Leica DIGITAL MODUL R Handleiding

Merk: Leica

Model: DIGITAL MODUL R

Type: Handleiding

LEICA DIGITAL-MODUL-R

Notice d’utilisation/Gebruiksaanwijzing

Pagina wordt geladen...

LEICA DIGITAL-MODUL-R

Notice d’utilisation

Nederlandse Gebruiksanwijzing paginas 59–114

Pagina wordt geladen...

LEICA DIGITAL-MODUL-R

Gebruiksaanwijzing

Afbeeldingen op de binnenkant van de voor- en achterflappen

60 / Voorwoord

Voorwoord

Wij wensen u veel plezier en succes bij het fotograferen

met uw nieuwe LEICA DIGITAL-MODUL-R. Deze biedt u

de mogelijkheid de kwaliteit en kracht van uw LEICA

R8/R9 en Leica R-objectieven te allen tijde ook voor

digitale fotografie te gebruiken.

Het wisselen tussen beide systemen is heel eenvoudig

en het gebruik van de aanwezige onderdelen van uw uit-

rusting blijft daarbij ongewijzigd.

De interface voor de specifieke digitale instellingen is

net zo logisch en ergonomisch uitgevoerd als op de

Leica R zelf.

Om het volledige prestatievermogen van uw LEICA

DIGITAL-MODUL-R goed te benutten, raden wij u aan

eerst deze handleiding te lezen.

Deze handleiding werd op 100 % chloorvrij-gebleekt papier

gedrukt, waarvan het kostbare productieproces het oppervlakte-

water ontziet en daarmee het milieu spaart.

Pagina wordt geladen...

62 / Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Leveringsomvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Benaming van de onderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

De indicaties

Op de monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

In het dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

De menupunten

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Verkorte handleiding

Voorinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Bekijken van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Vergroten van opnamen op het monitorbeeld . . . . . . 71

Wissen van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . . . 71

Uitvoerige handleiding

Voorbereidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Wisselen van de instelringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Reinigen van de instelringen . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Verwijderen van het batterijvak/

een geplaatste motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Verwijderen van de camera-achterwand . . . . . . . . . . 74

Plaatsen van de Digital-achterwand . . . . . . . . . . . . . . 75

Aanbrengen van de voedingseenheid . . . . . . . . . . . . . 76

Reinigen van de sensor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Plaatsen en verwijderen van de accu in/

uit de voedingseenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Instellen van de lusbreedte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Opladen van de accu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Indicaties accuconditie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Netvoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart . . . . 80

De belangrijkste instellingen/Bedieningselementen

In-/Uitschakelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Kiezen van de weergavemodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Qua tijd onbegrensde weergave . . . . . . . . . . . . . . 81

Automatische weergave van telkens

de laatste opname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

De ontspanners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Serieopnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Automatische belichtingsseries . . . . . . . . . . . . . . 83

Monitor en dataveld

De monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

– Instellen van monitorhelderheid en -contrast . . . 84

– Weergave van de opnamegegevens . . . . . . . . . . 84

– Het histogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Het dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Inhoudsopgave / 63

De instelprocedures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Basisinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Menufuncties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Voorinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

– Menutaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

– Datum en tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

– Automatische uitschakeling . . . . . . . . . . . . . . . . 88

– Toetsbevestiging resp. geluidssignalen . . . . . . . 88

Opname-basisinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Resolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Compressie/Bestandsformaat . . . . . . . . . . . . . . . 89

Witbalans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

– Voor de automatische of een van

de vaste instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

– Voor

de directe instelling van de waarden

. . . . . . 91

– Voor de handmatige instelling door meting . . . . 91

ISO-filmgevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Beeldeigenschappen/Scherpte,

Kleurverzadiging, Contrast . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Moiré/Interferentiepatronen . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Definitie kleurruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Overige functies

Gebruikers-/Gebruiksspecifieke profielen . . . . . . 94

– Instellingen opslaan/Profiel maken . . . . . . . . . . 94

– Kiezen van een opgeslagen profiel . . . . . . . . . . . 94

Terugzetten van alle individuele instellingen . . . . . 94

Wijzigen van de beeldnummering . . . . . . . . . . . . . 95

Fotograferen met de zelfontspanner . . . . . . . . . . . 95

De weergavemodus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Meer opties tijdens het bekijken . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Bekijken van andere opnamen/

”Bladeren” in het geheugen . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Vergroten/Kiezen van de uitsnede/

Gelijktijdig bekijken van meerdere

verkleinde Opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Wissen van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

– Wissen van afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . 99

– Wissen van alle opnamen op

de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Beschermen van opnamen/

Opheffen van de wisbescherming . . . . . . . . . . .100

Achteraf verlagen van de resolutie . . . . . . . . . . . .101

Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . .102

Gegevensoverdracht naar een computer . . . . . . .103

Afstandsbediening via de FireWire-verbinding . .105

Installatie van de bijgevoegde software . . . . . . .106

Andere zaken

Accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106

Reserveonderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106

Veiligheidsmaatregelen en onderhoud . . . . . . . . . . .107

Opbergen van de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . . .107

Algemene voorzorgsmaatregelen . . . . . . . . . . . . . . .107

Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108

Voor de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108

Voor de accu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

Voor de oplaadapparaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

Voor geheugenkaarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

Opbergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

Datastructuur op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . .109

De waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110

Storingen en oplossingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112

Technische gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113

Leica Academie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

Leica op internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

Leica informatiedienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

Leica klantendienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

64 / Waarschuwingen

Waarschuwingen

• Gebruik uitsluitend geadviseerde accessoires om

storing, kortsluiting of een elektrische schok te ver-

mijden.

• Stel het toestel nooit bloot aan vocht of regen.

• Probeer niet onderdelen van de behuizing (afdekkin-

gen) te verwijderen; vakkundige reparaties kunnen

alleen door een erkend servicepunt worden uitge-

voerd.

Opmerkingen:

• Enkele onderdelen van dit toestel bevatten een gerin-

ge hoeveelheid kwikzilver resp. lood. Het afvoeren

van deze bestanddelen is in uw land mogelijk onder-

worpen aan bijzondere voorschriften ter bescherming

van het milieu. Voor informatie over het reglementair

afvoeren, resp. recyclen kunt u zich tot de bevoegde

instantie of een vertegenwoordiging van de aanbie-

ders en producenten van elektronische producten

wenden. (http://www.eiae.org)

• Neem zorgvuldig het auteursrecht in acht. Het kopië-

ren en uitgeven van opgenomen media als banden,

cd’s, of door anderen uitgegeven of gezonden materi-

aal kan het copyright schenden.

• Dit geldt ook voor alle meegeleverde software.

• Het SD-logo is een handelsmerk.

• Overige namen, firma- en productnamen, die in deze

handleiding worden genoemd, zijn handelsmerk,

resp. gedeponeerd handelsmerk van de betreffende

firma’s.

Leveringsomvang / 65

Leveringsomvang

Voordat u uw LEICA DIGITAL-MODUL-R in gebruik

neemt, controleert u de meegeleverde accessoires op

volledigheid.

A. Instelring incl. hulpmiddelen voor de vervanging

B. Schuif voor het verwijderen van de camera-achter-

wand

C. Digitale achterwand met

a. Beschermende afdekking voor sensor met

b. Ontgrendelingsschuif en

c. Ontgrendelingswip

D. Voedingseenheid met

a. Lus

E. Accu

F. Oplaadapparaat met

a. 3 stekkers voor verschillende contactdozen

b. KFZ-laadsnoer

G. 512MB SD-geheugenkaart (in antistatisch foedraal)

H. FireWire-kabel

I. FireWire-adapter

J. CD –

Adobe® Photoshop® Elements® 3

66 / Benaming van de onderdelen

Benaming van de

onderdelen

Digitale achterwand

Vooraanzich

(bij verwijderde beschermafdekking)

1.1 Onderste, starre scharnierpen voor het plaatsen

in de camera

1.2 Bovenste, beweegbare scharnierpen voor het

plaatsen in de camera

1.3 Sensor

1.4 Sluiterschuif

1.5 Contactstrip voor de verbinding met camera-

behuizing

Achteraanzicht

1.6 Knop voor indicatie van de opnamegegevens

bij beeldweergave (

INFO

)

1.7 Knop voor het kiezen van de functie

wisbescherming (

PROTECT

)

1.8 Afdekking van de FireWire-bus

1.9 Knop voor het kiezen van de wisfunctie

(

DELETE

)

1.10 Knop voor het inschakelen van de onbegrensde

weergave (

PLAY

)

1.11 Monitor

1.12 Knop voor het in- en uitschakelen van de

menusturing (

)

1.13 Instelknop voor het navigeren in het menu/

voor het instellen van de gekozen menupun-

ten/functie, voor het bladeren in het opname-

geheugen, en voor het vergroten/verkleinen

van de bekeken opnamen

1.14 Kruisknoppen voor het navigeren in het menu/

voor het instellen van de gekozen menupun-

ten/functies (met bovenste en onderste), en

voor het bladeren in het opnamegeheugen

(mit linker en rechter)

1.15 Knop voor het uitschakelen, resp. voor de

invoerbevestiging (

OK/OFF

)

1.16 Afdekklep boven de opening geheugenkaart

1.17 Contactstrip voor de verbinding met voedings-

eenheid

1.18 Luidspreker

1.19 Knop voor de verlichting van het dataveld ( )

1.20 LED voor de bevestiging van de paraatheid voor

de opname, resp. voor de opslag van een opname

1.21 Dataveld

1.22 Keuzeknop voor de 5 opname-basisinstellings-

fucties, de gebruikersprofielen en de zelfont-

spannerfunctie met

a. Index

1.23

SET

-knop voor de instelling van de functies die

met de keuzeknop 1.22 zijn geselecteerd

Aanzicht van rechts (bij geopende afdekklep)

1.24 Geheugenkaartsleuf

Aanzicht van links (bij geopende afdekking)

1.25 (FireWire)-bus voor verbinding met computers

Benaming van de onderdelen / 67

Voedingseenheid

Vooraanzicht

1.26 Lus

1.27 Hoofdontspanner

1.28 Verticaal-ontspanner met

a. Vergrendelingsring

1.29 Hendel voor de instelling van een automatische

belichtingsserie

1.30 Hendel voor de keuze van afzonderlijke opnamen

of serieopnamen

Bovenaanzicht

1.31 Geleidingspennen voor het plaatsen op de

camerabehuizing

1.32 Contactstrip voor de sturende verbinding met

camerabehuizing

1.33 Bevestigingsschroef

1.34 Contacten voor de cameravoeding

1.35 Koppeling voor het spannen van de sluiter

1.36 Ontgrendelingspen voor accu-pack

1.37 Contactstrip voor de verbinding met digitale

achterwand

1.38 Geleiding voor accu

1.39 Contacten voor accu

Onderaanzicht

1.40 Knevel van de bevestigingsschroef

1.41 Gat voor statiefkop met geleidingspen

1.42 Statiefschroefdraad

Aanzicht van rechts

1.43 Bovenste bevestigingspunt voor lus

1.44 Ontgrendelingsschuif voor accu

1.45 Onderste bevestigingspunt voor lus

Aanzicht van links

1.46 Bus voor netadapter en afstandsbediening met

a. Indexstreep

Oplaadapparaat

1.47 Rode (

CHARGE

) lichtdiode voor oplaadindicatie

1.48 Groene (P

OWER

) lichtdiode voor indicatie van

de netverbinding

1.49 2-polige bus voor KFZ-laadsnoer

1.50 Accu-aansluitkabel met 3-polige stekker

1.51 Ontgrendelingsschuif voor

1.52 Verwisselbare netstekker (Euro/GB/VS, JP)

1.53 KFZ-laadsnoer met

a. 2-polige stekker voor oplaadapparaat en

b. Stekker voor sigarettenaansteker

Accu

1.54 Geleiding

1.55 Bus voor oplaadstekker

1.56 Contacten

Netadapter

1.57 Vast camera-verbindingssnoer met

a. 8-polige stekker

1.58 Bus voor netsnoer

1.59 Lichtdiode voor indicatie van de netverbinding

1.60 Netsnoer (2 in leveringsomvang, 1x met

Eurostekker, 1x met JP/USA-stekker) met

a. 2-polige apparaatstekker

b. Netstekker

68 / De indicaties

De indicaties

2.1 Op de monitor

Bij normale weergave

2.1.1 Symbool wisbescherming

(Alleen indien ingesteld)

2.1.2 Beeldnummer/totaal aanwezige opnamen

(Niet bij vergrote weergave)

2.1.3 Vergrotingsniveau resp. plaats van de getoonde

uitsnede

(Schematisch, alleen bij vergrote weergave)

2.1.4 Gekozen beeld

(Alleen bij verkleinde weergave van 4, resp. 9 beelden)

Bij weergave met aanvullende informatie (

INFO

)

2.1.5 Beeld

2.1.6 Histogram

a. Luminantie (helderheid)

b. Rood/groen/blauw

(Gescheiden weergave van de verschillende kleuren)

2.1.7 Symbool wisbescherming

(Alleen indien ingesteld)

2.1.8 Datum/tijd

2.1.9 Beeldnummer/totaal aanwezige opnamen

2.1.10 Beeldgegevens

a. Sluitertijd

b. Diafragma

c. Gevoeligheid

d. Belichtingscorrectie

e. Methode belichtingsmeting

f. Brandpuntsafstand

1, 2

g. Compressie/bestandsformaat

h. Resolutie

i. Witbalans

j. Moiré-filterinstelling

k. Gebruikersprofiel

l. Mapnummer/bestandsnaam

De meeste objectieven met ROM-uitrusting, inclusief de

EXTENDER-R2x 11 269, (zie hiervoor de handleiding van camera

en objectief) geven de hiervoor benodigde informatie. Met objec-

tieven en extenders zonder ROM-uitrusting worden de indicaties

niet getoond.

Bij zoomobjectieven met ROM-uitrusting vindt de aanduiding

gedeeltelijk plaats, bij de Vario-Elmar-R 4/80–200 echter maxi-

maal tot 180 mm. In twee gevallen (Apo-Vario-Elmarit-R 2,8/

70–180 en Vario-Elmar-R 4,2/105–280) wordt in principe alleen

de eerste brandpuntsafstand getoond.

2.1.1

2.1.7 2.1.8 2.1.9

2.1.5

2.1.6

2.1.2

2.1.3

2.1.10

2.2 In het dataveld

2.2.1 Witbalans

voor automatische instelling

voor gloeilampen

voor TL-buizen

voor zonlicht

voor flitslicht

voor lichte bewolking, nevel, enz.

voor slagschaduw

(voorbeeld) – voor de handmatige instelling

door meting

5000K

(voorbeeld) directe instelbare waarde

voor kleurtemperatuur

2.2.2

Belichtingscorrectie

(± 3 EV in stappen van 0,5 EV, via camera instelbaar)

2.2.3

Gevoeligheid

a. ISO 100

b. ISO 200

c. ISO 400

d. ISO 800

e. ISO PUSH

(Hogere gevoeligheid, overeenkomend met

ISO 1600, alleen via menusturing toegankelijk, bovendien

verschijnt 2.2.7)

2.2.4

Resterend aantal opnamen

2.2.5

Gekozen gebruikersprofiel

(

Alleen indien geselecteerd, geldt voor functies

2.2.1/.3/.8/.9/.10 en menu-instellingen)

geen indicatie: huidige instelling(en) komt

niet overeen met een opgeslagen gebruikers-

profiel

b. 0

Fabrieksinstelling (niet te wijzigen)

c. 1

1. opgeslagen gebruikersprofiel

d. 2 2.

opgeslagen gebruikersprofiel

e. 3 3.

opgeslagen gebruikersprofiel

2.2.6

Accuconditie

a. vol

gedeeltelijk ontladen

c. leeg

2.2.7 Opmerking over ISO PUSH

(Alleen in combinatie met 2.2.3e)

2.2.8

Zelfontspanner ingeschakeld/aflopend

(Tijdens de voorlooptijd knipperend)

a. 2

seconden voorlooptijd

b. 12

seconden voorlooptijd

2.2.9 Resolutie

a. (3872 x 2576)

b. (2896 x 1920)

c. (1920 x 1280)

d. (1280 x 848)

2.2.10

Compressie/bestandsformaat

RAW

TIFF

JPEG FINE

JPEG BASIC

2.2.11 Moiré-

filterinstelling

Fabrieksinstellingen

De indicaties / 69

2.2.1

2.2.2

2.2.3

2.2.4

2.2.9

2.2.10

2.2.11

2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8

70 / De menupunten

De menupunten

3.1 Gebruikers Profiel

Gebruikersprofiel/niet

gespecificeerd profiel

3.2

Scherpte

Van de beeld

3.3

Kleurverzadiging

Van de beeld

3.4

Kontrast

Van de beeld

3.5

ISO Push

Verhoging van de instelbare

hoogste ISO-filmgevoelig-

heid

3.6

Kleurbeheer

Beheer kleurruimte

3.7

Format veranderen

Resolutievermindering

3.8

Beeld Nummering

3.9

Auto Weergave

Automatische weergave

van telkens de laatste

opname

3.10

Histogram

Grafiek voor indicatie van

de helderheidsverdeling

3.11

Monitor Kontrast

Monitorcontrast

3.12

Monitor Helderheid

Monitorhelderheid

3.13

Auto Uit

Automatische uitschakeling

3.14

Akoestisch Signaal

Toetsbevestigingstonen

3.15

Language Taal

3.16

Datum

3.17

Tijd

3.18

Formatteren

Formatteren van de

geheugenkaart

3.19

Firmware

Firmware-versie

3.20

Reset

Gelijktijdig terugzetten van

alle instellingen – op de

fabrieksinstellingen

3.21

Interface

Instelling van de Firewire-

interface

Verkorte handleiding

Houd de volgende onderdelen gereed:

• Camera

• Instelring (A) met hulpmiddelen voor vervanging

• Schuif voor het verwijderen van de camera-

achterwand (B)

• Digitale achterwand (C) met beschermende

afdekking (Ca)

• Voedingseenheid (D)

• Accu (E)

• Oplaadapparaat (F)

• Geheugenkaart (G)

Voorinstellingen

Opmerkingen:

• Meer over de bediening en procedures van de came-

ra vindt u in de betreffende handleiding.

• Voor de opnamen die op de hierna beschreven wijze

zijn gemaakt, gelden de basisinstellingen van de ver-

schillende functies (zie pag. 69).

1. Sluit het oplaadapparaat (F) aan om de accu op te

laden (zie pag. 78).

2. Vervang de instelring van de camera door de meege-

leverde ring (A) van de Digital-Modul-R (zie pag. 72).

3. Verwijder het accuvak van de camera.

4. Verwijder de camera-achterwand (zie pag. 74).

5. Plaats de digitale achterwand (C) op de camera

(zie pag. 75).

6. Plaats de voedingseenheid (D) op de digitale achter-

wand (zie pag. 76).

7. Plaats de geladen accu in de voedingseenheid (zie

pag. 77).

8. Plaats de geheugenkaart (G) (zie pag. 80).

9. Stel op de camera de gewenste modi/functies in.

10. Schakel de Digital-Modul-R in (zie pag. 81).

11. Stel datum en tijd in (zie pag. 87).

Fotograferen

1. Stel zoals gewoonlijk scherp op de instelring. Let bij

het bepalen van de uitsnede op de markeringslijnen

voor het digitale formaat (zie pag. 72).

2. Maak de opname met een van de 3 ontspanners

(zie pag. 82).

Bekijken van opnamen

Voor onbeperkte weergave:

1. Druk op de

PLAY

-knop (1.10) om de laatste opname

te bekijken.

2. Druk op de linker of rechter kruisknop (1.14) om

andere opnamen te bekijken.

Opmerkingen:

• Voor automatische, kortstondige weergave na elke

opname is de modus

Auto Weergave

beschikbaar

(3.9, zie pag. 81).

• Met de

INFO

-functie (zie pag. 84) kunnen – bij klei-

nere weergave van het beeld – gelijktijdig extra op-

namegegevens worden getoond.

Vergroten van opnamen op het monitorbeeld

(alleen bij normale weergave – via

PLAY

-knop – moge-

lijk; bij

Auto Weergave

– modus moet hiervoor eerst de

PLAY

-knop worden bediend).

Draai de instelknop (1.13) naar rechts (met klokwijzers

mee) om de getoonde opname vergroot te bekijken

(zie pag. 96).

Opmerking:

Door draaien naar links (tegen klokwijzers

in) kunnen voor een overzicht gelijktijdig 4, resp. 9 ver-

kleinde opnamen worden bekeken (zie pag. 97).

Wissen van opnamen

(alleen bij normale weergave – via

PLAY

-knop – moge-

lijk; bij

Auto Weergave

– modus moet hiervoor eerst de

PLAY

-knop worden bediend).

Druk de

DELETE

-knop (1.9) in en volg de aanwijzingen

op de monitor (1.11, zie hiervoor ook pag. 98).

Opmerking:

De opnamen kunnen, bijv. tegen onbe-

doeld wissen, ook worden beschermd (

PROTECT

zie pag. 100).

Formatteren van de geheugenkaart

1. Druk op de

-knop (1.12).

Kies in het menu het menupunt

Formatteren

(3.13; er zijn meer bedieningsstappen nodig (zie pag.

70/86/102) om alle gegevens op de geheugenkaart

te wissen.

Verkorte handleiding / 71

72 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen

Uitvoerige handleiding

Belangrijke opmerkingen:

• Enkele in deze handleiding beschreven handelingen

gelden ook voor de bediening van de camera – dit

wordt hier echter niet gedetailleerd behandeld. Meer

over de bediening van de LEICA R8/R9 vindt u in de

betreffende handleiding.

• Flitsfunctie

a. De TTL-flitsfunctie, d.w.z. het gebruik van de

TTL

instelling van het flitsapparaat voor de besturing

van de flitsbelichting door de camera, is in principe

niet mogelijk. Reden: Deze TTL-flitsbelichtingsrege-

ling is gebaseerd op de reflecterende eigenschap-

pen van films. Het oppervlak van digitale beeldsen-

soren heeft echter meestal andere reflecterende

eigenschappen. Daarom moet de computerbestu-

ring (meestal

) of de handmatige functie van het

betreffende flitsapparaat (meestal

) worden

gebruikt.

b. Daarentegen is de flitsmeting en -flitsbelichtings-

meting met de

-functie van de camera’s zonder

beperking mogelijk. Bij de LEICA R9 en de overeen-

komstig uitgeruste flitsapparaten is ook de

HSS

functie beschikbaar.

Meer informatie staat in de handleiding van het

betreffende flitsapparaat.

c. Bij het gebruik van elektronenflitsers moet op de

Digital-Modul-R de witbalans voor een juiste kleur-

weergave op Automatisch- (

), Elektronenflits

of op de handmatige instelling door meting (

)

worden ingesteld (zie pag. 90).

• Afgezien van slechts een paar uitzonderingen gelden

de in deze handleiding beschreven handelingen ook

voor het gebruik met de cameramodellen LEICA R8

en LEICA R9. De specifieke uitzonderingen:

In- en uitschakelen van de Digital-Modul-R

Zie ”In- en uitschakelen”, pag. 81

b. Blokkering van de ontspanners

Zie ”De ontspanners”, pag. 82

c. Gebruik van de

-functie

Langdurige belichtingen met de

-functie zijn met

beide cameramodellen mogelijk, bij de LEICA R9

echter alleen in combinatie met de zelfontspanner

(zie pag. 95).

d. Flitsfunctie

De ontspanners van de LEICA R9 (niet echter van

de LEICA R8) worden geblokkeerd als een geplaatst

en paraat flitsapparaat op

TTL

is ingesteld (zie

hiervoor).

Voorbereidingen

Wisselen van de instelringen

De instelring in de camera moet door de meegeleverde

(A) worden vervangen. Deze heeft een kader dat met

het iets kleinere formaat van de sensor overeenkomt.

Belangrijk:

Motiefdelen die weliswaar in de zoeker zijn

te zien, maar buiten dit kader liggen, worden door de

sensor niet geregistreerd en verschijnen dus niet in

beeld.

Verwijderen

1. Verwijder eventueel een objectief als dit op de came-

ra is geplaatst.

Vervolgens

2. neem de pincet uit de houder van de meegeleverde

instelring (afbeelding 1) en plaats de nokken aan de

voorzijde van de pincet, zoals in afbeelding 2, achter

de montageveer (achter de contactstrip in de bajo-

net, pijl).

Belangrijk:

gebruik voor het wisselen van de instel-

ringen alleen de pincet, doe dit niet met de blote

hand en let er daarbij op de instelring en de spiegel

niet met de pincet of hand aan te raken om vuil en

krassen op het gevoelige oppervlak te vermijden.

3. Trek de montageveer naar voren, zodat het kader

samen met de instelring naar beneden klapt (afbeel-

ding 3).

4. Grijp daarna met de pincet de brug van de instelring

(rechtsvoor),

5. trek de instelring omhoog uit het kader en

neem deze dan aan de onderzijde eruit (afbeelding 4).

Opmerking:

Om de instelring tijdelijk veilig te

bewaren, moet deze, zoals in afbeelding 5, in het

daarvoor bestemde vak van de houder worden

gelegd.

Plaatsen

1. Pak de instelring in de houder met de pincet bij de

brug vast,

2. licht deze door lichte druk op de veergleuf uit het

vak,

3. voer deze schuin naar boven in de bajonetopening

4. leg deze in het kader.

5. Plaats de nokken aan de voorzijde van de pincet

weer achter de montageveer van het kader en

6. druk het kader naar boven tot dit inklikt.

Belangrijk:

Gebruik geen kracht; controleer of de

instelring goed in het kader ligt.

Leg de vervangen instelring met de pincet onder de

veergleuf in de houder en laat deze in het vak klikken.

Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 73

3 5

74 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen

Reinigen van de instelringen

Stofdeeltjes kunnen met behulp van de meegeleverde

kwast worden verwijderd. Er wordt geadviseerd de

kwast in de daarvoor bestemde uitsparing in de hou-

der te steken en de instelringen met de pincet over het

kwasthaar te leiden.

Grove vuildeeltjes en vingerafdrukken worden in een

ultrasoon bad bij de opticien of bij de klantenservice

van Leica Camera AG verwijderd.

Opmerking: Een schoon en vers ultrasoon bad gebrui-

ken; instelring met de pincet vasthouden en 3–4 minuten

onderdompelen, niet slechts erin leggen.

Belangrijk:

Probeer niet een instelring met lenspapier

of een doek te reinigen - het oppervlak kan daarbij zo

sterk worden beschadigd dat de instelring onbruikbaar

wordt.

Daarna de instelring in het ultrasoonapparaat met

gedestilleerd water 3-4 minuten naspoelen.

Opmerkingen:

• Bij gebruik van water dat niet gedestilleerd is, kun-

nen vlekken ontstaan.

• Ultrasoon bad en gedestilleerd water mogen niet

worden verwarmd.

Bij het uitnemen van de instelring het achtergebleven

water licht afschudden en ter droging in de houder leg-

gen.

Verwijderen van het batterijvak/

een geplaatste motor

De voedingseenheid van de Digital-Modul-R heeft zoals

de Motor-Winder-R8/R9 / Motor-Drive-R8/R9 een

eigen, vast geïntegreerd klemdeel. Daarom moeten het

batterijvak, resp. een geplaatste motor van de camera

worden verwijderd.

Verwijderen van de camera-achterwand

1. Openen van de camera-achterwand.

2. Plaats de schuif B zoals in afbeelding 1 aan de

binnenzijde van de achterwand. De sleuven in de

schuif moeten voor een goede geleiding op de verti-

cale strip rechts naast de as (pijl) liggen.

3. Druk de schuif en daarmee de beweegbare boven-

ste scharnierpen van de achterwand naar beneden.

De achterwand is daarmee ontgrendeld en kan

4. worden gekanteld (afbeelding 2) en verwijderd.

Ga voor het plaatsen van de camera-achterwand in de

omgekeerde volgorde te werk.

Plaatsen van de Digital-achterwand

1. Zet de onderste, starre scharnierpen (1.1) van de

Digital-achterwand, die hiervoor iets scheef wordt

geplaatst, in het onderste deksellager van de came-

ra (afbeelding 3). Camera en achterwand vormen

daarbij ongeveer een hoek van 90°.

2. Druk de rode schuif (Cb) op de beschermafdekking

(Ca) – en daarmee de beweegbare bovenste schar-

nierpen – naar beneden (afbeelding 4),

3. houd deze daar,

4. kantel de Digital-achterwand in de juiste stand, en

5. laat de bovenste scharnierpen (1.2) door vrijgave

van de schuif in het bovenste deksellager grijpen.

6. Druk voor het ontgrendelen van de beschermafdek-

king op de linkerkant van de wip (Cc, afbeelding 5),

7. trek de beschermafdekking (Ca) naar rechts (ca.

5mm, afbeelding 6) en neem deze voorzichtig verti-

caal van de achterwand af.

Belangrijk:

• De Digital-achterwand moet zo mogelijk in een stof-

vrije omgeving worden geplaatst en verwijderd.

• Vermijd daarbij zorgvuldig het sensoroppervlak aan

te raken of vuil te laten worden. Vingerafdrukken

kunnen bijvoorbeeld het sensor-afdekglas onherstel-

baar beschadigen!

Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 75

76 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen

• Plaats de afdekking altijd direct na het verwijderen

van de Digital camera-achterwand en verwijder deze

uitsluitend voor het plaatsen op de camera. Dit is

ook nodig om het kleurfilter tegen verbleken door

langere inwerking van fel licht of UV-straling te

beschermen.

• Zorg er daarbij voor dat ook de afdekking stofvrij is.

• Als de sensor toch vuil is, d.w.z. reiniging nodig is,

moeten om beschadiging te vermijden de aanwijzin-

gen in het gedeelte ”Reinigen van de sensor” (zie

rechts) in acht worden genomen.

8. Sluit de camera door aandrukken van de Digital-

achterwand. De vergrendeling gaat daarbij automa-

tisch – precies zoals bij de camera-achterwand.

Ga voor het verwijderen van de Digital-achterwand in

de omgekeerde volgorde te werk.

Aanbrengen van de voedingseenheid

1. Plaats de voedingseenheid (D) aan de onderkant en

recht op de camera en Digital-achterwand en schuif

deze naar boven tot de achterrand daarbij over de

Digital-achterwand valt.

2. Borg de verbinding met de knevel (1.40) door het

aantrekken (met de klokwijzers mee) van de

bevestigingsschroef.

Reinigen van de sensor

Als stof- of vuildeeltjes op het sensor-afdekglas hech-

ten, kan dit, afhankelijk van de grootte, door donkere

punten of vlekken op de opnamen zichtbaar worden.

De Digital-Modul-R kan voor reiniging van de sensor

tegen een vergoeding naar de klantenservice van Leica

Camera AG worden gestuurd, deze reiniging maakt

geen deel uit van de garantie. Wanneer u de reiniging

zelf wilt doen, moet u beslist de volgende aanwijzingen

in acht nemen.

Belangrijk: Leica Camera AG biedt geen garantie voor

schade die door de gebruiker bij het reinigen van de

sensor wordt veroorzaakt.

Om nog meer vervuiling te vermijden, moeten inspec-

tie en reiniging van de sensor zo mogelijk in een stof-

vrije ruimte plaatsvinden.

Bij de inspectie voor en na de reiniging is een loep met

8-voudige of 10-voudige vergroting zeer behulpzaam.

Belangrijk:

• Probeer niet stofdeeltjes met de mond van het sen-

sor-afdekglas te blazen; de kleinste druppeltjes

speeksel kunnen al moeilijk te verwijderen vlekken

veroorzaken.

• Hogedrukreinigers op lucht met hooge druk mogen

niet worden gebruikt, omdat deze ook schade kun-

nen veroorzaken.

• Voorkom zorgvuldig dat het sensoroppervlak bij de

inspectie en reiniging met een of ander vast voor-

werp in aanraking komt.

Zwak aanhechtend stof kan met schoon, evt. geïoni-

seerd gas zoals lucht of stikstof van het sensor-afdek-

glas worden geblazen. Hiervoor kan een (rubber-)

blaasbalg zonder kwast worden gebruikt. Ook specia-

le, drukloze reinigingsspray’s zoals bijv. ”Tetenal Anti-

dust Professional” kunnen volgens de gebruiksaanwij-

zing worden gebruikt.

Wanneer de aangehechte deeltjes op de beschreven

wijze niet zijn te verwijderen, adviseert Leica de reini-

ging met ”Sensor Swab” (type 3, breedte 24mm)

samen met de reinigingsoplossing ”Eclipse” van de

firma Photographic Solutions Inc.. Gebruik voor de rei-

niging van de sensor niet de meegeleverde pec*pad-

doekjes. Neem, afgezien hiervan, zorgvuldig de meege-

leverde handleiding van de producten in acht. Meer

informatie en verkooppunten voor dit reinigings-

systeem vindt u onder: http://www.photosol.com.

Plaatsen en verwijderen van de accu in/verwijde-

ren uit de voedingseenheid

Plaatsen

1. Schakel de Digital-Modul-R uit (zie pag. 81).

2. Houd de accu zodanig dat de kant met de pasvorm

(1.54) naar voren wijst (naar het objectief).

3. Breng de accu in de ontstane ruimte aan en

4. schuif deze helemaal naar links. Daarbij vergrendelt

de accu automatisch na het overwinnen van de

veerkracht.

Opmerkingen:

• De accu moet worden opgeladen voordat de Digital-

Modul-R de eerste keer wordt gebruikt (zie pag. 78).

• Voor het verwijderen van de accu moet de Digital-

Modul-R worden uitgeschakeld.

Verwijderen

5. Druk de ontgrendelingsschuif 1.44 omhoog. De

accu springt vervolgens door de veerkracht zo ver

naar voren dat deze

6. kan worden verwijderd.

Instellen van de lusbreedte

Door de geïntegreerde lus (1.26) kan – ook na langere

duur en in combinatie met lange en zware objectieven

– het toestel gemakkelijk worden gebruikt en gedra-

gen. De afbeeldingen tonen hoe u de lusbreedte kunt

aanpassen.

Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 77

78 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen

Opladen van de accu

De krachtige lithium-ionen accu (E) voorziet zowel de

LEICA DIGITAL-MODUL-R alsook de LEICA R8/R9 van

de noodzakelijke energie en kan snel worden opgela-

den.

Let op:

• Uitsluitend het in deze handleiding genoemde en

beschreven accutype, resp. de door Leica Camera

AG genoemde en beschreven accutypen mogen in

de Digital-Modul-R worden gebruikt.

• De accu mag uitsluitend met het hiervoor bestemde

apparaat en alleen zoals hierna beschreven worden

opgeladen.

• Het gebruik van de accu tegen de voorschriften en

het gebruik van accu’s die niet zijn voorgeschreven,

kunnen onder bepaalde omstandigheden tot een

explosie leiden.

• Het meegeleverde oplaadapparaat mag uitsluitend

voor het opladen van dit accutype worden gebruikt.

Probeer dit niet voor andere doeleinden te gebrui-

ken.

• Zorg ervoor, dat de gebruikte netcontactdoos vrij

toegankelijk is.

• Het oplaadapparaat mag alleen in een gesloten,

droge ruimte worden gebruikt.

• Het oplaadapparaat moet tegen vocht worden

beschermd en mag alleen worden gereinigd als de

netstekker eruit is getrokken.

• Het oplaadapparaat mag niet worden geopend.

Reparaties mogen uitsluitend door een erkende

werkplaats worden uitgevoerd.

• Gooi accu’s nooit in vuur, omdat ze anders kunnen

exploderen.

• Defecte accu’s moeten volgens de aanwijzingen van

de fabrikant worden afgevoerd.

Opmerkingen:

• De accu kan alleen buiten de voedingseenheid (D),

d.w.z. uitsluitend in het oplaadapparaat worden

opgeladen. In de voedingseenheid wordt deze ook

bij aansluiting op het net (zie pag. 79) niet opgela-

den.

• De accu moet voordat de Digital-Modul-R de eerste

keer wordt gebruikt, worden opgeladen.

•

De accu moet een temperatuur hebben van 0°–35°C

om te kunnen worden opgeladen (anders wordt het

oplaadapparaat niet ingeschakeld).

• Lithium-ionen accu’s als die van de Digital-Modul-R

ontwikkelen geen ”memory-effect”. Ze kunnen daar-

om altijd en onafhankelijk van de accuconditie wor-

den opgeladen. Als een accu bij het begin van opla-

den deels is ontladen, wordt een volledige oplading

sneller bereikt.

• Tijdens het opladen wordt de accu warm. Dit is nor-

maal en niet een storing.

• Een nieuwe accu bereikt zijn volledige capaciteit pas

na 2–3 maal volledig ontladen en opladen.

• Voor een maximale levensduur van de accu moet

deze niet voortdurend aan extreem hoge of lage

temperaturen worden blootgesteld (bijv. in een stil-

staande auto in de zomer, resp. winter). Ook moet

de accu niet

a. volledig worden opgeladen zonder deze spoedig

daarna te gebruiken (kan capaciteitsverlies ver-

oorzaken), en ook niet

b. meerdere maanden zonder tussentijdse oplading

worden weggelegd (wegens de onvermijdelijke,

langzame zelfontlading).

• De levensduur van elke accu is – zelfs bij optimaal

gebruik – begrensd! Na honderden keren opladen

wordt de gebruiksduur tussen de opladingen duide-

lijk korter.

Sluit het oplaadapparaat (C) aan, d.w.z. de kabelstek-

ker (1.50) in de bus van de accu (1.55) en de netstek-

ker (1.52) in een contactdoos.

• Beide LED’s (groen/

POWER

, 1.48; rood/

CHARGE

1.47) branden als aanduiding voor een goed oplaad-

proces.

Na een geslaagde oplading – ca. 2 uur

– gaat de rode

LED uit en de laadstroom wordt uitgeschakeld. Er is

echter geen gevaar voor overlading. Daarna moet het

oplaadapparaat toch van het net worden geschakeld.

Een foutieve, resp. nog niet mogelijke oplading wordt

door de volgende LED-indicaties aangegeven:

Wanneer een storing niet aan de hand van de oorzaken

in de tabel kan worden verholpen, moet u zich tot uw

handelaar, de vertegenwoordiging van Leica in uw

land, of tot Leica Camera AG wenden.

Met een volledig opgeladen accu is een gebruiksduur

van ca. 3 uur beschikbaar.

Indicaties accuconditie (2.2.6)

De conditie van de accu wordt in het dataveld (1.21)

aangegeven (echter niet als de netadapter is aangeslo-

ten, zie volgende gedeelte).

voldoende capaciteit

minder capaciteit

vervangen of opnieuw opladen van de accu

noodzakelijk

Opmerkingen:

• Verwijder de accu als u de camera/de Digital-

Modul-R langere tijd niet gebruikt. Schakel eerst

beide toestellen uit.

• Ongeveer 3 maanden nadat een accu in de Digital-

Modul-R camera is uitgeput, moeten datum en tijd

opnieuw worden ingesteld (zie pag. 87).

Netvoeding

U kunt de eenheid camera/Digital-Modul-R ook met

de als accessoire verkrijgbare netadapter (best. nr.

14 452) op het net gebruiken om onafhankelijk van de

accucapaciteit te zijn.

Gebruik

Met de netadapter kan – bij gebruik op een vaste loca-

tie – een LEICA R8/9 met geplaatste LEICA DIGITAL-

MODUL-R gedurende een onbeperkte periode worden

gebruikt. Bij studio-opnamen of langdurige opnamen

kan deze ten opzichte van de standaardvoeding met

een verwisselbare accu het gebruik aanzienlijk verge-

makkelijken.

Voor de verbinding:

1. De 8-polige stekker (1.57a) wordt in de overeen-

komstige bus (1.46) van het voedinggedeelte van de

Digital-Modul-R gestoken, waarbij erop moet worden

gelet dat de markeringen op de stekker en bus tegen

over elkaar staan (op de behuizing van de Digital-

Modul-R aangegeven door een witte punt, 1.46 a).

Daarna wordt de verbinding door vastschroeven van

de kartelmoer op de stekker geborgd.

2. Sluit vervolgens het netsnoer (1.60) van het betref-

fende systeem aan, d.w.z. de kleine stekker van het

netsnoer (1.60a) op de bus 2 en de netstekker

(1.60b) op een contactdoos.

• De LED 1.59 brandt als bevestiging van een goede

netverbinding.

Opmerkingen

• De netadapter schakelt automatisch over op de

aanwezige netspanning.

• De accu wordt bij gebruik van netspanning niet

geladen.

• De accu hoeft voor gebruik van netspanning niet in

de Digital Modul-R te blijven.

• Tijdens gebruik op een netverbinding kan de Digital-

Modul-R opwarmen – dit is normaal en geen storing.

• Tijdens gebruik van netspanning moet de verbinding

van de Digital-Modul-R met de netadapter niet wor-

den onderbroken.

Veiligheidsaanwijzingen

• De netadapter mag uitsluitend op een geschikte

spanningsbron worden aangesloten, d.w.z. op een

bron die in deze handleiding wordt genoemd.

Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 79

Deze tijd kan bij een lage accutemperatuur of een oudere accu ook

2 tot 3 uur bedragen, resp. bij een nog gedeeltelijk opgeladen accu

ook (aanzienlijk) korter zijn.

Groene / a. Netaansluiting niet –

POWER-LED in orde

b. Aangesloten accu is

niet op te laden

Rode /

Accu wordt niet opgeladen

a. Accutemperatuur

CHARGE-LED a. Accu niet goed buiten het hieronder

aangesloten genoemde gebied

(0°–35°)

b. Aangesloten accu al b. Accu diep ontladen,

volledig opgeladen wordt eerst gepulst

voorgeladen

LED brandt niet LED knippert

80 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen

• Deze mag alleen in een gesloten, droge ruimte

worden gebruikt.

• Deze moet tegen vocht, olie en vet worden

beschermd.

• Deze mag wegens gevaar voor oververhitting niet

worden afgedekt.

• Deze mag in geen geval in de buurt van brandbare

gassen worden gebruikt.

• Zorg ervoor, dat de gebruikte netcontactdoos vrij

toegankelijk is.

• De netadapter mag uitsluitend met uitgetrokken

netstekker en een droge doek worden gereinigd.

• Bij beschadiging van de behuizing of de netstekker

mag het toestel niet in gebruik worden genomen.

• Deze mag niet worden geopend. Reparaties mogen

uitsluitend door een erkende werkplaats worden uit-

gevoerd.

Plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart

De LEICA DIGITAL-MODUL-R slaat de opnamegegevens

op een uiterst compacte SD- (Secure Digital) kaart op.

Als alternatief kunnen ook MultiMediaCards worden

gebruikt. SD-geheugenkaarten en MultiMediaCards

zijn kleine, eenvoudige en uitwisselbare externe geheu-

genmedia. SD-geheugenkaarten, vooral die met een

grote capaciteit, maken een aanzienlijk snellere

registratie en weergave van gegevens mogelijk. Ze

hebben een schakelaar voor schrijfbeveiliging, waar-

mee tegen onopzettelijk opslaan en wissen kan wor-

den beschermd. Deze schakelaar is als schuif op de

niet afgeschuinde kant van de kaart uitgevoerd en

beveiligt gegevens in zijn onderste stand die met

LOCK

is gemarkeerd.

SD-geheugenkaarten en MultiMediaCards zijn er van

meerdere aanbieders en met verschillende capacitei-

ten.

Tot de leveringsomvang van de LEICA DIGITAL-MODUL-R

behoort een 512MB SD-geheugenkaart.

Opmerking:

Raak de contacten van de geheugenkaart

niet aan.

1. Schakel de Digital-Modul-R met de

OK/OFF

knop

(1.15) uit.

2. Open de afdekklep (1.18) boven de sleuf van de

geheugenkaart aan de rechterzijde van de Digital-

Modul-R, door deze eerst volgens het pijlsymbool

iets naar achteren te drukken/trekken. De door een

veer ondersteunde klep springt vervolgens zelfstan-

dig open.

3. Plaats de geheugenkaart (G) met de contacten naar

achteren - en met de afgeschuinde hoek naar boven

wijzend in de sleuf (1.24). Schuif deze tegen de

veerweerstand in helemaal naar binnen tot deze

hoorbaar inklikt.

4. Sluit de klep weer door deze naar voren te schuiven

tot deze inklikt.

Ga voor het verwijderen van de geheugenkaart in de

omgekeerde volgorde te werk. Voor ontgrendeling

moet de kaart – zoals aangegeven op de klep – eerst

nog iets verder naar binnen worden geschoven.

Opmerkingen:

• Als de geheugenkaart niet is te plaatsen, controleert

u de juiste uitlijning.

• Als de klep na het verwijderen van de geheugen-

kaart niet is te sluiten, probeert u het na nogmaals

plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart.

• Wanneer u de afdekklep (1.16) opent en de geheu-

genkaart eruit neemt, verschijnt op de monitor (1.11)

een waarschuwing in plaats van de betreffende indi-

caties:

• Verwijder de geheugenkaart of accu niet, resp. ver-

breek de netaansluiting niet zolang de LED (1.20) als

aanduiding van de opname-registratie en/of gege-

vensopslag op de kaart brandt. Anders kunnen de

gegevens op de kaart worden vernield en kan de

Digital-Modul-R verkeerd werken.

• Omdat elektromagnetische velden, elektrostatische

lading evenals defecten aan de Digital-Modul-R en

kaart tot beschadiging of verlies van gegevens op de

geheugenkaart kunnen leiden, is het raadzaam de

gegevens naar een computer te kopiëren en daar op

te slaan (zie pag. 103).

• Om dezelfde reden wordt geadviseerd de kaart in

principe in het meegeleverde, antistatische foedraal

te bewaren.

Geen SD-kaart

Let op

De belangrijkste instellingen/

Bedieningselementen

In- en uitschakelen

Inschakelen

De Digital-Modul-R wordt met een van de drie ontspan-

ners (camera-ontspanner/hoofd-[1.27] en verticaal-

ontspanner [1.28]) of met de diafragmaschuif van de

camera ingeschakeld, resp. op de LEICA R9 ook met

de hoofdschakelaar. De LED (1.20) licht even op en de

indicaties in het dataveld (1.21) verschijnen (zie pag.

69; evt. tot de Digital-Modul-R automatisch uitscha-

kelt, zie volgende gedeelte). Op de monitor (1.11) ver-

schijnt gelijktijdig het Leica-logo – en gaat uit als de

paraatstand is bereikt (na ca. 3s).

Wanneer de terugmeldingstonen zijn ingeschakeld

(

Acoustisch Signaal

, 3.14, zie pag. 88), geven ze ook

de paraatheid aan.

Opmerking: Na het plaatsen en inschakelen van de

Digital-Modul-R moet worden gecontroleerd of de

sluiter gespannen is en het toestel daarmee paraat is.

Als dit niet het geval is, kan dit altijd met de sneltran-

sporthendel van de camera plaatsvinden of, na het

inschakelen van de Digital-Modul-R, door (opnieuw)

aantippen van een van de ontspanners (zie hiervoor

ook ”De ontspanners”, pag. 82).

Uitschakelen

De Digital-Modul-R wordt met zijn

OK/OFF

knop

(1.15) uitgeschakeld, resp. op de LEICA R9, ook met

zijn hoofdschakelaar. De indicaties op de monitor

(1.11) en in het dataveld (1.21) verdwijnen.

De Digital-Modul-R wordt automatisch uitgeschakeld

als via de menusturing een automatische uitschakeltijd

is ingesteld (

Auto Uit

, 3.13, zie pag. 70/86/88) en

binnen deze tijd geen bediening plaatsvindt.

Fotograferen

Na het inschakelen is de Digital-Modul-R in principe

paraat voor opnamen, d.w.z. de monitor (1.11) blijft –

na het bereiken van de paraatstand – donker.

De bediening van de camera, inclusief de instelling van

alle camerafuncties, blijft ook bij het gebruik van de

Digital-Modul-R volledig ongewijzigd. Alleen bij de

bepaling van de uitsnede moet u op de markeringslij-

nen voor het digitale formaat (zie pag. 72) op de instel-

ring letten.

In de weergavemodus (zie volgende gedeelte) kunt u

altijd weer door aantippen van een van de ontspanners

(zie pag. 82), resp. bedienen van de camera-diafrag-

maschuif, terugkeren naar de opnamemodus.

Kiezen van de weergavemodi

Voor de weergave van opnamen kan uit twee modi

worden gekozen: qua tijd onbegrensde weergave –

PLAY

, en kortstondige weergave na de opname –

Auto Weergave

Qua tijd onbegrensde weergave -

PLAY

Door het bedienen van de

PLAY

-knop (1.10) kan altijd

voor weergave worden gekozen.

Op de monitor verschijnt het laatste opgenomen beeld

evenals de betreffende indicaties (zie pag. 68). Wan-

neer echter geen beeldbestand op de geplaatste

geheugenkaart aanwezig is, verschijnt na omschake-

ling op weergave de melding:

Geen geldige afbeelding

om weer te geven

Automatische weergave van telkens de laatste

opname - Auto Weergave

In de modus

Auto Weergave

wordt elk beeld direct na

de opname op de monitor (1.11) getoond. Op deze

wijze kunt u bijv. snel en eenvoudig controleren of het

beeld gelukt is of herhaald moet worden.

Voor het getoonde beeld kunnen in deze modus de

duur van de weergave en de getoonde opnamegege-

vens met of zonder histogramm worden vastgelegd(zie

hiervoor pag. 84).

Uitvoerige handleiding / Instellingen / 81

82 / Uitvoerige handleiding / Instellingen

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86) het punt

Auto

Weergave

(3.9), in het bijbehorende submenu eerst

het punt Tijd, en in het daarna verschijnende submenu

de gewenste functie, resp. duur: (

Uit

1 Seconde

3 Seconden

5 Seconden

Voor de weergave met of zonder histogramm (zie hier-

voor ook pag. 84) roept u weer het eerste submenu

op, kiest u

Histogram

, en hier de gewenste variant

(

Standaard

Zonder

Met een van de volgende handelingen kan in de

modus

Auto Weergave

altijd naar de normale, d.w.z.

qua tijd onbegrensde

PLAY

-weergave worden terug-

geschakeld: Bedien de

PLAY

-(1.10),

DELETE

-(1.9),

PROTECT

-(1.7),

INFO

-(1.6),

-(1.12),

OK/OFF

(1.15) knop of gebruik de loepfunctie (zie pag. 96) met

de instelknop (1. 13).

Opmerking:

Wanneer met de functie voor serieopna-

men (zie pag. 83) of de automatische belichtingsserie

(zie pag. 83) werd gefotografeerd, wordt in beide weer-

gavemodi eerst het laatste beeld van de serie getoond.

In het gedeelte ”De weergave”, vanaf pag. 96 is

beschreven hoe u de andere opnamen van de serie

kunt kiezen en welke mogelijkheden u bij de weergave

nog meer hebt.

De ontspanners

Er zijn op de camera en op de Digital-Modul-R in totaal

drie ontspanners die u afhankelijk van de situatie

en/of persoonlijke voorkeur kunt gebruiken. Alle drie,

de camera-ontspanner en de twee op de Digital-

Modul-R (1.29/30) werken hetzelfde, d.w.z. in drie

stappen:

1. Kort aantippen activeert het meetsysteem en start

een evt. vooraf gekozen zelfontspanner-voorlooptijd.

Als de Digital-Modul-R is uitgeschakeld, wordt deze

hierdoor ingeschakeld (zie pag. 81).

Opmerkingen:

• De paraatstand wordt bij het inschakelen na ca. 3s

bereikt.

• Evt. moet na het inschakelen de sluiter van de came-

ra nog worden gespannen - of handmatig met de

sneltransporthendel of door opnieuw aantippen van

een van de ontspanners; zie hiervoor ook ”Inschake-

len”, pag. 81).

• De ontspanners blijven geblokkeerd

a. als het interne tussengeheugen (tijdelijk) vol is,

bijv. na een serie van 10 opnamen,

b. als de geplaatste geheugenkaart vol is,

c. als geen geheugenkaart is geplaatst of

d. als geen zelfontspanner-voorlooptijd is ingesteld,

resp. al loopt.

2. Als tot het drukpunt wordt ingedrukt en vastgehou-

den, wordt in deze stand de gemeten belichtings-

waarde bij selectieve meting, resp. voor de LEICA

R9 ook bij integraalmeting in de automatische

belichtingsmodi

opgeslagen.

3. Bij doordrukken worden camera en Digital-Modul-R

geactiveerd, de opname vindt plaats en de gege-

vens worden op de geheugenkaart opgeslagen.

Opmerkingen:

• Een in de Digital-Modul-R geïntegreerde motor zorgt

na elke opname voor het spannen van de sluiter. Als

alternatief kunt u dit, bijv. om de accu te sparen of

geluid te vermijden, ook handmatig met de sneltran-

sporthendel van de camera doen. Zolang de snel-

transporthendel in de paraatstand, d.w.z. uitgeklapt

is, vindt geen motorische aandrijving plaats.

• Er kunnen via de menusturing toetsbevestigingsto-

nen worden geselecteerd (

Akoestisch Signaal

, 3.14,

zie pag. 88).

• Om bewegingsonscherpte te voorkomen moet de

ontspanner gelijkmatig en niet met een schok wor-

den ingedrukt.

Serieopnamen

Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u dankzij de ge-

ïntegreerde motor voor de sluiterspanning niet alleen

afzonderlijke opnamen - hendel 1.30 op (

[single]),

maar ook opnameseries maken – hendel op (

[continu-

ous]), bijv. om een bewegingsproces in meerdere stap-

pen vast te leggen.

Afgezien van de bediening van de ontspanner vinden

serieopnamen op dezelfde manier plaats als afzonder-

lijke opnamen: Wanneer u een ontspanner slechts kort

indrukt, worden steeds afzonderlijke opnamen

gemaakt. Er worden echter serieopnamen gemaakt

zolang u de ontspanner helemaal ingedrukt houdt (en

de capaciteit van de geheugenkaart voldoende is).

Afhankelijk van de ingestelde resolutie (zie pag. 89)

en het compressiepercentage/bestandsformaat (zie

pag. 89) kunnen maximaal ca. 2 beelden per seconde

en maximaal 10 stuks achterelkaar worden opgeno-

men. Precieze gegevens over het totaal aantal opna-

men dat op de meegeleverde geheugenkaart van

512 MB kan worden vastgelegd, vindt u in de tabel op

pag. 89.

Opmerkingen:

• De maximale beeldfrequentie van 2b/s wordt uit-

sluitend met sluitertijden van

500

s en sneller

gehaald.

• Onafhankelijk van het aantal opnamen in een serie,

wordt met de functies

PLAY

(zie pag. 81) en

Auto

Weergave

(3.9, zie pag. 81) altijd de laatste opname

getoond. De overige opnamen van de serie kunnen

door indrukken van de rechter en/of linker kruis-

knop (1.14) worden gekozen.

Automatische belichtingsseries

Veel aantrekkelijke motieven zijn erg contrastrijk en

hebben zowel zeer lichte alsook zeer donkere gebie-

den. Afhankelijk van het deel waarop u uw belichting

afstemt, kan het beeldeffect verschillend zijn. In zulke

gevallen kunt u met de automatische belichtingsserie

meerdere alternatieven met een getrapte belichting

maken. Daarna kunt u de geschiktste opname voor

gebruik kiezen.

Bij de Digital-Modul-R bestaat een automatische

belichtingsserie (bracketing) uit telkens 3 opnamen.

Met de hendel 1.29 kunnen twee trappen worden

gekozen: De opnamen worden met

EV (±

0.5

)

, resp.

1EV (±

)

verschillend belicht. Afhankelijk van de

modus die op de Digital-Modul-R is ingesteld, worden

de verschillende belichtingen door wijziging van het

diafragma (bij

), de sluitertijd (bij

) of beide

(bij

) gerealiseerd. De belichtingen vinden plaats in

de volgorde: correcte belichting, onderbelichting, over-

belichting.

De functie is niet beschikbaar als de hendel op

staat.

Opmerkingen:

• Bij automatische belichtingsseries vinden de drie

opnamen – bij ingeklapte sneltransporthendel van

de camera (zie hiervoor ”De ontspanners”, pag. 82)

– steeds automatisch achterelkaar plaats en wel

onafhankelijk van de instelling op serieopnamen of

afzonderlijke opnamen (zie vorige gedeelte).

• Zolang de hendel in de betreffende standen staat,

worden door opnieuw bedienen of het ingedrukt

houden van een van de ontspanners en de instelling

op serieopnamen/C staat, meer belichtingsseries

gemaakt, d.w.z. de hendel moe

t worden teruggezet

als g

een belichtingsseries meer moeten worden

gemaakt. Bij instelling op afzonderlijke opnamen/

wordt slechts één belichtingsserie gemaakt en voor

nog een serie moet de hendel 1.29 in dit geval eerst

en vervolgens weer op de gewenste trap wor-

den gezet.

• Afhankelijk van de beschikbare combinatie sluiter-

tijd/diafragma kan het werkgebied van de automati-

sche belichtingsserie beperkt zijn.

Uitvoerige handleiding / Instellingen / 83

84 / Uitvoerige handleiding / Monitor en dataveld

Monitor en dataveld

De LEICA DIGITAL-MODUL-R heeft twee indicaties die

samen met het toestel kunnen worden ingeschakeld.

De monitor

De kleurenmonitor (1.11) is voor het bekijken van de

opnamen op de geheugenkaart.

Opmerking:

In een digitale spiegelreflexcamera dekt

de zwenkspiegel de sensor af – behalve in het korte

ogenblik van de opname. Daarom kan – in tegenstel-

ling tot digitale zoekercamera’s – geen ”live”-beeld

worden getoond.

Een monitorbeeld is daarom alleen in de weergave-

modus beschikbaar (zie pag. 81) en moet met de

PLAY

-knop (1.10) worden ingeschakeld.

Om goed te kunnen bekijken, wordt slechts in de kop-

regel het beeldnummer (2.1.2) aangegeven, resp. bij

beschermde opnamen (zie pag. 100) als aanduiding

het -teken (2.1.1/.7), bij vergrote, resp. ook uit het

midden verschoven weergave als aanduiding rechtson-

der een symbool ( , 2.1.3) getoond, dat – ongeveer

– qua positie en grootte de getoonde uitsnede is.

Instellen van monitorhelderheid en -contrast

Helderheid en contrast van het monitorbeeld kunnen

via de menusturing (zie pag. 70/86,

Monitor Helder-

heid

, 3.12 /

Monitor Kontrast

, 3.11;) in telkens drie

stappen –

Hoog

Standaard

Laag

– worden inge-

steld, zodat u deze optimaal aan de situatie, d.w.z. de

aanwezige lichtomstandigheden, kunt aanpassen.

Opmerking:

De instelling van de helderheid heeft

invloed op de gebruiksduur van de accu: Hoe helder-

der, hoe hoger het stroomverbruik en daarom is de

gebruiksduur des te korter.

Weergave van de opnamegegevens

Met de

INFO

-knop (1.6) kunt u een hele reeks van

opnamegegevens samen met een verkleind beeld laten

zien.

Via de menusturing (

Histogram

, 3.10) kunt u boven-

dien verschillende histogramvarianten kiezen (zie vol-

gende gedeelte).

Het histogram

Het histogram (2.1.5) geeft de helderheidsverdeling

van de opname weer. Daarbij komt de horizontale as

overeen met de tinten, die van zwart (links) via grijs

naar wit (rechts) lopen. De verticale as komt overeen

met de hoeveelheid pixels van de helderheid.

Deze grafische weergave maakt – naast de beeldin-

druk zelf – een extra snelle en eenvoudige beoordeling

van de belichtingsinstelling van de opname mogelijk.

Bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u uit vier varian-

ten van het histogram kiezen: gebaseerd op de totale

helderheid of gebaseerd op de 3 basiskleuren

rood/groen/blauw en telkens naar keuze met of zon-

der aanduiding (rood) van de gebieden die in het beeld

geen tekening meer vertonen, d.w.z. te licht zijn (clip-

ping).

Opmerking:

De histogramindicatie heeft altijd betrek-

king op de actueel getoonde uitsnede van de opname.

Overwegend donkere pixels,

slechts weinig lichte: onder-

belichting

Het merendeel van de pixels

vertoont een gemiddelde

helderheid: juiste belichting

Overwegend lichte pixels,

slechts weinig donkere:

overbelichting

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Histogram

(3.10) en

in het bijbehorende submenu de gewenste functie:

(

Standaard histogram zonder begrenzing,

Standaard histogram met begrenzing,

RGB histogram zonder begrenzing,

RGB histogram met begrenzing

Opmerking:

Het histogram is bij de gelijktijdige weer-

gave van meerdere verkleinde, resp. vergrote opnamen

(zie pag. 96) niet beschikbaar.

Het dataveld

In het dataveld (1.21) worden de basisinstellingen

(zie hiervoor ook pag. 69, en de volgende gedeelde)

getoond die met de instelknop (1.13) zijn gekozen.

Eventueel kan het dataveld worden verlicht door de

-knop (1.19) te bedienen. Door de knop nog eens te

bedienen wordt de verlichting weer uitgeschakeld. Om

de accu te sparen schakelt deze zichzelf na 12s uit.

De instelprocedures

De functies en instellingen van de LEICA DIGITAL-

MODUL-R zijn in twee groepen verdeeld:

Basisinstellingen voor de opname, en

Menufuncties.

A. Basisinstellingen

Bij deze opname-basisinstellingen zijn de instellingen

gegroepeerd die het meest voor de aanpassing aan

verschillende motieven, gebruiksdoeleinden, enz.

nodig zijn:

1. Compressiepercentage/bestandsformaat (

COMP

[compression], zie pag. 89)

2. Resolutie (

RES

[resolution], zie pag. 89)

3. Gevoeligheid (

ISO

, zie pag. 92)

4. Interferentiepatronen

(

Moir

zie pag. 93)

5. Witbalans (

, zie pag. 90)

Eveneens tot deze groep behoren:

6. Gebruikersprofielen (

USER

, zie pag. 94)

7. Zelfontspanner ( , zie pag. 95)

De betreffende instellingen van deze functies worden

bij ingeschakelde Digital-Modul-R in het dataveld (1.21)

getoond.

Voor een snelle en eenvoudige bediening worden deze

functies allemaal direct met de keuzeknop (1.22) geko-

zen, die zich naast het dataveld bevindt.

De eigenlijke instelling van deze functies is in alle

gevallen gelijk:

1. Kies de gewenste functie door draaien van de keu-

zeknop (zodanig dat de betreffende tekst tegenover

de indexstreep (1.22a) staat).

2. Druk in het midden van de knop op de

SET

-knop

(1.23).

• In het dataveld zijn dan alleen nog de indicaties

van de gekozen functie te zien.

3. Stel – bij ingedrukt gehouden

SET

-knop – met de

instelknop (1.13) de gewenste waarde in.

4. De waarde wordt overgenomen als de

SET

-knop

(1.23) wordt losgelaten.

De functie witbalans (

) vereist meer instellingen.

De toelichtingen, en meer bijzonderheden over de

andere functies, vindt u in de betreffende gedeelten.

Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 85

86 / Uitvoerige handleiding / Menufuncties

B. Menufuncties

De functies (zie ”De menupunten”, pag. 70) die in het

menu zijn gegroepeerd, betreffen de voorinstelling van

de Digital-Modul-R, de vooraf ingestelde beeldeigen-

schappen voor de opname, de aanpassing van de

beeldbestanden na de opname tot het wissen van alle

gegevens, evenals de keuze van het gewenste histo-

gram bij de weergave van de beelden.

Ook bij de menufuncties vindt de instelling in principe

op dezelfde wijze plaats, maar nu met de knoppen

rechts naast de monitor, die in dit geval ook als weer-

gave dient:

1. Roep het menu op door indrukken van de

knop (1.12).

• Vervolgens verschijnen de eerste 7 menupunten

op de monitor (1.11).

Het huidige actieve menupunt heeft altijd een

zwarte achtergrond en is rood omrand. Rechts op

de regel staat altijd de vooraf ingestelde functie-

variant.

2. Het gewenste menupunt kunt u door draaien van de

instelknop (1.13) of met de bovenste/onderste

kruisknop (1.14) kiezen.

Opmerking:

De menupunten zijn niet in een ”oneindi-

ge lus” geschakeld, d.w.z. dat bij de menupunten

Gebruikers Profiel

(3.1) en

Interface

(3.21) aan het

einde maar één instelrichting beschikbaar is – in het

eerste geval omlaag, in het tweede geval omhoog.

3. Voor de instelling van de functie drukt u eerst op

OK/OFF

-knop (1.15).

• Rechts naast het menupunt verschijnt het rood

omrande, bijbehorende submenu in meerdere

regels. Het gekozen punt kan weer worden her-

kend aan de zwarte achtergrond (bij fabrieksin-

stelling altijd het eerste).

4. De gewenste functievariant kunt u dan weer door

draaien van de instelknop (1.13) of met de boven-

ste/onderste kruisknop (1.14) kiezen.

Opmerking:

U kunt de submenu’s altijd verlaten,

zonder de daar evt. aangebrachte instellingen over te

nemen, door op de

-knop te drukken.

5. U slaat de instelling op door opnieuw de

OK/OFF

knop te bedienen.

• Rechts op de menuregel staat dan de ingestelde

functievariant.

6. Het menu verlaat u door opnieuw de

-knop te

bedienen.

De menupunten zoals bijv.

Datum

(3.16) en

Tijd

(3.17)

vereisen meer instellingen. De toelichtingen, en meer

bijzonderheden over de andere menufuncties, vindt u

in de betreffende gedeelten.

Voorinstellingen

Menutaal

In de fabriek is voor de taal van de menusturing Engels

ingesteld, d.w.z. dat alle menupunten aanvankelijk met

hun Engelse benamingen verschijnen. Als alternatieve

menutaal kan ook Duits, Spaans, Frans, Japans, Itali-

aans of Nederlands worden gekozen.

In deze handleiding worden alle menufuncties en -indi-

caties in de taal van de handleiding genoemd, in de

afbeeldingen wordt echter steeds het Engelstalige

menu getoond.

Instellen van de functie

Kies in het menu

Language

(

taal,

3.15) en in het bijbe-

horende submenu de gewenste taal.

• Op enkele uitzonderingen na (toetsaanduidingen,

korte begrippen) worden alle gegevens in de taal

gewijzigd.

Datum en tijd

Datum

Tijd

worden via eigen menupunten inge-

steld.

Datum

Er zijn 3 varianten voor de volgorde van weergave

beschikbaar.

Instellen

1. Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Datum

(3.16) en

roep het submenu op. Het bestaat uit de 2 punten

Instelling

Volgorde

2. Kies

Instelling

• Er verschijnt een volgend submenu met cijfer-

groepen voor de jaar-, maand- en dagaanduidin-

gen, waarbij de telkens geactiveerde, d.w.z.

instelbare groep door een zwarte achtergrond en

rode rand wordt gemarkeerd.

3. Met de instelknop (1.13) of de bovenste en onderste

kruisknop (1.14) worden de getallen ingesteld, met

de linker en rechter kruisknop worden de groepen

gekozen.

Opmerkingen:

• Het gebruik van de instelknop is niet alleen

gemakkelijker, maar ook aanzienlijk sneller.

• De getallen zijn niet in een ”oneindige lus”

geschakeld, d.w.z. voor lagere waarden de onder-

ste, voor hogere waarden de bovenste kruisknop

gebruiken of de instelknop naar links of rechts

draaien.

4. Na de instelling van alle 3 waarden met de

OK/OFF

-knop (1.15) bevestigen en opslaan.

• De lijst met de menupunten verschijnt weer.

Uitvoerige handleiding / Voorinstellingen / 87

88 / Uitvoerige handleiding / Voorinstellingen

5. Voor de wijziging van de weergave kiest u in het

submenu nu het punt

Volgorde

• Er verschijnen de 3 mogelijke volgorden

Dag/Maand/Jaar, Maand/Dag/Jaar,en

Jaar/Maand/Dag.

6. De instelling en bevestiging vinden in principe op

dezelfde wijze plaats als onder de punten 3 en 4.

Opmerking:

Zelfs wanneer geen accu is geplaatst of

als deze leeg is en de netadapter niet is aangesloten,

blijft de instelling van datum en tijd door een inge-

bouwde bufferbatterij gedurende ca. 3 maanden

behouden. Daarna moeten datum en tijd echter zoals

hiervoor beschreven opnieuw worden ingesteld.

Tijd

De tijd kan naar keuze in 24-uurs of 12-uurs formaat

worden aangegeven.

Instellen

De instelling van de beide cijfergroepen alsook de

weergave vindt onder het menupunt

Tijd

(3.17) in de

submenupunten Instelling en

Representatie

plaats,

en in principe precies zoals bij

Datum

op pag. 87 is

beschreven.

Automatische uitschakeling

Deze functie schakelt de Digital-Modul-R automatisch

na een vooraf ingestelde tijd uit. U kunt kiezen of u

deze functie wilt activeren en eventueel na welke tijd

dit moet plaatsvinden. Zo kunt u deze functie optimaal

aan uw persoonlijke werkwijze aanpassen en evt. de

gebruiksduur van de accu aanzienlijk verlengen.

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Auto Uit

(3.13) en

daarna de gewenste functie.

Opmerking:

Wanneer bij ingeschakelde camera de

Digital-Modul-R uitgeschakeld is, kan deze altijd door

indrukken van een van de drie ontspanners (camera-

ontspanner [alleen bij LEICA R9]/hoofd-[1.27] en verti-

caal-ontspanner [1.28]) of met de diafragmaschuif van

de camera [alleen bij LEICA R9] weer in gebruik wor-

den genomen (zie hiervoor ook ”In- en uitschakelen”,

pag. 81).

Toetsbevestiging resp. geluidssignalen

Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u bepalen of uw

instellingen en het verloop van enkele functies door

akoestische signalen – er zijn twee volumes – be-

vestigd moeten worden of dat het gebruik voorname-

lijk geruisloos verloopt.

Als terugmelding geldt een kliktoon, die telkens voor

de bevestiging van de toetsbediening en als signaal

voor een volle geheugenkaart kan worden geactiveerd.

Voor het audio-histogram gelden verschillende tweeto-

nige geluiden: bij juiste belichting met gelijkblijvende,

bij onderbelichting met afnemende of bij overbelich-

ting met stijgende toonhoogte.

Opmerking:

In de fabrieksinstelling zijn de geluidssig-

nalen uitgeschakeld.

Instellen van de functies

1. Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Akoestisch Sig-

naal

(3.14) en roep het submenu op. Het bestaat uit

de 4 punten

Volume

Audio Histogram

(akoesti-

sche belichtingscontrole),

Sleutelklik

(toetsbevestigingstoon) en

Volle SD-

Kaart

2. Kies

Volume

• Er verschijnt een volgend submenu met de 3

alternatieven

Uit

(in principe geen geluid),

Hard

Stil

3. En in dit submenu de gewenste functie.

• Na de bevestiging verschijnt weer het oorspron-

kelijke monitorbeeld.

4. Kies in de overige 3 submenu’s of u de geluiden

voor de beoogde functies wilt activeren of niet.

Opname-basisinstellingen

Resolutie

De registratie van beelden is met vier aantallen pixels

(beeldpunten), d.w.z. resoluties, mogelijk. Dit maakt

een precieze afstemming op het voorgenomen gebruik,

resp. de capaciteit van de aanwezige geheugenkaart

mogelijk.

Met de grootste resolutie (overeenkomend met de

grootste datahoeveelheid), die u bijv. voor de hoogste

kwaliteit bij grotere afdrukken wilt kiezen, kunnen

natuurlijk aanzienlijk minder opnamen op een kaart

worden opgeslagen dan bij de kleinste resolutie, die

bijv. voor verzending per e-mail of voor internetpagina’s

ruim voldoende is.

Opmerking:

In combinatie met de onbewerkte gege-

vensopslag (

RAW

, zie het volgende gedeelte) wordt

naar overgeschakeld.

Opmerking:

De gegevens in de tabel hebben betrek-

king op de meegeleverde 512MB-geheugenkaart en

onveranderde instellingen. Als u echter tussentijds het

compressiepercentage en/of de resolutie verandert,

ontstaat een ander aantal opnamen.

Instellen van de functie

Draai de keuzeknop (1.22) op

RES

(resolution), houd

SET

-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instel-

knop (1.13) de gewenste resolutie (zie hiervoor ook

pag. 85).

• In het dataveld verandert de indicatie overeenkom-

stig (2.2.9a/b/c/d).

Compressie/Bestandsformaat

De registratie van beelden is met vier verschillende

compressiepercentages, resp. bestandsformaten

mogelijk. Dit maakt een precieze afstemming op het

voorgenomen gebruik, resp. de capaciteit van de aan-

wezige geheugenkaart mogelijk.

Minder gecomprimeerde, resp. ongecomprimeerde

records, die meer beeldinformatie bevatten en die u

bijv. voor grote afdrukken of verdere verwerking met

beeldbewerkingsprogramma’s wilt gebruiken, staan

belangrijk minder opnamen per geheugenkaart toe dan

bij hoge compressie, dus bij minder beeldinformatie.

Opmerkingen:

• In combinatie met de onbewerkte gegevensopslag -

RAW

– wordt de resolutie automatisch en onafhan-

kelijk van de bestaande instelling op (3872 x

2576) geschakeld (zie vorige gedeelte). Voor de

opslag van de onbewerkte cameragegevens wordt

het gestandaardiseerde DNG (Digital Negative) for-

maat gebruikt.

• Door een hoog compressiepercentage kunnen fijne

structuren in het motief verloren gaan, resp. ver-

keerd worden weergegeven (artefacten; bijv. ”trap-

vorming” op schuine delen).

Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 89

Compressie-

RAW TIFF JPEG FINE

JPEG BASIC

percent

age/ (laag) (normaal)

Bestands-

formaat

Resolutie

(3872 x 2576) 24 16 48 110

(2896 x 1920) - 29 86 195

(1920 x 1280) - 66 185 400

(1280 x 848) - 145 385 750

De beschikbare resoluties en het daaruit resulterende aantal opnamen

Gemiddelde waarden, kunnen afhankelijk van het motief sterk afwijken.

90 / Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen

• Het op de monitor getoonde, resterende aantal

opnamen, resp. de opnameduur verandert niet

noodzakelijkerwijs na elke opname. Dit hangt van

het motief af; zeer fijne structuren resulteren in een

grotere datahoeveelheid, homogene in een kleinere

hoeveelheid. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd

op een gemiddelde bestandsgrootte bij de ingestel-

de resolutie. Afhankelijk van beeldinhoud en com-

pressiepercentage zijn de bestandsgrootten echter

vaak kleiner, zodat de resterende geheugencapa-

citeit daarna groter is dan vooraf berekend en weer-

gegeven.

• De beschikbare compressiepercentages en het

daaruit resulterende aantal opnamen kunt u aan de

tabel in het voorgaande gedeelte ontlenen.

Instellen van de functie

Draai de keuzeknop (1.22) op

COMP

(compression),

houd de

SET

-knop (1.23) ingedrukt en kies met de

instelknop (1.13) het gewenste compressiepercentage

(zie hiervoor ook pag. 85).

• In het dataveld verandert de indicatie overeenkom-

stig (2.2.10).

Witbalans

In de digitale fotografie zorgt de witbalans voor een

neutrale kleurweergave bij elk licht. De kleur die als

wit moet worden weergegeven, wordt vooraf voor de

Digital-Modul-R ingesteld.

Bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u uit negen ver-

schillende instellingen kiezen:

–

voor de automatische regeling, die in de meeste

situaties neutrale resultaten oplevert,

–

zes vaste voorinstellingen voor de meest voorko-

mende lichtbronnen,

–

bijv. voor binnenopnamen met (voornamelijk)

licht van gloeilampen,

–

bijv. voor binnenopnamen met (voornamelijk)

licht van TL-buizen,

–

bijv. voor buitenopnamen in de zon,

–

bijv voor opnamen met (voornamelijk)

elektronenflits-belichting,

–

bijv. voor buitenopnamen bij bewolkte hemel,

–

bijv. voor buitenopnamen met het hoofdmo-

tief in de schaduw,

–

(voorbeeld) voor de handmatige instelling door

meting en

–

5000K

(voorbeeld) voor een direct instelbare

waarde.

Opmerking:

Bij het gebruik van elektronenflitsers

moet de witbalans voor een juiste kleurweergave op

automatisch-(

) of worden gezet.

Instellen van de functie

Voor de automatische of een van de

vaste instellingen

Draai de keuzeknop (1.22) op

(white balance),

houd de

SET

-knop (1.23) ingedrukt en kies met de

instelknop (1.13) de gewenste variant (zie hiervoor ook

pag. 85).

• In het dataveld verandert de indicatie overeenkom-

stig (2.2.1a/b/c/d/e/f/g).

Kleurtemperaturen worden in principe in Kelvin aangegeven.

Voor de directe instelling van de waarden

U kunt waarden tussen

2600

9800

(

) direct

instellen (van 2600 tot 5000K in stappen van 100, van

5000 tot 8000K in stappen van 200 en van 8000 tot

9800K in stappen van 300). Daarmee is een zeer groot

gebied beschikbaar dat bijna alle in de praktijk voorko-

mende lichtomstandigheden dekt en waarbinnen u de

kleurweergave zeer nauwkeurig op de aanwezige licht-

kleur en/of uw persoonlijke voorkeur kunt afstemmen.

1. Draai de keuzeknop (1.22) op

(white balance),

houd de

SET

-knop (1.23) ingedrukt en kies met de

instelknop (1.13) de variant

5000K

(2.2.1h, voor-

beeld).

2. Geef de

SET

-knop weer vrij,

• Na het vrijgeven van de

SET

-knop knippert de

waarde

5000

gedurende ca. 3s als aanduiding

dat de waarde kan worden gewijzigd.

3. Kies met de instelknop de gewenste waarde, en

4. Bevestig de instelling door een van de drie ontspan-

ners (camera-ontspanner/hoofd-[1.27] en verticaal-

ontspanner [1.28]) of opnieuw de

SET

-knop te

bedienen.

• De indicatie van de ingestelde waarde (2.2.1 i)

brandt continu.

Opmerking:

De indicatie van de waarde stopt na

3s met knipperen, d.w.z. de nieuwe waarde is opge-

slagen. Wanneer u deze wilt wijzigen, moet u weer

op de

SET

-knop drukken.

Voor de handmatige instelling door meting

1. Draai de keuzeknop (1.22) op

(white balance),

houd de

SET

-knop (1.23) ingedrukt en kies met de

instelknop (1.13) de variant

(2.2.1h).

2. Geef de

SET

-knop weer vrij.

• In het dataveld knippert

als aanduiding dat kan

worden ingesteld, gelijktijdig verschijnt op de

monitor de melding

Richt de camera op een wit

oppervlak en druk op de ontspanknop.

3. De eigenlijke instelling vindt plaats met een aanslui-

tende opname, waarbij op een wit of neutraal grijs

vlak in het midden van het beeld moet worden

gericht.

• In het dataveld verschijnt de indicatie

. Als

teken dat de waarde is opgeslagen, knippert de

niet meer en de melding

De witbalans is inge-

steld

verschijnt op de monitor.

Wanneer de belichting echter als onjuist of het

vlak waarop is gericht als niet neutraal wordt

beoordeeld, verschijnt als aanduiding vervolgens

Verkeerde belichting – de witbalans is niet

ingesteld

, resp.

Verkeerd onderwerp – de wit-

balans is niet ingesteld.

erhaal in zo’n geval stap 3 met gecorrigeerde

belichtingsinstelling, resp. met een neutraler vlak.

Een waarde die op deze wijze is bepaald, blijft zolang

opgeslagen, d.w.z. wordt voor alle volgende opnamen

gebruikt, tot u een nieuwe meting uitvoert – in dat

geval kunt u voor het activeren van de instelling de

SET

-knop bedienen of een van de overige witbalans-

instellingen (2.2.1a-g,i) gebruiken.

Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 91

Kleurtemperaturen worden in principe in Kelvin aangegeven.

92 / Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen

ISO-filmgevoeligheid

In de gebruikelijke fotografie wordt met de keuze van

de ISO-waarde de lichtgevoeligheid van de gebruikte

film in acht genomen. Gevoelige films staan – bij gelij-

ke helderheid – kortere sluitertijden en/of kleinere

diafragma’s toe en omgekeerd.

De ISO-instelling op de LEICA DIGITAL-MODUL-R

maakt - in vijf stappen - eveneens een handmatige

aanpassing van sluitertijd/diafragmawaarde aan de

betreffende situaties mogelijk.

Optimale weergavekwaliteit wordt met

ISO 100

, de

laagste van de beschikbare instellingen bereikt. De

hogere filmgevoeligheden ISO 200, ISO 400,

ISO

800

evenals de bij de laatste waarde beschik-

bare verhoging door de

ISO PUSH

functie (zie hierna)

hebben een toenemende ”beeldruis” tot gevolg. Dit

effect kan met de ”korrelstructuur” van zeer gevoelige

films worden vergeleken.

Instellen van de functie

Draai de keuzeknop (1.22) op

ISO

, houd de

SET

-knop

(1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de

gewenste filmgevoeligheid (zie hiervoor ook pag. 85).

• In het dataveld verandert de indicatie overeenkom-

stig (2.20,3a/b/c/d).

Wanneer u door bijv. zeer slechte lichtomstandigheden

een grotere filmgevoeligheid dan

ISO 800

nodig hebt

(d.w.z. een kortere sluitertijd is belangrijker dan de

grotere beeldruis), is met de ISO PUSH functie boven-

dien

een filmgevoeligheid van

ISO 1600

beschikbaar.

Opmerking: ISO PUSH

is uitsluitend bij voorafgaan-

de vrijgave van de instelling in het menu beschikbaar.

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

ISO Push

(3.5) en

in het bijbehorende submenu de gewenste functie.

Beeldeigenschappen/Scherpte,

Kleurverzadiging, Contrast

Een van de vele voordelen van digitale fotografie ten

opzichte van gebruikelijke beeldregistratie is de zeer

eenvoudige wijziging van belangrijke, d.w.z. het karak-

ter bepalende, doorslaggevende beeldeigenschappen.

Terwijl beeldbewerkingsprogramma’s dit – na de opna-

me en op de computer – in grote mate toestaan, kunt

u bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R drie van de belang-

rijkste beeldeigenschappen al voor de opname beïn-

vloeden:

• Een scherpe afbeelding door de juiste afstandsin-

stelling – tenminste van het hoofdmotief – is een

voorwaarde voor een gelukte opname. De scherpe

indruk van een beeld wordt weer sterk bepaald door

de scherpte aan de zijkanten, d.w.z. hoe klein het

overgangsgebied van licht naar donker aan de zij-

kanten van het beeld is. Door het vergroten of ver-

kleinen van dit gebied kan dus ook de indruk van

scherpte worden gewijzigd.

• De kleurverzadiging bepaalt of de kleuren op het

beeld meer ”flets” en pastelkleurig of ”knallend” en

bont overkomen. Terwijl lichtomstandigheden en

weersgesteldheid (nevelig/helder) voor de opname

gegeven zijn, kan de weergave hier goed worden

beïnvloed.

• Het contrast, d.w.z. het verschil tussen lichte en

donkere partijen, bepaalt of een beeld eerder ”mat”

of ”briljant” overkomt. Daarom kan het contrast

door vergroten of verkleinen van dit verschil, d.w.z.

door de heldere weergave van lichte en donkere par-

tijen worden beïnvloed.

Bij alle drie beeldeigenschappen kunt u – onafhankelijk

van elkaar – naast de normale Standaard, d.w.z. onge-

wijzigde weergave, ook telkens een afgezwakte Laag of

een versterkte vorm Hoog kiezen. Met Kleurverzadiging

kan als vierde variant ook Zwart-wit (-weergave) worden

gekozen.

Opmerking:

Als het bestandsformaat

RAW

is geko-

zen, hebben deze instellingen geen effect, omdat de

beelden in dit geval in principe in de oorspronkelijke

vorm worden opgeslagen (wijzigingen moeten later op

de computer worden aangebracht).

Instellen van de drie functies

Kies in het menu (zie pag. 70/86) het betreffende

punt

Scherpte

(3.2),

Kleur Verzadiging

(3.3) of

Kontrast

(3.4) en in de bijbehorende submenu’s de

gewenste varianten.

Moiré/Interferentiepatronen

In tegenstelling tot de gebruikelijke fotografie, waarbij

het negatief/de foto uit volkomen willekeurig verdeel-

de ”zilverkorreltjes”, resp. ”kleurwolkjes” bestaat,

berust de digitale fotografie op de registratie van het

motief met sensoren, die een absoluut regelmatige

rangschikking van de pixels/beeldpunten vertonen.

Als nu motieven met een kleine, regelmatige structuur,

zoals bijv. een brugleuning in de verte, textielpatronen,

een theezeef, een streepjespak enz. digitaal worden

gefotografeerd, kan dit tot interferentie van structuren

leiden, die zich als storende patronen op het beeld ver-

tonen- het zogenoemde Moiré-effect.

Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kan een filter worden

gebruikt om dit effect af te zwakken.

Instellen van de functie

Draai de keuzeknop (1.22) op

MOIR

houd de

SET

knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13)

de gewenste variant (zie hiervoor ook pag. 85).

• In het dataveld verandert de indicatie overeenkom-

stig (2.2.11).

Opmerkingen:

• Deze filterfunctie moet alleen worden gebruikt als

dit effect op een opname zichtbaar is.

• De Moiré-filterfunctie vereist meer rekenwerk. Hier-

door duurt het langer voor de gegevens zijn verwerkt

en daarmee ook de tijd voor het opslaan, vooral in

combinatie met serieopnamen (zie pag. 83).

Definitie kleurruimte

Voor de verschillende doeleinden van digitale beeld-

bestanden zijn de eisen die aan de kleurweergave wor-

den gesteld zeer uiteenlopend. Daarom zijn verschil-

lende kleurruimten ontwikkeld, zoals bijv.

Standaard

RGB

(Rood/Groen/Blauw) dat voor eenvoudige

afdrukken volstaat. Voor veeleisende beeldbewerking

met programma’s, bijv. voor kleurcorrecties, heeft in

de branche

Adobe RGB

bekendheid gekregen.

Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kan de kleurruimte

Standaard RGB

(wordt vaak afgekort tot sRGB) of

Adobe RGB

worden ingesteld.

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Kleurbeheer

(3.6)

en in het bijbehorende submenu de gewenste functie.

Opmerkingen:

• Wanneer u uw afdrukken door een groot fotolabora-

torium, een minilab of via internet laat maken, moet

u in ieder geval de instelling

Standaard RGB

kiezen.

• De instelling op

Adobe RGB

is alleen raadzaam voor

professionele beeldbewerking in een werkomgeving

met geijkte kleuren.

Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 93

94 / Uitvoerige handleiding / Overige functies

Overige functies

Gebruikers-/Gebruiksspecifieke profielen

Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunnen willekeurige

combinaties van alle menu- en dataveld-instellingen

continu worden opgeslagen, bijv. om ze steeds bij

terugkerende situaties/motieven snel en eenvoudig

te kunnen oproepen. Voor zulke combinaties zijn in

totaal drie geheugenplaatsen beschikbaar –

Instellingen opslaan/Profiel maken

1. Stel de gewenste menu- en dataveldfunctie in.

2. Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Gebruikers

Profiel

(3.1) en in het bijbehorende submenu de

gewenste geheugenplaats.

Kiezen van een opgeslagen profiel

3. Draai de keuzeknop (1.22) op

USER

, houd de

SET

knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop

(1.13) de gewenste geheugenplaats.

• Na bediening van de

SET

-knop (1.23) verschijnt

in het dataveld eerst

in plaats van een van de

cijfers (2.2.5).

Ondertussen kan de knop weer worden vrijgegeven

zonder een van de geheugenplaatsen te hoeven kie-

zen.

• Nadat een van de geheugenplaatsen is gekozen,

wijzigt de indicatie overeenkomstig.

Opmerkingen:

• Behalve de drie geheugenplaatsen is er nog de

instelling

, waarmee u altijd weer de basisinstellin-

gen kunt oproepen, en wel onafhankelijk van een

huidige gebruikte geheugenplaats of willekeurige

overige functie-instellingen die niet zijn opgeslagen.

Hiermee komt

Gebruiker 0

verregaand overeen met

Reset

-functie (zie volgende gedeelte).

• Wanneer u een van de instellingen van het zojuist

gebruikte profiel wijzigt, verdwijnt de betreffende

indicatie.

Terugzetten van alle individuele instellingen

Met deze functie kunt u alle eigen instellingen onge-

daan maken en de fabrieksinstellingen herstellen,

d.w.z. zowel de instellingen in de menusturing als de

instellingen die met de keuzeknop 1.22 in het dataveld

zijn aangebracht.

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Reset

(3.20) en in

het bijbehorende submenu de gewenste functie.

• Op de monitor (1.11) en in het dataveld (1.21) wor-

den de fabrieksinstellingen van de functies getoond.

Belangrijk:

Dit terugzetten geldt ook voor de evt. met

Gebruiker Profiel

(3.1) vastgelegde en opgeslagen,

individuele profielen.

Wijzigen van de beeldnummering

De LEICA DIGITAL-MODUL-R rangschikt de opnamen

op beeldnummer en houdt in de fabrieksinstelling geen

rekening met een gewisselde geheugenkaart (Continu).

U kunt via de menusturing echter vastleggen dat de

nummering na het wisselen van een geheugenkaart of

direct opnieuw begint om bijv. de beeldnummers van

verschillende gebeurtenissen, motieven enz. vast te

leggen.

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Beeld Nummering

(3.8) en in het bijbehorende submenu de gewenste

functie.

• Afhankelijk van de gekozen functie begint de telling

van de bestanden na het wisselen van de geheugen-

kaart -

Nummer reset bij wisselen SD-Kaart

bij de volgende opname –

Nummer reset nu

– weer

op 1.

Opmerking:

De wijziging van de nummering geldt uit-

sluitend voor de bestandsnaam, bijv.

100_L100 0001

die alleen bij de

INFO

-weergave (zie pag. 84) wordt

getoond.

Fotograferen met de zelfontspanner

Met de zelfontspanner kunt een opname naar wens

met een vertraging van 2 of 12 s maken. Dit is handig

als u bijv. onscherpte door bewegen bij het afdrukken

wilt voorkomen of als u bij een groepsopname zelf ook

in beeld wilt verschijnen. In zulke gevallen is het raad-

zaam de camera op een statief te bevestigen.

Instellen en gebruiken van de functie

Draai de keuzeknop (1.22) op , houd de

SET

-knop

(1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de

gewenste variant (zie pag. 85).

• In het dataveld verschijnt een overeenkomstige indi-

catie (2.2.8).

Voor het starten van de voorlooptijd tipt u een van de

ontspanners (camera-ontspanner/1.27/28) aan.

• Aan de voorzijde van de camera geeft de knipperen-

de diode de aflopende voorlooptijd aan, terwijl in het

dataveld deze tijd gelijktijdig terugloopt.

Opmerkingen:

• Als beveiliging tegen onbedoelde bediening is direct

ontspannen bij ingestelde resp. lopende voorlooptijd

niet mogelijk.

• Tijdens de lopende zelfontspanner-voorlooptijd kan

de functie altijd door indrukken van de

SET

-knop

worden geannuleerd – de instelling blijft behouden

of wordt door opnieuw aantippen van een van de

ontspanners weer gestart.

Belangrijk

• Tijdens zelfontspanning vindt instelling van de

belichting niet plaats bij het drukpunt van een ont-

spanner, maar pas direct voor de opname.

• Bij de LEICA R9 is het gebruik van de zelfontspanner

nodig als langdurige opnamen in de

-functie van de

camera worden genomen.

Uitvoerige handleiding / Overige functies/ 95

96 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus

De weergavemodus

Zoals in de gedeelten ”Kiezen van de weergavemodi”

en ”Automatische weergave van telkens de laatste op-

name” (pag. 81) is beschreven, kunt u de beelden na

de opname op de monitor (1.11) van de LEICA DIGITAL-

MODUL-R bekijken. De weergave vindt in de

Auto

Weergave

-modus direct na de opname automatisch

voor korte tijd plaats of in de

PLAY

-modus voor onbe-

perkte tijd. In beide gevallen zijn ondertussen meerde-

re opties mogelijk.

Opmerkingen:

• De Digital-Modul-R slaat de opnamen volgens de

DCF-Standards (Design Rule for Camera File

System) op.

• Met de Digital-Modul-R kunnen alleen met het toe-

stel vastgelegde beelden worden getoond.

Meer opties tijdens het bekijken

A. Bekijken van andere opnamen/

”Bladeren” in het geheugen

Met de linker en rechter kruisknop (1.14) kunt u de

overige opgeslagen opnamen oproepen. Door op de

linker knop te drukken worden opnamen met lagere

nummers getoond en door op de rechter knop te druk-

ken worden de hogere nummers getoond. Door langer

in te drukken (ca. 2s) passeren de beelden sneller. Na

het hoogste en laagste nummer beginnen de in een

oneindige lus geschakelde opnamen weer van voren af

aan, zodat u alle opnamen in beide richtingen kunt

bereiken.

• Op de monitor verandert overeenkomstig het beel-

den bestandsnummer.

B. Vergroten/Kiezen van de uitsnede/Gelijktijdig

bekijken van meerdere verkleinde opnamen

Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R is het mogelijk om

voor een betere beoordeling op de monitor een vergro-

te uitsnede van een opname op te roepen en de uit-

snede daarbij vrij te kiezen. Omgekeerd kunt u ook

maximaal 9 beelden tegelijk op de monitor bekijken,

bijv. om een overzicht te krijgen of om een opname

sneller te vinden.

Opmerkingen:

• Hoe sterker de opname wordt vergroot, hoe minder -

door de naar verhouding kleinere resolutie – de

weergavekwaliteit op de monitor wordt.

• Opnamen die met een ander type camera werden

gemaakt, kunnen onder bepaalde omstandigheden

niet vergroot worden weergegeven.

• Zolang een opname vergroot wordt getoond, zijn de

kruisknoppen niet voor het oproepen van andere

opnamen beschikbaar, maar dienen voor de ”naviga-

tie” in het beeld.

Door de instelknop (1.13) naar rechts te draaien (met

de klokwijzers mee) wordt een uitsnede uit het midden

vergroot. Hoe verder u draait, hoe sterker de vergro-

ting en hoe kleiner de uitsnede.

• Tijdens de gegevensberekening verschijnt kortston-

dig de zandloper in beeld. De rechthoek binnen

het kader (2.1.2) in de rechterbenedenhoek van de

monitor symboliseert de betreffende vergroting.

Met de vier kruisknoppen (1.14) kunt u bij vergrote

afbeelding bovendien de locatie van de uitsnede wille-

keurig kiezen. Hiervoor wordt de knop (meermaals) in

de richting ingedrukt, waarin u de uitsnede wilt ver-

schuiven.

• De rechthoek binnen het kader (2.1.2) in de rechter-

benedenhoek van de monitor symboliseert – boven-

dien als vergroting – de locatie van de getoonde ver-

groting.

Door de instelknop naar links te draaien (tegen de

klokwijzers in, uitgaande van de normale grootte), kunt

u gelijktijdig 4 -, resp. door verder te draaien 9 opna-

men op de monitor bekijken.

• Op de monitor (1.11) worden maximaal 9 verkleinde

afbeeldingen getoond, inclusief de eerder in normale

grootte bekeken opname die door een rode rand is

gemarkeerd.

Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 97

98 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus

Met de vier kruisknoppen (1.14) kunt u vrij tussen de

verkleinde afbeeldingen navigeren, het betreffende

beeld wordt gemarkeerd. Dit beeld kunt u door de

instelknop (1.13) naar rechts te draaien weer op nor-

male grootte brengen.

Opmerking:

Bij de weergave van 9 beelden wordt

door de instelknop verder naar links te draaien het

rode kader om alle beelden geplaatst, zodat vervol-

gens per blok snel kan worden ”gebladerd”.

C. Wissen van opnamen

Zolang een opname op de monitor wordt getoond, kan

deze eventueel ook op dat moment worden gewist. Dit

kan nuttig zijn als de opnamen bijv. op andere media

werden opgeslagen, als ze niet meer nodig zijn of wan-

neer meer geheugen op de kaart nodig is.

De LEICA DIGITAL-MODUL-R biedt u de mogelijkheid

naar behoefte afzonderlijke of gelijktijdig alle opnamen

te wissen.

Opmerkingen:

• Voor het wissen is het niet van belang of een opna-

me in normale groote wordt getoond of dat meerde-

re verkleinde opnamen worden weergegeven.

• Bij beveiligde opnamen moet de wisbescherming

eerst worden opgeheven voordat ze kunnen worden

gewist (zie hiervoor ook het volgende gedeelte).

Belangrijk:

Het wissen van de opnamen is definitief.

U kunt ze daarna niet meer oproepen.

Procedure

Druk op de

DELETE

-knop (1.9).

• Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende

menu in beeld.

Opmerkingen:

• Het wissen kan altijd door opnieuw bedienen van de

DELETE

-knop worden afgebroken.

• Tijdens de gehele wisprocedure zijn de volgende

bedieningselementen, resp. hun functies niet

beschikbaar: de instelknop (1.13) evenals de

(1.12),

PROTECT

- (1.7) en

INFO

- (1.6) knop.

De overige bediening is menugestuurd, d.w.z. in princi-

pe zoals in de gedeelten ”De instelprocedures”/

”Menufuncties” is beschreven (op pag. 85/86). Dus na

het kiezen van het beoogde menu en met behulp van

de kruisknoppen (1.14) en de

OK/OFF

-knop (1.15).

In eerste instantie bepaalt u

of u afzonderlijke ,

gelijktijdig alle opnamen wilt wissen

Opmerking: Als de getoonde opname is beschermd

(zie pag. 100), kan in het submenu de functievariant

niet worden gekozen.

Bij het wissen van alle opnamen moet u – als bescher-

ming tegen onbedoeld wissen – in een tussenstap nog

een keer bevestigen dat u werkelijk alle beelden op de

geheugenkaart wilt wissen.

Huidige Beeld

Alle Beelden

Wissen

Huidige Beeld

Wissen

De indicaties na het wissen

Wissen van afzonderlijke opnamen

Na het wissen verschijnt de voorgaande opname.

Wanneer echter geen opnamen meer op de kaart zijn

opgeslagen, verschijnt de melding:

Wissen van alle opnamen op de geheugenkaart

Na het wissen verschijnt de melding:

Als echter een of meerdere opnamen tegen wissen zijn

beschermd, verschijnt deze, resp. de eerste van deze

opnamen.

Opmerking:

Door het wissen van een opname worden

de volgende opnamen op het beeldtelwerk (2.2.4) vol-

gens het volgende voorbeeld opnieuw genummerd:

Wist u bijvoorbeeld beeld nr. 3, wordt het beeld dat

voorheen nr. 4 was vervolgens nr. 3, het beeld dat

voorheen nr. 5 was, wordt nr. 4, enz. Dit geldt echter

niet voor de bestandsnummering op de SD-kaart (bij

INFO

-weergave, zie pag. 84) van de resterende

beeldbestanden in de map (2.2.12), die in principe

ongewijzigd blijft.

Geen geldige afbeelding om weer te geven

Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 99

100 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus

D. Beschermen van opnamen/

Opheffen van de wisbescherming

De op de geheugenkaart geregistreerde opnamen kun-

nen tegen onbedoeld wissen worden beschermd. Deze

wisbescherming kan altijd weer worden opgeheven.

Opmerkingen:

• Voor het beschermen van opnamen of het opheffen

van de wisbescherming is het niet van belang of een

opname in normale groote wordt getoond of dat

meerdere verkleinde opnamen worden weergege-

ven.

• Zie het vorige gedeelte voor de handelingen/reac-

ties bij het wissen van beschermde opnamen.

Wanneer u toch wilt wissen, heft u de bescherming

zoals hierna beschreven op.

• De wisbescherming is alleen bij de Digital-Modul-R

effectief.

• Zelf beschermde opnamen worden bij het formatte-

ren van de geheugenkaart gewist (zie hiervoor ook

het volgende gedeelte).

• Bij SD-geheugenkaarten kunt u onbedoeld wissen

verhinderen door de schakelaar voor schrijfbeveili-

ging van de kaart (zie pag. 80) in de met

LOCK

gemarkeerde stand te schuiven.

Procedure

Druk op de

PROTECT

-knop (1.7).

• Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende sub-

menu in beeld.

Opmerkingen:

• De instelling kan altijd door opnieuw bedienen van

PROTECT

-knop worden afgebroken.

• Tijdens de gehele instelprocedure zijn de volgende

bedieningselementen, resp. hun functies niet

beschikbaar: de instelknop (1.13) evenals de

(1.12),

DELETE

- (1.9) en

INFO

- (1.6) knop.

De overige bediening is menugestuurd, d.w.z. in princi-

pe zoals in de gedeelten ”De instelprocedures”/

”Menufuncties” is beschreven (op pag. 85/86). Dus in

meerdere stappen na het kiezen van het beoogde

menu en met behulp van de kruisknoppen (1.14) en de

OK/OFF

-knop (1.15).

In eerste instantie bepaalt u

of u afzonderlijke ,

gelijktijdig alle opnamen wilt beschermen

resp.

of u een evt. actieve wisbescherming voor een afzon-

derlijke opname

voor alle opnamen wilt opheffen

Opmerking:

Bij de volgende onmogelijke functies ver-

schijnt de menutekst als aanduiding hiervoor in het wit

in plaats van zwart:

a. Beschermen van een reeds beschermde opname,

resp.

b. als alle opnamen al beschermd zijn, evenals

c. het opheffen van de wisbescherming bij een onbe-

schermde opname, resp.

d. als geen opnamen beschermd zijn.

Alle Beelden

Beveiligen annuleren

Huidige Beeld

Beveiligen annuleren

Alle Beelden

Beveiligen

Huidige Beeld

Beveiligen

Als u alle opnamen wilt beschermen of de wisbescher-

ming van alle opnamen wilt opheffen, moet u – als

beveiliging tegen onbedoelde instellingen – uw keuze

in een tussenstap nog eens bevestigen.

De indicaties na het beschermen/

Opheffen van de wisbescherming

Na het verlaten van de menusturing verschijnt het oor-

spronkelijke monitorbeeld weer; bij beschermde opna-

men met de betreffende indicatie (2.1.1/.7).

Opmerking:

De indicatie verschijnt ook als een

reeds beschermde opname wordt opgeroepen.

Achteraf verlagen van de resolutie

U kunt de resolutie (zie hiervoor ook pag. 89) van een

reeds opgeslagen opname achteraf verlagen. Dit is

vooral raadzaam als u de resterende geheugencapa-

citeit op de kaart wilt vergroten, de opname als bijlage

aan een e-mail wilt toevoegen of als deel van een web-

site wilt gebruiken.

Er zijn maximaal 3 niveaus beschikbaar voor verlaging,

die altijd aan twee compressiepercentages (zie hier-

voor ook pag. 89) zijn gekoppeld: 2896 x 1920 /

Groot JPEG fine

, 1920 x 1280 /

Medium JPEG fine

en 1280 x 848 /

Klein JPEG basic

Opmerking: De resolutie kan alleen worden verlaagd

als minstens één lagere resolutie dan die van de oor-

spronkelijke opname beschikbaar is.

Instellen van de functie

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Format veranderen

(3.7) en in het bijbehorende submenu het gewenste

formaat.

• In het submenu verschijnt eerst een zandloper als

aanduiding dat de record wordt omgerekend. Bij

gebruik van de

INFO

-functie (zie pag. 26) worden de

nieuwe eigenschappen (2.1.10 g/h) aangegeven.

Opmerkingen:

• De omrekening van de beeldrecords naar het nieuwe

formaat kan enkele seconden duren.

• Nieuwe resolutievarianten vervangen die met de

oorspronkelijke resolutie en nemen ook hun beeld-

nummers over.

Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 101

102 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus

Formatteren van de geheugenkaart

Gewoonlijk is het niet nodig de geheugenkaart te for-

matteren (te initialiseren). Dit is echter wel nodig als

de foutmelding

SD-kaard error

wordt getoond.

Het is echter raadzaam regelmatig de geheugenkaart

te formatteren, omdat bepaalde restbestanden (bege-

leidende informatie) enige geheugencapaciteit kunnen

opeisen.

Belangrijk:

Bij het formatteren gaat alle op de kaart

aanwezige informatie als opnamebestanden en alle

overige gegevens zoals muziekbestanden onherroepe-

lijk verloren. Maak er daarom een gewoonte van al uw

opnamen altijd zo snel mogelijk op een veilig geheu-

genmedium, bijv. de harde schijf van uw computer, op

te slaan.

Opmerkingen:

• Schakel de Digital-Modul-R niet uit terwijl de geheu-

genkaart wordt geformatteerd.

• Als de geheugenkaart in een ander apparaat, bijv.

een computer is geformatteerd, moet u deze in de

Digital-Modul-R opnieuw formatteren.

• Als uw geheugenkaart niet is te formatteren, vraagt

u uw dealer of Leica om raad.

• Bij het formatteren van de geheugenkaart worden

zelfs beschermde opnamen (zie vorige gedeelte)

gewist.

Procedure

Kies in het menu (zie pag. 70/86)

Formatteren

(3.18).

• Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende sub-

menu.

Daarna moet u – als beveiliging tegen onbedoelde

instellingen – in het bijbehorende submenu bevestigen

dat u de geheugenkaart werkelijk wilt formatteren.

De indicaties bij het formatteren

• Tijdens de bewerking verschijnt bovendien kortston-

dig in het submenu de zandloper , daarna ver-

dwijnt het submenu en verschijnt in het verder lege

monitorbeeld even de indicatie Geen geldige

afbeelding om weer te geven

, en tenslotte weer de

menupunten.

Gegevensoverdracht naar een computer

De LEICA DIGITAL-MODUL-R is compatibel met de vol-

gende besturingssystemen:

•

Microsoft® Windows®: Windows® 98, Windows® ME,

Windows® 2000, Windows® XP

• Apple® Macintosh®: Mac® OS 9, Mac® OS X

Voor de overdracht van gegevens naar een computer is

de Digital-Modul met een IEEE 1394 Firewire-interface

uitgerust. Dit maakt de uiterst snelle gegevensover-

dracht naar computers met een gelijksoortige interface

mogelijk. De gebruikte computer moet een FireWire-

aansluiting (IEEE 1394, voor rechtstreekse aansluiting

van de Digital-Modul-R) hebben of met een kaartlezer

voor SD-kaarten zijn uitgerust.

Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegelever-

de kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig de

verschillende busmaten op de Digital-Modul-R (1.25),

resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal niet in de

”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de verbinding daarom

”automatisch” goed met de meegeleverde adapter (I).

Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik geen

kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan ont-

staan – dit kan schade aan de toestellen veroorzaken.

Opmerking:

Bij het gebruik van een FireWire-verbin-

ding moet op het volgende worden gelet: Bij aanslui-

ting van twee of meer apparaten op een computer,

resp. door middel van een verdeler (”hub”) of verleng-

kabels, kunnen functiestoringen voorkomen.

Aansluiting en gegevensoverdracht

met Windows® 98 SE

1. Kies in het menupunt

Interface

(3.21) de functie

Disc

en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en

weer in.

2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde Fire-

Wire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I)

op een FireWire-bus van de computer aan.

Wanneer de Digital-Modul-R voor de eerste keer wordt

aangesloten, de installatie-cd van Windows® 98 SE

bij de hand houden, omdat evt. een driver naar

de harde schijf van de computer moet worden

gekopieerd.

Als de driver voor de gegevensoverdracht al op de

harde schijf aanwezig is, gaat u verder met punt 5,

anders volgt u punt 4.

4. Leg de installatie-cd van

Windows® 98

SE in een

cd-station van uw computer en volg de aanwijzingen

op het beeldscherm. Nu moet evt. de computer

opnieuw worden gestart.

5. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheu-

genkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter

op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig

verschijnt een FireWire-symbool op de monitor

(1.11) van de Digital-Modul-R.

6. Nu kunt u van daaruit de beelden zoals gewoonlijk

met

Windows® -

Verkenner naar een map op uw

computer kopiëren en verwerken.

Aansluiting en gegevensoverdracht

met Windows® 2000, Windows® XP

1. Kies in het menupunt

Interface

(3.21) de functie

Disc

en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en

weer in.

2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde Fire-

Wire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I)

op een FireWire-bus van de computer aan.

3. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheu-

genkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter

op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig

verschijnt een FireWire-symbool op de monitor

(1.11) van de Digital-Modul-R.

4. Nu kunt u van daaruit de beelden zoals gewoonlijk

met

Windows®

-Verkenner naar een map op uw

computer kopiëren en verwerken.

Uitvoerige handleiding / Gegevensoverdracht naar en computer / 103

104 / Uitvoerige handleiding / Gegevensoverdracht naar en computer

Aansluiting en gegevensoverdracht

met Mac® OS 9 en Mac® OS X

1. Kies in het menupunt

Interface

(3.21) de functie

Disc

en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en

weer in.

2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde Fire-

Wire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I)

op een FireWire-bus van de computer aan.

Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegele-

verde kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig

de verschillende busmaten op de Digital-Modul-R

(1.25), resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal

niet in de

”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de ver-

binding daarom ”automatisch” goed met de meegele-

verde adapter (I).

Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik

geen kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan

ontstaan – dit kan schade aan de toestellen veroor-

zaken.

3. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheu-

genkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter

op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig

verschijnt een FireWire-symbool op de monitor

(1.11) van de Digital-Modul-R.

4. Voor de gegevensoverdracht opent u door dubbel-

klikken op het betreffende pictogram de map

DCIM

U vindt hier enkele directory’s met de benaming

100LEICA

101LEICA

enz.

5. Van daaruit kunt u de beelden zoals gewoonlijk naar

een map van uw keuze kopiëren en verwerken.

Belangrijk:

• Gebruik uitsluitend de meegeleverde FireWire-kabel

(H) en evt. de meegeleverde FireWire-adapter (I).

• Zolang gegevens van de Digital-Modul-R naar de

computer worden gekopieerd, mag de verbinding in

geen geval worden onderbroken door de FireWire-

kabel eruit te trekken, omdat anders de computer

en/of Digital-Modul-R kan ‘crashen’ of zelfs de

geheugenkaart onherstelbaar kan worden bescha-

digd.

•

Zolang gegevens van de Digital-Modul-R naar de com-

puter worden gekopieerd, mag de Digital-Modul-R

niet

worden uitgeschakeld of zichzelf door onvoldoende

batterijspanning uitschakelen, omdat anders de

computer kan ‘crashen’. Als bij een actieve verbin-

ding niet op de netvoeding wordt gewerkt, mag om

dezelfde reden ook in geen geval de accu worden

verwijderd. Wanneer tijdens de gegevensoverdracht

de capaciteit van de accu onvoldoende wordt, knip-

pert het bijbehorende symbool (2.2.6c, zie pag. 79).

Beëindig in zo’n geval de gegevensoverdracht, scha-

kel de Digital-Modul-R uit (zie pag. 81) en laadt de

accu op (zie pag. 78).

Wij adviseren daarom tijdens gegevenoverdracht de

Digital-Modul-R met de netadapter als accessoire

(best.nr. 14 452) op de netvoeding te gebruiken (zie

pag. 79).

Aansluiting en gegevensoverdracht

naar andere computers

Met een gebruikelijke kaartlezer voor SD-geheugen-

kaarten kunnen de beeldbestanden ook naar andere

computers worden gekopieerd. Voor computers met

een USB-poort zijn kaartlezers met een USB-poort ver-

krijgbaar. Wanneer uw computer van een PCMCIA-slot

is voorzien (vaak bij draagbare modellen), zijn als alter-

natief hiervoor kaarten met een PCMCIA-aansluiting

verkrijgbaar. Deze accessoires en meer informatie

vindt u in een computerspeciaalzaak.

Afstandsbediening via de FireWire-verbinding

met Mac® en Windows ®

De Digital-Modul-R kan met de software FlexColor

direct op de computer worden geactiveerd. Deze Ima-

con software kan na registratie van uw Digital-Modul-R

op de homepage van Leica

www.leica-camera.com/digitalekameras/digitalmodul/

downloads/index.e html

gratis in de meest actuele versie worden gedownload:

1. Installeer de FlexColor software op uw computer.

(Beschrijving op de download - pagina).

2. Kies in het menupunt

Interface

(3.21) de functie

Camera

en schakel daarna de Digital-Modul-R uit

en weer in.

3. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde Fire-

Wire-kabel (H) aan op een vrije FireWire-bus van uw

computer en schakel de DMR in.

Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegele-

verde kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig

de verschillende busmaten op de Digital-Modul-R

(1.25), resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal

niet in de

”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de ver-

binding daarom ”automatisch” goed met de meegele-

verde adapter (I).

Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik

geen kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan

ontstaan – dit kan schade aan de toestellen veroor-

zaken.

4. Start FlexColor.

5. De geslaagde verbinding van uw computer met de

DMR herkent u aan het betreffende symbool op de

monitor (1.11) en de aanduiding

CAMERA ONLINE

de voetnoot van Flexcolor.

6. U kunt in het hoofdvenster van Flexcolor op de knop

CAPTURE

klikken om uw LEICA R8/R9 te activeren.

De opname wordt direct naar de harde schijf van de

computer gekopieerd, d.w.z. in de map opgeslagen die

in het thumbnail-venster van FlexColor wordt geselec-

teerd. Wanneer u geen andere map kiest, worden deze

gegevens in C:\Scratchpad opgeslagen. De zojuist

opgenomen beelden worden daarbij automatisch in

FlexColor geopend.

Opmerking: Wanneer u direct met FlexColor op de

computer opslaat, worden de beeldbestanden slechts

in het bestandsformaat Imacon ”FFF”- op de harde

schijf van uw computer opgeslagen. De camera is pas

na het volledig kopiëren van het vorige beeldbestand

in staat het volgende beeld op te nemen, d.w.z. ser

ie-

opnamen zijn daarbij niet mogelijk. Dit geldt voor acti-

veren op de camera en de computer.

Uitvoerige handleiding / Afstandsbediening / 105

106 / Uitvoerige handleiding / Installatie van de software / Andere zaken

Installatie van de bijgevoegde software

Tot de leveringsomvang van de LEICA DIGITAL-MODUL-R

behoort een cd-rom (J). Hierop staat het programma

Adobe® Photoshop® Elements® 3

. Met deze software

kunt u de opnamen van uw Digital-Modul-R professio-

neel organiseren, bewerken, afdrukken en archiveren.

Systeemvereisten

Microsoft® Windows® XP

Professional of Home Edition

met Service Pack 1; Windows® 2000 met Service Pack 4

of hoger; Mac OS X v.10.2.8 of v.10.3

Installatie

Op Macintosh®-computers:

1. Leg de meegeleverde cd in een cd- of dvd-station

van uw computer.

2. Open een venster voor het station en start daar de

installatie door te dubbelklikken en volg de aanwij-

zingen van het installatieprogramma.

Op Windows®-computers:

1. Leg de cd in uw cd- of dvd-station.

2. Het installatieprogramma start nu automatisch.

Volg de aanwijzingen. Als de installatie niet automa-

tisch begint, opent u Windows® Verkenner en klikt u

op uw cd- of dvd-station. In het rechter venster van

Windows® Verkenner ziet u het bestand

”Setup.exe”. Voer dit bestand uit en volg de aanwij-

zingen van het installatieprogramma.

Opmerking:

Het seriennummer is op de papieren

hoes van de cd gedrukt.

Met onbewerkte gegevens werken

Bij de keuze van het beeldformaat DNG (

RAW

) hebt u

de mogelijkheid de verschillende parameters, resp.

beeldeigenschappen zelf te beïnvloeden. Hiervoor hebt

u een beeldbewerkingsprogramma nodig dat onbe-

werkte gegevens in het gestandaardiseerde DNG-for-

maat opent, bijvoorbeeld het meegeleverde

Adobe®

Photoshop® Elements® 3

Adobe® Photoshop®

met de Camera-RAW-Plugin vanaf versie 2.3, of Flex-

Color (via de homepage van Leica

te downloaden):

www.leica-camera.com/digitalekameras/digitalmodul/

downloads/index.e html

Bij de bewerking hebt u de mogelijkheid achteraf para-

meters als witbalans, tint, gradatie, definitie enz. in te

stellen en op deze wijze een maximale beeldkwaliteit

te realiseren.

U kunt DNG-bestanden via het DMR-Content venster

van een gegevensdrager importeren. In dit geval wor-

den deze vervolgens automatisch in het ”FFF”-

bestandsformaat opgeslagen. Dit formaat ontvangt de

originele onbewerkte gegevens in het bestand. Alle

bewerkingen worden in het bestand opgeslagen en

kunnen achteraf ongedaan worden gemaakt of weer

worden opgeroepen.

Andere zaken

Accessoires Best. nr.

Volledig matte ring

Digital-Modul-R

voor LEICA R8/R9 14 393

icroprismataring

Digital-Modul-R

voor LEICA R8/R9 14 394

Volledig matte ring met rasterver-

deling

Digital-Modul-R voor

LEICA R8/R9 14 395

Netadapter compl. met verbindings-

kabels en 2 netkabels (D/USA)

14 452

Lithium Ionen accu 14 447

Elektrische ontspanner

LEICA R8/R9 14 254

lektrische kabelontspanner

LEICA R8/R9 14 255

Verlenging voor ontspanner/

kabelontspanner

14 275

LEICA REMOTE CONTROL R8/R9 14 202

Reserveonderdelen Best. nr.

Standaard/universele instelring

Digital-Modul-R voor LEICA R8/R9 14 391

Schuif voor het verwijderen van

camera-achterwand

412-237.001-020

Beschermende afdekking voor sensor

412-030.802-000

Oplaadapparaat compl. (met 3

stekkers en KFZ-laadsnoer

14 449

FireWire-kabel, (2m, 4- op 6-polig) 412-237.003-000

FireWire-adapter 6- op 4-polig 412-237.004-000

Veiligheidsmaatregelen en onderhoud

Opbergen van de Digital-Modul-R

Wanneer u de Digital-Modul-R langere tijd niet

gebruikt, is het raadzaam

1. deze uit te schakelen (zie pag. 81),

2. de geheugenkaart te verwijderen (zie pag. 80) en

3. de accu te verwijderen (zie pag. 77), (na uiterlijk 3

maanden gaan de ingevoerde tijd en datum verlo-

ren, zie pag. 87).

Algemene voorzorgsmaatregelen

Gebruik de Digital-Modul niet in de onmiddellijke nabij-

heid van apparatuur met sterke magneetvelden zoals

elektrostatische of elektromagnetische velden (bijv.

inductie-ovens, magnetrons, monitoren van tv of com-

puters, videospelltejes, mobiele telefoons, zendappa-

ratuur).

• Wanneer u de Digital-Modul-R op een televisie

plaatst of in de onmiddellijke nabijheid gebruikt, kan

het magneetveld beeldregistraties verstoren.

• Hetzelfde geldt voor het gebruik in de buurt van

mobiele telefoons.

• Sterke magneetvelden, bijv. die van luidsprekers of

grote elektromotoren kunnen de opgeslagen bestan-

den beschadigen, resp. de opnamen verstoren.

• Als de Digital-Modul-R door het effect van elektro-

magnetische velden verkeerd werkt, schakelt u deze

uit, verwijdert u de accu, resp. trekt u de netstekker

van de als accessoire verkreijgbare netadapter, plaatst

u de accu weer, resp. herstelt u de netvoeding

weer en

schakelt u de Digital-Modul-R opnieuw in.

Gebruik de Digital-Modul-R niet in de onmiddellijke

nabijheid van radiozenders of hoogspanningsleidingen.

• Hun elektromagnetische velden kunnen de beeldre-

gistraties eveneens verstoren.

Bescherm de Digital-Modul-R tegen contact met insec-

tenspray en andere agressieve chemicaliën. Benzine,

verdunner en alcohol mogen ook niet voor reiniging

worden gebruikt.

• Bepaalde chemicaliën en vloeistoffen kunnen de

behuizing van de Digital-Modul-R, resp. het opper-

vlak beschadigen.

• Omdat rubber en kunststof soms agressieve chemi-

caliën afscheiden, mogen ze niet langere tijd aan

contact met de Digital-Modul-R worden blootge-

steld.

Zorg ervoor, dat zand of stof niet in de Digital-Modul-R

kan binnendringen, bijv. aan het strand.

• Zand en stof kunnen de camera en geheugenkaart

beschadigen. Let hier vooral op bij het plaatsen en

verwijderen van de kaart.

Zorg ervoor, dat geen water in de Digital-Modul-R kan

binnendringen, bijv. bij sneeuw, regen of aan het

strand.

• Vocht kan tot verkeerde functies leiden en zelfs on-

herstelbare schade aan uw camera, Digital-Modul-R

en geheugenkaart veroorzaken.

• Als er spetters zout water op de Digital-Modul-R zijn

gekomen, bevochtigt u een zachte doek eerst met

leidingwater, wringt deze stevig uit en wist hiermee

de Digital-Modul-R af. Daarna met een droge doek

goed nawrijven.

Veiligheidsmaatregelen en onderhoud / 107

108 / Veiligheidsmaatregelen en onderhoud

Monitor/Dataveld

• Wanneer de Digital-Modul-R aan grote temperatuur-

schommelingen wordt blootgesteld, kan zich con-

dens op de dataveld/monitor vormen. Wis deze

voorzichtig met een zachte, droge doek af.

• Als de Digital-Modul-R bij het inschakelen zeer koud

is, kan het dataveld/monitorbeeld eerst iets donker-

der zijn dan normaal. Zodra het LCD-element war-

mer wordt, bereikt het weer de normale helderheid.

De productie van de monitor vindt plaats in een zeer

nauwkeurig proces. Zo wordt gegarandeerd, dat van

de in totaal ca. 130.000 pixels meer dan 99,995% cor-

rect werkt en slechts 0,005% donker blijft of altijd hel-

der is. Dit is echter geen storing en beïnvloedt de

beeldweergave niet nadelig. Kosmische straling (bij-

voorbeeld in vliegtuigen) kan pixeldefecten veroorzaken.

Condens

Als zich condens op of in de Digital-Modul-R heeft

gevormd, moet u deze uitschakelen en ongeveer 1 uur

bij kamertemperatuur laten liggen. Als kamer- en

cameratemperatuur gelijk zijn, verdwijnt de condens

vanzelf.

Onderhoud

Voor de Digital-Modul-R

• Trek de stekker van de netadapter uit voordat u de

Digital-Modul-R schoonmaakt.

• Reinig de Digital-Modul-R uitsluitend met een zach-

te, droge doek. Hardnekkige vervuiling moet eerst

met een sterk verdund afwasmiddel worden bevoch-

tigd – en vervolgens met een droge doek worden

afgeveegd.

Voor de accu

De oplaadbare lithium-ionen accu’s genereren stroom

door interne chemische reacties. Deze reacties wor-

den ook door de buitentemperatuur en luchtvochtig-

heid beïnvloed. Zeer hoge en lage temperaturen ver-

korten de verblijftijd en levensduur van de accu’s.

• Verwijder de accu altijd als u de Digital-Modul-R lan-

gere tijd niet gebruikt. Anders kan de accu diep wor-

den ontladen, d.w.z. de spanning daalt sterk, omdat

de Digital-Modul-R een geringe ruststroom verbruikt

(voor de opslag van de datum), zelfs wanneer deze is

uitgeschakeld. Een accu die diep is ontladen, kan

niet meer worden opgeladen.

• Bewaar de accu’s in volledig ontladen toestand.

Deze toestand is niet te vergelijken met diepe ontla-

ding en is te herkennen aan de indicatie 2.2.6 c in

het dataveld (1.21). Wanneer u de Digital-Modul-R

zeer lang niet gebruikt, moet u de accu ongeveer

tweemaal per jaar gedurende ca. 15 minuten opla-

den om diepe ontlading te vermijden.

• Houd de accucontacten steeds schoon en vrij.

Bescherm de contacten tegen metalen voorwerpen

als paperclips of sieraden, die kortsluiting kunnen

veroorzaken. Een kortgesloten accu kan zeer heet

worden en ernstige brandwonden veroorzaken.

• Als een accu valt, controleert u daarna de behuizing

en contacten op eventuele schade. Het plaatsen van

een beschadigde accu kan ook de Digital-Modul-R

beschadigen.

• Accu’s hebben slechts een beperkte levensduur.

• Geef de schadelijke accu’s af aan een verzamelpunt

voor correcte recycling.

• Gooi accu’s nooit in vuur, omdat ze anders kunnen

exploderen.

Voor de oplaadapparaat

• Wanneer de oplaadapparaat in de buurt van radio-

ontvangers wordt gebruikt, kan de ontvangst wor-

den verstoord, zorg voor een afstand van minimaal

1m tussen de apparaten.

• Wanneer de oplaadapparaat wordt gebruikt, kan

deze geluid (”zoemen”) veroorzaken – dit is normaal

en geen storing.

• Trek de oplaadapparaat uit de netvoeding als deze

niet wordt gebruikt, omdat ook bij uitgeschakelde

camera en niet geplaatste accu een (zeer geringe)

hoeveelheid stroom wordt verbruikt.

• Houd de contacten van het oplaadapparaat steeds

schoon.

Voor geheugenkaarten

• Zolang een opname wordt opgeslagen of de geheu-

genkaart wordt uitgelezen, mag deze niet worden

verwijderd, de Digital-Modul-R mag niet worden uit-

geschakeld en niet aan trillingen worden blootge-

steld.

• Geheugenkaarten moeten als bescherming in prin-

cipe uitsluitend in het meegeleverde antistatische

foedraal worden bewaard.

• Bewaar geheugenkaarten niet op een plaats waar ze

aan hoge temperaturen, direct zonlicht, elektromag-

netische velden of statische ontlading worden bloot-

gesteld.

• Laat de geheugenkaart niet vallen en buig deze niet,

omdat deze anders beschadigd kan worden en de

opgeslagen gegevens verloren kunnen gaan.

• Verwijder de geheugenkaart in principe als u de

Digital-Modul-R langere tijd niet gebruikt.

• Raak de aansluitingen aan de achterzijde van de

geheugenkaart niet aan en houd ze vrij van vuil, stof

en vocht.

• Het is raadzaam de geheugenkaart af en toe te for-

matteren, omdat voor de fragmentering bij het wis-

sen enige geheugencapaciteit nodig kan zijn.

Opbergen

• Verwijder voor het bewaren van de Digital-Modul-R

in principe de accu en geheugenkaart.

• Bewaar de Digital-Modul-R bij voorkeur in een geslo-

ten en gestoffeerde houder, zodat niets er tegenaan

kan schuren en tegen stof is beschermd.

• Bewaar de Digital-Modul-R op een plaats die

beschermd is tegen hoge temperaturen en vocht. De

Digital-Modul-R moet bij gebruik in een vochtige

omgeving voor de opslag beslist volledig vrij zijn van

vocht.

• Bewaar de Digital-Modul-R om schimmelvorming te

vermijden niet langere tijd in een leren tas.

Datastructuur op de geheugenkaart

Gegevens die op een kaart zijn opgeslagen en naar een

computer worden gekopieerd, worden in de volgende

map opgeslagen:

100LEICA

101LEICA

- enz. – de mappen kunnen

maximaal 999 opnamen opslaan.

Veiligheidsmaatregelen en onderhoud / Datastructuur / 109

110 / Waarschuwingen

Waarschuwingen

Kaart ingang open

(afdekklep boven de geheugenkaartsleuf is open)

Sluit de klep (zie pag. 80).

Geen SD-kaart

Plaats een geheugenkaart (zie pag. 80).

Volle SD-kaart

(capaciteit geheugenkaart uitgeput)

Plaats een andere geheugenkaart (zie pag. 80) of wis

niet meer benodigde opnamen (zie pag. 98/99).

SD-kaart beveiligd

(tegen wissen beschermd)

Reset de schakelaar voor de schrijfbeveiliging van de

geheugenkaart (zie pag. 80).

SD-kaart error

(afhankelijk van de kaart komt deze melding evt.

vertraagd)

Er is geen toegang tot de geheugenkaart.

Neem de kaart eruit en plaats deze opnieuw (zie pag.

80). Mogelijk is de geheugenkaart beschadigd.

Geen geldige afbeelding om weer te geven

Er zijn geen opnamen op de geplaatste kaart opge-

slagen.

Voor weergave moeten eerst nog opnamen plaats-

vinden of een andere kaart met opgeslagen opnamen

worden geplaatst (zie pag. 80).

Data overdracht

De beeldgegevens worden nu naar de SD-kaart ge-

kopieerd.

Andere functies voor beeldverwerking zijn ondertus-

sen niet mogelijk.

Error code XX

Vraag uw Leica-handelaar of de vertegenwoordiging

van Leica in uw land om relevante informatie.

Storingen en oplossingen 1. De Digital-Modul-R reageert niet op inschake-

len.

1.1

Is de accu goed geplaatst, resp. het oplaadappa-

raat goed aangesloten?

De accu wordt uitsluitend buiten de Digital-Modul-R

opgeladen.

1.2

Is de accuconditie voldoende?

Gebruik een opgeladen accu.

2. Onmiddellijk na het inschakelen schakelt de

Digital-Modul-R zichzelf weer uit.

2.1

Als de accuconditie onvoldoende is om de

Digital-Modul-R te gebruiken,

de accu opladen of een opgeladen accu plaatsen.

2.2

Is er sprake van condens?

Dit komt voor als de Digital-Modul-R van een

koude naar een warme plaats wordt gebracht.

Wacht tot de condens is verdampt.

3. De opname kan niet worden opgeslagen.

3.1

Is een geheugenkaart geplaatst?

3.2

De capaciteit van de geheugenkaart is onvoldoende.

Wis niet meer benodigde opnamen voordat u een

nieuwe plaatst.

4. De monitor is te licht of te donker.

4.1

Stel de gewenste helderheid in.

5. De zojuist genomen opname wordt niet op de

monitor getoond.

5.1

Is (bij instelling van de Digital-Modul-R in de opname

modus) de

Auto Weergave

-functie ingeschakeld?

6. De opname kan niet worden getoond.

6.1 I

s een geheugenkaart geplaatst?

6.2

Er zijn geen gegevens op de geheugenkaart.

7. Ondanks aansluiting op een computer zijn de

gegevens niet te kopiëren.

7.1

Controleer of de computer en Digital-Modul-R

goed met elkaar verbonden zijn.

8. De tijd en datum zijn onjuist.

8.1

De Digital-Modul-R werd lange tijd niet gebruikt;

vooral bij verwijderde accu.

Stel datum en tijd in.

Storingen en oplossingen / 111

112 / Index

Index

Accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Accu

Indicaties accuconditie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Opladen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Plaatsen in/verwijderen uit de Digital-Modul-R . . 77

Beeldeigenschappen/contrast, scherpte,

kleurverzadiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Beeldfrequentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Bekijken van de opname

Met de

Auto Weergave

-functie

(automatische weergave) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Met de

PLAY

-functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Belichtingsserie, automatische . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Benaming van de onderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Beschermen van opnamen/

opheffen van de wisbescherming . . . . . . . . . . . . 100

Compressiepercentage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Datastructuur op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . 110

Dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69/89

Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . 102

Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Gegevensoverdracht naar een computer . . . . . . . . 103

Geheugenkaart, plaatsen en verwijderen . . . . . . . . . 80

Geluiden (toetsbevestigings- of terugmeldtonen) . . 88

Histogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

In-/uitschakelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Indicaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68/69

Installatie van de bijgevoegde software . . . . . . . . . 106

ISO-filmgevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Kleurverzadiging, zie beeldeigenschappen

Kontrast, zie beeldeigenschappen

Leveringsomvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Lus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Menupunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Menusturing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Menutaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70/84

Helderheid instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Kontrast instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Netvoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Onderdelen, benaming van de . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Ontspanner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Opbergen van de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . 109

Opname- en weergavemodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Reserveonderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Resolutie

Achteraf verminderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Scherpte, zie beeldeigenschappen

Serieopnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Storingen en oplossingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

Technische gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Terugzetten van alle individuele menu-instellingen

. . . 94

Tijd en datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Uitschakeling, automatische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Uitsnede, keuze van, zie weergavemodus . . . . . . . . 96

Veiligheidsmaatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Vergroten, zie weergavemodus en bekijken opname

Verkorte handleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Volume, instellen van de toetsbevestigingstonen

(terugmelding) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64/110

Weergavemodus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Gelijktijdig vier/negen afzonderlijke opnamen . . 97

Uitsnede, keuze van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Vergroten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Wissen van de opname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Alle opnamen op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . 99

Witbalans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Zelfontspanner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Toestelbeschrijving en

technische gegevens

Digital-Modul-R

Type Zelf te verwisselen digitale module; volledig compa-

tibel met LEICA R8 en R9, alle Leica R-objectieven en alle

Leica objectieven met ”R-stuurnokken”; tweedelig: data-

achterwand en voedingseenheid.

Opnameformaat/beeldsensor 3872 x 2576 pixel

(10 Mpixel) CCD-chip, actief veld 26,4 x 17,6 mm,

verlengingsfactor 1,37.

Resolutie Naar keuze: 3872 x 2576, 2576 x 1712,

1936 x 1280, 1280 x 848 pixel.

Dataformaten DNG (onbewerkte gegevens), TIFF, 2 JPEG-

compressieniveaus.

Bestandsgrootte DNG: 21Mbyte, TIFF: 29/58Mbyte.

Kleurdiepte 16 bits

Kleurruimte AdobeRGB, sRGB.

Filmgevoeligheid ISO 100 tot ISO1600.

Witbalans Automatisch, handmatig, 6 voorinstellingen,

instelling kleurtemperatuur.

Geheugenmedium SD-kaart tot 2 GB, grotere SD-kaart

met Firmware-update.

Monitor 1,8

”

-kleurendisplay met 130.338 pixels.

Dataveld Zwart-wit-display voor indicatie van de instellin-

gen: beeldtelwerk, ISO, belichtingscorrectie, accuconditie,

zelfontspanner, compressie, resolutie, Moiré aan/uit, wit-

balans.

Menu Scherpte, kleurverzadiging, contrast, beeldnumme-

ring, monitorcontrast en -helderheid, duur

Auto-weergave

histogram aan/uit, audio-histogram aan/uit, energiebe-

sparing, kaart formatteren, alarmsignalen, datum, tijd,

gebruikersprofielen, firmware-update, reset.

Menutalen Duits, Engels, Frans, Spaans, Italiaans, Japans

en Nederlands.

Interface IEEE 1394 FireWire.

In-/uitschakelen Met hoofdschakelaar aan de achter-

zijde van de Digital-Modul-R, naar keuze zelfstandig uit-

schakelen van de Digital-Modul-R na ca. 2/5/10 minuten

(stand-by functie), opnieuw activeren door aantippen van

een van de ontspanners of uit- en inschakelen van de

Digital-Modul-R.

Sluiterlift Motorisch, met behulp van de voedingseenheid.

Max. belichtingstijd 16 seconden

Serieopname 2 beelden/s, max. 10 beelden per serie.

Automatische belichtingsserie Naar keuze: 3 opnamen

met

of 1EV trappen.

Compatibiliteit Mac® OS 9.x–Mac® OS X, Windows® 98/

ME/2000/XP.

Software

Adobe® Photoshop® Elements® 3

(Mac/Win).

Zelfontspanner Voorlooptijd naar keuze 2 of 12s (indica-

tie door knipperende lichtdiode (LED) aan de voorzijde van

de camera evenals overeenkomstig symbool in het data-

veld).

Gebruiksomstandigheden 0 tot +40°C

Voeding Oplaadbare Lithium-ionen accu, 7,4V, 1800mAh

Oplaadapparaat Ingang: wisselspanning 100–240 V,

50/60Hz, automatische omschakeling; uitgang: gelijk-

spanning 8,4V, 1,2A.

Schroefdraad statief

DIN 4503 (

”).

Afmetingen (B x H x D) met LEICA R9: 158 x 140 x 89 mm

Gewicht Digitale module met voedingseenheid en accu:

725g, compleet met LEICA R9: 1395g

Netadapter

Ingang Wisselspanning 100–240 V, 50/60Hz, automati-

sche omschakeling

Uitgang Gelijkspanning 8V, max. 3,2 A

Afmetingen (BxHxD) 45 x 28 x 95 mm (alleen behuizing)

Gewicht ca. 195g (Behuizing compleet met camera-ver-

bindingssnoer en 1 netsnoer)

Leveringsomvang LEICA DIGITAL-MODUL-R , voedings-

eenheid voor sluiterlift en voeding, universele matte ring

met beeldveldbegrenzing voor digitale toepassing, gereed-

schap voor het verwijderen van standaard achterwand,

lithium-ionen accu 7.4V/1800mAh, oplaadapparaat

100–240V met netstekkers (Euro, GB, USA), oplaadsnoer

voor 12V en 24V Kfz-aansluiting, 512 MB SanDisc Ultra II

SD-kaart, sensor-beschermdeksel, tas voor het opbergen

van de LEICA DIGITAL-MODUL-R, FireWire-kabel met adap-

ter (4- resp. 6-polig),

Adobe® Photoshop® Elements® 3

(Mac/Win).

Wijziging in constructie, uitvoering en aanbieding voorbe-

houden.

Technische gegevens/ 113

114 / Service

Leica Academie

Naast hoogwaardige producten uit de topklasse voor

observatie tot en met weergave bieden wij reeds vele

jaren als bijzondere service in de Leica Akademie

praktijkgerichte seminars en opleidingen aan. Hier

kunnen zowel beginners als gevorderde foto-enthou-

siastelingen kennis vergaren over fotografie, projectie

en vergroting.

De inhoud van de cursussen – die in modern uitge-

ruste cursusruimten in de fabriek in Solms en in het

nabijgelegen landgoed Altenberg worden verzorgd

door een hoog opgeleid team van vakdocenten –

varieert van algemene fotografie tot interessante

specialisaties en omvat een overvloed van suggesties,

informatie en adviezen voor de praktijk.

Nadere inlichtingen en het actuele seminarprogramma

zijn verkrijgbaar bij:

Leica Camera AG

Leica Akademie

Oskar-Barnack-Str. 11

D-35606 Solms

Tel.: +49 (0) 6442-208-421

Fax: +49 (0) 64 42-208-425

e-mail: [email protected]

Leica op internet

Actuele informatie over producten, wetenswaardig-

heden, evenementen en de onderneming Leica krijgt

u op onze homepage op internet onder:

http://www.leica-camera.com

Leica informatiedienst

Technische vragen over het Leica programma worden

schriftelijk, telefonisch of per e-mail beantwoord door

de Leica Informations-Service:

Leica Camera AG

Informations-Service

Postfach 1180

D-35599 Solms

Tel.: +49 (0) 6442-208-111

Fax: +49 (0) 64 42-208-339

e-mail: [email protected]

Leica klantendienst

Voor het onderhoud van uw Leica uitrusting alsmede

in geval van schade kunt u gebruik maken van de

Customer Service van Leica Camera AG of de repara-

tieservice van een nationale vertegenwoordiging van

Leica (voor adressenlijst zie garantiebewijs). Wend u

tot een erkende Leica-speciaalzaak.

Leica Camera AG

Customer Service

Solmser Gewerbepark 8

D-35606 Solms

Tel.: +49 (0) 6442-208-189

Fax: +49 (0) 64 42-208-339

e-mail: customer.ser[email protected]

Pagina wordt geladen...

Documenttranscriptie

LEICA DIGITAL-MODUL-R Notice d’utilisation/Gebruiksaanwijzing LEICA DIGITAL-MODUL-R Notice d’utilisation Nederlandse Gebruiksanwijzing paginas 59–114 LEICA DIGITAL-MODUL-R Gebruiksaanwijzing Afbeeldingen op de binnenkant van de voor- en achterflappen Voorwoord Wij wensen u veel plezier en succes bij het fotograferen met uw nieuwe LEICA DIGITAL-MODUL-R. Deze biedt u de mogelijkheid de kwaliteit en kracht van uw LEICA R8/R9 en Leica R-objectieven te allen tijde ook voor digitale fotografie te gebruiken. Het wisselen tussen beide systemen is heel eenvoudig en het gebruik van de aanwezige onderdelen van uw uitrusting blijft daarbij ongewijzigd. De interface voor de specifieke digitale instellingen is net zo logisch en ergonomisch uitgevoerd als op de Leica R zelf. Om het volledige prestatievermogen van uw LEICA DIGITAL-MODUL-R goed te benutten, raden wij u aan eerst deze handleiding te lezen. Deze handleiding werd op 100 % chloorvrij-gebleekt papier gedrukt, waarvan het kostbare productieproces het oppervlaktewater ontziet en daarmee het milieu spaart. 60 / Voorwoord Inhoudsopgave Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Aanbrengen van de voedingseenheid . . . . . . . . . . . . . 76 Reinigen van de sensor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Leveringsomvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Plaatsen en verwijderen van de accu in/ uit de voedingseenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Benaming van de onderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Instellen van de lusbreedte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 De indicaties Op de monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 In het dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Opladen van de accu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Indicaties accuconditie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Netvoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart . . . . 80 De menupunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Verkorte handleiding Voorinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 De belangrijkste instellingen/Bedieningselementen In-/Uitschakelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Bekijken van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Kiezen van de weergavemodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Qua tijd onbegrensde weergave . . . . . . . . . . . . . . 81 Automatische weergave van telkens de laatste opname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Vergroten van opnamen op het monitorbeeld . . . . . . 71 Wissen van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . . . 71 Uitvoerige handleiding Voorbereidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Wisselen van de instelringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Reinigen van de instelringen . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Verwijderen van het batterijvak/ een geplaatste motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Verwijderen van de camera-achterwand . . . . . . . . . . 74 Plaatsen van de Digital-achterwand . . . . . . . . . . . . . . 75 62 / Inhoudsopgave De ontspanners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Serieopnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Automatische belichtingsseries . . . . . . . . . . . . . . 83 Monitor en dataveld De monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 – Instellen van monitorhelderheid en -contrast . . . 84 – Weergave van de opnamegegevens . . . . . . . . . . 84 – Het histogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Het dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 De instelprocedures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 De weergavemodus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Basisinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Meer opties tijdens het bekijken . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Bekijken van andere opnamen/ ”Bladeren” in het geheugen . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Vergroten/Kiezen van de uitsnede/ Gelijktijdig bekijken van meerdere verkleinde Opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Menufuncties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Voorinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 – Menutaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 – Datum en tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 – Automatische uitschakeling . . . . . . . . . . . . . . . . 88 – Toetsbevestiging resp. geluidssignalen . . . . . . . 88 Opname-basisinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Resolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Compressie/Bestandsformaat . . . . . . . . . . . . . . . 89 Witbalans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 – Voor de automatische of een van de vaste instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 – Voor de directe instelling van de waarden . . . . . . 91 – Voor de handmatige instelling door meting . . . . 91 ISO-filmgevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Beeldeigenschappen/Scherpte, Kleurverzadiging, Contrast . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Moiré/Interferentiepatronen . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Definitie kleurruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Overige functies Gebruikers-/Gebruiksspecifieke profielen . . . . . . 94 – Instellingen opslaan/Profiel maken . . . . . . . . . . 94 – Kiezen van een opgeslagen profiel . . . . . . . . . . . 94 Andere zaken Accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 Reserveonderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 Veiligheidsmaatregelen en onderhoud . . . . . . . . . . .107 Opbergen van de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . . .107 Algemene voorzorgsmaatregelen . . . . . . . . . . . . . . .107 Wissen van opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 – Wissen van afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . 99 – Wissen van alle opnamen op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108 Voor de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108 Voor de accu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109 Voor de oplaadapparaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109 Voor geheugenkaarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109 Beschermen van opnamen/ Opheffen van de wisbescherming . . . . . . . . . . .100 Opbergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109 Achteraf verlagen van de resolutie . . . . . . . . . . . .101 Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . .102 Gegevensoverdracht naar een computer . . . . . . .103 Datastructuur op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . .109 De waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110 Storingen en oplossingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112 Afstandsbediening via de FireWire-verbinding . .105 Installatie van de bijgevoegde software . . . . . . .106 Technische gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113 Leica Academie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 Leica op internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 Leica informatiedienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 Leica klantendienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 Terugzetten van alle individuele instellingen . . . . . 94 Wijzigen van de beeldnummering . . . . . . . . . . . . . 95 Fotograferen met de zelfontspanner . . . . . . . . . . . 95 Inhoudsopgave / 63 Waarschuwingen • Gebruik uitsluitend geadviseerde accessoires om storing, kortsluiting of een elektrische schok te vermijden. • Stel het toestel nooit bloot aan vocht of regen. • Probeer niet onderdelen van de behuizing (afdekkingen) te verwijderen; vakkundige reparaties kunnen alleen door een erkend servicepunt worden uitgevoerd. Opmerkingen: • Enkele onderdelen van dit toestel bevatten een geringe hoeveelheid kwikzilver resp. lood. Het afvoeren van deze bestanddelen is in uw land mogelijk onderworpen aan bijzondere voorschriften ter bescherming van het milieu. Voor informatie over het reglementair afvoeren, resp. recyclen kunt u zich tot de bevoegde instantie of een vertegenwoordiging van de aanbieders en producenten van elektronische producten wenden. (http://www.eiae.org) • Neem zorgvuldig het auteursrecht in acht. Het kopiëren en uitgeven van opgenomen media als banden, cd’s, of door anderen uitgegeven of gezonden materiaal kan het copyright schenden. 64 / Waarschuwingen • Dit geldt ook voor alle meegeleverde software. • Het SD-logo is een handelsmerk. • Overige namen, firma- en productnamen, die in deze handleiding worden genoemd, zijn handelsmerk, resp. gedeponeerd handelsmerk van de betreffende firma’s. Leveringsomvang Voordat u uw LEICA DIGITAL-MODUL-R in gebruik neemt, controleert u de meegeleverde accessoires op volledigheid. A. Instelring incl. hulpmiddelen voor de vervanging B. Schuif voor het verwijderen van de camera-achterwand C. Digitale achterwand met a. Beschermende afdekking voor sensor met b. Ontgrendelingsschuif en c. Ontgrendelingswip D. Voedingseenheid met a. Lus E. Accu F. Oplaadapparaat met a. 3 stekkers voor verschillende contactdozen b. KFZ-laadsnoer G. 512 MB SD-geheugenkaart (in antistatisch foedraal) H. FireWire-kabel I. FireWire-adapter J. CD – Adobe® Photoshop® Elements® 3 Leveringsomvang / 65 Benaming van de onderdelen Digitale achterwand Vooraanzich (bij verwijderde beschermafdekking) 1.1 Onderste, starre scharnierpen voor het plaatsen in de camera 1.2 Bovenste, beweegbare scharnierpen voor het plaatsen in de camera 1.3 Sensor 1.4 Sluiterschuif 1.5 Contactstrip voor de verbinding met camerabehuizing Achteraanzicht 1.6 Knop voor indicatie van de opnamegegevens bij beeldweergave (INFO) 1.7 Knop voor het kiezen van de functie wisbescherming (PROTECT) 1.8 Afdekking van de FireWire-bus 1.9 Knop voor het kiezen van de wisfunctie (DELETE) 1.10 Knop voor het inschakelen van de onbegrensde weergave (PLAY) 1.11 Monitor 1.12 Knop voor het in- en uitschakelen van de menusturing (MENU) 1.13 Instelknop voor het navigeren in het menu/ voor het instellen van de gekozen menupunten/functie, voor het bladeren in het opnamegeheugen, en voor het vergroten/verkleinen van de bekeken opnamen 66 / Benaming van de onderdelen 1.14 Kruisknoppen voor het navigeren in het menu/ voor het instellen van de gekozen menupunten/functies (met bovenste en onderste), en voor het bladeren in het opnamegeheugen (mit linker en rechter) 1.15 Knop voor het uitschakelen, resp. voor de invoerbevestiging (OK/OFF) 1.16 Afdekklep boven de opening geheugenkaart 1.17 Contactstrip voor de verbinding met voedingseenheid 1.18 Luidspreker 1.19 Knop voor de verlichting van het dataveld ( ) 1.20 LED voor de bevestiging van de paraatheid voor de opname, resp. voor de opslag van een opname 1.21 Dataveld 1.22 Keuzeknop voor de 5 opname-basisinstellingsfucties, de gebruikersprofielen en de zelfontspannerfunctie met a. Index 1.23 SET-knop voor de instelling van de functies die met de keuzeknop 1.22 zijn geselecteerd Aanzicht van rechts (bij geopende afdekklep) 1.24 Geheugenkaartsleuf Aanzicht van links (bij geopende afdekking) 1.25 (FireWire)-bus voor verbinding met computers Voedingseenheid Vooraanzicht 1.26 Lus 1.27 Hoofdontspanner 1.28 Verticaal-ontspanner met a. Vergrendelingsring 1.29 Hendel voor de instelling van een automatische belichtingsserie 1.30 Hendel voor de keuze van afzonderlijke opnamen of serieopnamen Bovenaanzicht 1.31 Geleidingspennen voor het plaatsen op de camerabehuizing 1.32 Contactstrip voor de sturende verbinding met camerabehuizing 1.33 Bevestigingsschroef 1.34 Contacten voor de cameravoeding 1.35 Koppeling voor het spannen van de sluiter 1.36 Ontgrendelingspen voor accu-pack 1.37 Contactstrip voor de verbinding met digitale achterwand 1.38 Geleiding voor accu 1.39 Contacten voor accu Onderaanzicht 1.40 Knevel van de bevestigingsschroef 1.41 Gat voor statiefkop met geleidingspen 1.42 Statiefschroefdraad Aanzicht van rechts 1.43 Bovenste bevestigingspunt voor lus 1.44 Ontgrendelingsschuif voor accu 1.45 Onderste bevestigingspunt voor lus Aanzicht van links 1.46 Bus voor netadapter en afstandsbediening met a. Indexstreep Oplaadapparaat 1.47 Rode (CHARGE) lichtdiode voor oplaadindicatie 1.48 Groene (POWER) lichtdiode voor indicatie van de netverbinding 1.49 2-polige bus voor KFZ-laadsnoer 1.50 Accu-aansluitkabel met 3-polige stekker 1.51 Ontgrendelingsschuif voor 1.52 Verwisselbare netstekker (Euro/GB/VS, JP) 1.53 KFZ-laadsnoer met a. 2-polige stekker voor oplaadapparaat en b. Stekker voor sigarettenaansteker Accu 1.54 Geleiding 1.55 Bus voor oplaadstekker 1.56 Contacten Netadapter 1.57 Vast camera-verbindingssnoer met a. 8-polige stekker 1.58 Bus voor netsnoer 1.59 Lichtdiode voor indicatie van de netverbinding 1.60 Netsnoer (2 in leveringsomvang, 1 x met Eurostekker, 1 x met JP/USA-stekker) met a. 2-polige apparaatstekker b. Netstekker Benaming van de onderdelen / 67 De indicaties 2.1.1 2.1 Op de monitor Bij normale weergave 2.1.1 Symbool wisbescherming 2.1.2 (Alleen indien ingesteld) 2.1.2 Beeldnummer/totaal aanwezige opnamen (Niet bij vergrote weergave) 2.1.3 Vergrotingsniveau resp. plaats van de getoonde uitsnede (Schematisch, alleen bij vergrote weergave) 2.1.4 Gekozen beeld (Alleen bij verkleinde weergave van 4, resp. 9 beelden) 2.1.3 2.1.7 2.1.8 2.1.10 Beeldgegevens a. Sluitertijd b. Diafragma1 c. Gevoeligheid d. Belichtingscorrectie e. Methode belichtingsmeting f. Brandpuntsafstand1, 2 g. Compressie/bestandsformaat h. Resolutie i. Witbalans j. Moiré-filterinstelling k. Gebruikersprofiel l. Mapnummer/bestandsnaam Bij weergave met aanvullende informatie (INFO) 2.1.5 Beeld 2.1.6 Histogram a. Luminantie (helderheid) b. Rood/groen/blauw (Gescheiden weergave van de verschillende kleuren) 2.1.9 2.1.7 Symbool wisbescherming 2.1.6 2.1.5 2.1.10 a c b d e f g h i j k l (Alleen indien ingesteld) 2.1.8 Datum/tijd 2.1.9 Beeldnummer/totaal aanwezige opnamen 1 2 68 / De indicaties De meeste objectieven met ROM-uitrusting, inclusief de EXTENDER-R 2x 11 269, (zie hiervoor de handleiding van camera en objectief) geven de hiervoor benodigde informatie. Met objectieven en extenders zonder ROM-uitrusting worden de indicaties niet getoond. Bij zoomobjectieven met ROM-uitrusting vindt de aanduiding gedeeltelijk plaats, bij de Vario-Elmar-R 4/80–200 echter maximaal tot 180 mm. In twee gevallen (Apo-Vario-Elmarit-R 2,8/ 70–180 en Vario-Elmar-R 4,2/105–280) wordt in principe alleen de eerste brandpuntsafstand getoond. 2.2 In het dataveld 2.2.5 2.2.4 2.2.3 2.2.2 2.2.1 2.2.6 2.2.7 2.2.8 2.2.9 2.2.10 2.2.11 2.2.1 Witbalans a. A voor automatische instelling1 b. voor gloeilampen c. voor TL-buizen d. voor zonlicht e. voor flitslicht f. voor lichte bewolking, nevel, enz. g. voor slagschaduw h. M (voorbeeld) – voor de handmatige instelling door meting i. 5000K (voorbeeld) directe instelbare waarde voor kleurtemperatuur 2.2.2 Belichtingscorrectie 2.2.5 Gekozen gebruikersprofiel (Alleen indien geselecteerd, geldt voor functies 2.2.1/.3/.8/.9/.10 en menu-instellingen) a. geen indicatie: huidige instelling(en) komt niet overeen met een opgeslagen gebruikersprofiel1 b. 0 Fabrieksinstelling (niet te wijzigen) c. 1 1. opgeslagen gebruikersprofiel d. 2 2. opgeslagen gebruikersprofiel e. 3 3. opgeslagen gebruikersprofiel 2.2.6 Accuconditie a. vol b. gedeeltelijk ontladen c. leeg 2.2.7 Opmerking over ISO PUSH (± 3 EV in stappen van 0,5 EV, via camera instelbaar) 2.2.3 Gevoeligheid a. ISO 1001 b. ISO 200 c. ISO 400 d. ISO 800 e. ISO PUSH (Hogere gevoeligheid, overeenkomend met ISO 1600, alleen via menusturing toegankelijk, bovendien verschijnt 2.2.7) 2.2.4 Resterend aantal opnamen (Alleen in combinatie met 2.2.3e) 2.2.8 Zelfontspanner ingeschakeld/aflopend (Tijdens de voorlooptijd knipperend) a. b. 2 seconden voorlooptijd 12 seconden voorlooptijd 2.2.9 Resolutie a. (3872 x 2576)1 b. (2896 x 1920) c. (1920 x 1280) d. (1280 x 848) 2.2.10 Compressie/bestandsformaat a. RAW1 b. TIFF c. JPEG FINE d. JPEG BASIC 2.2.11 Moiré-filterinstelling 1 Fabrieksinstellingen De indicaties / 69 De menupunten 70 / De menupunten Gebruikers Profiel Gebruikersprofiel/niet gespecificeerd profiel Van de beeld 3.2 Scherpte 3.3 Kleurverzadiging Van de beeld Van de beeld 3.4 Kontrast Verhoging van de instelbare 3.5 ISO Push hoogste ISO-filmgevoeligheid Beheer kleurruimte 3.6 Kleurbeheer 3.7 Format veranderen Resolutievermindering 3.8 Beeld Nummering 3.9 Auto Weergave Automatische weergave van telkens de laatste opname Grafiek voor indicatie van 3.10 Histogram de helderheidsverdeling 3.1 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 Monitor Kontrast Monitor Helderheid Auto Uit Akoestisch Signaal Language Datum Tijd Formatteren 3.19 Firmware 3.20 Reset 3.21 Interface Monitorcontrast Monitorhelderheid Automatische uitschakeling Toetsbevestigingstonen Taal Formatteren van de geheugenkaart Firmware-versie Gelijktijdig terugzetten van alle instellingen – op de fabrieksinstellingen Instelling van de Firewireinterface Verkorte handleiding Houd de volgende onderdelen gereed: • Camera • Instelring (A) met hulpmiddelen voor vervanging • Schuif voor het verwijderen van de cameraachterwand (B) • Digitale achterwand (C) met beschermende afdekking (Ca) • Voedingseenheid (D) • Accu (E) • Oplaadapparaat (F) • Geheugenkaart (G) Voorinstellingen Opmerkingen: • Meer over de bediening en procedures van de camera vindt u in de betreffende handleiding. • Voor de opnamen die op de hierna beschreven wijze zijn gemaakt, gelden de basisinstellingen van de verschillende functies (zie pag. 69). 1. Sluit het oplaadapparaat (F) aan om de accu op te laden (zie pag. 78). 2. Vervang de instelring van de camera door de meegeleverde ring (A) van de Digital-Modul-R (zie pag. 72). 3. Verwijder het accuvak van de camera. 4. Verwijder de camera-achterwand (zie pag. 74). 5. Plaats de digitale achterwand (C) op de camera (zie pag. 75). 6. Plaats de voedingseenheid (D) op de digitale achterwand (zie pag. 76). 7. Plaats de geladen accu in de voedingseenheid (zie pag. 77). 8. Plaats de geheugenkaart (G) (zie pag. 80). 9. Stel op de camera de gewenste modi/functies in. 10. Schakel de Digital-Modul-R in (zie pag. 81). 11. Stel datum en tijd in (zie pag. 87). Fotograferen 1. Stel zoals gewoonlijk scherp op de instelring. Let bij het bepalen van de uitsnede op de markeringslijnen voor het digitale formaat (zie pag. 72). 2. Maak de opname met een van de 3 ontspanners (zie pag. 82). Bekijken van opnamen Voor onbeperkte weergave: 1. Druk op de PLAY-knop (1.10) om de laatste opname te bekijken. 2. Druk op de linker of rechter kruisknop (1.14) om andere opnamen te bekijken. Opmerkingen: • Voor automatische, kortstondige weergave na elke opname is de modus Auto Weergave beschikbaar (3.9, zie pag. 81). • Met de INFO-functie (zie pag. 84) kunnen – bij kleinere weergave van het beeld – gelijktijdig extra opnamegegevens worden getoond. Vergroten van opnamen op het monitorbeeld (alleen bij normale weergave – via PLAY-knop – mogelijk; bij Auto Weergave – modus moet hiervoor eerst de PLAY-knop worden bediend). Draai de instelknop (1.13) naar rechts (met klokwijzers mee) om de getoonde opname vergroot te bekijken (zie pag. 96). Opmerking: Door draaien naar links (tegen klokwijzers in) kunnen voor een overzicht gelijktijdig 4, resp. 9 verkleinde opnamen worden bekeken (zie pag. 97). Wissen van opnamen (alleen bij normale weergave – via PLAY-knop – mogelijk; bij Auto Weergave – modus moet hiervoor eerst de PLAY-knop worden bediend). Druk de DELETE-knop (1.9) in en volg de aanwijzingen op de monitor (1.11, zie hiervoor ook pag. 98). Opmerking: De opnamen kunnen, bijv. tegen onbedoeld wissen, ook worden beschermd (PROTECT, zie pag. 100). Formatteren van de geheugenkaart 1. Druk op de MENU-knop (1.12). 2. Kies in het menu het menupunt Formatteren (3.13; er zijn meer bedieningsstappen nodig (zie pag. 70/86/102) om alle gegevens op de geheugenkaart te wissen. Verkorte handleiding / 71 Uitvoerige handleiding Belangrijke opmerkingen: • Enkele in deze handleiding beschreven handelingen gelden ook voor de bediening van de camera – dit wordt hier echter niet gedetailleerd behandeld. Meer over de bediening van de LEICA R8/R9 vindt u in de betreffende handleiding. • Flitsfunctie a. De TTL-flitsfunctie, d.w.z. het gebruik van de TTLinstelling van het flitsapparaat voor de besturing van de flitsbelichting door de camera, is in principe niet mogelijk. Reden: Deze TTL-flitsbelichtingsregeling is gebaseerd op de reflecterende eigenschappen van films. Het oppervlak van digitale beeldsensoren heeft echter meestal andere reflecterende eigenschappen. Daarom moet de computerbesturing (meestal A) of de handmatige functie van het betreffende flitsapparaat (meestal M) worden gebruikt. b. Daarentegen is de flitsmeting en -flitsbelichtingsmeting met de F-functie van de camera’s zonder beperking mogelijk. Bij de LEICA R9 en de overeenkomstig uitgeruste flitsapparaten is ook de HSSfunctie beschikbaar. Meer informatie staat in de handleiding van het betreffende flitsapparaat. c. Bij het gebruik van elektronenflitsers moet op de Digital-Modul-R de witbalans voor een juiste kleurweergave op Automatisch- (A), Elektronenflits of op de handmatige instelling door meting (M) worden ingesteld (zie pag. 90). • Afgezien van slechts een paar uitzonderingen gelden de in deze handleiding beschreven handelingen ook voor het gebruik met de cameramodellen LEICA R8 en LEICA R9. De specifieke uitzonderingen: a. In- en uitschakelen van de Digital-Modul-R Zie ”In- en uitschakelen”, pag. 81 b. Blokkering van de ontspanners Zie ”De ontspanners”, pag. 82 c. Gebruik van de B-functie Langdurige belichtingen met de B-functie zijn met beide cameramodellen mogelijk, bij de LEICA R9 echter alleen in combinatie met de zelfontspanner (zie pag. 95). d. Flitsfunctie De ontspanners van de LEICA R9 (niet echter van de LEICA R8) worden geblokkeerd als een geplaatst en paraat flitsapparaat op TTL is ingesteld (zie hiervoor). Voorbereidingen Wisselen van de instelringen De instelring in de camera moet door de meegeleverde (A) worden vervangen. Deze heeft een kader dat met het iets kleinere formaat van de sensor overeenkomt. Belangrijk: Motiefdelen die weliswaar in de zoeker zijn te zien, maar buiten dit kader liggen, worden door de sensor niet geregistreerd en verschijnen dus niet in beeld. Verwijderen 1. Verwijder eventueel een objectief als dit op de camera is geplaatst. Vervolgens 2. neem de pincet uit de houder van de meegeleverde instelring (afbeelding 1) en plaats de nokken aan de voorzijde van de pincet, zoals in afbeelding 2, achter de montageveer (achter de contactstrip in de bajonet, pijl). 1 72 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen 4. Grijp daarna met de pincet de brug van de instelring (rechtsvoor), 5. trek de instelring omhoog uit het kader en 6. neem deze dan aan de onderzijde eruit (afbeelding 4). 2 Belangrijk: gebruik voor het wisselen van de instelringen alleen de pincet, doe dit niet met de blote hand en let er daarbij op de instelring en de spiegel niet met de pincet of hand aan te raken om vuil en krassen op het gevoelige oppervlak te vermijden. 3. Trek de montageveer naar voren, zodat het kader samen met de instelring naar beneden klapt (afbeelding 3). 3 Plaatsen 1. Pak de instelring in de houder met de pincet bij de brug vast, 2. licht deze door lichte druk op de veergleuf uit het vak, 3. voer deze schuin naar boven in de bajonetopening en 4. leg deze in het kader. 5. Plaats de nokken aan de voorzijde van de pincet weer achter de montageveer van het kader en 6. druk het kader naar boven tot dit inklikt. Belangrijk: Gebruik geen kracht; controleer of de instelring goed in het kader ligt. 4 Leg de vervangen instelring met de pincet onder de veergleuf in de houder en laat deze in het vak klikken. Opmerking: Om de instelring tijdelijk veilig te bewaren, moet deze, zoals in afbeelding 5, in het daarvoor bestemde vak van de houder worden gelegd. 5 Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 73 Reinigen van de instelringen Stofdeeltjes kunnen met behulp van de meegeleverde kwast worden verwijderd. Er wordt geadviseerd de kwast in de daarvoor bestemde uitsparing in de houder te steken en de instelringen met de pincet over het kwasthaar te leiden. Grove vuildeeltjes en vingerafdrukken worden in een ultrasoon bad bij de opticien of bij de klantenservice van Leica Camera AG verwijderd. Opmerking: Een schoon en vers ultrasoon bad gebruiken; instelring met de pincet vasthouden en 3–4 minuten onderdompelen, niet slechts erin leggen. Belangrijk: Probeer niet een instelring met lenspapier of een doek te reinigen - het oppervlak kan daarbij zo sterk worden beschadigd dat de instelring onbruikbaar wordt. Verwijderen van het batterijvak/ een geplaatste motor De voedingseenheid van de Digital-Modul-R heeft zoals de Motor-Winder-R8/R9 / Motor-Drive-R8/R9 een eigen, vast geïntegreerd klemdeel. Daarom moeten het batterijvak, resp. een geplaatste motor van de camera worden verwijderd. Verwijderen van de camera-achterwand 1. Openen van de camera-achterwand. 2. Plaats de schuif B zoals in afbeelding 1 aan de binnenzijde van de achterwand. De sleuven in de schuif moeten voor een goede geleiding op de verticale strip rechts naast de as (pijl) liggen. 2 Ga voor het plaatsen van de camera-achterwand in de omgekeerde volgorde te werk. Daarna de instelring in het ultrasoonapparaat met gedestilleerd water 3-4 minuten naspoelen. Opmerkingen: • Bij gebruik van water dat niet gedestilleerd is, kunnen vlekken ontstaan. • Ultrasoon bad en gedestilleerd water mogen niet worden verwarmd. Bij het uitnemen van de instelring het achtergebleven water licht afschudden en ter droging in de houder leggen. 74 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen 3. Druk de schuif en daarmee de beweegbare bovenste scharnierpen van de achterwand naar beneden. De achterwand is daarmee ontgrendeld en kan 4. worden gekanteld (afbeelding 2) en verwijderd. 1 Plaatsen van de Digital-achterwand 1. Zet de onderste, starre scharnierpen (1.1) van de Digital-achterwand, die hiervoor iets scheef wordt geplaatst, in het onderste deksellager van de camera (afbeelding 3). Camera en achterwand vormen daarbij ongeveer een hoek van 90°. 3 2. Druk de rode schuif (Cb) op de beschermafdekking (Ca) – en daarmee de beweegbare bovenste scharnierpen – naar beneden (afbeelding 4), 3. houd deze daar, 4. kantel de Digital-achterwand in de juiste stand, en 5. laat de bovenste scharnierpen (1.2) door vrijgave van de schuif in het bovenste deksellager grijpen. 6. Druk voor het ontgrendelen van de beschermafdekking op de linkerkant van de wip (Cc, afbeelding 5), 5 7. trek de beschermafdekking (Ca) naar rechts (ca. 5 mm, afbeelding 6) en neem deze voorzichtig verticaal van de achterwand af. Belangrijk: • De Digital-achterwand moet zo mogelijk in een stofvrije omgeving worden geplaatst en verwijderd. • Vermijd daarbij zorgvuldig het sensoroppervlak aan te raken of vuil te laten worden. Vingerafdrukken kunnen bijvoorbeeld het sensor-afdekglas onherstelbaar beschadigen! 4 Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 75 • Plaats de afdekking altijd direct na het verwijderen van de Digital camera-achterwand en verwijder deze uitsluitend voor het plaatsen op de camera. Dit is ook nodig om het kleurfilter tegen verbleken door langere inwerking van fel licht of UV-straling te beschermen. • Zorg er daarbij voor dat ook de afdekking stofvrij is. • Als de sensor toch vuil is, d.w.z. reiniging nodig is, moeten om beschadiging te vermijden de aanwijzingen in het gedeelte ”Reinigen van de sensor” (zie rechts) in acht worden genomen. Aanbrengen van de voedingseenheid 1. Plaats de voedingseenheid (D) aan de onderkant en recht op de camera en Digital-achterwand en schuif deze naar boven tot de achterrand daarbij over de Digital-achterwand valt. 8. Sluit de camera door aandrukken van de Digitalachterwand. De vergrendeling gaat daarbij automatisch – precies zoals bij de camera-achterwand. Ga voor het verwijderen van de Digital-achterwand in de omgekeerde volgorde te werk. 2. Borg de verbinding met de knevel (1.40) door het aantrekken (met de klokwijzers mee) van de bevestigingsschroef. Reinigen van de sensor Als stof- of vuildeeltjes op het sensor-afdekglas hechten, kan dit, afhankelijk van de grootte, door donkere punten of vlekken op de opnamen zichtbaar worden. De Digital-Modul-R kan voor reiniging van de sensor tegen een vergoeding naar de klantenservice van Leica Camera AG worden gestuurd, deze reiniging maakt geen deel uit van de garantie. Wanneer u de reiniging zelf wilt doen, moet u beslist de volgende aanwijzingen in acht nemen. 76 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen Belangrijk: Leica Camera AG biedt geen garantie voor schade die door de gebruiker bij het reinigen van de sensor wordt veroorzaakt. Om nog meer vervuiling te vermijden, moeten inspectie en reiniging van de sensor zo mogelijk in een stofvrije ruimte plaatsvinden. Bij de inspectie voor en na de reiniging is een loep met 8-voudige of 10-voudige vergroting zeer behulpzaam. Belangrijk: • Probeer niet stofdeeltjes met de mond van het sensor-afdekglas te blazen; de kleinste druppeltjes speeksel kunnen al moeilijk te verwijderen vlekken veroorzaken. • Hogedrukreinigers op lucht met hooge druk mogen niet worden gebruikt, omdat deze ook schade kunnen veroorzaken. • Voorkom zorgvuldig dat het sensoroppervlak bij de inspectie en reiniging met een of ander vast voorwerp in aanraking komt. Zwak aanhechtend stof kan met schoon, evt. geïoniseerd gas zoals lucht of stikstof van het sensor-afdekglas worden geblazen. Hiervoor kan een (rubber-) blaasbalg zonder kwast worden gebruikt. Ook speciale, drukloze reinigingsspray’s zoals bijv. ”Tetenal Antidust Professional” kunnen volgens de gebruiksaanwijzing worden gebruikt. Wanneer de aangehechte deeltjes op de beschreven wijze niet zijn te verwijderen, adviseert Leica de reiniging met ”Sensor Swab” (type 3, breedte 24 mm) samen met de reinigingsoplossing ”Eclipse” van de firma Photographic Solutions Inc.. Gebruik voor de reiniging van de sensor niet de meegeleverde pec*paddoekjes. Neem, afgezien hiervan, zorgvuldig de meegeleverde handleiding van de producten in acht. Meer informatie en verkooppunten voor dit reinigingssysteem vindt u onder: http://www.photosol.com. Plaatsen en verwijderen van de accu in/verwijderen uit de voedingseenheid Plaatsen 1. Schakel de Digital-Modul-R uit (zie pag. 81). 2. Houd de accu zodanig dat de kant met de pasvorm (1.54) naar voren wijst (naar het objectief). 3. Breng de accu in de ontstane ruimte aan en 4. schuif deze helemaal naar links. Daarbij vergrendelt de accu automatisch na het overwinnen van de veerkracht. Opmerkingen: • De accu moet worden opgeladen voordat de DigitalModul-R de eerste keer wordt gebruikt (zie pag. 78). • Voor het verwijderen van de accu moet de DigitalModul-R worden uitgeschakeld. Instellen van de lusbreedte Door de geïntegreerde lus (1.26) kan – ook na langere duur en in combinatie met lange en zware objectieven – het toestel gemakkelijk worden gebruikt en gedragen. De afbeeldingen tonen hoe u de lusbreedte kunt aanpassen. Verwijderen 5. Druk de ontgrendelingsschuif 1.44 omhoog. De accu springt vervolgens door de veerkracht zo ver naar voren dat deze 6. kan worden verwijderd. Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 77 Opladen van de accu De krachtige lithium-ionen accu (E) voorziet zowel de LEICA DIGITAL-MODUL-R alsook de LEICA R8/R9 van de noodzakelijke energie en kan snel worden opgeladen. Let op: • Uitsluitend het in deze handleiding genoemde en beschreven accutype, resp. de door Leica Camera AG genoemde en beschreven accutypen mogen in de Digital-Modul-R worden gebruikt. • De accu mag uitsluitend met het hiervoor bestemde apparaat en alleen zoals hierna beschreven worden opgeladen. • Het gebruik van de accu tegen de voorschriften en het gebruik van accu’s die niet zijn voorgeschreven, kunnen onder bepaalde omstandigheden tot een explosie leiden. • Het meegeleverde oplaadapparaat mag uitsluitend voor het opladen van dit accutype worden gebruikt. Probeer dit niet voor andere doeleinden te gebruiken. • Zorg ervoor, dat de gebruikte netcontactdoos vrij toegankelijk is. • Het oplaadapparaat mag alleen in een gesloten, droge ruimte worden gebruikt. • Het oplaadapparaat moet tegen vocht worden beschermd en mag alleen worden gereinigd als de netstekker eruit is getrokken. • Het oplaadapparaat mag niet worden geopend. Reparaties mogen uitsluitend door een erkende werkplaats worden uitgevoerd. 78 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen • Gooi accu’s nooit in vuur, omdat ze anders kunnen exploderen. • Defecte accu’s moeten volgens de aanwijzingen van de fabrikant worden afgevoerd. Opmerkingen: • De accu kan alleen buiten de voedingseenheid (D), d.w.z. uitsluitend in het oplaadapparaat worden opgeladen. In de voedingseenheid wordt deze ook bij aansluiting op het net (zie pag. 79) niet opgeladen. • De accu moet voordat de Digital-Modul-R de eerste keer wordt gebruikt, worden opgeladen. • De accu moet een temperatuur hebben van 0°–35°C om te kunnen worden opgeladen (anders wordt het oplaadapparaat niet ingeschakeld). • Lithium-ionen accu’s als die van de Digital-Modul-R ontwikkelen geen ”memory-effect”. Ze kunnen daarom altijd en onafhankelijk van de accuconditie worden opgeladen. Als een accu bij het begin van opladen deels is ontladen, wordt een volledige oplading sneller bereikt. • Tijdens het opladen wordt de accu warm. Dit is normaal en niet een storing. • Een nieuwe accu bereikt zijn volledige capaciteit pas na 2–3 maal volledig ontladen en opladen. • Voor een maximale levensduur van de accu moet deze niet voortdurend aan extreem hoge of lage temperaturen worden blootgesteld (bijv. in een stilstaande auto in de zomer, resp. winter). Ook moet de accu niet a. volledig worden opgeladen zonder deze spoedig daarna te gebruiken (kan capaciteitsverlies veroorzaken), en ook niet b. meerdere maanden zonder tussentijdse oplading worden weggelegd (wegens de onvermijdelijke, langzame zelfontlading). • De levensduur van elke accu is – zelfs bij optimaal gebruik – begrensd! Na honderden keren opladen wordt de gebruiksduur tussen de opladingen duidelijk korter. Sluit het oplaadapparaat (C) aan, d.w.z. de kabelstekker (1.50) in de bus van de accu (1.55) en de netstekker (1.52) in een contactdoos. • Beide LED’s (groen/POWER, 1.48; rood/CHARGE, 1.47) branden als aanduiding voor een goed oplaadproces. Na een geslaagde oplading – ca. 2 uur1 – gaat de rode LED uit en de laadstroom wordt uitgeschakeld. Er is echter geen gevaar voor overlading. Daarna moet het oplaadapparaat toch van het net worden geschakeld. Een foutieve, resp. nog niet mogelijke oplading wordt door de volgende LED-indicaties aangegeven: LED brandt niet LED knippert Groene / POWER-LED a. Netaansluiting niet – in orde b. Aangesloten accu is niet op te laden Rode / Accu wordt niet opgeladen a. Accutemperatuur CHARGE-LED a. Accu niet goed buiten het hieronder aangesloten genoemde gebied (0°–35°) b. Aangesloten accu al b. Accu diep ontladen, volledig opgeladen wordt eerst gepulst voorgeladen Wanneer een storing niet aan de hand van de oorzaken in de tabel kan worden verholpen, moet u zich tot uw handelaar, de vertegenwoordiging van Leica in uw land, of tot Leica Camera AG wenden. Met een volledig opgeladen accu is een gebruiksduur van ca. 3 uur beschikbaar. 1 Deze tijd kan bij een lage accutemperatuur of een oudere accu ook 2 tot 3 uur bedragen, resp. bij een nog gedeeltelijk opgeladen accu ook (aanzienlijk) korter zijn. Indicaties accuconditie (2.2.6) De conditie van de accu wordt in het dataveld (1.21) aangegeven (echter niet als de netadapter is aangesloten, zie volgende gedeelte). = voldoende capaciteit = minder capaciteit = vervangen of opnieuw opladen van de accu noodzakelijk Opmerkingen: • Verwijder de accu als u de camera/de DigitalModul-R langere tijd niet gebruikt. Schakel eerst beide toestellen uit. • Ongeveer 3 maanden nadat een accu in de DigitalModul-R camera is uitgeput, moeten datum en tijd opnieuw worden ingesteld (zie pag. 87). Netvoeding U kunt de eenheid camera/Digital-Modul-R ook met de als accessoire verkrijgbare netadapter (best. nr. 14 452) op het net gebruiken om onafhankelijk van de accucapaciteit te zijn. Gebruik Met de netadapter kan – bij gebruik op een vaste locatie – een LEICA R8/9 met geplaatste LEICA DIGITALMODUL-R gedurende een onbeperkte periode worden gebruikt. Bij studio-opnamen of langdurige opnamen kan deze ten opzichte van de standaardvoeding met een verwisselbare accu het gebruik aanzienlijk vergemakkelijken. Voor de verbinding: 1. De 8-polige stekker (1.57 a) wordt in de overeenkomstige bus (1.46) van het voedinggedeelte van de Digital-Modul-R gestoken, waarbij erop moet worden gelet dat de markeringen op de stekker en bus tegenover elkaar staan (op de behuizing van de DigitalModul-R aangegeven door een witte punt, 1.46a). Daarna wordt de verbinding door vastschroeven van de kartelmoer op de stekker geborgd. 2. Sluit vervolgens het netsnoer (1.60) van het betreffende systeem aan, d.w.z. de kleine stekker van het netsnoer (1.60 a) op de bus 2 en de netstekker (1.60 b) op een contactdoos. • De LED 1.59 brandt als bevestiging van een goede netverbinding. Opmerkingen • De netadapter schakelt automatisch over op de aanwezige netspanning. • De accu wordt bij gebruik van netspanning niet geladen. • De accu hoeft voor gebruik van netspanning niet in de Digital Modul-R te blijven. • Tijdens gebruik op een netverbinding kan de DigitalModul-R opwarmen – dit is normaal en geen storing. • Tijdens gebruik van netspanning moet de verbinding van de Digital-Modul-R met de netadapter niet worden onderbroken. Veiligheidsaanwijzingen • De netadapter mag uitsluitend op een geschikte spanningsbron worden aangesloten, d.w.z. op een bron die in deze handleiding wordt genoemd. Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen / 79 • Deze mag alleen in een gesloten, droge ruimte worden gebruikt. • Deze moet tegen vocht, olie en vet worden beschermd. • Deze mag wegens gevaar voor oververhitting niet worden afgedekt. • Deze mag in geen geval in de buurt van brandbare gassen worden gebruikt. • Zorg ervoor, dat de gebruikte netcontactdoos vrij toegankelijk is. • De netadapter mag uitsluitend met uitgetrokken netstekker en een droge doek worden gereinigd. • Bij beschadiging van de behuizing of de netstekker mag het toestel niet in gebruik worden genomen. • Deze mag niet worden geopend. Reparaties mogen uitsluitend door een erkende werkplaats worden uitgevoerd. Plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart De LEICA DIGITAL-MODUL-R slaat de opnamegegevens op een uiterst compacte SD- (Secure Digital) kaart op. Als alternatief kunnen ook MultiMediaCards worden gebruikt. SD-geheugenkaarten en MultiMediaCards zijn kleine, eenvoudige en uitwisselbare externe geheugenmedia. SD-geheugenkaarten, vooral die met een grote capaciteit, maken een aanzienlijk snellere registratie en weergave van gegevens mogelijk. Ze hebben een schakelaar voor schrijfbeveiliging, waarmee tegen onopzettelijk opslaan en wissen kan worden beschermd. Deze schakelaar is als schuif op de niet afgeschuinde kant van de kaart uitgevoerd en beveiligt gegevens in zijn onderste stand die met LOCK is gemarkeerd. 80 / Uitvoerige handleiding / Voorbereidingen SD-geheugenkaarten en MultiMediaCards zijn er van meerdere aanbieders en met verschillende capaciteiten. Tot de leveringsomvang van de LEICA DIGITAL-MODUL-R behoort een 512 MB SD-geheugenkaart. Opmerking: Raak de contacten van de geheugenkaart niet aan. 1. Schakel de Digital-Modul-R met de OK/OFF knop (1.15) uit. 2. Open de afdekklep (1.18) boven de sleuf van de geheugenkaart aan de rechterzijde van de DigitalModul-R, door deze eerst volgens het pijlsymbool iets naar achteren te drukken/trekken. De door een veer ondersteunde klep springt vervolgens zelfstandig open. 3. Plaats de geheugenkaart (G) met de contacten naar achteren - en met de afgeschuinde hoek naar boven wijzend in de sleuf (1.24). Schuif deze tegen de veerweerstand in helemaal naar binnen tot deze hoorbaar inklikt. 4. Sluit de klep weer door deze naar voren te schuiven tot deze inklikt. Ga voor het verwijderen van de geheugenkaart in de omgekeerde volgorde te werk. Voor ontgrendeling moet de kaart – zoals aangegeven op de klep – eerst nog iets verder naar binnen worden geschoven. Opmerkingen: • Als de geheugenkaart niet is te plaatsen, controleert u de juiste uitlijning. • Als de klep na het verwijderen van de geheugenkaart niet is te sluiten, probeert u het na nogmaals plaatsen en verwijderen van de geheugenkaart. • Wanneer u de afdekklep (1.16) opent en de geheugenkaart eruit neemt, verschijnt op de monitor (1.11) een waarschuwing in plaats van de betreffende indiLet op Geen SD-kaart caties: • Verwijder de geheugenkaart of accu niet, resp. verbreek de netaansluiting niet zolang de LED (1.20) als aanduiding van de opname-registratie en/of gegevensopslag op de kaart brandt. Anders kunnen de gegevens op de kaart worden vernield en kan de Digital-Modul-R verkeerd werken. • Omdat elektromagnetische velden, elektrostatische lading evenals defecten aan de Digital-Modul-R en kaart tot beschadiging of verlies van gegevens op de geheugenkaart kunnen leiden, is het raadzaam de gegevens naar een computer te kopiëren en daar op te slaan (zie pag. 103). • Om dezelfde reden wordt geadviseerd de kaart in principe in het meegeleverde, antistatische foedraal te bewaren. De belangrijkste instellingen/ Bedieningselementen In- en uitschakelen Inschakelen De Digital-Modul-R wordt met een van de drie ontspanners (camera-ontspanner/hoofd-[1.27] en verticaalontspanner [1.28]) of met de diafragmaschuif van de camera ingeschakeld, resp. op de LEICA R9 ook met de hoofdschakelaar. De LED (1.20) licht even op en de indicaties in het dataveld (1.21) verschijnen (zie pag. 69; evt. tot de Digital-Modul-R automatisch uitschakelt, zie volgende gedeelte). Op de monitor (1.11) verschijnt gelijktijdig het Leica-logo – en gaat uit als de paraatstand is bereikt (na ca. 3 s). Wanneer de terugmeldingstonen zijn ingeschakeld (Acoustisch Signaal, 3.14, zie pag. 88), geven ze ook de paraatheid aan. Opmerking: Na het plaatsen en inschakelen van de Digital-Modul-R moet worden gecontroleerd of de sluiter gespannen is en het toestel daarmee paraat is. Als dit niet het geval is, kan dit altijd met de sneltransporthendel van de camera plaatsvinden of, na het inschakelen van de Digital-Modul-R, door (opnieuw) aantippen van een van de ontspanners (zie hiervoor ook ”De ontspanners”, pag. 82). Uitschakelen De Digital-Modul-R wordt met zijn OK/OFF knop (1.15) uitgeschakeld, resp. op de LEICA R9, ook met zijn hoofdschakelaar. De indicaties op de monitor (1.11) en in het dataveld (1.21) verdwijnen. De Digital-Modul-R wordt automatisch uitgeschakeld als via de menusturing een automatische uitschakeltijd is ingesteld (Auto Uit, 3.13, zie pag. 70/86/88) en binnen deze tijd geen bediening plaatsvindt. Fotograferen Na het inschakelen is de Digital-Modul-R in principe paraat voor opnamen, d.w.z. de monitor (1.11) blijft – na het bereiken van de paraatstand – donker. De bediening van de camera, inclusief de instelling van alle camerafuncties, blijft ook bij het gebruik van de Digital-Modul-R volledig ongewijzigd. Alleen bij de bepaling van de uitsnede moet u op de markeringslijnen voor het digitale formaat (zie pag. 72) op de instelring letten. In de weergavemodus (zie volgende gedeelte) kunt u altijd weer door aantippen van een van de ontspanners (zie pag. 82), resp. bedienen van de camera-diafragmaschuif, terugkeren naar de opnamemodus. Kiezen van de weergavemodi Voor de weergave van opnamen kan uit twee modi worden gekozen: qua tijd onbegrensde weergave – PLAY, en kortstondige weergave na de opname – Auto Weergave. Qua tijd onbegrensde weergave - PLAY Door het bedienen van de PLAY-knop (1.10) kan altijd voor weergave worden gekozen. Op de monitor verschijnt het laatste opgenomen beeld evenals de betreffende indicaties (zie pag. 68). Wanneer echter geen beeldbestand op de geplaatste geheugenkaart aanwezig is, verschijnt na omschakeling op weergave de melding: Geen geldige afbeelding om weer te geven. Automatische weergave van telkens de laatste opname - Auto Weergave In de modus Auto Weergave wordt elk beeld direct na de opname op de monitor (1.11) getoond. Op deze wijze kunt u bijv. snel en eenvoudig controleren of het beeld gelukt is of herhaald moet worden. Voor het getoonde beeld kunnen in deze modus de duur van de weergave en de getoonde opnamegegevens met of zonder histogramm worden vastgelegd(zie hiervoor pag. 84). Uitvoerige handleiding / Instellingen / 81 Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) het punt Auto Weergave (3.9), in het bijbehorende submenu eerst het punt Tijd, en in het daarna verschijnende submenu de gewenste functie, resp. duur: (Uit, 1 Seconde, 3 Seconden, 5 Seconden). Voor de weergave met of zonder histogramm (zie hiervoor ook pag. 84) roept u weer het eerste submenu op, kiest u Histogram, en hier de gewenste variant (Standaard, Zonder). Met een van de volgende handelingen kan in de modus Auto Weergave altijd naar de normale, d.w.z. qua tijd onbegrensde PLAY-weergave worden teruggeschakeld: Bedien de PLAY-(1.10), DELETE-(1.9), PROTECT-(1.7), INFO-(1.6), MENU-(1.12), OK/OFF(1.15) knop of gebruik de loepfunctie (zie pag. 96) met de instelknop (1. 13). Opmerking: Wanneer met de functie voor serieopnamen (zie pag. 83) of de automatische belichtingsserie (zie pag. 83) werd gefotografeerd, wordt in beide weergavemodi eerst het laatste beeld van de serie getoond. In het gedeelte ”De weergave”, vanaf pag. 96 is beschreven hoe u de andere opnamen van de serie kunt kiezen en welke mogelijkheden u bij de weergave nog meer hebt. 82 / Uitvoerige handleiding / Instellingen De ontspanners Er zijn op de camera en op de Digital-Modul-R in totaal drie ontspanners die u afhankelijk van de situatie en/of persoonlijke voorkeur kunt gebruiken. Alle drie, de camera-ontspanner en de twee op de DigitalModul-R (1.29/30) werken hetzelfde, d.w.z. in drie stappen: 1. Kort aantippen activeert het meetsysteem en start een evt. vooraf gekozen zelfontspanner-voorlooptijd. Als de Digital-Modul-R is uitgeschakeld, wordt deze hierdoor ingeschakeld (zie pag. 81). Opmerkingen: • De paraatstand wordt bij het inschakelen na ca. 3 s bereikt. • Evt. moet na het inschakelen de sluiter van de camera nog worden gespannen - of handmatig met de sneltransporthendel of door opnieuw aantippen van een van de ontspanners; zie hiervoor ook ”Inschakelen”, pag. 81). • De ontspanners blijven geblokkeerd a. als het interne tussengeheugen (tijdelijk) vol is, bijv. na een serie van 10 opnamen, b. als de geplaatste geheugenkaart vol is, c. als geen geheugenkaart is geplaatst of d. als geen zelfontspanner-voorlooptijd is ingesteld, resp. al loopt. 2. Als tot het drukpunt wordt ingedrukt en vastgehouden, wordt in deze stand de gemeten belichtingswaarde bij selectieve meting, resp. voor de LEICA R9 ook bij integraalmeting in de automatische belichtingsmodi A, T en P opgeslagen. 3. Bij doordrukken worden camera en Digital-Modul-R geactiveerd, de opname vindt plaats en de gegevens worden op de geheugenkaart opgeslagen. Opmerkingen: • Een in de Digital-Modul-R geïntegreerde motor zorgt na elke opname voor het spannen van de sluiter. Als alternatief kunt u dit, bijv. om de accu te sparen of geluid te vermijden, ook handmatig met de sneltransporthendel van de camera doen. Zolang de sneltransporthendel in de paraatstand, d.w.z. uitgeklapt is, vindt geen motorische aandrijving plaats. • Er kunnen via de menusturing toetsbevestigingstonen worden geselecteerd (Akoestisch Signaal, 3.14, zie pag. 88). • Om bewegingsonscherpte te voorkomen moet de ontspanner gelijkmatig en niet met een schok worden ingedrukt. Serieopnamen Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u dankzij de geïntegreerde motor voor de sluiterspanning niet alleen afzonderlijke opnamen - hendel 1.30 op (S [single]), maar ook opnameseries maken – hendel op (C [continuous]), bijv. om een bewegingsproces in meerdere stappen vast te leggen. Afgezien van de bediening van de ontspanner vinden serieopnamen op dezelfde manier plaats als afzonderlijke opnamen: Wanneer u een ontspanner slechts kort indrukt, worden steeds afzonderlijke opnamen gemaakt. Er worden echter serieopnamen gemaakt zolang u de ontspanner helemaal ingedrukt houdt (en de capaciteit van de geheugenkaart voldoende is). Afhankelijk van de ingestelde resolutie (zie pag. 89) en het compressiepercentage/bestandsformaat (zie pag. 89) kunnen maximaal ca. 2 beelden per seconde en maximaal 10 stuks achterelkaar worden opgenomen. Precieze gegevens over het totaal aantal opnamen dat op de meegeleverde geheugenkaart van 512 MB kan worden vastgelegd, vindt u in de tabel op pag. 89. Automatische belichtingsseries Veel aantrekkelijke motieven zijn erg contrastrijk en hebben zowel zeer lichte alsook zeer donkere gebieden. Afhankelijk van het deel waarop u uw belichting afstemt, kan het beeldeffect verschillend zijn. In zulke gevallen kunt u met de automatische belichtingsserie meerdere alternatieven met een getrapte belichting maken. Daarna kunt u de geschiktste opname voor gebruik kiezen. Bij de Digital-Modul-R bestaat een automatische belichtingsserie (bracketing) uit telkens 3 opnamen. Met de hendel 1.29 kunnen twee trappen worden gekozen: De opnamen worden met 1/2 EV (±0.5), resp. 1 EV (±1) verschillend belicht. Afhankelijk van de modus die op de Digital-Modul-R is ingesteld, worden de verschillende belichtingen door wijziging van het diafragma (bij T), de sluitertijd (bij A en M) of beide (bij P) gerealiseerd. De belichtingen vinden plaats in de volgorde: correcte belichting, onderbelichting, overbelichting. De functie is niet beschikbaar als de hendel op 0 staat. Opmerkingen: • Bij automatische belichtingsseries vinden de drie opnamen – bij ingeklapte sneltransporthendel van de camera (zie hiervoor ”De ontspanners”, pag. 82) – steeds automatisch achterelkaar plaats en wel onafhankelijk van de instelling op serieopnamen of afzonderlijke opnamen (zie vorige gedeelte). • Zolang de hendel in de betreffende standen staat, worden door opnieuw bedienen of het ingedrukt houden van een van de ontspanners en de instelling op serieopnamen/C staat, meer belichtingsseries gemaakt, d.w.z. de hendel moet worden teruggezet als geen belichtingsseries meer moeten worden gemaakt. Bij instelling op afzonderlijke opnamen/S wordt slechts één belichtingsserie gemaakt en voor nog een serie moet de hendel 1.29 in dit geval eerst op 0 en vervolgens weer op de gewenste trap worden gezet. • Afhankelijk van de beschikbare combinatie sluitertijd/diafragma kan het werkgebied van de automatische belichtingsserie beperkt zijn. Opmerkingen: • De maximale beeldfrequentie van 2 b/s wordt uitsluitend met sluitertijden van 1/500 s en sneller gehaald. • Onafhankelijk van het aantal opnamen in een serie, wordt met de functies PLAY (zie pag. 81) en Auto Weergave (3.9, zie pag. 81) altijd de laatste opname getoond. De overige opnamen van de serie kunnen door indrukken van de rechter en/of linker kruisknop (1.14) worden gekozen. Uitvoerige handleiding / Instellingen / 83 Monitor en dataveld De LEICA DIGITAL-MODUL-R heeft twee indicaties die samen met het toestel kunnen worden ingeschakeld. De monitor De kleurenmonitor (1.11) is voor het bekijken van de opnamen op de geheugenkaart. Opmerking: In een digitale spiegelreflexcamera dekt de zwenkspiegel de sensor af – behalve in het korte ogenblik van de opname. Daarom kan – in tegenstelling tot digitale zoekercamera’s – geen ”live”-beeld worden getoond. Een monitorbeeld is daarom alleen in de weergavemodus beschikbaar (zie pag. 81) en moet met de PLAY-knop (1.10) worden ingeschakeld. Om goed te kunnen bekijken, wordt slechts in de kopregel het beeldnummer (2.1.2) aangegeven, resp. bij beschermde opnamen (zie pag. 100) als aanduiding het -teken (2.1.1/.7), bij vergrote, resp. ook uit het midden verschoven weergave als aanduiding rechtsonder een symbool ( , 2.1.3) getoond, dat – ongeveer – qua positie en grootte de getoonde uitsnede is. 84 / Uitvoerige handleiding / Monitor en dataveld Instellen van monitorhelderheid en -contrast Helderheid en contrast van het monitorbeeld kunnen via de menusturing (zie pag. 70/86, Monitor Helderheid, 3.12 / Monitor Kontrast, 3.11;) in telkens drie stappen – Hoog, Standaard of Laag – worden ingesteld, zodat u deze optimaal aan de situatie, d.w.z. de aanwezige lichtomstandigheden, kunt aanpassen. Opmerking: De instelling van de helderheid heeft invloed op de gebruiksduur van de accu: Hoe helderder, hoe hoger het stroomverbruik en daarom is de gebruiksduur des te korter. Weergave van de opnamegegevens Met de INFO-knop (1.6) kunt u een hele reeks van opnamegegevens samen met een verkleind beeld laten zien. Via de menusturing (Histogram, 3.10) kunt u bovendien verschillende histogramvarianten kiezen (zie volgende gedeelte). Het histogram Het histogram (2.1.5) geeft de helderheidsverdeling van de opname weer. Daarbij komt de horizontale as overeen met de tinten, die van zwart (links) via grijs naar wit (rechts) lopen. De verticale as komt overeen met de hoeveelheid pixels van de helderheid. Deze grafische weergave maakt – naast de beeldindruk zelf – een extra snelle en eenvoudige beoordeling van de belichtingsinstelling van de opname mogelijk. Bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u uit vier varianten van het histogram kiezen: gebaseerd op de totale helderheid of gebaseerd op de 3 basiskleuren rood/groen/blauw en telkens naar keuze met of zonder aanduiding (rood) van de gebieden die in het beeld geen tekening meer vertonen, d.w.z. te licht zijn (clipping). Opmerking: De histogramindicatie heeft altijd betrekking op de actueel getoonde uitsnede van de opname. A B C A: Overwegend donkere pixels, slechts weinig lichte: onderbelichting B: Het merendeel van de pixels vertoont een gemiddelde helderheid: juiste belichting C: Overwegend lichte pixels, slechts weinig donkere: overbelichting Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Histogram (3.10) en in het bijbehorende submenu de gewenste functie: (Standaard histogram zonder begrenzing, Standaard histogram met begrenzing, RGB histogram zonder begrenzing, RGB histogram met begrenzing). Opmerking: Het histogram is bij de gelijktijdige weergave van meerdere verkleinde, resp. vergrote opnamen (zie pag. 96) niet beschikbaar. Het dataveld In het dataveld (1.21) worden de basisinstellingen (zie hiervoor ook pag. 69, en de volgende gedeelde) getoond die met de instelknop (1.13) zijn gekozen. Eventueel kan het dataveld worden verlicht door de -knop (1.19) te bedienen. Door de knop nog eens te bedienen wordt de verlichting weer uitgeschakeld. Om de accu te sparen schakelt deze zichzelf na 12 s uit. De instelprocedures De functies en instellingen van de LEICA DIGITALMODUL-R zijn in twee groepen verdeeld: A. Basisinstellingen voor de opname, en B. Menufuncties. A. Basisinstellingen Bij deze opname-basisinstellingen zijn de instellingen gegroepeerd die het meest voor de aanpassing aan verschillende motieven, gebruiksdoeleinden, enz. nodig zijn: 1. Compressiepercentage/bestandsformaat (COMP [compression], zie pag. 89) 2. Resolutie (RES [resolution], zie pag. 89) 3. Gevoeligheid (ISO, zie pag. 92) 4. Interferentiepatronen (Moiré, zie pag. 93) 5. Witbalans (WB, zie pag. 90) Eveneens tot deze groep behoren: 6. Gebruikersprofielen (USER, zie pag. 94) 7. Zelfontspanner ( , zie pag. 95) De betreffende instellingen van deze functies worden bij ingeschakelde Digital-Modul-R in het dataveld (1.21) getoond. Voor een snelle en eenvoudige bediening worden deze functies allemaal direct met de keuzeknop (1.22) gekozen, die zich naast het dataveld bevindt. De eigenlijke instelling van deze functies is in alle gevallen gelijk: 1. Kies de gewenste functie door draaien van de keuzeknop (zodanig dat de betreffende tekst tegenover de indexstreep (1.22a) staat). 2. Druk in het midden van de knop op de SET-knop (1.23). • In het dataveld zijn dan alleen nog de indicaties van de gekozen functie te zien. 3. Stel – bij ingedrukt gehouden SET-knop – met de instelknop (1.13) de gewenste waarde in. 4. De waarde wordt overgenomen als de SET-knop (1.23) wordt losgelaten. De functie witbalans (WB) vereist meer instellingen. De toelichtingen, en meer bijzonderheden over de andere functies, vindt u in de betreffende gedeelten. Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 85 B. Menufuncties De functies (zie ”De menupunten”, pag. 70) die in het menu zijn gegroepeerd, betreffen de voorinstelling van de Digital-Modul-R, de vooraf ingestelde beeldeigenschappen voor de opname, de aanpassing van de beeldbestanden na de opname tot het wissen van alle gegevens, evenals de keuze van het gewenste histogram bij de weergave van de beelden. Ook bij de menufuncties vindt de instelling in principe op dezelfde wijze plaats, maar nu met de knoppen rechts naast de monitor, die in dit geval ook als weergave dient: 1. Roep het menu op door indrukken van de MENUknop (1.12). • Vervolgens verschijnen de eerste 7 menupunten op de monitor (1.11). Het huidige actieve menupunt heeft altijd een zwarte achtergrond en is rood omrand. Rechts op de regel staat altijd de vooraf ingestelde functievariant. 86 / Uitvoerige handleiding / Menufuncties 2. Het gewenste menupunt kunt u door draaien van de instelknop (1.13) of met de bovenste/onderste kruisknop (1.14) kiezen. 4. De gewenste functievariant kunt u dan weer door draaien van de instelknop (1.13) of met de bovenste/onderste kruisknop (1.14) kiezen. Opmerking: De menupunten zijn niet in een ”oneindige lus” geschakeld, d.w.z. dat bij de menupunten Gebruikers Profiel (3.1) en Interface (3.21) aan het einde maar één instelrichting beschikbaar is – in het eerste geval omlaag, in het tweede geval omhoog. 3. Voor de instelling van de functie drukt u eerst op de OK/OFF-knop (1.15). • Rechts naast het menupunt verschijnt het rood omrande, bijbehorende submenu in meerdere regels. Het gekozen punt kan weer worden herkend aan de zwarte achtergrond (bij fabrieksinstelling altijd het eerste). Opmerking: U kunt de submenu’s altijd verlaten, zonder de daar evt. aangebrachte instellingen over te nemen, door op de MENU-knop te drukken. 5. U slaat de instelling op door opnieuw de OK/OFFknop te bedienen. • Rechts op de menuregel staat dan de ingestelde functievariant. 6. Het menu verlaat u door opnieuw de MENU-knop te bedienen. De menupunten zoals bijv. Datum (3.16) en Tijd (3.17) vereisen meer instellingen. De toelichtingen, en meer bijzonderheden over de andere menufuncties, vindt u in de betreffende gedeelten. Voorinstellingen Menutaal In de fabriek is voor de taal van de menusturing Engels ingesteld, d.w.z. dat alle menupunten aanvankelijk met hun Engelse benamingen verschijnen. Als alternatieve menutaal kan ook Duits, Spaans, Frans, Japans, Italiaans of Nederlands worden gekozen. In deze handleiding worden alle menufuncties en -indicaties in de taal van de handleiding genoemd, in de afbeeldingen wordt echter steeds het Engelstalige menu getoond. Instellen van de functie Kies in het menu Language (taal, 3.15) en in het bijbehorende submenu de gewenste taal. • Op enkele uitzonderingen na (toetsaanduidingen, korte begrippen) worden alle gegevens in de taal gewijzigd. Datum en tijd Datum en Tijd worden via eigen menupunten ingesteld. Datum Er zijn 3 varianten voor de volgorde van weergave beschikbaar. Instellen 1. Kies in het menu (zie pag. 70/86) Datum (3.16) en roep het submenu op. Het bestaat uit de 2 punten Instelling en Volgorde. 2. Kies Instelling. • Er verschijnt een volgend submenu met cijfergroepen voor de jaar-, maand- en dagaanduidingen, waarbij de telkens geactiveerde, d.w.z. instelbare groep door een zwarte achtergrond en rode rand wordt gemarkeerd. 3. Met de instelknop (1.13) of de bovenste en onderste kruisknop (1.14) worden de getallen ingesteld, met de linker en rechter kruisknop worden de groepen gekozen. Opmerkingen: • Het gebruik van de instelknop is niet alleen gemakkelijker, maar ook aanzienlijk sneller. • De getallen zijn niet in een ”oneindige lus” geschakeld, d.w.z. voor lagere waarden de onderste, voor hogere waarden de bovenste kruisknop gebruiken of de instelknop naar links of rechts draaien. 4. Na de instelling van alle 3 waarden met de OK/OFF-knop (1.15) bevestigen en opslaan. • De lijst met de menupunten verschijnt weer. Uitvoerige handleiding / Voorinstellingen / 87 5. Voor de wijziging van de weergave kiest u in het submenu nu het punt Volgorde. • Er verschijnen de 3 mogelijke volgorden Dag/Maand/Jaar, Maand/Dag/Jaar, en Jaar/Maand/Dag. 6. De instelling en bevestiging vinden in principe op dezelfde wijze plaats als onder de punten 3 en 4. Automatische uitschakeling Deze functie schakelt de Digital-Modul-R automatisch na een vooraf ingestelde tijd uit. U kunt kiezen of u deze functie wilt activeren en eventueel na welke tijd dit moet plaatsvinden. Zo kunt u deze functie optimaal aan uw persoonlijke werkwijze aanpassen en evt. de gebruiksduur van de accu aanzienlijk verlengen. Opmerking: Zelfs wanneer geen accu is geplaatst of als deze leeg is en de netadapter niet is aangesloten, blijft de instelling van datum en tijd door een ingebouwde bufferbatterij gedurende ca. 3 maanden behouden. Daarna moeten datum en tijd echter zoals hiervoor beschreven opnieuw worden ingesteld. Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Auto Uit (3.13) en daarna de gewenste functie. Tijd De tijd kan naar keuze in 24-uurs of 12-uurs formaat worden aangegeven. Instellen De instelling van de beide cijfergroepen alsook de weergave vindt onder het menupunt Tijd (3.17) in de submenupunten Instelling en Representatie plaats, en in principe precies zoals bij Datum op pag. 87 is beschreven. 88 / Uitvoerige handleiding / Voorinstellingen Opmerking: Wanneer bij ingeschakelde camera de Digital-Modul-R uitgeschakeld is, kan deze altijd door indrukken van een van de drie ontspanners (cameraontspanner [alleen bij LEICA R9]/hoofd-[1.27] en verticaal-ontspanner [1.28]) of met de diafragmaschuif van de camera [alleen bij LEICA R9] weer in gebruik worden genomen (zie hiervoor ook ”In- en uitschakelen”, pag. 81). Toetsbevestiging resp. geluidssignalen Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u bepalen of uw instellingen en het verloop van enkele functies door akoestische signalen – er zijn twee volumes – bevestigd moeten worden of dat het gebruik voornamelijk geruisloos verloopt. Als terugmelding geldt een kliktoon, die telkens voor de bevestiging van de toetsbediening en als signaal voor een volle geheugenkaart kan worden geactiveerd. Voor het audio-histogram gelden verschillende tweetonige geluiden: bij juiste belichting met gelijkblijvende, bij onderbelichting met afnemende of bij overbelichting met stijgende toonhoogte. Opmerking: In de fabrieksinstelling zijn de geluidssignalen uitgeschakeld. Instellen van de functies 1. Kies in het menu (zie pag. 70/86) Akoestisch Signaal (3.14) en roep het submenu op. Het bestaat uit de 4 punten Volume, Audio Histogram (akoestische belichtingscontrole), Sleutelklik (toetsbevestigingstoon) en Volle SDKaart. 2. Kies Volume, • Er verschijnt een volgend submenu met de 3 alternatieven Uit (in principe geen geluid), Hard en Stil. 3. En in dit submenu de gewenste functie. • Na de bevestiging verschijnt weer het oorspronkelijke monitorbeeld. 4. Kies in de overige 3 submenu’s of u de geluiden voor de beoogde functies wilt activeren of niet. Opname-basisinstellingen Opmerking: De gegevens in de tabel hebben betrekking op de meegeleverde 512 MB-geheugenkaart en onveranderde instellingen. Als u echter tussentijds het compressiepercentage en/of de resolutie verandert, ontstaat een ander aantal opnamen. Resolutie De registratie van beelden is met vier aantallen pixels (beeldpunten), d.w.z. resoluties, mogelijk. Dit maakt een precieze afstemming op het voorgenomen gebruik, resp. de capaciteit van de aanwezige geheugenkaart mogelijk. Met de grootste resolutie (overeenkomend met de grootste datahoeveelheid), die u bijv. voor de hoogste kwaliteit bij grotere afdrukken wilt kiezen, kunnen natuurlijk aanzienlijk minder opnamen op een kaart worden opgeslagen dan bij de kleinste resolutie, die bijv. voor verzending per e-mail of voor internetpagina’s ruim voldoende is. Instellen van de functie Draai de keuzeknop (1.22) op RES (resolution), houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste resolutie (zie hiervoor ook pag. 85). • In het dataveld verandert de indicatie overeenkomstig (2.2.9a/b/c/d). Opmerking: In combinatie met de onbewerkte gegevensopslag (RAW, zie het volgende gedeelte) wordt naar overgeschakeld. De beschikbare resoluties en het daaruit resulterende aantal opnamen Compressiepercentage/ RAW TIFF JPEG FINE1 (laag) JPEG BASIC1 (normaal) Bestandsformaat Compressie/Bestandsformaat De registratie van beelden is met vier verschillende compressiepercentages, resp. bestandsformaten mogelijk. Dit maakt een precieze afstemming op het voorgenomen gebruik, resp. de capaciteit van de aanwezige geheugenkaart mogelijk. Minder gecomprimeerde, resp. ongecomprimeerde records, die meer beeldinformatie bevatten en die u bijv. voor grote afdrukken of verdere verwerking met beeldbewerkingsprogramma’s wilt gebruiken, staan belangrijk minder opnamen per geheugenkaart toe dan bij hoge compressie, dus bij minder beeldinformatie. Opmerkingen: • In combinatie met de onbewerkte gegevensopslag RAW – wordt de resolutie automatisch en onafhankelijk van de bestaande instelling op (3872 x 2576) geschakeld (zie vorige gedeelte). Voor de opslag van de onbewerkte cameragegevens wordt het gestandaardiseerde DNG (Digital Negative) formaat gebruikt. • Door een hoog compressiepercentage kunnen fijne structuren in het motief verloren gaan, resp. verkeerd worden weergegeven (artefacten; bijv. ”trapvorming” op schuine delen). Resolutie (3872 x 2576) 24 16 48 110 (2896 x 1920) - 29 86 195 (1920 x 1280) - 66 185 400 (1280 x 848) - 145 385 750 1 Gemiddelde waarden, kunnen afhankelijk van het motief sterk afwijken. Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 89 • Het op de monitor getoonde, resterende aantal opnamen, resp. de opnameduur verandert niet noodzakelijkerwijs na elke opname. Dit hangt van het motief af; zeer fijne structuren resulteren in een grotere datahoeveelheid, homogene in een kleinere hoeveelheid. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd op een gemiddelde bestandsgrootte bij de ingestelde resolutie. Afhankelijk van beeldinhoud en compressiepercentage zijn de bestandsgrootten echter vaak kleiner, zodat de resterende geheugencapaciteit daarna groter is dan vooraf berekend en weergegeven. • De beschikbare compressiepercentages en het daaruit resulterende aantal opnamen kunt u aan de tabel in het voorgaande gedeelte ontlenen. Instellen van de functie Draai de keuzeknop (1.22) op COMP (compression), houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) het gewenste compressiepercentage (zie hiervoor ook pag. 85). • In het dataveld verandert de indicatie overeenkomstig (2.2.10). Witbalans In de digitale fotografie zorgt de witbalans voor een neutrale kleurweergave bij elk licht. De kleur die als wit moet worden weergegeven, wordt vooraf voor de Digital-Modul-R ingesteld. Bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunt u uit negen verschillende instellingen kiezen: – A voor de automatische regeling, die in de meeste situaties neutrale resultaten oplevert, – zes vaste voorinstellingen voor de meest voorkomende lichtbronnen, – bijv. voor binnenopnamen met (voornamelijk) licht van gloeilampen, – bijv. voor binnenopnamen met (voornamelijk) licht van TL-buizen, – bijv. voor buitenopnamen in de zon, – bijv voor opnamen met (voornamelijk) elektronenflits-belichting, – bijv. voor buitenopnamen bij bewolkte hemel, – bijv. voor buitenopnamen met het hoofdmotief in de schaduw, – M (voorbeeld) voor de handmatige instelling door meting en – 5000K1 (voorbeeld) voor een direct instelbare waarde. 1 90 / Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen Kleurtemperaturen worden in principe in Kelvin aangegeven. Opmerking: Bij het gebruik van elektronenflitsers moet de witbalans voor een juiste kleurweergave op automatisch-(A) of worden gezet. Instellen van de functie Voor de automatische of een van de vaste instellingen Draai de keuzeknop (1.22) op WB (white balance), houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste variant (zie hiervoor ook pag. 85). • In het dataveld verandert de indicatie overeenkomstig (2.2.1a/b/c/d/e/f/g). Voor de directe instelling van de waarden U kunt waarden tussen 2600 en 9800 (K1) direct instellen (van 2600 tot 5000K in stappen van 100, van 5000 tot 8000K in stappen van 200 en van 8000 tot 9800K in stappen van 300). Daarmee is een zeer groot gebied beschikbaar dat bijna alle in de praktijk voorkomende lichtomstandigheden dekt en waarbinnen u de kleurweergave zeer nauwkeurig op de aanwezige lichtkleur en/of uw persoonlijke voorkeur kunt afstemmen. 1. Draai de keuzeknop (1.22) op WB (white balance), houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de variant 5000K (2.2.1h, voorbeeld). 2. Geef de SET-knop weer vrij, • Na het vrijgeven van de SET-knop knippert de waarde 5000 gedurende ca. 3s als aanduiding dat de waarde kan worden gewijzigd. 3. Kies met de instelknop de gewenste waarde, en 1 4. Bevestig de instelling door een van de drie ontspanners (camera-ontspanner/hoofd-[1.27] en verticaalontspanner [1.28]) of opnieuw de SET-knop te bedienen. • De indicatie van de ingestelde waarde (2.2.1 i) brandt continu. Opmerking: De indicatie van de waarde stopt na 3 s met knipperen, d.w.z. de nieuwe waarde is opgeslagen. Wanneer u deze wilt wijzigen, moet u weer op de SET-knop drukken. Voor de handmatige instelling door meting 1. Draai de keuzeknop (1.22) op WB (white balance), houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de variant M (2.2.1h). 2. Geef de SET-knop weer vrij. • In het dataveld knippert M als aanduiding dat kan worden ingesteld, gelijktijdig verschijnt op de monitor de melding Richt de camera op een wit oppervlak en druk op de ontspanknop. 3. De eigenlijke instelling vindt plaats met een aansluitende opname, waarbij op een wit of neutraal grijs vlak in het midden van het beeld moet worden gericht. • In het dataveld verschijnt de indicatie M. Als teken dat de waarde is opgeslagen, knippert de M niet meer en de melding De witbalans is ingesteld verschijnt op de monitor. Wanneer de belichting echter als onjuist of het vlak waarop is gericht als niet neutraal wordt beoordeeld, verschijnt als aanduiding vervolgens Verkeerde belichting – de witbalans is niet ingesteld, resp. Verkeerd onderwerp – de witbalans is niet ingesteld. Herhaal in zo’n geval stap 3 met gecorrigeerde belichtingsinstelling, resp. met een neutraler vlak. Een waarde die op deze wijze is bepaald, blijft zolang opgeslagen, d.w.z. wordt voor alle volgende opnamen gebruikt, tot u een nieuwe meting uitvoert – in dat geval kunt u voor het activeren van de instelling de SET-knop bedienen of een van de overige witbalansinstellingen (2.2.1a-g,i) gebruiken. Kleurtemperaturen worden in principe in Kelvin aangegeven. Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 91 ISO-filmgevoeligheid In de gebruikelijke fotografie wordt met de keuze van de ISO-waarde de lichtgevoeligheid van de gebruikte film in acht genomen. Gevoelige films staan – bij gelijke helderheid – kortere sluitertijden en/of kleinere diafragma’s toe en omgekeerd. De ISO-instelling op de LEICA DIGITAL-MODUL-R maakt - in vijf stappen - eveneens een handmatige aanpassing van sluitertijd/diafragmawaarde aan de betreffende situaties mogelijk. Optimale weergavekwaliteit wordt met ISO 100, de laagste van de beschikbare instellingen bereikt. De hogere filmgevoeligheden ISO 200, ISO 400, ISO 800, evenals de bij de laatste waarde beschikbare verhoging door de ISO PUSH functie (zie hierna) hebben een toenemende ”beeldruis” tot gevolg. Dit effect kan met de ”korrelstructuur” van zeer gevoelige films worden vergeleken. Instellen van de functie Draai de keuzeknop (1.22) op ISO, houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste filmgevoeligheid (zie hiervoor ook pag. 85). • In het dataveld verandert de indicatie overeenkomstig (2.20,3a/b/c/d). 92 / Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen Wanneer u door bijv. zeer slechte lichtomstandigheden een grotere filmgevoeligheid dan ISO 800 nodig hebt (d.w.z. een kortere sluitertijd is belangrijker dan de grotere beeldruis), is met de ISO PUSH functie bovendien een filmgevoeligheid van ISO 1600 beschikbaar. Opmerking: ISO PUSH is uitsluitend bij voorafgaande vrijgave van de instelling in het menu beschikbaar. Kies in het menu (zie pag. 70/86) ISO Push (3.5) en in het bijbehorende submenu de gewenste functie. Beeldeigenschappen/Scherpte, Kleurverzadiging, Contrast Een van de vele voordelen van digitale fotografie ten opzichte van gebruikelijke beeldregistratie is de zeer eenvoudige wijziging van belangrijke, d.w.z. het karakter bepalende, doorslaggevende beeldeigenschappen. Terwijl beeldbewerkingsprogramma’s dit – na de opname en op de computer – in grote mate toestaan, kunt u bij de LEICA DIGITAL-MODUL-R drie van de belangrijkste beeldeigenschappen al voor de opname beïnvloeden: • Een scherpe afbeelding door de juiste afstandsinstelling – tenminste van het hoofdmotief – is een voorwaarde voor een gelukte opname. De scherpe indruk van een beeld wordt weer sterk bepaald door de scherpte aan de zijkanten, d.w.z. hoe klein het overgangsgebied van licht naar donker aan de zijkanten van het beeld is. Door het vergroten of verkleinen van dit gebied kan dus ook de indruk van scherpte worden gewijzigd. • De kleurverzadiging bepaalt of de kleuren op het beeld meer ”flets” en pastelkleurig of ”knallend” en bont overkomen. Terwijl lichtomstandigheden en weersgesteldheid (nevelig/helder) voor de opname gegeven zijn, kan de weergave hier goed worden beïnvloed. • Het contrast, d.w.z. het verschil tussen lichte en donkere partijen, bepaalt of een beeld eerder ”mat” of ”briljant” overkomt. Daarom kan het contrast door vergroten of verkleinen van dit verschil, d.w.z. door de heldere weergave van lichte en donkere partijen worden beïnvloed. Bij alle drie beeldeigenschappen kunt u – onafhankelijk van elkaar – naast de normale Standaard, d.w.z. ongewijzigde weergave, ook telkens een afgezwakte Laag of een versterkte vorm Hoog kiezen. Met Kleurverzadiging kan als vierde variant ook Zwart-wit (-weergave) worden gekozen. Opmerking: Als het bestandsformaat RAW is gekozen, hebben deze instellingen geen effect, omdat de beelden in dit geval in principe in de oorspronkelijke vorm worden opgeslagen (wijzigingen moeten later op de computer worden aangebracht). Instellen van de drie functies Kies in het menu (zie pag. 70/86) het betreffende punt Scherpte (3.2), Kleur Verzadiging (3.3) of Kontrast (3.4) en in de bijbehorende submenu’s de gewenste varianten. Moiré/Interferentiepatronen In tegenstelling tot de gebruikelijke fotografie, waarbij het negatief/de foto uit volkomen willekeurig verdeelde ”zilverkorreltjes”, resp. ”kleurwolkjes” bestaat, berust de digitale fotografie op de registratie van het motief met sensoren, die een absoluut regelmatige rangschikking van de pixels/beeldpunten vertonen. Als nu motieven met een kleine, regelmatige structuur, zoals bijv. een brugleuning in de verte, textielpatronen, een theezeef, een streepjespak enz. digitaal worden gefotografeerd, kan dit tot interferentie van structuren leiden, die zich als storende patronen op het beeld vertonen- het zogenoemde Moiré-effect. Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kan een filter worden gebruikt om dit effect af te zwakken. Instellen van de functie Draai de keuzeknop (1.22) op MOIRÉ, houd de SETknop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste variant (zie hiervoor ook pag. 85). • In het dataveld verandert de indicatie overeenkomstig (2.2.11). Opmerkingen: • Deze filterfunctie moet alleen worden gebruikt als dit effect op een opname zichtbaar is. • De Moiré-filterfunctie vereist meer rekenwerk. Hierdoor duurt het langer voor de gegevens zijn verwerkt en daarmee ook de tijd voor het opslaan, vooral in combinatie met serieopnamen (zie pag. 83). Definitie kleurruimte Voor de verschillende doeleinden van digitale beeldbestanden zijn de eisen die aan de kleurweergave worden gesteld zeer uiteenlopend. Daarom zijn verschillende kleurruimten ontwikkeld, zoals bijv. Standaard RGB (Rood/Groen/Blauw) dat voor eenvoudige afdrukken volstaat. Voor veeleisende beeldbewerking met programma’s, bijv. voor kleurcorrecties, heeft in de branche Adobe RGB bekendheid gekregen. Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kan de kleurruimte Standaard RGB (wordt vaak afgekort tot sRGB) of Adobe RGB worden ingesteld. Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Kleurbeheer (3.6) en in het bijbehorende submenu de gewenste functie. Opmerkingen: • Wanneer u uw afdrukken door een groot fotolaboratorium, een minilab of via internet laat maken, moet u in ieder geval de instelling Standaard RGB kiezen. • De instelling op Adobe RGB is alleen raadzaam voor professionele beeldbewerking in een werkomgeving met geijkte kleuren. Uitvoerige handleiding / Basisinstellingen / 93 Overige functies Gebruikers-/Gebruiksspecifieke profielen Op de LEICA DIGITAL-MODUL-R kunnen willekeurige combinaties van alle menu- en dataveld-instellingen continu worden opgeslagen, bijv. om ze steeds bij terugkerende situaties/motieven snel en eenvoudig te kunnen oproepen. Voor zulke combinaties zijn in totaal drie geheugenplaatsen beschikbaar – 1/2/3 Instellingen opslaan/Profiel maken 1. Stel de gewenste menu- en dataveldfunctie in. 2. Kies in het menu (zie pag. 70/86) Gebruikers Profiel (3.1) en in het bijbehorende submenu de gewenste geheugenplaats. 94 / Uitvoerige handleiding / Overige functies Kiezen van een opgeslagen profiel 3. Draai de keuzeknop (1.22) op USER, houd de SETknop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste geheugenplaats. • Na bediening van de SET-knop (1.23) verschijnt in het dataveld eerst - in plaats van een van de cijfers (2.2.5). Ondertussen kan de knop weer worden vrijgegeven zonder een van de geheugenplaatsen te hoeven kiezen. • Nadat een van de geheugenplaatsen is gekozen, wijzigt de indicatie overeenkomstig. Opmerkingen: • Behalve de drie geheugenplaatsen is er nog de instelling 0, waarmee u altijd weer de basisinstellingen kunt oproepen, en wel onafhankelijk van een huidige gebruikte geheugenplaats of willekeurige overige functie-instellingen die niet zijn opgeslagen. Hiermee komt Gebruiker 0 verregaand overeen met de Reset-functie (zie volgende gedeelte). • Wanneer u een van de instellingen van het zojuist gebruikte profiel wijzigt, verdwijnt de betreffende indicatie. Terugzetten van alle individuele instellingen Met deze functie kunt u alle eigen instellingen ongedaan maken en de fabrieksinstellingen herstellen, d.w.z. zowel de instellingen in de menusturing als de instellingen die met de keuzeknop 1.22 in het dataveld zijn aangebracht. Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Reset (3.20) en in het bijbehorende submenu de gewenste functie. • Op de monitor (1.11) en in het dataveld (1.21) worden de fabrieksinstellingen van de functies getoond. Belangrijk: Dit terugzetten geldt ook voor de evt. met Gebruiker Profiel (3.1) vastgelegde en opgeslagen, individuele profielen. Wijzigen van de beeldnummering De LEICA DIGITAL-MODUL-R rangschikt de opnamen op beeldnummer en houdt in de fabrieksinstelling geen rekening met een gewisselde geheugenkaart (Continu). U kunt via de menusturing echter vastleggen dat de nummering na het wisselen van een geheugenkaart of direct opnieuw begint om bijv. de beeldnummers van verschillende gebeurtenissen, motieven enz. vast te leggen. Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Beeld Nummering (3.8) en in het bijbehorende submenu de gewenste functie. • Afhankelijk van de gekozen functie begint de telling van de bestanden na het wisselen van de geheugenkaart - Nummer reset bij wisselen SD-Kaart of bij de volgende opname – Nummer reset nu – weer op 1. Fotograferen met de zelfontspanner Met de zelfontspanner kunt een opname naar wens met een vertraging van 2 of 12 s maken. Dit is handig als u bijv. onscherpte door bewegen bij het afdrukken wilt voorkomen of als u bij een groepsopname zelf ook in beeld wilt verschijnen. In zulke gevallen is het raadzaam de camera op een statief te bevestigen. Instellen en gebruiken van de functie Draai de keuzeknop (1.22) op , houd de SET-knop (1.23) ingedrukt en kies met de instelknop (1.13) de gewenste variant (zie pag. 85). • In het dataveld verschijnt een overeenkomstige indicatie (2.2.8). Voor het starten van de voorlooptijd tipt u een van de ontspanners (camera-ontspanner/1.27/28) aan. • Aan de voorzijde van de camera geeft de knipperende diode de aflopende voorlooptijd aan, terwijl in het dataveld deze tijd gelijktijdig terugloopt. Opmerkingen: • Als beveiliging tegen onbedoelde bediening is direct ontspannen bij ingestelde resp. lopende voorlooptijd niet mogelijk. • Tijdens de lopende zelfontspanner-voorlooptijd kan de functie altijd door indrukken van de SET-knop worden geannuleerd – de instelling blijft behouden of wordt door opnieuw aantippen van een van de ontspanners weer gestart. Belangrijk • Tijdens zelfontspanning vindt instelling van de belichting niet plaats bij het drukpunt van een ontspanner, maar pas direct voor de opname. • Bij de LEICA R9 is het gebruik van de zelfontspanner nodig als langdurige opnamen in de B-functie van de camera worden genomen. Opmerking: De wijziging van de nummering geldt uitsluitend voor de bestandsnaam, bijv. 100_L100 0001, die alleen bij de INFO-weergave (zie pag. 84) wordt getoond. Uitvoerige handleiding / Overige functies / 95 De weergavemodus Zoals in de gedeelten ”Kiezen van de weergavemodi” en ”Automatische weergave van telkens de laatste opname” (pag. 81) is beschreven, kunt u de beelden na de opname op de monitor (1.11) van de LEICA DIGITALMODUL-R bekijken. De weergave vindt in de Auto Weergave-modus direct na de opname automatisch voor korte tijd plaats of in de PLAY-modus voor onbeperkte tijd. In beide gevallen zijn ondertussen meerdere opties mogelijk. Opmerkingen: • De Digital-Modul-R slaat de opnamen volgens de DCF-Standards (Design Rule for Camera File System) op. • Met de Digital-Modul-R kunnen alleen met het toestel vastgelegde beelden worden getoond. 96 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus Meer opties tijdens het bekijken A. Bekijken van andere opnamen/ ”Bladeren” in het geheugen Met de linker en rechter kruisknop (1.14) kunt u de overige opgeslagen opnamen oproepen. Door op de linker knop te drukken worden opnamen met lagere nummers getoond en door op de rechter knop te drukken worden de hogere nummers getoond. Door langer in te drukken (ca. 2 s) passeren de beelden sneller. Na het hoogste en laagste nummer beginnen de in een oneindige lus geschakelde opnamen weer van voren af aan, zodat u alle opnamen in beide richtingen kunt bereiken. • Op de monitor verandert overeenkomstig het beelden bestandsnummer. B. Vergroten/Kiezen van de uitsnede/Gelijktijdig bekijken van meerdere verkleinde opnamen Met de LEICA DIGITAL-MODUL-R is het mogelijk om voor een betere beoordeling op de monitor een vergrote uitsnede van een opname op te roepen en de uitsnede daarbij vrij te kiezen. Omgekeerd kunt u ook maximaal 9 beelden tegelijk op de monitor bekijken, bijv. om een overzicht te krijgen of om een opname sneller te vinden. Opmerkingen: • Hoe sterker de opname wordt vergroot, hoe minder door de naar verhouding kleinere resolutie – de weergavekwaliteit op de monitor wordt. • Opnamen die met een ander type camera werden gemaakt, kunnen onder bepaalde omstandigheden niet vergroot worden weergegeven. • Zolang een opname vergroot wordt getoond, zijn de kruisknoppen niet voor het oproepen van andere opnamen beschikbaar, maar dienen voor de ”navigatie” in het beeld. Door de instelknop (1.13) naar rechts te draaien (met de klokwijzers mee) wordt een uitsnede uit het midden vergroot. Hoe verder u draait, hoe sterker de vergroting en hoe kleiner de uitsnede. • Tijdens de gegevensberekening verschijnt kortstondig de zandloper in beeld. De rechthoek binnen het kader (2.1.2) in de rechterbenedenhoek van de monitor symboliseert de betreffende vergroting. Met de vier kruisknoppen (1.14) kunt u bij vergrote afbeelding bovendien de locatie van de uitsnede willekeurig kiezen. Hiervoor wordt de knop (meermaals) in de richting ingedrukt, waarin u de uitsnede wilt verschuiven. • De rechthoek binnen het kader (2.1.2) in de rechterbenedenhoek van de monitor symboliseert – bovendien als vergroting – de locatie van de getoonde vergroting. • Op de monitor (1.11) worden maximaal 9 verkleinde afbeeldingen getoond, inclusief de eerder in normale grootte bekeken opname die door een rode rand is gemarkeerd. Door de instelknop naar links te draaien (tegen de klokwijzers in, uitgaande van de normale grootte), kunt u gelijktijdig 4 -, resp. door verder te draaien 9 opnamen op de monitor bekijken. Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 97 Met de vier kruisknoppen (1.14) kunt u vrij tussen de verkleinde afbeeldingen navigeren, het betreffende beeld wordt gemarkeerd. Dit beeld kunt u door de instelknop (1.13) naar rechts te draaien weer op normale grootte brengen. Opmerking: Bij de weergave van 9 beelden wordt door de instelknop verder naar links te draaien het rode kader om alle beelden geplaatst, zodat vervolgens per blok snel kan worden ”gebladerd”. C. Wissen van opnamen Zolang een opname op de monitor wordt getoond, kan deze eventueel ook op dat moment worden gewist. Dit kan nuttig zijn als de opnamen bijv. op andere media werden opgeslagen, als ze niet meer nodig zijn of wanneer meer geheugen op de kaart nodig is. De LEICA DIGITAL-MODUL-R biedt u de mogelijkheid naar behoefte afzonderlijke of gelijktijdig alle opnamen te wissen. Procedure Druk op de DELETE-knop (1.9). • Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende menu in beeld. Opmerkingen: • Voor het wissen is het niet van belang of een opname in normale groote wordt getoond of dat meerdere verkleinde opnamen worden weergegeven. • Bij beveiligde opnamen moet de wisbescherming eerst worden opgeheven voordat ze kunnen worden gewist (zie hiervoor ook het volgende gedeelte). Belangrijk: Het wissen van de opnamen is definitief. U kunt ze daarna niet meer oproepen. Opmerkingen: • Het wissen kan altijd door opnieuw bedienen van de DELETE-knop worden afgebroken. • Tijdens de gehele wisprocedure zijn de volgende bedieningselementen, resp. hun functies niet beschikbaar: de instelknop (1.13) evenals de MENU(1.12), PROTECT- (1.7) en INFO- (1.6) knop. 98 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus De overige bediening is menugestuurd, d.w.z. in principe zoals in de gedeelten ”De instelprocedures”/ ”Menufuncties” is beschreven (op pag. 85/86). Dus na het kiezen van het beoogde menu en met behulp van de kruisknoppen (1.14) en de OK/OFF-knop (1.15). In eerste instantie bepaalt u Wissen of u afzonderlijke Wissen van afzonderlijke opnamen Na het wissen verschijnt de voorgaande opname. Wanneer echter geen opnamen meer op de kaart zijn opgeslagen, verschijnt de melding: Geen geldige afbeelding om weer te geven . Huidige Beeld , of gelijktijdig alle opnamen wilt wissen Wissen De indicaties na het wissen Alle Beelden . Opmerking: Als de getoonde opname is beschermd (zie pag. 100), kan in het submenu de functievariant Huidige Beeld niet worden gekozen. Bij het wissen van alle opnamen moet u – als bescherming tegen onbedoeld wissen – in een tussenstap nog een keer bevestigen dat u werkelijk alle beelden op de geheugenkaart wilt wissen. Wissen van alle opnamen op de geheugenkaart Na het wissen verschijnt de melding: Geen geldige afbeelding om weer te geven . Als echter een of meerdere opnamen tegen wissen zijn beschermd, verschijnt deze, resp. de eerste van deze opnamen. Opmerking: Door het wissen van een opname worden de volgende opnamen op het beeldtelwerk (2.2.4) volgens het volgende voorbeeld opnieuw genummerd: Wist u bijvoorbeeld beeld nr. 3, wordt het beeld dat voorheen nr. 4 was vervolgens nr. 3, het beeld dat voorheen nr. 5 was, wordt nr. 4, enz. Dit geldt echter niet voor de bestandsnummering op de SD-kaart (bij de INFO-weergave, zie pag. 84) van de resterende beeldbestanden in de map (2.2.12), die in principe ongewijzigd blijft. Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 99 D. Beschermen van opnamen/ Opheffen van de wisbescherming De op de geheugenkaart geregistreerde opnamen kunnen tegen onbedoeld wissen worden beschermd. Deze wisbescherming kan altijd weer worden opgeheven. Opmerkingen: • Voor het beschermen van opnamen of het opheffen van de wisbescherming is het niet van belang of een opname in normale groote wordt getoond of dat meerdere verkleinde opnamen worden weergegeven. • Zie het vorige gedeelte voor de handelingen/reacties bij het wissen van beschermde opnamen. Wanneer u toch wilt wissen, heft u de bescherming zoals hierna beschreven op. • De wisbescherming is alleen bij de Digital-Modul-R effectief. • Zelf beschermde opnamen worden bij het formatteren van de geheugenkaart gewist (zie hiervoor ook het volgende gedeelte). • Bij SD-geheugenkaarten kunt u onbedoeld wissen verhinderen door de schakelaar voor schrijfbeveiliging van de kaart (zie pag. 80) in de met LOCK gemarkeerde stand te schuiven. 100 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus Procedure Druk op de PROTECT-knop (1.7). • Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende submenu in beeld. De overige bediening is menugestuurd, d.w.z. in principe zoals in de gedeelten ”De instelprocedures”/ ”Menufuncties” is beschreven (op pag. 85/86). Dus in meerdere stappen na het kiezen van het beoogde menu en met behulp van de kruisknoppen (1.14) en de OK/OFF-knop (1.15). In eerste instantie bepaalt u Beveiligen of u afzonderlijke Huidige Beeld , of gelijktijdig alle opnamen wilt beschermen Beveiligen Alle Beelden , resp. of u een evt. actieve wisbescherming voor een afzonderlijke opname Beveiligen annuleren Huidige Beeld , of voor alle opnamen wilt opheffen Opmerkingen: • De instelling kan altijd door opnieuw bedienen van de PROTECT-knop worden afgebroken. • Tijdens de gehele instelprocedure zijn de volgende bedieningselementen, resp. hun functies niet beschikbaar: de instelknop (1.13) evenals de MENU(1.12), DELETE- (1.9) en INFO- (1.6) knop. Beveiligen annuleren Alle Beelden . Opmerking: Bij de volgende onmogelijke functies verschijnt de menutekst als aanduiding hiervoor in het wit in plaats van zwart: a. Beschermen van een reeds beschermde opname, resp. b. als alle opnamen al beschermd zijn, evenals c. het opheffen van de wisbescherming bij een onbeschermde opname, resp. d. als geen opnamen beschermd zijn. Als u alle opnamen wilt beschermen of de wisbescherming van alle opnamen wilt opheffen, moet u – als beveiliging tegen onbedoelde instellingen – uw keuze in een tussenstap nog eens bevestigen. De indicaties na het beschermen/ Opheffen van de wisbescherming Na het verlaten van de menusturing verschijnt het oorspronkelijke monitorbeeld weer; bij beschermde opnamen met de betreffende indicatie (2.1.1/.7). Opmerking: De indicatie verschijnt ook als een reeds beschermde opname wordt opgeroepen. Achteraf verlagen van de resolutie U kunt de resolutie (zie hiervoor ook pag. 89) van een reeds opgeslagen opname achteraf verlagen. Dit is vooral raadzaam als u de resterende geheugencapaciteit op de kaart wilt vergroten, de opname als bijlage aan een e-mail wilt toevoegen of als deel van een website wilt gebruiken. Er zijn maximaal 3 niveaus beschikbaar voor verlaging, die altijd aan twee compressiepercentages (zie hiervoor ook pag. 89) zijn gekoppeld: 2896 x 1920 / Groot JPEG fine, 1920 x 1280 / Medium JPEG fine en 1280 x 848 / Klein JPEG basic. Opmerking: De resolutie kan alleen worden verlaagd als minstens één lagere resolutie dan die van de oorspronkelijke opname beschikbaar is. Instellen van de functie Kies in het menu (zie pag. 70/86) Format veranderen (3.7) en in het bijbehorende submenu het gewenste formaat. • In het submenu verschijnt eerst een zandloper als aanduiding dat de record wordt omgerekend. Bij gebruik van de INFO-functie (zie pag. 26) worden de nieuwe eigenschappen (2.1.10 g/h) aangegeven. Opmerkingen: • De omrekening van de beeldrecords naar het nieuwe formaat kan enkele seconden duren. • Nieuwe resolutievarianten vervangen die met de oorspronkelijke resolutie en nemen ook hun beeldnummers over. Uitvoerige handleiding / Weergavemodus / 101 Formatteren van de geheugenkaart Gewoonlijk is het niet nodig de geheugenkaart te formatteren (te initialiseren). Dit is echter wel nodig als de foutmelding SD-kaard error wordt getoond. Het is echter raadzaam regelmatig de geheugenkaart te formatteren, omdat bepaalde restbestanden (begeleidende informatie) enige geheugencapaciteit kunnen opeisen. Belangrijk: Bij het formatteren gaat alle op de kaart aanwezige informatie als opnamebestanden en alle overige gegevens zoals muziekbestanden onherroepelijk verloren. Maak er daarom een gewoonte van al uw opnamen altijd zo snel mogelijk op een veilig geheugenmedium, bijv. de harde schijf van uw computer, op te slaan. Opmerkingen: • Schakel de Digital-Modul-R niet uit terwijl de geheugenkaart wordt geformatteerd. • Als de geheugenkaart in een ander apparaat, bijv. een computer is geformatteerd, moet u deze in de Digital-Modul-R opnieuw formatteren. • Als uw geheugenkaart niet is te formatteren, vraagt u uw dealer of Leica om raad. • Bij het formatteren van de geheugenkaart worden zelfs beschermde opnamen (zie vorige gedeelte) gewist. 102 / Uitvoerige handleiding / Weergavemodus Procedure Kies in het menu (zie pag. 70/86) Formatteren (3.18). • Op de monitor (1.11) verschijnt het betreffende submenu. Daarna moet u – als beveiliging tegen onbedoelde instellingen – in het bijbehorende submenu bevestigen dat u de geheugenkaart werkelijk wilt formatteren. De indicaties bij het formatteren • Tijdens de bewerking verschijnt bovendien kortstondig in het submenu de zandloper , daarna verdwijnt het submenu en verschijnt in het verder lege monitorbeeld even de indicatie Geen geldige afbeelding om weer te geven, en tenslotte weer de menupunten. Gegevensoverdracht naar een computer De LEICA DIGITAL-MODUL-R is compatibel met de volgende besturingssystemen: • Microsoft® Windows®: Windows® 98, Windows® ME, Windows® 2000, Windows® XP • Apple® Macintosh®: Mac® OS 9, Mac® OS X Voor de overdracht van gegevens naar een computer is de Digital-Modul met een IEEE 1394 Firewire-interface uitgerust. Dit maakt de uiterst snelle gegevensoverdracht naar computers met een gelijksoortige interface mogelijk. De gebruikte computer moet een FireWireaansluiting (IEEE 1394, voor rechtstreekse aansluiting van de Digital-Modul-R) hebben of met een kaartlezer voor SD-kaarten zijn uitgerust. Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegeleverde kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig de verschillende busmaten op de Digital-Modul-R (1.25), resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal niet in de ”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de verbinding daarom ”automatisch” goed met de meegeleverde adapter (I). Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik geen kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan ontstaan – dit kan schade aan de toestellen veroorzaken. Opmerking: Bij het gebruik van een FireWire-verbinding moet op het volgende worden gelet: Bij aansluiting van twee of meer apparaten op een computer, resp. door middel van een verdeler (”hub”) of verlengkabels, kunnen functiestoringen voorkomen. Aansluiting en gegevensoverdracht met Windows® 98 SE 1. Kies in het menupunt Interface (3.21) de functie Disc en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en weer in. 2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde FireWire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I) op een FireWire-bus van de computer aan. 3. Wanneer de Digital-Modul-R voor de eerste keer wordt aangesloten, de installatie-cd van Windows® 98 SE bij de hand houden, omdat evt. een driver naar de harde schijf van de computer moet worden gekopieerd. Als de driver voor de gegevensoverdracht al op de harde schijf aanwezig is, gaat u verder met punt 5, anders volgt u punt 4. 4. Leg de installatie-cd van Windows® 98 SE in een cd-station van uw computer en volg de aanwijzingen op het beeldscherm. Nu moet evt. de computer opnieuw worden gestart. 5. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheugenkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig verschijnt een FireWire-symbool op de monitor (1.11) van de Digital-Modul-R. 6. Nu kunt u van daaruit de beelden zoals gewoonlijk met Windows® -Verkenner naar een map op uw computer kopiëren en verwerken. Aansluiting en gegevensoverdracht met Windows® 2000, Windows® XP 1. Kies in het menupunt Interface (3.21) de functie Disc en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en weer in. 2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde FireWire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I) op een FireWire-bus van de computer aan. 3. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheugenkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig verschijnt een FireWire-symbool op de monitor (1.11) van de Digital-Modul-R. 4. Nu kunt u van daaruit de beelden zoals gewoonlijk met Windows®-Verkenner naar een map op uw computer kopiëren en verwerken. Uitvoerige handleiding / Gegevensoverdracht naar en computer / 103 Aansluiting en gegevensoverdracht met Mac® OS 9 en Mac® OS X 1. Kies in het menupunt Interface (3.21) de functie Disc en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en weer in. 2. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde FireWire-kabel (H, en evt. de meegeleverde adapter I) op een FireWire-bus van de computer aan. Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegeleverde kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig de verschillende busmaten op de Digital-Modul-R (1.25), resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal niet in de ”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de verbinding daarom ”automatisch” goed met de meegeleverde adapter (I). Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik geen kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan ontstaan – dit kan schade aan de toestellen veroorzaken. 3. Na de geslaagde aansluiting verschijnt de geheugenkaart van de Digital-Modul-R als stationsletter op het beeldscherm van uw computer. Gelijktijdig verschijnt een FireWire-symbool op de monitor (1.11) van de Digital-Modul-R. 4. Voor de gegevensoverdracht opent u door dubbelklikken op het betreffende pictogram de map DCIM. U vindt hier enkele directory’s met de benaming 100LEICA, 101LEICA enz. 5. Van daaruit kunt u de beelden zoals gewoonlijk naar een map van uw keuze kopiëren en verwerken. Belangrijk: • Gebruik uitsluitend de meegeleverde FireWire-kabel (H) en evt. de meegeleverde FireWire-adapter (I). • Zolang gegevens van de Digital-Modul-R naar de computer worden gekopieerd, mag de verbinding in geen geval worden onderbroken door de FireWirekabel eruit te trekken, omdat anders de computer en/of Digital-Modul-R kan ‘crashen’ of zelfs de geheugenkaart onherstelbaar kan worden beschadigd. • Zolang gegevens van de Digital-Modul-R naar de computer worden gekopieerd, mag de Digital-Modul-R niet worden uitgeschakeld of zichzelf door onvoldoende batterijspanning uitschakelen, omdat anders de computer kan ‘crashen’. Als bij een actieve verbinding niet op de netvoeding wordt gewerkt, mag om dezelfde reden ook in geen geval de accu worden verwijderd. Wanneer tijdens de gegevensoverdracht de capaciteit van de accu onvoldoende wordt, knippert het bijbehorende symbool (2.2.6 c, zie pag. 79). Beëindig in zo’n geval de gegevensoverdracht, schakel de Digital-Modul-R uit (zie pag. 81) en laadt de accu op (zie pag. 78). Wij adviseren daarom tijdens gegevenoverdracht de Digital-Modul-R met de netadapter als accessoire (best.nr. 14 452) op de netvoeding te gebruiken (zie pag. 79). 104 / Uitvoerige handleiding / Gegevensoverdracht naar en computer Aansluiting en gegevensoverdracht naar andere computers Met een gebruikelijke kaartlezer voor SD-geheugenkaarten kunnen de beeldbestanden ook naar andere computers worden gekopieerd. Voor computers met een USB-poort zijn kaartlezers met een USB-poort verkrijgbaar. Wanneer uw computer van een PCMCIA-slot is voorzien (vaak bij draagbare modellen), zijn als alternatief hiervoor kaarten met een PCMCIA-aansluiting verkrijgbaar. Deze accessoires en meer informatie vindt u in een computerspeciaalzaak. Afstandsbediening via de FireWire-verbinding met Mac® en Windows ® De Digital-Modul-R kan met de software FlexColor direct op de computer worden geactiveerd. Deze Imacon software kan na registratie van uw Digital-Modul-R op de homepage van Leica www.leica-camera.com/digitalekameras/digitalmodul/ downloads/index.e html gratis in de meest actuele versie worden gedownload: 1. Installeer de FlexColor software op uw computer. (Beschrijving op de download - pagina). 2. Kies in het menupunt Interface (3.21) de functie Camera en schakel daarna de Digital-Modul-R uit en weer in. 3. Sluit de Digital-Modul-R met de meegeleverde FireWire-kabel (H) aan op een vrije FireWire-bus van uw computer en schakel de DMR in. Belangrijk: De FireWire-stekkers van de meegeleverde kabels (H) zijn verschillend – overeenkomstig de verschillende busmaten op de Digital-Modul-R (1.25), resp. computer, d.w.z. ze passen helemaal niet in de ”verkeerde” bussen. Gewoonlijk is de verbinding daarom ”automatisch” goed met de meegeleverde adapter (I). Let er toch op ze niet te verwisselen en gebruik geen kracht, omdat anders verkeerde polariteit kan ontstaan – dit kan schade aan de toestellen veroorzaken. 4. Start FlexColor. 5. De geslaagde verbinding van uw computer met de DMR herkent u aan het betreffende symbool op de monitor (1.11) en de aanduiding CAMERA ONLINE in de voetnoot van Flexcolor. 6. U kunt in het hoofdvenster van Flexcolor op de knop CAPTURE klikken om uw LEICA R8/R9 te activeren. De opname wordt direct naar de harde schijf van de computer gekopieerd, d.w.z. in de map opgeslagen die in het thumbnail-venster van FlexColor wordt geselecteerd. Wanneer u geen andere map kiest, worden deze gegevens in C:\Scratchpad opgeslagen. De zojuist opgenomen beelden worden daarbij automatisch in FlexColor geopend. Opmerking: Wanneer u direct met FlexColor op de computer opslaat, worden de beeldbestanden slechts in het bestandsformaat Imacon ”FFF”- op de harde schijf van uw computer opgeslagen. De camera is pas na het volledig kopiëren van het vorige beeldbestand in staat het volgende beeld op te nemen, d.w.z. serieopnamen zijn daarbij niet mogelijk. Dit geldt voor activeren op de camera en de computer. Uitvoerige handleiding / Afstandsbediening / 105 Installatie van de bijgevoegde software Tot de leveringsomvang van de LEICA DIGITAL-MODUL-R behoort een cd-rom (J). Hierop staat het programma Adobe® Photoshop® Elements® 3. Met deze software kunt u de opnamen van uw Digital-Modul-R professioneel organiseren, bewerken, afdrukken en archiveren. Systeemvereisten Microsoft® Windows® XP Professional of Home Edition met Service Pack 1; Windows® 2000 met Service Pack 4 of hoger; Mac OS X v.10.2.8 of v.10.3 Installatie Op Macintosh® -computers: 1. Leg de meegeleverde cd in een cd- of dvd-station van uw computer. 2. Open een venster voor het station en start daar de installatie door te dubbelklikken en volg de aanwijzingen van het installatieprogramma. Op Windows® -computers: 1. Leg de cd in uw cd- of dvd-station. 2. Het installatieprogramma start nu automatisch. Volg de aanwijzingen. Als de installatie niet automatisch begint, opent u Windows® Verkenner en klikt u op uw cd- of dvd-station. In het rechter venster van Windows® Verkenner ziet u het bestand ”Setup.exe”. Voer dit bestand uit en volg de aanwijzingen van het installatieprogramma. Opmerking: Het seriennummer is op de papieren hoes van de cd gedrukt. Andere zaken Accessoires Best. nr. Met onbewerkte gegevens werken Bij de keuze van het beeldformaat DNG (RAW) hebt u de mogelijkheid de verschillende parameters, resp. beeldeigenschappen zelf te beïnvloeden. Hiervoor hebt u een beeldbewerkingsprogramma nodig dat onbewerkte gegevens in het gestandaardiseerde DNG-formaat opent, bijvoorbeeld het meegeleverde Adobe® Photoshop® Elements® 3 of Adobe® Photoshop® CS met de Camera-RAW-Plugin vanaf versie 2.3, of FlexColor (via de homepage van Leica te downloaden): Lithium Ionen accu 14 447 www.leica-camera.com/digitalekameras/digitalmodul/ downloads/index.e html Elektrische ontspanner LEICA R8/R9 14 254 Elektrische kabelontspanner LEICA R8/R9 14 255 Verlenging voor ontspanner/ kabelontspanner 14 275 LEICA REMOTE CONTROL R8/R9 14 202 Reserveonderdelen Best. nr. Standaard/universele instelring Digital-Modul-R voor LEICA R8/R9 14 391 Schuif voor het verwijderen van de camera-achterwand 412-237.001-020 Bij de bewerking hebt u de mogelijkheid achteraf parameters als witbalans, tint, gradatie, definitie enz. in te stellen en op deze wijze een maximale beeldkwaliteit te realiseren. U kunt DNG-bestanden via het DMR-Content venster van een gegevensdrager importeren. In dit geval worden deze vervolgens automatisch in het ”FFF”bestandsformaat opgeslagen. Dit formaat ontvangt de originele onbewerkte gegevens in het bestand. Alle bewerkingen worden in het bestand opgeslagen en kunnen achteraf ongedaan worden gemaakt of weer worden opgeroepen. 106 / Uitvoerige handleiding / Installatie van de software / Andere zaken Volledig matte ring Digital-Modul-R voor LEICA R8/R9 14 393 Microprismataring Digital-Modul-R voor LEICA R8/R9 14 394 Volledig matte ring met rasterverdeling Digital-Modul-R voor LEICA R8/R9 14 395 Netadapter compl. met verbindingskabels en 2 netkabels (D/USA) 14 452 Beschermende afdekking voor sensor 412-030.802-000 Oplaadapparaat compl. (met 3 stekkers en KFZ-laadsnoer 14 449 FireWire-kabel, (2 m, 4- op 6-polig) 412-237.003-000 FireWire-adapter 6- op 4-polig 412-237.004-000 Veiligheidsmaatregelen en onderhoud Opbergen van de Digital-Modul-R Wanneer u de Digital-Modul-R langere tijd niet gebruikt, is het raadzaam 1. deze uit te schakelen (zie pag. 81), 2. de geheugenkaart te verwijderen (zie pag. 80) en 3. de accu te verwijderen (zie pag. 77), (na uiterlijk 3 maanden gaan de ingevoerde tijd en datum verloren, zie pag. 87). Algemene voorzorgsmaatregelen Gebruik de Digital-Modul niet in de onmiddellijke nabijheid van apparatuur met sterke magneetvelden zoals elektrostatische of elektromagnetische velden (bijv. inductie-ovens, magnetrons, monitoren van tv of computers, videospelltejes, mobiele telefoons, zendapparatuur). • Wanneer u de Digital-Modul-R op een televisie plaatst of in de onmiddellijke nabijheid gebruikt, kan het magneetveld beeldregistraties verstoren. • Hetzelfde geldt voor het gebruik in de buurt van mobiele telefoons. • Sterke magneetvelden, bijv. die van luidsprekers of grote elektromotoren kunnen de opgeslagen bestanden beschadigen, resp. de opnamen verstoren. • Als de Digital-Modul-R door het effect van elektromagnetische velden verkeerd werkt, schakelt u deze uit, verwijdert u de accu, resp. trekt u de netstekker van de als accessoire verkreijgbare netadapter, plaatst u de accu weer, resp. herstelt u de netvoeding weer en schakelt u de Digital-Modul-R opnieuw in. Gebruik de Digital-Modul-R niet in de onmiddellijke nabijheid van radiozenders of hoogspanningsleidingen. • Hun elektromagnetische velden kunnen de beeldregistraties eveneens verstoren. Bescherm de Digital-Modul-R tegen contact met insectenspray en andere agressieve chemicaliën. Benzine, verdunner en alcohol mogen ook niet voor reiniging worden gebruikt. • Bepaalde chemicaliën en vloeistoffen kunnen de behuizing van de Digital-Modul-R, resp. het oppervlak beschadigen. • Omdat rubber en kunststof soms agressieve chemicaliën afscheiden, mogen ze niet langere tijd aan contact met de Digital-Modul-R worden blootgesteld. Zorg ervoor, dat zand of stof niet in de Digital-Modul-R kan binnendringen, bijv. aan het strand. • Zand en stof kunnen de camera en geheugenkaart beschadigen. Let hier vooral op bij het plaatsen en verwijderen van de kaart. Zorg ervoor, dat geen water in de Digital-Modul-R kan binnendringen, bijv. bij sneeuw, regen of aan het strand. • Vocht kan tot verkeerde functies leiden en zelfs onherstelbare schade aan uw camera, Digital-Modul-R en geheugenkaart veroorzaken. • Als er spetters zout water op de Digital-Modul-R zijn gekomen, bevochtigt u een zachte doek eerst met leidingwater, wringt deze stevig uit en wist hiermee de Digital-Modul-R af. Daarna met een droge doek goed nawrijven. Veiligheidsmaatregelen en onderhoud / 107 Monitor/Dataveld • Wanneer de Digital-Modul-R aan grote temperatuurschommelingen wordt blootgesteld, kan zich condens op de dataveld/monitor vormen. Wis deze voorzichtig met een zachte, droge doek af. • Als de Digital-Modul-R bij het inschakelen zeer koud is, kan het dataveld/monitorbeeld eerst iets donkerder zijn dan normaal. Zodra het LCD-element warmer wordt, bereikt het weer de normale helderheid. De productie van de monitor vindt plaats in een zeer nauwkeurig proces. Zo wordt gegarandeerd, dat van de in totaal ca. 130.000 pixels meer dan 99,995 % correct werkt en slechts 0,005 % donker blijft of altijd helder is. Dit is echter geen storing en beïnvloedt de beeldweergave niet nadelig. Kosmische straling (bijvoorbeeld in vliegtuigen) kan pixeldefecten veroorzaken. Condens Als zich condens op of in de Digital-Modul-R heeft gevormd, moet u deze uitschakelen en ongeveer 1 uur bij kamertemperatuur laten liggen. Als kamer- en cameratemperatuur gelijk zijn, verdwijnt de condens vanzelf. 108 / Veiligheidsmaatregelen en onderhoud Onderhoud Voor de Digital-Modul-R • Trek de stekker van de netadapter uit voordat u de Digital-Modul-R schoonmaakt. • Reinig de Digital-Modul-R uitsluitend met een zachte, droge doek. Hardnekkige vervuiling moet eerst met een sterk verdund afwasmiddel worden bevochtigd – en vervolgens met een droge doek worden afgeveegd. Voor de accu De oplaadbare lithium-ionen accu’s genereren stroom door interne chemische reacties. Deze reacties worden ook door de buitentemperatuur en luchtvochtigheid beïnvloed. Zeer hoge en lage temperaturen verkorten de verblijftijd en levensduur van de accu’s. • Verwijder de accu altijd als u de Digital-Modul-R langere tijd niet gebruikt. Anders kan de accu diep worden ontladen, d.w.z. de spanning daalt sterk, omdat de Digital-Modul-R een geringe ruststroom verbruikt (voor de opslag van de datum), zelfs wanneer deze is uitgeschakeld. Een accu die diep is ontladen, kan niet meer worden opgeladen. • Bewaar de accu’s in volledig ontladen toestand. Deze toestand is niet te vergelijken met diepe ontlading en is te herkennen aan de indicatie 2.2.6 c in het dataveld (1.21). Wanneer u de Digital-Modul-R zeer lang niet gebruikt, moet u de accu ongeveer tweemaal per jaar gedurende ca. 15 minuten opladen om diepe ontlading te vermijden. • Houd de accucontacten steeds schoon en vrij. Bescherm de contacten tegen metalen voorwerpen als paperclips of sieraden, die kortsluiting kunnen veroorzaken. Een kortgesloten accu kan zeer heet worden en ernstige brandwonden veroorzaken. • Als een accu valt, controleert u daarna de behuizing en contacten op eventuele schade. Het plaatsen van een beschadigde accu kan ook de Digital-Modul-R beschadigen. • Accu’s hebben slechts een beperkte levensduur. • Geef de schadelijke accu’s af aan een verzamelpunt voor correcte recycling. • Gooi accu’s nooit in vuur, omdat ze anders kunnen exploderen. Voor de oplaadapparaat • Wanneer de oplaadapparaat in de buurt van radioontvangers wordt gebruikt, kan de ontvangst worden verstoord, zorg voor een afstand van minimaal 1 m tussen de apparaten. • Wanneer de oplaadapparaat wordt gebruikt, kan deze geluid (”zoemen”) veroorzaken – dit is normaal en geen storing. • Trek de oplaadapparaat uit de netvoeding als deze niet wordt gebruikt, omdat ook bij uitgeschakelde camera en niet geplaatste accu een (zeer geringe) hoeveelheid stroom wordt verbruikt. • Houd de contacten van het oplaadapparaat steeds schoon. Voor geheugenkaarten • Zolang een opname wordt opgeslagen of de geheugenkaart wordt uitgelezen, mag deze niet worden verwijderd, de Digital-Modul-R mag niet worden uitgeschakeld en niet aan trillingen worden blootgesteld. • Geheugenkaarten moeten als bescherming in principe uitsluitend in het meegeleverde antistatische foedraal worden bewaard. • Bewaar geheugenkaarten niet op een plaats waar ze aan hoge temperaturen, direct zonlicht, elektromagnetische velden of statische ontlading worden blootgesteld. • Laat de geheugenkaart niet vallen en buig deze niet, omdat deze anders beschadigd kan worden en de opgeslagen gegevens verloren kunnen gaan. • Verwijder de geheugenkaart in principe als u de Digital-Modul-R langere tijd niet gebruikt. • Raak de aansluitingen aan de achterzijde van de geheugenkaart niet aan en houd ze vrij van vuil, stof en vocht. • Het is raadzaam de geheugenkaart af en toe te formatteren, omdat voor de fragmentering bij het wissen enige geheugencapaciteit nodig kan zijn. Opbergen • Verwijder voor het bewaren van de Digital-Modul-R in principe de accu en geheugenkaart. • Bewaar de Digital-Modul-R bij voorkeur in een gesloten en gestoffeerde houder, zodat niets er tegenaan kan schuren en tegen stof is beschermd. • Bewaar de Digital-Modul-R op een plaats die beschermd is tegen hoge temperaturen en vocht. De Digital-Modul-R moet bij gebruik in een vochtige omgeving voor de opslag beslist volledig vrij zijn van vocht. • Bewaar de Digital-Modul-R om schimmelvorming te vermijden niet langere tijd in een leren tas. Datastructuur op de geheugenkaart Gegevens die op een kaart zijn opgeslagen en naar een computer worden gekopieerd, worden in de volgende map opgeslagen: 100LEICA-, 101LEICA- enz. – de mappen kunnen maximaal 999 opnamen opslaan. Veiligheidsmaatregelen en onderhoud / Datastructuur / 109 Waarschuwingen Kaart ingang open (afdekklep boven de geheugenkaartsleuf is open) Sluit de klep (zie pag. 80). Geen SD-kaart Plaats een geheugenkaart (zie pag. 80). Volle SD-kaart (capaciteit geheugenkaart uitgeput) Plaats een andere geheugenkaart (zie pag. 80) of wis niet meer benodigde opnamen (zie pag. 98/99). SD-kaart beveiligd (tegen wissen beschermd) Reset de schakelaar voor de schrijfbeveiliging van de geheugenkaart (zie pag. 80). SD-kaart error (afhankelijk van de kaart komt deze melding evt. vertraagd) Er is geen toegang tot de geheugenkaart. Neem de kaart eruit en plaats deze opnieuw (zie pag. 80). Mogelijk is de geheugenkaart beschadigd. 110 / Waarschuwingen Geen geldige afbeelding om weer te geven Er zijn geen opnamen op de geplaatste kaart opgeslagen. Voor weergave moeten eerst nog opnamen plaatsvinden of een andere kaart met opgeslagen opnamen worden geplaatst (zie pag. 80). Data overdracht De beeldgegevens worden nu naar de SD-kaart gekopieerd. Andere functies voor beeldverwerking zijn ondertussen niet mogelijk. Error code XX Vraag uw Leica-handelaar of de vertegenwoordiging van Leica in uw land om relevante informatie. Storingen en oplossingen 1. De Digital-Modul-R reageert niet op inschakelen. 1.1 Is de accu goed geplaatst, resp. het oplaadapparaat goed aangesloten? De accu wordt uitsluitend buiten de Digital-Modul-R opgeladen. 1.2 Is de accuconditie voldoende? Gebruik een opgeladen accu. 5. 2. 7. Onmiddellijk na het inschakelen schakelt de Digital-Modul-R zichzelf weer uit. 2.1 Als de accuconditie onvoldoende is om de Digital-Modul-R te gebruiken, de accu opladen of een opgeladen accu plaatsen. 2.2 Is er sprake van condens? Dit komt voor als de Digital-Modul-R van een koude naar een warme plaats wordt gebracht. Wacht tot de condens is verdampt. De zojuist genomen opname wordt niet op de monitor getoond. 5.1 Is (bij instelling van de Digital-Modul-R in de opnamemodus) de Auto Weergave-functie ingeschakeld? 6. De opname kan niet worden getoond. 6.1 Is een geheugenkaart geplaatst? 6.2 Er zijn geen gegevens op de geheugenkaart. Ondanks aansluiting op een computer zijn de gegevens niet te kopiëren. 7.1 Controleer of de computer en Digital-Modul-R goed met elkaar verbonden zijn. 8. De tijd en datum zijn onjuist. 8.1 De Digital-Modul-R werd lange tijd niet gebruikt; vooral bij verwijderde accu. Stel datum en tijd in. 3. De opname kan niet worden opgeslagen. 3.1 Is een geheugenkaart geplaatst? 3.2 De capaciteit van de geheugenkaart is onvoldoende. Wis niet meer benodigde opnamen voordat u een nieuwe plaatst. 4. De monitor is te licht of te donker. 4.1 Stel de gewenste helderheid in. Storingen en oplossingen / 111 Index Indicaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68/69 Accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Installatie van de bijgevoegde software . . . . . . . . . 106 Terugzetten van alle individuele menu-instellingen. . . 94 Accu Indicaties accuconditie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Opladen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Plaatsen in/verwijderen uit de Digital-Modul-R . . 77 ISO-filmgevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Tijd en datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Kleurverzadiging, zie beeldeigenschappen Uitschakeling, automatische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Kontrast, zie beeldeigenschappen Uitsnede, keuze van, zie weergavemodus . . . . . . . . 96 Leveringsomvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Veiligheidsmaatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Lus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Vergroten, zie weergavemodus en bekijken opname Menupunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Verkorte handleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Menusturing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Volume, instellen van de toetsbevestigingstonen (terugmelding) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Beeldeigenschappen/contrast, scherpte, kleurverzadiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Beeldfrequentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Bekijken van de opname Met de Auto Weergave-functie (automatische weergave) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Met de PLAY-functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Belichtingsserie, automatische . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Benaming van de onderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Beschermen van opnamen/ opheffen van de wisbescherming . . . . . . . . . . . . 100 Menutaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70/84 Helderheid instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Kontrast instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Netvoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Onderdelen, benaming van de . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Compressiepercentage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Ontspanner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Datastructuur op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . 110 Opbergen van de Digital-Modul-R . . . . . . . . . . . . . 109 Dataveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69/89 Opname- en weergavemodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Formatteren van de geheugenkaart . . . . . . . . . . . . 102 Reserveonderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Fotograferen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Resolutie Achteraf verminderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Gegevensoverdracht naar een computer . . . . . . . . 103 Geheugenkaart, plaatsen en verwijderen . . . . . . . . . 80 Geluiden (toetsbevestigings- of terugmeldtonen) . . 88 Histogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 In-/uitschakelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 112 / Index Scherpte, zie beeldeigenschappen Serieopnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Storingen en oplossingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Technische gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Waarschuwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64/110 Weergavemodus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Gelijktijdig vier/negen afzonderlijke opnamen . . 97 Uitsnede, keuze van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Vergroten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Wissen van de opname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Afzonderlijke opnamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Alle opnamen op de geheugenkaart . . . . . . . . . . . 99 Witbalans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Zelfontspanner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Toestelbeschrijving en technische gegevens Digital-Modul-R Type Zelf te verwisselen digitale module; volledig compatibel met LEICA R8 en R9, alle Leica R-objectieven en alle Leica objectieven met ”R-stuurnokken”; tweedelig: dataachterwand en voedingseenheid. Opnameformaat/beeldsensor 3872 x 2576 pixel (10 Mpixel) CCD-chip, actief veld 26,4 x 17,6 mm, verlengingsfactor 1,37. Resolutie Naar keuze: 3872 x 2576, 2576 x 1712, 1936 x 1280, 1280 x 848 pixel. Dataformaten DNG (onbewerkte gegevens), TIFF, 2 JPEGcompressieniveaus. Bestandsgrootte DNG: 21 Mbyte, TIFF: 29/58 Mbyte. Kleurdiepte 16 bits Kleurruimte AdobeRGB, sRGB. Filmgevoeligheid ISO 100 tot ISO 1600. Witbalans Automatisch, handmatig, 6 voorinstellingen, instelling kleurtemperatuur. Geheugenmedium SD-kaart tot 2 GB, grotere SD-kaart met Firmware-update. Monitor 1,8”-kleurendisplay met 130.338 pixels. Dataveld Zwart-wit-display voor indicatie van de instellingen: beeldtelwerk, ISO, belichtingscorrectie, accuconditie, zelfontspanner, compressie, resolutie, Moiré aan/uit, witbalans. Menu Scherpte, kleurverzadiging, contrast, beeldnummering, monitorcontrast en -helderheid, duur Auto-weergave, histogram aan/uit, audio-histogram aan/uit, energiebesparing, kaart formatteren, alarmsignalen, datum, tijd, gebruikersprofielen, firmware-update, reset. Menutalen Duits, Engels, Frans, Spaans, Italiaans, Japans en Nederlands. Interface IEEE 1394 FireWire. In-/uitschakelen Met hoofdschakelaar aan de achterzijde van de Digital-Modul-R, naar keuze zelfstandig uitschakelen van de Digital-Modul-R na ca. 2/5/10 minuten (stand-by functie), opnieuw activeren door aantippen van een van de ontspanners of uit- en inschakelen van de Digital-Modul-R. Sluiterlift Motorisch, met behulp van de voedingseenheid. Max. belichtingstijd 16 seconden Serieopname 2 beelden/s, max. 10 beelden per serie. Automatische belichtingsserie Naar keuze: 3 opnamen met 1/2 of 1 EV trappen. Compatibiliteit Mac® OS 9.x–Mac® OS X, Windows® 98/ ME/2000/XP. Software Adobe® Photoshop® Elements® 3 (Mac/Win). Zelfontspanner Voorlooptijd naar keuze 2 of 12 s (indicatie door knipperende lichtdiode (LED) aan de voorzijde van de camera evenals overeenkomstig symbool in het dataveld). Gebruiksomstandigheden 0 tot +40°C Voeding Oplaadbare Lithium-ionen accu, 7,4 V, 1800 mAh Oplaadapparaat Ingang: wisselspanning 100–240 V, 50/60 Hz, automatische omschakeling; uitgang: gelijkspanning 8,4 V, 1,2 A. Schroefdraad statief A1/4 DIN 4503 (1/4”). Afmetingen (B x H x D) met LEICA R9: 158 x 140 x 89mm Gewicht Digitale module met voedingseenheid en accu: 725 g, compleet met LEICA R9: 1395 g Netadapter Ingang Wisselspanning 100–240 V, 50/60 Hz, automatische omschakeling Uitgang Gelijkspanning 8 V, max. 3,2 A Afmetingen (B x H x D) 45 x 28 x 95 mm (alleen behuizing) Gewicht ca. 195 g (Behuizing compleet met camera-verbindingssnoer en 1 netsnoer) Leveringsomvang LEICA DIGITAL-MODUL-R , voedingseenheid voor sluiterlift en voeding, universele matte ring met beeldveldbegrenzing voor digitale toepassing, gereedschap voor het verwijderen van standaard achterwand, lithium-ionen accu 7.4 V/1800 mAh, oplaadapparaat 100–240 V met netstekkers (Euro, GB, USA), oplaadsnoer voor 12 V en 24 V Kfz-aansluiting, 512 MB SanDisc Ultra II SD-kaart, sensor-beschermdeksel, tas voor het opbergen van de LEICA DIGITAL-MODUL-R, FireWire-kabel met adapter (4- resp. 6-polig), Adobe® Photoshop® Elements® 3 (Mac/Win). Wijziging in constructie, uitvoering en aanbieding voorbehouden. Technische gegevens / 113 Leica Academie Naast hoogwaardige producten uit de topklasse voor observatie tot en met weergave bieden wij reeds vele jaren als bijzondere service in de Leica Akademie praktijkgerichte seminars en opleidingen aan. Hier kunnen zowel beginners als gevorderde foto-enthousiastelingen kennis vergaren over fotografie, projectie en vergroting. De inhoud van de cursussen – die in modern uitgeruste cursusruimten in de fabriek in Solms en in het nabijgelegen landgoed Altenberg worden verzorgd door een hoog opgeleid team van vakdocenten – varieert van algemene fotografie tot interessante specialisaties en omvat een overvloed van suggesties, informatie en adviezen voor de praktijk. Nadere inlichtingen en het actuele seminarprogramma zijn verkrijgbaar bij: Leica Camera AG Leica Akademie Oskar-Barnack-Str. 11 D-35606 Solms Tel.: +49 (0) 64 42-208-421 Fax: +49 (0) 64 42-208-425 e-mail: [email protected] 114 / Service Leica op internet Actuele informatie over producten, wetenswaardigheden, evenementen en de onderneming Leica krijgt u op onze homepage op internet onder: http://www.leica-camera.com Leica informatiedienst Technische vragen over het Leica programma worden schriftelijk, telefonisch of per e-mail beantwoord door de Leica Informations-Service: Leica Camera AG Informations-Service Postfach 1180 D-35599 Solms Tel.: +49 (0) 64 42-208-111 Fax: +49 (0) 64 42-208-339 e-mail: [email protected] Leica klantendienst Voor het onderhoud van uw Leica uitrusting alsmede in geval van schade kunt u gebruik maken van de Customer Service van Leica Camera AG of de reparatieservice van een nationale vertegenwoordiging van Leica (voor adressenlijst zie garantiebewijs). Wend u tot een erkende Leica-speciaalzaak. Leica Camera AG Customer Service Solmser Gewerbepark 8 D-35606 Solms Tel.: +49 (0) 64 42-208-189 Fax: +49 (0) 64 42-208-339 e-mail: [email protected]