Documenttranscriptie

Living up to Life Gebruiksaanwijzing Leica M60 B Leica M80 B Copyrights Alle rechten m.b.t. deze documentatie liggen bij Leica Microsystems CMS GmbH. Een vermenigvuldiging van tekst en afbeeldingen – ook van delen ervan – middels druk, fotokopie, microfilm of andere procédés, inclusief elektronische systemen, is uitsluitend toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van Leica Microsystems CMS GmbH. De in de volgende documentatie opgenomen aanwijzingen geven de huidige actuele stand van de techniek weer. De teksten en afbeeldingen hebben wij met de grote zorgvuldigheid samengesteld. Wij zijn u echter dankbaar voor opmerkingen over eventuele fouten. Herziening 1.0, uitgave 14 maart 2013 door: Leica Microsystems Wetzlar GmbH Ernst-Leitz-Straße 17-37 D-35578 Wetzlar (Germany) www.leica-microsystems.com De in dit handboek opgenomen informatie kan zonder voorafgaande aankondiging gewijzigd worden. Leica M-serie Verantwoordelijk voor de inhoud : Marketing CMS Gebruiksaanwijzing 2 Inzetgebied van de microscopen De microscopen Leica M60 B en Leica M80 B, waarvoor deze handleiding is bedoeld, worden gebruikt voor routineonderzoek van cel- en weefselculturen, vloeistoffen en sedimenten. Hieronder valt ook het onderzoek van monsters uit het menselijk lichaam voor het vergaren van informatie over fysiologische of pathologische toestanden of aangeboren afwijkingen alsmede de controle op veiligheid en verdraagzaamheid bij potentiële ontvangers of ter bewaking van therapeutische maatregelen. • lijkheid voor gebruik anders dan volgens • bedoeld voor gebruik in een patiDe fabrikant aanvaardt geen aansprake- Deze (IVD-)apparaten zijn niet de voorschriften en voor gebruik buiten de specificaties van Leica Microsystems CMS GmbH alsmede voor schade die hiervan het gevolg is. In dergelijke gevallen verliest de conformiteitsverklaring haar geldigheid. ëntomgeving als gedefinieerd in DIN VDE 0100-710. Ze zijn ook niet bedoeld voor gebruik in combinatie met medische apparaten conform EN 60601-1. Wordt een microscoop met een medisch apparaat conform EN 60601-1 elektrisch geleidend aangesloten, dan gelden de eisen conform EN 60601-1-1. Niet geschikt voor het onderzoek van potentieel infectieuze preparaten! Dit soort apparaten mag alleen door geschoold personeel worden bediend. Typeplaatje Leica M60 B Typeplaatje Leica M80 B IVD De hiervoor genoemde microscopen voldoen aan EG-richtlijn 98/79/EG over in-vitro-diagnostica. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 3 Algemene aanwijzingen Gebruik in ultrareine zones De Leica M serie kan zonder problemen worden gebruik in ultrareine zones. Reiniging ★★ Gebruik geen ongeschikte reinigingsmiddelen, chemicaliën of technieken. ★★ Reinig gekleurde oppervlakken en toebehoren met rubberdelen nooit met chemicaliën. Dit zou de oppervlakken kunnen beschadigen en gruisdeeltjes zouden preparaten kunnen verontreinigen. ★★ Het reinigen van glasoppervlakken en met name objectieven dient uitsluitend plaats te vinden zoals beschreven in de brochure "Cleaning of Microscope Optics". De informatie kan onder www.leica-microsystems.com/products/ worden gedownload. Selecteer uw product en ga naar de pagina „Download”. Servicewerkzaamheden ★★ Reparatiewerkzaamheden mogen uitsluitend worden uitgevoerd door servicetechnici die door Leica Microsystems zijn opgeleid. Er mogen uitsluitend originele reserveonderdelen van Leica Microsystems gebruikt worden. Meer aanwijzingen op pagina 55. Verantwoordelijkheden van de exploitant ★★ Zorg ervoor dat de Leica-stereomicroscoop uitsluitend door geautoriseerd en geschoold personeel wordt bediend, onderhouden en gerepareerd. Gebruiksaanwijzing 4 ★★ In de meeste gevallen kunnen wij op verzoek speciale oplossingen leveren. Enkele producten kunnen aangepast worden en wij kunnen ander toebehoren aanbieden voor gebruik in ultrareine zones. Leica M-serie Belangrijke veiligheidsinstructies Gebruiksaanwijzing Deze gebruiksaanwijzing beschrijft de speciale functies van de individuele modules van de Leica M-stereomicroscopie-serie en geeft belangrijke aanwijzingen met betrekking tot gebruiksveiligheid, onderhoud en toebehoren. U kunt de afzonderlijke systeemartikelen combineren met artikelen van externe leveranciers (bv. koudlichtbronnen, etc.) Lees de gebruiksaanwijzing en de veiligheidsinstructies van de leverancier. Leica M-serie Lees voor het installeren, in bedrijf stellen en gebruiken de gebruiksaanwijzingen die hierboven worden genoemd. Lees vooral de veiligheidsinstructies. Wij staan garant voor de kwaliteit van onze instrumenten. Onze garantie geldt uitsluitend voor fabrieks- en materiaalfouten, en geldt niet voor schade die het gevolg is van nalatigheid of onjuist gebruik. Om de staat waarin het apparaat zich ten tijde van de levering bevindt, te handhaven en een risicoloze werking te garanderen, dient de gebruiker de aanwijzingen en waarschuwingen in deze gebruiksaanwijzingen in acht te nemen. Gebruiksaanwijzing 5 Gebruikte symbolen Waarschuwing voor een gevaarlijke situatie Dit symbool staat bij informatie die u beslist moet lezen en in acht moet nemen. •  Veronachtzaming ... ★★ kan personen in gevaar brengen! ★★ kan leiden tot storing of beschadiging van het instrument. Waarschuwing voor hete oppervlakken Dit symbool waarschuwt voor hete plaatsen die kunnen worden aangeraakt, zoals gloeilampen. Afvalverwijdering Aanwijzingen voor de afvoer van microscoop, componenten van toebehoren en verbruiksmateriaal. Belangrijke informatie Dit symbool wordt vermeld bij extra informatie of toelichtingen die bijdragen aan het begrijpen van de gebruiksaanwijzing. China RoHS 50 jaar EFUP (Environment-Friendly Use Period)     IVD-aanduiding Waarschuwing voor gevaarlijke elektrische spanning Dit symbool wordt vermeld bij informatie die u beslist moet lezen en in acht moet nemen. Aanvullende aanwijzingen ★★ Dit symbool staat in de tekst bij extra informatie en toelichtingen. Veronachtzaming ... ★★ kan personen in gevaar brengen! ★★ kan leiden tot storing of beschadiging van het instrument. Afbeeldingen (1) Cijfers tussen haakjes in de beschrijvingen hebben betrekking op de afbeeldingen en de items in deze afbeeldingen.   Leica M-serie Gebruiksaanwijzing IVD Apparaat voor in-vitro-diagnostica. MM/JJJJ IVD -produc tiedatum, bijvoorbeeld 11 / 2011  voor november 2011. 6 Veiligheidsinstructies Beschrijving ★★ De individuele modules voldoen aan de hoogste eisen voor observatie en documentatie van Leica-stereomicroscopen van de M-serie. bedoeld. Monteer nooit een andere apparaatstekker en demonteer optische systemen en mechanische delen nooit, tenzij dit in de handleiding staat beschreven. Gebruik volgens de voorschriften ★★ Microscopen van Leica Microsystems zijn optische instrumenten en dienen voor het beter zichtbaar maken van objecten of preparaten door middel van vergroting. Toebehoren zoals optische accessoires, statieven, verlichting en camera's maken de uitrusting completer. De in de gebruiksaanwijzing beschreven apparaten resp. toebehorencomponenten zijn getest met betrekking tot de veiligheid en mogelijke gevaren. Voor aanpassingen en modificaties van het apparaat of het gebruik van andere componenten dan van Leica die niet in deze gebruiksaanwijzing zijn beschreven, dient u contact op te nemen met uw Leica-dealer! Oneigenlijk gebruik ★★ Gebruik van het instrument anders dan in de gebruiksaanwijzing beschreven, kan leiden tot persoonlijk letsel en beschadiging van voorwerpen. Gebruik microscopen nooit voor in-vivo-onderzoek en operaties aan het oog, tenzij ze hier uitdrukkelijk voor zijn Bij een niet-toegelaten ingreep in het apparaat of bij incorrect gebruik vervalt elke aanspraak op garantie alsmede de productaansprakelijkheid en de conformiteitsverklaring. Leica M-serie Plaats van gebruik ★★ Gebruik de instrumenten alleen in gesloten, stofvrije ruimten bij een temperatuur van +10 °C tot +40 °C. Bescherm de apparatuur tegen olie, chemicaliën en extreme vochtigheid. Als u deze apparatuur buiten gebruikt, dient u ze te beschermen tegen stof en vocht. Gebruik de elektrische apparatuur nooit buiten. ★★ Elektrische componenten moeten op een afstand van ten minste 10 cm van de wand en van brandbare voorwerpen geplaatst worden. ★★ Grote temperatuurschommelingen, direct zonlicht en trillingen moeten worden voorkomen. Anders kunnen bijvoorbeeld microfotografische opnamen worden verstoord. ★★ De afzonderlijke componenten hebben in een warm en vochtig-warm klimaat bijzonder onderhoud nodig, om schimmelvorming te voorkomen. Gebruiksaanwijzing 7 Veiligheidsinstructies (vervolg) Verantwoordelijkheden van de exploitant ★★ Deze veiligheidsvoorschriften moeten beschikbaar zijn op de werkplek. ★★ Schakel vóór opening van de apparaten de stroom uit en trek de stekker uit het stopcontact. Zorg dat ... ★★ de stereomicroscopen van de M-serie en de toebehoren uitsluitend door geautoriseerd en geschoold personeel bediend, onderhouden en gerepareerd worden. ★★ Contact met elektrische circuits kan tot letsel leiden. ★★ het bedienend personeel deze gebruiksaanwijzing en met name alle veiligheidsinstructies heeft gelezen, begrijpt en toepast. Reparaties, servicewerkzaamheden ★★ Reparatiewerkzaamheden mogen uitsluitend worden uitgevoerd door servicetechnici die door Leica Microsystems zijn opgeleid. ★★ Er mogen uitsluitend originele reserveonderdelen van Leica Microsystems worden gebruikt. Leica M-serie Transport ★★ Gebruik voor verzending of transport van de Leica M stereomicroscopie-serie en de toebehorencomponenten de originele verpakkingen. ★★ Om beschadiging als gevolg van trillingen te voorkomen, moeten alle bewegende componenten die volgens de gebruiksaanwijzing door de gebruiker zelf kunnen worden gemonteerd en gedemonteerd, worden gedemonteerd en afzonderlijk worden verpakt. Inbouw in producten van andere fabrikanten ★★ Als producten van Leica worden ingebouwd Gebruiksaanwijzing in producten van derden, is de producent van het complete systeem of de dealer daarvan verantwoordelijk voor het naleven van alle veiligheidsinstructies, wetten en richtlijnen. Afvalverwijdering ★★ Na het einde van de levensduur van het product dient u met betrekking tot de afvalverwerking contact op te nemen met de serviceafdeling van Leica of de verkoopafdeling van Leica. ★★ Neem de landelijke wetten en verordeningen in acht, die bijv. de EG-richtlijn WEEE omzetten en de inachtneming ervan waarborgen. Zoals alle elektronische apparaten mogen de microscoop, de toebehorencomponenten en het verbruiksmateriaal niet via het normale huisvuil worden afgevoerd! 8 Veiligheidsinstructies (vervolg) Wettelijke voorschriften ★★ De algemeen geldende wettelijke voorschriften ter voorkoming van ongevallen en bescherming van het milieu moeten worden opgevolgd. EU-conformiteitsverklaring ★★ Op elektriciteit werkende toebehoren zijn vervaardigd volgens de huidige stand van de techniek en zijn voorzien van een EU-conformiteitsverklaring. Zie pagina 54. Gezondheidsrisico's Werkplekken met stereomicroscopen vergemakkelijken en verbeteren het kijken, maar deze stellen ook hoge eisen aan het gezichtsvermogen en het spierapparaat van de gebruiker. Afhankelijk van de duur van ononderbroken activiteit kunnen asthenopische klachten en musculoskeletale klachten optreden, waardoor er passende maatregelen voor verlaging van de Leica M-serie belasting moeten worden getroffen: optimale vormgeving van werkplek, werkinhoud en werkverloop (frequent wisselen van handelingen), uitgebreide instructie van het personeel, waarbij rekening wordt gehouden met ergonomische en arbeidsorganisatorische aspecten. Het ergonomische ontwerp en de constructie van de Leica M-stereomicroscopie-serie hebben als doel de belasting van de gebruiker tot een minimum te beperken. Rechtstreeks contact met de oculairs kan een potentieel gevaar vormen voor bacteriële en virale infecties van de ogen. Door gebruik van persoonlijke oculairs of monteerbare oogschelpen kan dit risico zo klein mogelijk worden gehouden. Zorgvuldig gebruik ★★ Bij het opstellen van de apparaten moet voorzichtig te werk worden gegaan. Zijn er voor het opstellen twee of meer personen voorgeschreven, dan moet deze instructie worden gevolgd. ★★ Mors geen vloeistof op elektrische apparaten, want dan zouden de stereomicroscoop en andere inrichtingen onder spanning kunnen komen te staan alsmede personen letsel kunnen oplopen en apparaten beschadigd kunnen raken. ★★ Reinig apparaten nooit met bijtende of acetonhoudende reinigingsmiddelen. Uitgebreide gegevens over het onderhoud zijn te vinden in de gebruiksaanwijzing van het apparaat. ★★ Controleer het netsnoer regelmatig. Een defect netsnoer kan tot lichamelijk letsel leiden. Gebruiksaanwijzing 9 Veiligheidsinstructies (vervolg) ★★ Vervang gloeilampen alleen als ze zijn afgekoeld. Het aanraken van hete gloeilampen kan tot verbrandingen leiden. Externe netvoeding voor TL5000 Ergo (Leica M80 B) Toegestane netvoeding: SINPRO SPU130-110 Lichtbronnen: veiligheidsvoorschriften ★★ In het algemeen bestaat er bij de lichtbronnen het gevaar van straling (verblinding, UV-straling, IR-straling). De lampen moeten daarom in gesloten behuizingen en in gemonteerde toestand gebruikt worden. Technische gegevens: Ingangsspanning: 100-240 V AC 47-63 Hz 3,2 A Uitgangsspanning: 33 V DC 3,93 A 130 W Gebruik uitsluitend in binnenruimten. ★★ Kijk nooit rechtstreeks in de stralengang (verbindingsgevaar). • netvoeding. Gebruik ★★ Kies geen witte, sterk reflecterende achtergrond voor het object. Leica M-serie alleen bovengenoemde Andere netvoedingen mogen niet worden gebruikt. Als de originele netvoeding beschadigd raakt of storing heeft, moet deze worden vervangen. Reparatie is niet toegestaan. Originele netvoedingen zijn verkrijgbaar bij uw Leica-dealer. Gebruiksaanwijzing 10 Inhoudsopgave Copyrights2 Inzetgebied van de microscopen 3 Algemene aanwijzingen 4 Belangrijke veiligheidsinstructies 5 Gebruikte symbolen 6 Veiligheidsinstructies7 Leica M-serie Gefeliciteerd!14 Maximale compatibiliteit 15 Klaar voor de start 16 Montage Basis en focusseringskolom 18 Microscoophouder19 Optiekhouder20 Tubus21 Oculairs22 Objectief23 Doorvallend-lichtbasis TL ST (voor Leica M60 B) en doorvallend-lichtbasis TL5000 Ergo (voor Leica M80 B) 24 Leica M-serie Handleiding Snel Starten De betrouwbare weg naar succes Overzicht van een microscoop van de M-serie De juiste oogafstand Gebruik van de oculairs Focusseren (scherpstellen) Weerstand van het instelwiel instellen Vergroting wijzigen (zoomen) Klikstanden en vergrotingen 26 27 28 29 30 31 32 33 Oculairs Vergrotingsfactor van de oculairs 35 Opmerkingen betreffende de gezondheid 36 Dioptriecorrectie37 Dioptriecorrectie en parfocaliteit 38 Rasterplaten39 Objectieven optische toebehoren De verschillende soorten objectieven Gebruiksaanwijzing en 41 11 Bases Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: bedieningselementen (Leica M60 B)43 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: bediening 44 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: lamp verwisselen 45 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo: bedieningselementen (Leica M80 B) 46 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo: bediening 47 Specificaties voor de bases Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo 50 51 Appendix Berekening van de totale vergroting en van de gezichtsvelddiameter 53 Onderhoud, contactpersonen 54 Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 12 Leica M-serie Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 13 Gefeliciteerd! De nieuwe Leica M-serie Met de Leica M60 B en M80 B breidt Leica Microsystems zijn bekende M-serie uit met twee nieuwe routine-stereomicroscopen van uitzonderlijke kwaliteit. Met hun optische helderheid en het uitgebreide toebehorenprogramma zijn ze de ideale microscoop binnen de kwaliteitscontrole en voor in-vitro-diagnostisch onderzoek. De stereomicroscopen Leica M60 B en M80 B kunnen voor een groot aantal routinetoepassingen worden gebruikt dankzij de 6:1 en 8:1-zoom en de inschakelbare klikstanden. Met de grote werkafstand en de briljante beeldkwaliteit ziet u de kleinste details van uw preparaten, zonder dat u het overzicht over grote preparaten uit het oog verliest. Leica M-serie Alle apparaten passen perfect in het Leica-toebehorenassortiment. Of het nu gaat om de verschillende typen verlichting, het grote aantal objectieven of het Leica-zwenkarmsysteem – voor elke toepassing vindt u hier een oplossing! Bent u al in het bezit van een stereomicroscopie-uitrusting en wilt u overstappen naar Leica? Geen probleem! Leica M60 B en M80  B passen in microscoophouders met een diameter van 76  mm en zijn daardoor compatibel met veel andere fabricaten. Blijf gewoon uw componenten gebruiken en vul deze aan met de beproefde Leica-stereomicroscopen. Gebruiksaanwijzing 14 Maximale compatibiliteit Zoals bij hun voorgangers hebben de Leicaingenieurs ook bij de nieuwe Leica M-serie erop gelet, dat deze compatibel blijft met de bestaande series. Zo kunnen objectieven, basen, tubi en meer nog steeds worden gebruikt. Objectieven Alle objectieven van de nieuwe generatie hebben dezelfde referentie-brandpuntsafstand als de MZ-generatie. De bestaande Leica-objectievenserie kan dus verder worden gebruikt. Leica M-serie Tubi De aansluiting tussen de optiekhouder en de tubus is hetzelfde gebleven, zodat bestaande tubi op de nieuwe M-serie passen. De nieuwe tubi zijn geschikt voor oculairs met dioptrieinstelbereik 23, terwijl de voorgaande modellen slechts geschikt zijn voor dioptrie-instelbereik 21, wat een kleiner objectveld tot gevolg heeft. Oculairs De nieuwe oculairs van de Leica M-serie hebben een voel- en hoorbare vergrendeling voor de dioptriecorrectie, zodat onbedoeld verstellen onmiddellijk wordt opgemerkt. Gebruiksaanwijzing 15 Klaar voor de start Is uw nieuwe Leica-microscoop al door uw Leica-adviseur gemonteerd en ingeschakeld, klik dan hier, om de montagehandleiding over te slaan en direct naar Snel Starten op pagina 25 te gaan. Leica M-serie Monteert u uw Leica-microscoop zelf, ga dan verder met het hoofdstuk „Montage”, dat begint op pagina 17. Gebruiksaanwijzing 16 Montage Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 17 Basis en focusseringskolom Eerst moet de focusseringskolom van de M-serie met de betreffende basis worden verbonden. Montage van de kolomadapter 1. Verwijder de drie bijgeleverde bouten van de kolom. 2. Monteerde basis met de drie bouten aan de kolom. Gebruikt gereedschap ★★ Inbussleutel 3 mm Tip: leg de kolom op de rand van de tafel om de basis te bevestigen en doe dit met de hulp van een andere persoon. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 18 Microscoophouder Gereedschap ★★ Bijgeleverde inbussleutel Andere montagemogelijkheden Afhankelijk van de gewenste werkafstand kan de microscoophouder regulier of omgekeerd worden gemonteerd (zie onderstaande afbeelding). Montage De microscoophouder wordt met de bijgeleverde bout aan de kolom bevestigd. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 19 Optiekhouder Gebruikt gereedschap ★★ Geen Montage van de optiekhouder 1. Draai de klemschroef van de houder voor de optiekhouder los. 2. Draai de klemschroef onder de optiekhouder vast. 2. Plaats de optiekhouder in de houder en stel deze zodanig af, dat de kerf in de optiekhouder en de onderste klemschroef boven elkaar liggen. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 20 Tubus Alle tussentubi die tussen optiekhouder en binoculairtubus worden aangebracht alsmede de cameramodule IC80 HD (voor de Leica M80 B) worden op dezelfde manier gemonteerd. Voorbereidingen 1. Draai de oriëntatieschroef los en verwijder de afdekkap.  handleiding voor cameramodule IC80 Zie ook de afzonderlijke bijgeleverde HD. 3. Trek de oriëntatieschroef voorzichtig aan, terwijl u de tubus lichtjes vasthoudt. Deze komt automatisch in de juiste stand. •  Gebruikt gereedschap ★★ Geen gereedschap nodig. Montage van de tubus 2. Schuif de tubus (zoals de binoculaire schuine tubus) in de ringzwaluwstaartgeleiding en draai deze een stukje naar beide kanten totdat de oriëntatieschroef in de geleidingsgroef grijpt. De met de camera opgenomen beelden mogen niet voor de diagnose worden gebruikt. In dit geval is een beoordeling via de oculairs vereist. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 21 Oculairs Gebruikt gereedschap ★★ Geen gereedschap nodig. Vergrotingsbereik Voor het vergroten van het vergrotingsbereik zijn er groothoek-brildrageroculairs 10×, 16×, 25× en 40× leverbaar. Voorbereiding 1. Wilt u een optionele rasterplaat gebruiken, moet deze nu worden aangebracht (pagina 39). Oculairs aanbrengen 3. Schuif de oculairs tot tegen de aanslag in de tubusbuizen en controleer of ze stevig op de juiste plaats zitten. 2. Verwijder de kunststof bescherming van de tubus. 4. Draai de klemschroeven vast. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 22 Objectief Gebruikt gereedschap ★★ Geen gereedschap nodig. Voorbereiding 1. Verwijder de beschermkap door draaien van de optiekhouder. Aanbrengen van het objectief Houd het objectief bij de montage en demontage goed vast, zodat het niet op de tafelhouder valt. Dit geldt met name voor het 2×-Planapo-objectief, dat nogal zwaar is. Verwijder eerst alle preparaten van de tafelhouder. •  2. Draai het objectief rechtsom in de optiekhouder. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 23 Doorvallend-lichtbasis TL ST (voor Leica M60 B) en doorvallend-lichtbasis TL5000 Ergo (voor Leica M80 B) Uitpakken van de basis De basis wordt met gemonteerde adapterplaat geleverd. Let erop, dat de apparaten op een vlakke, voldoende grote en slipvaste ondergrond worden uitgepakt. Focussering en kolom 1. Schroef de adapterplaat met bijgeleverde inbussleutel los van de basis. 2. Schroef de kolom voor uw focusseringsinstelwielen met de 4 inbusbouten van onderaf vast. 3. Schroef de adapterplaat met de 6 inbusbouten weer vast in de uitgangspositie.  leverde handleiding voor doorvallendRaadpleeg ook de afzonderlijke, bijge- lichtbasis TL ST resp. doorvallend-lichtbasis TL5000 Ergo. Gebruikt gereedschap ★★ Inbussleutel 3 mm Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 24 Handleiding Snel Starten Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 25 De betrouwbare weg naar succes Uw Leica-stereomicroscoop is door uw Leica-partner al gemonteerd geleverd en natuurlijk wilt u nu meteen aan de slag. In dit handboek wordt u met de finesses van uw microscoop vertrouwd gemaakt. Op de volgende pagina's vindt u belangrijke en praktische informatie die handig is bij het werken met het apparaat. Neem de tijd voor het lezen van deze lectuur – het is de moeite waard! Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 26 Overzicht van een microscoop van de M-serie 1 2 1 Brildrageroculairs met dioptriecorrectie en oogschelpen 8 9 2 Bevestigingsschroeven voor de oculairs 3 4 10 3 Ergo-tubus 4 Vergrotingswisselaar (zoom) 5 Optiekhouder 5 6 6 Wisselobjectief 7 Doorvallend-lichtbasis 8 Kolom 10 Grof-/fijninstelling 7 Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 27 De juiste oogafstand De oogafstand is correct ingesteld als u bij het bekijken van een preparaat een rond beeld ziet. Oogafstand instellen 1. Kijk in de oculairs. Als u aan het begin van uw microscoopcarrière staat, heeft u misschien een korte gewenningstijd nodig. Maar maakt u zich daarover geen zorgen, na korte tijd bent u dat alweer vergeten. 2. Pak de oculairs met beide handen vast. Schuif de oculairs in elkaar of druk ze uit elkaar tot u een rond beeld ziet. 3. Ga met uw ogen langzaam naar de oculairs toe, tot u het volledige beeldveld zonder schaduwen ziet. Richtwaarden De afstand tussen oog en oculair bedraagt bij de groothoek-brildrageroculairs 10/23B ca. 22 mm. ✗ Leica M-serie Gebruiksaanwijzing ✓ 28 Gebruik van de oculairs De oculairs vormen het verbindend element tussen de tubus en het oog van de gebruiker. Ze kunnen makkelijk in de tubus worden geschoven en zijn daarna klaar voor gebruik. Draagt u géén bril: 1. Houd het oculair vast en draai de oogschelp linksom naar voren. Draagt u een bril: 1. Houdt het oculair vast en draai de oogschelp rechtsom naar achteren, omdat anders de kijkafstand te groot is. 2. Is een oculair voorzien van de geïnteElk oculair biedt een bepaalde vergrotingsfactor, die nogal van invloed is op de totale vergroting. Bovendien kunnen alle Leica-oculairs worden uitgerust met handige rasterplaten, waarmee monsters kunnen worden opgemeten en gekwantificeerd. Dioptriecorrectie Voor brildragers is er de ingebouwde dioptriecorrectie. Meer hierover op pagina 37. greerde dioptriecorrectie, draai dan de waarde op “0”. 2. Is een oculair voorzien van de geïntegreerde dioptriecorrectie, draai dan de waarde op “0”. Kijken met bril heeft nog als voordeel, dat het risico van een bacteriële infectie enorm wordt verkleind (zie pagina 36). Het zachte materiaal van de oogschelpen zorgt er bovendien voor, dat uw bril niet wordt bekrast bij contact met het oculair. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 29 Focusseren (scherpstellen) Bij het focusseren wordt de stereomicroscoop met behulp van het instelwiel omhooggebracht of neergelaten. Zodra de gewenste objectplaats zich in het brandpunt van het objecti-ef bevindt, wordt deze scherp afgebeeld. ★★ Het instelwiel kan zowel links- als rechtshandig worden bediend. • kg. De grof-/fijninstelling draagt max. 15  bedraagt 1 µm. De resolutie van de grof-/fijninstelling Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 30 Weerstand van het instelwiel instellen Weerstand instellen Laat het focusseringsinstelwiel zich te gemakkelijk/te moeilijk draaien of gaat de uitrusting vanzelf omlaag? Afhankelijk van het uitrustingsgewicht en de persoonlijke voorkeur kan de weerstand individueel worden ingesteld: 1. Pak hiervoor de buitenste instelknoppen met beide handen vast en draai ze in tegengestelde richting, totdat de gewenste weerstand bij het focusseren is bereikt. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 31 Vergroting wijzigen (zoomen) Alle microscopen van de M-serie hebben een geïntegreerde zoom, waarbij de aanduiding aangeeft welk zoombereik wordt afgedekt: Zoomen 1. Kijk in de oculairs. 2. Focusseer op het object. ★★ Leica M60 B = zoom 6:1 ★★ Leica M80 B = zoom 8:1 3. Draai aan de vergrotingswisselaar totdat de gewenste vergroting is ingesteld. De draaiknop voor de zoom kan zowel links- als rechtshandig worden bediend. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 32 Klikstanden en vergrotingen De zoomknop kan met of zonder klikstanden worden bediend. Met gedeactiveerde klikstanden kan traploos worden gezoomd, wat door veel gebruikers als prettig wordt ervaren. Met geactiveerde klikstanden kunnen echter foto's, resultaten bij metingen en dergelijke nauwkeuriger worden gereproduceerd. Leica M-serie Klikstanden in- en uitschakelen 1. Druk de pal richting knop om de klikstanden te activeren. 2. Druk de pal van de knop weg om de klikstanden te deactiveren. Gebruiksaanwijzing Vergroting en gezichtsvelddiameter De formule op pagina 53 laat zien, hoe u de vergroting en de gezichtsvelddiameter zelf kunt berekenen, waarbij rekening wordt gehouden met de stand van de vergrotingswisselaar en de gebruikte oculair- en objectiefcombinatie. 33 Oculairs Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 34 Vergrotingsfactor van de oculairs Met een oculair kan niet slechts passief in een microscoop worden gekeken, het is ook van belang voor de maximale vergroting. De vergrotingsfactor ligt hierbij tussen 10× en 40×. Voor de M-serie zijn de volgende oculairs leverbaar: Vergroting Dioptriecorrectie Bestelnummer 10× ± 5 dioptrie 10 450 023 16× ± 5 dioptrie 10 450 024 25× ± 5 dioptrie 10 450 025 40× ± 5 dioptrie 10 450 026 Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 35 Opmerkingen betreffende de gezondheid Potentiële infectiehaarden Rechtstreeks contact met de oculairs kan een potentieel gevaar vormen voor bacteriële en virale infecties van de ogen. Door gebruik van individuele oculairs of monteerbare oogschelpen kan dit risico klein worden gehouden. Oogschelpen kunnen afzonderlijk worden besteld. Vraag hiernaar bij uw Leicapartner. •  Eigen oogschelpen kunnen infecties helpen voorkomen. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 36 Dioptriecorrectie Alle Leica-oculairs zijn ook leverbaar met een ingebouwde dioptriecorrectie, zodat de microscoop ook bij een slecht gezichtsvermogen zonder bril kan worden gebruikt. De correctie is ±5 dioptrie. Gebruik van de dioptriecorrectie 1. Zet de dioptriecorrectie van beide oculairs in de middelste stand (“0” dioptrie). 2. Kijk met de bril door de oculairs en focusseer op het object. 3. Draai beide oculairs op de maximale waarde van “+5”. 4. Houd één oog dicht en draai het andere oculair in “-”-richting totdat u het preparaat scherp ziet. 5. Open nu het andere oog en corrigeer de dioptrie totdat het beeld gelijkmatig scherp is. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 37 Dioptriecorrectie en parfocaliteit Leica-stereomicroscopen zijn parfocaal uitgevoerd. Voorwaarde hiervoor is een correcte instelling van de dioptrie en de parfocaliteit. De volgende instellingen hoeft iedere gebruiker maar één keer uit te voeren. Instellen 1. Stel de dioptriecorrectie bij beiden oculairs in op “0”. Voorbereidingen ★★ Zet de hendel van de video-/fototubus in de stand “Beobachtung” ["Bekijken"] en open het diafragma. 3. Kies de maximale vergroting en stel de scherpte bij. 2. Kies de minimale vergroting en focusseer op een vlak preparaat. 4. Kies wederom de minimale vergroting, maar kijk niet in de oculairs. 7. Kijk in de oculairs. 8. Draai elk oculair langzaam rechtsom richting “–” totdat elk oog het object scherp ziet. 9. Kies de maximale vergroting en stel zo nodig de scherpte bij. Als u de vergroting nu wijzigt van het minimale niveau tot het maximale niveau, wordt het object altijd scherp weergegeven. Zo niet, dan herhaalt u de procedure. 6. Draai de oculairs tot de aanslag naar links, in de richting van de “+” (+5 dioptrieën). Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 38 Rasterplaten Gebruik Met Leica-rasterplaten kunnen berekeningen worden uitgevoerd, met name bij werkstations die niet met een digitale camera zijn uitgerust. 2. Druk de rasterplaat voorzichtig op het inzetstuk vast. Let erop dat de rasterplaat vastzit. 4. Nu kan de rasterplaat door draaien van het oculair in de tubusbuis worden afgesteld en aansluitend met de klemschroef worden vastgezet. De Leica-rasterplaten voor lengtemetingen en berekeningen zitten in vattingen en worden in de oculairs geplaatst: 1. Draai het inzetstuk uit het oculair. 3. Draai het inzetstuk met de rasterplaat vast en plaats het oculair weer in de tubus. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 39 Objectieven en optische toebehoren Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 40 De verschillende soorten objectieven Om tegemoet te komen aan de verschillende eisen voor de afbeeldingseigenschappen zijn hoogwaardige planachromatische en planapochromatische, maar ook voordelige achromatische wisselobjectieven beschikbaar. ★★ Achromatische objectieven zijn zeer geschikt voor driedimensionale objecten met contrastrijke structuren. ★★ Objectieven met vlakheidscorrectie zijn heel geschikt voor het bekijken van platte objecten zoals wafers en microsecties. Achromatische objectieven De achromatische objectieven 0.32×, 0.5×, 0.63×, 0.8×, 1×, 1.5×, 2× hebben ontelbare varianten om de objectvelddiameter, het vergrotingsbereik en de werkafstanden te kiezen (zie pagina 53). Achromatische objectieven met grote brandpuntsafstand Voor speciale toepassingen zijn achromatische objectieven met grote werkafstanden en brandpuntsafstanden van f=100 mm tot 400 mm verkrijgbaar. Planachromatisch objectief 1× Als u voor de hoogste beeldkwaliteit kiest, moet u de microscoop bij voorkeur uitrusten met het plan-objectief 1×, dat vlakke, tot aan de rand scherpe en contrastrijke objectvelden levert. ★★ Met planapochromaten worden zelfs de fijnste structuren contrastrijk zichtbaar. Door de uitgebreide apochromatische correctie hebben deze objectieven een optimale kleurbriljantheid en -echtheid. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 41 Bases Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 42 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: bedieningselementen (Leica M60 B)  verde handleiding van de doorvallend- Raadpleeg ook de afzonderlijke, bijgele- lichtbasis TL ST. 1 2 1 3 Adapterplaat voor doorvallend-lichtbasis TL ST 4 1 Adapterplaat voor eenvoudige montage van de instelwielen 2 Verwijderbare glasplaat 3 Regelaar voor de lichtintensiteit 4 Verschuiving van de omkeerspiegel Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 2 3 Achterzijde van doorvallend-lichtbasis TL ST 1 Bouten voor het verwisselen van de halogeenlamp 2 Netvoedingsaansluiting 3 Netschakelaar 43 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: bediening Regeling van de lichtintensiteit Met de linker regelaar wordt de intensiteit van de geïntegreerde 12V/20W-halogeenverlichting geregeld. 1. Schakel de verlichting van de basis met de netschakelaar in. Regeling van het doorvallend licht De doorvallend-lichtbasis TL ST heeft een schuifregelaar die de omkeerspiegel in de basis bij het verschuiven automatisch meeleidt. De spiegel wordt hierbij steeds in de juiste stand gehouden, waarbij een traploze overgang tussen helderveld en diagonaal doorvallend licht mogelijk is. 3. Focusseer op het preparaat. 3. Stel de gewenste intensiteit van de verlichting met de linker regelaar in. Helderveld Helderveld is geschikt voor transparante objecten met contrastrijke structuren. Hierbij wordt het object van onderaf direct doorschenen en tegen een lichte ondergrond gestoken scherp en met natuurlijke kleuren zichtbaar. ★★ Schuif de regelaar naar achteren totdat het gewenste effect is bereikt. Diagonaal doorvallend licht Doorvallend licht dat excentrisch door het object wordt geleid, zorgt voor meer resolutie en informatie bij halftransparante, opake objecten. ★★ Schuif de regelaar langzaam in uw richting totdat het gewenste effect is bereikt. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 44 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST: lamp verwisselen Verwisselen van de halogeenlamp Voordat u de lamp verwisselt moet u eerst de netstekker van de basis lostrekken om een mogelijke elektrische schok te voorkomen! •  Verwisselen van lampen 1. Draai beide schroeven van het koellichaam los en trek het koellichaam met lamp voorzichtig naar buiten. Voorzorgsmaatregelen Let er bij het aanbrengen van de lamp op, dat de kabels binnen beide metalen klemmen zitten. Zo wordt voorkomen dat de kabels bij het monteren blijven hangen. •   werking erg heet. Laat de basis daarom De halogeenlamp wordt tijdens de uitgeschakeld ca. 10 minuten lang afkoelen om verbrandingen te voorkomen! • met blote vingers vast – dit verkort de Pak een nieuwe halogeenlamp nooit levensduur van de lamp aanzienlijk! 2. Trek de lamp samen met de fitting voorzichtig naar boven toe los. 3. Maak de lamp los van de fitting. 4. Steek de nieuwe lamp in de fitting en monteer de lamphouder weer. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 45 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo: bedieningselementen (Leica M80 B) 1 2 Achterzijde TL5000 Ergo 1 Hoofdschakelaar van de basis 2 Netaansluiting  verde handleiding van de doorvallend- Raadpleeg ook de afzonderlijke, bijgele- lichtbasis TL5000 Ergo. Leica M-serie 1 2 3 45 Linkerzijde TL5000 Ergo 1 LED-indicatie voor de opening en positie van de apertuur resp. de balans in de DF-modus. 2 Draairegelaar voor de grootte van de apertuur/balans 3 Toets «BF» voor helderveld (2 seconden ingedrukt houden om de autom. apertuur te (de-)activeren) 4 Toets «RC» voor Rottermann-contrast / in de modus «RC» ingedrukt houden om de grootte van de apertuur vast te leggen 5 Toets «DF» voor donkerveld Gebruiksaanwijzing 1 2 Rechterzijde TL5000 Ergo 1 Aan/uit-schakelaar voor de lichtbron / 5 seconden ingedrukt houden om de basis terug te zetten op de fabrieksinstellingen 2 Draairegelaar voor het regelen van de intensiteit van de helderheid 46 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo: bediening  met een onbeschadigd netsnoer op De doorvallend-lichtbasis mag alleen een geaard stopcontact worden aangesloten! Veronachtzaming kan leiden tot ernstig en zelfs dodelijk lichamelijk letsel! Doorvallend-lichtbasis in- en uitschakelen 1. Schakel de doorvallend-lichtbasis in met de hoofdschakelaar aan de achterzijde. 2. Druk één keer op de aan/uit-schakelaar aan de rechterzijde om de verlichting in te schakelen. • Controleer de intensiteit van de verlich- De LED-verlichting kan zeer intens zijn! ting; deze moet een passende helderheid hebben voordat u door de oculairs kijkt. Vervolg op de volgende pagina. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 47 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo: bediening (vervolg) 3. Kijk door de oculairs en regel de lichtintensiteit met de draairegelaar aan de rechterzijde. De intensiteit van de verlichting wordt aangegeven door de LED-rij.  hoofdschakelaar aan de achterzijde van Hierna wordt verondersteld dat de het toestel altijd in de aan-stand staat. Deze schakelaar wordt in het resterende gedeelte van deze gebruiksaanwijzing dus niet meer genoemd. 4. Druk nogmaals op de aan/uit-schakelaar aan de rechterzijde om de verlichting van de basis uit te schakelen. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 48 Specificaties voor de bases Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 49 Doorvallend-lichtbasis Leica TL ST Lichtbron Snelle verwisseling van lamp Verlicht gedeelte Netvoeding Aansluitingen Gewicht Type verlichtingen Helderveld Donkerveld Schuin invallend licht Relief Contrast System (RC™) CCIC (Constant Color Intensitiy Control) Interne shutter/lampregeling Geïntegreerde filterhouder Gecoate lenzen ter verhoging van de kleurtemperatuur Aanpassing voor hoge num. apertuur Afstandsbediening mogelijk AntiShock™ pads Afmetingen (B×H×D) Leica M-serie Halogeenlamp,12V/20W Ja 50 mm Ingangsspanning 100 - 240 V~, frequentie 50/60 Hz Energieverbruik 30 W max. Omgevingstemperatuur 10 - 40 °C Netstekker 7,4 kg Ja Ja (eenzijdig) Nee Nee Nee Nee Ja Ja Nee Nee Ja 340×430×85 mm Gebruiksaanwijzing 50 Doorvallend-lichtbasis Leica TL5000 Ergo Lichtbron Lichtbron Verlicht gedeelte helderveld ∅ Verlicht gedeelte donkerveld ∅ Relief Contrast System (RC™) Interne shutter/lampregeling Geïntegreerde filterhouder Aanpassing voor hoge num. apertuur Afstandsbediening mogelijk AntiShock™ pads Afmetingen (B×H×D) Netvoeding Ingang Uitgang Aansluitingen Stroomvoorziening Leica M-serie LED 65 mm 40 mm Ja Ja Ja Ja Ja Ja 412×341×46 mm 100 - 240 VAC, 47 - 63 Hz, 3,2 A 33 VDC, 3,93 A, 130 W max. 1 Gebruiksaanwijzing 51 Appendix Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 52 Berekening van de totale vergroting en van de gezichtsvelddiameter Parameter NFOV MO Vergroting van het objectief ME Vergroting van het oculair z Stand van de vergrotingswisselaar q Tubusfactor bv. coaxiaal opvallend licht 1.5×, 45° Ergotubus™ 1.6× r Factor 1.25× bij gebruik van de plan- en planapo-objectieven bij MZ125/MZ16 op MS5, MZ6, MZ75, MZ95 Rekenvoorbeeld: vergroting in de binoculairtubus MTOT VIS = MO × ME × z × q × r of 1 × 25 × 4 × 1.5 × 1.25 = 187.5× Leica M-serie Dioptrie-instelbereik van het oculair. Dioptrie-instelbereiken staan op de oculairs gedrukt: 10× = 21, 16× = 14, 25× = 9.5, 40× = 6. Voorbeeld MO Objectief 1× ME Oculair 25×/9.5 z Zoom-stand 4 q Coaxiaal opvallend licht 1.5×, tubusfactor r Factor 1.25× Rekenvoorbeeld: gezichtsvelddiameter in het object ∅ OF: Gebruiksaanwijzing NFOV MO × z ×q ×r 53 Onderhoud, contactpersonen We hopen dat u veel plezier aan uw hoogwaardige microscoop zult beleven. Leica-microscopen staan bekend om hun robuustheid en lange levensduur. Als u onderstaande tips voor onderhoud en reiniging opvolgt, zal uw Leicamicroscoop ook na vele jaren nog net zo goed werken als op de eerste dag. EU-conformiteitsverklaring Voor het downloaden van de EG-conformiteitsverklaring klikt u op de link: Garantie De garantie geldt uitsluitend voor fabrieks- en materiaalfouten, en geldt niet voor schade die het gevolg is van nalatigheid of onjuist gebruik. Selecteer het type microscoop en ga naar de pagina "Download". www.leica-microsystems.com/ products/stereo-microscopes-macroscopes/ routine-manual/ Verzorging ★★ Bescherm uw microscoop tegen vocht, dampen, zuren, alkalische en bijtende stoffen. Sla geen chemicaliën in de buurt van de instrumenten op. ★★ Stekkers, optische systemen en mechanische delen mogen niet gedemonteerd of vervangen worden – tenzij dit in deze handleiding uitdrukkelijk wordt toegestaan en beschreven. ★★ Bescherm uw microscoop tegen olie en vet. ★★ Geleidingsvlakken en mechanische onderdelen mogen niet worden ingevet. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 54 Onderhoud, contactpersonen (vervolg) Bescherming tegen verontreiniging Stof en vuil hebben een nadelige invloed op de werkresultaten. ★★ Bescherm de microscoop onder een stofhoes als deze langere tijd niet wordt gebruikt. Reinigen van de kunststof delen Diverse componenten zijn van kunststof of hebben een kunststofcoating. Hierdoor voelen ze prettig aan en zijn ze aangenaam in gebruik. Onjuist reinigen met ongeschikte reinigingsmiddelen kan de kunststof beschadigen. ★★ Bescherm de tubusopeningen, tubusbuizen zonder oculairs en oculairs met stofkappen. Toelaatbare maatregelen ★★ Reinig de microscoop of delen hiervan met warm zeepsop en veeg dit vervolgens af met gedistilleerd water. ★★ Bij hardnekkige verontreiniging kunt u ook ethanol (ethylalcohol) en isopropanol gebruiken. Hierbij moet u zich aan bepaalde veiligheidsvoorschriften houden. ★★ Verwijder stof met een blaasbalg en een zacht penseel. ★★ Sla niet-gebruikte toebehoren stofvrij op. ★★ Reinig oculairs en objectieven reinigen met speciale reinigingsdoekjes voor optische apparatuur en pure alcohol. Leica M-serie Gebruiksaanwijzing 55 Copyright © Leica Microsystems CMS GmbH • Ernst-Leitz-Straße • 35578 Wetzlar Germany 2013 • Tel. (06441)29-0 • Fax (06441)29-2599 LEICA and the Leica logos are registered trademarks of Leica IR GmbH. Printed on chlorine-free bleached paper. III/13/M.H. Revision 1.0, issued March, 14th 2013 www.leica-microsystems.com