aandachtig door te lezen alvorens deze calculator te
gebruiken. Berg deze gebruiksaanwijzing op voor latere
naslag.
LET OP
Dit symbool wordt gebruikt om informatie aan te geven
die, indien zij genegeerd wordt, kan leiden tot materiële
schade.
Batterijen
• Mocht u de batterijen uit de calculator halen, berg ze
dan op een veilige plaats op waar er geen gevaar
bestaat dat kleine kinderen ze kunnen pakken en per
ongeluk inslikken.
• Houd batterijen buiten bereik van kinderen. Mochten
ze per ongeluk ingeslikt worden, raadpleeg dan
onmiddellijk een arts.
•Probeer batterijen nooit op te laden, uit elkaar te halen
en laat ze geen kortsluiting maken. Stel de batterijen
nooit bloot aan open vuur en probeer ze niet als afval
te verbranden.
•Bij verkeerd gebruik van de batterijen kunnen ze
vloeistof gaan lekken die schade kan aanrichten bij
alles waarmee ze in aanraking komt en tevens het
gevaar op brand en persoonlijk letsel met zich
meebrengen.
• Let er altijd op dat de positieve
k en negatieve l
kant van de batterij bij inleggen in de juiste richting
wijzen.
•Verwijder de batterijen als u de calculator voor lang-
ere tijd niet gaat gebruiken (fx-95MS/fx-100MS/fx-
570MS).
• Gebruik enkel de batterijen die in deze gebruiksaan-
wijzing vermeld worden.
D-3
Als afval weggooien van de calculator
• Gooi de calculator nooit weg door hem als afval te
verbranden. Hierdoor kunnen namelijk bepaalde
componenten plotseling barsten en het gevaar op
brand en letsel met zich meebrengen.
• De displays en afbeeldingen (zoals de toetsmarkeringen)
in de gebruiksaanwijzing zijn enkel bedoeld ter illustratie
en kunnen ietwat afwijken van de werkelijkheid.
• De inhoud van deze gebruiksaanwijzing kan zonder
berichtgeving vooraf worden gewijzigd.
•In geen geval kan CASIO Computer Co., Ltd. aansprakel-
ijk worden gesteld voor speciale of incidentele schade
of voor schade als gevolg van gebruik of ten gevolge
van de aankoop van deze materialen. Daarenboven kan
CASIO Computer Co., Ltd. in geen geval aansprakelijk
worden gesteld voor welke eis dan ook door het gebruik
van deze materialen door derden.
Voorzorgsmaatregelen voor
het hanteren van de batterij
•Vergeet niet de 5 toets van de calculator in te
drukken alvorens hem voor de eerste keer in gebruik
te nemen.
• Zelfs als calculator normaal gebruikt wordt, dient u
de batterij minstens eens in de drie jaar te vervangen
bij model fx-115MS/fx-570MS/fx-991MS en minstens
eens in de twee jaar bij model fx-95MS/fx-100MS.
Lege batterijen kunnen gaan lekken en schade
toebrengen aan de calculator. Laat een lege batterij nooit
in de calculator zitten.
• De batterij die met dit toestel meegeleverd wordt,
raakt langzamerhand leeg tijdens het vervoer van de
fabriek en opslag. Daardoor kan het nodig zijn dat
de meegeleverde batterij eerder vervangen dient te
worden dan de normale verwachte levensduur van
de batterij.
D-4
•Bij een lage batterijspanning kan de geheugeninhoud
door de war raken of geheel verloren gaan. Houd
altijd geschreven notities bij van alle belangrijke data.
•Vermijd het gebruik en het opbergen op plaatsen die
blootstaan aan extreme temperaturen.
Lage temperaturen kunnen een trage reactie van de dis-
play of zelfs totaal uitblijven van een reactie veroorzaken,
waardoor ook de levensduur van de batterijen wordt
verkort. Laat de calculator niet staan in het zonlicht, bij
een venster, bij een kachel of op andere plaatsen waar
hoge temperaturen mogelijk kunnen optreden. Hitte kan
verkleuring en verbuigen van het plastic veroorzaken en
schade toebrengen aan de interne circuits.
•Vermijd het gebruik en het opslaan op plaatsen waar
veel stof is of een hoge vochtigheidsgraad heerst.
Laat de calculator nooit op een plaats staan waar hij nat
kan worden of waar hij blootstaat aan veel vocht of stof.
Hierdoor kunnen de interne circuits namelijk beschadigd
worden.
• Laat de calculator nooit vallen en stel hem niet bloot
aan harde stoten.
•Probeer de calculator nooit te buigen.
Draag de calculator niet mee in uw broekzak of andere
nauwe kledingstukken waardoor de calculator mogelijk
gaat buigen.
•Probeer de calculator nooit uit elkaar te halen.
•Druk nooit met een balpen of ander scherp voorwerp
op de toetsen van de calculator.
• Reinig de buitenkant van het toestel met een zachte,
droge doek.
Mocht de calculator heel vuil worden, maak hem dan
schoon met een doek bevochtigd met een milde
oplossing van water en een neutraal schoonmaakmiddel
(zeepsop o.i.d.). Wring overmatig water geheel uit
alvorens de calculator af te vegen. Gebruik nooit
verfverdunner, benzine of andere vluchtige
reinigingsmiddelen om de calculator te reinigen. Hierdoor
kunnen de opgedrukte markeringen uitgewist worden en
kan ook schade aan de behuizing worden aangericht.
D-5
Inhoudsopgave
Verwijderen en terugplaatsen van het
deksel van de calculator......................... 1
Veiligheidsmaatregelen .......................... 2
Voorzorgsmaatregelen voor het
hanteren van de batterij.......................... 3
Inhoudsopgave........................................ 5
Tweeregelige display .............................. 7
Alvorens te beginnen met het
uitvoeren van de berekeningen….......... 7
kFuncties ................................................................. 7
kInvoercapaciteit ...................................................... 9
kMaken van correcties tijdens het invoeren ............ 9
kHerhalingsfunctie ................................................... 9
kFoutvinder ............................................................ 10
kMeervoudige opdrachten ..................................... 10
kExponentiële aanduiding ...................................... 11
kSymbolen voor decimale punt
en scheidingsteken ............................................... 11
kTerugstellen van de calculator ............................. 12
Basisberekeningen ............................... 12
kRekenkundige berekeningen ............................... 12
kBreukbewerkingen ............................................... 13
kBerekeningen van percentages ........................... 15
kBerekeningen met graden,
minuten en seconden .......................................... 16
kFIX, SCI, RND ..................................................... 16
Geheugenberekening ........................... 17
kAntwoordgeheugen ............................................. 17
kAchtereenvolgende berekeningen ....................... 18
kOnafhankelijk geheugen ...................................... 18
kVariabelen ............................................................ 19
D-6
Berekeningen met wetenschappelijke
functies .................................................. 19
kTrigonometrische/invers trigonometrische
functies ................................................................ 19
kHyperbolische/invers hyperbolische functies ....... 20
kGewone en natuurlijke logaritmes/
antilogaritmen ...................................................... 20
kVierkantswortels, derdemachtswortels, wortels,
kwadraten, derdemachten, omgekeerden,
faculteiten, willekeurige getallen,
π
en permutaties/combinaties ................................. 21
kHoekeenheid conversies ..................................... 22
kOmrekeningen van coördinaten (Pol (
x, y),
Rec (
r,
)) ............................................................ 22
kBerekeningen met bouwkundenotatie ................. 23
Berekenen van vergelijkingen ............. 23
kKwadratische en derdemachtsvergelijkingen ...... 24
kSimultane vergelijkingen ...................................... 26
Statistische berekeningen.................... 28
Standaarddeviatie ................................................... 28
Regressieberekeningen .......................................... 31
Technische informatie .......................... 36
kMocht u problemen ondervinden...... ................... 36
kFoutmeldingen ..................................................... 36
kVolgorde van de bewerkingen ............................. 37
kNesten ................................................................. 39
k Invoerbereik ........................................................ 40
Stroomvoorziening (Alleen fx-95MS) .......... 42
Technische gegevens
(Alleen fx-95MS) ...... 43
D-7
Tweeregelige display
De tweeregelige display maakt het mogelijk de
rekenformule en het antwoord tegelijkertijd te
checken.
• De eerste regel toont de rekenformule.
• De tweede regel toont het antwoord.
Een komma wordt na elke drie cijfers getoond wanneer
het integer gedeelte van de mantisse meer dan drie cijfers
heeft.
Alvorens te beginnen met
het uitvoeren van de
berekeningen…
k Functies
Voordat u de calculator aanzet, dient u eerst de juiste
functie in te schakelen zoals aangegeven in de
onderstaande tabel.
• De volgende tabel toont de functies en vereiste
bediening voor model fx-95MS alleen. Gebruikers
van andere modellen dienen te refereren aan
“Gebruiksaanwijzing 2 (Aanvullende functies)” voor
informatie aangaande functies en hoe ze worden
ingeschakeld.
D-8
Functies van model fx-95MS
•Bij vaker dan tweemaal indrukken van de F toets
worden aanvullende instelschermen (setup) verkregen.
Deze instelschermen worden in het hoofdstuk van deze
gebruiksaanwijzing beschreven waar ze feitelijk gebruikt
worden om de instelling van de calculator te veranderen.
•In deze gebruiksaanwijzing wordt de naam van de functie
die u dient in te schakelen om de beschreven
berekeningen uit te voeren aangegeven in de hoofdtitel
van elk hoofdstuk.
Voorbeeld:
Opmerking!
•Druk op A B 2 (Mode) = om de rekenfunctie en de
instellingen terug te stellen op de oorspronkelijke de-
faults die hieronder worden aangegeven.
Rekenfunctie: COMP
Hoekeenheid: Deg
Formaat met exponentiële aanduiding:
Norm 1
Formaat met aanduiding van breuken:
a
b
/c
Aanduiding van decimalen: Dot (Punt)
• Functie-indicators verschijnen in het bovenste gedeelte
van de display.
• Zorg ervoor de huidige rekenfunctie (SD, REG, COMP)
te checken en de instelling van de hoekeenheid (Deg,
Rad, Gra) voordat u een berekening begint.
Berekenen van
vergelijkingen
EQN
Om dit type berekening
Voer deze toets-
Om deze functie
uit te voeren: bediening uit
in te schakelen
:
Basis rekenkundige
F 1 COMP
berekeningen
Standaarddeviatie F 2 SD
Regressieberekeningen F 3 REG
Oplossing van vergelijkingen
F F 1 EQN
D-9
k Invoercapaciteit
• Het geheugengebied dat gebruikt wordt voor het invoeren
van berekeningen kan 79 “stappen” bevatten. Eén stap
wordt in beslag genomen telkens bij indrukken van een
cijfertoets of een rekenkundige bewerkingstoetsen (
+,
,, -, \ ). Een A of p toetsbewerking neemt geen
stap in beslag zodat het invoeren van
A D bijvoorbeeld
maar één stap in beslag neemt.
• Eén bepaalde berekening kan maximaal 79 stappen in
beslag nemen. Bij invoeren van de 73ste stap van een
berekening, verandert het uiterlijk van de cursor van “_”
naar “k” om u te laten weten dat er nog slechts weinig
plaats in het geheugen over is. Mocht u meer dan 79
stappen willen invoeren, dan dient u de berekening in
twee of meer gedeelten te verdelen.
•Bij indrukken van de
g toets wordt het laatst verkregen
resultaat opgeroepen dat u dan kunt gebruiken bij een
volgende berekening. Zie “Antwoordgeheugen” voor
meer informatie aangaande de
g toets.
k Maken van correcties tijdens het
invoeren
•Verplaats de cursor m.b.v. de e en r toetsen naar de
gewenste plaats.
•Druk op de
[ toets om het nummer of de functie op de
huidige cursorpositie uit te wissen.
•Druk de
A K toetsen in om naar een invoegcursor t
te veranderen. Bij invoeren van iets terwijl de invoegcur-
sor in de display te zien is, wordt ingevoerd op de plaats
van de invoegcursor.
• Door op de
A K toetsen of op de = toets te drukken
wordt teruggegaan naar de normale cursor.
k Herhalingsfunctie
•Telkens wanneer u een berekening uitvoert, slaat de
herhalingsfunctie de rekenformule en het resultaat op in
het herhalingsgeheugen. Door op de
[ toets te drukken
worden zowel de formule als het resultaat verkregen van
de berekening die u het laatst uitvoerde. Door de
[
toets nogmaals in te drukken worden oude berekeningen
(nieuw-naar-oud) stuk voor stuk doorlopen.
D-10
•Bij indrukken van de
e of r toets terwijl een
herhalingsgeheugen berekening in de display staat,
wordt overgeschakeld naar het bewerkingsscherm.
• Door indrukken van de
e of r toets onmiddellijk na
beëindigen van een berekening, wordt het
bewerkingsscherm voor die berekening verkregen.
•Bij indrukken van de
t toets wordt de herhalingstoets
niet uitgewist, zodat u zelfs na indrukken van de
t toets
de laatste berekening kunt oproepen.
• De capaciteit van het herhalingsgeheugen is 128 byte
voor opslag van zowel expressies als resultaten.
• Het herhalingsgeheugen wordt gewist door één van de
volgende handelingen.
Wanneer u op de
5 toets drukt.
Wanneer u functies en instellingen terugstelt door
indrukken van de
A B 2 (of 3) = toetsen.
Wanneer u van de ene naar de andere rekenfunctie
omschakelt.
Wanneer u de calculator uitschakelt.
k Foutvinder
•Bij indrukken van de r of e toets na optreden van
een fout, wordt de berekening getoond met de cursor op
de plaats waar de fout plaatsvond.
k Meervoudige opdrachten
Een meervoudige opdracht is een expressie die gevormd
wordt door twee of meer kleinere expressies die door een
dubbele punt (:) worden verenigd.
• Voorbeeld: Om 2 + 3 op te tellen en het resultaat te
vermenigvuldigen met 4
2
+ 3 p \ g - 4 =
=
5.
2
+
3
Disp
20.
Ans
×
4
D-11
k Exponentiële aanduiding
Deze calculator kan maximaal 10 cijfers laten zien. Grotere
waarden worden automatisch getoond met exponentiële
notatie. Bij decimale waarden kunt u tussen twee formaten
kiezen waarmee bepaald wordt wanneer exponentiële
notatie gebruikt wordt.
•Druk om het formaat van de exponentiële aanduiding te
veranderen een aantal malen op de
F toets totdat u
het hieronder getoonde instelscherm voor het formaat
van de exponentiële aanduiding bereikt.
•Druk op de
3 toets. Druk bij het formaatkeuzescherm
dat verschijnt op de
1 toets om Norm 1 of op de 2
toets om Norm 2 in te stellen.
uNorm 1
Bij Norm 1 wordt exponentiële notatie automatisch gebruikt
voor integers met meer dan 10 cijfers en decimale waarden
met meer dan twee decimale plaatsen.
uNorm 2
Bij Norm 2 wordt exponentiële notatie automatisch gebruikt
voor integers met meer dan 10 cijfers en decimale waarden
met meer dan negen decimale plaatsen.
•Alle voorbeelden in deze gebruiksaanwijzing tonen
berekeningen die gemaakt zijn met het Norm 1 formaat.
k Symbolen voor decimale punt en
scheidingsteken
U kunt het display instelscherm (Disp) gebruiken om de
symbolen te specificeren die u wilt gebruiken voor de
decimale punt en het scheidingsteken bij elke drie cijfers.
• Om de instelling van het symbool voor de decimale punt
en het scheidingsteken te veranderen drukt u een aantal
malen op de
F toets totdat u het hieronder getoonde
instelscherm bereikt.
1
2
3
Fix Sci
N
or
m
D-12
COMP
•Toon het keuzescherm.
fx-95MS:
1 r
Andere modellen: 1 r r
•Druk op de cijfertoets (
1 of 2) die overeenkomt met
de te gebruiken instelling.
1(Dot): Punt als decimale punt; komma als
scheidingsteken
2(Comma): Komma als decimale punt; punt als
scheidingsteken
k Terugstellen van de calculator
•Voer de volgende toetsbewerking uit wanneer u de
rekenfunctie en instelling samen met het
herhalingsgeheugen en variabelen wilt terugstellen.
A B 3(All) =
Basisberekeningen
k Rekenkundige berekeningen
Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets
wanneer u basis berekeningen wilt uitvoeren.
COMP .............................................................
F 1
• Negatieve waarden binnen berekeningen dienen binnen
haakjes te staan. Zie “Volgorde van de bewerkingen”
voor details.
•Het is niet nodig om de negatieve exponent binnen
haakjes te zetten.
sin 2,34 10
–5
→ S 2.34 e D 5
• Voorbeeld 1: 3(510
–9
)
1,5
10
–8
3 - 5 e D 9 =
• Voorbeeld 2: 5(97)
80
5 - R 9 + 7 T =
•Alle T bewerkingen voor de = toets kunnen worden
overgeslagen.
1
Disp
D-13
• Resultaten van berekeningen waar breuken en decimale
waarden gemengd worden zijn altijd decimaal.
uOmrekening decimale waarden ↔
breuken
•Gebruik de onderstaande bewerking om rekenresutaten
tussen decimale waarden en breukwaarden om te
rekenen.
•Merk op dat omrekeningen wel 2 seconden kunnen
duren.
1
5
2
3
13 15.
00
13
15
• Voorbeeld 1:
2 C 3 + 1 C 5 =
4 11 12.
00
• Voorbeeld 2: 3 1
4
3 C 1 C 4 +
1 C 2 C 3 =
2
3
1
4
11
12
• Voorbeeld 3: 2 C 4 =
2
4
1
2
1
2
• Voorbeeld 4: 1,6
2,1
1 C 2 + 1.6 =
k Breukbewerkingen
uBerekeningen met breuken
•Waarden worden automatisch in het decimale formaat
getoond wanneer het totale aantal cijfers van een breuk-
waarde (integer + teller + noemer + scheidingstekens)
meer dan 10 bedraagt.
2 3 4.
00
11 4.
00
• Voorbeeld 1: 2,75 2 (Decimaal → Breuk)
2.75
=
2.75
C
A B
3
4
11
4
D-14
• Voorbeeld : 1 ↔
1
C 2 C 3 =
A B
A B
5 3.
00
1 2 3.
00
5
3
2
3
1 2 3.
00
uOmrekening gemengde breuk ↔
oneigenlijke breuk
•U kunt het display instelscherm (Disp) gebruiken om het
aanduidformaat te specificeren wanneer het resultaat van
een breukberekening groter is dan één.
•Druk een aantal malen op de
q toets totdat u het
hieronder getoonde instelscherm bereikt om het formaat
van breukaanduiding te veranderen.
•Toon het keuzescherm.
fx-95MS:
1
Andere modellen: 1 r
•Druk op de cijfertoets (
1 of 2) die overeenkomt met
de te gebruiken instelling.
1(a
b
/c): Gemengde breuk
2(d/c): Oneigenlijke breuk
•Een foutlezing treedt op wanneer u een gemengde breuk
probeert in te voeren terwijl het (d/c) aanduidformaat
ingesteld is.
1
Disp
1 2.
00
1
2
• Voorbeeld 2: ↔ 0,5 (Breuk ↔ Decimaal)
1
C 2 =
C
C
0.5
00
1 2.
00
D-15
k Berekeningen van percentages
• Voorbeeld 1: Om 12% van 1500 te berekenen
(180)
1500 - 12 A v
• Voorbeeld 2: Om te berekenen welk percentage 660 is
van 880
(75%)
660 \ 880 A v
• Voorbeeld 3: Om 15% toe te voegen aan 2500
(2875)
2500 - 15 A v +
• Voorbeeld 4: Om 25% korting te krijgen van 3500
(2625)
3500 - 25 A v ,
• Voorbeeld 5: Om de som van 168, 98 en 734 met een
korting van 20% te berekenen
(800)
168 + 98 + 734 = g A j 1
p 1 - 20 A v ,
* Zoals hier wordt getoond, als u de huidige waarde in het
antwoordgeheugen wilt gebruiken in een berekening met
een prijsverhoging of een prijsverlaging, dan dient u de
waarde in het antwoordgeheugen toe te wijzen aan een
variabele die u dan dient u te gebruiken in de berekening
met de prijsverhoging of prijsverlagin. Dit komt doordat
de berekening die wordt uitgevoerd bij indrukken van
v een resultaat opslaat in het antwoordgeheugen
voordat de
, toets wordt ingedrukt.
• Voorbeeld 6: Als 300 gram wordt toegevoegd aan een
testmonster dat oorspronkelijk 500 gram woog, wat is
dan de gewichtsverhoging in procenten?
(160%)
300 + 500 A v
• Voorbeeld 7: Wat is het percentage verandering
wanneer een waarde wordt verhoogd van 40 naar 46?
En wat is het percentage bij verhogen naar 48?
(15%, 20%)
46 , 40 A v
e e e e e e 8 =
*
D-16
• Voorbeeld 2: Om de volgende berekening uit te voeren:
12°34’56” 3,45
k FIX, SCI, RND
•Druk een aantal malen op de F toets totdat u het
hieronder getoonde instelscherm bereikt om de
instellingen voor het aantal decimale plaatsen, het aantal
significante cijfers of het formaat van de exponentiële
notatie te veranderen.
k Berekeningen met graden, minuten en
seconden
•U kunt sexagesimale berekeningen uitvoeren m.b.v.
graden (uren), minuten en seconden en zodoende
omrekenen tussen sexagesimale en decimale waarden.
• Voorbeeld 1: Om de decimale waarde 2,258 om te
rekenen naar een sexagesimale waarde en weer terug
naar een decimale waarde
2.258
=
2.258
A O
2°15°28.8
I
2.258
12 I 34 I 56 I - 3.45 =
43°24°31.2
1
2
3
Fix Sci
N
or
m
•Druk op de cijfertoets (
1, 2 of 3) die overeenkomt
met het instel-item dat u wilt veranderen.
1
(Fix): Aantal decimale plaatsen
2
(Sci): Aantal significante cijfers
3
(Norm): Exponentiële aanduidformaat
400.
00
• Voorbeeld 1: 200 7 14
200
\ 7 - 14 =
F
.....
1
(Fix)
3
400.000
00
FIX
(Specificeert drie
decimale plaatsen)
D-17
COMP
Het volgende voert dezelfde berekening uit met het
gespecificeerde aantal decimale plaatsen.
• Voorbeeld 2: 1 3, aangeduid resultaat met twee
significante cijfers (Sci 2)
F
.....
2
(Sci)
2 1 \ 3 =
3.3
–01
SCI
•Druk op de F
.....
3(Norm) 1 toetsen om de Sci
specificatie te wissen.
Geheugenberekening
Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets
wanneer u berekening m.b.v. het geheugen wilt
uitvoeren.
COMP .............................................................
F 1
k Antwoordgeheugen
•Telkens wanneer u op de = toets drukt na het invoeren
van waarden of een expressie, worden de berekende
resultaten automatisch doorgegeven aan het
antwoordgeheugen dat dan het resultaat opslaat.
28.571
00
28.571
00
399.994
00
200 \ 7 =
(Intern afronden) A Q
- 14 =
•Druk op de F
.....
3(Norm) 1 toetsen om de Fix
specificatie te wissen.
200
\ 7 =
- 14 =
28.571
00
400.000
00
(Interne berekening wordt
voortgezet met 12 cijfers.)
D-18
• Naast de bewerking met de
= toets wordt het
automatische geheugen ook bijgewerkt met een nieuw
resultaat telkens wanneer u de
A v toetsen, de |
toets, de A { toetsen of de A j toetsen gevolgd
door een letter (A t/m F, of M, X of Y).
•U kunt de inhoud van het antwoordgeheugen oproepen
door op de
g toets te drukken.
• Het antwoordgeheugen kan maximaal 12 cijfers voor de
mantisse en twee cijfers voor de exponent opslaan.
•De inhoud van het antwoordgeheugen wordt niet
bijgewerkt door één van de bovenstaande toets-
bewerkingen als die in een foutlezing resulteert.
k Achtereenvolgende berekeningen
•U kunt het rekenresultaat dat op het moment
aangegeven wordt in de display (en ook opgeslagen is
in het antwoordgeheugen) gebruiken als de eerste
waarde van de volgende berekening. Merk op dat bij
indrukken van een bewerkingstoets terwijl een resultaat
in de display getoond wordt, de getoonde waarde
verandert naar Ans hetgeen aangeeft dat de waarde op
het moment wordt getoond is het antwoordgeheugen.
•Het resultaat van een berekening kan ook gebruikt
worden met een navolgende functie van Type A (
x
2
, x
3
,
x
–1
, x!, DRG'), +, –, ^(x
y
),
x
, , , nPr en nCr.
k Onafhankelijk geheugen
•Waarden kunnen direct worden ingevoerd in het
geheugen, toegevoegd aan het geheugen of afgetrokken
van het geheugen. Het onafhankelijk geheugen is handig
voor het berekenen van cumulatieve totalen.
•Het onafhankelijke geheugen gebruikt hetzelfde
geheugengebied als variabele M.
•Voer
0 A j 3 (M+) in om het onafhankelijke
geheugen te wissen.
• Voorbeeld:
23 9
32
23 + 9 A j 3 (M+)
53 6
47
53 , 6 |
) 45 2
90
45 - 2 A {
(Totaal)
–11
0 3 (M+)
D-19
COMP
k Variabelen
•Er zijn negen variabelen (A tot en met F, M, X en Y) die
gebruikt kunnen worden voor het opslaan van data,
constanten, resultaten en andere waarden.
•Volg de hiervolgende bewerking om data uit te wissen
die toegewezen is aan alle negen variabelen:
0 A j
1. Deze bewerking wist alle data uit die toegewezen
was aan variabele A.
•Voer de volgende toetsbewerking uit wanneer u de
waarden wilt wissen die toegewezen zijn aan alle
variabelen.
A B 1(Mcl) =
• Voorbeeld: 193,2 23
8,4
193,2 28
6,9
193.2 A j 1 \ 23 =
p 1 \ 28 =
Berekeningen met
wetenschappelijke functies
Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets wanneer
u wetenschappelijke functies wilt uitvoeren.
COMP .............................................................
F 1
• Bepaalde typen berekeningen kunnen een lange tijd
vergen om uitgevoerd te worden.
•Wacht tot het resultaat in de display verschijnt voordat u
begint met de volgende berekening.
•
π
= 3,14159265359
k Trigonometrische/invers
trigonometrische functies
•Druk een aantal malen op de F toets totdat u het
hieronder getoonde instelscherm bereikt om de default
(vaste) hoekeenheid (graden, radialen, gradiënten) te
veranderen.
D-20
• Voorbeeld 3: cos
1
q
.....
2 (Rad)
A V R L 2 \ 2 T = g \ A x =
0,25
π(rad)
(
(rad)
)
π
4
2
2
• Voorbeeld 2: cos
(
rad
)
0,5
q
.....
2
(
Rad)
W R A x \ 3 T =
π
3
1
2
3
Deg Rad
G
ra
π
2
•Druk op de cijfertoets (1, 2 of 3) die overeenkomt
met de hoekeenheid die u wilt gebruiken.
(90° =
radialen = 100 gradiënten)
• Voorbeeld 1: sin 63°5241
0,897859012
q
.....
1
(
Deg)
S 63 I 52 I 41 I =
• Voorbeeld 4: tan
1
0,741
36,53844577
°
q
.....
1
(
Deg)
A g 0.741 =
k Hyperbolische/invers hyperbolische
functies
• Voorbeeld 1: sinh 3,6
18,28545536
M S 3.6 =
• Voorbeeld 2: sinh
1
30
4,094622224
M A j 30 =
k Gewone en natuurlijke logaritmes/
antilogaritmen
• Voorbeeld 1: log 1,23
0,089905111
R 1.23 =
D-21
• Voorbeeld 2: In 90 (= log
e
90) =
4,49980967
T 90 =
ln e
1
T p P =
• Voorbeeld 3: e
10
22026,46579
A U 10 =
• Voorbeeld 4: 10
1,5
31,6227766
A Q 1.5 =
• Voorbeeld 5: 2
3
0,125
2 W D 3 =
• Voorbeeld 6: (2)
4
16
R
D 2 T W
4
=
• Negatieve waarden binnen berekeningen dienen binnen
haakjes te staan. Zie “Volgorde van de bewerkingen”
voor details.
k Vierkantswortels, derdemachtswortels,
wortels, kwadraten, derdemachten,
omgekeerden, faculteiten,
willekeurige getallen,
π
en
permutaties/combinaties
• Voorbeeld 1: 2 3 5
5,287196909
L 2 + L 3 - L 5 =
• Voorbeeld 2:
3
5
3
27
–1,290024053
A D 5 + A D R D 27 T =
• Voorbeeld 4: 123 30
2
1023
123 + 30 K =
• Voorbeeld 5: 12
3
1728
12 N * =
*
A
N
voor modellen fx-570MS/fx-991MS.
1
7
• Voorbeeld 3:
7
123 ( = 123 )
1,988647795
7 A H 123 =
• Voorbeeld 7: 8!
40320
8 A f =
• Voorbeeld 6:
12
R
3
a ,
4
a T a =
0.664
00
• Voorbeeld 8: Om een willekeurig getal te genereren
tussen 0,000 en 0,999
A M =
(
De bovenstaande waarde is enkel een voorbeeld. Resultaten verschillen telkens.
)
1
1
3 4
1
D-22
• Voorbeeld 9: 3π
9,424777961
3 A x =
• Voorbeeld 10: Om te bepalen hoeveel verschillende
waarden van vier cijfers kunnen worden verkregen met
de nummers 1 tot en met 7.
•Cijfers kunnen niet meer dan eens worden gebruikt
voor hetzelfde nummer van vier cijfers (1234 is
toegestaan, maar 1123 is niet toegestaan)
(840)
7 A m 4 =
• Voorbeeld 11: Om te bepalen hoeveel verschillende
groepen met vier leden kunnen worden verkregen van
een groep bestaande uit 10 personen
(210)
10 n* 4 =
* A n voor modellen fx-100MS/fx-115MS/fx-570MS/
fx-991MS.
k Hoekeenheid conversies
•Druk op de A v toetsen om het volgende menu te
verkrijgen.
• Door op de
1, 2 of 3 toets te drukken wordt de
aangegeven waarde omgezet in een corresponderende
hoekeenheid.
• Voorbeeld: Om 4,25 radialen om te zetten in graden
q
.....
1(Deg)
4.25
A v 2
(
R
)
=
243.5070629
4
.
2
5
r
k Omrekeningen van coördinaten
(Pol (x, y), Rec (r,
θ
))
• Rekenresultaten worden automatisch toegewezen aan
de variabelen E en F.
1
2
3
D R G
D-23
EQN
• Voorbeeld 1: Om poolcoördinaten (r2,
60°) om te
zetten naar rechte coördinaten (x, y) (Deg)
x
1
A F 2 P 60 T =
y
1,732050808
0 o
•Druk op 0 n om de waarde van x en op 0 o om de
waarde van
y te verkrijgen.
• Voorbeeld 2: Om rechte coördinaten (1,
3) om te zetten
naar poolcoördinaten (r,
) (Rad)
r
2
f* 1 P L 3 T =
* A f voor modellen fx-100MS/fx-115MS/fx-570MS/
fx-991MS.
θ
1,047197551
0 o
•Druk op 0 n om de waarde van r en op 0 o om de
waarde van
te verkrijgen.
k Berekeningen met bouwkundenotatie
• Voorbeeld 1: Om 56.088 meters om te rekenen naar
kilometers
→
56,088
10
3
56088 = J
(km)
• Voorbeeld 2: Om 0,08125 gram om te rekenen naar
milligrammen
→
81,25
10
–3
0.08125 = J
(mg)
Berekenen van
vergelijkingen
Met de EQN kunt u maximaal derde graad vergelijkingen
oplossen en lineaire vergelijkingen met maximaal drie
onbekenden.
D-24
Schakel de EQN functie in m.b.v. de F toets wanneer
u een vergelijking wilt oplossen.
EQN .....................
F F 1 (fx-95MS)
F F F 1 (Andere modellen)
k Kwadratische en
derdemachtsvergelijkingen
Kwadratische vergelijking: ax
2
+ bx + c = 0
Derdemachtsvergelijking:
ax
3
+ bx
2
+ cx + d = 0
Door de EQN functie in te schakelen en op de
r toets te
drukken wordt het aanvankelijke kwadratische/
derdemachtsvergelijking scherm verkregen.
Gebruik dit scherm om de graad van de vergelijking te
specificeren als 2 (kwadratisch) of 3 (derdemacht) en de
waarden in te voeren voor elk van de coëfficiënten.
2
3
Deg r ee?
• Op elk moment voordat u een waarde invoert voor de
laatste coëfficiënt (
c voor kwadratische vergelijkingen en
d voor derdemachtsvergelijkingen), kunt u tussen de
coëfficiënten heen en weer bewegen op het scherm en
zonodig veranderen aanbrengen.
•Merk op dat complexe getallen niet als coëfficiënt
kunnen worden ingevoerd.
De berekening begint en één van de oplossingen verschijnt
zodra u een waarde heeft ingevoerd voor de laatste
coëfficiënt.
0.
a?
Elementwaarde
Naam van coëfficiënt
De pijl toont de
richting waarin u
dient door te
bladeren om
andere elementen
te kunnen zien.
D-25
0.
x1=
Oplossing
Naam van variabele
De pijl toont de
richting waarin u
dient door te
bladeren om
andere
oplossingen te
kunnen zien.
Druk op de ] toets om andere oplossingen te kunnen
zien. Blader m.b.v. de
[ en ] toetsen tussen de
oplossingen voor een vergelijking.
Door op dit moment op de
t toets te drukken wordt
teruggegaan naar het invoerscherm voor de coëfficiënten.
• Bepaalde coëfficiënten kunnen er voor zorgen dat de
berekening meer tijd kost.
• Voorbeeld 1: Om de vergelijking
x
3
– 2x
2
– x + 2 = 0
op te lossen
(
x =
2, –1, 1)
(Degree?) 3
(a?) 1
=
(b?) D 2 =
(c?) D 1 =
(d?) 2 =
(x1 = 2) ]
(x2 = –1) ]
(x3 = 1)
•Als een resultaat een complex getal is, verschijnt eerst
het reële gedeelte van de eerste oplossing. Dit wordt
aangegeven door het “R↔
I” symbool in de display. Druk
op de
A r toetsen om de display beurtelings het reële
deel en het imaginaire deel van een oplossing te laten
tonen.
0.25
x1=
0.75
x1=
i
R⇔I
R⇔I
D
D
A r
D-26
• Voorbeeld 2: Om de vergelijking 8
x
2
– 4x + 5 = 0
op te lossen
(
x =
0,25
±
0,75
i
)
(Degree?) 2
(a?) 8
=
(b?) D 4 =
(c?) 5 =
(x1 = 0.25 + 0.75i) ]
(x2 = 0.25 – 0.75i)
k Simultane vergelijkingen
Simultane lineaire vergelijkingen met twee onbekenden:
a1x + b1y = c1
a2x + b2y = c2
Simultane lineaire vergelijkingen met drie onbekenden:
a1x + b1y + c1z = d1
a2x + b2y + c2z = d2
a3x + b3y + c3z = d3
Het aanvankelijke simultane vergelijkingsscherm wordt
verkregen bij inschakelen van de EQN functie.
2
3
Unkno
w
ns?
Specificeer m.b.v. dit scherm 2 of 3 als het aantal
onbekenden in voer een waarde in voor elk van de
coëfficiënten.
0.
a1?
Elementwaarde
Naam van coëfficiënt
De pijl toont de
richting waarin u
dient door te
bladeren om
andere elementen
te kunnen zien.
• Op elk moment voordat u een waarde invoert voor de
laatste coëfficiënt (
c2 bij twee onbekenden, d3 bij drie
onbekenden), kunt u m.b.v. de [ en ] toetsen tussen
de coëfficiënten heen en weer bewegen op het scherm
en zonodig veranderen aanbrengen.
D-27
•Merk op dat complexe getallen niet als coëfficiënt kunnen
worden ingevoerd.
De berekening begint en één van de oplossingen verschijnt
zodra u een waarde heeft ingevoerd voor de laatste
coëfficiënt.
0.
x=
Oplossing
Naam van variabele
De pijl toont de
richting waarin u
dient door te
bladeren om
andere
oplossingen te
kunnen zien.
Druk op de ] toets om andere oplossingen te kunnen
zien. Blader m.b.v. de [ en ] toetsen tussen de
oplossingen voor een vergelijking.
Door op dit moment op de
t toets te drukken wordt
teruggegaan naar het invoerscherm voor de coëfficiënten.
• Voorbeeld: Om de simultane vergelijking
2
x + 3y – z = 15
3x – 2y +2z = 4
5
x + 3y –4z = 9
op te lossen
(
x =
2
, y =
5
, z =
4)
(Unknowns?) 3
(a
1?) ....... (d1?) 2 = 3 = D 1 = 15 =
(a2?) ....... (d2?) 3 = D 2 = 2 = 4 =
(a3?) ....... (d3?) 5 = 3 = D 4 = 9 =
(x = 2) ]
(y = 5) ]
(z = 4)
D-28
SD
REG
SD
Statistische
berekeningen
Standaarddeviatie
Gebruik de F toets om de SD functie in te schakelen
wanneer u statistische berekeningen met standaard-
deviatie wilt uitvoeren.
SD .............................
F 2 (fx-95MS)
F F 1 (Andere modellen)
•Tijdens de SD functie en de REG functie werkt de
|
toets als de S toets.
• Begin bij het invoeren van data altijd met de bewerking
A B 1
(Scl) = om het statistische geheugen te
wissen.
•Voer data in volgens de volgende datareeks.
<
x-data> S
•Ingevoerde data wordt gebruikt om waarden te
berekenen voor
n, Σx, Σx
2
, o, σn en σn-1 die u kunt
oproepen met de hier vermelde toetsbewerkingen.
Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit
:
Σx
2
A U 1
Σx A U 2
n A U 3
o A X 1
σn A X 2
σn-1 A X 3
• Voorbeeld: σn1, σn, o, n, Σx en Σx
2
te berekenen voor
de volgende data : 55, 54, 51, 55, 53, 53, 54, 52
Tijdens de SD functie:
A B 1
(Scl) = (Stat clear)
55
S
1.
n=
SD
Tel kens bij indrukken van de S toets om de ingevoerde data te registreren,
wordt het aantal data dat tot dat punt ingevoerd is,
aangegeven in de display (n waarde).
54 S 51 S 55 S
53 S S 54 S 52 S
D-29
Monster standaarddeviatie (σn1) =
1,407885953
A X 3 =
Bevolkingsstandaarddeviatie (σn) =
1,316956719
A X 2 =
Rekenkundig gemiddelde (o) =
53,375
A X 1 =
Aantal data (n) =
8
A U 3 =
Som van waarden (Σx) =
427
A U 2 =
Som van kwadraat van waarden (Σx
2
) =
22805
A U 1 =
Voorzorgsmaatregelen bij het invoeren van data
•Bij tweemaal indrukken van de S S toets wordt
dezelfde data tweemaal ingevoerd.
•U kunt data ook meerdere malen invoeren met de
A
G toetsen. Om bijvoorbeeld de data “110” tien maal in
te voeren, drukt u bijvoorbeeld op 110
A G 10 S.
•U kunt de bovenstaande toetsbewerking in elke
gewenste volgorde uitvoeren en niet noodzakelijkerwijs
in de hier boven getoonde.
•Tijdens het invoeren van data of nadat het invoeren van
data voltooid is, kunt u de
[ en ] toetsen gebruiken
om door u ingevoerde data heen te bladeren. Als u het
meervoudig invoeren van dezelfde data m.b.v.
A G
uitvoerde om de frequentie van de data (aantal data
items) te specificeren zoals hierboven beschreven, dan
worden zowel het data item als een apart scherm voor
de datafrequentie (Freq) getoond wanneer u door de data
bladert.
•U kunt dan zo nodig de data bewerken. Voer de nieuwe
waarde in en druk dan op de
= toets om de oude data
te vervangen door nieuwe. Dat houdt ook in dat als u
een andere bewerking (berekening, oproepen van
resultaat van statistische berekening, enz.) wilt uitvoeren
dan dient u altijd eerst op de
t toets te drukken om de
datadisplay te verlaten.
• Door op de
S toets te drukken i.p.v. op de
= toets na
veranderen van de waarde in de display wordt de
ingevoerde waarde geregistreerd als een nieuw data item
terwijl de oude waarde zo wordt gelaten.
D-30
• Een datawaarde die getoond wordt m.b.v. de
[ en ]
toetsen kan gewist worden door op de A U toetsen te
drukken. Door een datawaarde te wissen worden alle
waarden die erop volgen één plaats doorgeschoven.
• Geregistreerde datawaarden worden gewoonlijk in het
rekengeheugen opgeslagen. De “Data Full (data vol)”
boodschap verschijnt en u kunt niet meer data invoeren
als er geen plaats meer over is in het geheugen om data
op te slaan. Mocht dit gebeuren druk dan op de
= toets
om het onderstaande scherm te verkrijgen.
Druk op de
2 toets om het invoeren van data te verlaten
zonder de zojuist ingevoerde waarde te registreren.
Druk op de
1 toets om de waarde die u zojuist invoerde
te registreren zonder hem in het geheugen op te slaan.
Mocht u dit echter doen dan kunt u de data die u heeft
ingevoerd niet meer tonen of bewerken.
•Druk op de
A U toetsen om data te wissen die u net
heeft ingevoerd.
• Na invoeren van statistische data tijdens de SD functie
of de REG functie kunt u afzonderlijke data niet meer
aanduiden of bewerken na uitvoeren van de volgende
bewerkingen.
Veranderen naar een andere functie
Veranderen van het type regressie (Lin, Log, Exp, Pwr,
Inv, Quad)
1
2
Ed i t
O
FF
ES
C
D-31
REG
1
2
3
Lin Log
E
xp
1
2
3
P
w
r Inv
Q
uad
re
Regressieberekeningen
Gebruik de F toets om de REG functie in te schakelen
wanneer u statistische berekeningen met regressie wilt
uitvoeren.
REG .............................
F 3 (fx-95MS)
F F 2 (Andere modellen)
•Tijdens de SD functie en de REG functie werkt de
|
toets als de S toets.
•Bij het inschakelen van de REG functie worden schermen
verkregen zoals de onderstaande.
•Druk op de cijfertoets (
1, 2, 3) die correspondeert
met het type regressie dat u wilt gebruiken.
1 (Lin)
:Lineaire regressie
2 (Log)
: Logaritmische regressie
3 (Exp)
:Exponentiële regressie
r 1 (Pwr)
:Machtsregressie
r 2 (Inv)
:Inverse regressie
r 3 (Quad)
: Kwadratische regressie
• Begin bij het invoeren van data altijd met de bewerking
A B 1
(Scl) = om het statistische geheugen te
wissen.
•Voer data in volgens de volgende datareeks.
<
x-data> P <y-data> S
•De waarden die geproduceerd worden door
regressieberekening hangen af van de ingevoerde
waarden en resultaten kunnen worden opgeroepen
m.b.v. de toetsbewerkingen die getoond worden in de
navolgende tabel.
D-32
• De volgende tabel toont de toetsbewerkingen die u dient
te gebruiken om resultaten op te roepen voor
kwadratische regressie.
Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit:
Σx
2
A U 1
Σx A U 2
n A U 3
Σy
2
A U r 1
Σy A U r 2
Σxy A U r 3
o A X 1
xσ
n
A X 2
xσ
n-1 A X 3
p
A X r 1
yσ
n
A X r 2
yσ
n-1
A X r 3
Regressiecoëfficiënt A A X r r 1
Regressiecoëfficiënt B A X r r 2
Alleen niet-kwadratische regressie
Correlatiecoëfficiënt
r A X r r 3
m A X r r r 1
n
A X r r r 2
Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit:
Σx
3
A U r r 1
Σx
2
y A U r r 2
Σx
4
A U r r 3
Regressiecoëfficiënt C A X r r 3
m1 A X r r r 1
m
2
A X r r r 2
n
A X r r r 3
• De waarden in de bovenstaande tabellen kunnen binnen
expressies gebruikt worden op dezelfde manier als
wanneer u variabelen gebruikt.
D-33
uLineaire regressie
• De regressieformule voor lineaire regressie is:
y = A + Bx.
• Voorbeeld: Luchtdruk tegen temperatuur
Voer lineaire regressie uit om
de termen en de
correlatiecoëfficiënt van de
regressieformule te bepalen
voor de aangegeven data.
Gebruik deze formule
vervolgens om te schatten wat
de luchtdruk is bij –5°C en de
temperatuur bij 1000 hPa.
Bereken tenslotte de
determinatie coëfficiënt (
r
2
) en
de monster covariantie
.
Tijdens de REG functie:
1
(Lin)
A B 1
(Scl) =
(Stat clear)
10 P1003 S
Tel kens bij indrukken van de S toets om de ingevoerde data te registreren,
wordt het aantal data dat tot dat punt ingevoerd is,
aangegeven in de display (n waarde).
15 P 1005 S
20 P1010 S 25 P 1011 S
30 P 1014 S
Regressiecoëfficiënt A =
997,4
A X r r 1 =
Regressiecoëfficiënt B =
0,56
A X r r 2 =
Correlatiecoëfficiënt r =
0,982607368
A X r r 3 =
Luchtdruk bij 5°C =
994,6
E D 5 F A X r r r 2 =
Temperatuur Luchtdruk
10°C 1003 hPa
15°C 1005 hPa
20°C 1010 hPa
25°C 1011 hPa
30°C 1014 hPa
1.
n=
REG
D-34
Te mperatuur bij 1000 hPa =
4,642857143
1000 A X r r r 1 =
Determinatie coëfficiënt =
0,965517241
A X r r 3 K =
Monster covariantie =
35
E A U r 3 ,
A U 3 - A X 1 -
A X r 1 F \
E A U 3 , 1 F =
uLogaritmische, exponentiële, machts en
inverse regressie
•Gebruik dezelfde toetsbewerkingen als bij lineaire
regressie om resultaten op te roepen voor deze typen
regressie.
• Het volgende toont de regressieformules voor elk type
regressie.
Logaritmische regressie y A B
ⴢ
In x
Exponentiële regressie y A
ⴢ
e
B
·
x
(In y In A + Bx)
Machtsregressie y A
ⴢ
x
B
(In y In A + BIn x)
Inverse regressie y A B
ⴢ
1
/x
uKwadratische regressie
• De regressieformule voor kwadratische regressie is:
y = A + Bx + Cx
2
.
• Voorbeeld:
Voer kwadratische regressie uit om de
termen van de regressieformule te
bepalen voor de aangegeven data.
Gebruik deze formule vervolgens om
te schatten wat de waarden zijn voor
n (geschatte waarde van y) bij xi = 16
en
m (geschatte waarde van x) bij yi =
20.
x
i
y
i
29 1,6
50 23,5
74 38,0
103 46,4
118 48,0
D-35
Tijdens de REG functie:
r
3
(Quad)
A B 1
(Scl) = (Stat clear)
29
P1.6 S 50 P 23.5 S
74 P38.0 S 103 P 46.4 S
118 P 48.0 S
Regressiecoëfficiënt A =
–35,59856934
A X r r 1 =
Regressiecoëfficiënt B =
1,495939413
A X r r 2 =
Regressiecoëfficiënt C =
–
6,71629667
10
–3
A X r r 3 =
n wanneer xi is 16 =
–13,38291067
16 A X r r r 3 =
m1 wanneer yi is 20 =
47,14556728
20 A X r r r 1 =
m2 wanneer yi is 20 =
175,5872105
20 A X r r r 2 =
Voorzorgsmaatregelen bij het invoeren van data
•Bij tweemaal indrukken van de S S toets wordt
dezelfde data tweemaal ingevoerd.
•U kunt data ook meerdere malen invoeren met de
A
G toetsen. Om bijvoorbeeld de data “20 en 30” vijf maal
in te voeren, drukt u bijvoorbeeld op 20
P 30 A G 5
S.
•U kunt de bovenstaande toetsbewerking in elke
gewenste volgorde uitvoeren en niet noodzakelijkerwijs
in de hier boven getoonde.
•Voorzorgsmaatregelen bij het bewerken van data invoer
voor standaarddeviatie zijn ook van toepassing voor
regressieberekeningen.
• Gebruik de variabelen A tot en met F, X en Y niet voor
het opslaan van data bij het uitvoeren van statistische
berekeningen. Deze variabelen worden namelijk gebruikt
voor het tijdelijke geheugen van de statistisch
berekeningen zodat eventuele data die u er in
opgeslagen heeft mogelijk vervangen wordt door andere
waarden tijdens het uitvoeren van statistische
berekeningen.
•Inschakelen van de REG functie en selecteren van een
regressietype (Lin, Log, Exp, Pwr, Inv, Quad) wist de
variabelen A tot en met F, X en Y. Door over te schakelen
van het ene type regressie naar aan ander type zal deze
variabelen ook wissen.
D-36
Technische informatie
k Mocht u problemen ondervinden......
Mochten de resultaten van een berekening niet zijn wat u
verwachtte of wanneer een foutlezing optreedt, voer dan
de volgende stappen uit.
1. Druk op de
A B 2(Mode) = toetsen om alle
functies en instellingen terug te stellen.
2. Controleer de formule waarmee u werkt om na te gaan
dat hij klopt.
3. Schakel de juiste functie in en probeer de berekeningen
opnieuw uit te voeren.
Mochten de bovenstaande stappen het probleem niet
oplossen, druk dan op de
5 toets. De calculator voert nu
een zelf-controle uit en wist alle data die opgeslagen is in
het geheugen mochten enige onregelmatigheden
optreden. Let erop dat u altijd een geschreven kopie van
alle belangrijke data bijhoudt.
k Foutmeldingen
De calculator werkt niet wanneer een foutmelding op het
scherm aangegeven staat. Druk op de t toets om de
fout te corrigeren of druk op de
e of r toets om de
berekening te verkrijgen en het probleem op die manier te
verhelpen. Zie “Foutvinder” voor details.
Math ERROR
• Oorzaak
• Het rekenresultaat valt buiten het toegestane reken-
bereik.
• Poging om een functieberekening uit te voeren met een
waarde die buiten het toegestane bereik valt.
• Poging om een onlogische bewerking uit te voeren
(delen door nul, enz.)
•Handeling
• Ga de invoerwaarden na en zorg ervoor dat ze alle
binnen het toegestane bereik vallen. Schenk in het
bijzonder aandacht aan waarden in de geheugen-
gebieden die u in gebruik heeft.
D-37
Stack ERROR
• Oorzaak
• De capaciteit van de numerieke nesting wordt over-
schreden.
•Handeling
•Vereenvoudig de berekening. De numerieke nesting
heeft 10 niveau’s en de bewerkingsnesting heeft 24
niveau’s.
• Splits de berekening op in twee of meer aparte delen.
Syntax ERROR
• Oorzaak
• Poging om een niet-toegestane wiskundige bewerking
uit te voeren.
•Handeling
•Druk op de
e of r toets om de berekening te
verkrijgen met de cursor op de plaats waar de fout zich
bevindt. Breng de nodige correcties aan.
Arg ERROR
• Oorzaak
• Onjuist gebruik van een argument.
•Handeling
•Druk op de
e of r toets om de plaats te verkrijgen
waar de fout zich bevindt. Breng de nodige correcties
aan.
k Volgorde van de bewerkingen
Bewerkingen worden uitgevoerd in de hiervolgende
volgorde van prioriteit.
1 Omrekenen van coördinaten: Pol (x, y), Rec (r,
θ
)
Differentialen:
d/dx*
Integrations:
∫dx*
Normaalverdeling: P(*, Q(*, R(*
2 Type A functies:
Bij deze functies wordt de waarde ingevoerd en
vervolgens de functietoets ingedrukt.
x
3
, x
2
, x
1
, x!,
° ’ ”
Bouwkundige symbolen
*
D-38
Normaalverdeling: →
t*
m, m
1
, m
2
, n
Hoekeenheid conversies (DRG')
Metrische omrekeningen**
3 Machten en wortels:
^
(x
y
),
x
4 a
b
/c
5 Afgekorte vermenigvuldigingen voor π,
e
(natuurlijk
logaritme), een geheugen-naam of variabele naam: 2
π,
3
e
, 5A, πA, enz.
6 Type B functies:
Bij deze functies wordt de functietoets ingedrukt en
vervolgens de waarde ingevoerd.
,
3
, log, In, e
x
, 10
x
, sin, cos, tan, sin
1
, cos
1
,
tan
1
, sinh, cosh, tanh, sinh
1
, cosh
1
, tanh
1
, ()
d*, h*, b*, o*, Neg*, Not*, Det**, Trn**, arg*, Abs*, Conjg*
7 Afgekorte vermenigvuldigingen voor Type B functies:
2
3, Alog2, enz.
8 Permutaties en combinaties:
nPr, nCr
∠*
9 Punt (•)**
0 ,
! ,
@ and*
# xnor*, xor*, or*
*Alleen bij de modellen fx-100MS/fx-115MS/fx-570MS/
fx-991MS
** Alleen bij de modellen fx-570MS/fx-991MS
• Bewerkingen met dezelfde prioriteit worden uitgevoerd
van rechts naar links.
e
x
In 120 → e
x
{In( 120)}
• Andere bewerkingen worden uitgevoerd van links naar
rechts.
• Bewerkingen binnen haakjes worden als eerste
uitgevoerd.
•Wanneer een berekening een argument bevat met een
negatief getal dan dient het negatieve getal zich tussen
haakjes te bevinden. Het min-teken wordt behandeld als
een Type B functie zodat u dus extra moet oppassen
met Type A functies met een hoge prioriteit en met
bewerkingen met machten of wortels.
Voorbeeld: ( –2)
4
= 16
–2
4
= –16
D-39
k Nesten
Deze calculator heeft geheugengebieden die “nesten”
worden genoemd om tijdelijk waarden (numeriek nest) en
opdrachten (opdrachtnest) op te slaan overeenkomstig hun
prioriteit tijdens de berekening. Het numerieke nest heeft
10 en het opdrachtnest 24 niveau’s. Een nestfout (Stack
ERROR) treedt op wanneer u een berekening probeert uit
te voeren die zo complex is dat de capaciteit van nesting
wordt overschreden.
• Matrixberekeningen gebruiken maximaal twee niveau’s
matrixnesten. Het kwadrateren, tot de derde macht
verheffen of inverteren van een matrix gebruikt één
nestniveau. (alleen voor de modellen fx-570MS en fx-
991MS)
1
2
3
45
1 2 3 4 5 6
7
Numeriek nest Opdrachtnest
1
2
3
4
5
2
3
4
5
4
(
(
(
1
2
3
4
5
6
7
• Voorbeeld:
• Berekeningen worden uitgevoerd in volgorde als
aangeduid in “Volgorde van de bewerkingen”.
Opdrachten en waarden worden uit het nest gewist
terwijl de berekening uitgevoerd wordt.
D-40
k Invoerbereik
Interne cijfers: 12
Nauwkeurigheid*: In de regel is de nauwkeurigheid ±1
bij het 10de cijfer.
Functies
Invoerbereik
sinx DEG 0 x 4,499999999
10
10
RAD 0 x 785398163,3
GRA 0 x 4,999999999
10
10
cosx DEG 0 x 4,500000008
10
10
RAD 0 x 785398164,9
GRA 0 x 5,000000009
10
10
tanx DEG Hetzelfde als bij sinx, behalve wanneer
x= (2n-1)90.
RAD Hetzelfde als bij sin
x, behalve wanneer
x= (2n-1)π/2.
GRA Hetzelfde als bij sin
x, behalve wanneer
x= (2n-1)100.
sin
–1
x
0 x 1
cos
–1
x
tan
–1
x 0 x 9,999999999
10
99
sinhx
0 x 230,2585092
coshx
sinh
–1
x 0 x 4,99999999910
99
cosh
–1
x 1 x 4,99999999910
99
tanhx 0 x 9,99999999910
99
tanh
–1
x 0 x 9,99999999910
–1
logx/lnx 0 x 9,99999999910
99
10
x
–9,999999999
10
99
x 99,99999999
e
x
–9,999999999
10
99
x 230,2585092
x 0 x 1
10
100
x
2
x 1
10
50
1/x x 1
10
100
;
x G
0
3
x x 1
10
100
x!0 x
69 (
x is een integer)
nPr
0 n 110
10
, 0 r n (n, r zijn integers)
1 {n!/(n–r)!} 110
100
D-41
Functies
Invoerbereik
nCr
0 n 110
10
, 0 r n (n, r zijn integers)
1 [n!/{r!(n–r)!}] 110
100
Pol(x, y)
x, y 9,99999999910
49
(x
2
+y
2
) 9,99999999910
99
Rec(r,
)
0 r 9,99999999910
99
θ: Hetzelfde als sinx
a, b, c 110
100
°’ ”
0 b, c
x110
100
Decimaal ↔ Sexagesimale omrekening
0°0°0° x 999999°59°
x0: –110
100
ylogx100
^(x
y
)
x0: y0
x0: yn, (n is een integer)
Echter: –110
100
ylogx100
y0: x G 0
–110
100
1/x logy100
x
y
y0: x0
y0: x2n1, (n G 0; n is een integer)
Echter: –110
100
1/x logy100
a
b
/c
SD x 110
50
(REG) y 110
50
n 110
100
*Voor een enkele berekening is de berekeningsfout ±1
bij het 10de cijfer. (Bij een exponentiële aanduiding is
de berekeningsfout ±1 bij het laatste significante cijfer.)
Fouten zijn accumulatief bij achtereenvolgende
berekeningen hetgeen er ook de oorzaak van is dat ze
groot kunnen worden. (Dit is ook het geval voor interne
achtereenvolgende berekeningen die uitgevoerd worden
in het geval van ^(
x
y
),
x
y, x!,
3
, nPr, nCr, enz.)
In de buurt van het enkelvoudige punt (singular point)
van een functie en bij het buigpunt zijn fouten
accumulatief en kunnen dus grote afwijkingen vertonen.
To taal van integer, teller en noemer dient minder
dan 10 cijfers te zijn (inclusief scheidingstekens)
1
2
n+1
1
n
xn, yn, o, p: n G 0
xn–1, yn–1, A, B, r
:
n G 0, 1
D-42
Stroomvoorziening
(Alleen fx-95MS)
Gebruikers van andere modellen dienen te refereren aan
“Gebruiksaanwijzing 2 (Aanvullende functies)”.
Deze calculator werkt op een enkele batterij maat AA.
Vervangen van de batterij
Duistere cijfers in de display van de calculator duiden erop
dat de batterijspanning laag is. Als u de calculator blijft
gebruiken terwijl de batterijspanning laag is, kan dit leiden
tot verkeerde werking. Vervang de batterij zo snel mogelijk
wanneer de cijfers in de display duister worden.
De batterij vervangen
1 Druk op de A i toetsen om
de spanning uit te schakelen.
2 Verwijder de zes schroeven
die het deksel aan de
achterkant op zijn plaats
houden en verwijder het
deksel aan de achterkant.
3 Verwijder de oude batterij.
4 Leg een nieuwe batterij in het
toestel met de positieve
k
en
negatieve
l
kanten in de
juiste richting.
5 Plaats het deksel aan de
achterkant weer terug en
maak het vast met de zes
schroeven.
6 Druk op de
5 toets en
schakel de spanning in.
uAutomatisch uitschakelen van de stroom
De spanning van de calculator wordt automatisch
uitgeschakeld als u voor ca. zes minuten geen bewerking
uitvoert. Mocht dit gebeuren druk dan op de de
5 toets
om de spanning opnieuw in te schakelen.
Schroef Schroef
D-43
Technische gegevens
(Alleen fx-95MS)
Gebruikers van andere modellen dienen te refereren aan
“Gebruiksaanwijzing 2 (Aanvullende functies)”.
Stroomvoorziening:
Enkele batterij maat AA (R6P (SUM-3))
Levensduur van de batterij:
Ca. 17.000 uur doorlopende aanduiding
van de knipperende cursor.
Ca. 2 jaar wanneer de spanning
uitgeschakeld blijft.
Afmetingen: 19,5 (H) 78 (B) 155 (D) mm
Gewicht: 130 g inclusief batterij
Stroomverbruik: 0,0002 W
Bedrijfstemperatuur: 0°C tot 40°C
SA0311-F Printed in China
CA 310069-001V07
CASIO COMPUTER CO., LTD.
6-2, Hon-machi 1-chome
Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
-
11
-
12
-
13
-
14
-
15
-
16
-
17
-
18
-
19
-
20
-
21
-
22
-
23
-
24
-
25
-
26
-
27
-
28
-
29
-
30
-
31
-
32
-
33
-
34
-
35
-
36
-
37
-
38
-
39
-
40
-
41
-
42
-
43
-
44
-
45
-
46
