Documenttranscriptie

(DE) WARNUNG! Schauen Sie mit diesem optischen Gerät niemals direkt oder in die Nähe der Sonne! Achten Sie besonders darauf, wenn es von Kindern benutzt wird! Es besteht ERBLINDUNGSGEFAHR! Verpackungsmaterial (Plastiktüten, Gummibänder, etc.) von Kindern fernhalten! (EN) CAUTION: Never attempt to observe the sun with this telescope. Make sure children do not attempt to observe the sun with the telescope. Observing the sun directly, even for a short time, may cause blindness. Packing materials, like plastic bags and rubber bands, should be kept out of the reach of children. (FR) AVERTISSEMENT! Ne regardez jamais avec cet apparareil directement ou à proximité du soleil ! Veillez y particulièrement, lorsque l‘appareil est utilisé par des enfants ! Il existe un DANGER DE PERTE DE LA VUE ! Tenez le matériel d‘emballage (sacs en plastique, élastiques, etc.) éloigné des enfants! (NL) WAARSCHUWING! Kijk met dit optische instrument nooit direct naar of in de buurt van de zon! Let hier vooral op als het instrument door kinderen wordt gebruikt! Er bestaat VERBLINDINGSGEVAAR! Verpakkingsmateriaal (plastic zakken, elastieken etc.) uit de buurt van kinderen houden! (IT) ATTENZIONE! Non guardare mai direttamente il sole o vicino al sole con questo apparecchio ottico! Prestare ­particolare attenzione quando l’apparecchio viene usato da bambini! Pericolo di ACCECAMENTO! Tenere il materiale di imballaggio (sacchetti di plastica, elastici, etc.) lontano dalla portata dei bambini! (ES) ADVERTENCIA! No utilice nunca este aparato óptico para mirar directamente al sol a las inmediaciones de éste. Tome asimismo precauciones especiales si va a ser utilizado por niños, pues existe el PELIGRO DE QUE SE QUEDEN CIEGOS. Mantenga el material de embalaje (bolsas de plástico, bandas de goma, etc.) lejos del alcance de los niños. (PL) OSTRZEŻENIE! Nigdy nie należy patrzeć przez aparat optyczny bezpośrednio w słońce lub w jego okolice! Proszę zwrócić na to szczególną uwagę, jeśli używają ją dzieci! Istnieje niebezpieczeństwo oślepnięcia! Opakowanie (plastikowe woreczki, gumy recepturki, itd.) przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci! (RU) Внимание! Никогда не смотрите через телескоп на Солнце! Можно необратимо повредить зрение, вплоть до полной слепоты. Дети должны проводить наблюдения под надзором взрослых. Упаковочные материалы следует держать в недоступном для детей месте из-за опасности удушения. (DE) Gebrauchsanleitung........................................................................................ 6 (EN) Instruction Manual......................................................................................... 12 (FR) Mode d’emploi............................................................................................... 17 (NL) Gebruiksaanwijzing....................................................................................... 23 (IT) Istruzioni per l’uso........................................................................................... 28 (ES) Instrucciones de uso..................................................................................... 33 (PL) Instrukcja Obsługi ......................................................................................... 38 (RU) Руководство по эксплуатации .................................................................. 43 2 No. 1 F E B C E I 1* c i G B 1* h 1( h 1% No. 1a 1$ No. 1b j 1& C D c X d Y 1) No. 1c 1# C 1^ D 1@ X No. 4 1! No. 2 1! 1! No. 1d No. 3 j 2) 1( 1& 2! 1$ 1% 1) 1* Zubehör kann je nach Modell variieren. Accessories may vary depending on the model. Les accessoires peuvent varier en fonction du modèle. Accessoires kunnen variëren, afhankelijk van het model. Gli accessori possono variare a seconda del modello. Los accesorios pueden variar según el modelo. Akcesoria różnią się w zależności od modelu. Оснастка может изменяться в зависимости от модели. 3 DE EN FR NL IT ES PL RU Algemene informatie Over deze handleiding Leest u aandachtig de veiligheidsinstructies in deze handleiding. Gebruik dit product, om schade aan het apparaat of verwondingen te voorkomen, alleen zoals in de handleiding is beschreven. Bewaar deze gebruikershandleiding zodat u zich op elk moment weer kunt informeren over alle bedieningsfuncties. LET OP! Dit teken staat voor elk stuk tekst dat op gevaren duidt die door onkundig gebruik tot lichte tot zware verwondingen kunnen leiden. OPMERKING! Dit teken staat voor elk stuk tekst dat wijst op gevaren duidt die door onkundig gebruik tot schade aan voorwerpen of het milieu kunnen leiden. Gebruiksdoel Dit product is uitsluitend geschikt voor privé-gebruik. Het is ontwikkeld om natuurwaarnemingen te vergroten. Accessories may vary depending on the model. Delen (No. 1-3) b c d e f g h i j 1) 1! 1@ 1# 1$ 1% 1^ 1& 1* 1( 2) 2! i Algemene waarschuwingen GEVAAR voor verwondingen! Kijk met dit toestel nooit direct naar de zon of naar de omgeving van de zon. Er bestaat VERBLINDINGSGEVAAR! Kinderen mogen dit toestel alleen onder toezicht gebruiken. Verpakkingsmaterialen (Plastic zakken, elastiekjes, etc.) uit de buurt van kinderen houden! Er bestaat VERSTIKKINGSGEVAAR! BRANDGEVAAR! Stel het toestel – met name de lenzen – niet aan direct zonlicht bloot! Door de lichtbundeling kan brand ontstaan. GEVAAR voor schade aan voorwerpen! Neem het toestel niet uit elkaar! Neem bij defecten a.u.b. contact op met de verkoper. Deze zal contact opnemen met een servicecenter en kan het toestel indien nodig voor reparatie terugsturen. Stel het toestel niet aan temperaturen boven 60°C bloot! BESCHERMING van privacy! Het toestel is alleen bedoeld voor privé-gebruik. Houd altijd de privacy van uw medemens in gedachten – kijk met dit toestel bijvoorbeeld niet in de woningen van anderen! Telescooptube Zoekertelescoop of LED-zoeker Regelschroeven (enkel zoekertelescoop) Buisopening Objectief Oogglassteunen Scherpte-Instelling Tube houder Monteren Toebehoren Vaststelschroeven Fixatie (accessoireblad) Statief Buigbare as voor de declinatie-instelling Buigbare as voor de rechte klimminginstelling (RA) Statiefspin Gewicht + stangen Oculairen Zenitspiegel Omkeerlens Barlowlens Tip: De rechte klimmingsas (No.16 groene lijn) wordt ook uuras genoemd. De declinatieas (No.16 blauwe lijn) wordt ook elevatieas genoemd. Delen (No. 16): De montage A B C D E F G H I J K L M N O Buisbeugel Scherpte-instelling Schaalverdeling van de declinatie-as Fixeerschroef van de declinatie-as Fijninstelling van de dclinatie-as Schaalverdeling van de latitude-as Fixeer- en instelschroef van de latitude-as Contragewicht met vaststelschroef Fixeerschroef van de uren-as Rechte klimming instelling Fijninstelling van de uren-as Vaststelschroef voor horizontale uitlijning Houder voor optionele volgmotor Koppeling voor het ontkoppelen van de motor Overbrengingstandwiel voor volgmotor Deel I – Opstellen 1. Algemene standplaats: Deze gebruiksaanwijzing beschrijft de opbouw en het gebruik van refractoren (lenstelescopen) en reflectoren (spiegeltelescopen)met een equatoriale montage (ook “Duitse montage” genoemd). Daarom bevatten delen van de gebruiksaanwijzing verschillende aanwijzingen voor de verschillende telescoopmodellen. Voordat men met de opbouw begint, moet er eerst een geschikte standplaats gevonden worden voor de telescoop. Het zal helpen wanneer het apparaat op een plek opgebouwd word zodat men een vrij zicht heeft op de hemel, een stablele ondergrond en genoeg plek eromheen. Neem eerst alle onderdelen uit de verpakking. Test deze aan de hand van de afbeeldingen of alle onderdelen aanwezig zijn. OPMERKING! Belangrijk: Draai alle schroeven ”handvast” en vermijdt ”doordraaien”. 23 2. Statief: De statiefpoten zijn voorgemonteerd en al verbonden met de statiefkop (No. 5, X) en de statiefspin (No. 1, 16). Neem het driepootstatief uit de verpakking en stel deze lood­­recht met de statiefvoeten naar beneden. Neem dan 2 van de statiefbenen en trek aan deze 2 benen tot ze in een volledig geopende positie van elkaar staan. Hierbij is het volledige statiefgewicht op één been. Aansluitend het statief rechtop stellen. Trek nu elk van de statiefpoten op de gewenste lengte uit (zie No. 4) en draai nu per poot de klemschroef (No. 4, 11) (totaal 3 stuk) handvast aan. Forceer daarbij de schroeven niet! Met de klemschroeven worden de interne segmenten van het driepootstatief in de gewenste hoogte gefixeerd. i Tip: Een kleine waterpas op het accessoireplankje kan ­helpen het statief waterpas op te stellen. 3. Monteren Vervolgens wordt de montering bevestigd (No. 1, 9) op de statiefkop (No. 5, X). Hiervoor steekt u de montering boven in de statiefkop en u draait de kartelschroef beneden handvast De montage (9) wordt samengesteld indien het gewicht over de gewichtssteng (17) wordt gedraaid en deze van onderen in schroefdraad van de montage wordt vastgedraaid. De montage is voltooid indien de tube klem op de montage wordt gezet en met de ­schroef (X) wordt bevestigd. 4. Opbergplek monteren: Het accessoireblad (No. Nr. 1+3, 10) wordt met de vlakke zijde onder in het midden van de statiefspin (No. 1,16) geplaatst en door een draaiing in richting van de wijzers van de klok(60°) gemonteerd (No. 6). De drie hoeken van het accessoireblad moeten met de beugels van het statief overeenkomen en zich vastzetten. 5. Tube: Ter montage van de telescope tube (1) moet de schroef worden geopend van de tube klem (8) en moet de klem worden ­opengeklapt. Nu wordt de tube in het midden gelegd van de houder en wordt de klem weer dichtgeklapt. Sluit de houder wanneer de ­voorgaande losgemaakte schroeven zijn vastgedraaid. Opmerking: A  fhankelijk van het model kan de buisbeugel ook met 2 schroeven (No. 9b) uitgerust zijn. De montage van de buis hoewel gebeurt in principe zo als boven beschreven. 6. Inzetten van het oculair 6.1. Bij lenzentelescopen (refractoren) Bij de telescoop zijn twee oogglazen (18) en een Zenitspiegel (19) bijgevoegd. Met de oogglazen wordt de vergroting van de telescoop ­geregeld. Voordat de oogglazen en de Zenitspiegel erin gezet worden, ­verwijder eerst de stofbeschermkap van de oogglassteunen (6) en de prisma. Maak de klemschroef (X) los van de oogglassteunen en steek eerst de Zenitspiegel in de oogglassteunen. Draai de ­klemschroef (Y) van de oogglassteun weer aan. Aansluitend bevestigt u het oculair 20 mm op dezelfde manier, door het openen en sluiten van de klemschroeven (No. 13a,X) in de zenitspiegel. Let op dat het oogglas naar boven is gericht. In andere gevallen de klemschroef (X) verwijderen van de oogglassteunen en draai de Zenitspiegel is deze positie. 6.2. Bij spiegeltelescopen (reflectoren) Maak alsjeblieft de klemschroeven aan de oculairsteunen los (No. 1,6). Neem het meegeleverde oculair (No. 2,18) met het grootste brandpunt 20 mm en zet dit direct in de oculairsteunen in. Draai de klemschroeven (No. 3b, X) handvast aan. Verwijder de stofbeschermingskap van de buisopening. BESCHERMING van privacy! Deze verrekijker is alleen bedoeld voor privégebruik. Houd altijd de privacy van uw medemens in gedachten – kijk met dit toestel bijvoorbeeld niet in de woningen van anderen! 7. Montage van de zoekertelescoop/LED-zoeker Opmerking: D  e LED-zoeker beschikt over een batterij die bij levering met een kunststoffolie tegen de ontlading beveiligd is. Vooraleer in te schakelen moet u die folie verwijderen (No.1d). 7.1. Zoekermontage (Type I) – Zoekertelescoop met schroefdraadhouder Zoeker en zoekerhouder (No. 1a, 2) bevinden zich in de verpakking. Draai de bevestigingsschroeven voor de zoekerhouder aan de buis los (No. 1a, X) en zet de zoekerhouder op de naar voor staande schroeven van de telescoopbuis. Draai aansluitend de voordien verwijderde schroeven er voorzichtig weer in. De zoekerhouder is nu bevestigd. Maak nu de regelschroeven van de zoeker los (No. 1a, 3) – 3 of 6 stuks, afhankelijk van het zoekermodel – zo ver dat u de zoekertelescoop gemakkelijk in de zoekerhouder schuiven kunt. Belangrijk: Let erop dat het objectief van de zoeker in de richting van de buisopening wijst (No. 1, 4) De 3 of. 6 schroeven zo goed mogelijk gelijk ver indraaien tot de zoekertelescoop vast in de houder zit. 7.2. Zoekermontage (type II) – LED-zoeker met schroefdraad Voor de montage van de LED-zoeker (No. 1b, 2) verwijdert u eerst de bevestigingsschroeven voor de LED-zoeker aan de telescoopbuis (No. 1c, X). Zet dan de LED-zoeker in de naar voor staande schroeven aan de telescoopbuis. Draai aansluitend de voordien verwijderde schroeven er voorzichtig weer in. Belangrijk: Let erop dat het objectief van de LED-zoeker in de richting van de buisopening wijst (No. 1, 4) 7.3. Zoekermontage (type III) – LED-zoeker met Quick-invoeging De LED-zoeker (No. 1b, 2) en haar houder vormen een eenheid. Schuif de voet van de LED-zoeker volledig in de passende basis aan de telescoopbuis (No. 10, X). De zoekerhouder klikt zich nu vast. Belangrijk: Let erop dat het objectief van de LED-zoeker in de richting van de buisopening wijst (No. 1, 4) 7.4. Zoekermontage (type IV) – Zoekertelescoop met Quickinvoeging Zoeker en zoekerhouder (No. 1a, 2) bevinden zich voorgemonteerd in de verpakking. Schuif de voet van de zoekerhouder volledig in de passende basis aan de telescoopbuis (No. 10, X). De zoekerhouder klikt zich nu vast. Belangrijk: Let erop dat het objectief van de zoeker in de richting van de buisopening wijst (No. 1, 4) Aan de zoekerhouder bevinden zich twee klemschroeven (No. 1c, 3) en een verende contraschroef. De klemschroeven moeten nu zo ver gelijk ingedraaid worden tot er een weerstand te voelen is. De zoekertelescoop is nu beveiligd. 8. Het richten van de zoeker 8.1 Richten type I + IV (zoekertelescopen) De zoekertelescoop moet voor het gebruik geregeld worden. Dat betekent dat de zoekertelescoop en de telescoopbuis parallel gericht moeten worden. Steek het oculair met het grootste brandpunt in de zenitspiegel (No. 13b, enkel bij spiegeltelescopen). Richt de telescoop op een markant object op ca. 300 afstand (vb. huisgevel, kerktorenspits, enz.), tot die in het midden van het gezichtsveld verschijnt (No. 15, A). 24 DE EN FR NL IT ES PL RU Kijk door de zoekertelescoop en richt deze door het draaien aan de 3 of 6 regelschroeven, tot u het object in het midden van het dradenkruis ziet. Het beeld, dat u voordien door het oculair van uw telescoop kon zien, moet nu ook in het dradenkruis van de zoekertelescoop, (2) precies in het midden verschijnen (No. 15, C). i Tip: Sommige zoekertelescopen hebben geen geïntegreerde optische beeldomkering. Dat betekent dat het beeld in de zoekertelescoop op zijn kop staat. Dit is geen fout! 8.2 Richten type II + III (LED-zoeker) De LED-zoeker moet voor gebruik geregeld worden. Dat betekent dat de LED-zoeker en de telescoopbuis parallel aan elkaar gericht moeten worden. Steek het oculair met het grootste brandpunt in de zenitspiegel (No. 13b, enkel bij lenzentelescopen) of direct in de oculairsteunen (No. 13b, enkel bij spiegeltelescopen). Richt de telescoop op een markant object op ca. 300 afstand (vb. huisgevel, kerktorenspits, enz.), tot die in het midden van het gezichtsveld verschijnt (No. 15, A). Schakel nu eerst de LED-zoeker (Fig,1, 2) met de Aan/uitschakelaar (No. 1b, Z) aan. Kies trap „2“ voor gebruik overdag of trap „1“ voor gebruik ‘s nachts. Kijk door de LED-zoeker en richt die door het draaien van de horizontale (No. 1b, X) en verticale (No. 1b, Y) regelschroeven zo in, dat u het rode punt in het midden van het beeld ziet (No. 15, C). LEDzoeker en telescoop zijn nu op elkaar afgestemd. 9. Opbouw – beschermkappen: Om de binnenkant van de telescoop tegen stof e.d. te beschermen is de tube opening door een stofbeschermkap beschermd. Neem de kap ter observatie van de opening. 10. Opbouw – Buigbare assen: Om de exacte fijnregeling van de declinatie en de uuras te vergemakkelijken worden de buigbare assen aan de daarvoor voorziene houders van de beide assen gezet. (No. 14, X) De lange buigbare as (No. 1, 14) wordt parallel aan de telescoopbuis gemonteerd. De bevestiging gebeurt met een klemschroef aan de voorziene inkerving van de as. De korte buigbare as (No. 1, 15) wordt zijdelings gemonteerd. De bevestiging gebeurt met een klemschroef aan de voorgeziene inkerving van de as Uw telescoop is nu gebruiksklaar. Deel II – Bediening 1. Montering De volgende informatie is van groot belang voor de precisie bij het richten van en volgen met de telescoop tijdens een ­observatienacht. De telescoop beschikt over een zogenaamde „parallactische montering“ (ook equatoriale montering genoemd). Deze wordt gekenmerkt door twee loodrechte, onderling draaibare assen (No. 16, a+b) De zogenaamde rechte klimmingsas (ook RK- of uuras) (No. 16,b) moet parallel van de poolas van de aarde (No. 26, c) uitgericht zijn. De juiste instelling van de poolhoogte wordt behandeld in Deel II – 4. (Bediening – instellen). Met de declinatie-as (ook DEC- of elevatie-as) (No. 16, a) stelt u de hoogte van een hemellichaam met betrekking tot de hemelsequator (No. 26, d) in. Zoek hiervoor de declinatiecoördinaten van het betreffende hemellichaam op op een sterrenkaart of ontdek zelf de lichamen. Door het manuele instellen van de uuras over de buigbare as (No. 1, 15) compenseert u steeds de aardomdraaiing in de tegengestelde richting. Zo blijft het door u gekozen (=uitgerichte) hemellichaam steeds in het gezichtsveld van het oculair. Daar de uuras zo steeds gecontroleerd over de buigbare golven beweegt worden moet, zou ook een elektrische vervolging zinvol zijn (Onderdeel beschikbaar – zie Onderdelen: Montering). 2. Plaatsing: Een donkere plaats om de telescoop op te stellen is voor veel observaties van wezenlijk belang, aangezien storende lichten (lampen, lantaarnpalen) de detailscherpte van het door de ­telescoop waargenomen beeld sterk kunnen verminderen. Als u vanuit een verlichte ruimte ‚s nachts naar buiten gaat, ­moeten uw ogen eerst aan het donker wennen. Na ca. 20 ­minuten kunt u dan met de astronomische observatie beginnen. Een donkers standplaats is voor vele kijkers heel belangrijk, Kijk niet vanuit een gesloten raam en zet de telescoop met ­toebehoren ca. 30 minuten voor begin van het kijken op de standplaats om een temperatuurvergelijk te maken. Verder moet erop gelet worden dat de tele­scoop op een effen, stabiele ondergrond staat. 3. Balans: De telescoop moet voor het kijken uitgebalanceerd worden. Dat betekent, dat de declinatle-as en de uren-as voor een lichte en exacte bediening ingesteld worden. De uren-as wordt uitgebalanceerd, indien de fixeerschroef (I) los gemaakt wordt en de gewichts­stangen in een rechte positie zijn. Verschuif nu het contragewicht (H) op de stang, tot de tube en het contragewicht in deze rechte positie zijn. Draal de ­fixeerschroef (I) en de uren-as weer aan. De declinatie-as wordt uitgebalanceerd, indien de fixeerschroef (D) van de declinatie-as los gemaakt wordt. Daarna de schroef van de tube houder losmaken en verschuif de tube zo dat deze ook in een rechte positie verkeert. Vergeet niet de ­schroef van de tube houder en de fixeerschroef van de declinatie-as weer aan te draaien. 4. Instellen: Stel de breedtegraadsas (No. 16, F) (Poolhoogte) in, door de fixeerschroef (No. 18, X) los te draaien en de poolhoogte met de instellingschroef (No. 18, Y) overeenkomend in te stellen. Het getal waarop u de as instelt, richt zich naar de breedtegraad van de plaats waar u zich bevindt (bijv. Eindhoven 51°, Groningen 53°). Vergeet niet de fixeerschroef weer aan te draaien. Stel ­vervolgens de declinatie-as (No. 16, C) in op 90°, door de ­fixeerschroef (No. 16, D) los- en weer vast te draaien. De kijkbuis van de telescoop is nu paralell aan de aardas uitgericht. Dit ­noemen we uitgericht op de pool. i Tip: De precieze breedtegraad van de plaats van waaruit u observeert is in een atlas altijd aan de rechter of linker rand van een landkaart te vinden. Informatie is ook ­verkrijgbaar via de gemeente, het kadaster of ook in het internet: bijv. onder www.heavens-above.com. Daar kunt u met „Anonymous user > Select“ uw land kiezen; de bijbehorende gegevens worden dan getoond. 5. Uitrichten op de pool: Richt de telescoop met de buisopening naar voor in noordelijke richting uit. Hiervoor draait u de vastzetschroef los (No. 19). Nu kunt u de telescoopbuis draaien en exact uitrichten naar het noorden. Neem eventueel een kompas als hulpmiddel. Daarna wordt de vastzetschroef weer gefixeerd. 25 Controleer of de telescoop net zo is opgesteld als in No. 28 wordt getoond. Het contragewicht (No. 28, X) wijst naar de grond en vormt samen met de kijkbuis een loodrechte as. In deze positie ziet u door de zoeker het poolgebied met de poolster. De poolster is de meest heldere ster in dit gebied. Deze zou ook in het midden van het gezichtsveld van het oculair (f=20 mm) te zien moeten zijn. De uitrichting op de pool is geslaagd. Deze opstelling vergt wat geduld, wordt echter beloond door een relatief goede positionering bij het zoeken naar hemelcoördinaten. Bij deze uitrichting op de pool dienen de deelcirkels (scala‘s) van de declinatieas (No. 29) op „9“ (= 90°) en de uuras (No. 30) op „0“ (= 0 uren) te staan. Anders draait u de beide scala‘s voorzichtig naar de juiste waarden (steeds op de pijlen uitgericht). Zo ingesteld, kunt u het vinden van hemellichamen met behulp van deelcirkels (schalen) gebruiken (zie ook 3.1. Mogelijke observatieobjecten). Sterren en andere hemellichamen worden aan de hemel door coördinaten gelokaliseerd. De plaats van de sterren in het uni­versum worden door rechte klimming en de declinatie bepaald. Declinatie (C) is de afstand van een ster in hoekgraden. Ten noorden van de evenaar worden het gradenaantal positief. Bevindt de ster zich ten zuiden van de evenaar dan wordt het gradenaantal voorzien van een ”-” teken. Rechte klimming (M) is een op de evenaar gemeten afstand van een ster van het lengtepunt. Het lentepunt is het snijpunt van de hemelsevenaar met de schijnbare zonneweg (de zog. ecliptica) (No. 26, e). Dit gebeurt in de lente als de dag en de nacht even lang zijn (einde maart). De waarde wordt, de dagelijkse aardedraaing tegemoet, in een tijdsbestek van 0 tot 24 uur geteld. Nadere informatie vindt men op de sterrenkaarten of vergelijk­bare literatuur. 6. Zoeker 10. Toebehoor Uw telescoop is nu grof gericht en ingesteld. Bij uw telescoop in de basisuitvoering is nog meer toebehoor (No. 2). Afhankelijk van het model kunnen dat Om een aangename observatiepositie te verkrijgen, maakt u de schroeven van de buishouder voorzichtig los (No. 9, X), zo dat u de telescoopbuis draaien kunt. Breng het oculair en de zoekertelescoop/LED-zoeker in een positie, van waaruit u gemakkelijk observeren kunt. De fijnregeling gebeurt met behulp van de zoekertelescoop. Kijk door de zoeker en probeer de poolster (No. 27) in het midden van het dradenkruis van de zoekertelescoop in te stellen (No. 31). Bij de juiste instelling zullen u de golf (No. 16, K) de uuras (No. 16, b), alsook de golf (No. 16, E) van de declinatie-as (No. 16, a) helpen. 7. Observatie Nadat u de poolster in de zoekertelescoop/LED-zoeker ingesteld hebt, zult u de poolster in de telescoop herkennen kunnen, als u door het oculair kijkt. Eventueel kan men met behulp van de buigzame golven de ster preciezer afstemmen alsmede de instelling van de beeldscherpte. Verder kan men door een oculair-wissel een hogere vergroting instellen. Gelieve erop te letten dat de vergroting van de sterren nauwelijks waar te nemen is. i Tip: De oculairen zijn die delen van het lenzensysteem die naar het oog toe gericht zijn. Met het oculair wordt het in het brandpunt van het objectief optredende beeld opgenomen, d.w.z. zichtbaar gemaakt en nog eens ­uitvergroot. Er zijn oculairen met verschillende ­brandpuntsafstanden nodig om verschillende ­vergrotingen te realiseren. Begin elke observatie met een oculair met lage ­vergroting (= lage brandpuntsafstanden van 20mm). 8. Sterren zoeken: In het begin valt de orientering aan de sterrenhemel zeer zwaar, omdat de sternen altijd in beweging zijn en pas na jaartijd, datum on uur de positie aan de hemel veranderen. De uitzondering laat de poolster zien. Dit is een ster en ­uitgangspunt van alle sterrenkaarten. Op de tekening ziet men een bekende sterrenafbeelding en sterposities die het hele jaar zichtbaar zijn. De rangschikking van de sterren is altijd ­afhankelijk van datum en tijd. Wanneer men de telescoop op één van deze sterren richt dan kan men vaststellen dat deze na enige minuten uit het ­gezichtsveld verdwenen is. Om dit effect te vereffenen bedient men de buigzame golven (K) van de uren-as en en de telescoop zal de vliegbaan van de sterren volgen. 26 9. Onderdelen: 10.1. Oculairen: Door het wisselen van de oculairen legt u de vergroting van uw telescoop vast. Formule voor de berekening van de vergroting: Brandpuntafstand (Telescoop) ÷ Brandpuntafstand (Oculair) = Vergroting Voorbeelden: 700 mm ÷ 20 mm = 35 x 700 mm ÷ 12,5 mm = 56 x 700 mm ÷ 4 mm = 175 x 10.2. Zenitspiegel (enkel Refractor): De Zenitspiegel (No. 2, 19) veroorzaakt een beeldomkering (spiegelverkeerd) en wordt daarom enkel voor hemelobservaties gebruikt. 10.3. Omkeerlens: Om een juist opstaand beeld te zien, kunt u een omkeerlens gebruiken . Maak hiervoor de klemschroef (No. 25, X) los en verwijder alle toebehoor uit de oculairsteunen (No. 1, 6). Zet dan de omkeerlens (No. 2, 20) recht in de oculairsteunen in, en draai de klemschroeven weer handvast aan. Dan zet u het oculair (bvb. f=20 mm) in de opening van de omkeerlens en u draait klemschroef (No. 25, Y) vast. 10.4. Barlowlens: Met een Barlowlens bereikt u een bijkomende, tot drievoudige, stijging van de vergroting. 10.4.1 Montage en gebruik van de lenzentelescopen Als u een lenzentelescoop gebruikt, mag de Barlowlens enkel in de zenitspiegel (No. 13a, X) ingezet worden. Verwijder dus het oculair uit de zenitspiegel en vervang deze door de Barlowlens. Aansluitend zet u eerst het oculair met het grootste brandpunt in en u draait de klemschroeven handvast aan om te fixeren (No. 24) 10.4.1 Montage en gebruik van de spiegeltelescopen Als u een spiegeltelescoop gebruikt, maak dan alsjeblieft de klemschroeven aan de oculairsteunen los (No. 13b, X) en verwijder het oculair uit de oculairsteunen. Zet dan de Barlowlens recht in de oculairsteunen en draai de klemschroeven weer handvast aan. Aansluitend zet u eerst het oculair met het grootste brandpunt in en u draait de klemschroeven handvast aan om te fixeren (No. 24) 11. Handhaving – afbouw: De telescoop is een hoogwaardig en optisch apparaat. Daarom moet men vermijden dat stof en vochtigheid met de telescoop in aanraking komen. Vermijdt vingerafdrukken op de lenzen. Wanneer er toch viezigheid en stof op telescoop terechtkomen verwijder deze eerst met een zachte penseel. Daarna reinigen met een zachte, pluisvrije doek. Vingerafdrukken op de optische plekken kan DE EN FR NL IT ES PL RU men het beste verwijderen met een zachte, pluisvrije doek waarop men een beetje alcohol kan doen. Wanneer de telescoop eenmaal verstoft en vochtig is probeer het dan niet te reinigen maar laat het in dit geval doen door een vakman. i Tip: Voor astronomische observatie is de omkeerlens niet geschikt. Gebruik hierbij uitsluitend de zenitspiegel en een oculair. Voor observaties op de aarde of van de natuur kunt u gebruik maken van de omkeerlens met een oculair. TIPS voor reiniging van helder oplichtend materiaal betreft die de centrale ster omringt (alleen met grotere telescopen waar te nemen), en niet een bol- of ellipsvormige gasstructuur. Als men de ringnevel van de zijkant zou bekijken, dan zag hij er ongeveer zo uit als de Halternevel M27. Wij kijken precies op de pool van de nevel. Sterrenbeeld VOS Rechte klimming: Declinatie: Afstand: / M27 (No. 34) 19h 59m (Uren : Minuten) +22° 43' (Graden : Minuten) 1.360 lichtjaar van de aarde verwijderd De Dumbbell-nevel M27 of Halternevel in het sterrenbeeld Vosje was de allereerste planetaire nevel die werd ontdekt. Op 12 juli 1764 ontdekte Charles Messier deze nieuwe en fascinerende klasse hemellichamen. Bij dit object kijken wij bijna precies op de evenaar. Zouden we echter naar een van de polen van de Halternevel kijken, dan had hij waarschijnlijk de vorm van een ring en zou ongeveer hetzelfde beeld geven, als we van de ringnevel M57 kennen. Reinig de lenzen (oculair en/of objectief) alleen met een zachte en pluisvrije doek (b. v. microvezel). Druk niet te hard op de doek om het bekrassen van de lens te voorkomen. Dit object is bij matig goed weer en kleine vergrotingen reeds goed zichtbaar. Om sterke bevuiling te verwijderen kunt u de poetsdoek met een brillenreinigingsvloeistof bevochtigen en daarmee de lens poetsen zonder veel kracht te zetten. 2. Foutmeldingen: Melding: Oplossing: Bescherm het toestel tegen stof en vocht! Laat het toestel na gebruik – zeker bij hoge luchtvochtigheid – enige tijd op kamertemperatuur acclimatiseren zodat alle restvocht geëlimineerd wordt. Plaats de stofkappen terug en berg het toestel op in de meegeleverde tas. Geen beeld Stofkap en zonneklep van de opening verwijderen Geen scherp beeld Scherpte-instelling aan de focusring verstellen Geen scherpte- instelling mogelijk Temperatuurvergelijk afwachten Slecht beeld Kijk nooit door een raam Observatie-object in de verrekijker maar niet zichtbaar in de telescoop Zoeker justeren (opbouw: punt 1) Zwaarlopende volging van de assen met de flexibele handles Telescoop en contragewicht uitbalanceren Ondanks prisma ”scheef” beeld De oculaire steunen in de prisma moeten afgestemd worden. Deel III – Aanhangsel 1. Suggesties voor te observeren hemellichamen In het volgende hebben we voor u een paar bijzonder ­interessante hemellichamen en sterrenhopen uitgezocht en van uitleg voorzien. Op de bijbehorende afbeeldingen aan het eind van de handleiding wordt getoond hoe u deze door uw ­telescoop met de bijgeleverde oculairen bij goed zicht zult zien: Maan (No. 31) De maan is de enige natuurlijke satelliet van de aarde Diameter: 3.476 km Afstand: 384.400 km van de aarde verwijderd De maan is sinds prehistorische tijden bekend. Na de zon is zij het meest heldere lichaam aan de hemel. Omdat de maan in een maand om de aarde draait, verandert de hoek tussen de aarde, de maan en de zon voortdurend; dat is aan de cycli van de maanfasen te zien. De tijd tussen twee op elkaar volgende nieuwemaanfasen bedraagt ongeveer 29,5 dag (709 uur). Sterrenbeeld ORION / M42 (No. 32) Rechte klimming: 05h 35m (Uren : Minuten) Declinatie: -05° 22' (Graden : Minuten) Afstand: 1.344 lichtjaar van de aarde verwijderd Met een afstand van circa 1.344 lichtjaar is de Orionnevel (M42) de meest heldere diffuse nevel aan de hemel - met het blote oog zichtbaar, en een bijzonder lonend object om met telescopen in alle uitvoeringen te bekijken, van de kleinste verrekijker tot de grootste aardse observatoria en de Hubble Space Telescope. Wij zien het belangrijkste gedeelte van een nog veel grotere wolk van waterstofgas en stof, die zich met meer dan 10 graden over ruim de helft van het sterrenbeeld Orion uitstrekt. Deze enorme wolk heeft een omvang van meerdere honderden lichtjaren. AFVAL Scheid het verpakkingsmateriaal voordat u het weggooit. Informatie over het correct scheiden en weggooien van afval kunt u bij uw gemeentelijke milieudienst inwinnen. Let bij het weggooien van een apparaat altijd op de huidige wet- en regelgeving. Informatie over het correct scheiden en weggooien van afval kunt u bij uw gemeentelijke milieudienst inwinnen. Sterrenbeeld LIER / M57 (No. 33) Rechte klimming: 18h 53m (Uren : Minuten) Declinatie: +33° 02' (Graden : Minuten) Afstand: 2.412 lichtjaar van de aarde verwijderd De beroemde ringnevel M57 in het sterrenbeeld Lier wordt vaak gezien als het prototype van een planetaire nevel; hij hoort bij de hoogtepunten van de zomerhemel van het noordelijk halfrond. Recent onderzoek toont aan dat het waarschijnlijk een ring (torus) 27