Roland HP109 Handleiding

Categorie
Muziekinstrumenten
Type
Handleiding

Deze handleiding is ook geschikt voor

HP109-PE
Roland
Digital Piano
Handleiding
Bedankt voor en gefeliciteerd met uw aankoop van de digitale Roland-piano HP109-PE.
Belangrijkste kenmerken
Pianoklanken met een superieure resonantie en een sublieme expressiviteit
De gehanteerde stereosamples zorgen voor een bijzonder realistisch geluid en houden zelfs reke-
ning met de geluiden van de hamers die de snaren raken. Dit levert een authentiek geluid op dat
erg dicht in de buurt komt bij een vleugel. Dankzij de 128-stemmige polyfonie kunt u het demper-
pedaal zo vaak gebruiken als u maar wilt zonder te vrezen dat er noten wegvallen.
Dit instrument respecteert alle nuances van de pianist en geeft ze natuurgetrouw weer. Dat houdt
niet alleen de toucher in, maar ook de resonanties van de denkbeeldige snaren, het geluid bij het
loslaten van een toets en de resonanties die bij het loslaten van het demperpedaal optreden. Boven-
dien biedt dit instrument een Grand Sound-luidsprekersysteem en een overtuigende 3D-simu-
latie van een vleugel (Grand Space). De combinatie van die twee zorgt enerzijds voor meer trans-
parantie en anderzijds voor meer vermogen (Dynamic Emphasis).
De toucher van een vleugel
Dit instrument is voorzien van een Progressive Hammer Action-klavier dat aanvoelt zoals het
klavier van een vleugel: de weerstand van de toetsen is in de bas net iets groter dan in de diskant.
De HP109-PE voegt daar zelfs de typische klik aan toe die bij het indrukken van een toets op een
akoestische vleugel optreedt (drukpuntsimulatie).
De respons van het klavier kan op twee manieren worden ingesteld: enerzijds is er de aanslagge-
voeligheid, die de subjectieve weerstand van de toetsen bepaalt, en anderzijds de hamerrespons
die de variërende bewegingen van de hamers simuleert. Ook de pedalen spreken bijzonder nauw-
keurig aan, wat een brede waaier aan nuances toelaat.
Expressiemogelijkheden die je alleen op een digitaal instrument vindt
De HP109-PE biedt een aantal geluiden die perfect bij de pianoklank passen en deze op bijzonder
muzikale manier aanvullen.
Op die manier kunt u een tweede klank bij de piano voegen, de bijkomende klank (indien nodig)
een octaaf hoger bespelen en/of het volume ervan met een pedaal bepalen.
Klinkt net zo overtuigend in een hoofdtelefoon
Dankzij speciale effecten blijft het geluid zelfs bij gebruik van een hoofdtelefoon overeind. Zo bent
u er zeker van dat u nooit te kampen hebt met vermoeiingsverschijnselen. Verder is de HP109-PE
voorzien van een indicator, die bij gebruik van een hoofdtelefoon oplicht evenals een haak voor het
opbergen van de hoofdtelefoon, als u hem niet gebruikt.
Tal van handige functies en interne pianostukken
Een metronoom en een tweesporen-recorder, 60 pianostukken in het interne geheugen en nog
talrijke andere functies maken dit instrument tevens bijzonder geschikt voor educatieve toepassin-
gen.
Copyright ©2005 ROLAND CORPORATION.
Alle rechten voorbehouden. Het kopiëren, verveelvoudigen of openbaar maken van deze handleiding, hetzij gedeelte
-
lijk, hetzij in zn geheel, is zonder de schriftelijke toestemming van ROLAND CORPORATION verboden.
Lees, alvorens dit product te
gebruiken, de volgende
dingen door:
“Veilig gebruik
van dit product” (blz. 202) en
“Belangrijke opmerkingen”
(blz. 204)
. Daar vindt u
namelijk belangrijke tips en
een opsomming van wat u
wel en niet mag doen.
Bovendien verdient het
natuurlijk aanbeveling ook
de rest van de handleiding
door te nemen om alle
functies te leren kennen.
Bewaar de handleiding op
een veilige plaats, omdat u
ze later beslist nog eens
nodig zal hebben.
Veilig gebruik van dit product
Lees vóór het gebruik van dit product eerst de
onderstaande instructies en de handleiding.
...........................................................................................................
Open het product niet en voer geen enkele interne
aanpassingen uit.
...........................................................................................................
Probeer nooit de HP109-PE zelf te herstellen of
bepaalde onderdelen te vervangen (tenzij dit in
deze handleiding uitdrukkelijk staat vermeld).
Laat alle herstellingen en onderhoudswerken over
aan uw Roland-dealer, een erkende herstellings-
dienst of de distributeur (zie de adressen op de Informa-
tion-pagina).
...........................................................................................................
Gebruik of zet het product nooit op plaatsen die:
Onderhevig zijn aan extreme temperaturen (bv.
direct zonlicht in een gesloten voertuig, bij een
verwarming, op apparatuur die warmte gene-
reert; of
Klam zijn (bv. badkuip, wasruimten, natte vloe-
ren); of
Vochtig zijn; of
Blootgesteld zijn aan regen; of
Stoffig zijn; of
Onderhevig zijn aan sterke trillingen.
...........................................................................................................
Zet het product altijd op een stevig en effen opper-
vlak. Zet het nooit op een sterk trillende of hel-
lende plaats.
...........................................................................................................
Sluit de HP109-PE aan op een stopcontact dat
beantwoordt aan de vereisten op het naamplaatje
aan de specificaties in deze handleiding.
...........................................................................................................
Gebruik voor stroomvoorziening alleen de bijgele-
verde kabel. Het netsnoer is niet geschikt voor
gebruik met andere apparaten.
...........................................................................................................
Draai of buig de stroomkabel niet teveel. Plaats er
nooit zware objecten op. Dit kan de kabel bescha-
digen, wat defecten en een kortsluiting kan ver-
oorzaken. Beschadigde kabels kunnen brand en
schokgevaar veroorzaken!
...........................................................................................................
Dit product is, alleen of in combinatie met een ver-
sterker en koptelefoon of speakers, in staat om
geluidsniveaus te produceren, die permanent
gehoorverlies kunnen veroorzaken. Werk nooit
langere tijd op een hoog volumeniveau of op een
niveau dat u onprettig vindt. Als u enig gehoor-
verlies of piepen in de oren ervaart, dient u direct
te stoppen met het gebruik van het product en een
oorarts te raadplegen.
...........................................................................................................
Zorg dat geen enkel voorwerp (bijv. ontvlambaar
materiaal, munten, spelden) of vloeistoffen van
welke soort dan ook (bijv. water, frisdrank enz.)
het product binnendringen.
...........................................................................................................
In de volgende gevallen moet u dit product met-
een uitschakelen, de aansluiting op het lichtnet
verbreken en contact opnemen met een door Rol-
and erkende herstellingsdienst, uw Roland-dealer
of de verdeler (zie de Information-pagina):
Wanneer de stekker of het netsnoer zichtbaar
beschadigd is.
Als er rook of een vreemde geur uit het apparaat
komt.
Wanneer een voorwerp of vloeistof in het inwen-
dige terecht is gekomen.
Wanneer het product in de regen heeft gestaan of
op een andere manier nat is geworden;
Wanneer het product niet naar behoren lijkt te werken.
...........................................................................................................
Het foute gebruik van dit apparaat kan
leiden tot verwondingen en of materi le
schade.
* "Materi le" schade heeft betrekking op
het beschadigen van het meubilair of
andere huishoudelijke voorwerpen
evenals huisdieren enz.
Wijst de gebruiker op het risico op
dodelijke ongevallen of zware ver-
wondingen als gevolg van een fout
gebruik van dit apparaat.
Dit symbool maakt de gebruiker attent op dingen die moeten
worden uitgevoerd. Wat er moet worden gedaan wordt
aangegeven door de tekening in de cirkel. Het links getoonde
symbool betekent dat de stekker van het stroomsnoer van de
uitgang moet worden losgekoppeld.
Een driehoek maakt de gebruiker attent op belangrijke
instructies of waarschuwingen. De juiste betekenis van het
symbool wordt bepaald door de tekening in de driehoek. Het
links getoonde symbool wordt gebruikt voor algemene
waarschuwingen of om de aandacht te vestigen op gevaar.
Dit symbool maakt de gebruiker attent op dingen die nooit
mogen worden uitgevoerd. Wat nooit mag worden gedaan
wordt aangegeven door de tekening in de cirkel. Het links
getoonde symbool wordt gebruikt om aan te geven dat het
toestel nooit uit elkaar mag worden gehaald.
VEILIG GEBRUIK VAN DIT APPARAAT
INSTRUCTIES VOOR HET VOORKOMEN VAN BRAND, ELEKTRISCHE SCHOKKEN EN VERWONDINGEN
HOUD ALTIJD HET VOLGENDE IN DE GATEN
Over de en labels Over de symbolen
WAARSCHUWING
WAARSCHUWING
LET OP
LET OP!
WAARSCHUWING WAARSCHUWING
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
In huishoudens met kleine kinderen dient een vol-
wassene toezicht te houden tot het kind in staat is
zich aan alle regels voor de veilige bediening van
het product te houden.
...........................................................................................................
014
Bescherm het product tegen hevige schokken.
(Laat het niet vallen!)
...........................................................................................................
015
Forceer de stroomkabel van het product niet door
hem met een onredelijk aantal andere apparaten
een stopcontact te laten delen. Wees extra voor-
zichtig met het gebruik van verlengsnoeren de
totale hoeveelheid stroom die wordt gebruikt door
alle apparatuur, die u op het stopcontact van het
verlengsnoer hebt aangesloten, mag nooit het
stroomniveau (watt/ampères) van het verleng-
snoer overschrijden. Overmatige lading kan het
isolatiemateriaal van de kabel doen verhitten en uiteinde-
lijk doorsmelten.
...........................................................................................................
016
Vóór het gebruik van dit product in het buiten-
land neemt u het best contact op met uw dealer of
de verdeler om te zorgen dat u de juiste voeding
gebruikt (zie ook de adressen onder Information).
...........................................................................................................
026
Speel GEEN CD-ROM af op een conventionele
audio CD-speler. Het resulterende geluid kan van
een niveau zijn dat permanent gehoorverlies kan
veroorzaken. Er kan schade ontstaan aan speakers
of andere onderdelen van het systeem.
...........................................................................................................
026
Zet nooit een vaas, glas e.d. op dit product. Ver-
mijd bovendien het gebruik van verstuivers en
sprays, parfum, alcohol, nagellak e.d. in de buurt
van het product. Indien de bewuste stof toch op
de behuizing terechtkomt, dient u deze onmiddel-
lijk te verwijderen.
...........................................................................................................
Zet de HP109-PE altijd op een goed verluchte
plaats.
...........................................................................................................
Pak altijd alleen de stekker van de stroomkabel
vast, wanneer u een kabel op een stopcontact of op
dit product aansluit c.q. ervan loskoppelt.
...........................................................................................................
Trek de stekker op regelmatige tijdstippen uit het
stopcontact en maak de pennen schoon (als er stof
op zit). Als u dit product langere tijd niet wilt
gebruiken, verbreekt u het best de aansluiting op
het lichtnet. Stof tussen de stekker van het net-
snoer en de netaansluiting kan de isolatie nadelig
beïnvloeden en leiden tot brand.
Probeer te voorkomen dat snoeren en kabels in de
knoop raken. Tevens dienen alle snoeren en kabels
zo worden geplaatst dat ze buiten het bereik van
kinderen liggen.
...........................................................................................................
106
Klim nooit op het product en plaats er nooit zware
voorwerpen op.
...........................................................................................................
Pak de stroomkabel of de stekkers nooit vast met
natte handen, wanneer u ze op een stopcontact
c.q. dit product aansluit of ervan loskoppelt.
...........................................................................................................
Let, bij het transport van het instrument, op de
volgende dingen. Voor het transport zijn minstens
twee personen nodig. Houd het instrument recht
en wees tijdens het transport voorzichtig. Houd
het instrument stevig vast om verwondingen c.q.
schade aan andere voorwerpen te voorkomen.
Ga na of de moeren, waarmee het instrument aan
de stand bevestigd is, nog goed vastzitten. Als u
merkt dat ze wat losjes zitten, moet u ze meteen
weer aandraaien.
Verbreek de aansluiting op het lichtnet.
Verbreek de aansluiting op alle andere instrumen-
ten.
Draai de instelschroeven van de stand weer in
(blz. 212).
Sluit de klep.
Klap de muziekstandaard neer.
...........................................................................................................
109a
Alvorens het product schoon te maken moet u de
aansluiting op het lichtnet verbreken (blz. 209).
...........................................................................................................
110a
Trek de netstekker uit het stopcontact, wanneer u
in uw omgeving de mogelijkheid van onweer ver-
moedt.
...........................................................................................................
116
Zor tijdens het openen en sluiten van de klep dat u
zich niet de vingers kneust (blz. 209). Kinderen
sluiten de klep het best uitsluitend onder toezicht
van volwassenen.
...........................................................................................................
118b
Als u ooit schroeven (o.m. van de stand of lesse-
naar) of de vleugelmoer moet verwijderen, legt u
ze het best op een veilige plaats buiten het bereik
van kinderen. Zo hoeft u ze later niet te zoeken en
is het vrijwel uitgesloten dat kleine kinderen ze
inslikken.
...........................................................................................................
WAARSCHUWING
LET OP!
LET OP!
HP109-PE Belangrijke opmerkingen
204
Belangrijke opmerkingen
Lees naast Important safety instructions en Veilig gebruik van dit product (blz. 202) ook de volgende punten even
door:
Stroomvoorziening
Sluit dit product nooit aan op een stopcontact waarmee u
al een apparaat met invertor (koelkast, wasmachine, mag-
netron of air conditioning) of motor hebt aangesloten. Dat
andere apparaat zou namelijk storingen of op zn minst
een hoorbare brom kunnen veroorzaken. Als u, om de
één of andere reden, geen ander stopcontact kunt gebrui-
ken, maakt u het best gebruik van een bromfilter dat zich
tussen het stopcontact en dit product moet bevinden.
307
Zet, voordat u dit product op andere apparaten aansluit,
de stroomtoevoer van alle producten uit. Dit helpt u om
storingen en/of schade aan speakers of andere elementen
te voorkomen.
308
Hoewel het LC-display en de LEDs doven, wanneer u het
product met zijn POWER-schakelaar uitzet, betekent dit
niet dat de verbinding met het lichtnet helemaal is ver-
broken. Om de verbinding op het lichtnet volledig te ver-
breken moet u, na op POWER gedrukt te hebben, ook de
stekker uit het stopcontact trekken. Het verdient dan ook
aanbeveling een stopcontact te kiezen waar u gemakke-
lijk bij kunt c.q. een voorziening met een schakelaar te
hanteren.
Plaatsing
Gebruik van het product in de nabijheid van versterkers
(of andere apparatuur met grote stroomtransformator)
kan brom veroorzaken. Verplaats dit product dan om het
probleem te verhelpen of zet het verder van de stoorzen-
der vandaan.
352a
Dit apparaat kan de radio- en televisieontvangst versto-
ren. Gebruik dit product niet in de nabijheid van derge-
lijke ontvangers.
352b
Er kan ruis worden geproduceerd, wanneer draadloze
communicatieapparatuur zoals bv. mobiele telefoons, in
de nabijheid van dit product worden gebruikt. Dergelijke
ruis kan voorkomen, wanneer u een oproep ontvangt of
gaat plegen c.q. tijdens een gesprek. Mocht u dergelijke
problemen ondervinden, leg zulke draadloze apparaten
dan verder van het product af of zet ze uit.
354b
Zorg dat dit product nooit wordt blootgesteld aan
extreme temperaturen (bv. in het directe zonlicht of in
een gesloten auto). Verder moet u voorkomen dat dit pro-
duct in het directe zonlicht of in de buurt van een krach-
tige spot staat, omdat de ombouw anders zou kunnen
verkleuren. Overdreven warmte kan er namelijk voor
zorgen dat de ombouw vervormt of verkleurt.
355b
Er kunnen waterdruppels (condensatie) in het product
ontstaan, wanneer het wordt verplaatst naar een andere
locatie waarvan de temperatuur en/of vochtigheidsgraad
erg anders is. Als u het product in deze toestand tracht te
gebruiken, kan dat leiden tot schade en/of storing. Voor-
dat u het product in gebruik neemt, dient u het daarom
enkele uren te laten staan, tot de condens volledig is ver-
dampt.
Laat nooit voorwerpen uit rubber, vinyl e.d. lange tijd op
dit product liggen. Dat kan er namelijk toe leiden dat de
ombouw verkleurt of dat er randen/plekken ontstaan,
die nauwelijks kunnen worden verwijderd.
358
Leg nooit zware voorwerpen op de toetsen. Dat kan er
namelijk toe leiden dat de betreffende toetsen na verloop
van tijd niet meer werken.
359
Kleef geen stickers e.d. op het instrument. Als u die
namelijk later weer verwijdert, blijven er lelijke randen
achter, die nauwelijks kunnen worden verwijderd.
Onderhoud
Gebruik, voor de schoonmaak van dit product, enkel een
zachte, droge of lichtjes bevochtigde doek. Wrijf altijd in
de vezelrichting van het hout om een mooi resultaat te
verkrijgen. Wrijf nooit te lang op dezelfde plaats om de
finish niet te beschadigen.
402
Gebruik nooit benzine, verdunners, alcohol of oplossin-
gen van welke soort dan ook om de mogelijkheid van
verkleuring en/of vervorming te voorkomen.
De pedalen van dit product zijn van messing.
Messing wordt na verloop van tijd steeds donkerder, wat
te wijten is aan oxidatie. Als de pedalen er minder mooi
beginnen uit te zien, moet u ze met een speciaal product
schoonmaken.
Herstellingen en uw data
Houd er rekening mee dat alle data in het interne geheu-
gen van dit product tijdens een herstelling gewist kunnen
worden. Noteer uw instellingen dus op regelmatige tijd-
stippen of sein ze door naar een MIDI-sequencer waar u
ze dan kunt opslaan. Tijdens herstellingswerken wordt er
getracht de geheugeninhoud te bewaren, maar een garan-
tie hiervoor is er niet. Roland wijst elke aansprakelijkheid
m.b.t. dataverlies tijdens herstellingswerken af.
Andere voorzorgsmaatregelen
Houd in de gaten dat de inhoud van het geheugen onher-
stelbaar verloren kan gaan als gevolg van een storing of
oneigenlijk gebruik van het product. Om uzelf te bescher-
men tegen het verlies van data seint u belangrijke instel-
lingen het best door naar een MIDI-sequencer en slaat u
ze vervolgens op diskette of harde schijf op.
552
Eens de geheugeninhoud van dit product gewist is,
bestaat er geen mogelijkheid meer om die instellingen te
herstellen. Sein uw instellingen daarom op regelmatige
tijdstippen door naar een MIDI-sequencer e.d. Roland
Corporation is niet aansprakelijk voor dataverlies.
553
Als u de (draai)knoppen, schuiven, andere bedienele-
menten en connectors van het product gebruikt, doe dit
dan met de nodige voorzichtigheid. Hardhandig gebruik
kan tot storingen leiden.
Belangrijke opmerkingen
205
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Pak bij alle kabels, wanneer u ze aansluit/loskoppelt, de
aansluiting vast trek nooit aan de kabel. Zo vermijdt u
een kortsluiting of schade aan de interne elementen van
de kabel.
557
Tijdens normaal gebruik straalt het product een kleine
hoeveelheid warmte uit.
558a
Probeer het volume van het product op een redelijk
niveau te houden om te voorkomen dat u uw buren over-
last bezorgt. U zou ook een hoofdtelefoon te gebruiken,
zodat u zich geen zorgen hoeft te maken over diegenen
om u heen (vooral laat op de avond).
559b
Alvorens dit product te vervoeren moet u het weer dege-
lijk inpakken liefst in de originele leveringsdoos. Zo
voorkomt u krassen en andere schade aan de ombouw en
het product zelf.
560
Behandel de lessenaar altijd met de nodige zorg.
562
Gebruik, voor de aansluitingen, uitsluitend Roland-
kabels. Bij gebruik van ander merken kabels dient u de
volgende voorzorgsmaatregelen in acht te nemen:
Sommige aansluitingskabels hebben weerstanden.
Gebruik voor het aansluiten van dit product geen kabels
die weerstanden bevatten. Het gebruik van dergelijke
kabels kan voor een extreem laag geluidsniveau zorgen.
Neem, voor informatie over kabelspecificaties, contact op
met de fabrikant van de kabel.
565
Ga, alvorens de klep van dit instrument te openen, na of
er geen huisdieren op zitten (het verdient trouwens aan-
beveling om te zorgen dat uw huisdier nooit op het kla-
vier c.q. de klep gaat liggen). In zeldzame gevallen zou
het kunnen gebeuren dat uw huisdier binnenin het
instrument verzeild geraakt. Dan moet u het instrument
meteen uitschakelen en de aansluiting op het lichtnet ver-
breken. Neem vervolgens contact op met uw Roland-dea-
ler of een erkende herstellingsdienst.
Omgaan met CD-ROMs
Raak nooit de kant met de datalaag aan en doe het nodige
om krassen op die laag te vermijden. Beschadigde of
vuile CD-ROMs kunnen niet naar behoren worden gele-
zen. Houd ze schoon door gebruik van speciale CD-reini-
gers.
HP109-PE Inhoud
206
Inhoud
Veilig gebruik van dit product .......................................202
Belangrijke opmerkingen...............................................204
Bedieningsorganen ........................................................207
Frontpaneel............................................................................................................ 207
Panelen aan de onderkant ................................................................................... 208
Voorbereiding .................................................................209
Pedaalkabel aansluiten......................................................................................... 209
Netsnoer aansluiten.............................................................................................. 209
Gebruik van de lessenaar..................................................................................... 209
Openen en sluiten van de klavierklep ...............................................................209
Openen en sluiten van het deksel....................................................................... 210
Hoofdtelefoon aansluiten .................................................................................... 210
Gebruik van de hoofdtelefoonhaak ..............................................211
In- en uitschakelen................................................................................................ 211
Volume en helderheid van het geluid instellen ...............................................211
Over de pedalen.................................................................................................... 211
Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken .......213
Luisteren naar de interne stukken...................................................................... 213
Weergave van alle pianostukken ..................................................213
Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren ..................................213
Luisteren naar de demosongs .............................................................................214
Afspelen van een klankdemo ........................................................214
Functiedemo beluisteren ................................................................214
Hoofdstuk 2. Zelf spelen ................................................215
Andere klanken kiezen ........................................................................................ 215
Gedetailleerde aanpassingen van het pianogeluid (Piano Resonance) ........215
Geluid bij het loslaten van de toetsen (Key Off) .........................215
Simulatie van de snaarresonanties tijdens het spelen (String
Resonance)........................................................................................215
Resonantie bij gebruik van het demperpedaal (Damper
Resonance)........................................................................................216
Aanslaggevoeligheid instellen (Key Touch) .....................................................216
Timing van de noten via de dynamiek bepalen
(Hammer Response)........................................................................216
Meer diepte voor het geluid (Grand Space)......................................................217
Diepte voor de hoofdtelefoon optimeren (Grand Space) ................................217
Geluid levendiger maken (Dynamic Emphasis) ..............................................218
Digitale effecten gebruiken ................................................................................. 218
Galmeffect (Reverb) gebruiken......................................................218
Geluid breder maken (Chorus) ...................................................218
Wijzigen van de effectintensiteit ...................................................218
Transponeren van het klavier (Transpose) .......................................................219
Passende klanken met het pianogeluid combineren (Acoustic Layering) ...219
Volumebalans voor de Acoustic Layer-functie instellen.........220
Twee klanken tegelijk bespelen (Dual) ..............................................................220
Volumebalans in de Dual-mode (Dual Balance).........................220
Verschillende klanken voor de linker-/rechterhand (Split) ...........................221
Splitpunt instellen ...........................................................................221
Functie van het middelste pedaal kiezen ..........................................................222
Metronoom gebruiken ......................................................................................... 222
Werken met de metronoom ...........................................................222
Metronoomvolume wijzigen .........................................................222
Splitsen van het klavier in twee helften voor quatre-mainsstukken
(Twin Piano-mode)............................................................................................... 223
Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken........ 224
Tempo instellen..................................................................................................... 224
Weergave beginnen met een aftel.................................................224
Aparte weergave van de twee partijen ..............................................................225
Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen.................................... 226
Nieuw stuk opnemen ........................................................................................... 226
Opnemen tijdens de weergave van een intern stuk.........................................227
Aparte opname van de linker- en rechterhand ................................................228
Wissen van uw eigen opname ............................................................................228
Wissen van één spoor .....................................................................228
Stuk wissen.......................................................................................228
Hoofdstuk 5. Andere handige functies ........................ 229
Geavanceerde instellingen (functies) .................................................................229
Algemene stemming (Master Tune).............................................230
Ander stemmingssysteem kiezen .................................................230
Stretch Tuning (andere stemmingscurve)....................................230
Toonhoogte in octaven transponeren (Octave Shift)..................231
Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft ...231
Werking van het Grand Space-effect..........................................231
Vergrendelen van de bedieningsfuncties ........................................................231
Laden van de fabrieksinstellingen (Factory Reset) ..........................................232
Opslaan van de gemaakte instellingen (Memory Backup) .............................232
Opslaan van uw laatste opname (Song Backup) ..............................................232
Wissen van een intern opgeslagen stuk.......................................232
V-LINK-functie gebruiken................................................................................... 233
Instellingen voor de USB-driver ......................................................................... 233
Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten.............. 234
Aansluiten van audio-apparaten ........................................................................ 234
Aansluiten van de USB-poort .............................................................................234
MIDI-apparaten aansluiten ................................................................................. 235
Instellen van de MIDI-functies ........................................................................... 235
MIDI-zendkanaal instellen.............................................................236
Local-functie: verbinding tussen het klavier en de klankbron .236
Verzenden van de opname ............................................................236
Appendix......................................................................... 237
Probleemoplossing ............................................................................................... 237
Fout- en andere boodschappen...........................................................................238
Intern opgeslagen parameterinstellingen..........................................................238
Overzicht van de beschikbare functies ..............................................................239
Specificaties............................................................................................................ 240
Overzicht van de klanken.............................................. 241
Overzicht van de interne stukken................................. 242
MIDI-implementatietabel...................................... 244
Bedieningsorganen
207
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Bedieningsorganen
Frontpaneel
1.
[Power On]-schakelaar
Hiermee schakelt u het instrument in en uit (blz. 211).
2.
[Volume]-regelaar
Hiermee stelt u het algemene volume in (blz. 211).
3.
[Brilliance]-regelaar
Hiermee bepaalt u de helderheid van het geluid
(blz. 211).
4.
[Demo]-knop
Hiermee start u een demonstratie van de beschikbare
klanken en bepaalde functies (blz. 214).
5.
[ (hoofdtelefoon)]-indicator
Deze indicator licht op, wanneer u een hoofdtelefoon
aansluit (blz. 210).
6.
[Transpose]-knop
Hiermee transponeert u het klavier (blz. 219).
7.
[Split]-knop
Hiermee verdeelt u het klavier in een linker en rechter
helft. Dat betekent dat u twee verschillende klanken kunt
gebruiken (blz. 221). Door deze knop samen met de [Cho-
rus]-knop in te drukken hebt u bovendien toegang tot bij-
komende functies (blz. 229~233, blz. 235~236).
8.
[Chorus]-knop
Zorgt voor een voller geluid (blz. 218).
9.
[Grand Space]-knop
Hiermee voorziet u het geluid van meer diepte (blz. 217).
10.
[Dynamic Emphasis]-knop
Maakt het geluid levendiger en sprankelender (blz. 218).
11.
[Reverb]-knop
Voorziet het geluid van galm (blz. 218).
Piano Resonance
12.
[Key Off]-knop
Hiermee activeert u het (bij)geluid dat bij het loslaten van
een toets optreedt (blz. 215).
13.
[String]-knop
Hiermee simuleert u de resonanties van de snaren die tij-
dens het spelen op een akoestisch instrument optreden
(blz. 215).
14.
[Damper]-knop
Hiermee voorziet u het geluid van de typische resonan-
ties die bij gebruik van het demperpedaal optreden
(blz. 216).
15.
[Acoustic Layering]-knop
Hiermee voegt u een tweede geluid toe aan de piano-
klank. De betreffende geluiden passen bijzonder goed bij
piano (blz. 219).
16.
Tone-knoppen
Hiermee kiest u de klank(en) die u via het klavier kunt
bespelen (blz. 215).
17.
Display
Het display houdt u op de hoogte van verschillende
instellingen, bv. de klankvariatie, het songnummer en het
tempo. In de regel ziet het er zoals hierboven getoond uit.
18.
[Song/Tempo]-knop
Hiermee selecteert u een intern stuk (blz. 213, 224).
Door deze knop herhaaldelijk in te drukken zorgt u dat
afwisselend het tempo en het nummer van het gekozen
stuk (met een S. ervóór) worden afgebeeld. Als de indi-
cator groen oplicht, wordt het tempo afgebeeld. Is hij
rood, dan toont het display het stuknummer.
19.
[–][+]-knoppen
Hiermee kunt u de waarde van bepaalde functies wijzi-
gen.
Druk [+] en [] samen in om weer de oorspronkelijke
waarde voor de geselecteerde functie te kiezen.
20.
[Metronome/Count In]-knop
Hiermee schakelt u de metronoom in/uit (blz. 222). Er is
tevens een aftelfunctie, die enkele tellen vóór het begin
van een stuk te horen is. Zo weet u perfect wanneer u
moet beginnen spelen (blz. 224).
TRACK
21.
[Left]-knop
Laat toe om een andere Recorder-partij te kiezen
(blz. 225, 227~228).
Bij de interne stukken kunt u met deze knop de partij van
de linkerhand uitschakelen. Deze knop en de [Right]-
knop gaan we verderop de spoorknoppen noemen.
4
32
5
92010 11
16 19
6
18
23
21
24 25 26 27
22
12 13 14
15
78 17
1
Power On
HP109-PE Bedieningsorganen
208
22.
[Right]-knop
Laat toe om een andere Recorder-partij te kiezen
(blz. 225, 227~228). Bij de interne stukken kunt u met
deze knop de partij van de rechterhand uitschakelen.
23.
[Play]-knop
Hiermee start/stopt u de weergave van de demos of uw
eigen stuk (blz. 213, 224).
Bovendien start/stopt u hiermee de opname (blz. 226~
228).
24.
[Rec]-knop
Hiermee maakt u de HP109-PE klaar voor de opname
(blz. 226~228).
KEY TOUCH
25.
[Touch]-knop
Hiermee wijzigt u de respons van het klavier (blz. 216).
26.
[Hammer]-knop
Hiermee bepaalt u in hoeverre er naar gelang uw aan-
slag sprake is van een lichte vertraging van de noten
(blz. 216).
27.
[Center Pedal]-knop
Hiermee kunt u een andere functie aan het middelste
pedaal toewijzen (blz. 222).
Panelen aan de onderkant
28.
Pedal-connector
Sluit hier de pedaalkabel van de stand aan (blz. 209).
29.
Input-connectors
Sluit hier de audio-uitgangen van een ander instrument
of apparaat aan. Het geluid daarvan wordt eveneens via
de luidsprekers van de HP109-PE weergegeven (blz. 234).
30.
Output-connectors
Deze connectors zou u op de ingangen van een eindtrap,
mengpaneel of cassettedeck e.d. kunnen aansluiten. Een
externe versterker hebt u echter alleen nodig, wanneer u
in een grote zaal speelt (blz. 234).
31.
Phones-connectors
Hier kunt u hoofdtelefoons aansluiten (blz. 210).
32.
MIDI Out/In-connectors
Hier kunt u andere MIDI-compatibele instrumenten aan-
sluiten en samen met dit instrument gebruiken (blz. 235).
33.
USB-connector
Deze poort kunt u met uw computer verbinden en op die
manier muziekdata naar de computer doorseinen of van
daar ontvangen (blz. 234).
28 29 30
31 32 33
Voorbereiding
209
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Voorbereiding
Pedaalkabel aansluiten
Sluit de kabel van de pedalen aan op de Pedal-
connector aan de onderkant van de HP109-PE.
Netsnoer aansluiten
1.
Sluit het netsnoer aan op de AC-connector aan de
onderkant van de HP109-PE.
2.
Sluit het netsnoer aan op een stopcontact.
Gebruik van de lessenaar
Stel de notenstandaard zoals hierna getoond op.
Plooi de pootjes aan de achterkant naar buiten en kijk
even of de muziekstandaard stevig blijft staan.
Openen en sluiten van de
klavierklep
1.
Om de klep te openen moet u ze met beide han-
den lichtjes optillen en naar de achterkant van de
HP109-PE schuiven.
2.
Om de klep weer te sluiten trekt u hem licht naar
u toe en laat u hem zakken.
Houd nooit uw handen tussen de klep en het klavier.
Gebruik voor stroomvoorziening alleen de bijgeleverde
kabel.
Opm.
Alvorens de HP109-PE te verplaatsen moet u de noten-
standaard weer neerklappen.
Opm.
HP109-PE Voorbereiding
210
Wees bij het openen en sluiten van de klep voorzichtig
dat u zich niet de vingers klemt. Het is dan ook verstandi-
ger dat kleine kinderen de klep nooit zelf openen of slui-
ten.
Alvorens de HP109-PE te verplaatsen sluit u de klep om
verwondingen tijdens het transport te voorkomen.
Openen en sluiten van het
deksel
De klep van de HP109-PE kunt u openen en sluiten zoals
op een akoestische vleugel. Hoewel dit vooral bedoeld is
voor een meer gerichte spreiding van het geluid, veran-
dert tevens de klankkleur van de HP109-PE.
1.
Til de klep met één hand op en houd hem goed
vast.
2.
Klap de steunpoot op.
3.
Laat de klep zo ver zakken tot u er zeker van bent
dat hij door de steunpoot wordt afgestut.
Ziehier hoe de HP109-PE er uitziet eens u de klep naar
behoren geopend hebt:
Als u niet precies weet hoe de klep op de juiste manier af
te stutten, vraag dan aan uw Roland-dealer om het even
te tonen.
Open de klep nooit te ver. Als u de klep hoger optilt dan
in een hoek van 30 graden, zou u het instrument kunnen
beschadigen. Bovendien zou de klep kunnen vallen en
verwondingen kunnen veroorzaken.
Alvorens de klep te openen moet u bovendien zorgen dat
zich niemand in de buurt van het instrument bevindt.
Let er tijdens het sluiten van de klep op dat de verbin-
dingspen van de klep in de uitsparing van de houder bin-
nenin de piano glijdt.
Hoofdtelefoon aansluiten
De HP109-PE is voorzien van twee hoofdtelefoonaansluitin-
gen. Zo kunnen telkens twee personen meeluisteren, wat bv.
voor educatieve toepassingen of tijdens het spelen van qua-
tre-mains stukken handig is. Bovendien heeft een hoofdtele-
foon het voordeel dat u ook s ochtends vroeg en s avonds
laat kunt spelen zonder wie dan ook te storen.
Sluit de hoofdtelefoon(s) aan op de Phones-con-
nectors links onder het klavier.
Wanneer u een hoofdtelefoon aansluit, licht de
[ (hoofdtelefoon)]-indicator (blz. 207) op en worden de
luidsprekers van de HP109-PE uitgeschakeld.
Het volume in de hoofdtelefoon stelt u in met de
[Volume]-regelaar (blz. 211) van de HP109-PE.
Opmerkingen i.v.m. het gebruik van een
hoofdtelefoon
Om de kabel van de hoofdtelefoon niet te beschadigen mag
u enkel de hoofdtelefoon zelf of de stekker vastpakken.
Als u de hoofdtelefoon op het instrument aansluit, terwijl
het volume betrekkelijk hoog staat ingesteld, gaat de hoofd-
telefoon eventueel stuk. Zet het volume van de HP109-PE
dus op de minimumwaarde alvorens een hoofdtelefoon aan
te sluiten.
Zet het volume nooit te hard, omdat u daardoor niet alleen
de hoofdtelefoon beschadigt, maar ook uw oren. Werk altijd
op een verantwoord volume.
WAARSCHUWING
Gebruik een stereo-hoofdtelefoon.
Werk, indien mogelijk, met hoofdtelefoons van Roland.
Bij gebruik van andere hoofdtelefoons is het volume
namelijk eventueel te laag.
LET OP!
Hoofdtelefoonaansluiting x2
Opm.
Voorbereiding
211
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Gebruik van de hoofdtelefoonhaak
Als u de hoofdtelefoon niet nodig hebt, kunt u hem aan
de haak links onder het klavier van de HP109-PE hangen.
Installeren van de hoofdtelefoonhaak
Draai de hoofdtelefoonhaak heen en weer, terwijl u hem
in de boring aan de onderkant van de HP109-PE schuift
(zie de afbeelding verderop). Draai de vleugelmoer van
de hoofdtelefoonhaak stevig vast om de haak klem te zet-
ten.
In- en uitschakelen
Schakel de gebruikte instrumenten in de opgegeven volg-
orde in. Door de apparaten in de verkeerde volgorde in te
schakelen zou u de luidsprekers enz. kunnen beschadigen.
Alvorens het instrument in te schakelen moet u de
[Volume]-regelaar in de laagste stand zetten en
vervolgens op [Power On] drukken.
Het instrument wordt ingeschakeld en de stroomindica-
tor links aan de voorkant van de HP109-PE licht op.
Enkele seconden later is het instrument beschikbaar en
hoort u wat u op het klavier speelt. Stel met de [Volume]-
regelaar het gewenste volume in.
Om het instrument uit te schakelen moet u de
[Volume]-regelaar in de laagste stand zetten en
vervolgens op [Power On] drukken.
De HP109-PE wordt uitgeschakeld en de stroomindicator
links vooraan dooft.
Volume en helderheid van
het geluid instellen
Stel met de [Volume]-regelaar het gewenste
volume in.
Met de [Brilliance]-regelaar kunt u de helderheid
van het geluid wijzigen.
Over de pedalen
De pedalen hebben, met name bij het gebruik van pianoklan-
ken, de volgende functies:
Demperpedaal (rechts)
Gebruik dit pedaal, wanneer u de gespeelde noten langer
wilt aanhouden.
Via de stand van het pedaal bepaalt u bovendien hoe lang
de noten blijven doorklinken (het pedaal werkt traploos).
Op akoestische pianos zorgt het demperpedaal dat ook
andere snaren met de gespeelde noten beginnen mee te
trillen. Zo wordt het geluid voller. Het demperpedaal van
de HP109-PE simuleert dit fenomeen. Dit heet ook wel
Sympathetic Resonance.
Sostenutopedaal (midden)
Met het sostenutopedaal kunt u de noten laten doorklin-
ken, die u speelt op het moment dat u het pedaal intrapt.
Zacht pedaal (links)
Met dit pedaal kunt u het volume tijdelijk verminderen.
Zodra u het pedaal intrapt, worden de gespeelde noten
stiller dan normaal weergegeven.
Hoe zacht de noten precies worden weergegeven kunt u
via de stand van het pedaal nauwkeurig doseren.
Dit product is voorzien van een veiligheidscircuit.
Daarom duurt het na het inschakelen even voordat het
naar behoren werkt.
Om de verbinding op het lichtnet volledig te verbreken
moet u, na op POWER gedrukt te hebben, ook de stekker
uit het stopcontact trekken. Zie ook “Stroomvoorzie-
ning” (blz. 204).
Vleugelmoer
Hoofdtelefoonhaak
Power On
Stroomindicator
Opm.
Opm.
U kunt zelf bepalen hoe duidelijk de resonanties van het
demperpedaal te horen zijn (blz. 216).
Aan het sostenutopedaal kunt u ook een andere functie
toewijzen (blz. 222).
Min Max
Mellow
Bright
Zacht pedaal Demperpedaal
Sostenutopedaal
HP109-PE Voorbereiding
212
Over de instelschroef
Gebruik de instelschroef onder de pedalenbak om te
voorkomen dat de pedalen tijdens het gebruik beginnen
te wiebelen.
Draai de instelschroef zo ver uit tot ze de vloer raakt. Als
er namelijk tussen de instelschroef en de vloer een spe-
ling blijft, kan het gebeuren dat het instrument niet op het
intrappen van de pedalen reageert. Als u het instrument
op een dik vast tapijt e.d. zet, moet u de instelschroef zo
ver uitdraaien tot ze tegen de vloer drukt.
Instelschroef
Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken
213
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken
Luisteren naar de interne
stukken
De HP109-PE bevat 68 pianostukken.
Weergave van alle pianostukken
Als u wilt, worden alle interne stukken na elkaar afge-
speeld.
1.
Druk de [Song/Tempo]- en [Play]-knop samen in.
De indicator van de [Song/Tempo]-knop licht op, terwijl
de indicator van de [Play]-knop knippert. De weergave
begint vanaf het momenteel geselecteerde stuk.
Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het dis-
play afgebeeld.
Met de knoppen [] en [+] kunt u het gewenste stuk kie-
zen.
Aan het einde van het laatste stuk keert de weergave terug
naar het eerste en loopt ze gewoon door.
Weergave stoppen
2.
Druk op de [Play]-knop.
De weergave stopt.
Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren
Stuk kiezen
1.
Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet
rood oplichten).
Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het dis-
play afgebeeld.
2.
Kies met de [+]- of [–]-knop een stuk.
U kunt deze knoppen ook ingedrukt houden om sneller
een ander nummer te kiezen.
Weergave starten
3.
Druk op de [Play]-knop.
De indicator van deze knop licht op en de weergave van
het gekozen stuk begint.
Weergave stoppen
4.
Druk op de [Play]-knop.
De indicator van deze knop dooft en de weergave stopt.
Als u daarna opnieuw op de [Play]-knop drukt, begint de
weergave weer vanaf het begin van het stuk waar u ze
gestopt had.
“Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken” op
blz. 224, “Tone List” (blz. 241)
12
Identificatie van de interne stukken
USr (User)
… Het geheugen dat het door u opgenomen
stuk bevat. ( blz. 226 voor details i.v.m. de opname.)
S.1~S.68
… Interne stukken
S. U
… Stuk dat u intern opgeslagen hebt (blz. 232)
Het zelf opgeslagen stuk kunt u op de volgende
manier kiezen:
1 Druk de [+]- en []-knop samen in om USr
te selecteren.
2 Zorg er met de []-knop voor dat het display
S. U afbeeldt.
1
3, 4
2
HP109-PE Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken
214
Luisteren naar de demosongs
Uw instrument bevat verschillende stukken die de piano- en
andere klanken evenals andere handige functies demonstre-
ren.
Afspelen van een klankdemo
1.
Druk op de [Demo]-knop.
De indicator knippert en de weergave van de klankdemos
begint.
Aan het einde van de laatste klankdemo keert de weer-
gave terug naar het eerste stuk en loopt ze gewoon door.
Als u op een Tone-knop drukt, terwijl de [Demo]-knop
knippert, wordt de demosong van de betreffende klank-
groep afgespeeld.
Weergave van de klankdemos stoppen
2.
Druk op de [Demo]-knop.
De indicator van de [Demo]-knop dooft en de demoweer-
gave stopt.
Functiedemo beluisteren
Er is tevens een demo die talrijke functies voor de piano-
klanken ten tonele voert.
1.
Druk op de [Demo]-knop.
De indicator knippert en de weergave van de klankdemos
begint.
2.
Druk op één van de volgende knoppen.
Door een knop in te drukken selecteert u de bijbehorende
demosong. U hoort dan telkens twee versies van de betref-
fende demo: één mét de betreffende functie en één zónder.
Weergave van de functiedemo stoppen
3.
Druk op de [Demo]-knop.
De indicator van de [Demo]-knop dooft en de demoweer-
gave stopt.
Tone-knop Verklaring
[Piano] Demo van de pianogeluiden
[E. Piano] Demo van de elektrische pianogeluiden
[Harpsichord] Demo van de klavecimbelklanken
[Organ] Demo van de orgelgeluiden
[Strings] Demo van de strijkersklanken
[Acoustic Layering]
Demo van de Acoustic Layer-functie
(blz. 219)
[Split] Demo van de splitfunctie (blz. 221)
Functieknop Verklaring
[Grand Space] Grand Space-demo
blz. 21
7
[Dynamic Emphasis]
Dynamic Emphasis-
demo
blz. 21
8
Piano Resonance [Key Off] Key Off-demo
blz. 21
5
Piano Resonance [String]
Demo van de snaarreso-
nantie
blz. 21
5
Piano Resonance [Damper]
Demo van de demperre-
sonantie
blz. 21
6
Key Touch [Hammer]
Demo van de hamerres-
pons
blz. 21
6
Door herhaaldelijk op de in stap 2 gedrukte knop te druk-
ken kiest u afwisselend de versie mét en zónder de betref-
fende functie.
De “Hammer Response”-functie laat toe om het effect
mét en zonder simulatie te achterhalen.
Over de Hammer Response-functiedemo
Wanneer u de hamerresponsfunctie selecteert, stopt de
weergave. Door de Key Touch [Hammer]-knop herhaal-
delijk in te drukken schakelt u de Hammer Response-
simulatie afwisselend in en uit.
Speel een paar noten op het klavier om de werking van
deze functie te achterhalen.
Als de Hammer Response-functie actief is, duurt het
bij zacht gespeelde noten net iets langer eer u iets hoort.
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
215
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
Andere klanken kiezen
De HP109-PE bevat 36 verschillende klanken (zgn. Tones)
die in vijf groepen zijn onderverdeeld. De groepen selecteert
u met de Tone-knoppen.
Klankgroep kiezen
1.
Druk op een klankkeuzeknop.
De indicator van de ingedrukte knop licht op.
Als u nu op het klavier speelt, worden de noten met de
zopas gekozen klank weergegeven.
Klankvariatie kiezen
2.
Druk op de [–]- of [+]-knop.
Het nummer van de geselecteerde klank wordt even in het
display afgebeeld.
Speel op het klavier om de gekozen klank te beluisteren.
Gedetailleerde aanpassingen van het pianogeluid
(Piano Resonance)
U kunt het pianogeluid nog verder aan uw behoefte aanpassen.
Geluid bij het loslaten van de toetsen
(Key Off)
Wanneer u op een akoestische piano een toets loslaat hoort
u een lichte klik, die door de Key Off-functie gesimu-
leerd wordt.
1.
Druk op de Piano Resonance [Key Off]-knop
(indicator moet oplichten).
Nu hoort u bij het loslaten van de toetsen telkens dat typi-
sche bijgeluid.
Druk opnieuw op de Piano Resonance [Key Off]-knop
(indicator dooft) om deze functie weer uit te schakelen.
Volume van het Key Off-geluid instellen
2.
Houd de Piano Resonance [Key Off]-knop inge-
drukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
Het volume van dit klikgeluid kan in tien stappen worden
ingesteld.
Hoe groter de waarde, hoe luider het effect wordt.
Simulatie van de snaarresonanties tijdens het
spelen (String Resonance)
Wanneer u op een akoestische piano een toets indrukt,
beïnvloedt dit ook de trillingen van de reeds weerklin-
kende noten. De functie waarmee u dit effect kunt simule-
ren heet String Resonance.
1.
Druk op de Piano Resonance [String]-knop (indi-
cator moet oplichten).
De simulatie van de snaarresonanties is nu actief. Druk
opnieuw op de Piano Resonance [String]-knop (indicator
dooft) om deze functie weer uit te schakelen.
Meer details vindt u onder Tone List (blz. 241).
21
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Meer details over de klanken waarvoor deze functie
beschikbaar is vindt u in de Tone List (blz. 241).
Deze instelling is alleen beschikbaar voor pianoklanken.
Bij andere klanken doet ze helemaal niets.
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Opm.
HP109-PE Hoofdstuk 2. Zelf spelen
216
Intensiteit van de resonantie wijzigen
2.
Houd de Piano Resonance [String]-knop inge-
drukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
Het volume van dit resonantie-effect kunt u in tien stap-
pen instellen.
Hoe groter de waarde, hoe sterker de resonanties opval-
len.
Resonantie bij gebruik van het demperpe-
daal (Damper Resonance)
Het volume van de gesimuleerde demperresonanties kunt
u naar wens instellen.
Op akoestische pianos zorgt het intrappen van het dem-
perpedaal ervoor dat ook andere snaren met de gespeelde
noten beginnen te trillen. Hierdoor wordt het geluid vol-
ler. Het demperpedaal van de HP109-PE simuleert dit
fenomeen. Dit heet ook wel Sympathetic Resonance.
1.
Druk op de Piano Resonance [Damper]-knop
(indicator moet oplichten).
De Damper Resonance-functie is actief.
Druk opnieuw op de Piano Resonance [Damper]-knop
(indicator dooft) om deze functie weer uit te schakelen.
Intensiteit van de resonantie wijzigen
2.
Houd de Piano Resonance [Damper]-knop inge-
drukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
De resonantie-intensiteit kan in tien stappen worden inge-
steld.
Hoe groter de waarde, hoe opvallender de resonantie
wordt.
Aanslaggevoeligheid
instellen (Key Touch)
Als u wilt, kunt u de aanslaggevoeligheid of beter: de res-
pons van het klavier wijzigen.
1.
Druk op de Key Touch [Touch]-knop.
Door verschillende keren op de Key Touch [Touch]-knop
te drukken kiest u telkens een andere instelling (let op de
oplichtende indicator).
Light licht op. Zelfs met een betrekkelijk lichte aanslag
kunt u al fortissimo spelen. Het klavier voelt dan ook lich-
ter aan dan normaal. Kies deze instelling bv. voor kleine
kinderen.
Medium licht op. Hiermee kiest u de meest natuurlijke
respons. Deze instelling vertegenwoordigt de respons van
een akoestische piano.
Heavy licht op. Om bijzonder luid (fortissimo, alias ff)
te spelen moet u de toetsen veel harder aanslaan dan nor-
maal. Dat wekt de indruk van een ietwat logge klavier-
respons. Daar staat echter een veel ruimere dynamiek
tegenover.
Alle indicators uit. Vaste aanslagwaarde. Uw manier van
spelen (dynamiek) heeft geen enkele invloed op het
volume of de klankkleur: alle noten klinken even hard/
helder.
Timing van de noten via de dynamiek
bepalen (Hammer Response)
Met deze functie kunt u instellen in hoeverre uw aanslag
leidt tot een lichte vertraging tussen het spelen en het
weerklinken van de noten. De functie heet Hammer Res-
ponse.
Op akoestische pianos wordt bij het indrukken van een
toets een hamer bewogen, die op de betreffende snaren
slaat. Als u een toets maar heel lichtjes indrukt, beweegt de
hamer trager en dat zorgt voor een lichte vertraging (ver-
geleken bij normaal/hard aangeslagen noten) tussen het
indrukken van de toets en het weerklinken van de betref-
fende noot.
De vertraging, die na het inschakelen van de hamerres-
pons optreedt, verschilt naar gelang de kracht waarmee u
de toetsen aanslaat. Hoe zachter u aanslaat, hoe trager de
noten worden weergegeven.
1.
Kies met de Key Touch [Hammer]-knop de
gewenste instelling (zie de indicators).
Light licht op. Minimale vertraging bij zacht gespeelde
noten.
Medium licht op. Normale vertraging bij zacht
gespeelde noten.
Heavy licht op. Sterkere vertraging bij zacht gespeelde
noten.
Alle indicators uit. De Hammer Response-functie is
wordt uitgeschakeld. Alle gespeelde noten weerklinken
meteen (de aanslag heeft geen invloed meer op de timing).
Deze instelling is alleen beschikbaar voor pianoklanken.
Bij andere klanken doet ze helemaal niets.
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Opm.
1
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
1
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
217
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Meer diepte voor het geluid
(Grand Space)
De HP109-PE bevat een Grand Space-functie die voor een
geluid zorgt dat qua diepte nauw aanleunt bij het geluid van
een akoestische vleugel. Eén en ander wordt mogelijk dank-
zij de toevoeging van een natuurlijke galm en een voller
geluid, die je op een vleugel altijd aantreft.
1.
Druk op de [Grand Space]-knop (indicator moet
oplichten).
De Grand Space-functie is nu actief en voorziet het geluid
van meer diepte.
2.
Houd de [Grand Space]-knop ingedrukt, terwijl u
op de [–]- of [+]-knop drukt.
De diepte kan in vier stappen worden ingesteld.
Hoe groter de waarde, hoe meer diepte het geluid krijgt.
3.
Druk nog een keer op de [Grand Space]-knop (hij
dooft) om de gelijknamige functie weer uit te
schakelen.
Diepte voor de
hoofdtelefoon optimeren
(Grand Space)
Het diepte-effect kan tevens worden aangepast om zelfs bij
gebruik van een hoofdtelefoon nog optimaal over te komen.
Ook in dat geval hoort u dus een simulatie van de natuurlijke
galm en het vollere geluid van een vleugel.
1.
Druk op de [Grand Space]-knop (indicator moet
oplichten).
De Grand Space-functie is nu actief en voorziet het geluid
van meer diepte.
2.
Houd de [Grand Space]-knop ingedrukt, terwijl u
op de [–]- of [+]-knop drukt.
De diepte kan in vier stappen worden ingesteld.
Hoe groter de waarde, hoe meer diepte het geluid krijgt.
3.
Druk nog een keer op de [Grand Space]-knop (hij
dooft) om de gelijknamige functie weer uit te
schakelen.
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Na keuze van de Grand Space-mode “1” (blz. 231) kunt
u ook met een hoofdtelefoon werken, omdat het diepte-
effect voor dit soort toepassingen wordt geoptimeerd.
Gebruikt u geen hoofdtelefoon, dan wordt de diepte op de
luidsprekers afgestemd.
1
2
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Na keuze van de Grand Space-mode “1” (blz. 231) kunt
u ook met een hoofdtelefoon werken, omdat het diepte-
effect voor dit soort toepassingen wordt geoptimeerd.
Gebruikt u geen hoofdtelefoon, dan wordt de diepte op de
luidsprekers afgestemd.
Als u een hoofdtelefoon aansluit, licht de [ ]-indicator
op.
1
2
HP109-PE Hoofdstuk 2. Zelf spelen
218
Geluid levendiger maken
(Dynamic Emphasis)
Indien nodig kunt u het geluid levendiger maken en voor
een nóg betere definitie zorgen.
1.
Druk op de [Dynamic Emphasis]-knop (indicator
moet oplichten).
De Dynamic Emphasis-functie is nu actief en het geluid
lijkt veel levendiger.
2.
Om de “Dynamic Emphasis”-functie weer uit te
schakelen moet u opnieuw op de [Dynamic Emp-
hasis]-knop drukken (diens indicator moet
doven).
Dynamic Emphasis-instellingen wijzigen
3.
Houd de [Dynamic Emphasis]-knop ingedrukt,
terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
Digitale effecten gebruiken
Galmeffect (Reverb) gebruiken
Het Reverb-effect voorziet de gespeelde noten van galm,
die de indruk wekt dat u in een concertzaal zit te spelen.
1.
Druk op de [Reverb]-knop.
De indicator van deze knop licht op en het geluid wordt
van galm voorzien.
Om de galm weer uit te schakelen moet u nog een keer op
de [Reverb]-knop drukken (indicator dooft weer).
Geluid breder maken (Chorus)
Met het choruseffect simuleert u een natuurlijke zweving
die het geluid breder maakt en een stereo-effect simu-
leert.
1.
Druk op de [Chorus]-knop.
De indicator van deze knop licht op en het geluid wordt
van chorus voorzien.
Om de chorus weer uit te schakelen moet u nog een keer
op de [Chorus]-knop drukken (indicator dooft weer).
Wijzigen van de effectintensiteit
De diepte (hoeveelheid) van het galm- of choruseffect kan
in tien stappen worden ingesteld.
Galmvolume veranderen
1.
Houd de [Reverb]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[–]- of [+]-knop drukt.
Het display beeldt de nieuwe waarde af. Hoe groter de
waarde, hoe luider het effect.
Galm- en/of chorusvolume veranderen
1.
Houd de [Chorus]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[–]- of [+]-knop drukt.
Het display beeldt de nieuwe waarde af. Hoe groter de
waarde, hoe luider het effect.
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Indicator Betekenis
1 De bas en de hoge tonen worden benadrukt.
2
Zorgt voor een geluid waarbij zelfs in de bas
gespeelde akkoorden nog duidelijk overeind
blijven.
3 De bas wordt benadrukt.
1
3
De status en de intensiteit van het galmeffect kunt u in
een intern geheugen van de HP109-PE opslaan
(blz. 232).
De chorusinstelling wordt voor elke gebruikte klank
apart onthouden tot u het instrument weer uitschakelt.
Na het inschakelen wordt zowel voor de galm als de cho-
rus de waarde “5” gehanteerd.
De geldinstelling kan niet voor elke klank apart worden
onthouden.
Opm.
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
219
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Transponeren van het
klavier (Transpose)
Met de Transpose-functie zorgt u dat een stuk in een andere
toonaard wordt weergegeven dan degene waarin u het
speelt. Dat laat bv. toe om een stuk in een moeilijke toonaard
(met veel kruisen (#) en mollen (b) te laten klinken, terwijl u
eigenlijk in een gemakkelijke toonaard zit te spelen.
Een andere toepassing is het hanteren van een andere toon-
aard, terwijl u nog steeds dezelfde toetsen indrukt, wanneer
de zanger(es) moeite heeft met de originele toonaard van het
stuk.
1.
Houd de [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op
de toets drukt die overeenkomt met de grondtoon
van de gewenste toonaard.
De indicator van deze knop licht op en het klavier wordt
getransponeerd.
U kunt het transpositie-interval tevens wijzigen door de
[Transpose]-knop ingedrukt te houden, terwijl u op [-] of
[+] drukt.
Als u de [Transpose]-knop ingedrukt houdt en tegelijk op
[] en [+] drukt, wordt weer de oorspronkelijke instelling
(0= geen transpositie) gekozen.
Het instelbereik voor de transpositie luidt 6~05 (halve
tonen).
Voorbeeld: Als u bij het drukken op een C-toets telkens
een E wilt horen, moet u de [Transpose]-knop ingedrukt
houden en een E-toets indrukken.
Aangezien de E zich vier (witte en zwarte) toetsen rechts
van de C bevindt, beeldt het display dan de waarde 4 af.
Als de Transpose-waarde 0 luidt, licht de indicator van
de [Transpose]-knop zelfs dan niet op, wanneer u hem
indrukt.
Om de transpositie weer uit te schakelen moet u nog een
keer op de [Transpose]-knop drukken (de indicator dooft
weer).
Druk opnieuw op de [Transpose]-knop (indicator licht op)
om weer het laatst ingestelde transpositie-interval te
gebruiken.
Passende klanken met het
pianogeluid combineren
(Acoustic Layering)
De HP109-PE is voorzien van een functie waarmee u heel
eenvoudig een klank bij de piano kunt voegen die er perfect
bijpast. Die functie noemen we Acoustic Layering.
Kies eerst de pianoklank (blz. 215).
1.
Druk op de [Acoustic Layering]-knop (indicator
moet oplichten).
Als u nu op het klavier speelt, hoort u zowel de piano- als
een tweede klank.
Keuze van de klank die bij de piano moet
worden gevoegd
2.
Kies de gewenste klank met de [–]- of [+]-knop.
Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het dis-
play afgebeeld.
Het nummer van de klank, die bij de piano wordt
gevoegd, herkent u aan de L..
Als u nu op het klavier speelt, hoort u zowel de piano- als
de tweede (zonet geselecteerde) klank.
Als u de [Transpose]-knop ingedrukt houdt, wordt de
momenteel gehanteerde waarde in het display afgebeeld.
Tijdens het uitschakelen wordt deze waarde weer op “0”
gezet.
1
Als u C E G
speelt
hoort u E G# B
De toonhoogte van de tweede klank kan in octaafstappen
worden getransponeerd (blz. 231).
Er is ook een stapelfunctie waarmee u andere klanken
dan piano met een bijkomend geluid kunt combineren.
Als u de “Layer”-functie aan het middelste pedaal toe-
wijst, wordt de “Acoustic Layer”-functie automatisch
geactiveerd (blz. 219). Dan dient het pedaal namelijk
voor het bepalen van het volume van de toegevoegde
klank.
21
HP109-PE Hoofdstuk 2. Zelf spelen
220
Volumebalans voor de Acoustic Layer-
functie instellen
De balans tussen de twee klanken, die u in de Acoustic
Layer-mode gebruikt, kunt u naar wens veranderen.
1.
Houd de [Acoustic Layering]-knop ingedrukt, ter-
wijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
De balans verandert.
Om weer de oorspronkelijke balans te kiezen moet u de
[]- en [+]-knop samen indrukken.
Twee klanken tegelijk
bespelen (Dual)
U kunt met elke toets telkens twee klanken tegelijk bespelen.
Hier en daar noemen we dit Dual. Via de Tone-knoppen
kunt u de gewenste klankcombinaties kiezen.
1.
Druk de knoppen van de twee klanken, die u
samen wilt gebruiken, tegelijkertijd in.
De indicator van de ingedrukte knop licht op.
Als u nu op het klavier speelt, worden de noten door deze
klanken weergegeven.
Om de Dual-mode weer te verlaten moet u op één enkele
klankkeuzeknop drukken.
Andere klank voor de rechter Tone-knop
kiezen
2.
Druk op de [–]- of [+]-knop.
Nu hoort u tijdens het spelen nog steeds de klank van de
linker Tone-knop. Daar wordt echter de zonet gekozen
klank aan toegevoegd.
Andere klank voor de linker Tone-knop
kiezen
Schakel de Dual-mode even uit en kies vervolgens de
benodigde klanken. Druk de knoppen van de twee klan-
ken, die u samen wilt gebruiken, samen in.
Volumebalans in de Dual-mode
(Dual Balance)
Indien nodig, kunt u de volumebalans van de twee in de
Dual-mode gebruikte klanken wijzigen.
1.
Houd de [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op
de [Split]-knop drukt.
De indicators van deze twee knoppen knipperen.
In het display verschijnt de momenteel gekozen balans-
waarde.
2.
Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde
in.
De balans verandert.
Om weer de oorspronkelijke balans te kiezen moet u de
[]- en [+]-knop samen indrukken.
Druk op een andere knop dan [] [+] om te zorgen dat de
indicators weer normaal werken.
Door de “Acoustic Layer”-balans te wijzigen verandert
u ook de Dual Balance-instelling (blz. 220): die wordt op
dezelfde waarde gezet.
De toonhoogte van de klank, die aan de rechter knop toe-
gewezen is, kan in octaafstappen worden getransponeerd
(blz. 231).
Volume van de pianoklank Volume van de Layer-klank
Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
U kunt de volumebalans tevens wijzigen door de [Acous-
tic Layering]-knop ingedrukt te houden, terwijl u op [+]
of [–] drukt.
1
2
Volume van de linker Tone-knop Volume van de rechter Tone-knop
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
221
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Verschillende klanken voor
de linker-/rechterhand (Split)
U kunt via de linker klavierhelft een andere klank bespelen
dan via de rechter. Zoiets noemen we een Split. De noot
waar het klavier in twee helften wordt verdeeld is het split-
punt.
1.
Druk op de [Split]-knop.
De indicator van deze knop licht op. Het klavier is nu in
twee helften verdeeld: één voor de linker en een tweede
voor de rechterhand.
De klank van de rechter helft is nog steeds degene die u
vóór het indrukken van de [Split]-knop had gekozen. Aan
de linker helft is echter een basklank toegewezen. De
keuze van de basklank hangt af van de rechts gehanteerde
klank.
Druk op de [Split]-knop om te zorgen dat zijn indicator
weer dooft.
Andere klank voor de linker helft kiezen
1.
Druk op een klankkeuzeknop.
2.
Druk op de [–]- of [+]-knop.
Met de []- en [+]-knop kunt u indien nodig een andere
klank voor de linker helft kiezen.
Andere klank voor de rechter helft kiezen
Schakel de Split-mode even uit en kies vervolgens de
benodigde klank.
Splitpunt instellen
Indien nodig, kunt u het splitpunt (waar de linker helft
stopt en de rechter helft begint) wijzigen. Die noot kan
eender waar tussen de B1 en de B6 liggen.
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
toets drukt die u als nieuw splitpunt wilt hante-
ren.
Die toets vertegenwoordigt de hoogste noot van de linker
helft.
Indien nodig, kunt u het splitpunt ook met de []- of [+]-
knop kiezen, terwijl u de [Split]-knop indrukt.
Door de [Split]-knop ingedrukt te houden, terwijl u tege-
lijk op [+] en [] drukt, kiest u weer het voorgeprogram-
meerde splitpunt (F#3).
De nootnamen verschijnen als volgt in het display:
Het splitpunt vertegenwoordigt de hoogste noot van de
linker helft.
Als u in de Dual-mode op de [Split]-knop
drukt
De klank van de linker Tone-knop (wiens indicator
oplicht) wordt aan de rechter helft toegewezen, terwijl u
via de linker helft een daarbij passend geluid aanstuurt.
De toonhoogte van de klanken in de linker helft kan in
octaafstappen worden getransponeerd (blz. 231).
Zie Tone List (blz. 241) voor meer details over de klan-
ken.
C1 D1 E1 F1 G1 A1 B1A0 B0 C2 C3 C4 C5
Klank voor de rechterhandKlank voor de linkerhand
Splitpunt (fabrieksinstelling: F#3)
1
In de Split-mode heeft het demperpedaal aanvankelijk
alleen betrekking op de rechter klavierhelft. Dat kunt u
echter veranderen. Zie hiervoor Toewijzen van het dem-
perpedaal aan de linker klavierhelft (blz. 231).
De fabrieksinstelling luidt “F#3”.
Als u de [Split]-knop ingedrukt houdt, beeldt het display
de nootnaam van het momenteel gekozen splitpunt af.
C C d E_
C C D E
E F F G
E F F G
A_ A b_ b
A A B B
Display
Bena-
ming
Display
Bena-
ming
Display
Bena-
ming
HP109-PE Hoofdstuk 2. Zelf spelen
222
Functie van het middelste
pedaal kiezen
Onmiddellijk na het inschakelen fungeert het middelste
pedaal als sostenutopedaal (blz. 211).
U kunt het middelste pedaal echter ook voor andere dingen
gebruiken.
1.
Kies met de [Center Pedal]-knop de gewenste
instelling (zie de indicators).
Sostenuto. Het pedaal doet dienst als sostenutopedaal
(blz. 211).
Layer. Als u een toets indrukt, terwijl u het middelste
pedaal intrapt, wordt een passende klank bij het
gebruikte pianogeluid gevoegd. U bespeelt dan twee
klanken.
Het volume van de toegevoegde klank bepaalt u via de
stand van het pedaal.
Octave. Als u een toets indrukt, terwijl u het middelste
pedaal intrapt, hoort u naast de gespeelde noot ook een
noot, die één octaaf erboven wordt weergegeven. Het
volume van de geoctaveerde noten bepaalt u via de stand
van het pedaal.
Metronoom gebruiken
Werken met de metronoom
De HP109-PE bevat een metronoom.
Indien nodig, tikt de metronoom tijdens de weergave van
een stuk in de maat (Beat) en het tempo van dat stuk.
Werken met de metronoom
1.
Druk op de [Metronome/Count In]-knop.
De metronoom begint te tellen. De indicator van de knop
knippert in de gekozen maat (en uiteraard het tempo). Op
de eerste tel van elke maat licht hij rood op, voor de ove-
rige tellen wordt groen gehanteerd.
Tempo instellen
2.
Druk op de [Song/Tempo]-knop (de indicator
moet groen oplichten).
3.
Stel met de [–]- en [+]-knop het gewenste tempo
in.
Andere maatsoort kiezen
4.
Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u
op de [–]- of [+]-knop drukt.
Het display beeldt nu de momenteel gekozen maatsoort
af. Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt en kies met
[+] of [] een andere maatsoort.
Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u de []-
en [+]-knop samen indrukt om weer de eerder gekozen
maatsoort te hanteren.
Metronoom stoppen
5.
Druk nog een keer op de [Metronome/Count In]-
knop om te zorgen dat zijn indicator weer dooft.
De metronoom stopt.
Metronoomvolume wijzigen
Het volume van de metronoom kunt u in tien stappen
instellen.
1.
Houd de [Metronome/Count In]-knop ingedrukt,
terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt.
Het display beeldt nu het momenteel gehanteerde volume
af.
Houd [Metronome/Count In] nog steeds ingedrukt, ter-
wijl u met de [+]- of []-knop een andere volumewaarde
instelt.
Wanneer zowel de “Acoustic Layering”- als de “Dual”-
functie uitgeschakeld zijn, wordt de “Acoustic Laye-
ring”-functie automatisch geactiveerd.
1
341,5 2
Tijdens de songweergave of -opname kunt u geen andere
maatsoort kiezen.
Display Maatsoort Display Maatsoort
2.2 2/2 6.4 6/4
0.4 Enkel zachte tellen 7.4 7/4
2.4 2/4 3.8 3/8
3.4 3/4 6.8 6/8
4.4 4/4 9.8 9/8
5.4 5/4 12.8 12/8
Na inschakelen wordt automatisch de waarde “4” gekozen.
Als u deze waarde op “0” zet, hoort u de metronoom niet
meer.
Overeenkomst tussen de maat-
soort en de tempoweergave
2/2 =5250
x/4 =10500
3/8 =20999
6/8
9/8 = 7333
12/8
Maatsoort Tempowaarde
Opm.
Hoofdstuk 2. Zelf spelen
223
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Splitsen van het klavier in twee helften voor quatre-
mainsstukken (Twin Piano-mode)
Het klavier kan in twee aparte secties worden verdeeld, zodat twee pianisten tegelijk in hetzelfde register kunnen spelen.
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Piano]-knop drukt.
De indicator van de [Split]-knop licht op en de Twin
Piano-mode is actief.
2.
Om deze functie weer te verlaten moet u de
[Split]-knop ingedrukt houden, terwijl u opnieuw
op de [Piano]-knop drukt.
In de Twin Piano-mode worden de volgende dingen
ingesteld:
Het klavier wordt in twee secties verdeeld en de toon-
hoogte verandert.
Het rechter pedaal fungeert als demperpedaal voor de
rechter helft, terwijl het linker pedaal als demper voor
de linker helft dienst doet.
Het middelste pedaal fungeert als sostenutopedaal
voor de rechter helft.
Als de opname al loopt c.q. als het instrument klaar-
staat voor de opname, wordt de opname/de standby-
mode uitgeschakeld. In de Twin-mode is de [Rec]-knop
niet beschikbaar.
Als de Split-functie momenteel actief is, wordt ze uitge-
schakeld.
Via de linker en rechter helft wordt dezelfde klank (met
dezelfde effectinstellingen) bespeeld. Als de piano zich
vóór het activeren van de Twin-functie al in de Split-
mode bevond, wordt automatisch de klank van de
rechter (Split-)helft gehanteerd.
C4 C5 C6 C7 C8C3C2C1
C4 C5 C6C3C4 C5C3 C6
In de Twin-mode is de demperresonantie niet beschik-
baar.
Opm.
HP109-PE Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken
224
Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken
Laten we nu kijken wat je moet doen om met de interne stuk-
ken mee te spelen.
Indien nodig, kunt u aanvankelijk een lager tempo kiezen tot
u de muziek helemaal onder de knie hebt. Verder zou u met
één hand kunnen beginnen en daarna de andere hand kun-
nen instuderen. Wat u ook doet: het verdient altijd aanbeve-
ling om het betreffende stuk eerst een paar keer aandachtig
te beluisteren.
Onder Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren
(blz. 213) komt u te weten hoe u te werk moet gaan.
Tempo instellen
Als u het gekozen stuk aanvankelijk wat aan de snelle kant
vindt, kunt u het tempo verminderen. Dat is met name
voor het instuderen van nieuw repertoire van belang.
Voer het tempo dan geleidelijk aan op.
Kies eerst het stuk dat u wilt spelen (blz. 213).
1.
Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet
groen oplichten).
Het display beeldt nu de gehanteerde tempowaarde af.
Door herhaaldelijk op de [Song/Tempo]-knop te drukken
roept u afwisselend de tempowaarde en het nummer van
het gekozen stuk (voorafgegaan door S.) op.
Als de tempowaarde wordt afgebeeld, licht de indicator
van de [Song/Tempo]-knop in het groen op. Hebt u het
songnummer gekozen, dan licht de indicator in het rood
op.
2.
Stel met de [–]- en [+]-knop het gewenste tempo
in.
Het instelbereik voor het tempo luidt q= 10~500. U kunt
het tempo ook tijdens de weergave wijzigen.
Met de [+]-knop voert u het tempo in kleine stappen op.
Houd hem ingedrukt om snel een beduidend hoger tempo
te kiezen.
Met de []-knop vermindert u het tempo. Ook deze knop
kunt u ingedrukt houden om het tempo drastisch te ver-
minderen.
Druk de [+]- en []-knop samen in om weer het voorgepro-
grammeerde tempo van het gekozen stuk op te roepen.
Overeenkomst tussen de maatsoort en de
tempoweergave
Weergave beginnen met een aftel
Als u meteen vanaf het begin van het stuk moet/wilt mee-
spelen, activeert u het best de aftelfunctie. Dan bent u er
namelijk zeker van dat u op het juiste moment begint.
Deze aftel is beschikbaar, wanneer u vóór het starten van
de weergave de metronoom activeert.
In dat geval telt de HP109-PE twee maten af en start hij
vervolgens de weergave.
Indien nodig, kunt u de metronoom inschakelen. Die telt
dan in de maat en het tempo van het gekozen stuk.
Bepaalde interne stukken bevatten tempowijzigingen.
1
2
Identificatie van de interne stukken
USr (User)
… Het geheugen dat het door u opgenomen
stuk bevat. ( blz. 226 voor details i.v.m. de opname.)
S.1~S.68
… Interne stukken
S. U
… Stuk dat u intern opgeslagen hebt (blz. 232)
Weergave tijdens de aftel: “–2” (nog twee maten), “–1”
(nog één maat en u bent aan de beurt).
“Werken met de metronoom” op blz. 222
2/2 =5250
x/4 =10500
3/8 =20999
6/8
9/8 = 7333
12/8
Maatsoort Tempowaarde
Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken
225
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Aparte weergave van de
twee partijen
U kunt zelf bepalen welke partij(en) van de interne stukken
moet(en) worden afgespeeld.
De partij van de linkerhand kan met de [Left]-knop in-/uit-
geschakeld worden. De partij van de rechterhand is aan de
[Right]-knop toegewezen. Omdat we het daarnet toch al over
sporen hadden, gaan we de [Left]- en [Right]-knoppen in
het volgende ook af en toe de spoorknoppen noemen.
En dan nu muziek
Kies eerst het stuk dat u wilt spelen (blz. 213).
Keuze van de partij die u zelf wilt spelen
1.
Druk op de [Left]- of [Right]-knop.
De indicator van de ingedrukte knop dooft. Dat betekent
dat de betreffende partij niet meer afgespeeld wordt.
Als u bv. de partij van de rechterhand zelf wilt spelen,
moet u op de [Right]-knop drukken (indicator moet
doven). Die partij wordt nu niet meer weergeven.
Weergave starten
2.
Druk op de [Play]-knop (indicator moet oplich-
ten).
De weergave van het stuk begint. De partij, die u in stap 1
gekozen hebt, wordt niet afgespeeld.
U moet ze dus zelf spelen, terwijl u door de partij van de
linkerhand wordt begeleid.
Druk nog een keer op de knop, die u in stap 1 had uitge-
schakeld. Nu hoort u de ontbrekende partij weer (en de
indicator van de knop licht op).
U kunt de spoorknoppen ook tijdens de weergave in- en
uitschakelen.
Stop de weergave
3.
Druk op de [Play]-knop om te zorgen dat zijn
indicator weer dooft.
De weergave van het stuk stopt.
Spoorknoppen
Left
Partij van de
rechter hand
Right
Partij van de
linkerhand
2, 3 1
HP109-PE Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen
226
Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen
U kunt ook eigen muziek (of versies van bestaande stukken)
opnemen. En natuurlijk kunt u uw spel beluisteren en er
zelfs een tweede partij aan toevoegen.
De opnamefunctie van de HP109-PE werkt als volgt:
Opname van uw eigen spel (Nieuw stuk opnemen,
blz. 226)
Opname tijdens de weergave van een intern stuk
(Opnemen tijdens de weergave van een intern
stuk, blz. 227)
Apart opnemen van de linker- en rechterhand
(Aparte opname van de linker- en rechterhand,
blz. 228)
Opmerkingen i.v.m. de opname
Intern is er plaats voor één opname.
De HP109-PE bevat een songgeheugen en een Song
Backup-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk
intern kunt opslaan (blz. 232). Opnamen, die u niet
opslaat, worden gewist, zodra u het instrument uit-
schakelt. Vergeet dus niet uw favoriete stuk weg te
schrijven. U kunt uw stukken echter ook met een cas-
settespeler e.d. opnemen of de data naar een MIDI-
apparaat doorseinen om ze daar op te slaan. Zie
Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten
(blz. 234).
Als de volgende boodschap verschijnt
Als u een stuk kiest, terwijl u net een ander nummer hebt
opgenomen, verschijnt de volgende boodschap in het dis-
play. Bovendien knippert de indicator van de [Record]-
knop.
Als de vorige opname mag worden gewist, moet u op de
[Rec]-knop drukken.
Wilt u de eerder gemaakte opname niet verliezen, dan
moet u op de [Play]-knop drukken. Maar dan kunt u niet
opnemen.
Over de sporen van de Recorder
A. Opname starten zonder een spoor te kiezen
Als noch het linker, noch het rechter spoor data bevat,
wordt uw spel automatisch op het Right-spoor opgeno-
men. Als hetzij het linker, hetzij het rechter spoor al data
bevat, wordt uw spel automatisch op het nog vrije spoor
opgenomen.
B. Opname in de Dual-, Acoustic Layer- of Split-mode
C. Opname, wanneer de “Layer”- of “Octave”-functie aan het
middelste pedaal toegewezen is
* Als u methode B of C wilt gebruiken, moet u vóór het starten
van de opname de [Left]- en [Right]-knop indrukken (beide
indicators moeten knipperen).
Nieuw stuk opnemen
Ziehier hoe u kunt opnemen zonder begeleiding van een
intern stuk.
Instellingen voor de opname (kies USr)
1.
Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet
rood oplichten).
Het display beeldt het nummer van het gekozen stuk af.
2.
Druk de [+]- en [–]-knop samen in om “USr” te
kiezen.
Klank kiezen en tempo instellen
3.
Kies de klank die u voor de opname wilt gebrui-
ken (blz. 215).
4.
Schakel eventueel de metronoom in.
Start de metronoom even om het tempo en de maatsoort te
kunnen instellen (blz. 222).
5.
Druk op de [Rec]-knop.
De [Rec]-indicator licht op, terwijl de [Play]-indicator
knippert. Dat betekent dat het instrument klaar is voor de
opname.
Functie Left-spoor Right-spoor
Dual
Klank van de rechter
keuzeknop
Klank van de linker
keuzeknop
Acoustic
Layering
Layer-klank
Oorspronkelijke klank
(piano)
Split Klank van de linker helft Klank van de rechter helft
Functie Left-spoor Right-spoor
Layer Layer-klank
Oorspronkelijke klank (piano)
Octavering
Layer-klank (één octaaf hoger)
Oorspronkelijke klank
De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song
Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk
intern kunt opslaan (blz. 232).
Als u een partij aan een bestaande opname toevoegt, han-
teert die het tempo en de maatsoort van het eerder opge-
nomen materiaal.
2 4 6,8 5,73
1
Opm.
Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen
227
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Start de opname
6.
De opname begint zodra u op het klavier speelt of
op de [Play]-knop drukt.
Nu wordt er eerst twee maten afgeteld. Daarna begint de
opname.
U kunt de opname ook starten door minstens één noot op
het klavier te spelen (dan hoeft u namelijk niet op de
[Play]-knop te drukken). In dat geval hoort u uiteraard
geen aftel.
Zodra de opname begint, lichten de [Play]- en [Rec]-indi-
cator op.
Speel het stuk dat u wilt opnemen.
Stop de opname
7.
Druk op de [Play]- of [Rec]-knop.
De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt.
Beluister uw opname
8.
Druk op de [Play]-knop.
Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen.
Druk nog een keer op de [Play]-knop om de weergave
weer te stoppen.
Opnemen tijdens de weergave
van een intern stuk
U kunt ook opnemen wat u bij één van de interne stukken
speelt.
U zou ook enkel de partij van de [Left]- of [Right]-knop
kunnen weergeven, terwijl u de partij van de andere hand
zelf speelt en opneemt.
Stuk kiezen
1.
Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet
rood oplichten).
Het display beeldt nu het nummer van het gekozen stuk
af.
2.
Kies met de [+]- of [–]-knop het stuk dat u als basis
wilt gebruiken.
3.
Activeer eventueel de metronoom en stel het
gewenste tempo in (blz. 222).
4.
Druk op de [Rec]-knop.
De indicator van de [Rec]-knop licht op.
Kies het op te nemen spoor
5.
Druk op de [Left]- of [Right]-knop.
Om de partij van de linkerhand zelf op te nemen moet u
op de [Left]-knop drukken; wilt u de partij van de rechter-
hand zelf spelen, dan moet u op de [Right]-knop drukken.
De indicators van de ingedrukte knop en de [Play]-knop
knipperen. De HP109-PE is nu klaar voor de opname.
Start de opname
6.
Druk op de [Play]-knop.
Het instrument telt nu eerst twee maten af en start vervol-
gens de opname.
Speel mee met de interne partij.
Stop de opname
7.
Druk op de [Play]- of [Rec]-knop.
De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt.
Uw opname bevindt zich in het USr (User)-geheugen.
Beluister uw opname
8.
Druk op de [Play]-knop.
Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen.
Over de USr-boodschap
Na de opname verandert de “ ”-boodschap in
”.
Een “.” rechtsonder in het display betekent dat het User-
geheugen al data bevat.
Als u vóór de opname geen spoor kiest, wordt uw spel
automatisch op het [Right]-spoor opgenomen.
Zie “Aparte opname van de linker- en rechterhand”
(blz. 228) om de linker- en rechterhand apart op te
nemen.
De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song
Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk
intern kunt opslaan (blz. 232).
Als de “dEL”-boodschap in het display verschijnt, zie
dan blz. 226.
253 6,8 4,7
1
HP109-PE Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen
228
Druk nog een keer op de [Play]-knop om de weergave
weer te stoppen.
Aparte opname van de lin-
ker- en rechterhand
We hadden het er al over dat de Recorder van de
HP109-PE twee sporen biedt. Daar zou u gebruik van kun-
nen maken om de partij van de linker- en rechterhand
apart op te nemen. Kies met de [Left]- en [Right]-knop het
spoor waarop u wilt opnemen.
Het voordeel van deze aanpak is dat u maar één partij
hoeft over te doen, als u zich tijdens de opname vergist.
Zie stap 1 en 2 onder Nieuw stuk opnemen (blz. 226)
voor het kiezen van USr. Dat is alleen nodig om met een
schone lei te beginnen. Als u zich tijdens de opname door
een intern of uw zelf opgeslagen stuk wilt laten begelei-
den, moet u dat selecteren (zie de stappen 1 en 2 onder
Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren (blz. 213)).
1.
Schakel eventueel de metronoom in (blz. 222).
2.
Druk op de [Rec]-knop.
De [Rec]-indicator licht op, terwijl de [Play]-indicator
knippert. Dat betekent dat het instrument klaar is voor de
opname.
Als één of beide sporen al data bevatten, licht(en) de bijbe-
horende spoorknop(pen) eveneens op.
De knop van het spoor, dat u voor de opname kiest, begint
zo meteen te knipperen.
3.
Schakel de [Left]- of [Right]-knop uit, als u niets
op het betreffende spoor wilt opnemen.
Start de opname
4.
Druk op de [Play]-knop.
Nu wordt er eerst twee maten afgeteld. Daarna begint de
opname. Speel het stuk dat u wilt opnemen.
U kunt de opname ook starten door minstens één noot op
het klavier te spelen (dan hoeft u namelijk niet op de
[Play]-knop te drukken). In dat geval hoort u uiteraard
geen aftel.
Stop de opname
5.
Druk op de [Play]- of [Rec]-knop.
De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt.
Wat u zonet hebt gespeeld bevindt zich nu op het eerder
gekozen spoor.
Om een bijkomende partij op het resterende spoor op te
nemen moet u met stap 2 vervolgen en die partij eveneens
inspelen. Tijdens de tweede opname hoort u dan de daar-
net opgenomen partij.
Beluister uw opname
6.
Druk op de [Play]-knop.
Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen.
Druk opnieuw op de [Play]-knop om de weergave weer te
stoppen.
Wissen van uw eigen
opname
Ziehier wat u moet doen om één of beide sporen van het
Usr-geheugen te wissen:
Wissen van één spoor
Met het volgende wist u enkel de partij van het gekozen
spoor.
Houd de [Left] of [Right]-knop ingedrukt, terwijl
u op de [Rec]-knop drukt.
De indicator van de ingedrukte spoorknop dooft nu en
dat betekent dat de betreffende partij verdwenen is.
Stuk wissen
Om de volledige Usr-Song te wissen moet u als volgt te
werk gaan:
Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u
op de [Rec]-knop drukt.
Het display beeldt nu de volgende boodschap af en de
indicator van de [Rec]-knop knippert.
Als u de opname toch niet wilt wissen, moet u op de
[Play]- of [Song/Tempo]-knop drukken.
7.
Druk nog een keer op de [Rec]-knop.
Het opgenomen stuk wordt nu gewist.
De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song
Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk
intern kunt opslaan (blz. 232).
Als u een tweede partij opneemt zonder de eerste partij te
wissen, hanteert de Recorder het tempo van de eerste par-
tij.
U kunt niet op beide sporen tegelijk opnemen (kies dus
hetzij [Left], hetzij [Right]).
31 4,6 2,5
Opm.
Hoofdstuk 5. Andere handige functies
229
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Hoofdstuk 5. Andere handige functies
Geavanceerde instellingen
(functies)
Er zijn nog een aantal verborgen functies die u als volgt
instelt:
Oproepen van de functiemode
1.
Druk de [Split]- en [Chorus]-knop samen in.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
De indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop evenals
van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen,
knipperen.
Kiezen van de benodigde functie
2.
Druk op de knop die aan de benodigde functie is
toegewezen.
De indicators van de knop, die aan de gekozen functie is
toegewezen, evenals van de [Split]- en [Chorus]-knop
knipperen.
Als u de knop van de gekozen functie ingedrukt houdt,
wordt de functienaam in het display afgebeeld.
Meer details over deze functie vindt u verderop.
3.
Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde
in.
Druk de []- en [+]-knop samen in om weer de voorge-
programmeerde waarde te kiezen.
Functiemode verlaten
4.
Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop.
De indicator van die knop werkt nu weer normaal.
Knop Functie blz.
[Piano]
Algemene stemming
blz. 230
[E. Piano]
Stemmingssysteem
blz. 230
[Harpsichord]
Stretch Tuning
blz. 230
[Organ]
Octave Shift
blz. 231
[Strings]
Toewijzen van het demperpedaal
aan de linker klavierhelft
blz. 231
Piano Resonance
[Key Off]
Local-functie
blz. 236
Piano Resonance
[Strings]
MIDI-zendkanaal
blz. 236
Piano Resonance
[Damper]
USB-driverinstelling
blz. 233
[Metronome/
Count In]
Opslag van de instellingen
blz. 232
[Song/Tempo]
Opslag van de opname
blz. 232
[Right]
V-LINK
blz. 233
[Left]
Verzenden van de opname via
MIDI
blz. 236
[Grand Space]
Grand Space-mode
blz. 231
Key Touch
[Touch]
Laden van de fabrieksinstellingen
blz. 232
Knop Functie blz.
HP109-PE Hoofdstuk 5. Andere handige functies
230
Algemene stemming (Master Tune)
Als u nauwelijks of helemaal niet te stemmen akoestische
instrumenten moet begeleiden, kunt u de algemene stem-
ming van de HP109-PE wijzigen. Voor het stemmen
maakt men in de regel gebruik van een referentienoot
de A4. Meer bepaald worden alle instrumenten dan op
een bepaalde toonhoogte afgestemd.
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [Piano]-knop. Het display toont nu
bv. de volgende waarde.
Het display kan maar drie cijfers weergeven. Daarom
worden enkel de laatste drie cijfers van de gekozen stem-
ming getoond. De afbeelding hierboven slaat dus op
440.0Hz.
Waarde 415.3Hz~440.0Hz~466.2Hz
Fabrieksinstelling440.0Hz
Deze stemming wordt gehanteerd tot u het instrument
weer uitschakelt.
* Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Ander stemmingssysteem kiezen
U kunt stemmingen kiezen die in de klassieke periode
(barokmuziek e.d.) werden gehanteerd.
Vandaag de dag gaan we er eigenlijk van uit dat alle
instrumenten volgens de gelijkzwevende temperatuur
worden gestemd. In de klassieke periode werden echter
verschillende stemmingen gehanteerd. Door die te kiezen
beseft u pas goed hoe de betreffende stukken eigenlijk
bedoeld waren.
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [E.Piano]-knop. Het display toont
nu bv. de volgende waarde.
U kunt kiezen uit acht verschillende stemmingen.
Fabrieksinstelling1 C
Tonica
Voor andere stemmingen dan de gelijkzwevende tempe-
ratuur moet u ook de grondtoon (tonica voor majeur en
sixt voor mineur) instellen om de juiste toonaard te kie-
zen.
Houd de [E. Piano]-knop ingedrukt, terwijl u op de
toets van de noot drukt, die als tonica moet fungeren.
De tonica wordt als volgt in het display afgebeeld:
Voor de gelijkzwevende stemming hoeft u de tonica niet
in te stellen.
* Als u tijdens de opname een andere stemming gebruikt dan de
gelijkzwevende en wilt dat die tijdens de weergave eveneens
wordt gehanteerd, moet u ze opnieuw kiezen.
* Wanneer u met andere instrumenten samenspeelt, kan het
gebeuren dat bepaalde noten vals klinken. Probeer dan de
andere instrumenten op de HP109-PE af te stemmen.
* Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Stretch Tuning (andere stemmingscurve)
Vleugels worden vaak zo gestemd dat de lage noten iets
onder en de diskantnoten iets boven de toon staan
gestemd in verhouding tot de gelijkzwevende tempera-
tuur. In het Engels noem je dit Stretch Tuning (uitge-
rokken stemming).
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [Harpsichord]-knop. Het display
toont nu bv. de volgende waarde.
Display
Stemmings-
systeem
Verklaring
1
Gelijkzwe-
vend
Deze stemming verdeelt een octaaf in twaalf
gelijk grote intervallen. Dit zorgt voor een
minimum aan ambiguïteit.
2
Rein
(majeur)
Deze stemming lost de ambiguïteit van
kwinten en tertsen op. Ze is niet geschikt
voor melodieën, en transposities zijn hele-
maal uit den boze. Akkoorden klinken ech-
ter mooier dan normaal.
3
Rein
(mineur)
Zelfde principe als de reine majeurstem-
ming. Deze is echter bedoeld voor het spe-
len in mineur.
4 Arabisch
Deze stemming laat toe om oosterse muziek
te spelen.
Stemmingssysteem Tonica
5
Kirn-
berger
Deze stemming vormt een verbetering van
de middentoon- en reine stemming en kan
voor het spelen in nagenoeg elke toonaard
worden gebruikt (III).
6 Middentoon
Een gedeeltelijk compromis van de reine
stemming, die transposities/modulaties
toelaat.
7 Pythagorisch
Deze stemming wordt aan de filosoof
Pythagoras toegeschreven. Hij zou de ambi-
guïteit tussen kwarten en kwinten opgelost
hebben. Ze is vooral geschikt voor melo-
dieën, terwijl drieklanken ietwat vals klin-
ken.
8
Werck-
meister
Deze stemming combineert de middentoon-
met de Pythagorische stemming. Ze is voor
alle toonaarden geschikt (eerste techniek,
III).
OFF Normale stemming. Een goede keuze, wanneer u
twee klanken stapelt (Dual, blz. 220) of met andere
instrumenten samenspeelt.
On
Een stemmingscurve waarbij de bas lager en de diskant
hoger staan gestemd dan bij de gelijkzwevende tempera-
tuur. Vooral geschikt voor pianosolos.
Display
Stemmings-
systeem
Verklaring
C C d E_ E F F G A_ A b_ b
C C D E E F F G A A B B
Display
Bena-
ming
Hoofdstuk 5. Andere handige functies
231
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
FabrieksinstellingOn
* Deze instelling is enkel beschikbaar voor pianoklanken.
* Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Toonhoogte in octaven transponeren (Octave
Shift)
De toonhoogte van de linker klank in de Split-mode
(blz. 221), de rechter klank in de Dual-mode (blz. 220) of
de toegevoegde klank in de Acoustic Layer-mode
(blz. 219) kan in octaven worden getransponeerd. Dat
noemen we de Octave Shift-functie.
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [Organ]-knop. Het display toont nu
bv. de volgende waarde.
De betreffende klank kan maximaal twee octaven lager
(2) of hoger (+2) worden getransponeerd.
* In bepaalde gevallen leidt de octaaftranspositie ertoe dat de
gespeelde noten zich buiten het aanbevolen bereik van de
gehanteerde klank bevinden en dus ietwat onnatuurlijk overko-
men.
Toewijzen van het demperpedaal aan de
linker klavierhelft
In de Split-mode (blz. 221) kunt u er op de volgende
manier voor zorgen dat het demperpedaal de links
gespeelde noten beïnvloedt.
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [String]-knop. Het display toont nu
bv. de volgende waarde.
FabrieksinstellingOFF
* Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Werking van het Grand Space-effect
Druk in stap 2 onder Geavanceerde instellingen (func-
ties) (blz. 229) op de [Grand Space]-knop. Het display
toont nu bv. de volgende waarde.
* Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de
HP109-PE opslaan (blz. 232).
Vergrendelen van de
bedieningsfuncties
Met de Panel Lock-functie kunt u bijna alle knoppen en
functies van de HP109-PE vergrendelen en zorgen dat alleen
de pianoklank beschikbaar is. Dat is bv. handig voor de
muziekles, als u niet wilt dat de leerlingen tijdens de les
andere klanken uitproberen of met de Recorder beginnen te
spelen.
Eens de bedieningsfuncties vergrendeld zijn, kunt u enkel
nog de vleugelklank gebruiken.
1.
Zet het volume op de minimumwaarde en druk op
de [Power On]-schakelaar om het instrument uit te
schakelen.
2.
Houd de [Piano]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Power On]-knop drukt.
Houd deze knop nog enkele seconden ingedrukt.
Het display beeldt nu de volgende boodschap af:
Nu zijn alle knoppen vergrendeld. Stel het gewenste
volume in.
U kunt enkel nog piano spelen en het volume instellen.
Om deze grendelfunctie weer uit te schakelen moet u het
volume op de minimumwaarde zetten en het instrument
opnieuw inschakelen.
On Het demperpedaal heeft betrekking op de rechts
en links gespeelde noten.
OFF Het demperpedaal heeft enkel betrekking op de
rechts gespeelde noten (in de Split-mode).
Instelling
Omschrijving
1
Het diepte-effect wordt voor het gebruik met een
hoofdtelefoon geoptimeerd. Gebruikt u geen hoofd-
telefoon, dan wordt de diepte aan de luidsprekers
aangepast.
2
Het instrument hanteert altijd de optimale instellin-
gen voor de luidsprekers (zelfs wanneer u een
hoofdtelefoon gebruikt).
Het Grand Space-effect wordt zelfs aan de signa-
len toegevoegd, die via de Output-connectors naar
de buitenwereld worden gestuurd.
3
Het instrument hanteert altijd de optimale instellin-
gen voor de hoofdtelefoon (zelfs wanneer u geen
hoofdtelefoon gebruikt).
HP109-PE Hoofdstuk 5. Andere handige functies
232
Laden van de fabrieksinstellingen
(Factory Reset)
Indien nodig, kunt u voor alle parameters van de HP109-PE
opnieuw de fabriekswaarden kiezen.
* Het intern opgeslagen stuk (blz. 232) wordt daarbij niet
gewist.
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
2.
Druk op de Key Touch [Touch]-knop.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
3.
Druk op de [Rec]-knop.
De fabrieksinstellingen worden geladen.
Zodra de fabriekswaarden geladen zijn, beeldt het dis-
play de volgende boodschap af. Schakel het instrument
uit.
* Wacht met het uitschakelen tot de boodschap “End” in het dis-
play verschijnt. Door de HP109-PE te vroeg uit te schakelen
beschadigt u namelijk het interne geheugen, wat ertoe kan lei-
den dat het instrument niet meer naar behoren werkt.
Opslaan van de gemaakte
instellingen (Memory Backup)
Heel wat parameters krijgen bij het uitschakelen van het
instrument weer hun fabriekswaarde. Om uw instellingen op
een later tijdstip opnieuw te kunnen gebruiken moet u ze
opslaan. Dat noemen we de Memory Backup-functie.
* Meer details over wat er precies wordt opgeslagen vindt u op
(blz. 238).
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
2.
Druk op de [Metronome/Count In]-knop.
De indicator van die knop begint te knipperen.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
3.
Druk op de [Rec]-knop.
De instellingen worden opgeslagen.
Zodra de instellingen opgeslagen zijn werken de knop-
pen en functies weer normaal.
Opslaan van uw laatste
opname (Song Backup)
Bij het uitschakelen van de HP109-PE wordt uw opname
weer gewist, tenzij u ze eerst in een speciaal daarvoor
bedoeld geheugen opslaat. Dat noemen we de Song Bac-
kup-functie.
* Deze functie is alleen beschikbaar, nadat u iets hebt opgeno-
men.
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
2.
Druk op de [Song/Tempo]-knop.
De indicator van die knop begint te knipperen.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
3.
Druk op de [Rec]-knop.
Het stuk wordt opgeslagen.
Zodra de data van uw opname opgeslagen zijn, werken
de knoppen en functies weer normaal.
* Stukken, die u intern opslaat, kunt u op dezelfde manier kiezen
als de interne stukken (blz. 213). Een intern opgeslagen stuk
herkent u aan de volgende boodschap:
Wissen van een intern opgeslagen stuk
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
2.
Druk op de [Song/Tempo]-knop.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
Druk op de [Play]-knop om deze functie weer te verlaten.
3.
Druk op de [Rec]-knop.
Het opgeslagen stuk wordt gewist.
Het display en de knoppen werken nu weer normaal.
Hoofdstuk 5. Andere handige functies
233
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
V-LINK-functie gebruiken
Door de HP109-PE op een V-LINK-compatibel videoappa-
raat aan te sluiten kunt u de beeldweergave vanop de
HP109-PE beïnvloeden.
V-LINK
V-LINK ( ) is een door Roland ontwikkelde
functie voor de integratie van muziek met videobeelden.
Met V-LINK-compatibele videoapparaten kunt u beeld-
materiaal bij uw spel betrekken en op die manier ook de
visuele kant van uw optredens bepalen.
V-LINK gebruiken
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
2.
Druk op de [Right]-knop.
De indicator van die knop begint te knipperen.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
FabrieksinstellingOFF
3.
Schakel de V-LINK-functie met de [–]- of [+]-knop
in.
Nu kunt u met de twaalf onderste toetsen (helemaal
links) de beeldweergave beïnvloeden.
* Zolang de V-LINK-functie actief is, hoort u niets, wanneer u
de twaalf onderste toetsen indrukt.
Functiemode verlaten
4.
Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop.
De indicator van die knop keert terug naar zijn vorige
stand.
Instellingen voor de USB-
driver
Alvorens de USB-poort op een computer aan te sluiten moet
u eerst het volgende instellen.
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
2.
Druk op de Piano Resonance [Damper]-knop.
De indicator van die knop begint te knipperen.
Het display beeldt de volgende boodschap af.
3.
Kies met de [–]- of [+]-knop de geschikte driverin-
stelling.
Functiemode verlaten
4.
Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop.
De indicator van die knop keert terug naar zijn vorige
stand.
OFF De V-LINK-functie is uit.
On De V-LINK-functie is actief. Nu kunt u met de
twaalf onderste toetsen (helemaal links) de beeld-
weergave beïnvloeden.
Boodschap Betekenis
vdr (Vendor)
Kies deze instelling, wanneer u de bijgeleverde
driver voor de USB-verbinding wilt gebruiken.
GEn (Generic)
Kies deze instelling, wanneer u de driver van
het besturingssysteem (op uw computer) voor
de USB-verbinding wilt gebruiken.
HP109-PE Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten
234
Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten
Aansluiten van audio-
apparaten
Door de HP109-PE op andere audio-apparaten aan te sluiten
kunt u zijn geluid bv. via uw HiFi-keten of een PA verster-
ken, of uw spel op cassette e.d. opnemen.
Voor deze verbindingen hebt u kabels met zgn. jack-stek-
kers nodig (optie).
Aansluitvoorbeelden
* Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorko-
men moet u het volume van alle apparaten op de minimum-
waarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens
ze op elkaar aan te sluiten.
Uitversterken van de HP109-PE met een
extern apparaat of opnemen van uw spel
Ziehier de volgorde waarin u de apparaten moet inschake-
len, wanneer u met externe apparaten werkt:
1.
Schakel de HP109-PE in.
2.
Schakel het externe apparaat in.
3.
Regel het volume op het externe apparaat.
* Stel het volume van de HP109-PE in.
Opname van de HP109-PE-signalen
4.
Start de opname van het externe apparaat.
5.
Speel op het klavier van de HP109-PE.
6.
Als u gedaan hebt met spelen, moet u de opname
van het externe apparaat weer stoppen.
Externe audio-apparaten/instrumenten
aansluiten op de HP109-PE
Ziehier de volgorde waarin u de apparaten moet inschake-
len, wanneer u met externe apparaten werkt:
1.
Schakel het externe apparaat in.
2.
Schakel de HP109-PE in.
3.
Regel het volume op het externe apparaat.
* Op de HP109-PE zelf kunt u het volume van het externe appa-
raat niet bijregelen.
Uitschakelen
1.
Zet het volume van de HP109-PE en de externe
apparaten op de minimumwaarde.
2.
Schakel de HP109-PE uit.
3.
Schakel de externe apparaten uit.
Aansluiten van de USB-poort
Via de USB-poort kunt u de HP109-PE op een computer
aansluiten. Details daaromtrent vindt u in de USB Instal-
lation Guide.
* Wanneer u de HP109-PE voor het eerst op uw computer aan-
sluit, moet u de “USB-driver” (zie de bijgeleverde CD-ROM)
op de computer installeren. Details daaromtrent vindt u in de
“USB Installation Guide”.
* De USB-poort zendt alleen MIDI-data.
* Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorko-
men moet u het volume van alle apparaten op de minimum-
waarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens
ze op elkaar aan te sluiten.
* De benodigde USB-kabel wordt niet bijgeleverd. Die kabel
vindt u bij uw Roland-dealer.
* Gebruik uitsluitend een USB-kabel met een maximale lengte
van 3 meter.
* Schakel de HP109-PE uit alvorens het MIDI-programma op
uw computer te starten. Schakel de HP109-PE nooit in of uit,
terwijl een MIDI-programma op uw computer draait.
* Maak c.q. verbreek nooit de USB-aansluiting, terwijl de
HP109-PE ingeschakeld is.
* Als u geen gebruik maakt van de USB-verbinding moet u de aan-
sluiting van de betreffende kabel op de HP109-PE verbreken.
* Als de computer de sluimerstand kiest c.q. als u de HP109-PE
uit- en weer inschakelt, verloopt de communicatie niet meer
naar behoren en reageert het instrument eventueel niet meer
zoals verwacht.
Input R/L (Line In,
Aux In)
HP109-PE
Output R/L (Line Out,
Aux Out)
HP109-PE
Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten
235
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
MIDI-apparaten aansluiten
Door dit instrument op een extern MIDI-apparaat aan te
sluiten kunt u de klanken van dat apparaat aansturen (en
dus op dezelfde manier bespelen als uw piano). U kunt
uw spel bovendien direct (zonder de omweg via de
Recorder) opnemen en dan op diskette e.d. opslaan.
Wat is MIDI?
MIDI is de afkorting van Musical Instrument Digital
Interface. Meer bepaald gaat het om een standaard voor
het uitwisselen van muziekdata tussen elektronische
muziekinstrumenten en computers.
De HP109-PE is uitgerust met MIDI-aansluitingen en kan
MIDI-data dus enerzijds zenden en anderzijds ontvan-
gen. Op die manier beschikt u over tal van mogelijkheden
voor nog meer muziekplezier met uw HP109-PE.
* Meer details over de mogelijkheden vind u in het apart ver-
krijgbare “MIDI Implementation”-boekje. Het bevat een
opsomming van alle MIDI-functies, die dit instrument onder-
steunt. Als u dit boekje nodig hebt, neemt u het best contact op
met uw Roland-dealer of de distributeur in uw streek.
Aansluitvoorbeelden
* Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorko-
men moet u het volume van alle apparaten op de minimum-
waarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens
ze op elkaar aan te sluiten.
Aansturen van de HP109-PE via een
sequencer/opname van uw spel met een
externe sequencer
Schakel de Local-functie uit, wanneer u de HP109-PE op
een MIDI-sequencer aansluit. Zie ook Local-functie: ver-
binding tussen het klavier en de klankbron (blz. 236).
Bovendien moet u de MIDI THRU-functie van de MIDI-
sequencer inschakelen (om te zorgen dat de via MIDI IN
ontvangen commandos meteen weer naar de MIDI OUT-
aansluiting van de sequencer worden uitgestuurd). Meer
details hierover vindt u in de handleiding van de MIDI-
sequencer.
Spelen op de HP109-PE en aansturen van
een externe MIDI-klankbron
Instellen van de MIDI-
functies
Laten we nu kijken hoe je het zendkanaal en andere
MIDI-parameters instelt.
Oproepen van de functiemode
1.
Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de
[Chorus]-knop drukt.
De HP109-PE kiest de instellingsmode.
De indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop evenals
van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen,
knipperen.
Instellen van de MIDI-functies
2.
Druk op de knop die aan de benodigde functie is
toegewezen.
De indicators van de knop, die aan de gekozen functie is
toegewezen, evenals van de [Split]- en [Chorus]-knop
knipperen.
Meer details over deze functies vindt u verderop.
3.
Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde
in.
Als u de []-knop ingedrukt houdt en tegelijk op [+]
drukt, wordt weer de oorspronkelijke waarde gekozen.
Functiemode verlaten
4.
Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop.
De indicator van die knop werkt nu weer normaal.
InOut
MIDI
MT-serie
* De MT-90s heeft geen
MIDI OUT-connector
HP109-PE
OUTTHRU IN
MIDI
Geluidsmodule
HP109-PE
HP109-PE Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten
236
MIDI-zendkanaal instellen
MIDI laat de overdracht en ontvangst op 16 MIDI-kana-
len (1~16) tegelijk toe. Het volstaat echter niet om
gewoon een kabel aan te sluiten. De zender en ontvanger
moeten namelijk op hetzelfde kanaal worden ingesteld.
Anders worden de noten niet door het ontvangende
instrument gespeeld c.q. kiest dit laatste geen klanken
enz.
* De HP109-PE ontvangt op alle MIDI-kanalen (1~16).
* Als u de HP109-PE in de Dual- (blz. 220) of Split-mode
(blz. 221) gebruikt, worden de data van de linker klankkeuze-
knop op MIDI-kanaal 5 (Dual-mode) of 3 (Split-mode) verzon-
den. De instelling van die zendkanalen kunt u niet wijzigen.
Als u dus in de Dual- of Split-mode werkt en tegelijk een
externe module wilt aansturen, moet u op het externe instru-
ment eventueel andere MIDI-kanalen dan 3 en 5 kiezen.
Druk in stap 2 onder Instellen van de MIDI-functies op
de Piano Resonance [String]-knop. Het display toont
nu bv. de volgende waarde.
Waarde 1~16
Fabrieksinstelling1
Local-functie: verbinding tussen het klavier
en de klankbron
Als u het instrument op een MIDI-sequencer aansluit,
moet u de Local-functie uitschakelen (OFF).
Zoals u hierna ziet, bereiken de bij het spelen op het kla-
vier gegenereerde commandos de interne klankbron
anders via twee routes: (1) en (2). Daarom klinken de
gespeelde noten dan vreemd of vallen ze gedeeltelijk
weg. Om dat te voorkomen, moet u verbinding (1) ver-
breken door de Local-functie uit te schakelen (Local
Off).
Local Control ON: Het klavier is met de interne klank-
bron verbonden.
Local Control OFF: Het klavier is niet meer met de
interne klankbron verbonden. Daarom worden de
gespeelde noten niet meer weergegeven.
* Als u een MT-sequencer van Roland aansluit, hoeft u de
Local-functie niet handmatig uit te schakelen. Bij het inschake-
len van een MT wordt de Local-functie immers automatisch
geactiveerd. Dit gebeurt automatisch, als u de apparaten in de
volgorde HP109-PE
MT inschakelt.
Druk in stap 2 onder Instellen van de MIDI-functies op
de Piano Resonance [Key Off]-knop. Het display toont
nu bv. de volgende waarde.
Waarde On, OFF
FabrieksinstellingOn
Verzenden van de opname
Als u deze functie activeert, worden de met de Recorder
opgenomen data naar de MIDI OUT-connector van de
HP109-PE gestuurd en kunnen dus met een externe
sequencer of computer worden opgenomen. Kiest u
OFF, dan worden de data niet verzonden.
Druk in stap 2 onder Instellen van de MIDI-functies
(blz. 235) op de [Left]-knop. Het display toont nu bv. de
volgende waarde.
Waarde On, OFF
FabrieksinstellingOFF
Ziehier wat u moet doen om de songdata van de
HP109-PE naar de externe sequencer door te seinen. In
dit geval moet u de MIDI Thru-functie van de sequencer
uitschakelen. Meer details hierover vindt u in de handlei-
ding van de MIDI-sequencer.
Sluit een MIDI-sequencer (bv. van de MT-serie) aan
(blz. 235).
Neem een stuk op met de HP109-PE (blz. 226).
Zet deze parameter op On.
Start de opname van de externe sequencer.
Start de weergave van uw stuk op de HP109-PE.
Als uw stuk afgelopen is, mag u de opname van de
externe sequencer weer stoppen.
Sla de overgehevelde songdata op de harde schijf van de
sequencer/computer of op een diskette op.
MIDI
MIDI
MIDI
MIDI
IN
IN
OUT
OUT
(1) Local aan
Sequencer
Geheugen
Klankbron
Elke gespeelde noot
weerklinkt dubbel
(2) Thru-functie aan
U hoort wat u speelt
Klankbron
Local aan
Noten worden niet weergegeven
Klankbron
Local uit
Probleemoplossing
237
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Probleemoplossing
Als u de indruk hebt dat het instrument niet naar behoren werkt, moet u eerst het volgende even doornemen.
U kunt het instrument niet inschakelen
Hebt u het netsnoer goed aangesloten (blz. 209)?
De knoppen werken niet
Hebt u de bedieningsfuncties vergrendeld (blz. 231)?
Schakel het instrument even uit en weer in.
U hoort niets
Hebt u het volume van de HP109-PE op de minimumwaarde
gezet (blz. 211)?
Hebt u een hoofdtelefoon aangesloten (blz. 210)?
Is er misschien nog een stekker op een Phones-connector aange-
sloten?
In dat geval worden de luidsprekers uitgeschakeld.
Hebt u de Local-functie uitgeschakeld?
Als dat het geval is, hoort u de op het klavier gespeelde noten
namelijk niet meer. Zet Local op On (blz. 236).
Is de V-LINK-functie actief?
Zolang de V-LINK-functie actief is, hoort u niets, wanneer u de
twaalf onderste toetsen indrukt.
U hoort niets (na een MIDI-instrument aangesloten te hebben)
Hebt u alle benodigde apparaten ingeschakeld?
Kloppen de MIDI- en audioverbindingen met de externe appara-
ten?
Hebt u het juiste MIDI-kanaal gekozen (blz. 236)?
Tijdens het spelen is het geluid betrekkelijk vreemd (dubbele noten)
Hebt u de Dual-mode van de HP109-PE geselecteerd (blz. 220)?
Wanneer de HP109-PE op een externe sequencer aangesloten is,
moet u de Local-functie op OFF zetten (blz. 236).
Schakel anders de MIDI THRU-functie van de sequencer uit.
U kunt geen andere klanken kiezen
Hebt u de bedieningsfuncties vergrendeld (blz. 231)?
Schakel het instrument even uit en weer in.
Knipperen de indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop?
Dan bevindt u zich in de functiemode. Druk op de [Split]- of
[Chorus]-knop (blz. 229, blz. 235).
Soms vallen er noten weg
De HP109-PE kan maximaal 128 noten tegelijk weergeven.
Als u het demperpedaal de hele tijd indrukt en een intern stuk als
begeleiding gebruikt, kan het gebeuren dat bepaalde noten weg-
vallen. Het pedaal doet namelijk eveneens een beroep op de
beschikbare stemmen.
De stemming van de zelf gespeelde of opgenomen noten klopt niet
Hebt u de transpositie geactiveerd (blz. 219)?
Hebt u het juiste stemmingssysteem (Temperament) en de
goede Stretch Tuning-curve gekozen (blz. 230)?
Klopt de algemene stemming (blz. 230)?
Een opgenomen stuk wordt niet/maar gedeeltelijk weergegeven
Kijk even of de indicators van beide spoorknoppen ([Left] en
[Right]) oplichten (blz. 225).
Als de indicator van één van deze knoppen niet oplicht, wordt de
betreffende partij niet afgespeeld. Schakel die knop dus weer in.
Opname onmogelijk
Weet u zeker dat u een spoorknop geactiveerd hebt (blz. 226~
blz. 228)?
Het tempo van een opgenomen stuk/de metronoom varieert
Als u een intern stuk afspeelt, verandert het tempo soms tijdens
de weergave, omdat zon stuk tempowijzigingen bevat. De
metronoom volgt dergelijke tempowijzigingen.
Als u een tweede partij opneemt zonder de eerste partij te wissen,
hanteert de Recorder het tempo van de eerst opgenomen partij.
Om een gelijkmatig tempo te kunnen hanteren moet u de eerste
partij eerst wissen (blz. 228).
De opname is verdwenen
Opnamen, die u niet opslaat, worden gewist, zodra u het instru-
ment uitschakelt. Een gewiste opname kunt u niet meer herstel-
len.
De HP109-PE bevat een songgeheugen en een Song Backup-
functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan
(blz. 232). Belangrijke stukken slaat u het best op alvorens de
HP109-PE uit te schakelen.
De pedalen werken niet of gaan niet meer uit
Hebt u de pedaalkabel goed aangesloten?
Ga even na of u de pedaalkabel volledig op de connector van het
instrument hebt aangesloten (blz. 209).
Vreemde geluiden bij het intrappen van een pedaal
Draai de instelschroef van de pedalenbak zo ver uit tot ze de vloer
raakt (blz. 212).
De galm (Reverb) is uitgeschakeld, maar u hoort nog steeds galm
De pianoklanken van de HP109-PE bevatten tevens de resonan-
ties van een akoestische piano. Na inschakelen van de Grand
Space- en Key Off-functie zorgt dit af en toe voor een galmend
effect.
Als u dat effect niet op prijs stelt, moet u de Key Off- (blz. 215)
en Grand Space-functie uitschakelen (blz. 217).
In het hoge register verandert het geluid vanaf een bepaalde noot
Op akoestische instrumenten worden de snaren van de hoogste
1,5 octaven niet gedempt en sterven ze dus zelfs natuurlijk uit,
wanneer u het demperpedaal niet gebruikt. Ook de klankkleur
verschilt van die van de overige noten. Roland-pianos simuleren
dit fenomeen. Onthoud bovendien dat het ongedempte bereik
van de HP109-PE varieert naar gelang de ingestelde transpositie.
U hoort een fluittoon of piepen
Als u met een hoofdtelefoon werkt:
Sommige pianoklanken zijn bijzonder helder en vol. Dat betekent
dat ze heel wat hoge frequenties bevatten, die iets blikkerig
beginnen te klinken, wanneer u het Reverb-effect activeert. Pro-
beer het eventueel eens met een lager Reverb-volume.
Bij gebruik van de luidsprekers:
In dit geval ligt het probleem bij de HP109-PE zelf (met name bij
de resonanties die eventueel door het meetrillen van bepaalde
onderdelen optreden). Neem contact op met uw Roland-dealer.
De basnoten klinken vals of zorgen voor brom
Bij gebruik van de luidsprekers:
Bij een pittig volume kan het gebeuren dat de behuizing van de
HP109-PE of een voorwerp in de buurt begint mee te trillen. Dat
kan bv. bij TL-buizen of glazen het geval zijn. Dit fenomeen doet
zich vooral voor, wanneer u betrekkelijk lage noten speelt en
bovendien een pittig volume instelt. Dat kunt u op de volgende
manieren verhelpen:
Plaats het instrument minstens 10~15cm van de muur e.d. van-
daan.
Verminder het volume.
Zet het meetrillende voorwerp ergens anders.
Als u met een hoofdtelefoon werkt:
In dat geval ligt het probleem ergens anders. Neem contact op
met uw Roland-dealer.
Het volume van het op de ingangen aangesloten apparaat is veel te
laag
Gebruikt u een aansluitkabel met een weerstand?
Gebruik een aansluitkabel zonder weerstand.
HP109-PE Fout- en andere boodschappen
238
Fout- en andere boodschappen
* Foutmeldingen zijn genummerd en worden voorafgegaan door een “E.”. Om een dergelijke boodschap weer te doen verdwijnen drukt u
gewoon op een knop naar keuze.
Intern opgeslagen parameterinstellingen
Display Betekenis
USr Stuk in het Usr-geheugen. Dit geheugen bevat het stuk dat u zelf opneemt (blz. 226).
Usr. Een . in het display betekent dat het User-geheugen al data bevat (blz. 226).
S.1~68 Slaat op een intern stuk (blz. 213).
S. U Het stuk dat u met de Song Backup-functie opgeslagen hebt (blz. 232).
PU Deze boodschap betekent dat het stuk met een opmaat (onvolledige eerste maat) begint.
dEL Deze boodschap verschijnt, wanneer u uw opname probeert te wissen (blz. 226, blz. 228, blz. 232).
E.32 De capaciteit van het songgeheugen is uitgeput. U kunt niets meer opnemen.
E.41 Er is een MIDI-probleem opgetreden (bv. het verbreken van een verbinding). Ga de aansluitingen even na.
_._._. De V-LINK-functie is ingeschakeld (blz. 233).
Pianofuncties die bij het inschakelen
geactiveerd worden
Key Off Resonance (aan/uit, volume) blz. 215
String Resonance (aan/uit, diepte) blz. 215
Damper Resonance (aan/uit, diepte) blz. 216
Aanslaggevoeligheid blz. 216
Hamerrespons blz. 216
Stemming (systeem, tonica) blz. 230
Stretch Tuning blz. 230
Grand Space (aan/uit, diepte) blz. 217
Dynamic Emphasis (aan/uit, diepte) blz. 218
Algemene stemming blz. 230
Reverb (aan/uit, diepte) blz. 218
Andere instellingen
USB-driverinstelling blz. 233
Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft blz. 231
Grand Space-mode blz. 231
Splitpunt blz. 221
Dual-/Layer-balans blz. 220
Overzicht van de beschikbare functies
239
NEDERLANDS
NEDERLANDS
NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS
NEDERLANDS
Overzicht van de beschikbare functies
Nr. U wilt Buttons blz.
Druk de [Split]- en [Chorus]-knop samen in en druk vervolgens op [].
Local-functie [Split] + [Chorus] Piano Resonance [Key Off] blz. 236
MIDI-zendkanaal instellen [Split] + [Chorus] Piano Resonance [String] blz. 236
USB-driverinstelling [Split] + [Chorus] Piano Resonance [Damper] blz. 233
Grand Space-mode [Split] + [Chorus] [Grand Space] blz. 231
Algemene stemming [Split] + [Chorus] [Piano] blz. 230
Stemmingssysteem kiezen
Tonica instellen
[Split] + [Chorus] [E. Piano]
[E. Piano] + toets
blz. 230
Stretch Tuning [Split] + [Chorus] [Harpsichord] blz. 230
Octave Shift [Split] + [Chorus] [Organ] blz. 231
Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft [Split] + [Chorus] [Strings] blz. 231
Opslag van de opname [Split] + [Chorus] [Song/Tempo] blz. 232
Opslag van de instellingen [Split] + [Chorus] [Metronome/Count In] blz. 232
Verzenden van de opname via MIDI [Split] + [Chorus] [Left] blz. 236
V-LINK [Split] + [Chorus] [Right] blz. 233
Laden van de fabrieksinstellingen [Split] + [Chorus] Key Touch [Touch] blz. 232
Houd de [ ]-knop ingedrukt, terwijl u op de []- of [+]-knop drukt.
Maatsoort van de metronoom [Song/Tempo] + [-] [+] blz. 222
Metronoomvolume [Metronome/Count In] + [-] [+] blz. 222
Layer-balans (Dual-balans) [Acoustic Layering] + [-] [+] blz. 220
Resonantie van het demperpedaal Piano Resonance [Damper] + [-] [+] blz. 216
Volume van de snaarresonanties Piano Resonance [String] + [-] [+] blz. 215
Key Off-volume Piano Resonance [Key Off] + [-] [+] blz. 215
Intensiteit van het choruseffect [Chorus] + [-] [+] blz. 218
Galmaandeel (intensiteit) [Reverb] + [-] [+] blz. 218
Dynamic Emphasis-instelling [Dynamic Emphasis] + [-] [+] blz. 218
Grand Space-instelling [Grand Space] + [-] [+] blz. 217
Houd de [ ]-knop ingedrukt, terwijl u op de []- of [+]-knop drukt.
Dual-balans (Layer-balans) [Transpose] + [Split] [-] [+] blz. 220
Houd de [Split]- of [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op een toets drukt.
Splitpunt [Split] + toets blz. 221
Transpositie [Transpose] + toets blz. 219
5
1 2 3
4 6 7 8 9 1411
10 12 13
2
8910
711 6 5 4
3
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
HP109-PE Specificaties
240
Specificaties
* In het belang van productverbeteringen zijn de specificaties en/of het uiterlijk van dit product onderhevig aan wijzigingen zonder vooraf-
gaande kennisgeving.
Klavier
Klavier 88 toetsen, Progressive Hammer Action met drukpunt (Escapement)
Aanslaggevoeligheid
Standen: Light, Medium, Heavy, Fixed
Hamerrespons: Light, Medium, Heavy, Off
Klaviermodes Whole, Layer/Dual (instelbare balans), Split (instelbaar splitpunt)
Klankbron
Polyfonie 128 stemmen
Klanken 5 groepen, 36 variaties + 4 Layer-klanken
Stemmingssystemen 8 typen, instelbare tonica
Stretched Tuning 2 typen
Algemene stemming 415.3Hz~466.2Hz (in 0.1Hz-stappen)
Transpositie 6~+5 halve tonen
Effecten
Grand Space, Dynamic Emphasis, Piano Resonance (Key Off Resonance, String Resonance,
Damper Resonance), Galm (10 standen), Chorus (10 standen)
Metronoom
Maatsoort 2/2, 0/4, 2/4, 3/4, 4/4, 5/4, 6/4, 7/4, 3/8, 6/8, 9/8, 12/8
volume 10 standen
Recorder
Sporen 2 sporen
Song 1 stuk (kan worden opgeslagen)
Geheugencapaciteit ±10.000 noten
Tempo Kwartnoot= 10~500
Resolutie 120 stappen per kwartnoot
Bediening Play/Stop, Rec, Tempo, All Song Play, Track Select
Interne stukken 68 stukken + 14 klankdemos
Varia
Uitgangsvermogen 50W x2
Luidsprekers 20cm x2, 5cm x2
Display
Maatindicator
7 segmenten, 3 tekens (LED)
Hoofdtelefoonindicator
Bediening Volume, Brilliance
Pedalen Demper (traploos), soft (traploos), sostenuto (toewijsbare functie)
Andere functies
Vergrendeling van de bedieningsorganen, opslag van de opname, opslag van de instellingen, laden van de
fabrieksinstellingen
Aansluitingen
USB-poort (MIDI), Audio-uitgangen (L/Mono, R), Audio-ingangen (L/Mono, R), Hoofdtelefoonaansluiting x2
(stereo),
MIDI-aansluitingen (IN, OUT)
Stroomvoorziening AC117V, 230V, 240V
Opgenomen vermogen 110W
Afmetingen
(met pianostand)
1230 (B) x 1078,89 (D) x 945,15 (H) mm (deksel gesloten)
1230 (B) x 1078,89 (D) x 1583,66 (H) mm (deksel open)
Gewicht (met stand) 90kg
Accessoires
Handleiding, Roland 60 Classical Piano Masterpieces, USB Installation Guide,
CD-ROM (USB-driver voor digitale Roland-pianos), netsnoer, hoofdtelefoonhaak

Documenttranscriptie

HP109-PE Roland Digital Piano Handleiding Bedankt voor en gefeliciteerd met uw aankoop van de digitale Roland-piano HP109-PE. Belangrijkste kenmerken Pianoklanken met een superieure resonantie en een sublieme expressiviteit De gehanteerde stereosamples zorgen voor een bijzonder realistisch geluid en houden zelfs rekening met de geluiden van de hamers die de snaren raken. Dit levert een authentiek geluid op dat erg dicht in de buurt komt bij een vleugel. Dankzij de 128-stemmige polyfonie kunt u het demperpedaal zo vaak gebruiken als u maar wilt – zonder te vrezen dat er noten wegvallen. Dit instrument respecteert alle nuances van de pianist en geeft ze natuurgetrouw weer. Dat houdt niet alleen de toucher in, maar ook de resonanties van de denkbeeldige snaren, het geluid bij het loslaten van een toets en de resonanties die bij het loslaten van het demperpedaal optreden. Bovendien biedt dit instrument een “Grand Sound”-luidsprekersysteem en een overtuigende 3D-simulatie van een vleugel (“Grand Space”). De combinatie van die twee zorgt enerzijds voor meer transparantie en anderzijds voor meer vermogen (“Dynamic Emphasis”). De toucher van een vleugel Dit instrument is voorzien van een “Progressive Hammer Action”-klavier dat aanvoelt zoals het klavier van een vleugel: de weerstand van de toetsen is in de bas net iets groter dan in de diskant. De HP109-PE voegt daar zelfs de typische “klik” aan toe die bij het indrukken van een toets op een akoestische vleugel optreedt (drukpuntsimulatie). De respons van het klavier kan op twee manieren worden ingesteld: enerzijds is er de aanslaggevoeligheid, die de subjectieve weerstand van de toetsen bepaalt, en anderzijds de “hamerrespons” die de variërende bewegingen van de hamers simuleert. Ook de pedalen spreken bijzonder nauwkeurig aan, wat een brede waaier aan nuances toelaat. Lees, alvorens dit product te gebruiken, de volgende dingen door: “Veilig gebruik van dit product” (blz. 202) en “Belangrijke opmerkingen” (blz. 204). Daar vindt u namelijk belangrijke tips en een opsomming van wat u wel en niet mag doen. Bovendien verdient het natuurlijk aanbeveling ook de rest van de handleiding door te nemen om alle functies te leren kennen. Bewaar de handleiding op een veilige plaats, omdat u ze later beslist nog eens nodig zal hebben. Expressiemogelijkheden die je alleen op een digitaal instrument vindt De HP109-PE biedt een aantal geluiden die perfect bij de pianoklank passen en deze op bijzonder muzikale manier aanvullen. Op die manier kunt u een tweede klank bij de piano voegen, de bijkomende klank (indien nodig) een octaaf hoger bespelen en/of het volume ervan met een pedaal bepalen. Klinkt net zo overtuigend in een hoofdtelefoon Dankzij speciale effecten blijft het geluid zelfs bij gebruik van een hoofdtelefoon overeind. Zo bent u er zeker van dat u nooit te kampen hebt met vermoeiingsverschijnselen. Verder is de HP109-PE voorzien van een indicator, die bij gebruik van een hoofdtelefoon oplicht evenals een haak voor het opbergen van de hoofdtelefoon, als u hem niet gebruikt. Tal van handige functies en interne pianostukken Een metronoom en een “tweesporen-recorder”, 60 pianostukken in het interne geheugen en nog talrijke andere functies maken dit instrument tevens bijzonder geschikt voor educatieve toepassingen. Copyright ©2005 ROLAND CORPORATION. Alle rechten voorbehouden. Het kopiëren, verveelvoudigen of openbaar maken van deze handleiding, hetzij gedeeltelijk, hetzij in z’n geheel, is zonder de schriftelijke toestemming van ROLAND CORPORATION verboden. Veilig gebruik van dit product VEILIG GEBRUIK VAN DIT APPARAAT INSTRUCTIES VOOR HET VOORKOMEN VAN BRAND, ELEKTRISCHE SCHOKKEN EN VERWONDINGEN Over de WAARSCHUWING en LET OP labels Over de symbolen Wijst de gebruiker op het risico op dodelijke ongevallen of zware verWAARSCHUWING wondingen als gevolg van een fout gebruik van dit apparaat. Het foute gebruik van dit apparaat kan leiden tot verwondingen en of materi le schade. LET OP! * "Materi le" schade heeft betrekking op het beschadigen van het meubilair of andere huishoudelijke voorwerpen evenals huisdieren enz. Een driehoek maakt de gebruiker attent op belangrijke instructies of waarschuwingen. De juiste betekenis van het symbool wordt bepaald door de tekening in de driehoek. Het links getoonde symbool wordt gebruikt voor algemene waarschuwingen of om de aandacht te vestigen op gevaar. Dit symbool maakt de gebruiker attent op dingen die nooit mogen worden uitgevoerd. Wat nooit mag worden gedaan wordt aangegeven door de tekening in de cirkel. Het links getoonde symbool wordt gebruikt om aan te geven dat het toestel nooit uit elkaar mag worden gehaald. Dit symbool maakt de gebruiker attent op dingen die moeten worden uitgevoerd. Wat er moet worden gedaan wordt aangegeven door de tekening in de cirkel. Het links getoonde symbool betekent dat de stekker van het stroomsnoer van de uitgang moet worden losgekoppeld. HOUD ALTIJD HET VOLGENDE IN DE GATEN WAARSCHUWING • Lees vóór het gebruik van dit product eerst de onderstaande instructies en de handleiding. ........................................................................................................... • Open het product niet en voer geen enkele interne aanpassingen uit. ........................................................................................................... • Probeer nooit de HP109-PE zelf te herstellen of bepaalde onderdelen te vervangen (tenzij dit in deze handleiding uitdrukkelijk staat vermeld). Laat alle herstellingen en onderhoudswerken over aan uw Roland-dealer, een erkende herstellingsdienst of de distributeur (zie de adressen op de “Information”-pagina). ........................................................................................................... • Gebruik of zet het product nooit op plaatsen die: • Onderhevig zijn aan extreme temperaturen (bv. direct zonlicht in een gesloten voertuig, bij een verwarming, op apparatuur die warmte genereert; of • Klam zijn (bv. badkuip, wasruimten, natte vloeren); of • Vochtig zijn; of • Blootgesteld zijn aan regen; of • Stoffig zijn; of • Onderhevig zijn aan sterke trillingen. ........................................................................................................... • Zet het product altijd op een stevig en effen oppervlak. Zet het nooit op een sterk trillende of hellende plaats. ........................................................................................................... • Sluit de HP109-PE aan op een stopcontact dat beantwoordt aan de vereisten op het naamplaatje aan de specificaties in deze handleiding. ........................................................................................................... • Gebruik voor stroomvoorziening alleen de bijgeleverde kabel. Het netsnoer is niet geschikt voor gebruik met andere apparaten. ........................................................................................................... WAARSCHUWING • Draai of buig de stroomkabel niet teveel. Plaats er nooit zware objecten op. Dit kan de kabel beschadigen, wat defecten en een kortsluiting kan veroorzaken. Beschadigde kabels kunnen brand en schokgevaar veroorzaken! ........................................................................................................... • Dit product is, alleen of in combinatie met een versterker en koptelefoon of speakers, in staat om geluidsniveaus te produceren, die permanent gehoorverlies kunnen veroorzaken. Werk nooit langere tijd op een hoog volumeniveau of op een niveau dat u onprettig vindt. Als u enig gehoorverlies of piepen in de oren ervaart, dient u direct te stoppen met het gebruik van het product en een oorarts te raadplegen. ........................................................................................................... • Zorg dat geen enkel voorwerp (bijv. ontvlambaar materiaal, munten, spelden) of vloeistoffen van welke soort dan ook (bijv. water, frisdrank enz.) het product binnendringen. ........................................................................................................... • In de volgende gevallen moet u dit product meteen uitschakelen, de aansluiting op het lichtnet verbreken en contact opnemen met een door Roland erkende herstellingsdienst, uw Roland-dealer of de verdeler (zie de “Information”-pagina): • Wanneer de stekker of het netsnoer zichtbaar beschadigd is. • Als er rook of een vreemde geur uit het apparaat komt. • Wanneer een voorwerp of vloeistof in het inwendige terecht is gekomen. • Wanneer het product in de regen heeft gestaan of op een andere manier nat is geworden; • Wanneer het product niet naar behoren lijkt te werken. ........................................................................................................... • In huishoudens met kleine kinderen dient een volwassene toezicht te houden tot het kind in staat is zich aan alle regels voor de veilige bediening van het product te houden. ........................................................................................................... 014 • Bescherm het product tegen hevige schokken. • (Laat het niet vallen!) ........................................................................................................... 015 • Klim nooit op het product en plaats er nooit zware voorwerpen op. ........................................................................................................... LET OP! • Pak de stroomkabel of de stekkers nooit vast met natte handen, wanneer u ze op een stopcontact c.q. dit product aansluit of ervan loskoppelt. ........................................................................................................... • Let, bij het transport van het instrument, op de volgende dingen. Voor het transport zijn minstens twee personen nodig. Houd het instrument recht en wees tijdens het transport voorzichtig. Houd het instrument stevig vast om verwondingen c.q. schade aan andere voorwerpen te voorkomen. 016 • Vóór het gebruik van dit product in het buitenland neemt u het best contact op met uw dealer of de verdeler om te zorgen dat u de juiste voeding gebruikt (zie ook de adressen onder “Information”). ........................................................................................................... 026 • Speel GEEN CD-ROM af op een conventionele audio CD-speler. Het resulterende geluid kan van een niveau zijn dat permanent gehoorverlies kan veroorzaken. Er kan schade ontstaan aan speakers of andere onderdelen van het systeem. ........................................................................................................... 026 LET OP! • Zet de HP109-PE altijd op een goed verluchte plaats. • Trek de netstekker uit het stopcontact, wanneer u in uw omgeving de mogelijkheid van onweer vermoedt. ........................................................................................................... 116 • Zor tijdens het openen en sluiten van de klep dat u zich niet de vingers kneust (blz. 209). Kinderen sluiten de klep het best uitsluitend onder toezicht van volwassenen. ........................................................................................................... 118b • Als u ooit schroeven (o.m. van de stand of lessenaar) of de vleugelmoer moet verwijderen, legt u ze het best op een veilige plaats – buiten het bereik van kinderen. Zo hoeft u ze later niet te zoeken en is het vrijwel uitgesloten dat kleine kinderen ze inslikken. ........................................................................................................... NEDERLANDS • Probeer te voorkomen dat snoeren en kabels in de knoop raken. Tevens dienen alle snoeren en kabels zo worden geplaatst dat ze buiten het bereik van kinderen liggen. ........................................................................................................... ........................................................................................................... 110a NEDERLANDS ........................................................................................................... • Pak altijd alleen de stekker van de stroomkabel vast, wanneer u een kabel op een stopcontact of op dit product aansluit c.q. ervan loskoppelt. ........................................................................................................... • Trek de stekker op regelmatige tijdstippen uit het stopcontact en maak de pennen schoon (als er stof op zit). Als u dit product langere tijd niet wilt gebruiken, verbreekt u het best de aansluiting op het lichtnet. Stof tussen de stekker van het netsnoer en de netaansluiting kan de isolatie nadelig beïnvloeden en leiden tot brand. • Alvorens het product schoon te maken moet u de aansluiting op het lichtnet verbreken (blz. 209). NEDERLANDS • Zet nooit een vaas, glas e.d. op dit product. Vermijd bovendien het gebruik van verstuivers en sprays, parfum, alcohol, nagellak e.d. in de buurt van het product. Indien de bewuste stof toch op de behuizing terechtkomt, dient u deze onmiddellijk te verwijderen. ........................................................................................................... ........................................................................................................... 109a NEDERLANDS • Ga na of de moeren, waarmee het instrument aan de stand bevestigd is, nog goed vastzitten. Als u merkt dat ze wat losjes zitten, moet u ze meteen weer aandraaien. • Verbreek de aansluiting op het lichtnet. • Verbreek de aansluiting op alle andere instrumenten. • Draai de instelschroeven van de stand weer in (blz. 212). • Sluit de klep. • Klap de muziekstandaard neer. NEDERLANDS • Forceer de stroomkabel van het product niet door hem met een onredelijk aantal andere apparaten een stopcontact te laten delen. Wees extra voorzichtig met het gebruik van verlengsnoeren – de totale hoeveelheid stroom die wordt gebruikt door alle apparatuur, die u op het stopcontact van het verlengsnoer hebt aangesloten, mag nooit het stroomniveau (watt/ampères) van het verlengsnoer overschrijden. Overmatige lading kan het isolatiemateriaal van de kabel doen verhitten en uiteindelijk doorsmelten. ........................................................................................................... 106 NEDERLANDS WAARSCHUWING HP109-PE – Belangrijke opmerkingen Belangrijke opmerkingen Lees naast “Important safety instructions” en “Veilig gebruik van dit product” (blz. 202) ook de volgende punten even door: Stroomvoorziening • Sluit dit product nooit aan op een stopcontact waarmee u al een apparaat met invertor (koelkast, wasmachine, magnetron of air conditioning) of motor hebt aangesloten. Dat andere apparaat zou namelijk storingen of op z’n minst een hoorbare brom kunnen veroorzaken. Als u, om de één of andere reden, geen ander stopcontact kunt gebruiken, maakt u het best gebruik van een bromfilter dat zich tussen het stopcontact en dit product moet bevinden. 307 • Zet, voordat u dit product op andere apparaten aansluit, de stroomtoevoer van alle producten uit. Dit helpt u om storingen en/of schade aan speakers of andere elementen te voorkomen. 308 • Hoewel het LC-display en de LEDs doven, wanneer u het product met zijn POWER-schakelaar uitzet, betekent dit niet dat de verbinding met het lichtnet helemaal is verbroken. Om de verbinding op het lichtnet volledig te verbreken moet u, na op POWER gedrukt te hebben, ook de stekker uit het stopcontact trekken. Het verdient dan ook aanbeveling een stopcontact te kiezen waar u gemakkelijk bij kunt c.q. een voorziening met een schakelaar te hanteren. Plaatsing • Gebruik van het product in de nabijheid van versterkers (of andere apparatuur met grote stroomtransformator) kan brom veroorzaken. Verplaats dit product dan om het probleem te verhelpen of zet het verder van de stoorzender vandaan. 352a • Dit apparaat kan de radio- en televisieontvangst verstoren. Gebruik dit product niet in de nabijheid van dergelijke ontvangers. 352b • Er kan ruis worden geproduceerd, wanneer draadloze communicatieapparatuur zoals bv. mobiele telefoons, in de nabijheid van dit product worden gebruikt. Dergelijke ruis kan voorkomen, wanneer u een oproep ontvangt of gaat plegen c.q. tijdens een gesprek. Mocht u dergelijke problemen ondervinden, leg zulke draadloze apparaten dan verder van het product af of zet ze uit. 354b • Zorg dat dit product nooit wordt blootgesteld aan extreme temperaturen (bv. in het directe zonlicht of in een gesloten auto). Verder moet u voorkomen dat dit product in het directe zonlicht of in de buurt van een krachtige spot staat, omdat de ombouw anders zou kunnen verkleuren. Overdreven warmte kan er namelijk voor zorgen dat de ombouw vervormt of verkleurt. 355b • Er kunnen waterdruppels (condensatie) in het product ontstaan, wanneer het wordt verplaatst naar een andere locatie waarvan de temperatuur en/of vochtigheidsgraad erg anders is. Als u het product in deze toestand tracht te gebruiken, kan dat leiden tot schade en/of storing. Voordat u het product in gebruik neemt, dient u het daarom enkele uren te laten staan, tot de condens volledig is verdampt. 204 • Laat nooit voorwerpen uit rubber, vinyl e.d. lange tijd op dit product liggen. Dat kan er namelijk toe leiden dat de ombouw verkleurt of dat er randen/plekken ontstaan, die nauwelijks kunnen worden verwijderd. 358 • Leg nooit zware voorwerpen op de toetsen. Dat kan er namelijk toe leiden dat de betreffende toetsen na verloop van tijd niet meer werken. 359 • Kleef geen stickers e.d. op het instrument. Als u die namelijk later weer verwijdert, blijven er lelijke randen achter, die nauwelijks kunnen worden verwijderd. Onderhoud • Gebruik, voor de schoonmaak van dit product, enkel een zachte, droge of lichtjes bevochtigde doek. Wrijf altijd in de vezelrichting van het hout om een mooi resultaat te verkrijgen. Wrijf nooit te lang op dezelfde plaats om de finish niet te beschadigen. 402 • Gebruik nooit benzine, verdunners, alcohol of oplossingen van welke soort dan ook om de mogelijkheid van verkleuring en/of vervorming te voorkomen. • De pedalen van dit product zijn van messing. Messing wordt na verloop van tijd steeds donkerder, wat te wijten is aan oxidatie. Als de pedalen er minder mooi beginnen uit te zien, moet u ze met een speciaal product schoonmaken. Herstellingen en uw data • Houd er rekening mee dat alle data in het interne geheugen van dit product tijdens een herstelling gewist kunnen worden. Noteer uw instellingen dus op regelmatige tijdstippen of sein ze door naar een MIDI-sequencer waar u ze dan kunt opslaan. Tijdens herstellingswerken wordt er getracht de geheugeninhoud te bewaren, maar een garantie hiervoor is er niet. Roland wijst elke aansprakelijkheid m.b.t. dataverlies tijdens herstellingswerken af. Andere voorzorgsmaatregelen • Houd in de gaten dat de inhoud van het geheugen onherstelbaar verloren kan gaan als gevolg van een storing of oneigenlijk gebruik van het product. Om uzelf te beschermen tegen het verlies van data seint u belangrijke instellingen het best door naar een MIDI-sequencer en slaat u ze vervolgens op diskette of harde schijf op. 552 • Eens de geheugeninhoud van dit product gewist is, bestaat er geen mogelijkheid meer om die instellingen te herstellen. Sein uw instellingen daarom op regelmatige tijdstippen door naar een MIDI-sequencer e.d. Roland Corporation is niet aansprakelijk voor dataverlies. 553 • Als u de (draai)knoppen, schuiven, andere bedienelementen en connectors van het product gebruikt, doe dit dan met de nodige voorzichtigheid. Hardhandig gebruik kan tot storingen leiden. Belangrijke opmerkingen NEDERLANDS • Pak bij alle kabels, wanneer u ze aansluit/loskoppelt, de aansluiting vast – trek nooit aan de kabel. Zo vermijdt u een kortsluiting of schade aan de interne elementen van de kabel. 557 • Tijdens normaal gebruik straalt het product een kleine hoeveelheid warmte uit. 558a NEDERLANDS • Probeer het volume van het product op een redelijk niveau te houden om te voorkomen dat u uw buren overlast bezorgt. U zou ook een hoofdtelefoon te gebruiken, zodat u zich geen zorgen hoeft te maken over diegenen om u heen (vooral laat op de avond). 559b • Alvorens dit product te vervoeren moet u het weer degelijk inpakken – liefst in de originele leveringsdoos. Zo voorkomt u krassen en andere schade aan de ombouw en het product zelf. 560 • Behandel de lessenaar altijd met de nodige zorg. 562 • Gebruik, voor de aansluitingen, uitsluitend Rolandkabels. Bij gebruik van ander merken kabels dient u de volgende voorzorgsmaatregelen in acht te nemen: NEDERLANDS • Sommige aansluitingskabels hebben weerstanden. Gebruik voor het aansluiten van dit product geen kabels die weerstanden bevatten. Het gebruik van dergelijke kabels kan voor een extreem laag geluidsniveau zorgen. Neem, voor informatie over kabelspecificaties, contact op met de fabrikant van de kabel. 565 NEDERLANDS • Ga, alvorens de klep van dit instrument te openen, na of er geen huisdieren op zitten (het verdient trouwens aanbeveling om te zorgen dat uw huisdier nooit op het klavier c.q. de klep gaat liggen). In zeldzame gevallen zou het kunnen gebeuren dat uw huisdier binnenin het instrument verzeild geraakt. Dan moet u het instrument meteen uitschakelen en de aansluiting op het lichtnet verbreken. Neem vervolgens contact op met uw Roland-dealer of een erkende herstellingsdienst. Omgaan met CD-ROMs • Raak nooit de kant met de datalaag aan en doe het nodige om krassen op die laag te vermijden. Beschadigde of vuile CD-ROMs kunnen niet naar behoren worden gelezen. Houd ze schoon door gebruik van speciale CD-reinigers. NEDERLANDS NEDERLANDS 205 HP109-PE – Inhoud Inhoud Veilig gebruik van dit product .......................................202 Belangrijke opmerkingen...............................................204 Bedieningsorganen ........................................................207 Frontpaneel ............................................................................................................ 207 Panelen aan de onderkant ................................................................................... 208 Voorbereiding .................................................................209 Pedaalkabel aansluiten......................................................................................... 209 Netsnoer aansluiten.............................................................................................. 209 Gebruik van de lessenaar..................................................................................... 209 Openen en sluiten van de klavierklep ............................................................... 209 Openen en sluiten van het deksel....................................................................... 210 Hoofdtelefoon aansluiten .................................................................................... 210 Gebruik van de hoofdtelefoonhaak ..............................................211 In- en uitschakelen ................................................................................................ 211 Volume en helderheid van het geluid instellen ............................................... 211 Over de pedalen .................................................................................................... 211 Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken .......213 Luisteren naar de interne stukken ...................................................................... 213 Weergave van alle pianostukken ..................................................213 Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren ..................................213 Luisteren naar de demosongs ............................................................................. 214 Afspelen van een klankdemo ........................................................214 Functiedemo beluisteren ................................................................214 Hoofdstuk 2. Zelf spelen ................................................215 Andere klanken kiezen ........................................................................................ 215 Gedetailleerde aanpassingen van het pianogeluid (Piano Resonance) ........215 Geluid bij het loslaten van de toetsen (Key Off) .........................215 Simulatie van de snaarresonanties tijdens het spelen (String Resonance)........................................................................................215 Resonantie bij gebruik van het demperpedaal (Damper Resonance)........................................................................................216 Aanslaggevoeligheid instellen (Key Touch) ..................................................... 216 Timing van de noten via de dynamiek bepalen (Hammer Response)........................................................................216 Meer diepte voor het geluid (Grand Space) ...................................................... 217 Diepte voor de hoofdtelefoon optimeren (Grand Space) ................................217 Geluid levendiger maken (Dynamic Emphasis) .............................................. 218 Digitale effecten gebruiken ................................................................................. 218 Galmeffect (Reverb) gebruiken......................................................218 Geluid ‘breder’ maken (Chorus) ...................................................218 Wijzigen van de effectintensiteit ...................................................218 Transponeren van het klavier (Transpose) ....................................................... 219 Passende klanken met het pianogeluid combineren (Acoustic Layering) ...219 Volumebalans voor de ‘Acoustic Layer’-functie instellen.........220 Twee klanken tegelijk bespelen (Dual) .............................................................. 220 Volumebalans in de Dual-mode (Dual Balance).........................220 Verschillende klanken voor de linker-/rechterhand (Split) ...........................221 Splitpunt instellen ...........................................................................221 Functie van het middelste pedaal kiezen .......................................................... 222 Metronoom gebruiken ......................................................................................... 222 Werken met de metronoom ...........................................................222 Metronoomvolume wijzigen .........................................................222 Splitsen van het klavier in twee helften voor quatre-mainsstukken (Twin Piano-mode) ............................................................................................... 223 206 Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken........ 224 Tempo instellen ..................................................................................................... 224 Weergave beginnen met een aftel .................................................224 Aparte weergave van de twee partijen .............................................................. 225 Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen.................................... 226 Nieuw stuk opnemen ........................................................................................... 226 Opnemen tijdens de weergave van een intern stuk .........................................227 Aparte opname van de linker- en rechterhand ................................................228 Wissen van uw eigen opname ............................................................................ 228 Wissen van één spoor .....................................................................228 Stuk wissen.......................................................................................228 Hoofdstuk 5. Andere handige functies ........................ 229 Geavanceerde instellingen (functies) ................................................................. 229 Algemene stemming (Master Tune) .............................................230 Ander stemmingssysteem kiezen .................................................230 Stretch Tuning (andere stemmingscurve)....................................230 Toonhoogte in octaven transponeren (Octave Shift)..................231 Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft ...231 Werking van het ‘Grand Space’-effect..........................................231 ‘Vergrendelen’ van de bedieningsfuncties ........................................................231 Laden van de fabrieksinstellingen (Factory Reset) ..........................................232 Opslaan van de gemaakte instellingen (Memory Backup) .............................232 Opslaan van uw laatste opname (Song Backup) ..............................................232 Wissen van een intern opgeslagen stuk .......................................232 V-LINK-functie gebruiken................................................................................... 233 Instellingen voor de USB-driver ......................................................................... 233 Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten.............. 234 Aansluiten van audio-apparaten ........................................................................ 234 Aansluiten van de USB-poort ............................................................................. 234 MIDI-apparaten aansluiten ................................................................................. 235 Instellen van de MIDI-functies ........................................................................... 235 MIDI-zendkanaal instellen.............................................................236 Local-functie: verbinding tussen het klavier en de klankbron .236 Verzenden van de opname ............................................................236 Appendix......................................................................... 237 Probleemoplossing ............................................................................................... 237 Fout- en andere boodschappen........................................................................... 238 Intern opgeslagen parameterinstellingen ..........................................................238 Overzicht van de beschikbare functies .............................................................. 239 Specificaties............................................................................................................ 240 Overzicht van de klanken.............................................. 241 Overzicht van de interne stukken................................. 242 MIDI-implementatietabel ...................................... 244 Bedieningsorganen NEDERLANDS Bedieningsorganen Frontpaneel 6 7 8 3 15 17 18 21 22 19 20 23 24 4 5 9 10 11 16 25 26 27 NEDERLANDS 2 12 13 14 Power On 1 1. [Power On]-schakelaar Hiermee schakelt u het instrument in en uit (blz. 211). 2. [Volume]-regelaar 3. [Brilliance]-regelaar Hiermee bepaalt u de helderheid van het geluid (blz. 211). 4. [Demo]-knop Hiermee start u een demonstratie van de beschikbare klanken en bepaalde functies (blz. 214). 5. [ (hoofdtelefoon)]-indicator Deze indicator licht op, wanneer u een hoofdtelefoon aansluit (blz. 210). Hiermee transponeert u het klavier (blz. 219). 7. [Split]-knop Hiermee verdeelt u het klavier in een linker en rechter helft. Dat betekent dat u twee verschillende klanken kunt gebruiken (blz. 221). Door deze knop samen met de [Chorus]-knop in te drukken hebt u bovendien toegang tot bijkomende functies (blz. 229~233, blz. 235~236). 8. [Chorus]-knop Zorgt voor een voller geluid (blz. 218). 9. [Grand Space]-knop 10.[Dynamic Emphasis]-knop Maakt het geluid levendiger en sprankelender (blz. 218). Hiermee voegt u een tweede geluid toe aan de pianoklank. De betreffende geluiden passen bijzonder goed bij piano (blz. 219). 16.Tone-knoppen Hiermee kiest u de klank(en) die u via het klavier kunt bespelen (blz. 215). 17.Display Het display houdt u op de hoogte van verschillende instellingen, bv. de klankvariatie, het songnummer en het tempo. In de regel ziet het er zoals hierboven getoond uit. 18.[Song/Tempo]-knop Hiermee selecteert u een intern stuk (blz. 213, 224). Door deze knop herhaaldelijk in te drukken zorgt u dat afwisselend het tempo en het nummer van het gekozen stuk (met een “S.” ervóór) worden afgebeeld. Als de indicator groen oplicht, wordt het tempo afgebeeld. Is hij rood, dan toont het display het stuknummer. 19.[–][+]-knoppen Hiermee kunt u de waarde van bepaalde functies wijzigen. Druk [+] en [–] samen in om weer de oorspronkelijke waarde voor de geselecteerde functie te kiezen. 20.[Metronome/Count In]-knop Piano Resonance Hiermee schakelt u de metronoom in/uit (blz. 222). Er is tevens een aftelfunctie, die enkele tellen vóór het begin van een stuk te horen is. Zo weet u perfect wanneer u moet beginnen spelen (blz. 224). 12.[Key Off]-knop TRACK 11.[Reverb]-knop Voorziet het geluid van galm (blz. 218). Hiermee activeert u het (bij)geluid dat bij het loslaten van een toets optreedt (blz. 215). Hiermee simuleert u de resonanties van de snaren die tijdens het spelen op een akoestisch instrument optreden (blz. 215). 21.[Left]-knop Laat toe om een andere Recorder-partij te kiezen (blz. 225, 227~228). Bij de interne stukken kunt u met deze knop de partij van de linkerhand uitschakelen. Deze knop en de [Right]knop gaan we verderop de “spoorknoppen” noemen. 207 NEDERLANDS 13.[String]-knop NEDERLANDS Hiermee voorziet u het geluid van meer diepte (blz. 217). 15.[Acoustic Layering]-knop NEDERLANDS 6. [Transpose]-knop Hiermee voorziet u het geluid van de typische resonanties die bij gebruik van het demperpedaal optreden (blz. 216). NEDERLANDS Hiermee stelt u het algemene volume in (blz. 211). 14.[Damper]-knop HP109-PE – Bedieningsorganen 22.[Right]-knop KEY TOUCH Laat toe om een andere Recorder-partij te kiezen (blz. 225, 227~228). Bij de interne stukken kunt u met deze knop de partij van de rechterhand uitschakelen. 23.[Play]-knop Hiermee start/stopt u de weergave van de demo’s of uw eigen stuk (blz. 213, 224). Bovendien start/stopt u hiermee de opname (blz. 226~ 228). 24.[Rec]-knop 25.[Touch]-knop Hiermee wijzigt u de respons van het klavier (blz. 216). 26.[Hammer]-knop Hiermee bepaalt u in hoeverre er –naar gelang uw aanslag– sprake is van een lichte vertraging van de noten (blz. 216). 27.[Center Pedal]-knop Hiermee kunt u een andere functie aan het middelste pedaal toewijzen (blz. 222). Hiermee maakt u de HP109-PE klaar voor de opname (blz. 226~228). Panelen aan de onderkant 28.Pedal-connector 28 29 30 Sluit hier de pedaalkabel van de stand aan (blz. 209). 29.Input-connectors Sluit hier de audio-uitgangen van een ander instrument of apparaat aan. Het geluid daarvan wordt eveneens via de luidsprekers van de HP109-PE weergegeven (blz. 234). 30.Output-connectors Deze connectors zou u op de ingangen van een eindtrap, mengpaneel of cassettedeck e.d. kunnen aansluiten. Een externe versterker hebt u echter alleen nodig, wanneer u in een grote zaal speelt (blz. 234). 31.Phones-connectors Hier kunt u hoofdtelefoons aansluiten (blz. 210). 32.MIDI Out/In-connectors Hier kunt u andere MIDI-compatibele instrumenten aansluiten en samen met dit instrument gebruiken (blz. 235). 31 208 32 33 33.USB-connector Deze poort kunt u met uw computer verbinden en op die manier muziekdata naar de computer doorseinen of van daar ontvangen (blz. 234). Voorbereiding NEDERLANDS Voorbereiding Pedaalkabel aansluiten Sluit de kabel van de pedalen aan op de Pedalconnector aan de onderkant van de HP109-PE. Gebruik van de lessenaar Stel de notenstandaard zoals hierna getoond op. NEDERLANDS Netsnoer aansluiten Plooi de pootjes aan de achterkant naar buiten en kijk even of de muziekstandaard stevig blijft staan. NEDERLANDS 1. Sluit het netsnoer aan op de AC-connector aan de onderkant van de HP109-PE. 2. Sluit het netsnoer aan op een stopcontact. Opm. Gebruik voor stroomvoorziening alleen de bijgeleverde kabel. Opm. Alvorens de HP109-PE te verplaatsen moet u de notenstandaard weer neerklappen. NEDERLANDS Openen en sluiten van de klavierklep 1. Om de klep te openen moet u ze met beide handen lichtjes optillen en naar de achterkant van de HP109-PE schuiven. 2. Om de klep weer te sluiten trekt u hem licht naar u toe en laat u hem zakken. NEDERLANDS 209 NEDERLANDS Houd nooit uw handen tussen de klep en het klavier. HP109-PE – Voorbereiding Wees bij het openen en sluiten van de klep voorzichtig dat u zich niet de vingers klemt. Het is dan ook verstandiger dat kleine kinderen de klep nooit zelf openen of sluiten. Alvorens de HP109-PE te verplaatsen sluit u de klep om verwondingen tijdens het transport te voorkomen. LET OP! Let er tijdens het sluiten van de klep op dat de verbindingspen van de klep in de uitsparing van de houder binnenin de piano glijdt. Openen en sluiten van het deksel De klep van de HP109-PE kunt u openen en sluiten zoals op een akoestische vleugel. Hoewel dit vooral bedoeld is voor een meer gerichte spreiding van het geluid, verandert tevens de klankkleur van de HP109-PE. 1. Til de klep met één hand op en houd hem goed vast. Hoofdtelefoon aansluiten 2. Klap de steunpoot op. De HP109-PE is voorzien van twee hoofdtelefoonaansluitingen. Zo kunnen telkens twee personen meeluisteren, wat bv. voor educatieve toepassingen of tijdens het spelen van quatre-mains stukken handig is. Bovendien heeft een hoofdtelefoon het voordeel dat u ook ‘s ochtends vroeg en ‘s avonds laat kunt spelen zonder wie dan ook te storen. 3. Laat de klep zo ver zakken tot u er zeker van bent dat hij door de steunpoot wordt afgestut. Ziehier hoe de HP109-PE er uitziet eens u de klep naar behoren geopend hebt: Sluit de hoofdtelefoon(s) aan op de Phones-connectors links onder het klavier. Hoofdtelefoonaansluiting x2 Wanneer u een hoofdtelefoon aansluit, licht de [ (hoofdtelefoon)]-indicator (blz. 207) op en worden de luidsprekers van de HP109-PE uitgeschakeld. Als u niet precies weet hoe de klep op de juiste manier af te stutten, vraag dan aan uw Roland-dealer om het even te tonen. WAARSCHUWING Open de klep nooit te ver. Als u de klep hoger optilt dan in een hoek van 30 graden, zou u het instrument kunnen beschadigen. Bovendien zou de klep kunnen vallen en verwondingen kunnen veroorzaken. Alvorens de klep te openen moet u bovendien zorgen dat zich niemand in de buurt van het instrument bevindt. 210 Het volume in de hoofdtelefoon stelt u in met de [Volume]-regelaar (blz. 211) van de HP109-PE. Opm. Gebruik een stereo-hoofdtelefoon. Werk, indien mogelijk, met hoofdtelefoons van Roland. Bij gebruik van andere hoofdtelefoons is het volume namelijk eventueel te laag. Opmerkingen i.v.m. het gebruik van een hoofdtelefoon • Om de kabel van de hoofdtelefoon niet te beschadigen mag u enkel de hoofdtelefoon zelf of de stekker vastpakken. • Als u de hoofdtelefoon op het instrument aansluit, terwijl het volume betrekkelijk hoog staat ingesteld, gaat de hoofdtelefoon eventueel stuk. Zet het volume van de HP109-PE dus op de minimumwaarde alvorens een hoofdtelefoon aan te sluiten. • Zet het volume nooit te hard, omdat u daardoor niet alleen de hoofdtelefoon beschadigt, maar ook uw oren. Werk altijd op een verantwoord volume. Voorbereiding Als u de hoofdtelefoon niet nodig hebt, kunt u hem aan de haak links onder het klavier van de HP109-PE hangen. Installeren van de hoofdtelefoonhaak Draai de hoofdtelefoonhaak heen en weer, terwijl u hem in de boring aan de onderkant van de HP109-PE schuift (zie de afbeelding verderop). Draai de vleugelmoer van de hoofdtelefoonhaak stevig vast om de haak klem te zetten. Volume en helderheid van het geluid instellen Stel met de [Volume]-regelaar het gewenste volume in. Met de [Brilliance]-regelaar kunt u de helderheid van het geluid wijzigen. Max Mellow NEDERLANDS Min Vleugelmoer NEDERLANDS ■ Gebruik van de hoofdtelefoonhaak Bright Over de pedalen De pedalen hebben, met name bij het gebruik van pianoklanken, de volgende functies: Hoofdtelefoonhaak Schakel de gebruikte instrumenten in de opgegeven volgorde in. Door de apparaten in de verkeerde volgorde in te schakelen zou u de luidsprekers enz. kunnen beschadigen. Alvorens het instrument in te schakelen moet u de [Volume]-regelaar in de laagste stand zetten en vervolgens op [Power On] drukken. Zacht pedaal Demperpedaal Sostenutopedaal Demperpedaal (rechts) Gebruik dit pedaal, wanneer u de gespeelde noten langer wilt aanhouden. Via de stand van het pedaal bepaalt u bovendien hoe lang de noten blijven doorklinken (het pedaal werkt traploos). Op akoestische piano’s zorgt het demperpedaal dat ook andere snaren met de gespeelde noten beginnen mee te trillen. Zo wordt het geluid voller. Het demperpedaal van de HP109-PE simuleert dit fenomeen. Dit heet ook wel “Sympathetic Resonance”. U kunt zelf bepalen hoe duidelijk de resonanties van het demperpedaal te horen zijn (blz. 216). NEDERLANDS Power On NEDERLANDS In- en uitschakelen Sostenutopedaal (midden) Stroomindicator Het instrument wordt ingeschakeld en de stroomindicator links aan de voorkant van de HP109-PE licht op. Zacht pedaal (links) Met dit pedaal kunt u het volume tijdelijk verminderen. Zodra u het pedaal intrapt, worden de gespeelde noten stiller dan normaal weergegeven. Hoe zacht de noten precies worden weergegeven kunt u via de stand van het pedaal nauwkeurig doseren. NEDERLANDS Enkele seconden later is het instrument beschikbaar en hoort u wat u op het klavier speelt. Stel met de [Volume]regelaar het gewenste volume in. Opm. Dit product is voorzien van een veiligheidscircuit. Daarom duurt het na het inschakelen even voordat het naar behoren werkt. Met het sostenutopedaal kunt u de noten laten doorklinken, die u speelt op het moment dat u het pedaal intrapt. Aan het sostenutopedaal kunt u ook een andere functie toewijzen (blz. 222). Om het instrument uit te schakelen moet u de [Volume]-regelaar in de laagste stand zetten en vervolgens op [Power On] drukken. NEDERLANDS De HP109-PE wordt uitgeschakeld en de stroomindicator links vooraan dooft. Opm. Om de verbinding op het lichtnet volledig te verbreken moet u, na op POWER gedrukt te hebben, ook de stekker uit het stopcontact trekken. Zie ook “Stroomvoorziening” (blz. 204). 211 HP109-PE – Voorbereiding Over de instelschroef Gebruik de instelschroef onder de pedalenbak om te voorkomen dat de pedalen tijdens het gebruik beginnen te wiebelen. Instelschroef ❍ Draai de instelschroef zo ver uit tot ze de vloer raakt. Als er namelijk tussen de instelschroef en de vloer een speling blijft, kan het gebeuren dat het instrument niet op het intrappen van de pedalen reageert. Als u het instrument op een dik vast tapijt e.d. zet, moet u de instelschroef zo ver uitdraaien tot ze tegen de vloer drukt. 212 Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken Luisteren naar de interne stukken ■ Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren Als u wilt, worden alle interne stukken na elkaar afgespeeld. NEDERLANDS De HP109-PE bevat 68 pianostukken. “Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken” op blz. 224, “Tone List” (blz. 241) ■ Weergave van alle pianostukken NEDERLANDS Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken 1 3, 4 2 Identificatie van de interne stukken USr (User)… Het geheugen dat het door u opgenomen stuk bevat. (→ blz. 226 voor details i.v.m. de opname.) S.1~S.68… Interne stukken S. U… Stuk dat u intern opgeslagen hebt (blz. 232) 12 1. Druk de [Song/Tempo]- en [Play]-knop samen in. De indicator van de [Song/Tempo]-knop licht op, terwijl de indicator van de [Play]-knop knippert. De weergave begint vanaf het momenteel geselecteerde stuk. Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het display afgebeeld. Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het display afgebeeld. 2. Kies met de [+]- of [–]-knop een stuk. U kunt deze knoppen ook ingedrukt houden om sneller een ander nummer te kiezen. Het zelf opgeslagen stuk kunt u op de volgende manier kiezen: 1 Druk de [+]- en [–]-knop samen in om “USr” te selecteren. 2 Zorg er met de [–]-knop voor dat het display “S. U” afbeeldt. Aan het einde van het laatste stuk keert de weergave terug naar het eerste en loopt ze gewoon door. NEDERLANDS Met de knoppen [–] en [+] kunt u het gewenste stuk kiezen. 1. Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet rood oplichten). NEDERLANDS Stuk kiezen Weergave stoppen 2. Druk op de [Play]-knop. De weergave stopt. 3. Druk op de [Play]-knop. De indicator van deze knop licht op en de weergave van het gekozen stuk begint. NEDERLANDS Weergave starten Weergave stoppen 4. Druk op de [Play]-knop. 213 NEDERLANDS De indicator van deze knop dooft en de weergave stopt. Als u daarna opnieuw op de [Play]-knop drukt, begint de weergave weer vanaf het begin van het stuk waar u ze gestopt had. HP109-PE – Hoofdstuk 1. Beluisteren van de interne stukken Luisteren naar de demosongs Uw instrument bevat verschillende stukken die de piano- en andere klanken evenals andere handige functies demonstreren. Door een knop in te drukken selecteert u de bijbehorende demosong. U hoort dan telkens twee versies van de betreffende demo: één mét de betreffende functie en één zónder. ■ Afspelen van een klankdemo 1. Druk op de [Demo]-knop. De indicator knippert en de weergave van de klankdemo’s begint. Door herhaaldelijk op de in stap 2 gedrukte knop te drukken kiest u afwisselend de versie mét en zónder de betreffende functie. Over de ‘Hammer Response’-functiedemo Aan het einde van de laatste klankdemo keert de weergave terug naar het eerste stuk en loopt ze gewoon door. Als u op een Tone-knop drukt, terwijl de [Demo]-knop knippert, wordt de demosong van de betreffende klankgroep afgespeeld. Tone-knop Verklaring [Piano] Demo van de pianogeluiden [E. Piano] Demo van de elektrische pianogeluiden [Harpsichord] Demo van de klavecimbelklanken [Organ] Demo van de orgelgeluiden [Strings] Demo van de strijkersklanken [Acoustic Layering] Demo van de “Acoustic Layer”-functie (blz. 219) [Split] Demo van de splitfunctie (blz. 221) 2. Druk op de [Demo]-knop. De indicator van de [Demo]-knop dooft en de demoweergave stopt. ■ Functiedemo beluisteren Er is tevens een demo die talrijke functies voor de pianoklanken ten tonele voert. 1. Druk op de [Demo]-knop. De indicator knippert en de weergave van de klankdemo’s begint. 2. Druk op één van de volgende knoppen. Verklaring [Grand Space] “Grand Space”-demo blz. 21 7 [Dynamic Emphasis] “Dynamic Emphasis”demo blz. 21 8 Piano Resonance [Key Off] “Key Off”-demo blz. 21 5 Piano Resonance [String] Demo van de snaarresonantie blz. 21 5 Piano Resonance [Damper] Demo van de demperresonantie blz. 21 6 Key Touch [Hammer] Demo van de hamerrespons blz. 21 6 214 Speel een paar noten op het klavier om de werking van deze functie te achterhalen. Als de “Hammer Response”-functie actief is, duurt het bij zacht gespeelde noten net iets langer eer u iets hoort. De “Hammer Response”-functie laat toe om het effect mét en zonder simulatie te achterhalen. Weergave van de functiedemo stoppen 3. Druk op de [Demo]-knop. De indicator van de [Demo]-knop dooft en de demoweergave stopt. Weergave van de klankdemo’s stoppen Functieknop Wanneer u de hamerresponsfunctie selecteert, stopt de weergave. Door de Key Touch [Hammer]-knop herhaaldelijk in te drukken schakelt u de “Hammer Response”simulatie afwisselend in en uit. Hoofdstuk 2. Zelf spelen NEDERLANDS Hoofdstuk 2. Zelf spelen Andere klanken kiezen De HP109-PE bevat 36 verschillende klanken (zgn. “Tones”) die in vijf groepen zijn onderverdeeld. De groepen selecteert u met de Tone-knoppen. Klankgroep kiezen 1. Druk op een klankkeuzeknop. Als u nu op het klavier speelt, worden de noten met de zopas gekozen klank weergegeven. Klankvariatie kiezen 2. Druk op de [–]- of [+]-knop. 1 2 NEDERLANDS De indicator van de ingedrukte knop licht op. Het nummer van de geselecteerde klank wordt even in het display afgebeeld. Meer details vindt u onder Tone List (blz. 241). Gedetailleerde aanpassingen van het pianogeluid (Piano Resonance) NEDERLANDS Speel op het klavier om de gekozen klank te beluisteren. U kunt het pianogeluid nog verder aan uw behoefte aanpassen. Wanneer u op een akoestische piano een toets loslaat hoort u een lichte klik, die door de “Key Off”-functie gesimuleerd wordt. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). Nu hoort u bij het loslaten van de toetsen telkens dat typische bijgeluid. Druk opnieuw op de Piano Resonance [Key Off]-knop (indicator dooft) om deze functie weer uit te schakelen. Meer details over de klanken waarvoor deze functie beschikbaar is vindt u in de Tone List (blz. 241). 2. Houd de Piano Resonance [Key Off]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het volume van dit klikgeluid kan in tien stappen worden ingesteld. Hoe groter de waarde, hoe luider het effect wordt. ■ Simulatie van de snaarresonanties tijdens het spelen (String Resonance) Wanneer u op een akoestische piano een toets indrukt, beïnvloedt dit ook de trillingen van de reeds weerklinkende noten. De functie waarmee u dit effect kunt simuleren heet “String Resonance”. Opm. Deze instelling is alleen beschikbaar voor pianoklanken. Bij andere klanken doet ze helemaal niets. NEDERLANDS 1. Druk op de Piano Resonance [Key Off]-knop (indicator moet oplichten). Volume van het ‘Key Off’-geluid instellen NEDERLANDS ■ Geluid bij het loslaten van de toetsen (Key Off) 1. Druk op de Piano Resonance [String]-knop (indicator moet oplichten). 215 NEDERLANDS De simulatie van de snaarresonanties is nu actief. Druk opnieuw op de Piano Resonance [String]-knop (indicator dooft) om deze functie weer uit te schakelen. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). HP109-PE – Hoofdstuk 2. Zelf spelen Intensiteit van de resonantie wijzigen 2. Houd de Piano Resonance [String]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het volume van dit resonantie-effect kunt u in tien stappen instellen. Hoe groter de waarde, hoe sterker de resonanties opvallen. ■ Resonantie bij gebruik van het demperpedaal (Damper Resonance) Het volume van de gesimuleerde demperresonanties kunt u naar wens instellen. Op akoestische piano’s zorgt het intrappen van het demperpedaal ervoor dat ook andere snaren met de gespeelde noten beginnen te trillen. Hierdoor wordt het geluid voller. Het demperpedaal van de HP109-PE simuleert dit fenomeen. Dit heet ook wel “Sympathetic Resonance”. Opm. Deze instelling is alleen beschikbaar voor pianoklanken. Bij andere klanken doet ze helemaal niets. 1. Druk op de Piano Resonance [Damper]-knop (indicator moet oplichten). De Damper Resonance-functie is actief. Druk opnieuw op de Piano Resonance [Damper]-knop (indicator dooft) om deze functie weer uit te schakelen. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). Intensiteit van de resonantie wijzigen 2. Houd de Piano Resonance [Damper]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. De resonantie-intensiteit kan in tien stappen worden ingesteld. Hoe groter de waarde, hoe opvallender de resonantie wordt. Door verschillende keren op de Key Touch [Touch]-knop te drukken kiest u telkens een andere instelling (let op de oplichtende indicator). “Light” licht op. Zelfs met een betrekkelijk lichte aanslag kunt u al fortissimo spelen. Het klavier voelt dan ook lichter aan dan normaal. Kies deze instelling bv. voor kleine kinderen. “Medium” licht op. Hiermee kiest u de meest natuurlijke respons. Deze instelling vertegenwoordigt de respons van een akoestische piano. “Heavy” licht op. Om bijzonder luid (fortissimo, alias “ff”) te spelen moet u de toetsen veel harder aanslaan dan normaal. Dat wekt de indruk van een ietwat “logge” klavierrespons. Daar staat echter een veel ruimere dynamiek tegenover. Alle indicators uit. Vaste aanslagwaarde. Uw manier van spelen (dynamiek) heeft geen enkele invloed op het volume of de klankkleur: alle noten klinken even hard/ helder. ■ Timing van de noten via de dynamiek bepalen (Hammer Response) Met deze functie kunt u instellen in hoeverre uw aanslag leidt tot een lichte vertraging tussen het spelen en het weerklinken van de noten. De functie heet “Hammer Response”. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). Op akoestische piano’s wordt bij het indrukken van een toets een hamer bewogen, die op de betreffende snaren slaat. Als u een toets maar heel lichtjes indrukt, beweegt de hamer trager – en dat zorgt voor een lichte vertraging (vergeleken bij normaal/hard aangeslagen noten) tussen het indrukken van de toets en het weerklinken van de betreffende noot. De vertraging, die na het inschakelen van de hamerrespons optreedt, verschilt naar gelang de kracht waarmee u de toetsen aanslaat. Hoe zachter u aanslaat, hoe trager de noten worden weergegeven. Aanslaggevoeligheid instellen (Key Touch) Als u wilt, kunt u de aanslaggevoeligheid –of beter: de respons van het klavier– wijzigen. 1 1. Kies met de Key Touch [Hammer]-knop de gewenste instelling (zie de indicators). 1 Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). 1. Druk op de Key Touch [Touch]-knop. “Light” licht op. Minimale vertraging bij zacht gespeelde noten. “Medium” licht op. Normale vertraging bij zacht gespeelde noten. “Heavy” licht op. Sterkere vertraging bij zacht gespeelde noten. Alle indicators uit. De Hammer Response-functie is wordt uitgeschakeld. Alle gespeelde noten weerklinken meteen (de aanslag heeft geen invloed meer op de timing). 216 Hoofdstuk 2. Zelf spelen De HP109-PE bevat een “Grand Space”-functie die voor een geluid zorgt dat qua diepte nauw aanleunt bij het geluid van een akoestische vleugel. Eén en ander wordt mogelijk dankzij de toevoeging van een natuurlijke galm en een voller geluid, die je op een vleugel altijd aantreft. NEDERLANDS Meer diepte voor het geluid (Grand Space) Diepte voor de hoofdtelefoon optimeren (Grand Space) Het diepte-effect kan tevens worden aangepast om zelfs bij gebruik van een hoofdtelefoon nog optimaal over te komen. Ook in dat geval hoort u dus een simulatie van de natuurlijke galm en het vollere geluid van een vleugel. NEDERLANDS 1 2 Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). De Grand Space-functie is nu actief en voorziet het geluid van meer diepte. Na keuze van de Grand Space-mode “1” (blz. 231) kunt u ook met een hoofdtelefoon werken, omdat het diepteeffect voor dit soort toepassingen wordt geoptimeerd. Gebruikt u geen hoofdtelefoon, dan wordt de diepte op de luidsprekers afgestemd. 2. Houd de [Grand Space]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Hoe groter de waarde, hoe meer diepte het geluid krijgt. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). 1. Druk op de [Grand Space]-knop (indicator moet oplichten). De Grand Space-functie is nu actief en voorziet het geluid van meer diepte. Na keuze van de Grand Space-mode “1” (blz. 231) kunt u ook met een hoofdtelefoon werken, omdat het diepteeffect voor dit soort toepassingen wordt geoptimeerd. Gebruikt u geen hoofdtelefoon, dan wordt de diepte op de luidsprekers afgestemd. 2. Houd de [Grand Space]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. De diepte kan in vier stappen worden ingesteld. Hoe groter de waarde, hoe meer diepte het geluid krijgt. 3. Druk nog een keer op de [Grand Space]-knop (hij dooft) om de gelijknamige functie weer uit te schakelen. NEDERLANDS De diepte kan in vier stappen worden ingesteld. 2 NEDERLANDS 1. Druk op de [Grand Space]-knop (indicator moet oplichten). 1 3. Druk nog een keer op de [Grand Space]-knop (hij dooft) om de gelijknamige functie weer uit te schakelen. ]-indicator NEDERLANDS Als u een hoofdtelefoon aansluit, licht de [ op. NEDERLANDS 217 HP109-PE – Hoofdstuk 2. Zelf spelen Geluid levendiger maken (Dynamic Emphasis) Digitale effecten gebruiken Indien nodig kunt u het geluid levendiger maken en voor een nóg betere definitie zorgen. ■ Galmeffect (Reverb) gebruiken Het Reverb-effect voorziet de gespeelde noten van galm, die de indruk wekt dat u in een concertzaal zit te spelen. 1 3 1. Druk op de [Reverb]-knop. Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). 1. Druk op de [Dynamic Emphasis]-knop (indicator moet oplichten). De indicator van deze knop licht op en het geluid wordt van galm voorzien. Om de galm weer uit te schakelen moet u nog een keer op de [Reverb]-knop drukken (indicator dooft weer). De status en de intensiteit van het galmeffect kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). De “Dynamic Emphasis”-functie is nu actief en het geluid lijkt veel levendiger. 2. Om de “Dynamic Emphasis”-functie weer uit te schakelen moet u opnieuw op de [Dynamic Emphasis]-knop drukken (diens indicator moet doven). ■ Geluid ‘breder’ maken (Chorus) Met het choruseffect simuleert u een natuurlijke zweving die het geluid “breder” maakt en een stereo-effect simuleert. 1. Druk op de [Chorus]-knop. ‘Dynamic Emphasis’-instellingen wijzigen 3. Houd de [Dynamic Emphasis]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Indicator Betekenis 1 De bas en de hoge tonen worden benadrukt. 2 Zorgt voor een geluid waarbij zelfs in de bas gespeelde akkoorden nog duidelijk overeind blijven. 3 De bas wordt benadrukt. De indicator van deze knop licht op en het geluid wordt van chorus voorzien. Om de chorus weer uit te schakelen moet u nog een keer op de [Chorus]-knop drukken (indicator dooft weer). De chorusinstelling wordt voor elke gebruikte klank apart onthouden tot u het instrument weer uitschakelt. ■ Wijzigen van de effectintensiteit De diepte (hoeveelheid) van het galm- of choruseffect kan in tien stappen worden ingesteld. Na het inschakelen wordt zowel voor de galm als de chorus de waarde “5” gehanteerd. Galmvolume veranderen 1. Houd de [Reverb]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het display beeldt de nieuwe waarde af. Hoe groter de waarde, hoe luider het effect. Opm. De geldinstelling kan niet voor elke klank apart worden onthouden. Galm- en/of chorusvolume veranderen 1. Houd de [Chorus]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het display beeldt de nieuwe waarde af. Hoe groter de waarde, hoe luider het effect. 218 Hoofdstuk 2. Zelf spelen Met de Transpose-functie zorgt u dat een stuk in een andere toonaard wordt weergegeven dan degene waarin u het speelt. Dat laat bv. toe om een stuk in een moeilijke toonaard (met veel kruisen (#) en mollen (b) te laten klinken, terwijl u eigenlijk in een gemakkelijke toonaard zit te spelen. Passende klanken met het pianogeluid combineren (Acoustic Layering) NEDERLANDS Transponeren van het klavier (Transpose) De HP109-PE is voorzien van een functie waarmee u heel eenvoudig een klank bij de piano kunt voegen die er perfect bijpast. Die functie noemen we “Acoustic Layering”. 1 NEDERLANDS Een andere toepassing is het hanteren van een andere toonaard, terwijl u nog steeds dezelfde toetsen indrukt, wanneer de zanger(es) moeite heeft met de originele toonaard van het stuk. 2 De toonhoogte van de tweede klank kan in octaafstappen worden getransponeerd (blz. 231). 1 Kies eerst de pianoklank (blz. 215). De indicator van deze knop licht op en het klavier wordt getransponeerd. Als u de [Transpose]-knop ingedrukt houdt, wordt de momenteel gehanteerde waarde in het display afgebeeld. U kunt het transpositie-interval tevens wijzigen door de [Transpose]-knop ingedrukt te houden, terwijl u op [-] of [+] drukt. Voorbeeld: Als u bij het drukken op een C-toets telkens een E wilt horen, moet u de [Transpose]-knop ingedrukt houden en een E-toets indrukken. Aangezien de E zich vier (witte en zwarte) toetsen rechts van de C bevindt, beeldt het display dan de waarde “4” af. …hoort u E G# B Keuze van de klank die bij de piano moet worden gevoegd 2. Kies de gewenste klank met de [–]- of [+]-knop. Het nummer van het geselecteerde stuk wordt in het display afgebeeld. Het nummer van de klank, die bij de piano wordt gevoegd, herkent u aan de “L.”. Als u de “Layer”-functie aan het middelste pedaal toewijst, wordt de “Acoustic Layer”-functie automatisch geactiveerd (blz. 219). Dan dient het pedaal namelijk voor het bepalen van het volume van de toegevoegde klank. Als u nu op het klavier speelt, hoort u zowel de piano- als de tweede (zonet geselecteerde) klank. Als de Transpose-waarde “0” luidt, licht de indicator van de [Transpose]-knop zelfs dan niet op, wanneer u hem indrukt. Om de transpositie weer uit te schakelen moet u nog een keer op de [Transpose]-knop drukken (de indicator dooft weer). NEDERLANDS Druk opnieuw op de [Transpose]-knop (indicator licht op) om weer het laatst ingestelde transpositie-interval te gebruiken. Tijdens het uitschakelen wordt deze waarde weer op “0” gezet. NEDERLANDS Als u C E G speelt… Als u nu op het klavier speelt, hoort u zowel de piano- als een tweede klank. Er is ook een stapelfunctie waarmee u andere klanken dan piano met een bijkomend geluid kunt combineren. NEDERLANDS Als u de [Transpose]-knop ingedrukt houdt en tegelijk op [–] en [+] drukt, wordt weer de oorspronkelijke instelling (“0”= geen transpositie) gekozen. Het instelbereik voor de transpositie luidt –6~0–5 (halve tonen). 1. Druk op de [Acoustic Layering]-knop (indicator moet oplichten). NEDERLANDS 1. Houd de [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op de toets drukt die overeenkomt met de grondtoon van de gewenste toonaard. 219 HP109-PE – Hoofdstuk 2. Zelf spelen ■ Volumebalans voor de ‘Acoustic Layer’functie instellen De balans tussen de twee klanken, die u in de “Acoustic Layer”-mode gebruikt, kunt u naar wens veranderen. Door de “Acoustic Layer”-balans te wijzigen verandert u ook de Dual Balance-instelling (blz. 220): die wordt op dezelfde waarde gezet. ■ Volumebalans in de Dual-mode (Dual Balance) Indien nodig, kunt u de volumebalans van de twee in de Dual-mode gebruikte klanken wijzigen. 1. Houd de [Acoustic Layering]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. De balans verandert. Om weer de oorspronkelijke balans te kiezen moet u de [–]- en [+]-knop samen indrukken. 1 2 Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). Volume van de pianoklank Volume van de Layer-klank Twee klanken tegelijk bespelen (Dual) U kunt met elke toets telkens twee klanken tegelijk bespelen. Hier en daar noemen we dit “Dual”. Via de Tone-knoppen kunt u de gewenste klankcombinaties kiezen. 1. Druk de knoppen van de twee klanken, die u samen wilt gebruiken, tegelijkertijd in. 1. Houd de [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Split]-knop drukt. De indicators van deze twee knoppen knipperen. In het display verschijnt de momenteel gekozen balanswaarde. 2. Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde in. De balans verandert. U kunt de volumebalans tevens wijzigen door de [Acoustic Layering]-knop ingedrukt te houden, terwijl u op [+] of [–] drukt. Om weer de oorspronkelijke balans te kiezen moet u de [–]- en [+]-knop samen indrukken. De indicator van de ingedrukte knop licht op. Als u nu op het klavier speelt, worden de noten door deze klanken weergegeven. Om de Dual-mode weer te verlaten moet u op één enkele klankkeuzeknop drukken. Andere klank voor de rechter Tone-knop kiezen 2. Druk op de [–]- of [+]-knop. Nu hoort u tijdens het spelen nog steeds de klank van de linker Tone-knop. Daar wordt echter de zonet gekozen klank aan toegevoegd. De toonhoogte van de klank, die aan de rechter knop toegewezen is, kan in octaafstappen worden getransponeerd (blz. 231). Andere klank voor de linker Tone-knop kiezen Schakel de Dual-mode even uit en kies vervolgens de benodigde klanken. Druk de knoppen van de twee klanken, die u samen wilt gebruiken, samen in. 220 Volume van de linker Tone-knop Volume van de rechter Tone-knop Druk op een andere knop dan [–] [+] om te zorgen dat de indicators weer “normaal” werken. Hoofdstuk 2. Zelf spelen U kunt via de linker klavierhelft een andere klank bespelen dan via de rechter. Zoiets noemen we een “Split”. De noot waar het klavier in twee helften wordt verdeeld is het “splitpunt”. Splitpunt (fabrieksinstelling: F#3) C3 Klank voor de linkerhand C4 Schakel de Split-mode even uit en kies vervolgens de benodigde klank. In de Split-mode heeft het demperpedaal aanvankelijk alleen betrekking op de rechter klavierhelft. Dat kunt u echter veranderen. Zie hiervoor Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft (blz. 231). ■ Splitpunt instellen C5 Klank voor de rechterhand Indien nodig, kunt u het splitpunt (waar de linker helft stopt en de rechter helft begint) wijzigen. Die noot kan eender waar tussen de “B1” en de “B6” liggen. De fabrieksinstelling luidt “F#3”. 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de toets drukt die u als nieuw splitpunt wilt hanteren. NEDERLANDS A0 B0 C1 D1 E1 F1 G1 A1 B1 C2 … Andere klank voor de rechter helft kiezen NEDERLANDS Verschillende klanken voor de linker-/rechterhand (Split) Die toets vertegenwoordigt de hoogste noot van de linker helft. 1. Druk op de [Split]-knop. De indicator van deze knop licht op. Het klavier is nu in twee helften verdeeld: één voor de linker en een tweede voor de rechterhand. Het splitpunt vertegenwoordigt de hoogste noot van de linker helft. Druk op de [Split]-knop om te zorgen dat zijn indicator weer dooft. Als u in de Dual-mode op de [Split]-knop drukt… De klank van de linker Tone-knop (wiens indicator oplicht) wordt aan de rechter helft toegewezen, terwijl u via de linker helft een daarbij passend geluid aanstuurt. De nootnamen verschijnen als volgt in het display: Display C C d E_ Benaming C C D E Display E F F G Benaming E F F G Display A_ A b_ b Benaming A A B B NEDERLANDS De klank van de rechter helft is nog steeds degene die u vóór het indrukken van de [Split]-knop had gekozen. Aan de linker helft is echter een basklank toegewezen. De keuze van de basklank hangt af van de rechts gehanteerde klank. Door de [Split]-knop ingedrukt te houden, terwijl u tegelijk op [+] en [–] drukt, kiest u weer het voorgeprogrammeerde splitpunt (F#3). NEDERLANDS 1 Indien nodig, kunt u het splitpunt ook met de [–]- of [+]knop kiezen, terwijl u de [Split]-knop indrukt. Als u de [Split]-knop ingedrukt houdt, beeldt het display de nootnaam van het momenteel gekozen splitpunt af. De toonhoogte van de klanken in de linker helft kan in octaafstappen worden getransponeerd (blz. 231). NEDERLANDS Andere klank voor de linker helft kiezen 1. Druk op een klankkeuzeknop. 2. Druk op de [–]- of [+]-knop. Met de [–]- en [+]-knop kunt u –indien nodig– een andere klank voor de linker helft kiezen. Zie Tone List (blz. 241) voor meer details over de klanken. NEDERLANDS 221 HP109-PE – Hoofdstuk 2. Zelf spelen Functie van het middelste pedaal kiezen Onmiddellijk na het inschakelen fungeert het middelste pedaal als sostenutopedaal (blz. 211). U kunt het middelste pedaal echter ook voor andere dingen gebruiken. Tempo instellen 2. Druk op de [Song/Tempo]-knop (de indicator moet groen oplichten). 3. Stel met de [–]- en [+]-knop het gewenste tempo in. Andere maatsoort kiezen 4. Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het display beeldt nu de momenteel gekozen maatsoort af. Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt en kies met [+] of [–] een andere maatsoort. 1 Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u de [–]en [+]-knop samen indrukt om weer de eerder gekozen maatsoort te hanteren. Overeenkomst tussen de maatsoort en de tempoweergave 1. Kies met de [Center Pedal]-knop de gewenste instelling (zie de indicators). Wanneer zowel de “Acoustic Layering”- als de “Dual”functie uitgeschakeld zijn, wordt de “Acoustic Layering”-functie automatisch geactiveerd. Sostenuto. Het pedaal doet dienst als sostenutopedaal (blz. 211). Layer. Als u een toets indrukt, terwijl u het middelste pedaal intrapt, wordt een passende klank bij het gebruikte pianogeluid gevoegd. U bespeelt dan twee klanken. Het volume van de toegevoegde klank bepaalt u via de stand van het pedaal. Octave. Als u een toets indrukt, terwijl u het middelste pedaal intrapt, hoort u naast de gespeelde noot ook een noot, die één octaaf erboven wordt weergegeven. Het volume van de geoctaveerde noten bepaalt u via de stand van het pedaal. Metronoom gebruiken ■ Werken met de metronoom De HP109-PE bevat een metronoom. Indien nodig, tikt de metronoom tijdens de weergave van een stuk in de maat (Beat) en het tempo van dat stuk. Opm. Maatsoort Tempowaarde 2/2 =5–250 x/4 =10–500 3/8 =20–999 6/8 9/8 12/8 = 7–333 Tijdens de songweergave of -opname kunt u geen andere maatsoort kiezen. Display Maatsoort Display Maatsoort 2.2 2/2 6.4 6/4 0.4 Enkel zachte tellen 7.4 7/4 2.4 2/4 3.8 3/8 3.4 3/4 6.8 6/8 4.4 4/4 9.8 9/8 5.4 5/4 12.8 12/8 Metronoom stoppen 5. Druk nog een keer op de [Metronome/Count In]knop om te zorgen dat zijn indicator weer dooft. De metronoom stopt. ■ Metronoomvolume wijzigen Het volume van de metronoom kunt u in tien stappen instellen. Na inschakelen wordt automatisch de waarde “4” gekozen. 3 4 1,5 2 Werken met de metronoom 1. Druk op de [Metronome/Count In]-knop. De metronoom begint te tellen. De indicator van de knop knippert in de gekozen maat (en uiteraard het tempo). Op de eerste tel van elke maat licht hij rood op, voor de overige tellen wordt groen gehanteerd. 222 1. Houd de [Metronome/Count In]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Het display beeldt nu het momenteel gehanteerde volume af. Houd [Metronome/Count In] nog steeds ingedrukt, terwijl u met de [+]- of [–]-knop een andere volumewaarde instelt. Als u deze waarde op “0” zet, hoort u de metronoom niet meer. Hoofdstuk 2. Zelf spelen NEDERLANDS Splitsen van het klavier in twee helften voor quatremainsstukken (Twin Piano-mode) Het klavier kan in twee aparte secties worden verdeeld, zodat twee pianisten tegelijk in hetzelfde register kunnen spelen. C3 C2 C4 C3 C4 C5 C6 De indicator van de [Split]-knop licht op en de Twin Piano-mode is actief. C3 C6 C4 C7 C5 C8 C6 ● In de Twin Piano-mode worden de volgende dingen ingesteld: • Het klavier wordt in twee secties verdeeld en de toonhoogte verandert. • Het rechter pedaal fungeert als demperpedaal voor de rechter helft, terwijl het linker pedaal als demper voor de linker helft dienst doet. NEDERLANDS 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Piano]-knop drukt. C5 NEDERLANDS C1 • Het middelste pedaal fungeert als sostenutopedaal voor de rechter helft. • Als de Split-functie momenteel actief is, wordt ze uitgeschakeld. • Via de linker en rechter helft wordt dezelfde klank (met dezelfde effectinstellingen) bespeeld. Als de piano zich vóór het activeren van de Twin-functie al in de Splitmode bevond, wordt automatisch de klank van de rechter (Split-)helft gehanteerd. Opm. In de Twin-mode is de demperresonantie niet beschikbaar. NEDERLANDS 2. Om deze functie weer te verlaten moet u de [Split]-knop ingedrukt houden, terwijl u opnieuw op de [Piano]-knop drukt. • Als de opname al loopt c.q. als het instrument klaarstaat voor de opname, wordt de opname/de standbymode uitgeschakeld. In de Twin-mode is de [Rec]-knop niet beschikbaar. NEDERLANDS NEDERLANDS 223 HP109-PE – Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken Laten we nu kijken wat je moet doen om met de interne stukken mee te spelen. Indien nodig, kunt u aanvankelijk een lager tempo kiezen tot u de muziek helemaal onder de knie hebt. Verder zou u met één hand kunnen beginnen en daarna de andere hand kunnen instuderen. Wat u ook doet: het verdient altijd aanbeveling om het betreffende stuk eerst een paar keer aandachtig te beluisteren. Indien nodig, kunt u de metronoom inschakelen. Die telt dan in de maat en het tempo van het gekozen stuk. Onder “Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren” (blz. 213) komt u te weten hoe u te werk moet gaan. Druk de [+]- en [–]-knop samen in om weer het voorgeprogrammeerde tempo van het gekozen stuk op te roepen. Overeenkomst tussen de maatsoort en de tempoweergave Maatsoort Tempowaarde 2/2 =5–250 x/4 =10–500 3/8 =20–999 6/8 9/8 12/8 = 7–333 Identificatie van de interne stukken Tempo instellen Als u het gekozen stuk aanvankelijk wat aan de snelle kant vindt, kunt u het tempo verminderen. Dat is met name voor het instuderen van nieuw repertoire van belang. Voer het tempo dan geleidelijk aan op. USr (User)… Het geheugen dat het door u opgenomen stuk bevat. (→ blz. 226 voor details i.v.m. de opname.) S.1~S.68… Interne stukken S. U… Stuk dat u intern opgeslagen hebt (blz. 232) ■ Weergave beginnen met een aftel Als u meteen vanaf het begin van het stuk moet/wilt meespelen, activeert u het best de aftelfunctie. Dan bent u er namelijk zeker van dat u op het juiste moment begint. Deze aftel is beschikbaar, wanneer u vóór het starten van de weergave de metronoom activeert. 2 1 Bepaalde interne stukken bevatten tempowijzigingen. Kies eerst het stuk dat u wilt spelen (blz. 213). 1. Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet groen oplichten). Het display beeldt nu de gehanteerde tempowaarde af. Door herhaaldelijk op de [Song/Tempo]-knop te drukken roept u afwisselend de tempowaarde en het nummer van het gekozen stuk (voorafgegaan door “S.”) op. Als de tempowaarde wordt afgebeeld, licht de indicator van de [Song/Tempo]-knop in het groen op. Hebt u het songnummer gekozen, dan licht de indicator in het rood op. 2. Stel met de [–]- en [+]-knop het gewenste tempo in. Het instelbereik voor het tempo luidt q= 10~500. U kunt het tempo ook tijdens de weergave wijzigen. Met de [+]-knop voert u het tempo in kleine stappen op. Houd hem ingedrukt om snel een beduidend hoger tempo te kiezen. Met de [–]-knop vermindert u het tempo. Ook deze knop kunt u ingedrukt houden om het tempo drastisch te verminderen. 224 In dat geval telt de HP109-PE twee maten af en start hij vervolgens de weergave. Weergave tijdens de aftel: “–2” (nog twee maten), “–1” (nog één maat en u bent aan de beurt). “Werken met de metronoom” op blz. 222 Hoofdstuk 3. Meespelen met de interne stukken Weergave starten 2. Druk op de [Play]-knop (indicator moet oplichten). De weergave van het stuk begint. De partij, die u in stap 1 gekozen hebt, wordt niet afgespeeld. De partij van de linkerhand kan met de [Left]-knop in-/uitgeschakeld worden. De partij van de rechterhand is aan de [Right]-knop toegewezen. Omdat we het daarnet toch al over “sporen” hadden, gaan we de [Left]- en [Right]-knoppen in het volgende ook af en toe de “spoorknoppen” noemen. U moet ze dus zelf spelen, terwijl u door de partij van de linkerhand wordt begeleid. Spoorknoppen Partij van de Partij van de linkerhand rechter hand Left Right Druk nog een keer op de knop, die u in stap 1 had uitgeschakeld. Nu hoort u de ontbrekende partij weer (en de indicator van de knop licht op). U kunt de spoorknoppen ook tijdens de weergave in- en uitschakelen. Stop de weergave 3. Druk op de [Play]-knop om te zorgen dat zijn indicator weer dooft. NEDERLANDS U kunt zelf bepalen welke partij(en) van de interne stukken moet(en) worden afgespeeld. NEDERLANDS Aparte weergave van de twee partijen De weergave van het stuk stopt. En dan nu muziek… NEDERLANDS 2, 3 1 Kies eerst het stuk dat u wilt spelen (blz. 213). Keuze van de partij die u zelf wilt spelen NEDERLANDS 1. Druk op de [Left]- of [Right]-knop. De indicator van de ingedrukte knop dooft. Dat betekent dat de betreffende partij niet meer afgespeeld wordt. Als u bv. de partij van de rechterhand zelf wilt spelen, moet u op de [Right]-knop drukken (indicator moet doven). Die partij wordt nu niet meer weergeven. NEDERLANDS NEDERLANDS 225 HP109-PE – Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen U kunt ook eigen muziek (of versies van bestaande stukken) opnemen. En natuurlijk kunt u uw spel beluisteren – en er zelfs een tweede partij aan toevoegen. De opnamefunctie van de HP109-PE werkt als volgt: • Opname van uw eigen spel (→“Nieuw stuk opnemen”, blz. 226) • Opname tijdens de weergave van een intern stuk (→“Opnemen tijdens de weergave van een intern stuk”, blz. 227) • Apart opnemen van de linker- en rechterhand (→“Aparte opname van de linker- en rechterhand”, blz. 228) Opmerkingen i.v.m. de opname • Intern is er plaats voor één opname. • De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan (blz. 232). Opnamen, die u niet opslaat, worden gewist, zodra u het instrument uitschakelt. Vergeet dus niet uw favoriete stuk weg te schrijven. U kunt uw stukken echter ook met een cassettespeler e.d. opnemen of de data naar een MIDIapparaat doorseinen om ze daar op te slaan. Zie “Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten” (blz. 234). Als de volgende boodschap verschijnt… Als u een stuk kiest, terwijl u net een ander nummer hebt opgenomen, verschijnt de volgende boodschap in het display. Bovendien knippert de indicator van de [Record]knop. C. Opname, wanneer de “Layer”- of “Octave”-functie aan het middelste pedaal toegewezen is Functie ‘Left’-spoor ‘Right’-spoor Layer Layer-klank Oorspronkelijke klank (piano) Octavering Layer-klank (één octaaf hoger) Oorspronkelijke klank * Als u methode B of C wilt gebruiken, moet u vóór het starten van de opname de [Left]- en [Right]-knop indrukken (beide indicators moeten knipperen). Nieuw stuk opnemen Ziehier hoe u kunt opnemen zonder begeleiding van een intern stuk. 3 2 1 4 6,8 5,7 De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan (blz. 232). Instellingen voor de opname (kies “USr”) 1. Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet rood oplichten). Het display beeldt het nummer van het gekozen stuk af. 2. Druk de [+]- en [–]-knop samen in om “USr” te kiezen. Als de vorige opname mag worden gewist, moet u op de [Rec]-knop drukken. Wilt u de eerder gemaakte opname niet verliezen, dan moet u op de [Play]-knop drukken. Maar dan kunt u niet opnemen. Over de sporen van de Recorder A. Opname starten zonder een spoor te kiezen Als noch het linker, noch het rechter spoor data bevat, wordt uw spel automatisch op het “Right”-spoor opgenomen. Als hetzij het linker, hetzij het rechter spoor al data bevat, wordt uw spel automatisch op het nog vrije spoor opgenomen. B. Opname in de Dual-, Acoustic Layer- of Split-mode Functie ‘Left’-spoor ‘Right’-spoor Dual Klank van de rechter keuzeknop Klank van de linker keuzeknop Acoustic Layering Layer-klank Oorspronkelijke klank (piano) Split Klank van de linker helft Klank van de rechter helft 226 Klank kiezen en tempo instellen 3. Kies de klank die u voor de opname wilt gebruiken (blz. 215). 4. Schakel eventueel de metronoom in. Start de metronoom even om het tempo en de maatsoort te kunnen instellen (blz. 222). Opm. Als u een partij aan een bestaande opname toevoegt, hanteert die het tempo en de maatsoort van het eerder opgenomen materiaal. 5. Druk op de [Rec]-knop. De [Rec]-indicator licht op, terwijl de [Play]-indicator knippert. Dat betekent dat het instrument klaar is voor de opname. Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen 6. De opname begint zodra u op het klavier speelt of op de [Play]-knop drukt. Nu wordt er eerst twee maten afgeteld. Daarna begint de opname. U kunt de opname ook starten door minstens één noot op het klavier te spelen (dan hoeft u namelijk niet op de [Play]-knop te drukken). In dat geval hoort u uiteraard geen aftel. U kunt ook opnemen wat u bij één van de interne stukken speelt. De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan (blz. 232). U zou ook enkel de partij van de [Left]- of [Right]-knop kunnen weergeven, terwijl u de partij van de andere hand zelf speelt en opneemt. Speel het stuk dat u wilt opnemen. Stop de opname NEDERLANDS Zodra de opname begint, lichten de [Play]- en [Rec]-indicator op. Opnemen tijdens de weergave van een intern stuk NEDERLANDS Start de opname 7. Druk op de [Play]- of [Rec]-knop. De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt. Over de “USr”-boodschap Beluister uw opname 8. Druk op de [Play]-knop. Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen. Druk nog een keer op de [Play]-knop om de weergave weer te stoppen. Als u vóór de opname geen spoor kiest, wordt uw spel automatisch op het [Right]-spoor opgenomen. Zie “Aparte opname van de linker- en rechterhand” (blz. 228) om de linker- en rechterhand apart op te nemen. 2 1 3 6,8 4,7 5 Stuk kiezen 1. Druk op de [Song/Tempo]-knop (indicator moet rood oplichten). Het display beeldt nu het nummer van het gekozen stuk af. NEDERLANDS Na de opname verandert de “ ”-boodschap in “ ”. Een “.” rechtsonder in het display betekent dat het Usergeheugen al data bevat. 2. Kies met de [+]- of [–]-knop het stuk dat u als basis wilt gebruiken. 3. Activeer eventueel de metronoom en stel het gewenste tempo in (blz. 222). 4. Druk op de [Rec]-knop. Kies het op te nemen spoor 5. Druk op de [Left]- of [Right]-knop. Om de partij van de linkerhand zelf op te nemen moet u op de [Left]-knop drukken; wilt u de partij van de rechterhand zelf spelen, dan moet u op de [Right]-knop drukken. NEDERLANDS De indicator van de [Rec]-knop licht op. De indicators van de ingedrukte knop en de [Play]-knop knipperen. De HP109-PE is nu klaar voor de opname. Als de “dEL”-boodschap in het display verschijnt, zie dan blz. 226. 6. Druk op de [Play]-knop. Het instrument telt nu eerst twee maten af en start vervolgens de opname. NEDERLANDS Start de opname Speel mee met de interne partij. Stop de opname 7. Druk op de [Play]- of [Rec]-knop. De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt. Uw opname bevindt zich in het “USr (User)”-geheugen. NEDERLANDS Beluister uw opname 8. Druk op de [Play]-knop. Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen. 227 HP109-PE – Hoofdstuk 4. Zelf iets opnemen Druk nog een keer op de [Play]-knop om de weergave weer te stoppen. Aparte opname van de linker- en rechterhand We hadden het er al over dat de Recorder van de HP109-PE twee sporen biedt. Daar zou u gebruik van kunnen maken om de partij van de linker- en rechterhand apart op te nemen. Kies met de [Left]- en [Right]-knop het spoor waarop u wilt opnemen. De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song Backup”-functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan (blz. 232). Het voordeel van deze aanpak is dat u maar één partij hoeft over te doen, als u zich tijdens de opname vergist. Start de opname 4. Druk op de [Play]-knop. Nu wordt er eerst twee maten afgeteld. Daarna begint de opname. Speel het stuk dat u wilt opnemen. U kunt de opname ook starten door minstens één noot op het klavier te spelen (dan hoeft u namelijk niet op de [Play]-knop te drukken). In dat geval hoort u uiteraard geen aftel. Stop de opname 5. Druk op de [Play]- of [Rec]-knop. De [Play]- en [Rec]-indicator doven en de opname stopt. Wat u zonet hebt gespeeld bevindt zich nu op het eerder gekozen spoor. Om een bijkomende partij op het resterende spoor op te nemen moet u met stap 2 vervolgen en die partij eveneens inspelen. Tijdens de tweede opname hoort u dan de daarnet opgenomen partij. Beluister uw opname 6. Druk op de [Play]-knop. Nu hoort u wat u zonet hebt opgenomen. Druk opnieuw op de [Play]-knop om de weergave weer te stoppen. 1 4,6 2,5 3 Opm. Als u een tweede partij opneemt zonder de eerste partij te wissen, hanteert de Recorder het tempo van de eerste partij. Zie stap 1 en 2 onder “Nieuw stuk opnemen” (blz. 226) voor het kiezen van “USr”. Dat is alleen nodig om met een schone lei te beginnen. Als u zich tijdens de opname door een intern of uw zelf opgeslagen stuk wilt laten begeleiden, moet u dat selecteren (zie de stappen 1 en 2 onder “Kiezen van het stuk dat u wilt beluisteren” (blz. 213)). 1. Schakel eventueel de metronoom in (blz. 222). 2. Druk op de [Rec]-knop. De [Rec]-indicator licht op, terwijl de [Play]-indicator knippert. Dat betekent dat het instrument klaar is voor de opname. Als één of beide sporen al data bevatten, licht(en) de bijbehorende spoorknop(pen) eveneens op. De knop van het spoor, dat u voor de opname kiest, begint zo meteen te knipperen. 3. Schakel de [Left]- of [Right]-knop uit, als u niets op het betreffende spoor wilt opnemen. U kunt niet op beide sporen tegelijk opnemen (kies dus hetzij [Left], hetzij [Right]). Wissen van uw eigen opname Ziehier wat u moet doen om één of beide sporen van het “Usr”-geheugen te wissen: ■ Wissen van één spoor Met het volgende wist u enkel de partij van het gekozen spoor. Houd de [Left] of [Right]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Rec]-knop drukt. De indicator van de ingedrukte spoorknop dooft nu – en dat betekent dat de betreffende partij verdwenen is. ■ Stuk wissen Om de volledige “Usr”-Song te wissen moet u als volgt te werk gaan: Houd de [Song/Tempo]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Rec]-knop drukt. Het display beeldt nu de volgende boodschap af en de indicator van de [Rec]-knop knippert. Als u de opname toch niet wilt wissen, moet u op de [Play]- of [Song/Tempo]-knop drukken. 7. Druk nog een keer op de [Rec]-knop. Het opgenomen stuk wordt nu gewist. 228 Hoofdstuk 5. Andere handige functies NEDERLANDS Hoofdstuk 5. Andere handige functies Geavanceerde instellingen (functies) Oproepen van de functiemode 1. Druk de [Split]- en [Chorus]-knop samen in. De HP109-PE kiest de instellingsmode. De indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop evenals van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen, knipperen. Functie blz. Local-functie Piano Resonance [Key Off] blz. 236 MIDI-zendkanaal Piano Resonance [Strings] blz. 236 NEDERLANDS Er zijn nog een aantal verborgen functies die u als volgt instelt: Knop USB-driverinstelling Piano Resonance [Damper] blz. 233 Opslag van de instellingen 2. Druk op de knop die aan de benodigde functie is toegewezen. De indicators van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen, evenals van de [Split]- en [Chorus]-knop knipperen. blz. 232 Opslag van de opname blz. 232 [Song/Tempo] Als u de knop van de gekozen functie ingedrukt houdt, wordt de functienaam in het display afgebeeld. V-LINK blz. 233 [Right] Knop Functie blz. Verzenden van de opname via MIDI blz. 230 blz. 236 [Left] Stemmingssysteem blz. 230 [E. Piano] NEDERLANDS Algemene stemming [Piano] NEDERLANDS [Metronome/ Count In] Kiezen van de benodigde functie ‘Grand Space’-mode blz. 231 [Grand Space] Stretch Tuning Laden van de fabrieksinstellingen Key Touch [Touch] blz. 232 Octave Shift blz. 231 [Organ] 3. Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde in. Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft [Strings] Meer details over deze functie vindt u verderop. NEDERLANDS blz. 230 [Harpsichord] blz. 231 Druk de [–]- en [+]-knop samen in om weer de voorgeprogrammeerde waarde te kiezen. Functiemode verlaten De indicator van die knop werkt nu weer “normaal”. 229 NEDERLANDS 4. Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop. HP109-PE – Hoofdstuk 5. Andere handige functies ■ Algemene stemming (Master Tune) Als u nauwelijks of helemaal niet te stemmen akoestische instrumenten moet begeleiden, kunt u de algemene stemming van de HP109-PE wijzigen. Voor het stemmen maakt men in de regel gebruik van een referentienoot – de “A4”. Meer bepaald worden alle instrumenten dan op een bepaalde toonhoogte afgestemd. Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [Piano]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. Het display kan maar drie cijfers weergeven. Daarom worden enkel de laatste drie cijfers van de gekozen stemming getoond. De afbeelding hierboven slaat dus op “440.0Hz”. 415.3Hz~440.0Hz~466.2Hz Waarde Deze stemming wordt gehanteerd tot u het instrument weer uitschakelt. * Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). ■ Ander stemmingssysteem kiezen U kunt stemmingen kiezen die in de klassieke periode (barokmuziek e.d.) werden gehanteerd. Vandaag de dag gaan we er eigenlijk van uit dat alle instrumenten volgens de gelijkzwevende temperatuur worden gestemd. In de klassieke periode werden echter verschillende stemmingen gehanteerd. Door die te kiezen beseft u pas goed hoe de betreffende stukken eigenlijk bedoeld waren. Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [E.Piano]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. Tonica U kunt kiezen uit acht verschillende stemmingen. StemmingsDisplay systeem Verklaring Gelijkzwevend Deze stemming verdeelt een octaaf in twaalf gelijk grote intervallen. Dit zorgt voor een minimum aan ambiguïteit. 2 Rein (majeur) Deze stemming lost de ambiguïteit van kwinten en tertsen op. Ze is niet geschikt voor melodieën, en transposities zijn helemaal uit den boze. Akkoorden klinken echter “mooier” dan normaal. 3 Rein (mineur) Zelfde principe als de reine majeurstemming. Deze is echter bedoeld voor het spelen in mineur. 4 Arabisch Deze stemming laat toe om oosterse muziek te spelen. 1 230 Stemmingssysteem Verklaring Deze stemming vormt een verbetering van de middentoon- en reine stemming en kan voor het spelen in nagenoeg elke toonaard worden gebruikt (III). 5 Kirnberger 6 Een gedeeltelijk compromis van de reine Middentoon stemming, die transposities/modulaties toelaat. 7 Deze stemming wordt aan de filosoof Pythagoras toegeschreven. Hij zou de ambiguïteit tussen kwarten en kwinten opgelost Pythagorisch hebben. Ze is vooral geschikt voor melodieën, terwijl drieklanken ietwat vals klinken. 8 Werckmeister Deze stemming combineert de middentoonmet de Pythagorische stemming. Ze is voor alle toonaarden geschikt (eerste techniek, III). Fabrieksinstelling1 C Tonica Fabrieksinstelling440.0Hz Stemmingssysteem Display Voor andere stemmingen dan de gelijkzwevende temperatuur moet u ook de grondtoon (tonica voor majeur en sixt voor mineur) instellen om de juiste toonaard te kiezen. Houd de [E. Piano]-knop ingedrukt, terwijl u op de toets van de noot drukt, die als tonica moet fungeren. De tonica wordt als volgt in het display afgebeeld: Display C C d E_ E F F G A_ A b_ b Benaming C C D E E F F G A B B A Voor de gelijkzwevende stemming hoeft u de tonica niet in te stellen. * Als u tijdens de opname een andere stemming gebruikt dan de gelijkzwevende en wilt dat die tijdens de weergave eveneens wordt gehanteerd, moet u ze opnieuw kiezen. * Wanneer u met andere instrumenten samenspeelt, kan het gebeuren dat bepaalde noten vals klinken. Probeer dan de andere instrumenten op de HP109-PE af te stemmen. * Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). ■ Stretch Tuning (andere stemmingscurve) Vleugels worden vaak zo gestemd dat de lage noten iets onder en de diskantnoten iets boven de toon staan gestemd – in verhouding tot de gelijkzwevende temperatuur. In het Engels noem je dit “Stretch Tuning” (uitgerokken stemming). Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [Harpsichord]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. OFF Normale stemming. Een goede keuze, wanneer u twee klanken stapelt (Dual, blz. 220) of met andere instrumenten samenspeelt. On Een stemmingscurve waarbij de bas lager en de diskant hoger staan gestemd dan bij de gelijkzwevende temperatuur. Vooral geschikt voor pianosolo’s. Hoofdstuk 5. Andere handige functies * Deze instelling is enkel beschikbaar voor pianoklanken. * Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). ■ Werking van het ‘Grand Space’-effect Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [Grand Space]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. NEDERLANDS FabrieksinstellingOn ■ Toonhoogte in octaven transponeren (Octave Shift) Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [Organ]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. De betreffende klank kan maximaal twee octaven lager (–2) of hoger (+2) worden getransponeerd. ■ Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft In de Split-mode (blz. 221) kunt u er op de volgende manier voor zorgen dat het demperpedaal de links gespeelde noten beïnvloedt. 1 Het diepte-effect wordt voor het gebruik met een hoofdtelefoon geoptimeerd. Gebruikt u geen hoofdtelefoon, dan wordt de diepte aan de luidsprekers aangepast. 2 Het instrument hanteert altijd de optimale instellingen voor de luidsprekers (zelfs wanneer u een hoofdtelefoon gebruikt). Het “Grand Space”-effect wordt zelfs aan de signalen toegevoegd, die via de Output-connectors naar de buitenwereld worden gestuurd. 3 Het instrument hanteert altijd de optimale instellingen voor de hoofdtelefoon (zelfs wanneer u geen hoofdtelefoon gebruikt). * Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). ‘Vergrendelen’ van de bedieningsfuncties Met de “Panel Lock”-functie kunt u bijna alle knoppen en functies van de HP109-PE vergrendelen en zorgen dat alleen de pianoklank beschikbaar is. Dat is bv. handig voor de muziekles, als u niet wilt dat de leerlingen tijdens de les andere klanken uitproberen of met de Recorder beginnen te spelen. Eens de bedieningsfuncties vergrendeld zijn, kunt u enkel nog de vleugelklank gebruiken. On OFF Het demperpedaal heeft betrekking op de rechts en links gespeelde noten. Het demperpedaal heeft enkel betrekking op de rechts gespeelde noten (in de Split-mode). FabrieksinstellingOFF 2. Houd de [Piano]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Power On]-knop drukt. Houd deze knop nog enkele seconden ingedrukt. NEDERLANDS * Deze instelling kunt u in een intern geheugen van de HP109-PE opslaan (blz. 232). 1. Zet het volume op de minimumwaarde en druk op de [Power On]-schakelaar om het instrument uit te schakelen. NEDERLANDS Druk in stap 2 onder “Geavanceerde instellingen (functies)” (blz. 229) op de [String]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. Omschrijving NEDERLANDS * In bepaalde gevallen leidt de octaaftranspositie ertoe dat de gespeelde noten zich buiten het aanbevolen bereik van de gehanteerde klank bevinden en dus ietwat onnatuurlijk overkomen. Instelling NEDERLANDS De toonhoogte van de linker klank in de Split-mode (blz. 221), de rechter klank in de Dual-mode (blz. 220) of de toegevoegde klank in de “Acoustic Layer”-mode (blz. 219) kan in octaven worden getransponeerd. Dat noemen we de “Octave Shift”-functie. Het display beeldt nu de volgende boodschap af: Nu zijn alle knoppen vergrendeld. Stel het gewenste volume in. U kunt enkel nog piano spelen en het volume instellen. Om deze grendelfunctie weer uit te schakelen moet u het volume op de minimumwaarde zetten en het instrument opnieuw inschakelen. NEDERLANDS 231 HP109-PE – Hoofdstuk 5. Andere handige functies Laden van de fabrieksinstellingen (Factory Reset) Opslaan van uw laatste opname (Song Backup) Indien nodig, kunt u voor alle parameters van de HP109-PE opnieuw de fabriekswaarden kiezen. Bij het uitschakelen van de HP109-PE wordt uw opname weer gewist, tenzij u ze eerst in een speciaal daarvoor bedoeld geheugen opslaat. Dat noemen we de “Song Backup”-functie. * Het intern opgeslagen stuk (blz. 232) wordt daarbij niet gewist. 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. 2. Druk op de Key Touch [Touch]-knop. Het display beeldt de volgende boodschap af. * Deze functie is alleen beschikbaar, nadat u iets hebt opgenomen. 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. 2. Druk op de [Song/Tempo]-knop. De indicator van die knop begint te knipperen. Het display beeldt de volgende boodschap af. 3. Druk op de [Rec]-knop. De fabrieksinstellingen worden geladen. Zodra de fabriekswaarden geladen zijn, beeldt het display de volgende boodschap af. Schakel het instrument uit. 3. Druk op de [Rec]-knop. Het stuk wordt opgeslagen. Zodra de data van uw opname opgeslagen zijn, werken de knoppen en functies weer normaal. * Wacht met het uitschakelen tot de boodschap “End” in het display verschijnt. Door de HP109-PE te vroeg uit te schakelen beschadigt u namelijk het interne geheugen, wat ertoe kan leiden dat het instrument niet meer naar behoren werkt. Opslaan van de gemaakte instellingen (Memory Backup) Heel wat parameters krijgen bij het uitschakelen van het instrument weer hun fabriekswaarde. Om uw instellingen op een later tijdstip opnieuw te kunnen gebruiken moet u ze opslaan. Dat noemen we de “Memory Backup”-functie. * Stukken, die u intern opslaat, kunt u op dezelfde manier kiezen als de interne stukken (blz. 213). Een intern opgeslagen stuk herkent u aan de volgende boodschap: ■ Wissen van een intern opgeslagen stuk 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. 2. Druk op de [Song/Tempo]-knop. Het display beeldt de volgende boodschap af. * Meer details over wat er precies wordt opgeslagen vindt u op (blz. 238). 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. 2. Druk op de [Metronome/Count In]-knop. De indicator van die knop begint te knipperen. Het display beeldt de volgende boodschap af. 3. Druk op de [Rec]-knop. De instellingen worden opgeslagen. Zodra de instellingen opgeslagen zijn werken de knoppen en functies weer normaal. 232 Druk op de [Play]-knop om deze functie weer te verlaten. 3. Druk op de [Rec]-knop. Het opgeslagen stuk wordt gewist. Het display en de knoppen werken nu weer “normaal”. Hoofdstuk 5. Andere handige functies Door de HP109-PE op een V-LINK-compatibel videoapparaat aan te sluiten kunt u de beeldweergave vanop de HP109-PE beïnvloeden. V-LINK V-LINK gebruiken Alvorens de USB-poort op een computer aan te sluiten moet u eerst het volgende instellen. 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. 2. Druk op de Piano Resonance [Damper]-knop. De indicator van die knop begint te knipperen. Het display beeldt de volgende boodschap af. 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. 2. Druk op de [Right]-knop. De indicator van die knop begint te knipperen. Het display beeldt de volgende boodschap af. De V-LINK-functie is uit. De V-LINK-functie is actief. Nu kunt u met de twaalf onderste toetsen (helemaal links) de beeldweergave beïnvloeden. FabrieksinstellingOFF 3. Schakel de V-LINK-functie met de [–]- of [+]-knop in. 3. Kies met de [–]- of [+]-knop de geschikte driverinstelling. Boodschap Betekenis vdr (Vendor) Kies deze instelling, wanneer u de bijgeleverde driver voor de USB-verbinding wilt gebruiken. GEn (Generic) Kies deze instelling, wanneer u de driver van het besturingssysteem (op uw computer) voor de USB-verbinding wilt gebruiken. NEDERLANDS OFF On NEDERLANDS V-LINK ( ) is een door Roland ontwikkelde functie voor de integratie van muziek met videobeelden. Met V-LINK-compatibele videoapparaten kunt u beeldmateriaal bij uw spel betrekken en op die manier ook de visuele kant van uw optredens bepalen. Instellingen voor de USBdriver NEDERLANDS V-LINK-functie gebruiken Functiemode verlaten 4. Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop. De indicator van die knop keert terug naar zijn vorige stand. NEDERLANDS Nu kunt u met de twaalf onderste toetsen (helemaal links) de beeldweergave beïnvloeden. * Zolang de V-LINK-functie actief is, hoort u niets, wanneer u de twaalf onderste toetsen indrukt. Functiemode verlaten 4. Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop. De indicator van die knop keert terug naar zijn vorige stand. NEDERLANDS NEDERLANDS 233 HP109-PE – Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten Aansluiten van audioapparaten Door de HP109-PE op andere audio-apparaten aan te sluiten kunt u zijn geluid bv. via uw HiFi-keten of een PA versterken, of uw spel op cassette e.d. opnemen. Externe audio-apparaten/instrumenten aansluiten op de HP109-PE Output R/L (Line Out, Aux Out) HP109-PE Voor deze verbindingen hebt u kabels met zgn. “jack”-stekkers nodig (optie). Aansluitvoorbeelden * Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorkomen moet u het volume van alle apparaten op de minimumwaarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens ze op elkaar aan te sluiten. Uitversterken van de HP109-PE met een extern apparaat of opnemen van uw spel Input R/L (Line In, Aux In) HP109-PE ❍ Ziehier de volgorde waarin u de apparaten moet inschakelen, wanneer u met externe apparaten werkt: 1. Schakel het externe apparaat in. 2. Schakel de HP109-PE in. 3. Regel het volume op het externe apparaat. * Op de HP109-PE zelf kunt u het volume van het externe apparaat niet bijregelen. Uitschakelen 1. Zet het volume van de HP109-PE en de externe apparaten op de minimumwaarde. 2. Schakel de HP109-PE uit. 3. Schakel de externe apparaten uit. ❍ Ziehier de volgorde waarin u de apparaten moet inschakelen, wanneer u met externe apparaten werkt: 1. Schakel de HP109-PE in. 2. Schakel het externe apparaat in. 3. Regel het volume op het externe apparaat. * Stel het volume van de HP109-PE in. Opname van de HP109-PE-signalen 4. Start de opname van het externe apparaat. 5. Speel op het klavier van de HP109-PE. 6. Als u gedaan hebt met spelen, moet u de opname van het externe apparaat weer stoppen. 234 Aansluiten van de USB-poort Via de USB-poort kunt u de HP109-PE op een computer aansluiten. Details daaromtrent vindt u in de “USB Installation Guide”. * Wanneer u de HP109-PE voor het eerst op uw computer aansluit, moet u de “USB-driver” (zie de bijgeleverde CD-ROM) op de computer installeren. Details daaromtrent vindt u in de “USB Installation Guide”. * De USB-poort zendt alleen MIDI-data. * Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorkomen moet u het volume van alle apparaten op de minimumwaarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens ze op elkaar aan te sluiten. * De benodigde USB-kabel wordt niet bijgeleverd. Die kabel vindt u bij uw Roland-dealer. * Gebruik uitsluitend een USB-kabel met een maximale lengte van 3 meter. * Schakel de HP109-PE uit alvorens het MIDI-programma op uw computer te starten. Schakel de HP109-PE nooit in of uit, terwijl een MIDI-programma op uw computer draait. * Maak c.q. verbreek nooit de USB-aansluiting, terwijl de HP109-PE ingeschakeld is. * Als u geen gebruik maakt van de USB-verbinding moet u de aansluiting van de betreffende kabel op de HP109-PE verbreken. * Als de computer de sluimerstand kiest c.q. als u de HP109-PE uit- en weer inschakelt, verloopt de communicatie niet meer naar behoren en reageert het instrument eventueel niet meer zoals verwacht. Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten Spelen op de HP109-PE en aansturen van een externe MIDI-klankbron Door dit instrument op een extern MIDI-apparaat aan te sluiten kunt u de klanken van dat apparaat aansturen (en dus op dezelfde manier bespelen als uw piano). U kunt uw spel bovendien direct (zonder de omweg via de Recorder) opnemen en dan op diskette e.d. opslaan. Geluidsmodule THRU MIDI OUT IN HP109-PE ■ Wat is MIDI? De HP109-PE is uitgerust met MIDI-aansluitingen en kan MIDI-data dus enerzijds zenden en anderzijds ontvangen. Op die manier beschikt u over tal van mogelijkheden voor nog meer muziekplezier met uw HP109-PE. Aansluitvoorbeelden * Om schade aan de luidsprekers en andere apparaten te voorkomen moet u het volume van alle apparaten op de minimumwaarde zetten en de betrokken apparaten uitschakelen alvorens ze op elkaar aan te sluiten. Aansturen van de HP109-PE via een sequencer/opname van uw spel met een externe sequencer MT-serie MIDI Laten we nu kijken hoe je het zendkanaal en andere MIDI-parameters instelt. Oproepen van de functiemode 1. Houd de [Split]-knop ingedrukt, terwijl u op de [Chorus]-knop drukt. De HP109-PE kiest de instellingsmode. De indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop evenals van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen, knipperen. Instellen van de MIDI-functies 2. Druk op de knop die aan de benodigde functie is toegewezen. De indicators van de knop, die aan de gekozen functie is toegewezen, evenals van de [Split]- en [Chorus]-knop knipperen. In Meer details over deze functies vindt u verderop. HP109-PE 3. Stel met de [–]- of [+]-knop de gewenste waarde in. Als u de [–]-knop ingedrukt houdt en tegelijk op [+] drukt, wordt weer de oorspronkelijke waarde gekozen. NEDERLANDS * De MT-90s heeft geen MIDI OUT-connector Instellen van de MIDIfuncties NEDERLANDS * Meer details over de mogelijkheden vind u in het apart verkrijgbare “MIDI Implementation”-boekje. Het bevat een opsomming van alle MIDI-functies, die dit instrument ondersteunt. Als u dit boekje nodig hebt, neemt u het best contact op met uw Roland-dealer of de distributeur in uw streek. NEDERLANDS MIDI is de afkorting van “Musical Instrument Digital Interface”. Meer bepaald gaat het om een standaard voor het uitwisselen van muziekdata tussen elektronische muziekinstrumenten en computers. Out NEDERLANDS MIDI-apparaten aansluiten Functiemode verlaten 4. Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop. De indicator van die knop werkt nu weer “normaal”. NEDERLANDS Schakel de Local-functie uit, wanneer u de HP109-PE op een MIDI-sequencer aansluit. Zie ook “Local-functie: verbinding tussen het klavier en de klankbron” (blz. 236). Bovendien moet u de MIDI THRU-functie van de MIDIsequencer inschakelen (om te zorgen dat de via MIDI IN ontvangen commando’s meteen weer naar de MIDI OUTaansluiting van de sequencer worden uitgestuurd). Meer details hierover vindt u in de handleiding van de MIDIsequencer. NEDERLANDS 235 HP109-PE – Hoofdstuk 6. Werken met externe apparaten ■ MIDI-zendkanaal instellen MIDI laat de overdracht en ontvangst op 16 MIDI-kanalen (1~16) tegelijk toe. Het volstaat echter niet om gewoon een kabel aan te sluiten. De zender en ontvanger moeten namelijk op hetzelfde kanaal worden ingesteld. Anders worden de noten niet door het ontvangende instrument gespeeld c.q. kiest dit laatste geen klanken enz. * De HP109-PE ontvangt op alle MIDI-kanalen (1~16). * Als u de HP109-PE in de Dual- (blz. 220) of Split-mode (blz. 221) gebruikt, worden de data van de linker klankkeuzeknop op MIDI-kanaal 5 (Dual-mode) of 3 (Split-mode) verzonden. De instelling van die zendkanalen kunt u niet wijzigen. Als u dus in de Dual- of Split-mode werkt en tegelijk een externe module wilt aansturen, moet u op het externe instrument eventueel andere MIDI-kanalen dan 3 en 5 kiezen. Druk in stap 2 onder “Instellen van de MIDI-functies” op de Piano Resonance [String]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. Noten worden niet weergegeven Klankbron Local uit * Als u een MT-sequencer van Roland aansluit, hoeft u de Local-functie niet handmatig uit te schakelen. Bij het inschakelen van een MT wordt de Local-functie immers automatisch geactiveerd. Dit gebeurt automatisch, als u de apparaten in de volgorde HP109-PE → MT inschakelt. Druk in stap 2 onder “Instellen van de MIDI-functies” op de Piano Resonance [Key Off]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. Waarde 1~16 Waarde Local Control OFF: Het klavier is niet meer met de interne klankbron verbonden. Daarom worden de gespeelde noten niet meer weergegeven. On, OFF FabrieksinstellingOn Fabrieksinstelling1 ■ Local-functie: verbinding tussen het klavier en de klankbron Als u het instrument op een MIDI-sequencer aansluit, moet u de Local-functie uitschakelen (“OFF”). Zoals u hierna ziet, bereiken de bij het spelen op het klavier gegenereerde commando’s de interne klankbron anders via twee routes: (1) en (2). Daarom klinken de gespeelde noten dan vreemd of vallen ze gedeeltelijk weg. Om dat te voorkomen, moet u verbinding (1) verbreken door de Local-functie uit te schakelen (“Local Off”). ■ Verzenden van de opname Als u deze functie activeert, worden de met de Recorder opgenomen data naar de MIDI OUT-connector van de HP109-PE gestuurd en kunnen dus met een externe sequencer of computer worden opgenomen. Kiest u “OFF”, dan worden de data niet verzonden. Druk in stap 2 onder “Instellen van de MIDI-functies” (blz. 235) op de [Left]-knop. Het display toont nu bv. de volgende waarde. (1) Local aan Sequencer MIDI IN Klankbron MIDI OUT MIDI IN (2) Thru-functie aan Elke gespeelde noot weerklinkt dubbel On, OFF FabrieksinstellingOFF Geheugen MIDI OUT Waarde Local Control ON: Het klavier is met de interne klankbron verbonden. U hoort wat u speelt Ziehier wat u moet doen om de songdata van de HP109-PE naar de externe sequencer door te seinen. In dit geval moet u de MIDI Thru-functie van de sequencer uitschakelen. Meer details hierover vindt u in de handleiding van de MIDI-sequencer. Sluit een MIDI-sequencer (bv. van de MT-serie) aan (blz. 235). Neem een stuk op met de HP109-PE (blz. 226). Zet deze parameter op “On”. Klankbron Local aan Start de opname van de externe sequencer. Start de weergave van uw stuk op de HP109-PE. Als uw stuk afgelopen is, mag u de opname van de externe sequencer weer stoppen. Sla de overgehevelde songdata op de harde schijf van de sequencer/computer of op een diskette op. 236 Probleemoplossing NEDERLANDS Probleemoplossing Als u de indruk hebt dat het instrument niet naar behoren werkt, moet u eerst het volgende even doornemen. U kunt het instrument niet inschakelen Hebt u het netsnoer goed aangesloten (blz. 209)? U hoort niets (na een MIDI-instrument aangesloten te hebben) Hebt u alle benodigde apparaten ingeschakeld? Kloppen de MIDI- en audioverbindingen met de externe apparaten? Hebt u het juiste MIDI-kanaal gekozen (blz. 236)? Tijdens het spelen is het geluid betrekkelijk vreemd (dubbele noten) Hebt u de Dual-mode van de HP109-PE geselecteerd (blz. 220)? Wanneer de HP109-PE op een externe sequencer aangesloten is, moet u de Local-functie op “OFF” zetten (blz. 236). Schakel anders de MIDI THRU-functie van de sequencer uit. Soms vallen er noten weg De HP109-PE kan maximaal 128 noten tegelijk weergeven. Als u het demperpedaal de hele tijd indrukt en een intern stuk als begeleiding gebruikt, kan het gebeuren dat bepaalde noten wegvallen. Het pedaal doet namelijk eveneens een beroep op de beschikbare stemmen. Een opgenomen stuk wordt niet/maar gedeeltelijk weergegeven Kijk even of de indicators van beide spoorknoppen ([Left] en [Right]) oplichten (blz. 225). Als de indicator van één van deze knoppen niet oplicht, wordt de betreffende partij niet afgespeeld. Schakel die knop dus weer in. Opname onmogelijk Weet u zeker dat u een spoorknop geactiveerd hebt (blz. 226~ blz. 228)? In het hoge register verandert het geluid vanaf een bepaalde noot Op akoestische instrumenten worden de snaren van de hoogste 1,5 octaven niet gedempt en sterven ze dus zelfs natuurlijk uit, wanneer u het demperpedaal niet gebruikt. Ook de klankkleur verschilt van die van de overige noten. Roland-piano’s simuleren dit fenomeen. Onthoud bovendien dat het “ongedempte” bereik van de HP109-PE varieert naar gelang de ingestelde transpositie. U hoort een fluittoon of piepen Als u met een hoofdtelefoon werkt: Sommige pianoklanken zijn bijzonder helder en vol. Dat betekent dat ze heel wat hoge frequenties bevatten, die iets “blikkerig” beginnen te klinken, wanneer u het Reverb-effect activeert. Probeer het eventueel eens met een lager Reverb-volume. Bij gebruik van de luidsprekers: In dit geval ligt het probleem bij de HP109-PE zelf (met name bij de resonanties die eventueel door het meetrillen van bepaalde onderdelen optreden). Neem contact op met uw Roland-dealer. De basnoten klinken vals of zorgen voor brom Bij gebruik van de luidsprekers: Bij een pittig volume kan het gebeuren dat de behuizing van de HP109-PE of een voorwerp in de buurt begint mee te trillen. Dat kan bv. bij TL-buizen of glazen het geval zijn. Dit fenomeen doet zich vooral voor, wanneer u betrekkelijk lage noten speelt en bovendien een pittig volume instelt. Dat kunt u op de volgende manieren verhelpen: • Plaats het instrument minstens 10~15cm van de muur e.d. vandaan. • Verminder het volume. • Zet het meetrillende voorwerp ergens anders. Als u met een hoofdtelefoon werkt: In dat geval ligt het probleem ergens anders. Neem contact op met uw Roland-dealer. Het volume van het op de ingangen aangesloten apparaat is veel te laag Gebruikt u een aansluitkabel met een weerstand? Gebruik een aansluitkabel zonder weerstand. 237 NEDERLANDS Het tempo van een opgenomen stuk/de metronoom varieert Als u een intern stuk afspeelt, verandert het tempo soms tijdens de weergave, omdat zo’n stuk tempowijzigingen bevat. De metronoom volgt dergelijke tempowijzigingen. Als u een tweede partij opneemt zonder de eerste partij te wissen, hanteert de Recorder het tempo van de eerst opgenomen partij. Om een gelijkmatig tempo te kunnen hanteren moet u de eerste partij eerst wissen (blz. 228). De galm (Reverb) is uitgeschakeld, maar u hoort nog steeds galm De pianoklanken van de HP109-PE bevatten tevens de resonanties van een akoestische piano. Na inschakelen van de “Grand Space”- en “Key Off”-functie zorgt dit af en toe voor een galmend effect. Als u dat effect niet op prijs stelt, moet u de “Key Off”- (blz. 215) en “Grand Space”-functie uitschakelen (blz. 217). NEDERLANDS De stemming van de zelf gespeelde of opgenomen noten klopt niet Hebt u de transpositie geactiveerd (blz. 219)? Hebt u het juiste stemmingssysteem (“Temperament”) en de goede “Stretch Tuning”-curve gekozen (blz. 230)? Klopt de algemene stemming (blz. 230)? Vreemde geluiden bij het intrappen van een pedaal Draai de instelschroef van de pedalenbak zo ver uit tot ze de vloer raakt (blz. 212). NEDERLANDS U kunt geen andere klanken kiezen Hebt u de bedieningsfuncties vergrendeld (blz. 231)? Schakel het instrument even uit en weer in. Knipperen de indicators van de [Split]- en [Chorus]-knop? Dan bevindt u zich in de functiemode. Druk op de [Split]- of [Chorus]-knop (blz. 229, blz. 235). De pedalen werken niet of gaan niet meer uit Hebt u de pedaalkabel goed aangesloten? Ga even na of u de pedaalkabel volledig op de connector van het instrument hebt aangesloten (blz. 209). NEDERLANDS U hoort niets Hebt u het volume van de HP109-PE op de minimumwaarde gezet (blz. 211)? Hebt u een hoofdtelefoon aangesloten (blz. 210)? Is er misschien nog een stekker op een Phones-connector aangesloten? In dat geval worden de luidsprekers uitgeschakeld. Hebt u de Local-functie uitgeschakeld? Als dat het geval is, hoort u de op het klavier gespeelde noten namelijk niet meer. Zet Local op “On” (blz. 236). Is de V-LINK-functie actief? Zolang de V-LINK-functie actief is, hoort u niets, wanneer u de twaalf onderste toetsen indrukt. NEDERLANDS De knoppen werken niet Hebt u de bedieningsfuncties vergrendeld (blz. 231)? Schakel het instrument even uit en weer in. De opname is verdwenen Opnamen, die u niet opslaat, worden gewist, zodra u het instrument uitschakelt. Een gewiste opname kunt u niet meer herstellen. De HP109-PE bevat een songgeheugen en een “Song Backup”functie waarmee u het laatst opgenomen stuk intern kunt opslaan (blz. 232). Belangrijke stukken slaat u het best op alvorens de HP109-PE uit te schakelen. HP109-PE – Fout- en andere boodschappen Fout- en andere boodschappen Display Betekenis USr Stuk in het “Usr”-geheugen. Dit geheugen bevat het stuk dat u zelf opneemt (blz. 226). Usr. Een “.” in het display betekent dat het User-geheugen al data bevat (blz. 226). S.1~68 Slaat op een intern stuk (blz. 213). S. U Het stuk dat u met de “Song Backup”-functie opgeslagen hebt (blz. 232). PU Deze boodschap betekent dat het stuk met een opmaat (onvolledige eerste maat) begint. dEL Deze boodschap verschijnt, wanneer u uw opname probeert te wissen (blz. 226, blz. 228, blz. 232). E.32 De capaciteit van het songgeheugen is uitgeput. U kunt niets meer opnemen. E.41 Er is een MIDI-probleem opgetreden (bv. het verbreken van een verbinding). Ga de aansluitingen even na. _._._. De V-LINK-functie is ingeschakeld (blz. 233). * Foutmeldingen zijn genummerd en worden voorafgegaan door een “E.”. Om een dergelijke boodschap weer te doen verdwijnen drukt u gewoon op een knop naar keuze. Intern opgeslagen parameterinstellingen Pianofuncties die bij het inschakelen geactiveerd worden Andere instellingen 238 Key Off Resonance (aan/uit, volume) blz. 215 String Resonance (aan/uit, diepte) blz. 215 Damper Resonance (aan/uit, diepte) blz. 216 Aanslaggevoeligheid blz. 216 Hamerrespons blz. 216 Stemming (systeem, tonica) blz. 230 Stretch Tuning blz. 230 Grand Space (aan/uit, diepte) blz. 217 Dynamic Emphasis (aan/uit, diepte) blz. 218 Algemene stemming blz. 230 Reverb (aan/uit, diepte) blz. 218 USB-driverinstelling blz. 233 Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft blz. 231 “Grand Space”-mode blz. 231 Splitpunt blz. 221 Dual-/Layer-balans blz. 220 Overzicht van de beschikbare functies NEDERLANDS Overzicht van de beschikbare functies 7 10 9 8 4 Nr. 1 2 3 6 5 4 5 6 1 7 8 3 10 9 11 U wilt… 12 13 NEDERLANDS 11 14 2 Buttons blz. Druk de [Split]- en [Chorus]-knop samen in en druk vervolgens op [●]. [Split] + [Chorus] → Piano Resonance [Key Off] blz. 236 2 MIDI-zendkanaal instellen [Split] + [Chorus] → Piano Resonance [String] blz. 236 3 USB-driverinstelling [Split] + [Chorus] → Piano Resonance [Damper] blz. 233 4 “Grand Space”-mode [Split] + [Chorus] → [Grand Space] blz. 231 5 Algemene stemming [Split] + [Chorus] → [Piano] blz. 230 6 Stemmingssysteem kiezen Tonica instellen [Split] + [Chorus] → [E. Piano]→ [E. Piano] + toets blz. 230 7 Stretch Tuning [Split] + [Chorus] → [Harpsichord] blz. 230 8 Octave Shift [Split] + [Chorus] → [Organ] blz. 231 9 Toewijzen van het demperpedaal aan de linker klavierhelft [Split] + [Chorus] → [Strings] blz. 231 10 Opslag van de opname [Split] + [Chorus] → [Song/Tempo] blz. 232 11 Opslag van de instellingen [Split] + [Chorus] → [Metronome/Count In] blz. 232 12 Verzenden van de opname via MIDI [Split] + [Chorus] → [Left] blz. 236 13 V-LINK [Split] + [Chorus] → [Right] blz. 233 14 Laden van de fabrieksinstellingen [Split] + [Chorus] → Key Touch [Touch] blz. 232 Houd de [ ]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Maatsoort van de metronoom [Song/Tempo] + [-] [+] blz. 222 2 Metronoomvolume [Metronome/Count In] + [-] [+] blz. 222 3 Layer-balans (Dual-balans) [Acoustic Layering] + [-] [+] blz. 220 4 Resonantie van het demperpedaal Piano Resonance [Damper] + [-] [+] blz. 216 5 Volume van de snaarresonanties Piano Resonance [String] + [-] [+] blz. 215 6 “Key Off”-volume Piano Resonance [Key Off] + [-] [+] blz. 215 7 Intensiteit van het choruseffect [Chorus] + [-] [+] blz. 218 8 Galmaandeel (intensiteit) [Reverb] + [-] [+] blz. 218 9 “Dynamic Emphasis”-instelling [Dynamic Emphasis] + [-] [+] blz. 218 “Grand Space”-instelling [Grand Space] + [-] [+] blz. 217 [Transpose] + [Split] → [-] [+] blz. 220 10 Houd de [ ]-knop ingedrukt, terwijl u op de [–]- of [+]-knop drukt. Dual-balans (Layer-balans) Houd de [Split]- of [Transpose]-knop ingedrukt, terwijl u op een toets drukt. Splitpunt [Split] + toets blz. 221 Transpositie [Transpose] + toets blz. 219 239 NEDERLANDS 11 NEDERLANDS 1 NEDERLANDS Local-functie NEDERLANDS 1 HP109-PE – Specificaties Specificaties Klavier Klavier Aanslaggevoeligheid Klaviermodes 88 toetsen, “Progressive Hammer Action” met drukpunt (“Escapement”) Standen: Light, Medium, Heavy, Fixed Hamerrespons: Light, Medium, Heavy, Off Whole, Layer/Dual (instelbare balans), Split (instelbaar splitpunt) Klankbron Polyfonie 128 stemmen Klanken 5 groepen, 36 variaties + 4 ‘Layer’-klanken Stemmingssystemen 8 typen, instelbare tonica Stretched Tuning 2 typen Algemene stemming 415.3Hz~466.2Hz (in 0.1Hz-stappen) Transpositie –6~+5 halve tonen Effecten Grand Space, Dynamic Emphasis, Piano Resonance (Key Off Resonance, String Resonance, Damper Resonance), Galm (10 standen), Chorus (10 standen) Metronoom Maatsoort 2/2, 0/4, 2/4, 3/4, 4/4, 5/4, 6/4, 7/4, 3/8, 6/8, 9/8, 12/8 volume 10 standen Recorder Sporen 2 sporen Song 1 stuk (kan worden opgeslagen) Geheugencapaciteit ±10.000 noten Tempo Kwartnoot= 10~500 Resolutie 120 stappen per kwartnoot Bediening Play/Stop, Rec, Tempo, All Song Play, Track Select Interne stukken 68 stukken + 14 klankdemo’s Varia Uitgangsvermogen 50W x2 Luidsprekers 20cm x2, 5cm x2 Display Maatindicator 7 segmenten, 3 tekens (LED) Hoofdtelefoonindicator Bediening Volume, Brilliance Pedalen Demper (traploos), soft (traploos), sostenuto (toewijsbare functie) Andere functies Vergrendeling van de bedieningsorganen, opslag van de opname, opslag van de instellingen, laden van de fabrieksinstellingen Aansluitingen USB-poort (MIDI), Audio-uitgangen (L/Mono, R), Audio-ingangen (L/Mono, R), Hoofdtelefoonaansluiting x2 (stereo), MIDI-aansluitingen (IN, OUT) Stroomvoorziening AC117V, 230V, 240V Opgenomen vermogen 110W Afmetingen (met pianostand) 1230 (B) x 1078,89 (D) x 945,15 (H) mm (deksel gesloten) Gewicht (met stand) 90kg Accessoires Handleiding, Roland 60 Classical Piano Masterpieces, USB Installation Guide, CD-ROM (USB-driver voor digitale Roland-piano’s), netsnoer, hoofdtelefoonhaak 1230 (B) x 1078,89 (D) x 1583,66 (H) mm (deksel open) * In het belang van productverbeteringen zijn de specificaties en/of het uiterlijk van dit product onderhevig aan wijzigingen zonder voorafgaande kennisgeving. 240
  • Page 1 1
  • Page 2 2
  • Page 3 3
  • Page 4 4
  • Page 5 5
  • Page 6 6
  • Page 7 7
  • Page 8 8
  • Page 9 9
  • Page 10 10
  • Page 11 11
  • Page 12 12
  • Page 13 13
  • Page 14 14
  • Page 15 15
  • Page 16 16
  • Page 17 17
  • Page 18 18
  • Page 19 19
  • Page 20 20
  • Page 21 21
  • Page 22 22
  • Page 23 23
  • Page 24 24
  • Page 25 25
  • Page 26 26
  • Page 27 27
  • Page 28 28
  • Page 29 29
  • Page 30 30
  • Page 31 31
  • Page 32 32
  • Page 33 33
  • Page 34 34
  • Page 35 35
  • Page 36 36
  • Page 37 37
  • Page 38 38
  • Page 39 39
  • Page 40 40
  • Page 41 41
  • Page 42 42
  • Page 43 43
  • Page 44 44
  • Page 45 45
  • Page 46 46
  • Page 47 47
  • Page 48 48
  • Page 49 49
  • Page 50 50
  • Page 51 51
  • Page 52 52
  • Page 53 53
  • Page 54 54
  • Page 55 55
  • Page 56 56
  • Page 57 57
  • Page 58 58
  • Page 59 59
  • Page 60 60
  • Page 61 61
  • Page 62 62
  • Page 63 63
  • Page 64 64
  • Page 65 65
  • Page 66 66
  • Page 67 67
  • Page 68 68
  • Page 69 69
  • Page 70 70
  • Page 71 71
  • Page 72 72
  • Page 73 73
  • Page 74 74
  • Page 75 75
  • Page 76 76
  • Page 77 77
  • Page 78 78
  • Page 79 79
  • Page 80 80
  • Page 81 81
  • Page 82 82
  • Page 83 83
  • Page 84 84
  • Page 85 85
  • Page 86 86
  • Page 87 87
  • Page 88 88
  • Page 89 89
  • Page 90 90
  • Page 91 91
  • Page 92 92
  • Page 93 93
  • Page 94 94
  • Page 95 95
  • Page 96 96
  • Page 97 97
  • Page 98 98
  • Page 99 99
  • Page 100 100
  • Page 101 101
  • Page 102 102
  • Page 103 103
  • Page 104 104
  • Page 105 105
  • Page 106 106
  • Page 107 107
  • Page 108 108
  • Page 109 109
  • Page 110 110
  • Page 111 111
  • Page 112 112
  • Page 113 113
  • Page 114 114
  • Page 115 115
  • Page 116 116
  • Page 117 117
  • Page 118 118
  • Page 119 119
  • Page 120 120
  • Page 121 121
  • Page 122 122
  • Page 123 123
  • Page 124 124
  • Page 125 125
  • Page 126 126
  • Page 127 127
  • Page 128 128
  • Page 129 129
  • Page 130 130
  • Page 131 131
  • Page 132 132
  • Page 133 133
  • Page 134 134
  • Page 135 135
  • Page 136 136
  • Page 137 137
  • Page 138 138
  • Page 139 139
  • Page 140 140
  • Page 141 141
  • Page 142 142
  • Page 143 143
  • Page 144 144
  • Page 145 145
  • Page 146 146
  • Page 147 147
  • Page 148 148
  • Page 149 149
  • Page 150 150
  • Page 151 151
  • Page 152 152
  • Page 153 153
  • Page 154 154
  • Page 155 155
  • Page 156 156
  • Page 157 157
  • Page 158 158
  • Page 159 159
  • Page 160 160
  • Page 161 161
  • Page 162 162
  • Page 163 163
  • Page 164 164
  • Page 165 165
  • Page 166 166
  • Page 167 167
  • Page 168 168
  • Page 169 169
  • Page 170 170
  • Page 171 171
  • Page 172 172
  • Page 173 173
  • Page 174 174
  • Page 175 175
  • Page 176 176
  • Page 177 177
  • Page 178 178
  • Page 179 179
  • Page 180 180
  • Page 181 181
  • Page 182 182
  • Page 183 183
  • Page 184 184
  • Page 185 185
  • Page 186 186
  • Page 187 187
  • Page 188 188
  • Page 189 189
  • Page 190 190
  • Page 191 191
  • Page 192 192
  • Page 193 193
  • Page 194 194
  • Page 195 195
  • Page 196 196
  • Page 197 197
  • Page 198 198
  • Page 199 199
  • Page 200 200
  • Page 201 201
  • Page 202 202
  • Page 203 203
  • Page 204 204
  • Page 205 205
  • Page 206 206
  • Page 207 207
  • Page 208 208
  • Page 209 209
  • Page 210 210
  • Page 211 211
  • Page 212 212
  • Page 213 213
  • Page 214 214
  • Page 215 215
  • Page 216 216
  • Page 217 217
  • Page 218 218
  • Page 219 219
  • Page 220 220
  • Page 221 221
  • Page 222 222
  • Page 223 223
  • Page 224 224
  • Page 225 225
  • Page 226 226
  • Page 227 227
  • Page 228 228
  • Page 229 229
  • Page 230 230
  • Page 231 231
  • Page 232 232
  • Page 233 233
  • Page 234 234
  • Page 235 235
  • Page 236 236
  • Page 237 237
  • Page 238 238
  • Page 239 239
  • Page 240 240
  • Page 241 241
  • Page 242 242
  • Page 243 243
  • Page 244 244
  • Page 245 245
  • Page 246 246
  • Page 247 247
  • Page 248 248
  • Page 249 249
  • Page 250 250

Roland HP109 Handleiding

Categorie
Muziekinstrumenten
Type
Handleiding
Deze handleiding is ook geschikt voor