Casio fx-CG10, fx-CG20 Handleiding
- Categorie
- Waterpompen
- Type
- Handleiding
i
• De inhoud van deze gebruiksaanwijzing kan zonder kennisgeving worden gewijzigd.
• Niets uit deze gebruiksaanwijzing mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige
wijze, zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de fabrikant.
• Bewaar alle documentatie op een veilige plaats voor latere naslag.
ii
Inhoud
Eerste kennismaking — Lees dit eerst!
Hoofdstuk 1 Basisbewerking
1. Toetsen .........................................................................................................................1-1
2. Weergave ...................................................................................................................... 1-3
3. Berekeningen invoeren en wijzigen .............................................................................. 1-7
4. De Math invoer/uitvoer-modus gebruiken ................................................................... 1-13
5. Menu Optie (OPTN) .................................................................................................... 1-27
6. Menu variabelen (VARS) ............................................................................................ 1-28
7. Programmeermenu (PRGM) ...................................................................................... 1-31
8. Werken met het configuratiescherm ........................................................................... 1-32
9. Schermgegevens vastleggen ...................................................................................... 1-36
10. Als er een probleem blijft bestaan... ...........................................................................1-37
Hoofdstuk 2 Handmatige berekeningen
1. Basisberekeningen ........................................................................................................ 2-1
2. Speciale functies ........................................................................................................... 2-7
3. De hoekeenheid en weergave van getallen instellen .................................................. 2-12
4. Functieberekeningen ................................................................................................... 2-14
5. Numerieke berekeningen ............................................................................................ 2-25
6. Rekenen met complexe getallen ................................................................................. 2-35
7. Berekeningen met gehele getallen in het twee-, acht-, tien- en zestientallige
talstelsel ...................................................................................................................... 2-39
8. Matrixberekeningen ..................................................................................................... 2-42
9. Vectorberekeningen .................................................................................................... 2-59
10. Metrieke omzetting ...................................................................................................... 2-64
Hoofdstuk 3 Lijsten
1. Een lijst invoeren en wijzigen ........................................................................................ 3-1
2. Bewerken van de gegevens van een lijst ...................................................................... 3-7
3. Rekenkundige bewerkingen met lijsten ....................................................................... 3-13
4. Wisselen tussen bestanden met lijsten ....................................................................... 3-17
5. CSV-bestanden gebruiken .......................................................................................... 3-18
Hoofdstuk 4 Vergelijkingen berekenen
1. Stelsels eerstegraads vergelijkingen ............................................................................. 4-1
2. Tweede- tot zesdegraads vergelijkingen van een hogere orde .................................... 4-3
3. Berekeningen van het nulpunt (Solve) .......................................................................... 4-4
Hoofdstuk 5 Grafieken tekenen
1. Voorbeeldgrafieken ....................................................................................................... 5-1
2. Bepalen wat wordt weergegeven in een grafiekscherm ................................................ 5-5
3. Een grafiek tekenen .................................................................................................... 5-13
4. Inhoud van het grafiekscherm opslaan en oproepen .................................................. 5-20
5. Twee grafieken in hetzelfde scherm tekenen .............................................................. 5-23
6. Handmatig tekenen ..................................................................................................... 5-25
7. Tabellen gebruiken ...................................................................................................... 5-30
8. Een grafiek wijzigen .................................................................................................... 5-36
9. Dynamische grafieken tekenen ................................................................................... 5-40
10. Een grafiek tekenen op basis van een recursieformule .............................................. 5-43
iii
11. Grafieken van kegelsneden tekenen ........................................................................... 5-48
12. Punten, lijnen en tekst tekenen in het grafiekscherm (Sketch) ................................... 5-50
13. Functieanalyse ............................................................................................................ 5-52
Hoofdstuk 6 Statistische grafieken en berekeningen
1. Voor u met statistische berekeningen begint ................................................................ 6-1
2. Grafieken en berekeningen voor statistische gegevens met één variabele .................. 6-8
3. Grafieken en berekeningen voor statistische gegevens met twee variabelen
(Aanpassing kromme) ................................................................................................. 6-15
4. Statistische berekeningen uitvoeren ........................................................................... 6-23
5. Testen .........................................................................................................................6-33
6. Betrouwbaarheidsinterval ............................................................................................ 6-47
7. Kansverdelingsfuncties ...............................................................................................6-50
8. Invoer- en uitvoertermen van testen, betrouwbaarheidsinterval
en kansverdelingsfuncties ........................................................................................... 6-66
9. Statistische formule ..................................................................................................... 6-69
Hoofdstuk 7 Financiële berekeningen
1. Voor u met financiële berekeningen begint ................................................................... 7-1
2. Een enkelvoudige interest berekenen ........................................................................... 7-3
3. Een samengestelde interest berekenen ........................................................................ 7-4
4. Evaluatie van een investering (cashflow) ...................................................................... 7-7
5. Afschrijving van een lening ........................................................................................... 7-9
6. Omzetting van nominale rentevoet naar reële rentevoet ............................................ 7-12
7. Berekening van kosten, verkoopprijs en winstmarge .................................................. 7-13
8. Dag- en datumberekeningen ....................................................................................... 7-14
9. Devaluatie ...................................................................................................................7-15
10. Obligatieberekeningen ................................................................................................ 7-17
11. Financiële berekeningen met gebruik van functies ..................................................... 7-20
Hoofdstuk 8 Programmeren
1. Basishandelingen voor het programmeren ................................................................... 8-1
2. Functietoetsen in de modus Program .......................................................................... 8-2
3. De programma-inhoud wijzigen .................................................................................... 8-4
4. Bestandsbeheer ............................................................................................................ 8-6
5. Overzicht van de opdrachten ...................................................................................... 8-11
6. Rekenmachinefuncties gebruiken bij het programmeren ............................................ 8-28
7. Lijst met opdrachten in de modus Program ............................................................... 8-51
8. Wetenschappelijke CASIO-specifieke functieopdrachten
⇔ Tekstconversietabel ............................................................................................... 8-59
9. Programmablad ........................................................................................................... 8-66
Hoofdstuk 9 Spreadsheet
1. Basisfuncties en functiemenu van Spreadsheet ........................................................... 9-1
2. Basisberekeningen in spreadsheet ............................................................................... 9-3
3. Speciale opdrachten gebruiken in de modus Spreadsheet ....................................... 9-19
4. Voorwaardelijke opmaak ............................................................................................. 9-21
5. Statistische grafieken tekenen en statistische en regressieberekeningen maken ...... 9-27
6. Geheugen modus Spreadsheet ................................................................................. 9-34
Hoofdstuk 10 eActivity
1. Overzicht van eActivity ................................................................................................ 10-1
2. eActivity-functiemenu’s ............................................................................................... 10-2
iv
3. Bewerkingen op eActivity-bestanden .......................................................................... 10-4
4. Invoeren en bewerken van gegevens ......................................................................... 10-6
Hoofdstuk 11 Geheugenbeheer
1. Geheugenbeheer gebruiken ....................................................................................... 11-1
Hoofdstuk 12 Systeembeheer
1. Systeembeheer gebruiken ..........................................................................................12-1
2. Systeeminstellingen ....................................................................................................12-1
Hoofdstuk 13 Gegevenscommunicatie
1. Gegevenscommunicatie tussen de rekenmachine en een computer ......................... 13-3
2. Gegevenscommunicatie tussen twee rekenmachines .............................................. 13-10
3. De rekenmachine verbinden met een projector ........................................................ 13-16
Hoofdstuk 14 Geometry
1. Geometry -modusoverzicht ......................................................................................... 14-1
2. Objecten tekenen en bewerken ................................................................................ 14-11
3. De verschijning van het Geometry-scherm regelen .................................................. 14-33
4. Tekst en labels gebruiken in een schermafbeelding ................................................. 14-37
5. Gebruik van het afmetingenvenster .......................................................................... 14-41
6. Werken met animaties .............................................................................................. 14-56
Hoofdstuk 15 Picture Plot
1. Picture Plot-functiemenu’s .......................................................................................... 15-3
2. Picture Plot-bestanden beheren .................................................................................. 15-5
3. De functie Plot gebruiken ............................................................................................ 15-7
4. De lijst met punten gebruiken .................................................................................... 15-13
5. Functies die overeenkomen met de modus Graph ................................................... 15-18
Bijlage
1. Lijst met mogelijke foutmeldingen ................................................................................ α -1
2. Gebruikte intervallen .................................................................................................. α -14
E-CON3 Application (English)
1. E-CON3 Overview ......................................................................................................... ε-1
2. Using the Setup Wizard ................................................................................................
ε-2
3. Using Advanced Setup ..................................................................................................
ε-8
4. Using a Custom Probe ................................................................................................
ε-19
5. Using the MULTIMETER Mode ...................................................................................
ε-23
6. Using Setup Memory ...................................................................................................
ε-24
7. Using Program Converter ...........................................................................................
ε-27
8. Starting a Sampling Operation ....................................................................................
ε-30
9. Using Sample Data Memory .......................................................................................
ε-33
10. Using the Graph Analysis Tools to Graph Data ..........................................................
ε-35
11. Graph Analysis Tool Graph Screen Operations ..........................................................
ε-39
12. Calling E-CON3 Functions from an eActivity ..............................................................
ε-50
v
Eerste kennismaking — Lees dit eerst!
k Over deze gebruiksaanwijzing
u Math invoer/uitvoer-modus en -weergave
Volgens de oorspronkelijke standaardinstellingen van de rekenmachine wordt de “Math
invoer/uitvoer-modus” gebruikt, die de natuurlijke schrijfwijze en de weergave van
rekenkundige uitdrukkingen ondersteunt. Dit betekent dat u breuken, wortels, afgeleiden en
andere uitdrukkingen kunt invoeren zoals ze worden geschreven. In de “Math invoer/uitvoer-
modus” worden de meeste resultaten ook weergegeven in natuurlijke schrijfwijze.
U kunt ook de “Lineaire invoer/uitvoer-modus” selecteren, voor invoer en weergave van
berekeningen op één enkele regel.
De voorbeelden uit deze gebruiksaanwijzing komen meestal uit de Math invoer/uitvoer-
modus. Voorbeelden met de Lineaire invoer/uitvoer-modus worden gemarkeerd met
“<Lineaire invoer/uitvoer-modus>”.
• Voor meer details over schakelen tussen de Math invoer/uitvoer-modus en Lineaire
invoer/uitvoer-modus, zie “Input/Output”-modusinstelling onder “Werken met het
configuratiescherm” (pagina 1-32).
• Meer informatie over de invoer en weergave in de Math invoer/uitvoer-modus vindt u onder
“De Math invoer/uitvoer-modus gebruiken” (pagina 1-13).
u !x( ')
Dit betekent dat u moet drukken op ! en daarna op x, om een symbool ' in te voeren.
Toetsencombinaties worden als volgt aangegeven: Eerst wordt de toetsmarkering aangeduid,
gevolgd door het in te voeren teken of de opdracht tussen haakjes.
u m Equation
Dit betekent dat u eerst moet drukken op m en de cursortoetsen ( f, c, d, e)
moet gebruiken om de modus Equation te selecteren. Vervolgens drukt u op w. Voer de
volgende bewerkingen uit om vanuit het hoofdmenu een modus op te roepen.
u Functietoetsen en menu’s
• U kunt diverse bewerkingen op deze rekenmachine uitvoeren door te drukken op de
functietoetsen 1 tot 6. De aan elke functietoets toegewezen bewerking varieert
afhankelijk van de actieve modus van de rekenmachine. De bewerking die aan de actieve
modus is toegewezen, wordt aangeduid door functiemenu’s onder aan het scherm.
• In deze gebruiksaanwijzing wordt de aan een functietoets toegewezen bewerking tussen
haakjes aangeduid, gevolgd door de bijbehorende toetsmarkering. 1(Comp) bijvoorbeeld
betekent dat u door te drukken op 1{Comp} selecteert, wat ook in het functiemenu wordt
weergegeven.
• Als ( g) in het functiemenu is aangeduid voor toets 6, betekent dit dat u door te drukken
op 6 de volgende of vorige pagina met menuopties weergeeft.
0
vi
u Menutitels
• Menutitels in de gebruiksaanwijzing duiden ook aan welke toets(en) u moet gebruiken om
het bijbehorende menu te openen. Het gebruik van de toets(en) voor een menu dat wordt
weergegeven door te drukken op K en daarna op {LIST}, wordt als volgt weergegeven:
[OPTN] - [LIST] .
• Het gebruik van de toetsen 6( g) om naar een andere menupagina te gaan, wordt niet
weergegeven in de menutitel.
u Lijst met opdrachten
In de lijst met opdrachten in de modus Program (pagina 8-51) vindt u een grafisch
stroomdiagram met de verschillende menu’s met functietoetsen, en wordt uitgelegd hoe u
naar de menu’s met de gewenste opdrachten gaat.
Voorbeeld: De volgende bewerking geeft Xfct weer: [VARS] - [FACTOR] - [Xfct]
k De helderheid van het scherm aanpassen
Pas de helderheid aan wanneer de objecten op het scherm niet goed zichtbaar zijn.
1. Gebruik de cursortoetsen ( f, c, d, e) om het pictogram System te selecteren en
druk op w, en vervolgens op 1(DISPLAY) om de helderheid van het scherm aan te
passen.
2. Pas de helderheid aan.
• Druk op de cursortoets e om de schermweergave lichter te maken.
• Druk op de cursortoets d om de schermweergave donkerder te maken.
• Druk op 1(INITIAL) om de helderheid van het scherm terug op de fabrieksinstelling te
zetten.
3. Druk op m om het aanpassingsscherm te verlaten.
k Examenmodus
De Examenmodus plaatst enkele limieten op de rekenmachinefuncties, zodat de
rekenmachine kan worden gebruikt tijdens een examen of test. Gebruik de Examenmodus
alleen wanneer u daadwerkelijk een examen of test doet.
Als u naar de Examenmodus gaat wordt de werking van de rekenmachine beïnvloed zoals
hieronder beschreven.
• De volgende modi en functies zijn uitgeschakeld: modus eActivity, modus Memory,
E-CON3-modus, modus Program, vectorcommando’s, programmacommando’s (^
(uitvoercommando), : (opdracht voor meervoudige instructies), _ (nieuwe regel-opdracht)),
gegevensoverdracht, add-inapplicaties, add-intalen, toegang tot het opslaggeheugen,
bewerken van gebruikersnaam, OS-update.
vii
• Er wordt een back-up gemaakt van de gebruikersgegevens (hoofdgeheugen). De back-
upgegevens worden hersteld wanneer u de Examenmodus afsluit. Alle gegevens die
tijdens een sessie van de Examenmodus zijn gemaakt, worden verwijderd wanneer de
Examenmodus wordt afgesloten.
u De Examenmodus openen
1. Druk op !o(OFF) om de rekenmachine uit te schakelen.
2. Druk op de toets o terwijl u de toetsen c en h ingedrukt houdt.
• Hiermee wordt het onderstaande dialoogvenster weergegeven.
3. Druk op 1(Yes).
• Lees het bericht in het dialoogvenster dat verschijnt.
4. Druk op 2.
• Hiermee wordt het onderstaande dialoogvenster weergegeven.
5. Druk op J.
• Alleen onderstaande instellingen worden bewaard voordat u naar de Examenmodus gaat.
Input/Output, Frac Result, Angle, Complex Mode, Display, Q1Q3 Type, Language, Function
menu language, Battery Type
u Rekenmachinegebruik in de Examenmodus
• Door de Examenmodus te openen, is het volledige displayscherm groen omrand. Er
verschijnt ook een knipperend pictogram (
) op het display. De knippersnelheid van het
pictogram vertraagt na ongeveer 15 minuten na het openen van de Examenmodus.
Pictogram
Groene rand
• In de Examenmodus is de automatische uitschakeltijd ingesteld op ongeveer 60 minuten.
viii
• Door op a- te drukken, wordt het onderstaande dialoogvenster weergegeven. Het
dialoogvenster geeft de verstreken tijd weer in de Examenmodus.
U kunt de teller van de verstreken tijd opnieuw starten door een van onderstaande
handelingen uit te voeren.
- Druk op de knop RESTAR.
- Verwijder de batterijen uit de rekenmachine.
- Gegevens hoofdgeheugen verwijderen.
- Ga opnieuw naar de Examenmodus terwijl u al in de Examenmodus bent.
• In de onderstaande tabel ziet u hoe bepaalde bewerkingen de Examenmodus beïnvloeden.
Als u dit doet:
De rekenmachine blijft in de
Examenmodus.
De gegevensinvoer in de
Examenmodus blijft behouden.
Schakel de voeding uit en
opnieuw in
Ja Ja
Druk op de knop RESTART Ja Nee
Verwijder de batterijen uit de
rekenmachine
Ja Nee
Gegevens hoofdgeheugen
verwijderen
Ja Nee
u De Examenmodus afsluiten
Er zijn drie manieren om de Examenmodus af te sluiten.
(1) De Examenmodus afsluiten door aan te sluiten op een computer
1. Gebruik de USB-kabel om de rekenmachine die in de Examenmodus is aan te sluiten
op een computer.
2. Wanneer de “Select Connection Mode” verschijnt op de rekenmachine, drukt u op de
rekenmachine op de toets 1.
3. Open het rekenmachinestation op de computer.
4. Kopieer of verwijder alle bestanden op het rekenmachinestation op de computer.
5. Verbreek de verbinding tussen de rekenmachine en de computer.
• Het onderstaande dialoogvenster verschijnt wanneer u de Examenmodus afsluit.
ix
(2) De Examenmodus afsluiten door 12 uur te wachten
Ongeveer 12 uur nadat de Examenmodus werd geopend, zal de Examenmodus
automatisch worden afgesloten door de rekenmachine aan te zetten.
Belangrijk!
Als u op de knop RESTART drukt, of als u de batterijen vervangt voordat u de
rekenmachine inschakelt, wordt de Examenmodus opnieuw geopend bij het inschakelen,
zelfs als er 12 uur voorbij zijn gegaan.
(3) De Examenmodus afsluiten door een andere rekenmachine aan te sluiten
1. Ga op de rekenmachine die in de Examenmodus is (Rekenmachine A) naar de Link-
modus en druk dan op 4(CABLE)2(3PIN).
2. Gebruik de SB-62 kabel om Rekenmachine A aan te sluiten op een andere
rekenmachine die niet in de Examenmodus is (Rekenmachine B).
3. Druk op Rekenmachine A op 2(RECV).
4. Ga op Rekenmachine B* naar de Link-modus en druk vervolgens op 3(EXAM)
1(UNLOCK)1(Yes).
• U kunt ook alle gegevens overdragen van Rekenmachine B naar Rekenmachine A.
Voorbeeld: Om de instellingsgegevens over te dragen naar Rekenmachine A
1. Ga op Rekenmachine B naar de Link-modus en druk vervolgens op
1(TRANSMIT)1(MAIN)1(SELECT).
2. Gebruik c en f om “SETUP” te selecteren.
3. Druk op 1(SELECT)6(TRANSMIT)1(Yes).
* Rekenmachine met Examenmodus functie
• De groene rand en het knipperend pictogram (
) verdwijnen van het display wanneer de
Examenmodus wordt afgesloten.
u Het Helpbestand van de Examenmodus weergeven
U kunt het Helpbestand van de Examenmodus weergeven in de Link-modus
3(EXAM)2(ENTER) ... Toont hulp over het openen van de Examenmodus.
3(EXAM)3(APP) ... Toont hulp over de modi en functies die worden uitgeschakeld in de
Examenmodus.
3(EXAM)4(EXIT) ... Toont hulp over het afsluiten van de Examenmodus.
1-1
Hoofdstuk 1 Basisbewerking
1. Toetsen
k Tabel met toetsen
Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina
Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina
2-1
1-31 1-32
1-2
2-16
2-16
2-1
2-1,
2-23
2-1 2-7
2-36
2-16
2-9
5-52 5-5 5-50 5-54
5-2,
5-33
5-8
1-27
2-16
2-17
2-17
1-22,
2-23
2-232-23
1-19
1-8
2-1
2-1
2-11
2-1
1-7,1-17
2-1
1-12
2-16
2-9
1-11
5-4,
5-15
2-49
1-36
1-12
3-3
2-36
10-21 10-19
2-16
1-2 2-16
1-16
1-28 1-3
1
1-2
k Toetsmarkeringen
Nogal wat toetsen van de rekenmachine worden voor meerdere functies gebruikt. Deze
functies worden met behulp van een kleurcode aangeduid, zodat u zeer snel en gemakkelijk
kunt vinden wat u nodig hebt.
Functie Intoetsen
1
log
l
2
10
x
!l
3
B
al
Hieronder staat de beschrijving van de kleurcodes die voor toetsmarkeringen worden gebruikt.
Kleur Intoetsen
Geel
Druk eerst op ! en daarna op de gewenste toets.
Rood
Druk eerst op a en daarna op de gewenste toets.
•
Vergrendeling van de alfanumerieke toetsen
Wanneer u drukt op a en daarna op een toets om een alfabetisch teken in te voeren,
keert het toetsenbord onmiddellijk terug naar de hoofdfuncties.
Als u drukt op ! en daarna op a, wordt de alfanumerieke invoer vergrendeld tot u
nogmaals drukt op a.
1-3
2. Weergave
k Pictogrammen selecteren
In dit gedeelte wordt uitgelegd hoe u een pictogram in het hoofdmenu aanklikt om de
gewenste modus op te roepen.
u Een pictogram aanklikken
1. Druk op m om het hoofdmenu weer te geven.
2. Gebruik de cursortoetsen (d, e, f, c) om het
gewenste pictogram aan te klikken.
3. Druk op w om het beginscherm te openen van de modus waarvan het pictogram werd
geselecteerd.
• U kunt ook naar een bepaalde modus gaan zonder het bijbehorende pictogram in het
hoofdmenu aan te klikken. Daarvoor voert u het nummer of de letter rechtsboven in het
pictogram in.
Hieronder wordt de betekenis van elk pictogram uitgelegd.
Pictogram
Naam van de
modus
Beschrijving
Run-Matrix Kies deze modus om rekenkundige berekeningen,
functieberekeningen, twee-, acht-, tien-, zestientallige
berekeningen, matrixberekeningen en vectorberekeningen te
maken.
Statistics Kies deze modus om statistische berekeningen met één
variabele (standaardafwijking) of met twee variabelen
(regressie) te maken, tests uit te voeren, gegevens te
analyseren en statistische grafieken te tekenen.
eActivity In de modus eActivity kunt u tekst, wiskundige uitdrukkingen
en andere gegevens invoeren in een soort notitieblok.
Kies deze modus om tekst of formules of ingebouwde
toepassingsgegevens in een bestand op te slaan.
Spreadsheet Kies deze modus om spreadsheetberekeningen uit te voeren.
Elk bestand bevat een spreadsheet met 26 kolommen × 999
rijen. Naast de ingebouwde opdrachten van de rekenmachine
en de opdrachten van de modus Spreadsheet kunt u
ook statistische berekeningen uitvoeren en grafieken van
statistische gegevens opmaken. Hiervoor gaat u op dezelfde
manier te werk als in de modus Statistics.
Graph Kies deze modus om grafiekfuncties op te slaan en om de
grafiek van deze functies te tekenen.
Geselecteerd pictogram
1-4
Pictogram
Naam van de
modus
Beschrijving
Dyna Graph
(
Dynamische grafieken
)
Kies deze modus om grafiekfuncties op te slaan en om de
grafiek van deze functies te tekenen voor de verschillende
waarden van die parameter.
Table Kies deze modus om de grafiekfuncties op te slaan, om er
een numerieke tabel van te berekenen met verschillende
oplossingen gezien de toegewezen waarden aan de variabelen
wijzigen en om de grafiek ervan te tekenen.
Recursion Kies deze modus om rijen en reeksen op te slaan, om van
een aantal termen de tabel te berekenen en om grafische
voorstellingen van rijen en reeksen te tekenen.
Conic Graphs Kies deze modus om grafieken van kegelsneden te tekenen.
Equation Kies deze modus om stelsels vergelijkingen van de eerste
graad (2 tot 6 onbekenden) op te lossen en om vergelijkingen
van een hogere graad, van de tweede tot de zesde graad, op
te lossen.
Program Kies deze modus om programma’s op te slaan in de
programmazone en om ze uit te voeren.
Financial Kies deze modus om financiële berekeningen te maken en om
de cashflow- en andere soorten grafieken op te maken.
E-CON3 Kies deze modus om de optioneel beschikbare Data Logger te
controleren.
Link Kies deze modus om de in het geheugen opgeslagen
gegevens door te sturen naar een ander toestel of een
computer.
Memory Kies deze modus om te controleren hoeveel geheugenruimte
er gebruikt wordt en hoeveel nog vrij is.
System Kies deze modus om het geheugen te initialiseren (reset),
de helderheid van het scherm in te stellen en andere
systeeminstellingen op te geven.
Geometry Gebruik deze modus om geometrische objecten te tekenen en
te analyseren.
Picture Plot* Gebruik deze modus om punten (die overeenkomen
met coördinaten) uit te zetten in een grafiek op het
scherm en diverse analyses op de uitgezette gegevens
(coördinaatwaarden) uit te voeren.
Conversion Dit pictogram verschijnt wanneer de invoegtoepassing
“Metric Conversion” is geïnstalleerd. Het is geen
functiemoduspictogram. Wanneer “Metric Conversion” is
geïnstalleerd, verschijnt dit pictogram op het CONVERT menu
dat een onderdeel van het optiemenu (OPTN) is.
Voor meer informatie over het optiemenu (OPTN), zie pagina
1-27. Voor informatie over het gebruik van het CONVERT
menu, zie “Metrieke omzetting” (pagina 2-64).
* Gebruikers van fx-CG20 AU: Installeer de invoegtoepassing Picture Plot.
1-5
k Over het functiemenu
Met de functietoetsen (1 tot 6) kunt u de menu’s en opdrachten oproepen in de menubalk
onder aan het scherm. De vorm duidt aan of een item op de menubalk een menu of een
opdracht is.
k Statusbalk
Op de statusbalk worden berichten en de huidige status van de rekenmachine aangegeven.
Deze balk wordt altijd boven aan het scherm weergegeven.
• Met pictogrammen wordt de informatie weergegeven die hieronder wordt beschreven.
Pictogram: Betekenis:
Het batterijniveau. Weergegeven pictogrammen (van links naar rechts):
Niveau 3, Niveau 2, Niveau 1, Leeg. Zie “Waarschuwing bij te zwakke
batterijen” (pagina 1-38) voor meer informatie.
Belangrijk!
Als het pictogram Niveau 1 (
) verschijnt, moet u de batterijen
onmiddellijk vervangen. Raadpleeg de afzonderlijke “Gebruiksaanwijzing
voor de hardware” voor details over het vervangen van de batterijen.
Er wordt een berekening uitgevoerd.
!-toets is ingedrukt en de rekenmachine wacht op de volgende
toetsbewerking.
a-toets is ingedrukt en de rekenmachine wacht op de volgende
toetsbewerking. Het pictogram
geeft aan dat de invoer van kleine
letters is geactiveerd (alleen in de modus eActivity en Program).
De vergrendeling van alfanumerieke invoer (pagina 1-2) is actief.
!i(CLIP) is ingedrukt en de rekenmachine wacht op de invoer van
een bereik (pagina 1-11).
Instelling “Input/Output” configureren.
Instelling “Angle” configureren.
Instelling “Display” configureren.
Instelling “Frac Result” configureren.
Instelling “Complex Mode” configureren.
• Zie “Werken met het configuratiescherm” (pagina 1-32) voor details over het
configuratiescherm.
• Zie de hoofdstukken over de verschillende toepassingen voor informatie over de specifieke
pictogrammen en berichten.
1-6
k Weergave op het scherm
Op deze rekenmachine worden twee weergavetypes gebruikt: tekstweergave en
grafiekweergave. Bij tekstweergave kunnen er 21 tekens naast elkaar en 8 regels onder
elkaar staan. De onderste regel waarop de submenu’s verschijnen is daarbij inbegrepen. Bij
grafiekweergave is er een gebied beschikbaar van 384 pixels (breedte) × 216 pixels (hoogte).
Tekstweergave Grafiekweergave
k Normale weergave
De rekenmachine geeft getallen met ten hoogste 10 cijfers weer. Getallen met meer cijfers
worden automatisch omgezet in de wetenschappelijke schrijfwijze.
u Interpretatie van de wetenschappelijke schrijfwijze
1.2
E
+12 wil zeggen dat het resultaat gelijk is aan 1,2 × 10
12
. Om de gewone decimale
schrijfwijze van dit getal te krijgen, moet u de komma in 1,2 twaalf plaatsen naar rechts
verschuiven, aangezien de exponent positief is. Het resultaat is dus 1.200.000.000.000.
1.2
E
–03 wil zeggen dat het resultaat gelijk is aan 1,2 × 10
–3
. Om de gewone decimale
schrijfwijze van dit getal te krijgen, moet u de komma in 1,2 drie plaatsen naar links
verschuiven, aangezien de exponent negatief is. Het resultaat is dus 0,0012.
U kunt twee verschillende intervallen gebruiken om automatisch over te schakelen op de
normale weergave.
Norm 1 ................... 10
–2
(0,01) > |x|, |x| > 10
10
Norm 2 ................... 10
–9
(0,000000001) > |x|, |x| > 10
10
In deze handleiding staat het toestel steeds in Norm 1.
Op pagina 2-13 wordt uitgelegd hoe u van Norm 1 naar Norm 2 schakelt en omgekeerd.
1-7
k Weergave van speciale formaten
Deze rekenmachine gebruikt een karakteristieke weergave voor gebroken vormen,
zestientallig geschreven getallen en voor de zestigdelige graden (DMS).
u Breuken
....................Betekent: 456
12
23
u Zestientallig geschreven getallen
.................... Betekent: 0ABCDEF1
(16)
, wat gelijk is aan
180150001
(10)
u Zestigdelige graden
....................Betekent: 12° 34’ 56,78”
• Er bestaan nog andere aanduidingen of symbolen die de rekenmachine gebruikt. Indien
nodig zullen die besproken worden op het ogenblik dat ze voorkomen in deze handleiding.
3. Berekeningen invoeren en wijzigen
k Berekeningen invoeren
Als u klaar bent om een berekening in te toetsen, druk dan eerst op A om het scherm leeg
te maken. Toets vervolgens de gewenste berekeningsformules in, precies zoals ze (van links
naar rechts) opgeschreven zijn. Druk ten slotte op w om het resultaat te krijgen.
Voorbeeld 2 + 3 – 4 + 10 =
Ac+d-e+baw
k Berekeningen wijzigen
Gebruik d en e om de cursor op de plaats te zetten waar u iets wilt veranderen, en ga dan
verder zoals in de gevallen hieronder beschreven. Als u de verandering hebt aangebracht,
kunt u de berekening opnieuw laten uitvoeren door op w te drukken. U kunt ook e
gebruiken om naar het einde van de berekening te gaan en meer in te voeren.
• U kunt invoegen of overschrijven selecteren als invoer*
1
. Bij overschrijven vervangt de tekst
die u invoert de tekst op de huidige plaats van de cursor. U kunt schakelen tussen invoegen
en overschrijven met de bewerking: !D(INS). De cursor wordt weergegeven als “ ” voor
invoegbewerkingen en als “ ” voor overschrijfbewerkingen.
*
1
U kunt alleen omschakelen tussen invoegen en overschrijven wanneer de Lineaire invoer/
uitvoer-modus (pagina 1-32) is geselecteerd.
1-8
u Een stap wijzigen
Voorbeeld Verander cos60 in sin60
Acga
ddd
D
s
u Een stap wissen
Voorbeeld Vervang 369 × × 2 door 369 × 2
Adgj**c
dD
In de invoegmodus werkt de toets D als backspacetoets.
u Een stap invoegen
Voorbeeld Vervang 2,36
2
door sin2,36
2
Ac.dgx
ddddddd
s
k De kleur van de haakjes tijdens het invoeren van berekeningsformules
Tijdens het invoeren en bewerken van berekeningsformules worden de haakjes aangeduid
met een kleurcode. Op die manier kunt u gemakkelijker controleren of de bewerkingen
haakjes-openen en haakjes-sluiten overeenkomen.
Bij het toewijzen van kleuren aan haakjes worden de volgende regels gehanteerd.
• Als er geneste haakjes zijn, worden de kleuren toegewezen vanaf de buitenste haakjes naar
de binnenste haakjes. De kleuren worden in deze volgorde toegewezen: blauw, rood, groen,
magenta, zwart. Als er meer dan vijf geneste niveaus zijn, wordt de kleurtoewijzing herhaald,
te beginnen met blauw.
1-9
• Als u een bewerking haakje-sluiten invoert, krijgt dit dezelfde kleur als de overeenkomstige
bewerking haakje-openen.
• De haakjes van uitdrukkingen tussen haakjes op hetzelfde niveau krijgen dezelfde kleur.
Wanneer u een berekening uitvoert, worden alle haakjes zwart.
k Gebruik van de herhalingsfunctie
De herhalingsfunctie slaat de invoer van de laatste berekening op in het herhalingsgeheugen.
De inhoud van het herhalingsgeheugen verschijnt als u drukt op d of op e.
Als u drukt op e, verschijnt de berekening met de cursor aan het begin. Als u drukt op
d, verschijnt de berekening met de cursor aan het einde. U kunt de invoer wijzigen en de
berekening opnieuw uitvoeren.
• Het herhalingsgeheugen kan alleen gebruikt worden tijdens de Lineaire invoer/uitvoer-
modus. Tijdens de Math invoer/uitvoer-modus wordt de geschiedenisfunctie gebruikt in
plaats van het herhalingsgeheugen. Zie de “Geschiedenisfunctie” (pagina 1-21) voor details.
Voorbeeld 1 Bereken achtereenvolgens
4,12 × 6,4 = 26,368
4,12 × 7,1 = 29,252
Ae.bc*g.ew
dddd
!D(INS)
h.b
w
1-10
Nadat u op A hebt gedrukt, kunt u door te drukken op f of c de vorige berekeningen, in
volgorde van de laatste naar de eerste (multi-herhalingsfunctie), oproepen. Met e en/of d
kunt u de cursor in een van die berekeningen verplaatsen om veranderingen aan te brengen
en een nieuwe berekening te maken.
Voorbeeld 2
Abcd+efgw
cde-fghw
A
f (De laatst ingevoerde berekening)
f (De voorlaatst ingevoerde berekening)
• Het herhalingsgeheugen wordt pas gewist als er een nieuwe bewerking wordt uitgevoerd.
• Het herhalingsgeheugen wordt dus niet gewist wanneer u drukt op A. U kunt dus een
invoer opnieuw oproepen nadat u op A hebt gedrukt.
k Iets veranderen in een originele invoer
Voorbeeld 14 ÷ 0 × 2,3 is ingevoerd in plaats van 14 ÷ 10 × 2,3
Abe/a*c.d
w
Druk op J.
De cursor gaat automatisch op de plaats van
de fout staan.
Verander de invoer waar nodig.
db
Laat opnieuw berekenen.
w
1-11
k Gegevens kopiëren en plakken via het klembord
U kunt een functie, opdracht of andere invoer naar het klembord kopiëren (of knippen), en de
inhoud van het klembord vervolgens op een andere plaats plakken.
Opmerking
Wat u in de Math invoer/uitvoer-modus kunt kopiëren (of knippen) is afhankelijk van de
bewegingsvrijheid van de cursor. Bij uitdrukkingen met haakjes kunt u een willekeurig bereik in
de uitdrukking tussen haakjes of de hele uitdrukking tussen haakjes selecteren.
u Het kopieerbereik opgeven
1. Plaats de cursor ( ) aan het begin of het einde van het bereik met de te knippen tekst en
druk op !i(CLIP).
• Op de statusbalk verschijnt
.
2. Gebruik de cursortoetsen om de cursor te verplaatsen en het bereik met de te kopiëren
tekst aan te klikken.
3. Druk op 1(COPY) om de geselecteerde tekst naar het klembord te kopiëren en de modus
voor het opgeven van het kopieerbereik te verlaten.
De geselecteerde tekens
veranderen niet tijdens het
kopiëren.
Als u de tekstselectie wilt annuleren zonder te kopiëren, drukt u op J.
u Tekst knippen
1. Plaats de cursor ( ) aan het begin of het einde van het bereik met de te knippen tekst en
druk op !i(CLIP).
• Op de statusbalk verschijnt
.
2. Gebruik de cursortoetsen om de cursor te verplaatsen en het bereik met de te knippen tekst
aan te klikken.
3. Druk op 2(CUT) om de geselecteerde tekst naar het klembord te knippen.
Bij het knippen worden de
oorspronkelijke tekens gewist.
1-12
u Tekst plakken
Plaats de cursor op de positie waar u de tekst wilt plakken en druk op !j(PASTE). De
inhoud van het klembord wordt op de cursorpositie geplakt.
A
!j(PASTE)
k Catalogusfunctie
De catalogus is een alfabetische lijst met alle beschikbare opdrachten op deze rekenmachine.
U kunt een opdracht invoeren door de catalogus op te roepen en vervolgens de opdracht te
selecteren.
u De catalogus gebruiken om een opdracht in te voeren
1. Druk op !e(CATALOG) om een alfabetische catalogus van de opdrachten weer te
geven.
• Het scherm dat het eerst verschijnt, is het laatste dat u gebruikte voor invoer van een
opdracht.
2. Druk op 6(CAT) om de lijst met categorieën weer te geven.
• U kunt deze stap overslaan en desgewenst direct
doorgaan naar stap 5.
3. Gebruik de cursortoetsen (f, c) om de opdrachtcategorie te markeren en druk
vervolgens op 1(EXE) of w.
• Hierdoor wordt een lijst met opdrachten weergegeven, in de categorie die u selecteerde.
4. Druk op de eerste letter van de opdracht die u wilt invoeren. Hierdoor wordt de eerste
opdracht weergegeven die begint met die letter.
5. Gebruik de cursortoetsen (f, c) om de opdrachtcategorie te markeren en druk
vervolgens op 1(INPUT) of w.
Voorbeeld De catalogus gebruiken om de opdracht Cash_IRR( in te voeren
A!e(CATALOG)I(C)c~cw
Als u op J of !J(QUIT) drukt, wordt de catalogus gesloten.
1-13
4. De Math invoer/uitvoer-modus gebruiken
Wanneer u in het configuratiescherm “Math” als “Input/Output”-modus selecteert (zie pagina
1-32), wordt de Math invoer/uitvoer-modus ingeschakeld. Hier kunt u functies weergeven en in
natuurlijke schrijfwijze intoetsen, zoals deze in uw handboek staan.
• De bewerkingen in dit gedeelte worden uitgevoerd in de Math invoer/uitvoer-modus. De
oorspronkelijke standaardinstelling voor deze rekenmachine is de Math invoer/uitvoer-
modus. Als u de Lineaire invoer/uitvoer-modus wijzigt, schakelt u over naar de Math
invoer/uitvoer-modus voordat u bewerkingen uitvoert in dit gedeelte. Zie “Werken met het
configuratiescherm” (pagina 1-32) voor informatie over hoe te schakelen tussen de modi.
• In de Math invoer/uitvoer-modus worden alle gegevens in invoegmodus (niet in
overschrijfmodus) ingevoerd. Let op: de bewerking !D(INS) (zie pagina 1-7) die u in
de Lineaire invoer/uitvoer-modus gebruikt om gegevens in invoegmodus in te voeren, heeft
een totaal andere functie in de Math invoer/uitvoer-modus. Meer informatie vindt u onder
“Waarden en uitdrukkingen gebruiken als argumenten” (pagina 1-17).
• Tenzij uitdrukkelijk anders aangegeven, worden alle bewerkingen in dit gedeelte in de modus
Run-Matrix uitgevoerd.
k Bewerkingen invoeren in de Math invoer/uitvoer-modus
u Functies en symbolen in de Math invoer/uitvoer-modus
Met de hieronder aangegeven functies en symbolen kunt u in natuurlijke schrijfwijze gegevens
invoeren in de Math invoer/uitvoer-modus. In de kolom “Bytes” staat het aantal geheugenbytes
dat voor de invoer in de Math invoer/uitvoer-modus wordt gebruikt.
Functie/symbool Intoetsen Bytes
Onechte breuk
v
9
Gemengde breuk*
1
!v(&)
14
Macht
M
4
Kwadraat
x
4
Negatieve macht (reciproque of
omgekeerde)
!)(
x
–1
)
5
'
!x(')
6
Derdemachtswortel
!((
3
')
9
Machtswortel
!M(
x
')
9
e
x
!I(e
x
)
6
10
x
!l(10
x
)
6
log(a,b) (Invoer via het menu MATH*
2
) 7
Abs (absolute waarde) (Invoer via het menu MATH*
2
) 6
Eerste afgeleide (Invoer via het menu MATH*
2
) 7
Tweede afgeleide (Invoer via het menu MATH*
2
) 7
Integraal*
3
(Invoer via het menu MATH*
2
) 8
Σ (Sommatieberekening*
4
)
(Invoer via het menu MATH*
2
) 11
1-14
Functie/symbool Intoetsen Bytes
Matrix, vector (Invoer via het menu MATH*
2
) 14*
5
Haakjes
( en )
1
Accolades (gebruikt tijdens lijstinvoer)
!*( { ) en !/( } )
1
Vierkante haken (gebruikt tijdens matrix-/
vectorinvoer)
!+( [ ) en !-( ] )
1
*
1
Gemengde breuken zijn alleen mogelijk in de Math invoer/uitvoer-modus.
*
2
Meer informatie over de invoer van functies via het functiemenu MATH vindt u onder
“Gebruik van het menu MATH” hieronder.
*
3
In de Math invoer/uitvoer-modus kunt u geen tolerantiewaarde opgeven. Kies de Lineaire
invoer/uitvoer-modus om tolerantiewaarden op te geven.
*
4
Voor sommatieberekeningen (Σ) in de Math invoer/uitvoer-modus is de toename (pitch)
altijd 1. Kies de Lineaire invoer/uitvoer-modus als u een andere toename wilt gebruiken.
*
5
Dit is het aantal bytes voor een matrix van 2 × 2.
u Gebruik van het menu MATH
Druk in de modus Run-Matrix op 4(MATH) om het menu MATH weer te geven.
Via dit menu kunt u matrices, afgeleiden, integralen, enz., in natuurlijke schrijfwijze invoeren.
• {MAT/VCT} ... opent het submenu MAT/VCT voor invoer van matrices/vectors in natuurlijke
schrijfwijze
• {2×2} ... invoer van een matrix van 2 × 2
• {3×3} ... invoer van een matrix van 3 × 3
• {
m×n} ... invoer van een matrix/vector met m rijen en n kolommen (tot 6 × 6)
• {2×1} ... invoer van een vector van 2 × 1
• {3×1} ... invoer van een vector van 3 × 1
• {1×2} ... invoer van een vector van 1 × 2
• {1×3} ... invoer van een vector van 1 × 3
• {log
a
b} ... invoer van de logaritme log
a
b in natuurlijke schrijfwijze
• {Abs} ... invoer van de absolute waarde |X| in natuurlijke schrijfwijze
• {d/d
x} ... invoer van eerste afgeleide in natuurlijke schrijfwijze
dx
d
f
(
x
)
x
=
a
• {d
2
/dx
2
} ... invoer van tweede afgeleide in natuurlijke schrijfwijze
dx
2
d
2
f
(
x
)
x
=
a
• {∫dx} … invoer van integraal in natuurlijke schrijfwijze
f
(
x
)
dx
a
b
• {Σ(} … invoer van sommatie (Σ) in natuurlijke schrijfwijze
f
(
x
)
x=α
β
α
Σ
1-15
u Invoervoorbeelden in de Math invoer/uitvoer-modus
In dit gedeelte vindt u enkele voorbeelden van het functiemenu MATH en andere toetsen die u
in de Math invoer/uitvoer-modus kunt gebruiken. Let altijd op de juiste cursorpositie wanneer u
getallen en gegevens invoert.
Voorbeeld 1 Voer 2
3
+ 1 in
AcM
d
e
+b
w
Voorbeeld 2 Voer
(
)
1+
2
5
2
in
A(b+
v
cc
f
e
)x
w
1-16
Voorbeeld 3 Voer
1+
x
+ 1
dx
0
1
in
Ab+4(MATH)6(g)1(
∫
dx)
v+b
ea
fb
e
w
Voorbeeld 4 Voer
2 ×
1
2
2
1
2
2
in
Ac*4(MATH)1(MAT/VCT)1(2×2)
vbcc
ee
!x(')ce
e!x(')ceevbcc
w
1-17
u Als de berekening niet past in het weergavevenster
Een pijl naar rechts, naar links, omlaag of omhoog
betekent dat de berekening doorgaat in de door de pijl
aangegeven richting.
Als u een pijl ziet, kunt u met de cursortoetsen naar het
scherm bladeren en de gewenste gegevens bekijken.
u Invoerbeperkingen in de Math invoer/uitvoer-modus
Door bepaalde uitdrukkingen kan een rekenformule verticaal breder zijn dan één schermregel.
De maximaal toegestane verticale breedte van een rekenformule bedraagt ongeveer twee
weergaveschermen. Uitdrukkingen die groter zijn, kunt u niet invoeren.
u Waarden en uitdrukkingen gebruiken als argumenten
U kunt een eerder ingevoerde waarde of uitdrukking gebruiken als argument voor een functie.
Nadat u “(2+3)” hebt ingevoerd, bijvoorbeeld, kunt u dit gebruiken als het argument van ',
wat resulteert in
(2+3)
.
Voorbeeld
1. Plaats de cursor links van het gedeelte van de uitdrukking waarvan u het argument van de
ingevoegde functie wilt maken.
2. Druk op !D(INS).
• Hierdoor verandert het normale cursorteken in een invoegteken (
).
3. Druk op !x(') om de functie ' in te voegen.
• ' wordt ingevoegd en de uitdrukking tussen haakjes wordt het argument van deze
functie.
Zoals hierboven wordt aangegeven wordt de waarde of de uitdrukking aan de rechterkant
van de cursor na indrukken van !D(INS) het argument van de functie die daarna wordt
opgegeven. Het bereik in het argument bestaat uit alles tot het eerste haakje-openen aan
de rechterkant (indien aanwezig), of alles tot de eerste functie aan de rechterkant (sin(30),
log2(4), enz.).
1-18
Deze mogelijkheid kan worden gebruikt met de volgende functies.
Functie Intoetsen
Oorspronkelijke
uitdrukking
Uitdrukking na invoeging
Onechte breuk
v
Macht
M
'
!x(')
Derdemachtswortel
!((
3
')
Machtswortel
!M(
x
')
e
x
!I(e
x
)
10
x
!l(10
x
)
log(a,b)
4(MATH)2(log
a
b)
Absolute waarde
4(MATH)3(Abs)
Eerste afgeleide
4(MATH)4(d/d
x)
Tweede afgeleide
4(MATH)5(d
2
/dx
2
)
Integraal
4(MATH)6(g)
1(∫d
x)
Σ
(Sommatieberekening)
4(MATH)6(g)
2(Σ( )
• Druk in de Lineaire invoer/uitvoer-modus op !D(INS) om de invoegmodus te activeren.
Zie pagina 1-7 voor meer informatie.
u Berekeningen wijzigen in de Math invoer/uitvoer-modus
Om berekeningen in de Math invoer/uitvoer-modus te wijzigen gaat u vrijwel op dezelfde
manier te werk als in de Lineaire invoer/uitvoer-modus. Zie “Berekeningen wijzigen” (pagina 1-7)
voor meer informatie.
De Math invoer/uitvoer-modus en Lineaire invoer/uitvoer-modus verschillen echter op de
volgende punten.
• In de Lineaire invoer/uitvoer-modus kunt u gegevens in overschrijfmodus invoeren, in de
Math invoer/uitvoer-modus-niet. In de Math invoer/uitvoer-modus worden de gegevens altijd
op de huidige cursorpositie ingevoegd.
• Als u in de Math invoer/uitvoer-modus op D drukt, gaat de cursor één spatie achteruit.
1-19
• Merk de volgende bewerkingen van de cursor op die u kunt gebruiken bij het invoeren van
een berekening met de Math invoer/uitvoer-modus.
Om dit te doen: Drukt u op:
Verplaats de cursor van het einde van de berekening naar het begin
e
Verplaats de cursor van het begin van de berekening naar het einde
d
k Bewerkingen annuleren en opnieuw uitvoeren
U kunt de volgende procedures gebruiken tijdens de berekeningsinvoer in de Math invoer/
uitvoer-modus (tot u drukt op de toets w) om de laatste bewerking met de toets ongedaan te
maken en de toetsbewerking opnieuw uit te voeren die u net ongedaan hebt gemaakt.
- Als u het laatste gebruik van de toetsen wilt annuleren, drukt u op: aD(UNDO).
- Om het intoetsen opnieuw uit te voeren dat u net heeft geannuleerd, drukt u opnieuw op:
aD(UNDO).
• U kunt ook UNDO gebruiken om intoetsen van A te annuleren. Na indrukken van
A om een uitdrukking te wissen die u hebt ingevoerd, drukt u op aD(UNDO). De
schermweergave wordt hersteld naar de weergave zoals die was voordat u drukte op A.
• U kunt ook UNDO gebruiken om intoetsen te annuleren. Als u drukt op e tijdens de invoer
en vervolgens drukt op aD(UNDO), keert de cursor terug naar de positie voordat u
drukte op e.
• De UNDO-bewerking is uitgeschakeld als het toetsenbord alfanumeriek is vergrendeld.
Drukken op aD(UNDO) als het toetsenbord alfanumeriek is vergrendeld, voert dezelfde
verwijderbewerking uit als de toets D alleen.
Voorbeeld
b+vbe
D
aD(UNDO)
c
A
aD(UNDO)
1-20
k Resultaten weergeven in de Math invoer/uitvoer-modus
Breuken, matrices, vectoren en lijsten die in de Math invoer/uitvoer-modus worden
aangemaakt, worden in natuurlijke schrijfwijze weergegeven, zoals deze in uw handboek
staan.
Voorbeeldweergave van resultaten
• Breuken worden weergegeven als onechte breuken of als gemengde breuken,
afhankelijk van de instelling “Frac Result” in het configuratiescherm. Zie “Werken met het
configuratiescherm” (pagina 1-32) voor details.
• Matrices worden weergegeven in natuurlijke notatie, tot 6 × 6. Een matrix met meer dan zes
rijen of kolommen wordt weergegeven op het scherm MatAns, dat ook in de Lineaire invoer/
uitvoer-modus wordt gebruikt.
• Vectoren worden weergegeven in natuurlijke notatie, tot 1 × 6 of 6 × 1. Een vector met meer
dan zes rijen of kolommen wordt weergegeven op het scherm VctAns, dat ook in de Lineaire
invoer/uitvoer-modus wordt gebruikt.
• Lijsten worden weergegeven in natuurlijke notatie tot 20 elementen. Een lijst met meer dan
20 elementen wordt weergegeven op het scherm ListAns, dat ook in de Lineaire invoer/
uitvoer-modus wordt gebruikt.
• Een pijl naar links, naar rechts, omlaag of omhoog betekent dat meer gegevens staan in de
door de pijl aangegeven richting.
Met de cursortoetsen kunt u door het scherm bladeren en de gewenste gegevens bekijken.
• Als u drukt op 2(DELETE)1(DEL-LINE) terwijl een resultaat is geselecteerd, worden het
resultaat en de gebruikte berekening gewist.
• Het vermenigvuldigingsteken mag niet worden weggelaten direct vóór een onechte breuk of
een gemengde breuk. Voer in dit geval altijd het vermenigvuldigingsteken in.
Voorbeeld:
2×
2
5
c*cvf
• Het intoetsen van A M, x of !)(
x
–1
) kan niet onmiddellijk worden gevolgd door het
intoetsen van M, x of !)(x
–1
). Gebruik in dit geval haakjes om de toetscombinaties
gescheiden te houden.
Voorbeeld: (3
2
)
–1
(dx)!)(x
–1
)
1-21
k Geschiedenisfunctie
De geschiedenisfunctie bewaart de geschiedenis van rekenuitdrukkingen en resultaten van
de Math invoer/uitvoer-modus. Er worden maximaal 30 paar rekenuitdrukkingen en resultaten
bewaard.
b+cw
*cw
U kunt de wiskundige uitdrukkingen die bewaard worden door de geschiedenisfunctie
ook bewerken en opnieuw laten berekenen. Hierdoor worden alle uitdrukkingen opnieuw
berekend, te beginnen met de bewerkte uitdrukking.
Voorbeeld Verander “1+2” in “1+3” en voer de berekening opnieuw uit
Voer de volgende bewerking uit a.d.h.v. het bovenstaande voorbeeld.
ffffdDdw
• De lengte van de schuifbalk geeft een indruk van het aantal vermeldingen (wiskundige
uitdrukkingen en resultaten) dat de geschiedenis omvat. Hoe korter de balk, hoe hoger het
aantal vermeldingen.
• De waarde die opgeslagen is in het laatste resultaatgeheugen hangt altijd af van
het resultaat dat verkregen werd a.d.h.v. de laatst uitgevoerde bewerking. Als de
geschiedenisinhoud bewerkingen omvat die het laatste resultaatgeheugen gebruiken,
kan het bewerken van een berekening invloed hebben op de waarde in het laatste
resultaatgeheugen die gebruikt wordt in navolgende berekeningen.
- Als er een serie berekeningen is die het laatste resultaatgeheugen gebruiken met
inbegrip van de resultaten van de vorige berekening in de volgende berekening, dan
zal het bewerken van een berekening invloed hebben op de resultaten van alle andere
berekeningen die er op volgen.
- Als de inhoud van het laatste resultaatgeheugen deel uitmaakt van de eerste berekening
van de geschiedenis, is de inhoud van het laatste resultaatgeheugen “0” omdat er geen
berekening bestaat voor de eerste in de geschiedenis.
1-22
k Bewerkingen in de Math invoer/uitvoer-modus
Dit gedeelte geeft berekeningsvoorbeelden van de Math invoer/uitvoer-modus.
• Voor details over berekeningen, zie “Hoofdstuk 2 Handmatige berekeningen”.
u Functieberekeningen uitvoeren in de Math invoer/uitvoer-modus
Voorbeeld Invoer
=
4×5
6
10
3
( )
=
3
π
2
1
cos
(Angle: Rad)
log
2
8 = 3
123 = 1,988647795
7
2 + 3 ×
3
64 − 4 = 10
A6v4*5w
Ac(!E(π)v3e)w
A4(MATH)2(log
a
b) 2e8w
A!M(
x
') 7e123w
A2+3*!M(
x
') 3e64e-4w
4
3
= 0,1249387366log
A4(MATH)3(Abs)l3v4w
20
73
5
2
+ 3 =
4
1
A2v5e+3!v(()1e4w
10
23
+
2
3
1,5 + 2,3
i
=
i
A1.5+2.3!a(
i)wM
dx
d
( )
x
3
+ 4
x
2
+
x
− 6
x = 3
= 52
A4(MATH)4(d/dx)vM3e+4
vx+v-6e3w
2
x
2
+ 3
x
+ 4
dx
=
3
404
∫
5
1
A4(MATH)6(g)1(∫dx) 2vx+3v+4e1
e5w
(
k
2
− 3
k
+ 5
)
= 55
∑
k
=2
6
A4(MATH)6(g)2(Σ)a,(K)x-3a,(K)
+5ea,(K)e2e6w
1-23
k Matrix-/vectorberekeningen in de Math invoer/uitvoer-modus
u De dimensies van een matrix/vector vastleggen
1. Druk in de modus Run-Matrix op !m(SET UP)1(Math)J.
2. Druk op 4(MATH) om het menu MATH te openen.
3. Druk op 1(MAT/VCT) om het volgende menu te openen.
• {2×2} … invoer van een matrix van 2 × 2
• {3×3} … invoer van een matrix van 3 × 3
• {
m×n} … invoer van een matrix of vector met m rijen en × n kolommen (tot 6 × 6)
• {2×1} ... invoer van een vector van 2 × 1
• {3×1} ... invoer van een vector van 3 × 1
• {1×2} ... invoer van een vector van 1 × 2
• {1×3} ... invoer van een vector van 1 × 3
Voorbeeld Maak een matrix van 2 rijen × 3 kolommen
3(
m×n)
Voer het aantal rijen in.
cw
Voer het aantal kolommen in.
dw
w
1-24
u Elk element van een matrix een waarde toekennen
Voorbeeld Voer de onderstaande berekening uit
De volgende bewerking is het vervolg van het rekenvoorbeeld op de vorige pagina.
bebvceedde
bdveeefege
*iw
u Een matrix die is gemaakt in de Math invoer/uitvoer-modus toewijzen aan
een opgegeven matrixgeheugen
Voorbeeld Wijs het resultaat toe aan Mat J
!c(Mat)!-(Ans)a
!c(Mat)a)(J)w
• Als u drukt op D terwijl de cursor linksboven in de matrix staat, wordt de volledige matrix
gewist.
D
⇒
× 8
33
65
1
13
4
1
2
1-25
k Graph-modi en Equation-modus gebruiken in de Math invoer/uitvoer-
modus
Met de Math invoer/uitvoer-modus in de volgende modi kunt u numerieke uitdrukkingen
invoeren zoals die worden geschreven in uw tekstboek en berekeningsresultaten weergeven
in natuurlijke schrijfwijze.
Modi die invoer van uitdrukkingen ondersteunen zoals ze voorkomen in tekstboeken:
Run-Matrix, eActivity, Graph, Dyna Graph, Table, Recursion, Equation (SOLVER)
Modi die de natuurlijke schrijfwijze ondersteunen:
Run-Matrix, eActivity, Equation
De volgende verklaringen tonen Math invoer/uitvoer-modusbewerkingen in de modi Graph,
Dyna Graph, Table, Recursion en Equation, en natuurlijke weergave van resultaten in de
modus Equation.
• Zie de gedeelten waarin de verschillende berekeningen worden behandeld voor details.
• Zie “Bewerkingen invoeren in de Math invoer/uitvoer-modus” (pagina 1-13) en “Bewerkingen
in de Math invoer/uitvoer-modus” (pagina 1-22) voor details over berekeningen in de Math
invoer/uitvoer-modus en weergave van de resultaten in de modus Run-Matrix.
• Invoerbewerkingen en resultaten in de modus eActivity zijn dezelfde als die in de modus
Run-Matrix. Voor details over berekeningen in de modus eActivity, zie “Hoofdstuk 10
eActivity”.
u Invoer van Math invoer/uitvoer-modus in de modus Graph
U kunt gebruik maken van de Math invoer/uitvoer-modus om grafieken in te voeren in de modi
Graph, Dyna Graph, Table en Recursion.
Voorbeeld 1 Voer in de modus Graph de functie
y
=
−−1
2
x
2
'
2
x
'
in en teken
vervolgens de grafiek.
Zorg ervoor dat de standaardinstellingen zijn geconfigureerd in het
weergavevenster (V-Window).
mGraphvxv!x(')c
ee-vv!x(')cee
-bw
6(DRAW)
1-26
Voorbeeld 2 Voer in de modus Graph de functie
y
=
x
2
−
x
−1
d
x
∫
x
4
1
2
1
0
in en teken
vervolgens de grafiek.
Zorg ervoor dat de standaardinstellingen zijn geconfigureerd in het
weergavevenster (V-Window).
mGraphK2(CALC)3(∫d
x)
bveevx-bvce
v-beaevw
6(DRAW)
• Invoer van Math invoer/uitvoer-modus en weergave van resultaten in de
modus Equation
U kunt de Math invoer/uitvoer-modus in de modus Equation gebruiken voor invoer en
weergave zoals in onderstaande voorbeelden geïllustreerd wordt.
• In geval van stelsels eerstegraadsvergelijkingen (1(SIMUL)) en die van een hogere graad
(2(POLY)), worden de oplossingen weergegeven in natuurlijke schrijfwijze (breuken, ', π
worden weergegeven in natuurlijke schrijfwijze), indien dit mogelijk is.
• In het geval van Solver (3(SOLVER)) kunt u de natuurlijke invoer van de Math invoer/
uitvoer-modus gebruiken.
Voorbeeld De vierkantsvergelijking
x
2
+ 3x + 5 = 0 oplossen in de modus Equation
mEquation!m(SET UP)
cccc(Complex Mode)
2(a+b
i)J
2(POLY)1(2)bwdwfww
1-27
5. Menu Optie (OPTN)
In het optiemenu vindt u wetenschappelijke functies en notaties die niet op het toetsenbord
van de rekenmachine zijn aangeduid. De inhoud van het optiemenu is afhankelijk van de
modus waarin u zich bevindt als u op K drukt.
• Als het toestel is ingesteld voor het twee-, acht-, tien- of zestientallig talstelsel,
verschijnt het optiemenu niet als u drukt op K.
• Voor details over de opdrachten in het optiemenu (OPTN), zie het onderwerp “K-toets”
in de “Lijst met opdrachten in de modus Program” (pagina 8-51).
• De betekenis van het optiemenu wordt toegelicht in het overeenkomstige gedeelte voor elke
modus.
Hieronder ziet u een overzicht van het optiemenu dat verschijnt wanneer u de modus Run-
Matrix of Program selecteert.
• {LIST} ... {functiemenu voor lijsten}
• {MAT/VCT} ... {menu voor bewerkingen met matrices/vectoren}
• {COMPLEX} ... {menu voor berekeningen met complexe getallen}
• {CALC} ... {menu voor functionele analyse}
• {STAT} ... {menu voor statistisch geschatte waarde met twee variabelen, verdeling,
standaardafwijking, variantie en testfuncties}
• {CONVERT} ... {menu voor metrieke omzetting}*
• {HYPERBL} ... {menu voor hyperbolische functies}
• {PROB} ... {menu voor kansberekeningen}
• {NUMERIC} ... {menu voor numerieke berekeningen}
• {ANGLE} ... {menu voor hoekeenheden, invoer/omzetting zestigdelige graden}
• {ENG-SYM} ... {menu voor ingenieursnotatie}
• {PICTURE} ... {menu voor opslaan/oproepen van grafische gegevens}
• {FUNCMEM} ... {menu voor functietoetsgeheugens}
• {LOGIC} ... {menu voor logische operatoren}
• {CAPTURE} ... {menu voor het vastleggen van de schermgegevens}
• {FINANCE} ... {menu voor financiële berekeningen}
• De opties PICTURE, FUNCMEM en CAPTURE worden niet weergegeven wanneer “Math” is
geselecteerd als “Input/Output”-modus in het configuratiescherm.
* Opdrachten voor metrieke omzetting worden alleen ondersteund wanneer de
invoegtoepassing Metric Conversion is geïnstalleerd.
1-28
6. Menu variabelen (VARS)
Als u variabelen wilt oproepen, drukt u op J om het menu voor variabelen weer te geven.
{V-WIN}/{FACTOR}/{STAT}/{GRAPH}/{DYNA}/{TABLE}/{RECURSION}/{EQUATION}/
{FINANCE}/{Str}
• De opties EQUATION en FINANCE verschijnen alleen voor functietoetsen (3 en 4) als u
het menu voor variabelen opent vanuit de modus Run-Matrix of Program.
• Als het toestel standaard is ingesteld voor het twee-, acht-, tien- of zestientallig talstelsel,
dan verschijnt het menu voor de variabelen niet als u drukt op J.
• Voor details over de opdrachten in het menu voor de variabelen (VARS), zie het onderwerp
“J-toets” in de “Lijst met opdrachten in de modus Program” (pagina 8-51).
u V-WIN — De instellingen van het weergavevenster oproepen
• {X}/{Y}/{T,} ... {x-asmenu}/{y-asmenu}/{T,-menu}
•
{R-X}/{R-Y}/{R-T,} ... {x-asmenu}/{y-asmenu}/{T,-menu} voor de rechterkant van
dubbele grafiek
• {min}/{max}/{scale}/{dot}/{pitch} ... {minimumwaarde}/{maximumwaarde}/{schaal}/
{punt-waarde*
1
}/{breedte}
*
1
De puntwaarde duidt het weergavebereik (waarde Xmax – Xmin) aan, gedeeld door de
puntbreedte van het scherm. De puntwaarde wordt doorgaans automatisch berekend
op basis van de minimum- en maximumwaarden. Als u de puntwaarde wijzigt, wordt het
maximum automatisch berekend.
u FACTOR — De vergrotings-/verkleiningsfactor oproepen
• {Xfct}/{Yfct} ... {x-asfactor}/{y-asfactor}
u STAT — De statistische gegevens met één of twee variabelen oproepen
• {X} … {x-gegevens voor één of twee variabelen}
• {
n}/{¯x}/{Σx}/{Σx
2
}/{x}/{sx}/{minX}/{maxX} ... {omvang van de steekproef}/{gemiddelde
van de waarnemingsgetallen}/{som van de waarnemingsgetallen}/{som van
de kwadraten}/{standaardafwijking in een populatie}/{standaardafwijking in
een steekproef}/{minimum van de waarnemingsgetallen}/{maximum van de
waarnemingsgetallen}
•
{Y} ...{y-gegevens voor twee variabelen}
• {
}/{Σy}/{Σy
2
}/{Σxy}/{y}/{sy}/{minY}/{maxY} ... {gemiddelde van de
waarnemingsgetallen}/{som van de waarnemingsgetallen}/ {som van de kwadraten}/
{som van de producten
x en y van de waarnemingsgetallen}/{standaardafwijking
in een populatie}/{standaardafwijking in een steekproef}/{minimum van de
waarnemingsgetallen}/{maximum van de waarnemingsgetallen}
•
{GRAPH} ... {menu voor grafische gegevens}
• {a}/{b}/{c}/{d}/{e} ... regressie- en multinominiaalcoëfficiënten
• {r}/{r
2
} ... {correlatiecoëfficiënt}/{determinatiecoëfficiënt}
• {MSe} ... {gemiddelde van de kwadraten van de fout}
• {Q
1
}/{Q
3
} ... {eerste kwartiel}/{derde kwartiel}
• {Med}/{Mod} ... {mediaan}/{modus} van de ingevoerde waarnemingsgetallen
• {Start}/{Pitch} ... {startwaarde}/{klassenbreedte} van een histogram
1-29
•
{PTS} ... {menu voor recapitulatieve punten}
• {
x
1
}/{y
1
}/{x
2
}/{y
2
}/{x
3
}/{y
3
} ... coördinaten van de recapitulatieve punten
•
{INPUT} ... {statistische ingevoerde waarden}
• {
n}/{¯x}/{sx}/{n
1
}/{n
2
}/{¯x
1
}/{¯x
2
}/{sx
1
}/{sx
2
}/{sp} ... {omvang van de steekproef}/ {gemiddelde
van steekproef}/{standaardafwijking van steekproef}/{omvang van steekproef 1}/
{omvang van steekproef 2}/{gemiddelde van steekproef 1}/{gemiddelde van steekproef 2}/
{standaardafwijking van steekproef 1}/{standaardafwijking van steekproef 2}/
{standaardafwijking van steekproef
p}
•
{RESULT} ... {statistische uitgevoerde waarden}
• {TEST} ... {testresultaat oproepen}
• {
p}/{z}/{t}/{Chi}/{F}/{ ˆp}/{ ˆp
1
}/{ ˆp
2
}/{df}/{se}/{r}/{r
2
}/{pa}/{Fa}/{Adf}/{SSa}/{MSa}/{pb}/{Fb}/
{Bdf}/{SSb}/{MSb}/{pab}/{Fab}/{ABdf}/{SSab}/{MSab}/{Edf}/{SSe}/{MSe}
... {
p-waarde}/{z-score}/{t-score}/{χ
2
-waarde}/{F-waarde}/{geschatte proportie van
treffers in steekproef}/{geschatte proportie van treffers in steekproef 1}/{geschatte
proportie van treffers in steekproef 2}/{vrijheids-graden}/{standaardfout}/
{correlatiecoëfficiënt}/{determinatiecoëfficiënt}/{factor A
p-waarde}/{factor A
F-waarde}/{factor A vrijheidsgraden}/{factor A som van kwadraten}/{factor
A gemiddelde kwadraten}/{factor B
p-waarde}/{factor B F-waarde}/{factor B
vrijheidsgraden}/{factor B som van kwadraten}/{factor B gemiddelde kwadraten}/
{factor AB
p-waarde}/{factor AB F-waarde}/{factor AB vrijheidsgraden}/{factor AB
som van kwadraten}/{factor AB gemiddelde kwadraten}/{fout vrijheidsgraden}/{fout
som van kwadraten}/{fout gemiddelde kwadraten}
• {INTR} ... {betrouwbaarheidsinterval resultaten}
• {Lower}/{Upper}/{
ˆp}/{ ˆp
1
}/{ ˆp
2
}/{df} ... {ondergrens van betrouwbaarheidsinterval}/
{bovengrens van betrouwbaarheidsinterval}/{geschatte proportie van treffers in de
steekproef}/{geschatte proportie van treffers in de steekproef voor populatie 1}/
{geschatte proportie van treffers in de steekproef voor populatie 2}/{vrijheidsgraden}
• {DIST} ... {verdelingsresultaten}
• {
p}/{xInv}/{x1Inv}/{x2Inv}/{zLow}/{zUp}/{tLow}/{tUp} ... {verdeling of cumulatieve
verdeling resultaat (
p-waarde)}/{inverse Student-t, χ
2
, F, berekeningsresultaat
binomiale, Poisson-, geometrische of hypergeometrische cumulatieve verdeling}/
{bovengrens inverse normale cumulatieve verdeling (rechtergrens) of ondergrens
(linkergrens)}/{bovengrens inverse normale cumulatieve verdeling (rechtergrens)}/
{ondergrens normale cumulatieve verdeling (linkergrens)}/{bovengrens normale
cumulatieve verdeling (rechtergrens)}/{Student-
t-ondergrens cumulatieve verdeling
(linkergrens)}/{Student-
t-bovengrens cumulatieve verdeling (rechtergrens)}
u GRAPH — Grafiekfuncties oproepen
• {Y}/{r} ... {functie met cartesische coördinaten (Y=f(x) type)}/{functie met poolcoördinaten}
• {Xt}/{Yt} ... functie waarin
x en y afhangen van een parameter {Xt}/{Yt}
• {X} ... {functie met cartesische coördinaten (X=
f(y) type)}
• Druk op deze toetsen voordat u een waarde invoert om de geheugenzone aan te duiden.
u DYNA — De instellingen bij dynamische grafieken oproepen
• {Start}/{End}/{Pitch} ... {beginwaarde van het interval}/{eindwaarde van het interval}/
{toename van de parameter}
1-30
u TABLE — Het interval en de inhoud van een tabel van een (grafiek-)functie
oproepen
• {Start}/{End}/{Pitch} ... {beginwaarde}/{eindwaarde}/{toename van de waarden in een
tabel}
• {Result*
1
} ... {matrix van de tabelinhoud}
*
1
De optie Result verschijnt alleen wanneer het menu TABLE wordt weergegeven in de
modi Run-Matrix en Program.
u RECURSION — Een rijfunctie*
1
, het interval en de inhoud van een tabel voor
deze functie oproepen
• {FORMULA} ... {menu met gegevens van de rijen}
• {
a
n
}/{a
n
+1
}/{a
n
+2
}/{b
n
}/{b
n
+1
}/{b
n
+2
}/{C
n
}/{C
n
+1
}/{C
n
+2
} ... {a
n
}/{a
n
+1
}/{a
n
+2
}/{b
n
}/{b
n
+1
}/{b
n
+2
}/{c
n
}/
{
c
n
+1
}/{c
n
+2
} uitdrukkingen
• {RANGE} ... {menu met de gegevens over een tabel van een rij}
• {Start}/{End} ... tabelinterval {beginwaarde}/{eindwaarde}
• {
a
0
}/{a
1
}/{a
2
}/{b
0
}/{b
1
}/{b
2
}/{C
0
}/{C
1
}/{C
2
} ... {a
0
}/{a
1
}/{a
2
}/{b
0
}/{b
1
}/{b
2
}/{c
0
}/{c
1
}/{c
2
} waarde
• {
a
n
Start}/{b
n
Start}/{C
n
Start} ... oorsprong van {a
n
}/{b
n
}/{c
n
}-rijfunctie convergerende/
divergerende grafiek (webgrafiek)
• {Result*
2
} ... {matrix van de tabelinhoud*
3
}
*
1
Een foutmelding verschijnt als u deze handeling uitvoert zonder dat er een grafiek of een
tabel van een functie in het geheugen is opgeslagen.
*
2
“Result” is alleen beschikbaar in de modi Run-Matrix en Program.
*
3
De inhoud van de opgeroepen tabel wordt tijdens deze handeling automatisch
opgeslagen in het matrixgeheugen voor het laatste resultaat (MatAns).
u
EQUATION — De coëfficiënten en de oplossingen oproepen van (stelsels)*
1
*
2
• {SimRes}/{SimCoef} ... {oplossingenmatrix*
3
}/{coëfficiëntenmatrix} voor stelsels
eerstegraadsvergelijkingen met twee tot zes onbekenden*
4
• {PlyRes}/{PlyCoef} ... {oplossingenmatrix}/{coëfficiëntenmatrix}
voor hogeordevergelijkingen van de tweede tot de zesde graad
*
1
De coëfficiënten en oplossingen worden automatisch opgeslagen in het matrixgeheugen
voor het laatste resultaat (MatAns).
*
2
In de volgende gevallen krijgt u een foutmelding.
- Geen enkele coëfficiënt werd ingevoerd voor de vergelijking
- Geen enkele oplossing werd gevonden voor de vergelijking
*
3
Wanneer het bericht “Infinitely Many Solutions” of “No Solution” wordt weergegeven, is
het resultaat van de berekening gelijk aan Rref (herleide operaties op rijen).
*
4
U kunt de gegevens uit het geheugen met de coëfficiënten en oplossingen voor een
eerstegraadsvergelijking niet tegelijk oproepen.
u FINANCE — De financiële berekeningen oproepen
• {n}/{I%}/{PV}/{PMT}/{FV} ... {betalingsperiodes (afbetalingen)}/{rentevoet per periode}/
{huidige waarde}/{betaling}/{toekomstige waarde}
• {
P/Y}/{C/Y} ... {aantal stortingstermijnen per jaar}/{aantal kapitalisatiemomenten per jaar}
u Str — Str-opdracht
• {Str} ... {stringgeheugen}
1-31
7. Programmeermenu (PRGM)
Als u het programmeermenu (PRGM) wilt weergeven, activeert u eerst de modus Run-
Matrix of Program vanuit het hoofdmenu en drukt u vervolgens op !J(PRGM). In het
programmeermenu (PRGM) verschijnen de volgende mogelijkheden.
• De opties in het programmeermenu (PGRM) worden niet weergegeven wanneer “Math” is
geselecteerd als “Input/Output”-modus in het configuratiescherm.
• {COMMAND} .....{menu met de programmeeropdrachten}
• {CONTROL} ......{menu met de controleopdrachten}
• {JUMP} ...............{menu met de sprongopdrachten}
• {?} ......................{invoeropdracht}
• {^} ....................{uitvoeropdracht}
• {CLEAR} ............{menu met de wisopdrachten}
• {DISPLAY} ........{menu met de weergaveopdrachten}
• {RELATNL} .......{menu met de relationele operatoren bij voorwaardelijke sprongen}
• {I/O} ...................{menu met de invoer-/uitvoer-/transferopdrachten}
• {:} .......................{opdracht voor meervoudige instructies}
• {STR} .................{stringopdracht}
Het volgende functietoetsmenu verschijnt wanneer u drukt op !J(PRGM) in de modus
Run-Matrix of de modus Program het toestel is ingesteld voor het twee-, acht-, tien- of
zestientallig talstelsel.
• {Prog} ................. {programma oproepen}
• {JUMP}/{?}/{^}/{RELATNL}/{:}
De functietoetsen werken op dezelfde manier als in de modus Comp.
Meer informatie over de submenu’s van de programmeeropdrachten vindt u in “Hoofdstuk 8
Programmeren”.
1-32
8. Werken met het configuratiescherm
In elke modus is er een scherm waarin u de actuele instellingen (= configuratie) voor die
modus kunt controleren en wijzigen. Dit scherm is het configuratiescherm. De configuratie van
een modus kunt u als volgt aanpassen.
u De configuratie van een modus veranderen
1. Kies het gewenste pictogram en druk op w om in het normale werkscherm van die modus
te komen. Hier wordt de modus Run-Matrix geopend.
2. Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm
van de gekozen modus weer te geven.
• Dit configuratiescherm is maar een voorbeeld. Naargelang
van de gekozen modus en de huidige instelling kan
een ander scherm verschijnen.
3. Gebruik de cursortoetsen f en c om de parameter aan te klikken waarvan u de
instelling wilt veranderen.
4. Druk nu op een functietoets (van 1 tot 6) die onder de gewenste instelling staat.
5. Nadat u de nodige veranderingen hebt aangebracht, drukt u op J om het
configuratiescherm te sluiten.
k Bewerken van een configuratiescherm met behulp van de
functietoetsen
In dit gedeelte wordt uitgelegd welke instellingen u met de functietoetsen in het
configuratiescherm kunt activeren.
geeft de standaardinstelling aan.
• De instelling van de omkaderde opties wordt aangegeven met een pictogram op de
statusbalk.
u
Input/Output
(invoer-/uitvoermodus)
• {Math}/{Line} ... {Math}/{Linear} invoer-/uitvoermodus
u Mode (modus van de basisberekeningen/twee-, acht-, tien- en zestientallig
talstelsel)
• {Comp} ... {algemene rekenmodus}
• {Dec}/{Hex}/{Bin}/{Oct} ... {tientallig}/{zestientallig}/{tweetallig}/{achttallig}
u
Frac Result
(weergaveformaat resultaat breukwaarde)
• {d/c}/{ab/c} ... {onechte}/{gemengde} breuk
1-33
u Func Type (type grafiekfunctie)
Als u een van de volgende functietoetsen indrukt, verandert ook de functie van de toets
v.
• {Y=}/{r=}/{Parm}/{X=} ... {cartesische coördinaten (Y=
f (x) type)}/{poolcoördinaten}/
{parametrisch}/{cartesische coördinaten (X=
f (y) type)} grafiek
• {Y>}/{Y<}/{Yt}/{Ys} ... grafiek van ongelijkheid met {
y>f(x)}/{y<f(x)}/{y≥f(x)}/{y≤f(x)}
• {X>}/{X<}/{Xt}/{Xs} ... grafiek van ongelijkheid met {
x>f(y)}/{x<f(y)}/{x≥f(y)}/{x≤f(y)}
u Draw Type (tekenen van een grafiek)
• {Connect}/{Plot} ... {een lijn door (berekende) punten}/{enkel (berekende) punten}
u Derivative (weergave van een afgeleid getal)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave} in een tabel en bij het gebruik van
Graph-to-Table, Table & Graph, en Trace
u
Angle
(hoekeenheden)
• {Deg}/{Rad}/{Gra} ... {zestigdelige graden}/{radialen}/{honderddelige graden}
u
Complex Mode
• {Real} ... {alleen berekening in reële getallen}
• {
a+bi}/{r∠} ... weergave van een berekening met een complex getal in {cartesische
coördinaten}/{poolcoördinaten}
u Coord (coördinaten van de grafische cursor)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
u Grid (grafiekraster)
• {On}/{Off}/{Line} ... {puntraster weergeven}/{raster verbergen}/{lijnraster weergeven}
u Axes (assen)
• {On}/{Off}/{Scale} ... {as weergeven}/{as verbergen}/{as en schaal weergeven}
u Label (naam van de assen)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
u
Display
(weergaveformaat)
• {Fix}/{Sci}/{Norm}/{Eng} ... instellen van {het aantal decimalen}/{het aantal
beduidende cijfers}/{het interval van de wetenschappelijke schrijfwijze}/{de
ingenieursnotatie}
• In de modus Engineering wordt “/E” weergegeven na het pictogram op de statusbalk,
bijvoorbeeld
.
u Stat Wind (instellen van het venster voor statistische grafieken)
• {Auto}/{Manual} ... {automatisch}/{handmatig}
u Resid List (weergave van de verticale afwijking)
• {None}/{LIST} ... {zonder berekening}/{aanduiding van een lijst voor het opslaan van de
berekende verticale afwijkingen}
1-34
u List File (toekennen van een lijstnummer)
• {FILE} ... {kent een lijstnummer toe}
u Sub Name (naam van de lijst)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
u Graph Func (weergave van functie)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
u Dual Screen (uitsplitsen van het scherm in twee delen)
• {G+G}/{GtoT}/{Off} ... {grafiek in beide delen van het uitgesplitste scherm}/{grafiek in het
ene deel en cijfertabel in het andere deel}/{opheffen van het uitgesplitste scherm}
u Simul Graph (tekenen van meerdere grafieken op één scherm)
• {On}/{Off} ... {actief (alle grafieken worden gelijktijdig getekend)}/{niet-actief (de grafieken
worden een voor een getekend)}
u Background (achtergrondafbeelding weergeven)
• {None}/{PICT n}/{OPEN}... {geen achtergrond}/{afbeelding uit geheugen gebruiken voor
achtergrond}/{afbeelding gebruiken voor achtergrond}
u Plot/LineCol (grafiek- en lijnkleur)
• {Black}/{Blue}/{Red}/{Magenta}/{Green}/{Cyan}/{Yellow}... De kleur die wordt gebruikt
voor grafieken en grafieklijnen.
u Sketch Line (lijnstukken bijtekenen)
• { }/{ }/{ }/{ }/{ } ... {normale lijn}/{dikke lijn}/{onderbroken lijn}/{stippellijn}/{dun}
u Dynamic Type (dynamische grafieken)
• {Cont}/{Stop} ... {blijft continu tekenen}/{stopt na 10 maal tekenen}
u Locus (instelling voor het over elkaar tekenen van dynamische grafieken)
• {On}/{Off} ... {over elkaar op hetzelfde scherm}/{per grafiek een nieuw scherm}
u Y=Draw Speed (tekensnelheid van dynamische grafieken)
• {Norm}/{High} ... {normale snelheid}/{hoge snelheid}
u Variabele (instellen voor het maken van tabellen en grafieken)
• {RANG}/{LIST} ... {domein van de variabele in een tabel}/{berekenen van de
tabelwaarden}
u ΣDisplay (instellen voor de weergave van partieelsommen Σ)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
1-35
u Slope (instellen van de weergave van de richtingscoëfficiënt (m) van de
raaklijn in een punt van een kegelsnede)
• {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave}
u
Payment
(berekenen van een betalingsperiode)
• {BEGIN}/{END} ... {begin}/{einde} van een betalingsperiode
u
Date Mode
(instellen van het aantal dagen in een jaar)
• {365}/{360} ... interestberekening voor een jaar met {365}/{360} dagen
u
Periods/YR.
(betalingsinterval opgeven)
• {Annual}/{Semi} ... {jaarlijks}/{halfjaarlijks}
u Graph Color
• {Black}/{Blue}/{Red}/{Magenta}/{Green}/{Cyan}/{Yellow} ... één lijnkleur voor grafieken in
de modus Financial.
u Ineq Type (ongelijke opvulspecificatie)
• {Intsect}/{Union} ... Bij het maken van een grafiek van meerdere ongelijkheden, {vul
zones waar alle ongelijkheidsvoorwaarden worden voldaan}/{vul zones waar iedere
ongelijkheidsvoorwaarde wordt voldaan}
u Simplify (resultaat automatische/handmatige herleidingsspecificatie)
• {Auto}/{Manual} ... {automatisch verminderen en weergeven}/{weergeven zonder
verminderen}
u Q1Q3 Type (Q
1
/Q
3
-berekeningsformules)
• {Std}/{OnData} ... {deel totale populatie in zijn centerpunt tussen boven- en onder-
groepen, met de mediaan van de ondergroep Q1 en de mediaan van de
bovengroep Q3}/{Bereken de waarde van het element waarvan de cumulatieve
frequentieverhouding groter is dan 1/4 en dichtst bij 1/4 Q1 en de waarde van het
element waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 3/4 en dichtst bij
3/4 Q3}
u Auto Calc (automatische spreadsheetberekening)
• {On}/{Off} ... de formules automatisch {uitvoeren}/{niet uitvoeren}
u Show Cell (weergave van cellen in spreadsheet)
• {Form}/{Val} ... {formule}*
1
/{waarde}
u Move (richting van de cursor in cel van spreadsheet)*
2
• {Low}/{Right} ... {naar beneden}/{naar rechts}
*
1
Selectie van “Form” (formule) doet een formule in de cel als een formule verschijnen.
“Form” heeft geen effect op de overige gegevens in de cel.
*
2
Geeft aan in welke richting de celcursor beweegt als u drukt op w om de celinvoer op te
slaan wanneer u met de opdracht Sequence een getallentabel aanmaakt en wanneer u
gegevens uit het lijstgeheugen oproept.
1-36
9. Schermgegevens vastleggen
Tijdens de bediening van de rekenmachine kunt u de huidige scherminhoud vastleggen en
opslaan in een intern geheugen.
u De scherminhoud vastleggen
1. Bedien de rekenmachine en open het scherm dat u wilt vastleggen.
2. Druk op !h(CAPTURE).
• Er wordt een dialoogvenster geopend waarin u het
geheugengebied kunt selecteren.
3. Geef een waarde van 1 tot 20 in en druk op w.
• De scherminhoud wordt vastgelegd en opgeslagen in het geheugengebied “Capt
n”
(n = de ingevoerde waarde).
• U kunt de inhoud niet vastleggen van een scherm met de melding dat een fout is opgetreden
of dat gegevens worden overgebracht.
• Als er onvoldoende ruimte in het hoofdgeheugen is om de scherminhoud op te slaan, wordt
een Memory ERROR weergegeven.
u De scherminhoud uit het geheugen oproepen
Deze bewerking kan enkel gebruikt worden tijdens de Lineaire invoer/uitvoer-modus.
1. Druk in de modus Run-Matrix op K6(g)
6(g)5(CAPTURE)1(Recall).
2. Voer een geheugencijfer in van 1 tot 20 en druk vervolgens op w.
• Hiermee wordt het beeld weergegeven van het interne geheugen dat door het nummer
wordt aangeduid.
3. Druk op J om het invoerscherm te sluiten en terug te keren naar het scherm waar u
startte in stap 1.
• U kunt ook de opdracht RclCapt gebruiken om de scherminhoud uit het geheugen op te
roepen.
1-37
10. Als er een probleem blijft bestaan…
Als u met de rekenmachine problemen ondervindt, doe dan eerst het volgende alvorens ervan
uit te gaan dat het toestel niet goed werkt.
k Opnieuw naar de standaardinstellingen
1. Kies in het hoofdmenu de modus System.
2. Druk op 5(RESET).
3. Druk achtereenvolgens op 1(SETUP) en 1(Yes).
4. Druk op Jm om terug te keren naar het hoofdmenu.
Kies nu opnieuw de modus waarin u wilt werken en voer de berekening nogmaals uit terwijl u
controleert wat op het scherm gebeurt.
k Opnieuw starten en initialiseren
u Opnieuw starten
Indien de rekenmachine abnormaal werkt, kunt u opnieuw starten door te drukken op de knop
RESTART. Merk echter op dat u de knop RESTART alleen kunt gebruiken als een laatste
redmiddel. Normaal start het drukken op de knop RESTART het besturingssysteem van
de rekenmachine, dus blijven programma’s, grafische functies en andere gegevens in het
geheugen van de rekenmachine behouden.
Knop
RESTART
Belangrijk!
De rekenmachine maakt een back-up van gebruikersgegevens (hoofdgeheugen) als u deze
uitschakelt en laadt deze gegevens opnieuw op bij het inschakelen.
Als u drukt op de knop RESTART, start de rekenmachine opnieuw en laadt de gegevens uit
de back-up.
Dit betekent dat als u op de knop RESTART drukt na het bewerken van een programma, een
grafische functie, of andere gegevens, alle gegevens zonder back-up verloren gaan.
Opmerking
Wanneer u op de knop RESTART drukt om de rekenmachine opnieuw te starten, verschijnt
het scherm Battery Settings. Zie “Instellingen van batterij” (pagina 12-6) voor details over de
instellingen op dit scherm.
1-38
u Initialiseren
Gebruik initialiseren als u alle huidige gegevens uit het geheugen wilt verwijderen en alle
modi-instellingen wilt terugzetten op de standaardinstellingen.
Maak voor de initialisatie eerst een schriftelijke kopie van alle belangrijke gegevens.
Voor details, zie “Initialiseren (Reset)” (pagina 12-4).
k Waarschuwing bij te zwakke batterijen
Mocht het volgende scherm verschijnen, schakel dan onmiddellijk de rekenmachine uit en
vervang de batterijen zoals elders vermeld.
Blijft u het toestel verder gebruiken zonder de batterijen te vervangen, dan wordt de
stroomtoevoer automatisch onderbroken om de geheugeninhoud te kunnen bewaren. De
rekenmachine kan dan niet meer opnieuw worden ingeschakeld, en de geheugeninhoud kan
mogelijk beschadigd raken of volledig verloren gaan.
• Er kunnen geen gegevens worden uitgewisseld wanneer de waarschuwing bij te zwakke
batterijen op het scherm verschijnt.
k Compatibiliteit van afbeeldingsbestanden
Een afbeeldingsbestand (g3p/g3b) dat is opgeslagen (of bijgewerkt) op de fx-CG20/fx-CG20
AU is niet compatibel met de fx-CG10.
• “De scherminhoud vastleggen” (pagina 1-36)
• “De instellingen voor het weergavevenster voor de achtergrondafbeelding bijwerken met de
huidige instellingen voor het weergavevenster” (pagina 5-11)
• “De helderheid (Fade I/O) van de achtergrondafbeelding aanpassen” (pagina 5-12)
• “Inhoud van grafiekscherm opslaan als een afbeelding (g3p-bestand)” (pagina 5-21)
• “De inhoud van het huidige scherm in de Geometry-modus opslaan als afbeelding
(g3p-bestand)” (pagina 14-9)
• “Een bestand opslaan” (pagina 15-5)
• “K1(PICTURE)” in “Graph Screen Key Operations” (Belangrijke
grafiekschermbewerkingen) (pagina
ε-39)
• Andere afbeeldingsbestanden die zijn opgeslagen van het grafiekscherm van alle modi
(Statistics, Spreadsheet, Financial, enz.)
1-39
Opmerking
• De fx-CG10 kan geen afbeeldingsbestanden importeren die met behulp van de bovenstaande
procedures zijn opgeslagen op de fx-CG20/fx-CG20 AU.
•
De fx-CG20/fx-CG20 AU kan afbeeldingsbestanden lezen die met behulp van de
bovenstaande procedures
zijn opgeslagen op de fx-CG10.
• eActivity-bestanden die ingevoegde afbeeldingen bevatten die zijn opgeslagen (of
bijgewerkt) op de fx-CG20/fx-CG20 AU, kunnen niet worden geopend met de fx-CG10.
• Als het bericht “Provided by CASIO” (Geleverd door CASIO) wordt weergegeven onderaan
het gegevensscherm van een afbeeldingsbestand of een eActivity-bestand dat werd
weergegeven bij een bewerking uit “Gedetailleerde informatie weergeven over een bestand
in het opslaggeheugen” (pagina 11-6), kan dat bestand op zowel de fx-CG10 als de fx-
CG20/fx-CG20 AU worden geopend.
2-1
Hoofdstuk 2 Handmatige berekeningen
1. Basisberekeningen
k Rekenkundige berekeningen
• Voer rekenkundige bewerkingen in zoals ze geschreven zijn, van links naar rechts.
• Gebruik de toets - om het toestandsteken ‘-’ in te voeren.
• De bewerkingen worden intern berekend met een mantisse van 15 cijfers. Het eindresultaat
wordt afgerond op een mantisse van 10 cijfers voordat het op het scherm verschijnt.
• Zoals gebruikelijk hebben vermenigvuldiging en deling voorrang op de optelling en de
aftrekking.
Voorbeeld Invoer
56 × (–12) ÷ (–2,5) = 268,8
56*-12/-2.5w
(2 + 3) × 10
2
= 500
(2+3)*1E2w
2 + 3 × (4 + 5) = 29
2+3*(4+5w*
1
4
×
5
6
=
10
3
(0,3)
$6c4*5w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
6/(4*5)w
*
1
De sluithaakjes op het einde (onmiddellijk vóór de toets w) mogen worden weggelaten,
hoeveel het er ook zijn.
k Aantal decimalen, aantal beduidende cijfers, interval voor de
wetenschappelijke schrijfwijze
[SET UP]
-
[Display]
-
[Fix]
/
[Sci]
/
[Norm]
• Zelfs nadat er een aantal decimalen of beduidende cijfers zijn vastgelegd, worden de interne
berekeningen nog altijd uitgevoerd met een mantisse met 15 cijfers, en worden de resultaten
nog altijd opgeslagen met een mantisse met 10 cijfers. Gebruik Rnd in het menu van de
numerieke berekeningen (NUMERIC) op pagina 2-14 om de resultaten af te ronden op het
vastgelegde aantal decimalen of beduidende cijfers.
• De instelling van het aantal decimalen (Fix) of het aantal beduidende cijfers (Sci) blijven
gelden zolang u ze niet wijzigt of totdat u de instelling voor de wetenschappelijke weergave
(Norm) wijzigt.
2
2-2
Voorbeeld 1 100 ÷ 6 = 16,66666666...
Voorwaarde Invoer Weergave
100/6w
16.66666667
4 decimalen
!m(SET UP) ff
1(Fix)ewJw
16.6667
5 beduidende cijfers
!m(SET UP) ff
2(Sci)fwJw
1.6667
E
+01
Opnieuw naar de
standaardinstelling
!m(SET UP) ff
3(Norm)Jw
16.66666667
*
1
De weergegeven resultaten zijn afgerond op het aantal vastgelegde decimalen.
Voorbeeld 2 200 ÷ 7 × 14 = 400
Voorwaarde Invoer Weergave
200/7*14w
400
3 decimalen
!m(SET UP) ff
1(Fix)dwJw
400.000
Berekening blijft gebruik
maken van weergave met 10
cijfers
200/7w
*
14w
28.571
Ans ×
I
400.000
• Wordt dezelfde berekening gemaakt met een vastgelegd aantal cijfers, dan krijgt u:
200/7w
28.571
Het tussenresultaat wordt
ook afgerond op het aantal
vastgelegde decimalen in het
configuratiescherm.
K6(g)4(NUMERIC)4(Rnd)w
*
14w
28.571
Ans ×
I
399.994
200/7w
28.571
U kunt ook het aantal
decimalen opgeven om
interne waarden af te
ronden voor een specifieke
berekening.
(Voorbeeld: Afronden op
twee decimalen)
6(g)1(RndFix)!-(Ans),2)
w
*
14w
RndFix(Ans,2)
28.570
Ans ×
I
399.980
• U kunt geen formule voor de berekening van een eerste of een tweede afgeleide, van een
bepaalde integraal, van een sommatie (Σ), van een maximum-/minimumwaarde, van een
nulpunt (Solve), RndFix of log
a
b gebruiken als term van een afgeleid getal (RndFix).
*
1
*
1
2-3
k Voorrangsregels bij berekeningen
Deze rekenmachine gebruikt echte logische algebra bij het rekenen en volgt daarbij dus de
volgende voorrangsregeling:
1 Functies van Type A
• Transformatie van coördinaten Pol (
x, y), Rec (r,
θ
)
• Functies met haakjes (zoals afgeleiden, integralen, Σ, enz.)
d/d
x, d
2
/dx
2
, ∫dx, Σ, Solve, SolveN, FMin, FMax, List→Mat, Fill, Seq, SortA, SortD, Min,
Max, Median, Mean, Augment, Mat→List, DotP, CrossP, Angle, UnitV, Norm, P(, Q(, R(,
t(, RndFix, log
a
b
• Samengestelde functies*
1
, List, Mat, Vct, fn, Yn, rn, Xtn, Ytn, Xn
2 Functies van Type B
Bij deze functies wordt eerst de waarde ingevoerd en dan op de functietoets gedrukt.
x
2
, x
–1
, x!, 60-delige graden:° ’ ”, ingenieurssymbolen ENG, hoekeenheid °,
r
,
g
3 Machten, wortels ^(x
y
),
x
'
4 Breuken
a
b
/
c
5 Vermenigvuldiging met weglating van het teken vóór π, of vóór een naam van een
geheugen of variabele:
2π, 5A, Xmin, F Start, enz.
6 Functies van Type C
Bij deze functies wordt eerst op de functietoets gedrukt en wordt daarna de waarde
ingevoerd.
',
3
', log, ln, e
x
, 10
x
, sin, cos, tan, sin
–1
, cos
–1
, tan
–1
, sinh, cosh, tanh, sinh
–1
, cosh
–1
,
tanh
–1
, (–), d, h, b, o, Neg, Not, Det, Trn, Dim, Identity, Ref, Rref, Sum, Prod, Cuml,
Percent, ΔList, Abs, Int, Frac, Intg, Arg, Conjg, ReP, ImP
7 Vermenigvuldiging met weglating van het teken vóór functies van Type A, functies van Type
C en haakjes
2'3, A log2, enz.
8 Permutatie, combinatie, complex getal operator in poolcoördinaten
nPr, nCr, ∠
9 Opdrachten voor metrieke omzetting*
2
0 ×, ÷, Int÷, Rmdr
! +, –
@ Relationele operatoren =, ≠, >, <, ≥, ≤
# And (logische operator), and (logische bewerking)
$ Or, Xor (logische operator), or, xor, xnor (logische bewerking)
*
1
U kunt de inhoud van meerdere functietoetsgeheugens (fn) of grafiekgeheugens (Yn, rn,
Xtn, Ytn, Xn) combineren in samengestelde functies. Als u bijvoorbeeld fn1(fn2) opgeeft,
krijgt u de samengestelde functie fn1
°
fn2 (zie pagina 5-14). Een samengestelde functie kan
uit maximaal vijf functies bestaan.
*
2
Opdrachten voor metrieke omzetting worden alleen ondersteund wanneer de invoegtoepassing
Metric Conversion is geïnstalleerd.
2-4
Voorbeeld 2 + 3 × (log sin2π
2
+ 6,8) = 22,07101691 (hoekeenheid = Rad)
• Meerdere functies met dezelfde voorrangsregeling in serie gebruikt, worden van rechts naar
links uitgerekend.
e
x
ln 120 → e
x
{ln( 120)}
Zo niet, dan wordt de berekening van links naar rechts uitgevoerd.
• Samengestelde functies worden van rechts naar links uitgevoerd.
• Wat tussen haakjes staat heeft de grootste voorrang.
k Weergave berekening irrationeel getal
U kunt de rekenmachine configureren om resultaten in irrationele getallen weer te
geven (inclusief ' of π) door “Math” te selecteren voor de modus “Input/Output” in het
configuratiescherm.
Voorbeeld '2 + '8 = 3'2 (Input/Output: Math)
!x(')ce+!x(')iw
u Resultaatweergave met
'
Weergave van een resultaat in het formaat ' wordt ondersteund voor het resultaat met ' in
tot twee termen. Berekeningsresultaten in ' krijgen de volgende vormen.
±
a'b, ± d ± a'b, ±
a
'
b
c
±
d
'
e
f
• Dit zijn de bereiken voor ieder van de coëfficiënten (a, b, c, d, e, f) die kunnen worden
weergegeven in het formaat '.
1 <
a < 100, 1 < b < 1000, 1 < c < 100
0 <
d < 100, 0 < e < 1000, 1 < f < 100
• In de volgende gevallen kan het berekeningsresultaat worden weergegeven in het formaat
' zelfs indien de coëfficiënten (
a, c, d) buiten de bovenvermelde bereiken vallen.
Een berekeningsresultaat van het formaat ' gebruikt een gewone noemer.
a
'
b
c
+
d
'
e
f
→
a
´
'
b
+
d
´
'
e
c
´
* c´ is het kleinste gemene veelvoud van c en f.
1
2
3
4
5
6
2-5
Gezien het resultaat een gewone noemer gebruikt, kan het berekeningsresultaat nog
worden weergegeven met gebruik van ' zelfs als de coëfficiënten (a´, c´, d´) buiten de
overeenkomstige bereiken van de coëfficiënten vallen (a, c, d).
Voorbeeld:
'
3
11
+
'
2
10
=
10
'
3 + 11
'
2
110
Voorbeelden berekening
Deze berekening: Levert dit type weergave:
2 × (3 – 2'5) = 6 – 4'5 ' formaat
35'2 × 3 = 148,492424 (=
105
'2)*
1
Tientallig
150
'
2
25
= 8,485281374*
1
23 × (5 – 2'3) = 35,32566285 (=
115
– 46'3)*
1
Tientallig
'2 + '3 + '8 = '3 + 3'2 ' formaat
'
2 +
'
3 +
'
6
= 5,595754113*
2
Tientallig
*
1
Tientallig omdat de waarden buiten het bereik vallen.
*
2
Tientallig omdat het resultaat drie termen bevat.
• Het resultaat wordt weergegeven als een decimaal getal, zelfs indien een tussenresultaat
groter is dan twee termen.
Voorbeeld: (1 + '2 + '3) (1 – '2 – '3) (= – 4 – 2'6)
= –8,898979486
• Als de berekeningsformule een ' term heeft en de term kan niet worden weergegeven als
een breuk, wordt het resultaat weergegeven als een decimaal getal.
Voorbeeld: log3 + '2 = 1,891334817
u Resultaatweergave met
π
Een resultaat wordt weergegeven als π in de volgende gevallen.
• Als het resultaat kan worden weergegeven in de vorm van
nπ
n is een geheel getal tot |10
6
|.
• Als het resultaat kan worden weergegeven in de vorm van
a
b
c
π of
b
c
π
Maar, {aantal
a cijfers + aantal b cijfers + aantal c cijfers} moet 8 of minder zijn als
bovenstaande
a
b
c
of
b
c
wordt herleid.*
1
*
2
Het maximum aantal toegestane c cijfers is drie.*
2
*
1
Als c < b, wordt het aantal a, b en c cijfers geteld als de breuk wordt omgezet van een
onechte breuk (
b
c
) naar een gemengde breuk (
a
b
c
).
*
2
Als “Manual” is ingesteld in de instelling “Simplify” van het configuratiescherm, wordt
het resultaat mogelijk weergegeven als een decimaal getal, zelfs indien aan deze
voorwaarden is voldaan.
2-6
Voorbeelden berekening
Deze berekening: Levert dit type weergave:
78π × 2 = 156π π formaat
123456π × 9 = 3490636,164 (=
11111104
π)*
3
Tientallig
105
568
824
π = 105
71
103
π
π formaat
2
258
3238
π =
6,533503684
129
1619
π2
*
4
Tientallig
*
3
Tientallig omdat het gehele gedeelte van het resultaat |10
6
| is of hoger.
*
4
Tientallig omdat het aantal cijfers van de noemer vier is of groter voor de
a
b
c
π vorm.
k Vermenigvuldigen zonder vermenigvuldigingsteken
In alle volgende bewerkingen mag het vermenigvuldigingsteken (×) worden weggelaten.
• Vóór functies van Type A (1 op pagina 2-3) en functies van Type C (6 op pagina 2-3),
behalve voor negatieve tekens
Voorbeeld 1 2sin30, 10log1,2, 2
'
3
, 2Pol(5, 12), enz.
• Vóór constanten, namen van een variabele/geheugen
Voorbeeld 2 2π, 2AB, 3Ans, 3Y
1, enz.
• Vóór een openingshaakje
Voorbeeld 3 3(5 + 6), (A + 1)(B – 1), enz.
Als u een berekening uitvoert die zowel bewerkingen voor het delen als voor het
vermenigvuldigen bevat waar het vermenigvuldigingsteken wordt weggelaten, worden
automatisch haakjes ingevoegd zoals weergegeven in de onderstaande voorbeelden.
• Wanneer een vermenigvuldigingsteken onmiddellijk voor een openingshaakje of na een
sluitingshaakje wordt weggelaten.
Voorbeeld 1 6 ÷ 2(1 + 2) → 6 ÷ (2(1 + 2))
6 ÷ A(1 + 2) → 6 ÷ (A(1 + 2))
1 ÷ (2 + 3)sin30 → 1 ÷ ((2 + 3)sin30)
• Wanneer een vermenigvuldigingsteken onmiddellijk voor een variabele, constante, enz.
wordt weggelaten.
Voorbeeld 2 6 ÷ 2π → 6 ÷ (2π)
2 ÷ 2'2 → 2 ÷ (2'2)
4π ÷ 2π → 4π ÷ (2π)
2-7
Als u een berekening uitvoert waarin een vermenigvuldigingsteken onmiddellijk voor een
breuk (inclusief gemengde breuken) is weggelaten, worden automatisch haakjes ingevoegd,
zoals weergegeven in de onderstaande voorbeelden.
Voorbeeld (2 ×
3
1
):
3
1
2
→
3
1
2
( )
Voorbeeld (sin 2 ×
5
4
): sin
5
4
2
→ sin
( )
5
4
2
k Overschrijding van de geheugencapaciteit en fouten
Het overschrijden van het toegelaten getalinterval bij een invoer of een berekening, of een
poging om een niet-toegelaten waarde in te voeren, laat een foutmelding op het scherm
verschijnen. Als dat gebeurt, is elke andere handeling onmogelijk. U vindt meer informatie
over fouten in de “Lijst met mogelijke foutmeldingen” op pagina α-1.
• Als een foutmelding verschijnt, zijn de meeste toetsen van de rekenmachine niet meer actief.
Druk op J om de fout op te heffen en de normale werking verder te zetten.
k Geheugencapaciteit
Elke keer als u op een toets drukt, worden één byte of twee bytes geheugenruimte gebruikt.
Voor de volgende functies is één byte nodig: b, c, d, sin, cos, tan, log, ln, ', en π.
Er zijn ook functies die twee bytes geheugenruimte gebruiken, zoals d/d
x(, Mat, Vct, Xmin, If,
For, Return, DrawGraph, SortA(, PxIOn, Sum, en
a
n
+1
.
• Het benodigde aantal bytes om functies en opdrachten in te voeren in de Lineaire invoer/
uitvoer-modus is anders dan in de Math invoer/uitvoer-modus. Voor details over het aantal
benodigde bytes voor elke functie in de Math invoer/uitvoer-modus, zie pagina 1-13.
2. Speciale functies
k Berekeningen met variabelen
Voorbeeld Invoer Weergave
193.2aav(A)w
193.2
193,2 ÷ 23 = 8,4
av(A)/23w
8.4
193,2 ÷ 28 = 6,9
av(A)/28w
6.9
k Geheugen
u Variabelen (alfageheugen)
Dit toestel kan in 28 variabelen getallen opslaan om ze in berekeningen te gebruiken. U kunt
variabelen gebruiken om waarden op te slaan die u wenst te gebruiken in berekeningen.
Variabelen worden benoemd met letters uit het alfabet (a tot z), plus r en
θ
. In de variabelen
kunnen getallen worden opgeslagen die (in wetenschappelijke schrijfwijze) een mantisse
hebben met ten hoogste 15 cijfers en een exponent met ten hoogste 2 cijfers.
• De inhoud van de variabelen blijft ook behouden als u het toestel uitschakelt.
2-8
u Waarde aan een variabele toekennen
[waarde] a [naam van de variabele] w
Voorbeeld 1 Ken 123 toe aan de variabele A
Abcdaav(A)w
Voorbeeld 2 Voeg 456 toe aan de variabele A en sla het resultaat op in de variabele B
Aav(A)+efga
al(B)w
• U kunt een variabele X invoeren door te drukken op a+(X) of v. Drukken op
a+(X) voert X in, drukken op v voert
x in. Aan X en x toegekende waarden worden in
dezelfde geheugenzone opgeslagen.
Voorbeeld 3 Ken 10 toe aan
x en ken 5 toe aan X. Zie dan wat is toegekend aan x.
Abaavw
faa+(X)w
vw
u Dezelfde waarde toekennen aan meer dan één variabele
[waarde]a [naam van de eerste variabele] ~ [naam van de laatste variabele]w
• U mag “
r” of “
θ
” niet gebruiken als naam voor een variabele.
Voorbeeld Ken de waarde 10 toe aan de variabelen A tot F
Abaaav(A)
!e(CATALOG).
ccc ... c(22 keer)
1(INPUT)at(F)w
u Geheugen van de string
U kunt tot 20 strings opslaan (genoemd Str 1 tot Str 20) in het geheugen voor de string.
Opgeslagen strings kunnen worden uitgevoerd naar het scherm en gebruikt in functies en
opdrachten die het gebruik van strings ondersteunen als argumenten.
Voor details over berekeningen, zie “Strings” (pagina 8-25).
2-9
Voorbeeld Een string “ABC” toewijzen aan Str 1 en vervolgens Str 1 weergeven op
het scherm
!m(SET UP)2(Line)J
A!a(
A
-LOCK)E(”)v(A)
l(B)I(C)E(”)a(Heft vergrendeling van alfanumerieke invoer op.)
aJ6(g)5(Str)bw
5(Str)bw
String wordt links uitgevuld.
• De bovenstaande bewerking wordt uitgevoerd tijdens de Lineaire invoer/uitvoer-modus. Deze
functie wordt niet in de Math invoer/uitvoer-modus ondersteund.
u Functiegeheugen [OPTN]-[FUNCMEM]
De geheugens die aan de functietoetsen gekoppeld zijn, dienen om vaak terugkerende
uitdrukkingen op te slaan, zodat u ze met één toetsindruk opnieuw kunt invoeren. Voor
langdurige opslag is het raadzaam de modus Graph te gebruiken voor uitdrukkingen en de
modus Program voor programma’s.
• {STORE}/{RECALL}/{fn}/{SEE} ... {slaat een functie op}/{roept een functie op}/{voert een
functie in een bewerking in}/{lijst van de opgeslagen functies}
u Een functie opslaan
Voorbeeld Sla de functie (A+B) (A–B) op in het geheugen van de functietoets 1
!m(SET UP)2(Line)J
A(av(A)+al(B))
(av(A)-al(B))
K6(g)6(g)3(FUNCMEM)
1(STORE)bw
JJJ
• Is er reeds een functie opgeslagen in het geheugen van een functietoets en kent u opnieuw
een functie toe aan datzelfde geheugen, dan wordt de oude functie gewist en de nieuwe
opgeslagen.
• U kunt ook gebruik maken van a om een functie op te
slaan in het functiegeheugen in een programma. In dit geval
moet u de functie schrijven tussen dubbele aanhalingstekens.
2-10
u Een functie oproepen
Voorbeeld Roep de functie opgeslagen in het geheugen van functietoets 1 opnieuw
op
AK6(g)6(g)3(FUNCMEM)
2(RECALL)bw
• De opgeroepen functie verschijnt op de plaats waar de cursor zich bevond.
u Een functie als variabele oproepen
Adaav(A)w
baal(B)w
K6(g)6(g)3(FUNCMEM)3(fn)
b+cw
u De lijst met de opgeslagen functies weergeven
K6(g)6(g)3(FUNCMEM)
4(SEE)
u Een functie wissen
Voorbeeld Wis de inhoud van het geheugen met functietoets 1
A
K6(g)6(g)3(FUNCMEM)
1(STORE)bw
• In feite slaat u een nieuwe functie op, maar omdat er geen functie op het scherm staat, wordt
het geheugen met leegte overschreven.
2-11
k Functie voor het laatste resultaat
Deze functie slaat automatisch het laatst berekende resultaat op wanneer u op w drukt
(tenzij er een foutmelding verschijnt wanneer u drukt op w). Het resultaat wordt opgeslagen
in het geheugen voor het laatste resultaat.
• In het geheugen voor het laatste resultaat kan een getal worden opgeslagen met een
mantisse met 15 cijfers en een exponent met 2 cijfers.
• Het geheugen voor het laatste resultaat wordt niet gewist als de toets A wordt ingedrukt of
als het toestel wordt uitgezet.
u Het laatste resultaat opnieuw gebruiken in een berekening
Voorbeeld 123 + 456 = 579
789 – 579 = 210
Abcd+efgw
hij-!-(Ans)w
• Bij een bewerking die een waarde toekent aan een alfageheugen (zoals faal(B)
w), wordt de geheugeninhoud bijgewerkt in de Math invoer/uitvoer-modus, maar niet in de
Lineaire invoer/uitvoer-modus.
k Verder rekenen na een tussenresultaat
Het toestel geeft u de mogelijkheid om op een eenvoudige manier een tussenresultaat te
berekenen en dan verder te gaan.
Voorbeeld 1 ÷ 3 =
1 ÷ 3 × 3 =
Ab/dw
(En vervolgens)*dw
Deze werkwijze kan ook worden toegepast met functies van Type B (
x
2
, x
–1
, x!, pagina 2-3), +,
–, ^(
x
y
),
x
', ° ’ ”, enz.
2-12
3. De hoekeenheid en weergave van getallen
instellen
Voordat u aan een berekening begint, moet u de gewenste hoekeenheid en weergave van
getallen opgeven in het configuratiescherm.
k De hoekeenheid instellen [SET UP]- [Angle]
1. Open het configuratiescherm en markeer “Angle”.
2. Druk op de functietoets die de gewenste hoekeenheid oproept. Druk daarna op J.
• {Deg}/{Rad}/{Gra} ... {zestigdelige graden}/{radialen}/{honderddelige graden}
• De relatie tussen zestigdelige graden, radialen en honderddelige graden is de volgende:
360° = 2π honderddelige graden = 400 radialen
90° = π/2 honderddelige graden = 100 radialen
k De weergave van getallen instellen [SET UP]- [Display]
1. Open het configuratiescherm en markeer “Display”.
2. Druk op de functietoets die de gewenste weergave oproept. Druk daarna op J.
• {Fix}/{Sci}/{Norm}/{Eng} ... {vast aantal decimalen}/{aantal beduidende cijfers}/{norm voor
de wetenschappelijke schrijfwijze}/{ingenieursnotatie}
u Het aantal cijfers na de komma instellen (Fix)
Voorbeeld Kies voor twee cijfers na de komma
1(Fix)cw
Druk op de functietoets die onder het gewenste aantal staat (n = 0 tot 9).
• De resultaten worden afgerond op het gekozen aantal decimalen.
2-13
u Het aantal beduidende cijfers aanduiden (Sci)
Voorbeeld Kies voor drie beduidende cijfers
2(Sci)dw
Druk op de functietoets die onder het gewenste aantal staat (n = 0 tot 9). Het cijfer 0 staat hier
voor 10 beduidende cijfers.
• De resultaten worden afgerond op het gekozen aantal beduidende cijfers.
u De intervalgrenzen van de wetenschappelijke schrijfwijze instellen (Norm 1/
Norm 2)
Druk op 3(Norm) om van de ene begrenzing naar de andere over te gaan.
Norm 1: 10
–2
(0,01) > |x|, |x| >10
10
Norm 2: 10
–9
(0,000000001) > |x|, |x| >10
10
u De weergave in ingenieursnotatie instellen (Eng-modus)
Druk op 4(Eng) om van ingenieursnotatie naar normale notatie over te gaan. Is de
ingenieursnotatie ingesteld, dan verschijnt op het scherm de aanduiding “/E”.
De volgende symbolen worden gebruikt voor de ingenieursnotatie: 2.000 (= 2 × 10
3
) → 2k.
E (Exa)
× 10
18
m (milli)
× 10
–3
P (Peta)
× 10
15
μ (micro) × 10
–6
T (Tera)
× 10
12
n (nano)
× 10
–9
G (Giga)
× 10
9
p (pico)
× 10
–12
M (Mega)
× 10
6
f (femto)
× 10
–15
k (kilo)
× 10
3
• Is de ingenieursnotatie gebruikt, dan zorgt het toestel er automatisch voor (door een gepast
symbool te kiezen) dat de mantisse een getal is tussen 1 en 1000.
2-14
4. Functieberekeningen
k Menu’s met wetenschappelijke functies
Dit toestel bevat vijf menu’s om toegang te krijgen tot wetenschappelijke functies die niet op
het klavier zijn aangeduid.
• De inhoud van deze menu’s hangt af van de modus waarin dit vanuit het hoofdmenu wordt
opgeroepen voordat u op K drukt. De volgende voorbeelden behandelen de menu’s die
verschijnen in de modus Run-Matrix of Program.
u Hyperbolische berekeningen (HYPERBL) [OPTN]-[HYPERBL]
• {sinh}/{cosh}/{tanh} ... hyperbolisch {sinus}/{cosinus}/{tangens}
• {sinh
–1
}/{cosh
–1
}/{tanh
–1
} ... invers hyperbolisch {sinus}/{cosinus}/{tangens}
u Combinatie- en kansberekeningen (PROB) [OPTN]-[PROB]
• {
x!} ... Druk hierop na het invoeren van een waarde om de faculteit van de waarde te
verkrijgen
• {
nPr}/{nCr} ... {permutatie}/{combinatie}
• {RAND} ... {genereren van toevalsgetallen}
• {Ran#}/{Int}/{Norm}/{Bin}/{List}/{Samp} ... {genereren van toevalsgetal (0 tot 1)}/
{genereren van geheel toevalsgetal}/{genereren van toevalsgetal in overeenstemming
met normale kansverdeling op basis van gemiddelde
en standaardafwijking }/
{genereren van toevalsgetal in overeenstemming met binomiale kansverdeling op basis
van aantal pogingen
n en kansdichtheid p}/{genereren van toevalsgetal (0 tot 1) en
opslag van resultaat in ListAns}/{toevalsbepaling van lijstgegevenselementen en opslag
van resultaat in ListAns}
• {P(}/{Q(}/{R(} ... normale kanswaarde {P(
t)}/{Q(t)}/{R(t)}
• {
t(} ... {gestandaardiseerde waarde van t(x)}
u Numerieke berekeningen (NUMERIC) [OPTN]-[NUMERIC]
• {Abs} ... om de absolute waarde van een getal te krijgen
• {Int}/{Frac} ... om het {geheel deel}/{decimaal deel} van een getal te krijgen.
• {Rnd} ... het getal afronden voor interne berekeningen tot 10 beduidende cijfers (volgens het
getal in het geheugen voor het laatste resultaat), of op het opgegeven aantal decimalen
(Fix) en beduidende cijfers (Sci)
• {Intg} ... het grootste geheel getal te krijgen dat niet groter is dan het opgegeven getal
• {RndFix} ... het getal afronden voor interne berekeningen binnen het opgegeven interval (0
tot 9) (zie pagina 2-2)
• {GCD} ... {grootste gemene deler voor twee waarden}
• {LCM} ... {kleinste gemeen veelvoud voor twee waarden}
• {MOD} ... {rest van de deling (rest uitvoer als
n wordt gedeeld door m)}
• {MOD_Exp} ... {rest als deling wordt uitgevoerd op een machtswaarde (restuitvoer als
n
wordt verheven tot de macht p en vervolgens gedeeld door m)}
2-15
u Hoekeenheden, het gebruik van zestigdelige graden, omzetting van
coördinaten ANGLE)
[OPTN]-[ANGLE]
• {°}/{r}/{g} ... {zestigdelige graden}/{radialen}/{honderddelige graden} voor een specifieke
invoerwaarde
• {° ’ ”} ... invoer van graden (uren), minuten en seconden van een hoekgrootte in zestigdelige
graden
• {
° ’ ”
} ... omzetting van een decimale zestigdelige hoekgrootte in graden, minuten en
seconden
• De {
° ’ ”
}-menuoptie verschijnt alleen als er een resultaat wordt weergegeven op het
scherm.
• {Pol(}/{Rec(} ... omzetting van coördinaten {in cartesische coördinaten}/{in poolcoördinaten}
• {'DMS} ... omzetting van een decimale zestigdelige hoekgrootte in graden, minuten en
seconden
u Berekeningen in ingenieursnotatie (ENG-SYM) [OPTN]-[ENG-SYM]
• {m}/{
}/{n}/{p}/{f} ... {milli (10
–3
)}/{micro (10
–6
)}/{nano (10
–9
)}/{pico (10
–12
)}/{femto (10
–15
)}
• {k}/{M}/{G}/{T}/{P}/{E} ... {kilo (10
3
)}/{mega (10
6
)}/{giga (10
9
)}/{tera (10
12
)}/{peta (10
15
)}/
{exa (10
18
)}
• {ENG}/{ENG} ... -verplaatst de (decimale) komma in het weergegeven getal drie cijfers naar
{links}/{rechts} en {vermindert}/{vermeerdert} de exponent met drie.
Wordt ondertussen de ingenieursnotatie gebruikt, dan verandert het ingenieurssymbool
eveneens.
• De menuopties {ENG} en {ENG} verschijnen alleen als er een resultaat wordt weergegeven
op het scherm.
k Hoekeenheden
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
Zet 4,25 rad om in zestigdelige
graden: 243,5070629
!m(SET UP)cccccc1(Deg)J
4.25K6(g)5(ANGLE)2(r)w
47,3° + 82,5rad = 4774,20181°
47.3+82.5K6(g)5(ANGLE)2(r)w
2°20´30˝ + 39´30˝ = 3°00´00˝
2K6(g)5(ANGLE)4(° ’ ”) 204(° ’ ”) 30
4(° ’ ”)+04(° ’ ”)394(° ’ ”) 304(° ’ ”)w
5(
° ’ ”
)
2,255° = 2°15´18˝
2.255K6(g)5(ANGLE)6(g)3('DMS)w
2-16
k Goniometrische en cyclometrische functies
• Stel eerst de gewenste hoekeenheid in voordat u aan berekeningen met goniometrische en
cyclometrische functies begint.
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
cos (
π
3
rad) =
2
1
(0,5)
!m(SET UP)cccccc2(Rad)J
c$!E(π)c3w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
c(!E(π)/3)w
2
•
sin 45° × cos 65° = 0,5976724775
!m(SET UP)cccccc1(Deg)J
2*s45*c65w*
1
sin
–1
0,5 = 30°
(x wanneer sinx = 0,5)
!s(sin
–1
) 0.5*
2
w
*
1
* mag worden weggelaten.
*
2
De invoer van het cijfer 0 is hier niet nodig.
k Logaritmische en exponentiële functies
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
log 1,23 (log
10
1,23) = 0,08990511144
l1.23w
log
2
8 = 3
4(MATH)2(log
a
b) 2e8w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)6(g)4(log
a
b) 2,8)w
(–3)
4
= (–3) × (–3) × (–3) × (–3) = 81
(-3)M4w
7
123 (= 123
1
7
) = 1,988647795
!M(
x
') 7e123w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
7!M(
x
')123w
• De Lineaire invoer/uitvoer-modus en de Math invoer/uitvoer-modus geven verschillende
resultaten wanneer twee of meer machten als serie worden ingevoerd, zoals: 2 M 3 M 2.
Lineaire invoer/uitvoer-modus: 2^3^2 = 64 Math invoer/uitvoer-modus:
2
3
2
= 512
Dit komt doordat de Math invoer/uitvoer-modus het bovenstaande interpreteert als: 2^(3^(2)).
(90° = radialen = 100 gr)
π
2
2-17
k Hyperbolische en inverse hyperbolische functies
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
sinh 3,6 = 18,28545536
K6(g)2(HYPERBL)1(sinh) 3.6w
cosh
–1
20
15
= 0,7953654612 K6(g)2(HYPERBL)5(cosh
–1
)$20c15w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K6(g)2(HYPERBL)5(cosh
–1
)(20
/15)w
k Andere functies
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
'2 + '5 = 3,65028154
!x(') 2e+!x(') 5wM
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
!x(') 2+!x(')5w
(–3)
2
= (–3) × (–3) = 9
(-3)xw
8! (= 1 × 2 × 3 × .... × 8) = 40320
8K6(g)3(PROB)1(
x!)w
Bereken het geheel deel van – 3,5?
– 3
K6(g)4(NUMERIC)2(Int)-3.5w
k Genereren van toevalsgetallen (RAND)
u Genereren van toevalsgetallen (0 tot 1) (Ran#, RanList#)
Ran# en RanList# genereren willekeurig toevalsgetallen met 10 cijfers of in volgorde van 0
tot 1. Ran# geeft één toevalsgetal, terwijl RanList# meerdere toevalsgetallen in een lijst geeft.
Ziehier de syntaxis van Ran# en RanList#.
Ran# [
a] 1 < a < 9
RanList# (
n [,a]) 1 < n < 999
•
n is het aantal pogingen. RanList# genereert het aantal toevalsgetallen dat overeenkomt met
n en ze weergeeft op het scherm ListAns. Er moet een waarde worden ingevoerd voor n.
• “
a” is de willekeurigheidsorde. Toevalsgetallen worden verkregen als niets wordt ingevoerd
voor “a”. Invoer van een geheel getal 1 tot 9 voor a geeft het overeenkomstige toevalsgetal in
volgorde.
• Uitvoer van de functie Ran# 0 initialiseert de volgordes voor Ran# en RanList#. De volgorde
wordt ook geïnitialiseerd als een toevalsgetal in volgorde wordt gegenereerd met een
verschillende volgorde van de vorige uitvoering met gebruik van Ran# of RanList#, of als een
toevalsgetal wordt gegenereerd.
2-18
Ran#-voorbeelden
Voorbeeld Invoer
Ran#
(Genereert een toevalsgetal.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)
1(Ran#)w
(Telkens als u drukt op w wordt een nieuw
toevalsgetal gemaakt.)
w
w
Ran# 1
(Genereert het eerste toevalsgetal in rij 1.)
(Genereert het tweede toevalsgetal in rij 1.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)
1(Ran#)1w
w
Ran# 0
(Initialiseert de rij.)
Ran# 1
(Genereert het eerste toevalsgetal in rij 1.)
1(Ran#)0w
1(Ran#)1w
RanList#-voorbeelden
Voorbeeld Invoer
RanList# (4)
(Genereert vier toevalsgetallen en geeft het
resultaat weer op het scherm ListAns.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)5(List)
4)w
RanList# (3, 1)
(Genereert van het eerste tot het derde
toevalsgetal uit rij 1 en geeft het resultaat
weer op het scherm ListAns.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)5(List)
3,1)w
(Genereert van het vierde tot het zesde
toevalsgetal uit rij 1 en geeft het resultaat
weer op het scherm ListAns.)
w
Ran# 0
(Initialiseert de rij.)
1(Ran#) 0w
RanList# (3, 1)
(Genereert opnieuw van het eerste tot het
derde toevalsgetal uit rij 1 en geeft het
resultaat weer op het scherm ListAns.)
5(List) 3,1)w
2-19
u Genereren van gehele toevalsgetallen (RanInt#)
RanInt# genereert gehele toevalsgetallen die tussen twee specifieke gehele getallen liggen.
RanInt# (A, B [,
n]) A < B |A|,|B| < 1E10 B – A < 1E10 1 < n < 999
• A is de startwaarde en B is de eindwaarde. Een waarde verwijderen voor
n levert
een ongewijzigd toevalsgetal. Een waarde bepalen voor
n levert het specifieke aantal
toevalsgetallen in een lijst.
Voorbeeld Invoer
RanInt# (1, 5)
(Genereert één geheel toevalsgetal van 1
tot 5.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)2(Int)
1,5)w
RanInt# (1, 10, 5)
(Genereert vijf gehele toevalsgetallen van
1 tot 10 en geeft het resultaat weer op het
scherm ListAns.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)2(Int)
1,10,5)w
u Genereren van toevalsgetallen in overeenstemming met normale
kansverdeling (RanNorm#)
Deze functie genereert een toevalsgetal met 10 cijfers in overeenstemming met normale
kansverdeling op basis van een specifiek gemiddelde en standaardafwijking .
RanNorm# (
, [,n]) > 0 1 < n < 999
• Een waarde verwijderen voor
n levert een ongewijzigd toevalsgetal. Een waarde bepalen
voor n levert het specifieke aantal toevalsgetallen in een lijst.
Voorbeeld Invoer
RanNorm# (8, 68)
(Produceert willekeurig een lichaamslengte
verkregen in overeenstemming met de
normale kansverdeling van een groep
kinderen van minder dan één jaar, met een
gemiddelde lichaamslengte van 68 cm en
een standaardafwijking van 8.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)3(Norm)
8,68)w
RanNorm# (8, 68, 5)
(Produceert willekeurig de lichaamslengtes
van vijf kinderen uit het voorgaande
voorbeeld, en geeft ze weer in een lijst.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)3(Norm)
8,68,5)w
2-20
u Genereren van toevalsgetallen in overeenstemming met binomiale
kansverdeling (RanBin#)
Deze functie genereert gehele toevalsgetallen in overeenstemming met binomiale
kansverdeling op basis van waarden bepaald voor het aantal pogingen
n en kanswaarde p.
RanBin# (
n, p [,m]) 1 < n < 100000 1 < m < 999 0 < p < 1
• Een waarde verwijderen voor
m levert een ongewijzigd toevalsgetal. Een waarde bepalen
voor m levert het specifieke aantal toevalsgetallen in een lijst.
Voorbeeld Invoer
RanBin# (5, 0,5)
(Produceert willekeurig het aantal
keren kruis dat mag worden verwacht in
overeenstemming met binomiale verdeling
voor vijf keer tossen als de kansverdeling
van kruis 0,5 is.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)4(Bin)
5,0.5)w
RanBin# (5, 0,5, 3)
(Voert dezelfde volgorde bij het tossen uit
zoals hierboven beschreven, drie keer
en geeft het resultaat weer in een lijst.)
K6(g)3(PROB)4(RAND)4(Bin)
5,0.5,3)w
u Toevalsextractie van lijstgegevenselementen (RanSamp#)
Deze functie bepaalt willekeurig elementen van de lijstgegevens en retourneert de resultaten
in lijstformaat.
RanSamp# (List X,
n [,m])
List X ... Alle lijstgegevens (List 1 tot List 26, Ans, {lijstformaatgegevens}, subnaam)
n ... Aantal pogingen (wanneer m = 1, is het aantal elementen 1 < n < List X. Wanneer m =
0, 1 < n < 999.)
m ... m = 1 of 0 (wanneer m = 1 wordt elk element een maal bepaald. Wanneer m = 0, kan
elk element meerdere keren worden bepaald.)
•
m = 0 wordt gebruikt wanneer de m-instelling is weggelaten.
Voorbeeld Invoer
List 1 = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
RanSamp# (List 1, 3, 1)
(Bepaalt willekeurig drie elementen in List
1 en toont het resultaat op het ListAns-
scherm.)
!*({)1,2,3,4,5,6,7,8
,9,10!/(})a!b(List)bw
K6(g)3(PROB)4(RAND)6(Samp)
!b(List)b,3,1)w
List 2 = {1, 3, 6, 7}
RanSamp# (List 2, 10)
(Bepaalt willekeurig 10 elementen in List 2
en toont het resultaat op het ListAns-scherm.
Elementen worden herhaaldelijk bepaald.)
!*({)1,3,6,7!/(})a
!b(List)cw
K6(g)3(PROB)4(RAND)6(Samp)
!b(List)c,10)w
2-21
k Cartesische coördinaten
u Cartesische coördinaten u Poolcoördinaten
• Met poolcoördinaten kunt u
berekenen en weergaven in een interval van
–180°<
< 180° (radialen en honderddelige graden hebben hetzelfde interval).
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
Bereken
r en ° wanneer x = 14 en y = 20,7
!m(SET UP)cccccc
1(Deg)J
K6(g)5(ANGLE)6(g)1(Pol()
14,20.7)w
Bereken
x en y wanneer r = 25 en = 56°
2(Rec() 25,56)w
k Permutatie en Combinatie
u Permutatie u Combinatie
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld 1 Bereken het aantal manieren om 4 uit 10 elementen te kiezen, in
volgorde en zonder herhaling
Formule Invoer
10P4 = 5040
10K6(g)3(PROB)2(
nPr) 4w
Voorbeeld 2 Bereken het aantal manieren om 4 uit 10 elementen te kiezen, niet in
volgorde en zonder herhaling
Formule Invoer
10C4 = 210
10K6(g)3(PROB)3(
nCr) 4w
1 24,989 → 24,98979792 (r)
2 55,928 → 55,92839019 ( )
θ
1 13,979 → 13,97982259 (x)
2 20,725 → 20,72593931 (y)
n
!
n
!
n
P
r
=
n
C
r
=
(
n
–
r
)!
r
!(
n
–
r
)!
2-22
k Grootste gemene deler (GCD), kleinste gemeen veelvoud (LCM)
Voorbeeld Invoer
Grootste gemene deler bepalen
van 28 en 35
(GCD (28, 35) = 7)
K6(g)4(NUMERIC)6(g)2(GCD) 28
,35)w
Kleinste gemeen veelvoud bepalen van
9 en 15
(LCM (9, 15) = 45)
K6(g)4(NUMERIC)6(g)3(LCM) 9
,15)w
k Rest van de deling (MOD), Rest van exponentiële deling (MOD_Exp)
Voorbeeld Invoer
Rest bepalen bij deling van 137 door 7
(MOD (137, 7) = 4)
K6(g)4(NUMERIC)6(g)4(MOD) 137
,7)w
Rest bepalen bij deling van 5
3
door 3
(MOD_Exp (5, 3, 3) = 2)
K6(g)4(NUMERIC)6(g)
5(MOD_Exp)5,3,3)w
2-23
k Breuken
• In de Math invoer/uitvoer-modus is de invoermethode voor breuken anders dan hieronder
beschreven. Voor het invoeren van breuken in de Math invoer/uitvoer-modus, zie pagina
1-13.
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
2 1 73
–– + 3 –– = ––
–
5 4 20
= 3,65 (Omzetting naar decimaal getal)*
1
$2c5e+!$(&) 3e1c4w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
2$5+3$1$4w
M
1 1
––––– + ––––
–
2578 4572
= 6,066202547 × 10
–4
*
2
$1c2578e+$1c4572w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
1$2578+1$4572w
1
––
2
× 0,5 = 0,25*
3
$1c2e*.5w
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
1$2*.5w
*
1
Breuken kunnen worden omgezet naar decimale waarden en omgekeerd.
*
2
Als het totaal aantal karakters, dus het aantal cijfers én de scheidingstekens, groter is dan 10,
wordt de gebroken vorm automatisch omgezet in een decimaal getal.
*
3
Berekeningen waarin decimale getallen en gebroken vormen voorkomen krijgen een decimaal
getal als resultaat.
• Druk op !M(
<
) om te schakelen tussen weergave als gemengde breuk en als
onechte breuk.
k Berekeningen in ingenieursnotatie
Via het menu voor de ingenieursnotatie kunt u ingenieurssymbolen invoeren.
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Invoer
999k (kilo) + 25k (kilo)
= 1,024M (mega)
!m(SET UP)ff4(Eng)J999K6(g)6(g)
1(ENG-SYM)6(g)1(k)+251(k)w
9 ÷ 10 = 0,9 = 900m (milli)
= 0,9
9/10w
K6(g)6(g)1(ENG-SYM)6(g)6(g)3(ENG)*
1
= 0,0009k (kilo)
= 0,9
= 900m
3(ENG)*
1
2(ENG)*
2
2(ENG)*
2
*
1
Het weergegeven resultaat wordt, door het decimaal punt drie plaatsen naar rechts te
verschuiven, omgezet naar de eerstvolgende hogere ingenieurseenheid.
*
2
Het weergegeven resultaat wordt, door het decimaal punt drie plaatsen naar rechts te
verschuiven, omgezet naar de eerstvolgende lagere ingenieurseenheid.
2-24
k Logische operatoren (AND, OR, NOT, XOR) [OPTN]-[LOGIC]
Het menu met de logische operatoren biedt u enkele logische operatoren.
• {And}/{Or}/{Not}/{Xor} ... {logische AND}/{logische OR}/{logische NOT}/{logische XOR}
• Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek Mode is ingesteld op Comp.
Voorbeeld Hoeveel bedraagt de logische operator AND van A en B als A = 3 en B =
2?
A AND B = 1
Invoer Weergave
3aav(A)w
2aal(B)w
av(A)K6(g)6(g)
4(LOGIC)1(And)al(B)w
1
u Over bewerkingen met logische operatoren
• Een bewerking met logische operatoren geeft altijd 0 of 1 als resultaat.
• De volgende tabel geeft alle mogelijke resultaten van bewerkingen met AND, OR en XOR
weer.
Waarde of uitdrukking A Waarde of uitdrukking B A AND B A OR B A XOR B
A ≠ 0 B ≠ 0
1 1 0
A ≠ 0
B = 0 0 1 1
A = 0
B ≠ 0
0 1 1
A = 0 B = 0 0 0 0
• De volgende tabel toont de resultaten van de bewerkingen met de logische operator NOT.
Waarde of uitdrukking A NOT A
A ≠ 0
0
A = 0 1
2-25
5. Numerieke berekeningen
Hierna worden de numerieke berekeningen verklaard uit het functiemenu weergegeven als
K4(CALC) wordt ingedrukt. De volgende berekeningen kunnen worden uitgevoerd.
• {Int÷}/{Rmdr}/{Simp} ... {quotiënt}/{rest}/{simplificatie}
• {Solve}/{d/d
x}/{d
2
/dx
2
}/{∫dx}/{SolveN} ... {gelijkheid oplossing}/{eerste afgeleide}/{tweede
afgeleide}/{integraal}/{f(x) functie oplossing}
• {FMin}/{FMax}/{Σ(}/{log
a
b} ... {minimum}/{maximum}/{som}/{logaritme log
a
b}
k Quotiënt van geheel getal ÷ geheel getal [OPTN]-[CALC]-[Int÷]
De functie “Int÷” kan worden gebruikt om het quotiënt te bepalen als een geheel getal wordt
gedeeld door een ander geheel getal.
Voorbeeld Bereken het quotiënt van 107 ÷ 7
AbahK4(CALC)6(g)
6(g)1(Int÷)h
w
k Rest van geheel getal ÷ geheel getal [OPTN]-[CALC]-[Rmdr]
De functie “Rmdr” kan worden gebruikt om de rest te bepalen als een geheel getal wordt
gedeeld door een ander geheel getal.
Voorbeeld Bereken de rest van 107 ÷ 7
AbahK4(CALC)6(g)
6(g)2(Rmdr)h
w
2-26
k Simplificatie [OPTN]-[CALC]-[Simp]
De functie “'Simp” kan worden gebruikt om breuken handmatig te vereenvoudigen. De
volgende bewerkingen kunnen worden gebruikt om simplificatie uit te voeren als een niet
vereenvoudigd resultaat op het scherm verschijnt.
• {Simp} w ... Deze functie vereenvoudigt automatisch het weergegeven resultaat met
gebruik van het kleinste beschikbare priemgetal. Het gebruikte priemgetal en het
vereenvoudigde resultaat worden weergegeven op het scherm.
• {Simp}
n w ... Deze functie voert de simplificatie uit volgens de specifieke deler n.
Volgens de standaardinstellingen simplificeert dit toestel automatisch breuken vooraleer
ze weer te geven. Vooraleer de volgende voorbeelden uit te voeren, gebruik het
configuratiescherm om de instelling “Simplify” te wijzigen van “Auto” naar “Manual” (pagina
1-35).
• Als “a+b
i” of “r∠
θ
” is bepaald in het configuratiescherm in de instelling “Complex Mode”,
worden breuken als resultaat altijd vereenvoudigd voordat ze worden weergegeven, zelfs als
de instelling “Simplify” is ingesteld op “Manual”.
• Als u breuken handmatig wilt vereenvoudigen (Simplify: Manual), zorg er dan voor dat “Real”
is geselecteerd in de instelling “Complex Mode”.
Voorbeeld 1 Vereenvoudig
15
60
==
15
60
5
20
1
4
A$bfcgaw
K4(CALC)6(g)6(g)3(Simp)w
3(Simp)w
De waarde “F=” is de deler.
2-27
Voorbeeld 2 Vereenvoudig
27
63
met bepaling van een deler van 9
=
27
63
3
7
A$chcgdw
K4(CALC)6(g)6(g)3(Simp)j
w
• Er doet zich een fout voor als simplificatie niet kan worden uitgevoerd met de specifieke
deler.
• Uitvoeren van 'Simp als een waarde die niet kan worden vereenvoudigd wordt
weergegeven, doet terugkeren naar de oorspronkelijke waarde, zonder weergave van “F=”.
k Berekeningen van het nulpunt (Solve) [OPTN]-[CALC]-[Solve]
Met deze opdrachten kunt u nulpunten berekenen. De syntaxis die u moet gebruiken is de
volgende:
Solve(
f(x), n, a, b) (a: ondergrens, b: bovengrens, n: waarde van de initiële benadering)
Twee verschillende mogelijkheden kunt u gebruiken om een nulpunt van een functie te
berekenen: de directe invoer en de invoer via een tabel met variabelen.
Met de directe invoer voert u zelf de waarden van de variabelen in. Deze mogelijkheid wordt
ook gebruikt met de Solve-opdracht in de modus Program om een nulpunt van een functie te
berekenen.
De invoer via een tabel met variabelen wordt gebruikt in de modus Equation. In de meeste
gevallen is het aangeraden om nulpunten van een functie op deze manier te berekenen.
Wanneer de oplossing niet convergent is, verschijnt een foutmelding (Time Out).
Meer informatie over berekeningen van het nulpunt (Solve) vindt u op pagina 4-4.
• U kunt geen formule voor de berekening van een tweede afgeleide, Σ, van een
maximum-/minimumwaarde, van een nulpunt (Solve), gebruiken als term voor een van de
bovenvermelde functies.
• Drukt u op A tijdens het berekenen van een nulpunt (Solve) (u ziet de cursor dan niet op
het scherm), dan wordt de berekening onderbroken.
k Oplossen van f(x) Functie [OPTN]-[CALC]-[SolveN]
U kunt SolveN gebruiken om een functie
f(x) op te lossen met numerieke analyse. Dit is de
invoersyntaxis.
SolveN (linkerkant [=rechterkant] [,variabele] [, ondergrens, bovengrens])
• De rechterkant, variabele, ondergrens en bovengrens mogen worden weggelaten.
• “linkerkant [=rechterkant]” is de expressie die moet worden opgelost. Ondersteunde
variabelen zijn A tot Z,
r, en
θ
. Als de rechterkant wordt weggelaten, wordt de oplossing
bereikt door de rechterkant te beschouwen als = 0.
• De variabele bepaalt de variabele in de expressie die wordt opgelost voor (A tot Z,
r,
θ
). Door
een variabele weg te laten wordt X gebruikt als de variabele.
2-28
• De ondergrens en bovengrens bepalen het interval van de oplossing. U kunt een waarde of
een expressie invoeren als het interval.
• De volgende functies kunnen niet binnen de argumenten worden gebruikt.
Solve(, d
2
/dx
2
(, FMin(, FMax(, Σ(
Het formaat ListAns kan tegelijkertijd tot 10 resultaten weergeven.
• Het bericht “No Solution” wordt weergegeven als er geen oplossing is.
• Het bericht “More solutions may exist.” wordt weergegeven als er meerdere oplossingen
bestaan dan degene weergegeven door SolveN.
Voorbeeld Los de functie op
x
2
– 5x – 6 = 0
K4(CALC)5(SolveN)
vx-fv-g)w
J
k Eerste afgeleide berekeningen [OPTN]-[CALC]-[d/dx]
Om een eerste afgeleide te berekenen, kunt u kiezen tussen twee formules.
<Math invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)2(d/d
x) f(x)ea
of
4(MATH)4(d/d
x) f(x)ea
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)2(d/d
x) f(x),a)
a is het punt waarvan u de eerste afgeleide wilt bepalen.
De afgeleide wordt als volgt gedefinieerd:
d
/
dx
(
f
(
x
)
a
)
⇒
f
(
a
)
dx
d
f
(
a
+
A
x
)–
f
(
a
)
f
(
a
) = lim
–––––––––––––
A
x
A
x
→
0
'
2-29
In deze definitie wordt infinitesimaal vervangen door een voldoende klein genomen A
x,
waarna een benadering van
f
'
(a) als volgt wordt berekend:
Voorbeeld Bereken het afgeleid getal in het punt
x = 3 van de functie y = x
3
+ 4x
2
+
x – 6
Invoeren van de functie f(x).
AK4(CALC)2(d/d
x)vMde+evx+v-ge
Invoer van het punt
x = a waarvoor u het afgeleid getal wilt berekenen.
dw
Een eerste afgeleide berekenen in een functiegrafiek
• U kunt de invoer van de waarde a in de syntaxis op pagina 2-28 weglaten door het volgende
formaat voor de afgeleide grafiek te gebruiken: Y2 = d/dx (Y1). In dit geval wordt de waarde
van de variabele X gebruikt in plaats van de waarde
a.
Voorzorgen bij eerste afgeleide berekeningen
• In de functie f(x) kunt u enkel X als variabele kiezen. Andere variabelen (A t/m Z, zonder X, r,
) worden als constanten beschouwd, zodat in de berekeningen met de daaraan toegekende
waarde(n) zal gerekend worden.
• Drukt u op A tijdens het berekenen van een eerste afgeleide (u ziet de cursor dan niet op
het scherm), dan wordt de berekening onderbroken.
• Onnauwkeurige resultaten en fouten kunnen te wijten zijn aan het volgende:
- discontinue punten in
x-waarden
- grote veranderingen in
x-waarden
- opname van het lokale maximum- en minimumpunt in
x-waarden
- opname van het buigpunt in
x-waarden
- opname van niet-differentieerbare punten in
x-waarden
- resultaten van eerste afgeleide berekeningen die nul benaderen
• Berekeningen van een afgeleid getal van een trigonometrische functie moet u steeds
uitvoeren met de hoekeenheid ingesteld op radialen (Rad-modus).
• U kunt geen formule voor de berekening van een eerste of een tweede afgeleide, van een
bepaalde integraal, van een sommatie (Σ), van een maximum-/minimumwaarde, van een
nulpunt (Solve), RndFix gebruiken als term van een afgeleid getal.
f
(
a
+
A
x
)–
f
(
a
)
f
(
a
)
–––––––––––––
A
x
'
2-30
k Tweede afgeleide berekeningen [OPTN]-[CALC]-[d
2
/dx
2
]
Om een tweede afgeleide te berekenen, werkt het toestel met de formule:
<Math invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)3(d
2
/dx
2
) f(x)ea
of
4(MATH)5(d
2
/dx
2
) f(x)ea
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)3(d
2
/dx
2
) f(x),a)
a is het punt waarvan u de tweede afgeleide wilt bepalen.
De berekening van de tweede afgeleide geeft een benaderende waarde die, steunend op het
binomium van Newton, als volgt wordt berekend.
Deze formule wordt opeenvolgend toegepast voor “voldoende kleine toenames/afnames van
h” om een waarde te krijgen die f
"
(a) benadert.
Voorbeeld Bereken het tweede afgeleide getal in het punt
x = 3 van de functie
y = x
3
+ 4x
2
+ x – 6
Invoeren van de functie f(x).
AK4(CALC)3(d
2
/dx
2
)vMde+evx+v-ge
Voer 3 in als het punt
a, waarvoor u het afgeleid getal wilt berekenen.
dw
Een tweede afgeleide berekenen in een functiegrafiek
U kunt de invoer van de waarde a in de bovenstaande syntaxis weglaten door het volgende
formaat voor de tweede afgeleide grafiek te gebruiken: Y2 = d
2
/dx
2
(Y1). In dit geval wordt de
waarde van de variabele X gebruikt in plaats van de waarde
a.
Voorzorgen bij tweede afgeleide berekeningen
De voorzorgen die van toepassing zijn op eerste afgeleiden gelden ook bij tweede afgeleide
berekeningen (zie pagina 2-29).
d
2
d
2
––– (
f
(
x
),
a
)
⇒
–––
f
(
a
)
dx
2
dx
2
f
''(a) =
180h
2
2 f(a + 3h) – 27 f(a + 2h) + 270 f(a + h) – 490 f(a) + 270 f(a – h) – 27 f(a –2h) + 2 f(a – 3h)
2-31
k Berekeningen van een bepaalde integraal [OPTN]-[CALC]-[∫dx]
Om een bepaalde integraal te berekenen, kunt u kiezen tussen twee formules.
<Math invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)4(∫d
x) f(x)e a f b
of
4(MATH)6(g)1(∫d
x) f(x)e a f b
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)4(∫d
x) f(x) , a , b , tol )
(
a
: ondergrens,
b
: bovengrens,
tol
: tolerantie)
Gebied van
∫
a
b
f
(
x
)
dx
is berekend
Zoals hierboven weergegeven, worden integraalberekeningen uitgevoerd door de berekening
van de integraalwaarden van
a tot b voor de functie y = f (x) waar a < x < b, en f (x) > 0. Dit
berekent de oppervlakte van het schaduwgebied in de afbeelding.
Voorbeeld 1 Bereken de volgende bepaalde integraal met een tolerantie van “
tol” =
1E – 4
• Math invoer/uitvoer-modus
K4(CALC)4(∫d
x)cvx+
dv+eebffw
• Lineaire invoer/uitvoer-modus
Invoeren van de functie
f
(x).
AK4(CALC)4(∫d
x)cvx+dv+e,
Voer de ondergrens, bovengrens en de tolerantiewaarde in.
b,f,bE-e)w
∫
(
f
(
x
),
a
,
b
,
tol
)
⇒
∫
a
b
f
(
x
)
dx
∫
1
5
(2x
2
+ 3x + 4) dx
2-32
Voorbeeld 2 Wanneer de instelling voor de hoekeenheid zestigdelige graden
is, wordt de integratieberekening van de trigonometrische functie
uitgevoerd met radialen (hoekeenheid = Deg)
Voorbeelden van weergave resultaten berekening
Houd daarom met het volgende rekening om een zo juist mogelijk resultaat te krijgen.
(1) Voor oppervlakteberekening met functies die op het interval [
a, b] ook negatief zijn,
integreert u het positief en het negatief deel apart en voegt u daarna de resultaten samen.
Positief
deel (
S
)
Negatief deel (
S
)
Positief deel (S) Negatief deel (S)
(2) Voor integratie over een groot interval [a, b] is het soms aangewezen dit interval in
deelintervallen te verdelen en hierop apart te integreren. De som van deze deelintegralen is
meestal nauwkeuriger.
• Drukt u op A terwijl een bepaalde integraal wordt berekend (u ziet de cursor dan niet op
het scherm), dan wordt de berekening onderbroken.
• Berekeningen van een bepaalde integraal van een trigonometrische functie moet u steeds
uitvoeren met de hoekeenheid ingesteld op radialen (Rad-modus).
• Een fout (Time Out) treedt op wanneer geen oplossing is gevonden die met de
tolerantiewaarde overeenkomt.
∫
a
b
f
(
x
)
dx =
∫
a
c
f
(
x
)
dx
+
∫
c
b
f
(
x
)
dx
∫
a
b
f
(
x
)
dx =
∫
a
x
1
f
(
x
)
dx
+
∫
x
1
x
2
f
(
x
)
dx
+.....+
∫
x
4
b
f
(
x
)
dx
2-33
Voorzorgen bij integraalrekenen
• In de functie f(x) kunt u enkel X als variabele kiezen. Andere variabelen (A t/m Z, zonder X, r,
) worden als constanten beschouwd, zodat in de berekeningen met de daaraan toegekende
waarde(n) zal gerekend worden.
• De invoer van “
tol” en het sluiten van de haken mag u weglaten. Laat u “tol,” weg, dan
gebruikt de rekenmachine automatisch de waarde 1
E–5.
• De berekening van een bepaalde integraal vraagt soms wel een wat langere berekeningstijd.
• U kunt geen formule voor de berekening van een eerste of een tweede afgeleide, van een
bepaalde integraal, van een sommatie (Σ), van een maximum-/minimumwaarde, van een
nulpunt (Solve), RndFix gebruiken als term van een integraalberekening.
• De tolerantiewaarde in de Math invoer/uitvoer-modus is vastgelegd op 1
E–5 en kan niet
worden gewijzigd.
k Berekenen van een sommatie (Σ) [OPTN]-[CALC]-[Σ(]
Om Σ te berekenen, kunt u kiezen tussen twee formules.
<Math invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)6(g)3(Σ( )
ak e k e
α
e
β
of
4(MATH)6(g)2(Σ( )
ak e k e
α
e
β
<Lineaire invoer/uitvoer-modus>
K4(CALC)6(g)3(Σ( )
ak , k ,
α
,
β
, n )
(
n : afstand tussen twee opeenvolgende termen)
Voorbeeld Bereken de volgende som:
Gebruik
n = 1 als afstand tussen twee opeenvolgende termen.
AK4(CALC)6(g)3(Σ( )a,(K)
x-da,(K)+fe
a,(K)ecegw
Voorzorgen bij
Σ
-berekeningen
• De waarde van de gespecificeerde variabele verandert bij een sommatie (Σ). Zorg er voor
dat u voordat u de berekening uitvoert een geschreven notitie bij de hand houdt van de
waarden van de gespecificeerde variabele die u later nodig zou kunnen hebben.
• U kunt de variabele van deze functie slechts één keer gebruiken als begin van de rij
ak.
β
Σ
(
a
k
,
k
,
α
,
β
,
n
)
=
Σ
a
k
=
a
α
+
a
α
+1
+........+
a
β
k =
α
6
Σ
(
k
2
–3
k
+5)
k = 2
2-34
• Voor de beginterm (
α
) van de rij ak en voor de eindterm (
β
) van de rij ak kunt u alleen gehele
getallen invoeren.
• De invoer van
n en het sluiten van de haken mag u weglaten. Laat u n weg, dan kiest de
rekenmachine automatisch voor
n = 1.
• De waarde van de eindterm
β
moet groter zijn dan de waarde van de beginterm
α
. Zo niet
krijgt u een foutmelding.
• Om een sommatie (Σ) te stoppen (aangegeven wanneer de cursor niet op scherm
verschijnt), drukt u op A.
• U kunt geen formule voor de berekening van een eerste of een tweede afgeleide, van een
bepaalde integraal, van een sommatie (Σ), van een maximum-/minimumwaarde, van een
nulpunt (Solve), RndFix gebruiken als term van een sommatieberekening (Σ).
• In de Math invoer/uitvoer-modus is de afstand tussen twee opeenvolgende termen (
n)
vastgelegd op 1 en kan niet gewijzigd worden.
k Berekeningen van een minimum-/maximumwaarde
[OPTN]-[CALC]-[FMin]/[FMax]
Om een maximum-/minimumwaarde in een gegeven interval
a < x < b te berekenen, werkt het
toestel met de formules:
u Voor een minimum
K4(CALC)6(g)1(FMin) f
(x) , a , b , n )
(
a: Beginpunt van het interval, b: Eindpunt van het interval, n: Nauwkeurigheid (n = 1 tot 9))
u Voor een maximum
K4(CALC)6(g)2(FMax) f
(x), a , b , n )
(
a: Beginpunt van het interval, b: Eindpunt van het interval, n: Nauwkeurigheid (n = 1 tot 9))
Voorbeeld Bereken voor de volgende functie het minimum voor het interval dat
begint bij
a = 0 en eindigt bij b = 3, met een nauwkeurigheid van n = 6
y = x
2
– 4x + 9
Invoeren van de functie f
(x).
AK4(CALC)6(g)1(FMin)vx-ev+j,
Voer het interval
a = 0, b = 3 in.
a,d,
Voer de nauwkeurigheid
n = 6 in.
g)w
• In de functie
f
(x) kunt u enkel X als variabele kiezen. Andere variabelen (A t/m Z, zonder
X, r, ) worden als constanten beschouwd, zodat in de berekeningen met de daaraan
toegekende waarde(n) zal gerekend worden.
2-35
• De invoer van
n en het sluiten van de haken mag u weglaten.
• Discontinue punten of intervallen waarin zich grote veranderingen voordoen, kunnen de
nauwkeurigheid van de berekening negatief beïnvloeden.
• De invoer van een grotere waarde voor
n vergroot de nauwkeurigheid, maar vraagt ook meer
tijd.
• De waarde van het eindpunt van het interval (
b) moet groter zijn dan de waarde van het
beginpunt (
a). Zo niet verschijnt een foutmelding.
• Drukt u op A terwijl er een maximum-/minimumwaarde wordt berekend, dan stopt u
daarmee de berekening.
• Gebruik enkel de gehele getallen 1 tot 9 als waarde voor
n. Het invoeren van andere
waarden veroorzaakt een foutmelding.
• U kunt geen formule voor de berekening van een eerste of een tweede afgeleide, van een
bepaalde integraal, van een sommatie (Σ), van een maximum-/minimumwaarde, van een
nulpunt (Solve), RndFix gebruiken als term van een extremumberekening.
6. Rekenen met complexe getallen
De hoofdbewerkingen met complexe getallen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen)
worden ingevoerd zoals bij handmatige berekeningen (zie pagina 2-1 tot 2-17). U kunt ook
haakjes invoeren en gebruikmaken van het geheugen voor het laatste resultaat.
• Het reëel deel en de coëfficiënt van het imaginair deel kunnen elk worden weergegeven met
een mantisse van hoogstens 10 cijfers en een exponent van hoogstens 2 cijfers.
• De volgende functies kunnen samen met complex getallen worden gebruikt.
',
x
2
, x
–1
, ^(x
y
),
3
',
x
', ln, log, log
a
b, 10
x
, e
x
, Int, Frac, Rnd, Intg, RndFix(, Fix, Sci, ENG,
ENG, ° ’ ”,
° ’ ”
,
a
b
/c, d/c
U kunt rekenen met complexe getallen door de optie Complex Mode in het configuratiescherm
als volgt te veranderen.
• {Real} ... Uitsluitend reële getallen berekenen*
1
• {a+bi} ... Complex getal berekenen en het resultaat in cartesische coördinaten weergeven
• {
r∠} ... Complex getal berekenen en het resultaat in poolcoördinaten weergeven*
2
*
1
Als het argument echter een imaginair getal bevat, wordt het complex getal berekend en
verschijnt het resultaat in cartesische coördinaten.
Voorbeelden:
ln 2
i = 0,6931471806 + 1,570796327i
ln 2i + ln (– 2) = (Non-Real ERROR)
*
2
Het weergavebereik van hangt af van de hoekeenheid die voor de optie Angle in het
configuratiescherm is geselecteerd.
• Deg ... –180 <
< 180
• Rad ... – π <
< π
• Gra ... –200 <
< 200
2-36
Druk op K3(COMPLEX) om het menu van de complexe getallen op te roepen.Hier vindt u
de volgende opties.
• {
i} ... {invoer van de imaginaire eenheid i}
• {Abs}/{Arg} ... bevat {absolute waarde}/{argument}
• {Conjg} ... {om het toegevoegde van een complex getal te berekenen}
• {ReP}/{ImP} ... bepaling van het {reëel deel}/{imaginair deel}
• {'
r∠}/{'a+bi} ... om het resultaat om te zetten in {poolcoördinaten}/{cartesische
coördinaten}
• U kunt ook !a(
i) gebruiken in plaats van K3(COMPLEX)1(i).
• Oplossingen voor de modi Real,
a+bi en r∠ verschillen voor machten en wortels (
x
') x <
0 en
y = m/n wanneer n een oneven getal is.
Voorbeeld: 3
x
' (– 8) = – 2 (Real)
= 1 + 1,732050808i (a+bi)
= 2∠60 (r∠, Deg-modus)
• Om de “ ∠ ”-bewerking in te voeren in de poolcoördinaatuitdrukking (
r∠), drukt u op
!v(∠).
k De hoofdbewerkingen [OPTN]-[COMPLEX]-[i]
De hoofdbewerkingen met complexe getallen worden ingevoerd zoals bij handmatige
berekeningen. U kunt zelfs haakjes invoeren en gebruikmaken van het geheugen voor het
laatste resultaat.
Voorbeeld (1 + 2
i) + (2 + 3i)
AK3(COMPLEX)
(b+c1(
i))
+(c+d1(
i))w
k Omgekeerde, vierkantswortel en kwadraat
Voorbeeld (3 + i)
AK3(COMPLEX)
!x(')(d+1(
i))w
2-37
k Complexe getallen in poolcoördinaten
Voorbeeld 2∠30 × 3∠45 = 6∠75
!m(SET UP)cccccc
1(Deg)c3(
r∠)J
Ac!v(∠)da*d
!v(∠)efw
k Modulus en argument [OPTN]-[COMPLEX]-[Abs]/[Arg]
Het toestel gaat ervan uit dat een complex getal
a + bi kan worden afgebeeld als coördinaat
op een vlak van Gauss, en berekent de waarde ⎮Z ⎮en het argument (arg).
Voorbeeld Bereken de modulus (
r) en het argument () van het complex getal 3 +
4i, met de zestigdelige graden als ingestelde hoekeenheid
As van de coëfficiënten van het imaginair deel
As van het reëel deel
AK3(COMPLEX)2(Abs)
d+e1(
i)w
(Berekening van de modulus)
AK3(COMPLEX)3(Arg)
(d+e1(
i))w
(Berekening van het argument)
• Het resultaat voor het argument hangt dus af van de ingestelde hoekeenheid (zestigdelige
graden, radialen of honderddelige graden).
2-38
k Toegevoegde van een complex getal [OPTN]-[COMPLEX]-[Conjg]
Het toegevoegde van het complex getal
a + bi is a – bi.
Voorbeeld Bereken het toegevoegde van het complex getal 2 + 4
i
AK3(COMPLEX)4(Conjg)
(c+e1(
i))w
k Bepaling van het reëel deel en van de coëfficiënt van het imaginair deel
van een complex getal
[OPTN]-[COMPLEX]-[ReP]/[lmP]
In het voorbeeld ziet u hoe u het reëel deel
a en de coëfficiënt van het imaginair deel b bepaalt
van het complex getal a + bi.
Voorbeeld Bepaal het reëel deel en de coëfficiënt van het imaginair deel van het
complex getal 2 + 5
i
AK3(COMPLEX)6(g)1(ReP)
(c+f6(g)1(
i))w
(Bepaling van het reëel deel)
AK3(COMPLEX)6(g)2(ImP)
(c+f6(g)1(
i))w
(Bepaling van de coëfficiënt van het imaginair deel)
k Omzetting van poolcoördinaten en cartesische coördinaten
[OPTN]-[COMPLEX]-['r∠]/['a+bi]
Ga als volgt te werk om een complex getal in cartesische coördinaten om te zetten in
poolcoördinaten en omgekeerd.
Voorbeeld Zet de cartesische coördinaten het complex getal 1 + '3
i om in
poolcoördinaten
!m(SET UP)cccccc
1(Deg)c2(
a+bi)J
Ab+(!x(')de)
K3(COMPLEX)1(
i)6(g)
3(
'r∠
θ
)w
Ac!v(∠)ga
K3(COMPLEX)6(g)4(
'a+bi)w
2-39
7. Berekeningen met gehele getallen in het twee-,
acht-, tien- en zestientallige talstelsel
U kunt in de modus Run-Matrix via de instellingen voor de andere talstelsels berekeningen
maken met twee-, acht-, tien- en zestientallige getallen. U kunt ook getallen van het ene
talstelsel naar het andere omzetten en logische bewerkingen uitvoeren.
• U kunt geen gebruikmaken van wetenschappelijke functies als u in deze talstelsels werkt.
• U kunt in deze talstelsels alleen maar met gehelen werken. Voert u toch cijfers na een
komma in, dan worden die niet geaccepteerd.
• Probeert u in één van deze talstelsels een niet-toegelaten symbool in te voeren, dan
verschijnt er een foutmelding. De volgende symbolen mogen gebruikt worden.
Tweetallig: 0, 1
Achttallig: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
Tientallig: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Zestientallig: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F
• Een tegengesteld getal wordt in deze talstelsels voorgesteld door het 2-complement van het
gegeven getal.
• Voor deze talstelsels gebeurt de weergave op het scherm als volgt.
Talstelsel Tweetallig Achttallig Tientallig Zestientallig
Aantal symbolen 16 cijfers 11 cijfers 10 cijfers 8 cijfers
• De lettersymbolen gebruikt in het zestientallig talstelsel verschijnen op het scherm in een
andere lay-out dan de gewone (hoofd)letters.
Gewone tekst A B C D E F
Zestientallig geschreven
getallen
Toetsen
vlIsct
• De grenzen waarbinnen de getallen voor deze talstelsels kunnen vallen, zijn de volgende.
Tweetallig
Positief: 0 <
x < 111111111111111
Negatief: 1000000000000000 <
x < 1111111111111111
Achttallig
Positief: 0 <
x < 17777777777
Negatief: 20000000000 <
x < 37777777777
Tientallig
Positief: 0 <
x < 2147483647
Negatief: –2147483648 <
x < –1
Zestientallig geschreven getallen
Positief: 0 <
x < 7FFFFFFF
Negatief: 80000000 <
x < FFFFFFFF
2-40
k Instellen van een talstelsel
U kunt het tien-, zestien-, twee- of achttallig talstelsel instellen in het configuratiescherm.
u Een berekening uitvoeren in het twee-, acht-, tien- of zestientallige talstelsel
[SET UP]-[Mode]-[Dec]/[Hex]/[Bin]/[Oct]
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix.
2. Druk op !m(SET UP). Selecteer “Mode”, en bepaal vervolgens het
standaardnummersysteem door te drukken op 2(Dec), 3(Hex), 4(Bin), of 5(Oct)
voor de modusinstelling.
3. Druk op J om het werkscherm van deze talstelsels op te roepen. In het submenu dat
verschijnt vindt u de volgende parameters.
• {d~o}/{LOGIC}/{DISPLAY} ... {nummersysteem specificatie}/{logische bewerking}/
{omzetting tientallig/zestientallig/tweetallig/achttallig talstelsel}-menu
u Een getal in een bepaald talstelsel invoeren
U kunt voor elk ingevoerd getal het talstelsel kiezen. Is het toestel ingesteld in een van de
talstelsels, dan drukt u op 1(d~o) om het menu met symbolen van de talstelsels te openen.
Druk vervolgens op de functietoets die het gewenste talstelsel activeert, en voer het getal in.
• {d}/{h}/{b}/{o} ... {tientallig}/{zestientallig}/{tweetallig}/{achttallig}
u Getallen uit verschillende talstelsels invoeren
Voorbeeld Voer 12310, in als het zestientallig talstelsel is ingesteld
!m(SET UP)
Selecteer “Mode”, en druk op 3(Hex)
J.
A1(d~o)1(d)bcdw
k Tegengestelden en logische bewerkingen
Als één van de talstelsels is ingesteld, drukt u op 2(LOGIC) om een menu met
tegengestelden en logische operatoren op te roepen.
• {Neg} ... {tegengestelde}*
1
• {Not}/{and}/{or}/{xor}/{xnor} ... {NOT}*
2
/{AND}/{OR}/{XOR}/{XNOR}*
3
*
1
Complement van twee
*
2
Complement van een (complement: een bit)
*
3
AND: een bit, OR: een bit, XOR: een bit, XNOR: een bit
2-41
u Tegengestelde
Voorbeeld Bepaal het tegengestelde van 1100102
!m(SET UP)
Selecteer “Mode”, en druk op 4(Bin)J.
A2(LOGIC)1(Neg)
bbaabaw
• Een tegengesteld getal wordt in deze talstelsels voorgesteld door het 2-complement te
nemen van het gegeven getal en het resultaat in het oorspronkelijke talstelsel om te zetten.
In het tientallige talstelsel worden tegengestelde getallen weergegeven met een minteken.
u Logische bewerkingen
Voorbeeld Voer in en laat uitvoeren “12016 and AD16”
!m(SET UP)
Selecteer “Mode”, en druk op 3(Hex)
J.
Abca2(LOGIC)
3(and)ADw
k Omzetten van talstelsels
Druk op 3(DISPLAY) om een menu met omzettingsfuncties voor talstelsels te openen.
• {
'Dec}/{'Hex}/{'Bin}/{'Oct} ... het getal op het scherm omzetten in {tientallig}/
{zestientallig}/{tweetallig}/{achttallig} talstelsel
u Een getal op het scherm omzetten in een ander talstelsel
Voorbeeld Zet het getal 2210 om in een twee- of achttallig getal (ingesteld is
tientallig)
A!m(SET UP)
Selecteer “Mode”, en druk op 2(Dec)
J.
1(d~o)1(d)ccw
J3(DISPLAY)3('Bin)w
4('Oct)w
2-42
8. Matrixberekeningen
Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix en druk op 3('MAT/VCT) om
matrixberekeningen uit te voeren.
Het toestel kan dankzij 26 geheugens voor matrices (van Mat A tot Mat Z) plus een geheugen
voor de laatste matrix (MatAns) de volgende bewerkingen met matrices uit te voeren.
• Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen
• Vermenigvuldigen met een getal
• Determinant
• Getransponeerde van een matrix
• Inverse van een matrix
• Kwadraat van een matrix
• Macht van een matrix
• In een matrix van alle elementen de absolute waarde, het geheel deel, het decimaal deel of
het grootste geheel deel dat niet groter is dan het originele element berekenen
• Invoer van complexe getallen in matrixelementen en complexe getallen in verwante functies
• Bewerken van matrices met matrixopdrachten
De maximale dimensie van de rijen en kolommen van een matrix is 999.
Belangrijk!
• U kunt een X (hoofdletter) invoeren door te drukken op (a+(X)) of x (v) (kleine
letter) voor matrixgeheugen “Mat X”. Zowel “Mat X” als “Mat
x” verwijzen naar dezelfde
geheugenzone.
Over het geheugen voor de laatste matrix (MatAns)
Het toestel slaat automatisch het resultaat van een matrixberekening op in het geheugen voor
de laatste matrix. Daarbij gelden de volgende regels.
• Bij elke matrixberekening wordt het nieuwe resultaat opgeslagen in het geheugen voor de
laatste matrix. De vorige inhoud van dit geheugen wordt dan gewist en kan niet meer worden
opgeroepen.
• Het opslaan van waarden in het matrixgeheugen heeft geen invloed op het geheugen voor
de laatste matrix.
• Wanneer het resultaat van een matrixberekening
m (rijen) × 1 (kolom) of 1 (rij) × n
(kolommen) is, wordt het resultaat van de berekening ook opgeslagen in het geheugen voor
de laatste vector (VctAns).
k Matrices invoeren en bewerken
Druk op 3('MAT/VCT) om het scherm Matrix Editor weer te geven. Met de Matrix Editor
kunt u matrices invoeren en bewerken.
m × n … m (rij) × n (kolom) matrix
None… geen matrix vooraf ingesteld
2-43
• {DELETE}/{DEL-ALL} ... wissen van {een bepaalde matrix}/{alle matrices}
• {DIM} ... de dimensies van de matrix (aantal cellen) opgeven
• {CSV} ... slaat een matrix als CSV-bestand op en importeert de inhoud van CSV-bestand
naar een van de matrixgeheugens (van Mat A tot Mat Z, en MatAns) (pagina 2-48)
• {M⇔V} ... toont het scherm Vector Editor (pagina 2-60)
u Opmaken van een matrix
Om een matrix op te maken moet u eerst de dimensies vastleggen in de Matrix Editor. Daarna
kunt u aan de elementen van de matrix een waarde toekennen.
u De dimensies van een matrix vastleggen
Voorbeeld Maak een matrix met 2 rijen × 3 kolommen in het matrixgeheugen Mat B
Klik Mat B aan.
c
3(DIM) (U mag deze stap overslaan.)
Voer het aantal rijen in.
cw
Voer het aantal kolommen in.
dw
w
• Alle elementen van de nieuw opgemaakte matrix hebben waarde 0.
• Als u het formaat invoert of de dimensies van een matrix verandert, wordt de huidige inhoud
gewist.
• Als de foutmelding “Memory ERROR” naast de naam van het gebruikte matrixgeheugen blijft
staan nadat u de dimensies hebt ingevoerd, betekent dit dat er onvoldoende geheugenruimte
is voor de gewenste matrix.
u Elk element van een matrix een waarde toekennen
Voorbeeld Voer in de matrix B de volgende gegevens in:
De volgende bewerking is het vervolg van het rekenvoorbeeld op de vorige pagina.
bwcwdw
ewfwgw
(Het gegeven wordt ingevoerd in het
aangeklikte element. Bij elke druk op w,
wordt het volgende element rechts
aangeklikt.)
1 2 3
4 5 6
2-44
• Bij de weergave van een matrix op het scherm is er slechts plaats bij positieve gehele
getallen voor zes karakters, en bij negatieve voor vijf karakters (één karakter wordt gebruikt
voor het minteken). Exponentiële waarden worden weergeven met maximaal twee cijfers
voor het exponent. Breuken worden decimaal weergegeven.
u Wissen van een matrix
U kunt één bepaalde matrix apart of alle matrices tegelijk wissen.
u Een bepaalde matrix wissen
1. Als de Matrix Editor op het scherm staat, kunt u met f en c de matrix aanklikken die u
wilt wissen.
2. Druk op 1(DELETE).
3. Druk op 1(Yes) om de matrix te wissen, of op 6(No) als u toch maar niet wilt wissen.
u Alle matrices tegelijk wissen
1. Als de Matrix Editor op het scherm staat, drukt u op 2(DEL-ALL).
2. Druk op 1(Yes) om alle matrices in het geheugen te wissen, of op 6(No) als u toch maar
niet wilt wissen.
k Bewerkingen op de elementen van een matrix
Ga als volgt te werk om bewerkingen op de elementen van een matrix uit te voeren.
1. Als de Matrix Editor op het scherm staat, kunt u met f en c de matrix aanklikken die u
wilt bewerken.
U kunt naar een specifieke matrix gaan door de letter te typen die met de naam van de
matrix overeenkomt. Als u bijvoorbeeld ai(N) invoert, gaat u naar Mat N.
Als u drukt op !-(Ans), gaat u naar het actieve matrixgeheugen.
2. Druk op w om het functiemenu met de volgende opties te openen.
• {ROW-OP} ... {menu met de rij-operaties}
• {ROW}
• {DELETE}/{INSERT}/{ADD} ... rij {verwijderen}/{invoegen}/{toevoegen}
• {COLUMN}
• {DELETE}/{INSERT}/{ADD} ... kolom {wissen}/{invoegen}/{toevoegen}
• {EDIT} ... {element bewerken}
In alle voorbeelden wordt steeds vertrokken van de matrix A uit het eerste voorbeeld.
2-45
u Rijberekeningen
Het volgende menu verschijnt wanneer u drukt op 1(ROW-OP) terwijl de matrix die u wilt
bewerken opgeroepen is.
• {SWAP} ... {om twee rijen om te wisselen}
• {
Row} ... {om een rij met een getal te vermenigvuldigen}
• {
Row+} ... {om een rij te vervangen door de som van die rij en het product van een andere
rij en een getal}
• {Row+} ... {om een rij te vervangen door de som van die rij en een andere rij}
u Twee rijen omwisselen
Voorbeeld Wissel de rijen 2 en 3 van de volgende matrix om:
Alle voorbeelden gebruiken de volgende matrix:
Matrix A =
1 2
3 4
5 6
1(ROW-OP)1(SWAP)
Voer de nummers in van de rijen die u wilt omwisselen.
cwdww
u Een rij met een getal vermenigvuldigen
Voorbeeld Vermenigvuldig de rij 2 met 4:
1(ROW-OP)2( Row)
Voer het vermenigvuldigtal in.*
ew
Voer het rijnummer in.
cww
* Een complex getal kan ook worden ingevoerd als een vermenigvuldiger (k).
2-46
u Een rij vervangen door de som van die rij en het product van een andere rij
en een getal
Voorbeeld Vervang in de volgende matrix rij 3 door de som van rij 3 en het product
van rij 2 met 4:
1(ROW-OP)3( Row+)
Voer het vermenigvuldigtal in.*
ew
Voer het rijnummer in van de rij waarvan het getalproduct berekend moet worden.
cw
Voer het rijnummer in van de rij die vervangen moet worden.
dww
* Een complex getal kan ook worden ingevoerd als een vermenigvuldiger (k).
u Een rij vervangen door de som van die rij en een andere rij
Voorbeeld Vervang rij 3 door de som van rij 3 en rij 2:
1(ROW-OP)4(Row+)
Voer het rijnummer van de op te tellen rij in.
cw
Voer het rijnummer in van de rij die moet vervangen worden.
dww
u Bewerkingen op rijen
• {DELETE} ... {om een rij te wissen}
• {INSERT} ... {om een rij in te voegen}
• {ADD} ... {om een rij toe te voegen}
u Een rij wissen
Voorbeeld Wis rij 2:
2(ROW)c
1(DELETE)
2-47
u Een rij invoegen
Voorbeeld Voeg een rij in tussen rij 1 en rij 2:
2(ROW)c
2(INSERT)
u Een rij toevoegen
Voorbeeld Voeg onder rij 3 een nieuwe rij toe:
2(ROW)cc
3(ADD)
u Bewerkingen op kolommen
• {DELETE} ... {om een kolom te wissen}
• {INSERT} ... {om een kolom in te voegen}
• {ADD} ... {om een kolom toe te voegen}
u Een kolom wissen
Voorbeeld Wis kolom 2:
3(COLUMN)e
1(DELETE)
2-48
k Gegevens versturen tussen matrices en CSV-bestanden
U kunt de inhoud van een CSV-bestand dat op deze rekenmachine is opgeslagen of vanaf een
computer is overgezet naar een van de matrixgeheugens (van Mat A tot Mat Z, en MatAns)
importeren. U kunt de inhoud van een van de matrixgeheugens (van Mat A tot Mat Z, en
MatAns) ook opslaan als een CSV-bestand.
u Importeer de inhoud van een CSV-bestand naar een matrixgeheugen
1. Bereid het CSV-bestand voor dat u wilt importeren.
• Zie “Benodigdheden voor importeren CSV-bestanden” (pagina 3-18).
2. Als de Matrix Editor op het scherm staat, kunt u met f en c de matrix aanklikken
waarheen u het CSV-bestand wilt importeren.
• Als de matrix die u selecteert al gegevens bevat, dan wordt de huidige inhoud
overschreven met de nieuw geïmporteerde gegevens van het CSV-bestand.
3. Druk op 4(CSV)1(LOAD).
4. In het dialoogvenster dat verschijnt gebruikt u f en c om het bestand te markeren dat u
wilt importeren, en vervolgens klikt u op w.
• Hiermee wordt de inhoud van het door u aangegeven CSV-bestand geïmporteerd naar het
matrixgeheugen.
Belangrijk!
Het importeren van de volgende typen CSV-bestanden leidt tot een fout.
• Een CSV-bestand met gegevens die niet kunnen worden omgezet. In dit geval verschijnt
een foutmelding waarin de locatie in het CSV-bestand wordt aangegeven (bijvoorbeeld: rij 2,
kolom 3) waar de gegevens die niet kunnen worden omgezet zich bevinden.
• Een CSV-bestand dat uit meer dan 999 kolommen of 999 rijen bestaat. In dat geval doet zich
een fout “Invalid Data Size” voor.
u De inhoud van de matrix opslaan als CSV-bestand
1. Als de Matrix Editor op het scherm staat, kunt u met f en c de matrix aanklikken
waarvan u de inhoud als een CSV-bestand wilt opslaan.
2. Druk op 4(CSV)2(SAVE
•
AS).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
3. Selecteer de map waarin u het CSV-bestand wilt opslaan.
• Markeer “ROOT” om het CSV-bestand op te slaan in de rootdirectory.
• Om het CSV-bestand in een map op te slaan, gebruikt u f en c om de gewenste map
te markeren en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
4. Druk op 1(SAVE
•
AS).
5. Voer maximaal 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
2-49
Belangrijk!
• Wanneer matrixgegevens naar een CSV-bestand worden opgeslagen, worden bepaalde
gegevens als volgt omgezet.
- Gegevens van complexe getallen: Alleen het reële deel wordt geëxtraheerd.
- Breukgegevens: Omgezet naar wiskundig regelformaat (bijvoorbeeld: 2{3{4 → =2+3/4)
- ' en π gegevens: Omgezet naar een decimale waarde (bijvoorbeeld: '3 → 1.732050808)
u Het scheidingsteken en het decimaalpunt van het CSV-bestand aangeven
Als de Matrix Editor op het scherm staat, drukt u op 4(CSV)3(SET) voor weergave van
het CSV-instellingenscherm. Vervolgens voert u stap 3 uit van “Het scheidingsteken en het
decimaalpunt van het CSV-bestand aangeven” (pagina 3-20).
k Een matrix bewerken met matrixopdrachten [OPTN]-[MAT/VCT]
u Matrixopdrachten oproepen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix.
2. Druk vervolgens op K om het optiemenu weer te geven.
3. Druk nu op 2(MAT/VCT) om het menu met matrixopdrachten te openen.
In deze paragraaf worden enkel die matrixopdrachten behandeld die dienen om een matrix op
te maken, om de gegevens van een matrix op te slaan en om de elementen van een matrix te
bewerken.
• {Mat} ... {Mat-opdracht (om een matrix op te maken)}
• {Mat→Lst} ... {Mat→List-opdracht (om de inhoud van een geselecteerde kolom toe te wijzen
aan een lijst)}
• {Augment} ... {Augment-opdracht (om twee matrices aaneen te koppelen)}
• {Identity} ... {Identity-opdracht (om een eenheidsmatrix op te maken)}
• {Dim} ... {Dim-opdracht (om de dimensies van een matrix te controleren)}
• {Fill(} ... {Fill-opdracht (aan alle elementen van een matrix dezelfde waarde toekennen)}
• U kunt ook !c(Mat) gebruiken in plaats van K2(MAT/VCT)1(Mat).
2-50
u Gegevens invoeren in een matrix met de Mat-opdracht
[OPTN]-[MAT/VCT]-[Mat]
Als u de Mat-opdracht gebruikt om gegevens in te voeren in een matrix die u aan het opmaken
bent, dan dient u te weten dat het toestel voor deze invoer het formaat verwacht dat hierna
volgt.
= [ [a
11
, a
12
, ..., a
1
n
] [a
21
, a
22
, ..., a
2
n
] .... [a
m
1
, a
m
2
, ..., a
mn
] ]
→ Mat [letter van A tot Z]
Voorbeeld Voer in de matrix A de volgende gegevens in:
!+( [ )!+( [ )b,d,f
!-( ] )!+( [ )c,e,g
!-( ] )!-( ] )aK2(MAT/VCT)
1(Mat)av(A)
w
• De maximumwaarde van
m en n is 999.
• Een foutmelding verschijnt als u gegevens wilt opslaan en het aangesproken geheugen vol
is.
• Bovenstaand formaat kunt u ook gebruiken als u in een programma gegevens wilt invoeren
in een matrix.
u Een eenheidsmatrix opmaken [OPTN]-[MAT/VCT]-[Identity]
Gebruik de Identity-opdracht om een eenheidsmatrix aan te maken.
Voorbeeld Maak van matrix A een 3 × 3-eenheidsmatrix:
K2(MAT/VCT)6(g)1(Identity)
da6(g)1(Mat)av(A)w
Aantal rijen en kolommen
a
11
a
12
...
a
1n
a
21
a
22
...
a
2n
a
m1
a
m2
...
a
mn
...
...
...
1 3 5
2 4 6
2-51
u De dimensies van een matrix controleren [OPTN]-[MAT/VCT]-[Dim]
Gebruik de Dim-opdracht om de dimensies van een bestaande matrix te controleren.
Voorbeeld 1 Controleer de dimensies van matrix A:
K2(MAT/VCT)6(g)2(Dim)
6(g)1(Mat)av(A)w
Deze weergave betekent dus dat matrix A 2 rijen en 3 kolommen heeft.
Daar het resultaat van de Dim-opdracht gegevens van een lijsttype is, wordt dit opgeslagen in
het geheugen ListAns.
U kunt ook gebruikmaken van {Dim} om de dimensies van de matrix te definiëren.
Voorbeeld 2 Definieer een matrix B met 2 rijen en 3 kolommen:
!*( 兵 )c,d!/( 其 )a
K2(MAT/VCT)6(g)2(Dim)
6(g)1(Mat)al(B)w
• De “Dim”-opdracht kan worden gebruikt voor het controleren en configureren van de
vectordimensie-instellingen.
u Een matrix bewerken met matrixopdrachten
Met de matrixopdrachten kunt u ook waarden toekennen aan een element van een matrix,
de waarde van een element van een matrix oproepen, aan alle elementen van een matrix
dezelfde waarde toekennen, twee matrices samenvoegen en de inhoud van een matrixkolom
toewijzen aan een lijst.
u Aan een element van een matrix een waarde toekennen of de waarde van
een element oproepen
[OPTN]-[MAT/VCT]-[Mat]
Als u de Mat-opdracht gebruikt om een element te bewerken, dan dient u te weten dat het
toestel voor deze invoer het volgende formaat verwacht.
Mat X [
m, n]
X = naam van de matrix (A tot Z, of Ans)
m = rijnummer
n = kolomnummer
2-52
Voorbeeld 1 Ken in de volgende matrix aan het element op rij 1 en kolom 2 de
waarde 10 toe:
Matrix A =
1 2
3 4
5 6
baaK2(MAT/VCT)1(Mat)
av(A)!+( 关 )b,c
!-( 兴 )w
• De “Vct”-opdracht kan worden gebruikt voor het toewijzen van waarden aan bestaande
vectoren.
Voorbeeld 2 Vermenigvuldig in de matrix A (uit voorbeeld 1) het element op rij 2 en
kolom 2 met het getal 5
K2(MAT/VCT)1(Mat)
av(A)!+( 关 )c,c
!-( 兴 )*fw
• De “Vct”-opdracht kan worden gebruikt voor het oproepen van waarden van bestaande
vectoren.
u Alle elementen van een matrix dezelfde waarde toekennen
[OPTN]-[MAT/VCT]-[Fill(]/[Augment]
Gebruik de Fill(-opdracht om aan alle elementen van een matrix dezelfde waarde toe te
kennen. Gebruik de Augment-opdracht om twee matrices samen te voegen tot één matrix.
Voorbeeld 1 Ken aan alle elementen van matrix A de waarde 3 toe:
K2(MAT/VCT)6(g)3(Fill( )
d,6(g)1(Mat)av(A))w
• De “Fill”-opdracht kan worden gebruikt om dezelfde waarde te schrijven in alle
vectorelementen.
Voorbeeld 2 Voeg de volgende twee matrices samen:
K2(MAT/VCT)5(Augment)
1(Mat)av(A),
1(Mat)al(B))w
• De twee matrices die u wilt samenvoegen moeten hetzelfde aantal rijen hebben. Als dat niet
het geval is, verschijnt er een foutmelding.
• U kunt het geheugen voor de laatste matrix gebruiken om de resultaten van de vorige invoer
toe te kennen en veranderingen aan te brengen aan een variabele in een matrix. Hiervoor
gebruikt u de volgende syntaxis.
Augment (Mat
α
, Mat
β
) → Mat
γ
Matrix A =
1
2
Matrix B =
3
4
2-53
Hierin zijn
α
,
β
en
γ
namen van variabelen (A tot Z).
Deze handeling heeft geen invloed op de inhoud van het geheugen voor de laatste matrix.
• De “Augment”-opdracht kan worden gebruikt voor het samenvoegen van twee vectoren in
één matrix.
u Een matrixkolom wegschrijven in een lijst [OPTN]-[MAT/VCT]-[Mat→Lst]
Gebruik de Mat→List-opdracht om een kolommatrix weg te schrijven in een lijst.
Mat→List (Mat X,
m) → List n
X = naam van de matrix (A tot Z)
m = kolomnummer
n = nummer van de lijst
Voorbeeld Schrijf kolom 2 van de volgende matrix weg in lijst 1:
Matrix A =
1 2
3 4
5 6
K2(MAT/VCT)2(Mat→Lst)
1(Mat)av(A),c)
aK1(LIST)1(List)bw
1(List)bw
k Matrixberekeningen [OPTN]-[MAT/VCT]
Via het menu met matrixopdrachten kunt u matrixberekeningen uitvoeren.
u Matrixopdrachten oproepen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix.
2. Druk vervolgens op K om het optiemenu weer te geven.
3. Druk nu op 2(MAT/VCT) om het menu met matrixopdrachten te openen.
In deze paragraaf worden alleen de matrixopdrachten behandeld die dienen voor
matrixberekeningen.
• {Mat} ... {Mat-opdracht (om een matrix op te maken)}
• {Det} ... {Det-opdracht (om de determinant te berekenen)}
• {Trn} ... {Trn-opdracht (om matrices te transponeren)}
• {Identity} ... {Identity-opdracht (om een eenheidsmatrix op te maken)}
• {Ref} ... {Ref-opdracht (opdracht voor operaties op rijen)}
• {Rref} ... {Rref-opdracht (opdracht voor herleide operaties op rijen)}
In alle volgende voorbeelden wordt ervan uitgegaan dat de gegevens van de gebruikte
matrices reeds in het geheugen zijn opgeslagen.
2-54
u Rekenkundige bewerkingen met matrices [OPTN]-[MAT/VCT]-[Mat]/[Identity]
Voorbeeld 1 Tel matrix A en matrix B op (Matrix A + Matrix B):
K2(MAT/VCT)1(Mat)av(A)+
1(Mat)al(B)w
Voorbeeld 2 Vermenigvuldig de twee matrices uit voorbeeld 1 met elkaar (Matrix A ×
Matrix B):
K2(MAT/VCT)1(Mat)av(A)*
1(Mat)al(B)w
• De twee matrices moeten dezelfde dimensies hebben om ze te kunnen optellen of aftrekken.
Als dat niet het geval is, verschijnt een foutmelding.
• Voor een vermenigvuldiging (Matrix 1 × Matrix 2) moet het aantal kolommen in Matrix 1 gelijk
zijn aan het aantal rijen in Matrix 2. Als dat niet het geval is, verschijnt een foutmelding.
u Determinant [OPTN]-[MAT/VCT]-[Det]
Voorbeeld Bereken de determinant van de volgende matrix:
Matrix A =
1 2 3
4 5 6
−1 −2 0
K2(MAT/VCT)3(Det)1(Mat)
av(A)w
• Alleen van een vierkante matrix kan de determinant berekend worden (hetzelfde aantal rijen
en kolommen). Als u probeert de determinant voor een niet-vierkante matrix te berekenen,
verschijnt een foutmelding.
• De determinant van een 2 × 2-matrix wordt als volgt berekend.
| A | =
a
11
a
12
=a
11
a
22
–a
12
a
21
a
21
a
22
• De determinant van een 3 × 3-matrix wordt als volgt berekend.
= a
11
a
22
a
33
+ a
12
a
23
a
31
+ a
13
a
21
a
32
– a
11
a
23
a
32
– a
12
a
21
a
33
– a
13
a
22
a
31
a
11
a
12
a
13
a
21
a
22
a
23
a
31
a
32
a
33
|A| =
Matrix A =
1 1
2 1
2 3
2 1
Matrix B =
2-55
u Getransponeerde van een matrix [OPTN]-[MAT/VCT]-[Trn]
Een matrix is getransponeerd als zijn rijen kolommen worden en zijn kolommen rijen.
Voorbeeld Bereken de getransponeerde matrix van de volgende matrix:
Matrix A =
1 2
3 4
5 6
K2(MAT/VCT)4(Trn)1(Mat)
av(A)w
• De “Trn”-opdracht kan ook worden gebruikt met een vector. Dit converteert een 1-rij ×
n-kolom-vector naar een n-rij × 1-kolom-vector, of een m-rij × 1-kolom-vector naar een 1-rij ×
m-kolom-vector.
u Operaties op rijen [OPTN]-[MAT/VCT]-[Ref]
Deze opdracht gebruikt het eliminatiealgoritme in het vlak van Gauss om de operaties op rijen
van een matrix te vinden.
Voorbeeld Vind de operaties op rijen van de volgende matrix:
Matrix A =
K2(MAT/VCT)6(g)4(Ref)
6(g)1(Mat)av(A)w
1 2 3
4 5 6
2-56
u Herleide operaties op rijen [OPTN]-[MAT/VCT]-[Rref]
Deze opdracht vindt de herleide operaties op rijen van een matrix.
Voorbeeld Vind de herleide operaties op rijen van de volgende matrix:
Matrix A =
K2(MAT/VCT)6(g)5(Rref)
6(g)1(Mat)av(A)w
• De operaties op rijen en herleide operaties op rijen leveren eventueel geen nauwkeurige
resultaten omwille van weggelaten cijfers.
u Inverse van een matrix [x
–1
]
Voorbeeld Bereken de inverse matrix van de volgende matrix:
Matrix A =
K2(MAT/VCT)1(Mat)
av(A)!)(
x
–1
)w
• Alleen van een vierkante matrix (zelfde aantal rijen en kolommen) kan een inverse berekend
worden. Als u probeert de inverse van een niet-vierkante matrix te berekenen, verschijnt een
foutmelding.
• Een matrix waarvan de determinant 0 is, heeft geen inverse. Als u probeert de inverse van
zo’n matrix te berekenen, verschijnt een foutmelding.
• Van matrices waarvan de determinant bijna 0 is, zullen de inversen niet heel precies worden
berekend.
• Een inverse matrix heeft de volgende eigenschap:
A A
–1
= A
–1
A = E =
1 0
0 1
Een inverse matrix A
–1
van Matrix A wordt als volgt berekend:
A =
a b
c d
A
–1
=
1
ad – bc
d–b
–c a
Merk op dat ad – bc ≠ 0.
2 −1 3 19
1 1 −5 −21
0 4 3 0
1 2
3 4
2-57
u Kwadraat van een vierkante matrix [x
2
]
Voorbeeld Kwadrateer de volgende matrix:
Matrix A =
K2(MAT/VCT)1(Mat)av(A)
xw
u Macht van een matrix [^]
Voorbeeld Bereken de derde macht van de volgende matrix:
Matrix A =
K2(MAT/VCT)1(Mat)av(A)
Mdw
• Bij matrixmachtberekeningen zijn berekeningen mogelijk tot de macht 32766.
u In een matrix alle elementen vervangen door hun absolute waarde, door
hun geheel deel, door hun decimaal deel, of door hun grootste geheel deel
dat niet groter is dan het originele element
[OPTN]-[NUMERIC]-[Abs]/[Frac]/[Int]/[Intg]
Voorbeeld Bepaal de matrix met als elementen de absolute waarde van de
elementen van volgende matrix:
Matrix A =
K6(g)4(NUMERIC)1(Abs)
K2(MAT/VCT)1(Mat)av(A)w
• De “Abs”-opdracht kan worden gebruikt om de absolute waarde van een vectorelement te
verkrijgen.
1 2
3 4
1 2
3 4
1 –2
–3 4
2-58
u Rekenen met complexe getallen met een matrix
Voorbeeld Bepaal de absolute waarde van een matrix met de volgende complexe
getallen als elementen:
Matrix D =
K6(g)4(NUMERIC)1(Abs)
K2(MAT/VCT)1(Mat)as(D)w
• De volgende functies voor complexe getallen worden ondersteund in matrices en vectoren.
i, Abs, Arg, Conjg, ReP, ImP
Voorzorgen bij integraalrekenen
• De determinanten en de inverse matrices worden berekend met de eliminatiemethode,
waardoor fouten kunnen ontstaan (cijfers die wegvallen).
• Het rekenwerk gebeurt voor elk element van de matrices apart, waardoor het relatief lang
kan duren voordat het resultaat verschijnt.
• De fout op de weergegeven resultaten bij matrixberekeningen is ±1 op het laatste
beduidende cijfer.
• Als het resultaat van een matrixberekening te groot is om opgeslagen te kunnen worden in
het geheugen voor de laatste matrix, verschijnt een foutmelding.
• U kunt de inhoud van het geheugen voor de laatste matrix als volgt overdragen naar een
andere matrix.
MatAns → Mat
α
Hierin is
α
de naam van een variabele (A tot Z). Deze handeling heeft geen invloed op de
inhoud van het geheugen voor de laatste matrix.
–1 +
i
1 +
i
1 +
i
–2 + 2
i
2-59
9. Vectorberekeningen
Om vectorberekeningen uit te voeren, gebruikt u het hoofdmenu om de Run-Matrix-modus te
openen en drukt u vervolgens op 3('MAT/VCT)6(M⇔V).
Een vector is gedefinieerd als een matrix die een van de volgende twee vormen heeft:
m
(rijen) × 1 (kolom) of 1 (rij) × n (kolommen).
De maximale toelaatbare waarde die kan worden opgegeven voor
m en n is 999.
U kunt de 26 vectorgeheugens (Vct A tot en met Vct Z) plus een geheugen voor de laatste
vector (VctAns) gebruiken voor het uitvoeren van de onderstaande vectorberekeningen.
• Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen
• Vermenigvuldigen met een getal
• Dot-productberekeningen
• Productoverkoepelende berekeningen
• Bepaling van de vectornorm (grootte)
• Bepaling van de hoek die door twee vectoren wordt gevormd
• Bepaling van de eenheidsvector
Belangrijk!
• U kunt ofwel een hoofdletter X (a+(X)) ofwel een kleine letter x (v) invoeren voor het
vectorgeheugen “Vct X”. Zowel “Vct X” als “Vct x” verwijzen naar hetzelfde geheugengebied.
Over het geheugen voor de laatste vector (VctAns)
De rekenmachine slaat de resultaten van de vectorberekening automatisch op in het
geheugen voor de laatste vector. Houd rekening met de volgende voorzorgsmaatregelen
betreffende het geheugen voor de laatste vector.
• Telkens wanneer u een vectorberekening uitvoert, wordt de inhoud van het huidige
geheugen voor de laatste vector, vervangen door het nieuwe resultaat. De vorige inhoud
wordt verwijderd en kan niet worden hersteld.
• Het invoeren van waarden in een vector heeft geen invloed op de inhoud van het geheugen
van de laatste vector.
• De vectorberekeningsresultaten worden ook opgeslagen in het geheugen voor de laatste
matrix (MatAns).
2-60
k Een vector invoeren en bewerken
Wanneer u op 3('MAT/VCT)6(M⇔V) drukt, verschijnt het Vector Editor-scherm. Gebruik
de Vector Editor voor het invoeren en bewerken van vectoren.
m × n ... m (rij) × n (kolom) vector
None ... geen vector vooraf ingesteld
• {DELETE}/{DEL-ALL} ... verwijdert {een specifieke vector}/{alle vectoren}
• {DIM} ... geeft de vectordimensies op (
m rijen × 1 kolom of 1 rij × n kolommen)
• {M⇔V} ... toont het Matrix Editor-scherm (pagina 2-42)
Invoer en bewerking vectoren en bewerkingen vectorcellen (element) zijn dezelfde als
matrixberekeningsbewerkingen. Zie “Matrices invoeren en bewerken” (pagina 2-42) en
“Bewerkingen op de elementen van een matrix” (pagina 2-44). Houd er echter rekening mee
dat vectorberekeningen verschillen van matrixberekeningen, zoals hieronder beschreven.
• Op het invoerscherm van vectorgeheugenelementen is er geen 1(ROW-OP) in het
functiemenu.
• Voor het bewerken van vectoren, wordt de dimensie altijd beperkt tot
m rijen × 1 kolom of 1
rij × n kolommen.
k Vectorberekeningen [OPTN]-[MAT/VCT]
Gebruik het menu met de vectoropdrachten voor het uitvoeren van vectorberekeningen.
u Vectoropdrachten weergeven
1. Start de Run-Matrix-modus vanaf het hoofdmenu.
2. Druk op K om het optiemenu weer te geven.
3. Druk op 2(MAT/VCT)6(g)6(g) om het menu met de vectoropdrachten weer te geven.
• {Vct} ... {Vct-opdracht (vectorspecificatie)}
• {DotP(} ... {DotP-opdracht (dot product opdracht)}
• {CrossP(} ... {CrossP-opdracht (productoverkoepelende opdracht)}
• {Angle(} ... {Angle-opdracht (berekenen van de hoek die door twee vectoren wordt
gevormd)}
• {UnitV(} ... {UnitV-opdracht (berekenen van de eenheidsvector)}
• {Norm(} ... {Norm-opdracht (berekenen van de vectornorm (grootte))}
Aandachtspunten bij de vectorberekening
• Bij het berekenen van een dotproduct, kruisproduct en de hoek gevormd door twee vectoren,
moeten de afmetingen van de twee vectoren dezelfde zijn. Daarnaast moeten de afmetingen
van een kruisproduct 1 × 2, 1 × 3, 2 × 1 of 3 × 1 zijn.
• Vectorberekeningen gebeuren onafhankelijk voor elk element. Het kan dus even duren
voordat de berekeningsresultaten worden weergegeven.
2-61
• De berekeningsnauwkeurigheid van de weergegeven resultaten voor vectorberekeningen is
±1 op het laatste belangrijke cijfer.
• Als het resultaat van een vectorberekening te groot is om te passen in het geheugen voor de
laatste vector, treedt een fout op.
• U kunt de volgende bewerking gebruiken om de inhoud van het geheugen voor de laatste
vector over te dragen naar een andere vector.
VctAns → Vct
In het bovenstaande is elke variabele naam van A tot en met Z. Het bovenstaande heeft
geen invloed op de inhoud van het geheugen voor de laatste vector.
• Vectorgeheugen en matrixgeheugen zijn compatibel met elkaar zodat de inhoud van het
vectorgeheugen kan worden toegewezen aan het matrixgeheugen als u dat wenst.
Vct
→ Mat
In het bovenstaande staan en voor alle variabele namen van A tot en met Z.
u Invoerformaat vectorgegevens [OPTN]-[MAT/VCT]-[Vct]
Het volgende toont het formaat dat u moet gebruiken wanneer u gegevens invoert om een
vector te maken met de Vct-opdracht.
→ Vct [A tot Z] [a
11
a
12
... a
1
n
] → Vct [A tot Z]
Voorbeeld Voor het invoeren van de volgende gegevens in Vct A: [ 1 2 3 ]
!+( [ )!+( [ )b,c,d
!-( ] )!-( ] )a
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)1(Vct)
av(A)w
• De maximumwaarde van beide
m en n is 999.
• Er treedt een fout op als het geheugen vol raakt terwijl u gegevens invoert.
• U kunt ook het bovenstaande formaat gebruiken binnen een programma dat vectorgegevens
invoert.
Alle volgende voorbeelden veronderstellen dat de vectorgegevens al zijn opgeslagen in het
geheugen.
a11
a21
am1
...
2-62
u Vector optellen, aftrekken en vermenigvuldigen [OPTN]-[MAT/VCT]-[Vct]
Voorbeeld 1 Voor het bepalen van de som van de twee vectoren die hieronder zijn
weergegeven (Vct A + Vct B)
Vct A = [ 1 2 ] Vct B = [ 3 4 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)1(Vct)
av(A)+1(Vct)al(B)w
Voorbeeld 2 Voor het bepalen van het product van de twee vectoren die hieronder zijn
weergegeven (Vct A × Vct B)
Vct A = [ 1 2 ] Vct B =
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)1(Vct)
av(A)*1(Vct)al(B)w
Voorbeeld 3 Voor het bepalen van het product van de matrix en vector die hieronder
zijn weergegeven (Mat A × Vct B)
Mat A = Vct B =
K2(MAT/VCT)1(Mat)
av(A)*6(g)6(g)
1(Vct)al(B)w
• Wanneer u twee vectoren optelt of aftrekt, moeten ze allebei dezelfde afmetingen hebben.
• Wanneer u Vct A (1 ×
n) en Vct B (m × 1) vermenigvuldigt, moeten n en m dezelfde zijn.
u Dotproduct [OPTN]-[MAT/VCT]-[DotP]
Voorbeeld Het dotproduct van de twee onderstaande vectoren bepalen
Vct A = [ 1 2 ] Vct B = [ 3 4 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)
2(DotP( )1(Vct)av(A),
1(Vct)al(B))w
3
4
1 2
2 1
1
2
2-63
u Kruisproduct [OPTN]-[MAT/VCT]-[CrossP]
Voorbeeld Om het kruisproduct van de twee onderstaande vectoren te bepalen
Vct A = [ 1 2 ] Vct B = [ 3 4 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)
3(CrossP( )1(Vct)av(A),
1(Vct)al(B))w
u Hoek gevormd door twee vectoren [OPTN]-[MAT/VCT]-[Angle]
Voorbeeld Voor het bepalen van de hoek die door twee vectoren wordt gevormd
Vct A = [ 1 2 ] Vct B = [ 3 4 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)
4(Angle( )1(Vct)av(A),
1(Vct)al(B))w
u Eenheidsvector [OPTN]-[MAT/VCT]-[UnitV]
Voorbeeld Bepaal de eenheidsvector van de onderstaande vector
Vct A = [ 5 5 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)
5(UnitV( )1(Vct)av(A))w
u Vectornorm (Grootte) [OPTN]-[MAT/VCT]-[Norm]
Voorbeeld Voor het bepalen van de vectornorm (grootte)
Vct A = [ 1 3 ]
K2(MAT/VCT)6(g)6(g)6(g)
1(Norm( )6(g)6(g)6(g)
1(Vct)av(A))w
• U kunt de opdracht “Norm” gebruiken voor het berekenen van de norm van een matrix.
2-64
10. Metrieke omzetting
U kunt waarden omzetten van één meeteenheid naar een andere. Meeteenheden worden
geclassificeerd in de volgende 11 categorieën. De indicators in de kolom “Weergavenaam”
tonen de tekst die verschijnt in het menu van de functies.
Belangrijk!
Opdrachten voor metrieke omzetting worden alleen ondersteund wanneer de
invoegtoepassing Metric Conversion is geïnstalleerd.
Weergavenaam
Categorie
Weergavenaam
Categorie
Weergavenaam
Categorie
LENGTH Lengte TMPR Temperatuur PRESSURE Druk
AREA Zone VELOCITY Snelheid ENERGY
Energie/arbeid
VOLUME Volume MASS Massa POWER Vermogen
TIME Tijd FORCE
Kracht/
Gewicht
U kunt iedere eenheid uit een categorie omzetten in een andere eenheid uit dezelfde
categorie.
• Proberen omzetten van een eenheid uit een categorie (zoals “AREA”) in een eenheid uit een
andere categorie (zoals “TIME”) levert een foutmelding (Conversion ERROR) op.
• Zie “Opdrachtenlijst voor omzetting van eenheden” (pagina 2-66) voor meer informatie over
de eenheden uit iedere categorie.
2-65
k Omzettingsberekening uitvoeren [OPTN]-[CONVERT]
Voer de waarde in waarvan u omzet en de omzettingsopdrachten met de syntaxis hierna
weergegeven om de omzettingsberekening uit te voeren.
{waarde waarvan wordt omgezet}{omzettingsopdracht 1} ' {omzettingsopdracht 2}
• Gebruik {omzettingsopdracht 1} om de eenheid te bepalen waarvan wordt omgezet en
{omzettingsopdracht 2} om de eenheid te bepalen waarin wordt omgezet.
• ' is een opdracht die de twee omzettingsopdrachten koppelt. Deze opdracht is altijd
beschikbaar vanuit 1(') in het omzettingsmenu.
• Reële getallen of een lijst met reële getallen kunnen alleen worden gebruikt als de waarde
waarvan wordt omgezet. Als waarden waarvan wordt omgezet, worden ingevoerd in een lijst
(of als een lijstgeheugen is gespecificeerd), wordt de omzettingsberekening uitgevoerd voor
ieder element in de lijst en de resultaten verschijnen in een lijst (scherm ListAns).
• Een complex getal kan ook worden ingevoerd als een waarde waarvan wordt omgezet. Er
vindt een fout plaats als zelfs één element uit een lijst wordt gebruikt als de waarde waarvan
wordt omgezet, een complex getal bevat.
Voorbeeld 1 Zet 50 cm om in inches:
AfaK6(g)1(CONVERT)
2(LENGTH)f(cm)1(')
2(LENGTH)ec(in)w
Voorbeeld 2 Zet {175, 162} vierkante meters om in hectares:
A!*({)bhf,bgc
!/(})
K6(g)1(CONVERT)3(AREA)
c(m
2
)1(')3(AREA)d(ha)w
2-66
k Opdrachtenlijst voor omzetting van eenheden
Cat.
Weergavenaam
Eenheid Cat.
Weergavenaam
Eenheid
Lengte
fm fermi
Volume
cm
3
kubieke centimeter
Å ångström mL milliliter
μ
m
micrometer L liter
mm millimeter m
3
kubieke meter
cm centimeter in
3
kubieke inch
m meter ft
3
kubieke voet
km kilometer fl_oz(UK) ons
AU
astronomische
eenheid
fl_oz(US) vloeiend ons (VS)
l.y. lichtjaar gal(US) gallon
pc parsec gal(UK) gallon (VK)
Mil 1/1000 inch pt pint
in inch qt kwart gallon
ft voet tsp theelepeltje
yd yard tbsp koffielepel
fath vadem cup kop
rd roede
Tijd
ns nanoseconde
mile mijl
μ
s
microseconde
n mile zeemijl ms milliseconde
Zone
cm
2
vierkante centimeter s seconde
m
2
vierkante meter min minuut
ha hectare h uur
km
2
vierkante kilometer day dag
in
2
vierkante inch week week
ft
2
vierkante voet yr jaar
yd
2
vierkante yard s-yr siderisch jaar
acre acre t-yr tropisch jaar
mile
2
vierkante mijl
2-67
Cat.
Weergavenaam
Eenheid Cat.
Weergavenaam
Eenheid
Temperatuur
°C graden Celsius
Druk
Pa pascal
K Kelvin kPa kilopascal
°F graden Fahrenheit mmH
2
O millimeter water
°R graden Rankine mmHg millimeter kwik
Snelheid
m/s meter per seconde atm atmosfeer
km/h kilometer per uur inH
2
O inch/water
knot knoop inHg inch kwik
ft/s voet per seconde lbf/in
2
pond per vierkante
inch
mile/h mijl per uur bar bar
Massa
u
atomaire massa-
eenheid
kgf/cm
2
kilogramkracht per
vierkante centimeter
mg milligram
Energie/arbeid
eV elektronvolt
g gram J Joule
kg kilogram cal
th
calorie
th
mton metrische ton cal
15
calorie (15°C)
oz avoirdupois ons cal
IT
calorie
IT
lb pond massa kcal
th
kilocalorie
th
slug slug kcal
15
kilocalorie (15°C)
ton(short) ton, kort (2000lbm) kcal
IT
kilocalorie
IT
ton(long) ton, lang (2240lbm) l-atm liter atmosfeer
Kracht/Gewicht
N newton kW
•
h kilowatt per uur
lbf pond kracht ft
•
lbf voet-pond
tonf ton kracht Btu
Britse eenheid van
warmte
dyne dyne erg erg
kgf kilogram kracht kgf
•
m
kilogramkracht per
meter
Vermogen
W watt
cal
th
/s calorie per seconde
hp paardenkracht
ft
•
lbf/s
voet-pond per
seconde
Btu/min
Britse eenheid van
warmte per minuut
Bron: NIST Special Publication 811 (2008)
3-1
Hoofdstuk 3 Lijsten
Een lijst is een opslagplaats voor diverse gegevensitems.
Met deze rekenmachine kunt u in zes bestanden telkens 26 lijsten opslaan. De inhoud van deze
lijsten kunt u gebruiken in rekenkundige bewerkingen, in berekeningen met statistieken en ook nog
bij het werken met grafieken.
Elementnummer Weergavevenster Element Kolom
Naam van de
lijst
Subnaam
Rij
1. Een lijst invoeren en wijzigen
Als u de modus Statistics kiest, krijgt u eerst de “List Editor” te zien. Met de List Editor kunt
u gegevens in een lijst invoeren en diverse andere bewerkingen op de gegevens in een lijst
uitvoeren.
u Getallen een voor een in een lijst invoeren
Gebruik de cursortoetsen om de naam van de lijst, de
subnaam of het element te selecteren. Denk erom dat c
geen element zonder waarde aanklikt.
Merk op dat het scherm (als dat nodig is) automatisch verschuift als u de cursor over de lijsten
beweegt.
In dit voorbeeld is het eerste element van List 1 aangeklikt.
1. Voer een getal in en druk op w om dit op te slaan in het
aangeklikte element van de lijst.
dw
• De cursor springt automatisch naar het volgende
element voor invoer.
List 1 List 2 List 3 List 4 List 5 List 26
1
SUB
56 1 107 3.5 4 0
237 2 75 6 0 0
3 21 4 122 2.1 0 0
4 69 8 87 4.4 2 0
5 40 16 298 3 0 0
648 32 48 6.8 3 0
7 93 64 338 2 9 0
8 30 128 49 8.7 0 0
••••••
••••••
••••••
•
•
•
•
• •••••
3
3-2
2. Voer eerst het getal 4 in in het tweede element, en voer
vervolgens het resultaat 2 + 3 in in het volgende element.
ewc+dw
• U kunt ook het resultaat van een uitdrukking of een complex getal in een element invoeren.
• In een enkele lijst kunt u getallen invoeren in maximaal 999 elementen.
u Een reeks getallen invoeren
1. Gebruik de cursortoetsen om de markering naar een
andere lijst te verplaatsen.
2. Druk op !*( { ), en voer daarna de gewenste
getallen in, waarna u na elk getal op , drukt. Druk ten
slotte, nadat het laatste getal is ingevoerd, op !/( } ).
!*( { ) g,h,i!/( } )
3. Druk op w om al deze getallen op te slaan in de
aangeklikte lijst.
w
• Denk eraan dat de komma in de reeks van in te voeren getallen dient om de getallen te
scheiden. Na het laatste getal van de reeks mag dus in geen geval een komma staan.
Goede invoer: {34, 53, 78}
Foutieve invoer: {34, 53, 78,}
U kunt ook binnen een wiskundige uitdrukking lijstnamen gebruiken. Om waarden in een
ander element in te voeren. Het volgende voorbeeld laat zien hoe u de waarden in iedere rij in
List 1 en List 2 toevoegt en de resultaten in List 3 invoert.
1. Gebruik de cursortoetsen om de lijstnaam aan te klikken
van de lijst waarin het resultaat weggeschreven moet
worden.
3-3
2. Druk op K en voer de uitdrukking in.
K1(LIST) 1(List) b+
K1(LIST) 1(List) cw
• U kunt ook !b(List) gebruiken in plaats van K1(LIST) 1(List).
k De getallen van een lijst veranderen
u De waarde van een element wijzigen
Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken waarin u een wijziging wilt
aanbrengen. Voer de nieuwe getalwaarde in en druk op w om het vorige getal te vervangen
door het nieuwe getal.
u De inhoud van een element wijzigen
1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken waarin u de inhoud wilt wijzigen.
2. Druk op 6( g) 2(EDIT).
3. Wijzig de gewenste gegevens.
u Een element wissen
1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken dat u wilt wissen.
2. Druk op 6( g) 3(DELETE) om het getal in het aangeklikte element te wissen en om alle
getallen die eronder staan één element naar boven te schuiven.
• Het wissen van een element in een lijst wijzigt niets aan de andere lijsten. Zo kunnen
wegens een verschil in “lijstlengte” fouten ontstaan als tussen de lijsten een relatie bestaat.
u Alle elementen van een lijst wissen
Ga als volgt te werk om alle elementen van een lijst te wissen.
1. Gebruik de cursortoetsen om de lijstnaam aan te klikken van de lijst waarin u alle elementen
wilt wissen.
2. Als u drukt op 6( g) 4(DEL-ALL), wordt u gevraagd de wisbewerking te bevestigen.
3. Druk op 1(Yes) om de aangeklikte lijst volledig te wissen, of druk op 6(No) als u toch
maar niet wilt wissen.
3-4
u Een nieuw element tussenvoegen
1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken waarboven u een nieuw element
wilt invoegen.
2. Druk op 6( g) 5(INSERT) om het nieuwe element dat automatisch de waarde 0 krijgt
toegekend, tussen te voegen. Dit nieuwe element duwt alle andere elementen die eronder
staan één plaats naar beneden.
• Het tussenvoegen van een element in een lijst wijzigt niets aan de andere lijsten. Zo kunnen
wegens een verschil in “lijstlengte” fouten ontstaan als tussen de lijsten een relatie bestaat.
k De getallen van een lijst ordenen
Aan List 1 tot List 26 kunt u subnamen toekennen van elk acht bytes.
u Een lijst benoemen
1. Selecteer in het configuratiescherm “Sub Name” en druk daarna op 1(On) J.
2. Gebruik de cursortoetsen om het SUB-element aan te klikken van de lijst die u wilt
benoemen.
3. Voer de naam in en druk op w.
• Als u een naam in alfanumerieke tekens wilt invoeren, drukt u op !a om de modus
ALPHA-LOCK te kiezen.
Voorbeeld: YEAR
-(Y) c(E) v(A) g(R) w
3-5
• Als u de volgende bewerking uitvoert, verschijnt een subnaam in de modus Run-Matrix .
!m(SET UP) 2(Line) J
!b(List)
n !+( [ ) a!-( ] ) w
(
n = lijstnummer van 1 tot 26)
• Voor de subnaam kunt u maximaal 8 bytes gebruiken. Alleen de tekens die in het element
List Editor passen, worden weergegeven.
• Het SUB-element List Editor wordt niet weergegeven wanneer u “Off” hebt geselecteerd voor
“Sub Name” in het configuratiescherm.
k De gegevenskleur wijzigen
U kunt de kleur van gegevens in een afzonderlijk element wijzigen of van alle gegevens die in
een bepaalde lijst zijn ingevoerd.
u De kleur van alle gegevens in een specifieke cel wijzigen
1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken
waarin u een wijziging wilt aanbrengen.
• Selecteer een element waarin al gegevens zijn
ingevoerd. Als u een element selecteert die geen
ingevoerde gegevens bevat, kunt u de volgende stap
niet uitvoeren.
2. Druk op !f(FORMAT) om het kleurselectievenster
weer te geven.
3. Gebruik de cursortoetsen om de gewenste kleur te
markeren en druk dan op w.
• U kunt ook een optie selecteren door op de cijfertoets
te drukken die hoort bij het cijfer links van de gewenste
optie.
3-6
u Wijzig de kleur van alle gegevens in een bepaalde lijst
1. Gebruik de cursortoetsen om de lijstnaam aan te klikken
waarvan u de karakterkleur wilt wijzigen.
• Selecteer een lijst waarin al gegevens zijn ingevoerd.
Als u een lijst selecteert die geen ingevoerde gegevens
bevat kunt u de volgende stap niet uitvoeren.
2. Druk op !f(FORMAT) om het kleurselectievenster weer te geven.
3. Gebruik de cursortoetsen om de gewenste kleur te
markeren en druk dan op w.
• Het wijzigen van de karakterkleur heeft alleen
betrekking op cellen die al ingevoerde gegevens
bevatten. Na deze bewerking krijgen alle gegevens in
een cel die hiervoor nog geen gegevens bevatten de
standaardkleur (zwart). Door deze bewerking wordt niet
de kleur van de subnaam gewijzigd.
k De getallen van een lijst ordenen
De getallen in een lijst kunt u in stijgende of in dalende grootte ordenen. Bij dit ordenen heeft
de plaats van de cursor op het scherm geen enkel belang.
u Eén lijst ordenen zonder de andere lijsten te veranderen
Stijgende grootte
1. Druk als de lijsten op het scherm staan op 6( g) 1(TOOL) 1(SORTASC).
2. De mededeling “How Many Lists?:” verschijnt. Voer nu 1 in omdat er slechts één lijst moet
geordend worden.
bw
3. Voer als antwoord op de mededeling “Select List List No:” het nummer in van de lijst die u
wilt ordenen.
bw
Dalende grootte
Gebruik dezelfde procedure als voor stijgende grootte. Het enige verschil is dat u op
2(SORTDES) dient te drukken in plaats van op 1(SORTASC).
3-7
u Eén lijst ordenen én de ermee samenhangende lijsten mee veranderen
Wanneer lijsten met elkaar in relatie staan, is het handig dat deze relatie bewaard blijft.
Daarom beschikt u ook over de mogelijkheid om één lijst te ordenen en de andere lijsten zó
mee te veranderen dat de rijen van die lijsten onveranderd blijven.
Stijgende grootte
1. Druk als de lijsten op het scherm staan op 6( g) 1(TOOL) 1(SORTASC).
2. De mededeling “How Many Lists?:” verschijnt. Druk nu op 2 omdat in totaal twee lijsten
zullen veranderen.
cw
3. Voer als antwoord op de mededeling “Select Base List List No:” het nummer in van de lijst
die u in stijgende grootte wilt ordenen. Hier voert u 1 in om aan te geven dat List 1 geordend
moet worden.
bw
4. Voer als antwoord op de mededeling “Select Second List List No:” het nummer in van de lijst
die u aan de basislijst wilt koppelen. Hier voert u 1 in om aan te geven dat List 2 geordend
moet worden.
cw
Dalende grootte
Gebruik dezelfde procedure als voor stijgende grootte. Het enige verschil is dat u op
2(SORTDES) dient te drukken in plaats van op 1(SORTASC).
• U kunt tot zes lijsten ineens herordenen.
• Als u eenzelfde lijst meer dan één keer vernoemt in dezelfde ordeningsoperatie, dan
verschijnt een foutmelding.
Dezelfde foutmelding krijgt u ook als u in dezelfde ordeningsoperatie lijsten met een
verschillende lengte gebruikt.
2. Bewerken van de gegevens van een lijst
De getallen van een lijst kunnen gebruikt worden in rekenkundige bewerkingen en in
berekeningen met functies. Bovendien kunt u op de lijstgetallen zelf ook een aantal
berekeningen uitvoeren.
U kunt de gegevensbewerkingfuncties voor lijsten gebruiken in de modi Run-Matrix ,
Statistics , Table , Equation en Program .
3-8
k Openen van het submenu “Bewerken van lijstgetallen”
Alle volgende voorbeelden zijn uitgevoerd na inschakelen van de modus Run-Matrix .
Druk op Ken daarna op 1(LIST) om het submenu List Data Manipulation te openen.Hier
vindt u de volgende opties:
• { List } / { Lst → Mat } / { Dim } / { Fill( } / { Seq } / { Min } / { Max } / { Mean } / { Med } / { Augment } / { Sum } / { Prod } /
{ Cuml } / { % } / { ΔList}
Eventueel mag u in alle voorbeelden in deze paragraaf het sluiten van de haakjes op het einde
van de invoer weglaten.
u De inhoud van de lijst overbrengen naar het geheugen voor de laatste
matrix
[OPTN] - [LIST] - [Lst → Mat]
K1(LIST) 2(Lst → Mat) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> ,1(List) <lijstnummer 1 - 26> ...
,1(List) <lijstnummer 1 - 26> )w
• De invoer van 1(List) in de bovenstaande bewerking mag u weglaten.
• Alle lijsten moeten hetzelfde aantal gegevensitems bevatten. Zo niet, krijgt u een foutmelding.
Voorbeeld: List → Mat (1, 2) w
Voorbeeld De inhoud van List 1 (2, 3, 6, 5, 4) overbrengen naar kolom 1, en de
inhoud van List 2 (11, 12, 13, 14, 15) overbrengen naar kolom 2 van het
geheugen voor de laatste matrix
AK1(LIST) 2(Lst → Mat)
1(List) b,1(List) c)w
u Het aantal getallen van een lijst bepalen [OPTN] - [LIST] - [Dim]
K1(LIST) 3(Dim) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w
• Het aantal getallen van een lijst wordt ook “dimensie” genoemd.
Voorbeeld Bepaal het aantal elementen van List 1 (36, 16, 58, 46, 56)
AK1(LIST) 3(Dim)
1(List) bw
3-9
u Het maken van een lijst door het aantal gegevensitems in te voeren
[OPTN] - [LIST] - [Dim]
Gebruik de volgende instructie om tijdens het opmaken van een lijst ook de dimensie vast te
leggen.
<aantal gegevens
n > aK1(LIST) 3(Dim) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w ( n = 1 - 999)
Voorbeeld Maak een lijst op met 5 elementen (allemaal waarde 0) en sla deze op in
List 1
AfaK1(LIST) 3(Dim)
1(List) bw
U kunt de nieuwe lijst bekijken door de modus Statistics te
kiezen.
u Alle getallen van een lijst door eenzelfde getal vervangen [OPTN] - [LIST] - [Fill(]
K1(LIST) 4(Fill) <waarde> ,1(List) <lijstnummer 1 - 26> )w
Voorbeeld Vervang alle getallen van List 1 door het getal 3
AK1(LIST) 4(Fill( )
d,1(List) b)w
Ziehier het resultaat van List 1:
u Een reeksgetallen in een lijst invoeren [OPTN] - [LIST] - [Seq]
K1(LIST) 5(Seq) <uitdrukking> , <naam van variabele> , <startwaarde> ,
<eindwaarde> , <verhoging> )w
• Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns).
Voorbeeld Voer de reeks getallen 1
2
, 6
2
, 11
2
in een lijst in met de functie f ( x ) = X
2
.
Gebruik beginwaarde 1, eindwaarde 11, en toename 5.
AK1(LIST) 5(Seq) vx,
v,b,bb,f)w
Neemt u 12, 13, 14, of 15 als eindwaarde, dan krijgt u hetzelfde resultaat, omdat al deze
getallen kleiner zijn dan het eerstvolgende getal dat door de toename wordt opgeroepen,
namelijk (16).
3-10
u Het kleinste getal van een lijst opzoeken [OPTN] - [LIST] - [Min]
K1(LIST) 6( g) 1(Min) 6( g) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> )w
Voorbeeld Zoek het minimum in List 1 (36, 16, 58, 46, 56)
AK1(LIST) 6( g) 1(Min)
6( g) 6( g) 1(List) b)w
u Tussen twee lijsten die met het grootste getal zoeken [OPTN] - [LIST] - [Max]
K1(LIST) 6( g) 2(Max) 6( g) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> ,1(List)
<lijstnummer 1 - 26> )w
• De twee lijsten moeten hetzelfde aantal gegevensitems bevatten. Zo niet, krijgt u een
foutmelding.
• Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns).
Voorbeeld Zoek tussen de lijsten List 1 (75, 16, 98, 46, 56) en List 2 (35, 59, 58, 72,
67) die met het grootste getal
K1(LIST) 6( g) 2(Max)
6( g) 6( g) 1(List) b,
1(List) c)w
u Het gemiddelde van de getallen van een lijst berekenen [OPTN] - [LIST] - [Mean]
K1(LIST) 6( g) 3(Mean) 6( g) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> )w
Voorbeeld Bereken het gemiddelde van List 1 (36, 16, 58, 46, 56)
AK1(LIST) 6( g) 3(Mean)
6( g) 6( g) 1(List) b)w
u De mediaan van de getallen van een lijst berekenen als aan die getallen een
frequentie is toegekend
[OPTN] - [LIST] - [Med]
Deze bewerking gebruikt twee lijsten: de lijst met de getalwaarden en die met de frequentie
van elke waarde. De frequentie van het eerste getal van lijst 1 wordt weergegeven door het
eerste getal van lijst 2 enz.
• De twee lijsten moeten hetzelfde aantal gegevensitems bevatten. Zo niet, krijgt u een
foutmelding.
K1(LIST) 6( g) 4(Med) 6( g) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26 (gegevens)>
,1(List) <lijstnummer 1 - 26 (frequentie)> )w
3-11
Voorbeeld Bereken van List 1 (36, 16, 58, 46, 56), de mediaan met de
frequentiegetallen opgeslagen in List 2 (75, 89, 98, 72, 67)
AK1(LIST) 6( g) 4(Med)
6( g) 6( g) 1(List) b,
1(List) c)w
u Lijsten samenvoegen [OPTN] - [LIST] - [Augment]
• U kunt twee verschillende lijsten tot één enkele lijst samenvoegen. Het resultaat van de
samenvoeging wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns).
K1(LIST) 6( g) 5(Augment) 6( g) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> ,1(List)
<lijstnummer 1 - 26> )w
Voorbeeld Voeg List 1 (–3, –2) samen met List 2 (1, 9, 10)
AK1(LIST) 6( g) 5(Augment)
6( g) 6( g) 1(List) b,
1(List) c)w
u De som van de getallen van een lijst berekenen [OPTN] - [LIST] - [Sum]
K1(LIST) 6( g) 6( g) 1(Sum) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w
Voorbeeld Bereken de som van List 1 (36, 16, 58, 46, 56)
AK1(LIST) 6( g) 6( g) 1(Sum)
6( g) 1(List) bw
u Het product van de getallen van een lijst berekenen [OPTN] - [LIST] - [Prod]
K1(LIST) 6( g) 6( g) 2(Prod) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w
Voorbeeld Bereken het product van List 1 (2, 3, 6, 5, 4)
AK1(LIST) 6( g) 6( g) 2(Prod)
6( g) 1(List) bw
3-12
u De cumulatieve frequentie van elk waarnemingsgetal berekenen
[OPTN] - [LIST] - [Cuml]
K1(LIST) 6( g) 6( g) 3(Cuml) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w
• Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns).
Voorbeeld Bereken de cumulatieve frequentie van elk getal van List 1
(2, 3, 6, 5, 4)
AK1(LIST) 6( g) 6( g) 3(Cuml)
6( g) 1(List) bw
u De procentuele waarde van elk getal uit de lijst ten opzichte van de som van
alle getallen van de lijst berekenen
[OPTN] - [LIST] - [%]
K1(LIST) 6( g) 6( g) 4(%) 6( g) 1(List) <lijstnummer 1 - 26> w
• Deze mogelijkheid berekent de procentuele waarde van elk getal uit de lijst ten opzichte van
de som van alle getallen van de lijst.
• Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns).
Voorbeeld Bereken de procentuele waarde van elk getal van List 1
(2, 3, 6, 5, 4)
AK1(LIST) 6( g) 6( g) 4(%)
6( g) 1(List) bw
1 2+3=
2 2+3+6=
3 2+3+6+5=
4 2+3+6+5+4=
1 2 3 4
1 2/(2+3+6+5+4) × 100 =
2 3/(2+3+6+5+4) × 100 =
3 6/(2+3+6+5+4) × 100 =
4 5/(2+3+6+5+4) × 100 =
5 4/(2+3+6+5+4) × 100 =
1 2 3 4 5
3-13
u Een lijst maken van de verschillen tussen opeenvolgende getallen van een
lijst
[OPTN] - [LIST] - [ ΔList]
K1(LIST) 6( g) 6( g) 5( ΔList) <lijstnummer 1 - 26> w
• Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns).
Voorbeeld Bereken de verschillen tussen de opeenvolgende getallen van List 1 (1,
3, 8, 5, 4)
AK1(LIST) 6( g) 6( g) 5( ΔList)
bw
• U kunt de opslagplaats in het lijstgeheugen opgeven voor het resultaat van een berekening
met een lijst die in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns) wordt opgeslagen. Als u
bijvoorbeeld “ ΔList 1 → List 2” opgeeft, wordt het resultaat van ΔList 1 opgeslagen in List 2.
• De nieuwe ΔList heeft één element minder dan de originele lijst.
• Er verschijnt een foutmelding als u ΔList laat uitvoeren voor een lijst zonder element of met
slechts één element.
3. Rekenkundige bewerkingen met lijsten
In rekenkundige bewerkingen kunt u ook met een of twee lijsten werken, of een numerieke
waarde.
Het resultaat wordt ook opgeslagen in het geheugen
voor de laatste lijst (ListAns).
k Foutmeldingen
• Een bewerking tussen twee lijsten voert deze bewerking uit op de overeenkomstige
elementen van die lijsten. Daarom verschijnt een vermenigvuldiging als beide lijsten niet
evenveel getallen bevatten.
• Er verschijnt ook een foutmelding als er een wiskundige fout is in de bewerking tussen twee
elementen.
1 3 – 1 =
2 8 – 3 =
3 5 – 8 =
4 4 – 5 =
1 2 3 4
Lijst
Getal
Lijst
Getal
+
−
×
÷
=
Lijst
Geheugen voor de laatste lijst
3-14
k Invoer van een lijst in een berekening
U kunt een lijst op drie manieren invoeren in een berekening.
• Specificatie van het lijstnummer van een lijst die met List Editor is gemaakt.
• Specificatie van de subnaam van een lijst die met List Editor is gemaakt.
• Directe invoer van een lijst met waarden.
u Om het lijstnummer te specificeren van een lijst gemaakt in List Editor
1. Voer in de Run-Matrix -modus de volgende toetsbewerking uit.
AK1(LIST) 1(List)
• Voer de “List”-opdracht in.
2. Voer het lijstnummer in (geheel getal van 1 tot 26) dat u wilt specificeren.
u Om de subnaam te specificeren van een lijst gemaakt in List Editor
1. Voer in de Run-Matrix -modus de volgende toetsbewerking uit.
AK1(LIST) 1(List)
• Voer de “List”-opdracht in.
2. Voer de subnaam in van de lijst die u wilt specificeren. Doe dit tussen dubbele
aanhalingstekens (” ”).
Voorbeeld: ”QTY”
u Rechtstreeks een lijst getallen invoeren
Om rechtstreeks in te voeren gebruikt u {, }, en ,.
Voorbeeld Voer de volgende getallen in een lijst in: 56, 82, 64
!*( { ) fg,ic,
ge!/( } )
3-15
u Lijstgetallen aan een andere lijst toekennen
Hiervoor maakt u gebruik van a.
Voorbeeld Ken de lijstgetallen van List 3 (41, 65, 22) toe aan List 1
K1(LIST) 1(List) da1(List) bw
U kunt natuurlijk de lijstgetallen ook rechtstreeks invoeren. Dus in plaats van op
1(LIST) 1(List) d drukt u op !*( { ) eb,gf,cc!/( } ).
u Lijstgetallen oproepen in een specifiek lijstelement
U kunt het getal in een specifiek lijstelement oproepen en in een berekening gebruiken. Geef
het elementnummer op door dit tussen vierkante haken te plaatsen.
Voorbeeld Bereken de sinus van het getal opgeslagen in het derde element van
List 2
sK1(LIST) 1(List) c!+( [ ) d!-( ] ) w
u Een getal invoeren in een element van een lijst
U kunt een getal toekennen aan een welbepaald element van een lijst. De waarde die het
element dan had, wordt dan overschreven met de nieuwe waarde.
Voorbeeld Voer het getal 25 in het tweede element van List 3 in
cfaK1(LIST) 1(List) d!+( [ ) c!-( ] ) w
k Oproepen van de lijstgetallen van een lijst
Voorbeeld Roep de lijstgetallen van List 1 op
K1(LIST) 1(List) bw
• De opgeroepen lijstgetallen worden ook opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns). Via dit geheugen kunt u ze dan in een berekening invoeren.
u De lijstgetallen opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns)
gebruiken in een berekening
Voorbeeld Vermenigvuldig de lijstgetallen in het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns) met 36
K1(LIST) 1(List) !-(Ans) *dgw
• De invoer K1(LIST) 1(List) !-(Ans) roept de lijstgetallen opgeslagen in het
geheugen voor de laatste lijst (ListAns) op.
• Door deze berekening uit te voeren wordt de inhoud van het geheugen voor de laatste lijst
(ListAns) vervangen door het resultaat van deze berekening.
3-16
k Grafische voorstelling van een functie vertrekkend van een lijst
Wanneer u de grafiekfuncties van deze rekenmachine gebruikt, kunt u een functie zoals Y1 =
List 1X invoeren. Als List 1 de waarden 1, 2, 3 bevat, zal deze functie drie grafieken maken: Y
= X, Y = 2X, Y = 3X.
Er zijn bepaalde beperkingen op het gebruik van lijsten met grafische functies.
k Opmaken van een lijst met getalwaarden van een wetenschappelijke
functie
U kunt de functie voor het maken van numerieke tabellen gebruiken in de Table -modus om
waarden in een lijst in te voeren, vanuit bepaalde wetenschappelijke functieberekeningen.
Maak hiervoor eerst een tabel en gebruik dan de functie Lijst kopiëren om de waarden vanuit
de tabel in te lijst in te voeren.
Voorbeeld Maak in de modus Table een tabel met getalwaarden voor de formule
(Y1 =
x
2
–1) en kopieer de tabel naar List1 in de modus Statistics
1. Voer in de modus Table de formule Y1 = x
2
–1.
2. Maak de tabel met getalwaarden.
3. Gebruik e om de kolom Y1 aan te klikken.
4. Druk op K1(LISTMEM).
5. Druk op bw.
6. Open de modus Statistics en controleer of de kolom Y1 in de modus Table gekopieerd is
naar List 1.
3-17
k Wetenschappelijke functieberekeningen met lijsten
Lijsten kunt u in wetenschappelijke functieberekeningen op dezelfde manier gebruiken als
getallen. Is het resultaat van Als zo’n berekening een lijst als resultaat heeft, dan wordt deze
lijst opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns).
Voorbeeld Bereken sin (List 3) met List 3 (41, 65, 22)
Gebruik radialen als hoekeenheid.
sK1(LIST) 1(List) dw
4. Wisselen tussen bestanden met lijsten
U kunt een volledige set met lijsten (List 1 tot List 26) opslaan in één bestand (File 1 tot File
6). Hebt u deze bestanden gemaakt, dan kunt u op een eenvoudige manier van bestand
veranderen.
u Van bestand veranderen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm van de modus Statistics te openen.
2. Selecteer “List File” met c.
3. Druk op 1(FILE) en voer het nummer in van het bestand dat u wilt gebruiken.
Voorbeeld Roep bestand 3 op
1(FILE) d
w
Alle operaties die u hierna met lijsten uitvoert, gebeuren met de lijsten die in bestand 3 zijn
opgeslagen.
3-18
5. CSV-bestanden gebruiken
U kunt de inhoud van een CSV-bestand dat op deze rekenmachine is opgeslagen of vanaf
een computer is overgezet naar de List Editor, importeren. U kunt ook de inhoud van alle
lijstgegevens in de List Editor als een CSV-bestand opslaan. Deze bewerkingen worden vanuit
het CSV-functiemenu uitgevoerd, dat u met 6( g) 6( g) 1(CSV) kunt oproepen wanneer
de List Editor wordt weergegeven.
k Benodigdheden voor importeren CSV-bestanden
Geschikt voor importeren zijn CSV-bestanden die zijn ingevoerd vanaf de List Editor, Matrix
Editor (pagina 2-42), of een spreadsheet (pagina 9-4), of een CSV-bestand dat vanaf een
computer is overgezet naar een extern geheugen. De importeerfunctie wordt ondersteund
voor de volgende typen CSV-bestanden.
• Een CSV-bestand dat de komma ( , ) of puntkomma ( ; ) als scheidingsteken gebruikt, en
de punt ( . ) of komma ( , ) als decimaalpunt. CSV-bestanden die de tab als scheidingsteken
gebruiken worden niet ondersteund.
• CR, LF en CRLF worden ondersteund voor de regelafbreekcode.
• Wanneer u een CSV-bestand importeert naar de rekenmachine, en de gegevens in regel 1
van elke kolom van het bestand (of regel 1 van kolom 1 van het bestand) bevatten dubbele
( " ) of enkele ( ' ) aanhalingstekens, dan wordt regel 1 van alle kolommen in het CSV-
bestand genegeerd en worden de gegevens ingevoerd vanaf regel 2.
Voor informatie over het overzetten van bestanden van een computer naar de rekenmachine,
zie “Hoofdstuk 13 Gegevenscommunicatie”.
k Gegevens versturen tussen lijsten en CSV-bestanden
u De inhouden van een CSV-bestand importeren naar een List Editor
1. Bereid het te importeren CSV-bestand voor.
• Zie “Benodigdheden voor importeren CSV-bestanden” hierboven.
2. Als de List Editor op het scherm staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(CSV) om het CSV-
functiemenu weer te geven.
3. De volgende stappen hangen af van het type CSV-bestand dat u wilt importeren.
Importeren vanuit een specifieke rij:
De gehele inhoud van de List
Editor overschrijven:
Gebruik de cursortoetsen om de markering naar
de rij te verplaatsen vanwaar u gegevens wilt
importeren en druk dan op 1(LOAD) 1(LIST).
Druk op 1(LOAD) 2(FILE).
3-19
4. In het dialoogvenster dat verschijnt gebruikt u f en c om het bestand te markeren dat u
wilt importeren, en vervolgens klikt u op w.
• Hiermee wordt de inhoud van het door u aangegeven CSV-bestand geïmporteerd naar de
List Editor.
• Als u bij stap 3 op 1(LOAD) 1(LIST) hebt gedrukt, dan begint het importeren in de rij
van de gemarkeerde cel, en worden de rijen van de List Editor alleen met hetzelfde aantal
rijen in het CSV-bestand overschreven.
Voorbeelden
Oorspronkelijke inhoud van List Editor
Lijst 1 Lijst 2 Lijst 3 Lijst 4 Lijst 5
Markering
1
1 1 1 1
2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
Gegevens CSV-bestand importeren
20 20 20
30 30 30
40 40 40
Inhoud van List Editor na import
Lijst 1 Lijst 2 Lijst 3 Lijst 4 Lijst 5
1
20 20 20 1
2 30 30 30 2
3 40 40 40 3
4 4
Belangrijk!
Het importeren van de volgende typen CSV-bestanden leidt tot een fout.
• Een CSV-bestand met gegevens die niet kunnen worden omgezet. In dit geval verschijnt
een foutmelding waarin de locatie in het CSV-bestand wordt aangegeven (bijvoorbeeld: rij 2,
kolom 3) waar de gegevens die niet kunnen worden omgezet, zich bevinden.
• Een CSV-bestand dat uit meer dan 26 kolommen of 999 rijen bestaat. In dat geval doet zich
de fout “Invalid Data Size” voor.
3-20
u Om de inhoud van alle lijstgegevens in de List Editor als een CSV-bestand
op te slaan
1. Als de List Editor op het scherm staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(CSV) om het CSV-
functiemenu weer te geven.
2. Druk op 2(SAVE
•
AS).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
3. Selecteer de map waarin u het CSV-bestand wilt opslaan.
• Markeer “ROOT” om het CSV-bestand op te slaan in de rootdirectory.
• Om het CSV-bestand in een map op te slaan, gebruikt u f en c om de gewenste map
te markeren en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
4. Druk op 1(SAVE
•
AS).
5. Voer maximum 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
Belangrijk!
• De subnaamregel van de List Editor is niet opgeslagen in het CSV-bestand.
• Wanneer lijstgegevens naar een CSV-bestand worden opgeslagen, worden bepaalde
gegevens als volgt omgezet.
- Complexe getallen gegevens: Alleen het reële deel wordt geëxtraheerd.
- Breukgegevens: Omgezet naar wiskundig regelformaat (bijvoorbeeld: 2 {3 {4 → =2+3/4)
- ' en π gegevens: Omgezet naar een decimale waarde (bijvoorbeeld: '3 →
1.732050808)
k Het scheidingsteken en het decimaalpunt van het CSV-bestand
aangeven
Wanneer u een CSV-bestand importeert dat vanaf een computer naar de rekenmachine is
overgezet, geeft u hetzelfde scheidingsteken en decimaalpunt op als bij het maken van het
CSV-bestand. De komma ( , ) of puntkomma ( ; ) kunnen voor het scheidingsteken worden
gebruikt; de punt ( . ) of komma ( , ) voor het decimaalpunt.
u Geef het scheidingsteken en het decimaalpunt van het CSV-bestand aan
1. Als de List Editor op het scherm staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(CSV) om het CSV-
functiemenu weer te geven.
2. Druk op 3(SET).
• Dit toont het scherm met CSV-instellingen.
3. Gebruik de toetsen f en c om de markering naar “CSV Separator” te verplaatsen en
druk dan op 1( , ) of 2( ; ).
4. Gebruik de toetsen f en c om de markering naar “CSV Decimal Symbol” te verplaatsen
en druk dan op 1( . ) of 2( , ).
• Als u 1( , ) hebt opgegeven in stap 3, dan kunt u hier 2( , ) niet opgeven.
5. Als u tevreden bent met uw instellingen, druk dan op J.
4-1
Hoofdstuk 4 Vergelijkingen berekenen
Kies in het hoofdmenu de modus Equation .
• { SIMUL } ... {eerstegraads vergelijkingen met 2 tot 6
onbekenden}
• { POLY } ... {tweede- of zesdegraads vergelijkingen}
• { SOLVER } ... {Solve-berekening}
1. Stelsels eerstegraads vergelijkingen
U kunt stelsels eerstegraads vergelijkingen met twee tot zes onbekenden oplossen.
• Stelsels eerstegraads vergelijkingen met twee onbekenden:
a
1
x + b
1
y = c
1
a
2
x + b
2
y = c
2
• Stelsels eerstegraads vergelijkingen met drie onbekenden:
a
1
x + b
1
y + c
1
z = d
1
a
2
x + b
2
y + c
2
z = d
2
a
3
x + b
3
y + c
3
z = d
3
…
1. Kies in het hoofdmenu de modus Equation .
2. Kies de modus SIMUL (Simultaneous) en geef het aantal onbekenden (variabelen) op.
U kunt 2 tot 6 onbekenden opgeven.
3. Voer de coëfficiënten na elkaar in.
• De gemarkeerde cel is de cel die is geselecteerd voor invoer. Elke keer dat u een
coëfficiënt invoert, schuift de markering één plaats op:
a
1
→ b
1
→ c
1
→ … a n → b n → c n ( n = 2 tot 6)
• U kunt ook breuken en aan variabelen toegewezen waarden invoeren als coëfficiënten.
• U kunt op elk ogenblik de ingevoerde waarde voor de coëfficiënt annuleren door te
drukken op J voordat u drukt op w om de coëfficiënt op te slaan. In dat geval wordt
de oorspronkelijke waarde van de coëfficiënt hersteld. Vervolgens kunt u een andere
waarde invoeren.
• U kunt de waarde van een opgeslagen coëfficiënt wijzigen door op w te drukken en de
cursor te verplaatsen naar de coëfficiënt die u wilt bewerken. Voer vervolgens de nieuwe
waarde in.
• Als u drukt op 3(CLEAR), worden alle coëfficiënten op nul gezet.
4. Los de vergelijkingen op.
4
4-2
Voorbeeld Los de volgende stelsels eerstegraads vergelijkingen op voor
x , y en z
4 x + y – 2 z = – 1
x + 6 y + 3 z = 1
– 5
x + 4 y + z = – 7
1 m Equation
2 1(SIMUL)
2(3)
3 ewbw-cw-bw
bwgwdwbw
-fwewbw-hw
4 1(SOLVE)
• Interne berekeningen worden met een 15-cijferige mantisse uitgevoerd, maar de resultaten
worden weergegeven met een 10-cijferige mantisse en een 2-cijferige exponent.
• Stelsels eerstegraads vergelijkingen worden opgelost door de inverse matrix te berekenen
van de coëfficiënten van de vergelijkingen. Hieronder wordt bijvoorbeeld de oplossing
weergegeven ( x , y , z ) van een stelsel eerstegraads lineaire vergelijkingen met drie
onbekenden.
Dit heeft tot gevolg dat de nauwkeurigheid afneemt wanneer de waarde van de determinant
bijna 0 is. Tevens kan het berekenen van de oplossing van stelsels vergelijkingen met drie of
meer onbekenden zeer lang duren.
• Het bericht “No Solution” wordt weergegeven als er geen oplossing is. Het bericht “Ma
ERROR” wordt weergegeven als er geen oplossing is gevonden.
• Het bericht “Infinitely Many Solutions” verschijnt samen met de formule als er een oneindig
aantal oplossingen zijn.
• Als de berekening is voltooid, kunt u op 1(REPEAT) drukken, coëfficiëntwaarden wijzigen
en de berekening opnieuw uitvoeren.
–1
=
x
y
z
a
1
b
1
c
1
a
2
b
2
c
2
a
3
b
3
c
3
d
1
d
2
d
3
4-3
2. Tweede- tot zesdegraads vergelijkingen van
een hogere orde
Uw rekenmachine kan worden gebruikt voor het oplossen van tweede- tot zesdegraads
vergelijkingen van een hogere orde.
• Tweedegraads vergelijking:
ax
2
+ bx + c = 0 ( a 0)
• Derdegraads vergelijking:
ax
3
+ bx
2
+ cx + d = 0 ( a 0)
• Vierdegraads vergelijking:
ax
4
+ bx
3
+ cx
2
+ dx + e = 0 ( a 0)
…
1. Kies in het hoofdmenu de modus Equation .
2. Selecteer de modus POLY (Polynomial) en geef de graad van de vergelijking op.
U kunt 2 tot 6 opgeven als graad voor de vergelijking.
3. Voer de coëfficiënten na elkaar in.
• De gemarkeerde cel is de cel die is geselecteerd voor invoer. Elke keer dat u een
coëfficiënt invoert, schuift de markering één plaats op:
a → b → c → …
• U kunt ook breuken en aan variabelen toegewezen waarden invoeren als coëfficiënten.
• U kunt op elk ogenblik de ingevoerde waarde voor de coëfficiënt annuleren door te
drukken op J voordat u drukt op w om de coëfficiënt op te slaan. In dat geval wordt
de oorspronkelijke waarde van de coëfficiënt hersteld. Vervolgens kunt u een andere
waarde invoeren.
• U kunt de waarde van een opgeslagen coëfficiënt wijzigen door op w te drukken en de
cursor te verplaatsen naar de coëfficiënt die u wilt bewerken. Voer vervolgens de nieuwe
waarde in.
• Als u drukt op 3(CLEAR), worden alle coëfficiënten op nul gezet.
4. Los de vergelijkingen op.
Voorbeeld Los de volgende derdegraads vergelijking op (hoekeenheid = Rad)
x
3
– 2 x
2
– x + 2 = 0
1 m Equation
2 2(POLY)
2(3)
3 bw-cw-bwcw
4 1(SOLVE)
Meerdere oplossingen (bijvoorbeeld: x
3
+ 3 x
2
+ 3 x + 1 = 0)
4-4
Oplossing met een complex getal (bijvoorbeeld:
x
3
+ 2 x
2
+ 3 x + 2 = 0)
Complex Mode: Real (pagina 1-33)
Complex Mode: a + b i
Complex Mode: r ∠
θ
• Interne berekeningen worden met een 15-cijferige mantisse uitgevoerd, maar de resultaten
worden weergegeven met een 10-cijferige mantisse en een 2-cijferige exponent.
• Het kan een aanzienlijke tijd duren voor het resultaat van een derdegraads vergelijking van
een hogere orde of hoger wordt weergegeven.
• Er doet zich een fout voor als het toestel geen oplossing kan vinden.
• Het is mogelijk dat berekeningen van een hogere orde niet altijd nauwkeurige resultaten
opleveren als de vergelijking meerdere oplossingen heeft.
• Als de berekening is voltooid, kunt u op 1(REPEAT) drukken, coëfficiëntwaarden wijzigen
en de berekening opnieuw uitvoeren.
3. Berekeningen van het nulpunt (Solve)
Met de modus Solve calculation kunt u de waarde van een variabele in een formule bepalen
zonder de vergelijking te hoeven oplossen.
Belangrijk!
• U kunt een X ( a+(X)) of x ( v) invoeren voor variabele X. “X” en “ x ” verwijzen naar
dezelfde variabele.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Equation .
2. Selecteer de modus SOLVER en voer de vergelijking in zoals deze is geschreven.
• Voert u geen gelijkteken in, dan veronderstelt het toestel dat zich links van het gelijkteken
de expressie en rechts van het gelijkteken een nul bevindt.
• Er doet zich een fout voor als u meer dan één gelijkteken invoert.
4-5
3. Voer in de tabel met variabelen die wordt weergegeven de waarden voor elke variabele in.
• U kunt ook waarden invoeren voor Upper en Lower om de boven- en ondergrenzen van
het bereik van de oplossingen aan te geven.
• Er doet zich een fout voor als de oplossing buiten het door u opgegeven bereik ligt.
4. Selecteer de variabele waarvoor u de vergelijkingoplosser wilt gebruiken.
“Lft” en “Rgt” verwijzen naar de linker- en rechterzijden die worden berekend met de
oplossing.*
1
*
1
Oplossingen worden benaderd met de methode van Newton. “Lft” en “Rgt” worden ter
bevestiging weergegeven aangezien de methode van Newton resultaten kan opleveren die
de echte oplossing zijn.
De nauwkeurigheid van het resultaat neemt toe naarmate het verschil van deze beide
waarden 0 benadert.
Voorbeeld Een voorwerp dat omhoog geschoten wordt tegen beginsnelheid V
heeft tijd T nodig om hoogte H te bereiken. Gebruik de volgende formule
om de beginsnelheid V te berekenen wanneer H = 14 (meter), T = 2
(seconden) en de zwaartekrachtversnelling G = 9,8 (m/s
2
).
H = VT – 1/2 GT
2
1 m Equation
2 3(SOLVER)
aM(H) !.(=) ac(V) a/(T) -
(b/c)a$(G) a/(T) xw
3 bew(H = 14)
aw(V = 0)
cw(T = 2)
j.iw(G = 9,8)
4 Druk op fff om V = 0 te markeren en druk
vervolgens op 6(SOLVE).
• Het bericht “Retry” wordt weergegeven als de rekenmachine bepaalt dat de convergentie
niet voldoende is voor de weergegeven resultaten.
• Een oplosbewerking levert één oplossing op. Gebruik POLY als u meerdere oplossingen wilt
verkrijgen voor berekening van een hogere orde (zoals ax
2
+ bx + c = 0).
5-1
Hoofdstuk 5 Grafieken tekenen
Selecteer in het hoofdmenu het pictogram voor het grafiek- of tabeltype dat u respectievelijk wilt
tekenen of maken.
• Graph … Gewone grafieken tekenen
• Run-Matrix … Handmatig tekenen (pagina 5-25 tot 5-29)
• Table … Tabel met getalwaarden maken (pagina 5-30 tot 5-35)
• Dyna Graph … Dynamische grafieken tekenen (pagina 5-40 tot 5-43)
• Recursion … Grafieken op basis van recursieformules tekenen of tabellen met getalwaarden
genereren (pagina 5-43 tot 5-48)
• Conic Graphs … Grafieken van kegelsneden tekenen (pagina 5-48 en 5-49)
1. Voorbeeldgrafieken
k Scherm met de lijst met grafiekrelaties en grafiekkleur
Een scherm met de lijst met grafiekrelaties (scherm met lijst met tabelrelaties) zoals hieronder
wordt voor het eerst weergegeven wanneer u de modus Graph , Dyna Graph of Table
activeert. In dit scherm kunt u functies registreren voor het tekenen van grafieken en het
maken van tabellen met getalwaarden.
(Voorbeeld: de modus Graph )
Voor elke lijn in het scherm met de lijst met grafiekrelaties is een kleur ingesteld. Deze kleuren
worden in de grafiek gebruikt voor de functies. Wanneer u een grafiek tekent, wordt deze
getekend met dezelfde kleur als de lijn waarvoor de functie is geregistreerd.
Scherm met lijst met
grafiekrelaties
→
Grafiekscherm
5
5-2
In de modus Table wordt een tabel met getalwaarden met dezelfde kleur gemaakt als de lijn
waarvoor de functie is geregistreerd.
Scherm met lijst met
tabelrelaties
→
Tabelscherm
• U kunt de kleur voor het tekenen van de grafiek en de kleur voor de tekens in de tabel
met getalwaarden wijzigen. Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen” (pagina 5-15) voor meer
informatie.
k Een gewone grafiek tekenen (1)
U tekent een grafiek door de betreffende functie in te voeren.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Voer de functie die u wilt tekenen in.
Hier gebruikt u het weergavevenster om het bereik en andere parameters van de grafiek op
te geven. Zie pagina 5-5.
3. Teken de grafiek.
Voorbeeld Teken de grafiek van
y = 3 x
2
1 m Graph
2 dvxw
3 6(DRAW) (of w)
• Druk op A om terug te keren naar het scherm in stap 2 (lijst met grafiekrelaties). Wanneer
u een grafiek hebt getekend, kunt u schakelen tussen de lijst met grafiekrelaties en het
grafiekscherm door op !6(G ⇔ T) te drukken.
5-3
k Een gewone grafiek tekenen (2)
U kunt maximaal 20 functies in het geheugen opslaan en vervolgens de gewenste functie
selecteren om de grafiek te tekenen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Geef het functietype op en voer de functie in waarvan u de grafiek wilt tekenen.
U kunt de modus Graph gebruiken om een grafiek voor de volgende typen expressies
te tekenen: cartesische coördinaten (Y=
f ( x )), poolcoördinaten, parametrische functies,
cartesische coördinaten (X= f ( y )), ongelijkheden.
3(TYPE) 1(Y=) ... cartesische coördinaten (type Y=
f ( x ))
2( r =) ... poolcoördinaten
3(Param) ... parametrische functie
4(X=) ... cartesische coördinaten (type X= f ( y ))
5(CONVERT) 1( 'Y=) tot 5( 'Y ≤ )
6( g) 1( 'X=) tot 5( 'X ≤ ) ... verandert het functietype
6( g) 1(Y>) tot 4(Y ≤ ) .... Y-ongelijkheid aan de linkerkant
6( g) 6( g) 1(X>) tot 4(X ≤ ) .... X-ongelijkheid aan de linkerkant
Herhaal deze stap zo vaak als nodig is om de gewenste functies in te voeren.
Daarna moet u opgeven van welke functie in het geheugen u de grafiek wilt tekenen (zie
pagina 5-13).
3. Teken de grafiek.
• U kunt het functiemenu gebruiken, dat verschijnt als u in stap 2 van de bovenstaande
procedure op 4(TOOL) 1(STYLE) drukt, om een van de volgende lijnstijlen voor elke
grafiek te selecteren.
1(
) ... Normal (standaardinstelling)
2(
) … Thick (twee keer de normale lijndikte)
3(
) … Broken (dikke onderbroken lijn)
4(
) … Dot (stippellijn)
5(
) … Thin (een derde van de normale lijndikte)
• Als u gelijktijdig meerdere ongelijkheden tekent, kunt u de instelling “Ineq Type” in het
configuratiescherm gebruiken om een van de twee vulbereiken op te geven.
1(Intsect) ... Vult alleen gebieden waarin aan de
voorwaarden van alle getekende
ongelijkheden is voldaan.
5-4
2(Union) ... Vult alle gebieden waarin aan de
voorwaarden van de getekende
ongelijkheden is voldaan.
Dit is de standaardinstelling.
• Wanneer u op !f(FORMAT) drukt in het scherm met de lijst met grafiekrelaties of het
grafiekscherm, wordt er een dialoogvenster weergegeven waarin u de stijl en kleur van
de grafieklijn kunt wijzigen. Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen” (pagina 5-15) voor meer
informatie.
Voorbeeld 1 Voer de onderstaande functies in en teken de bijbehorende grafieken.
Y1 = 2
x
2
– 3, r 2 = 3sin2
θ
1 m Graph
2 3(TYPE) 1(Y=) cvx-dw
3(TYPE) 2(
r =) dscvw
3 6(DRAW)
Voorbeeld 2 Het in grafiek brengen van een trigonometrische functie met radialen
wanneer de hoekeenheidsinstelling zestigdelige graden is (hoekeenheid
= Deg)
Y1=sin
x
r
1 m Graph
2 svK6(g)5(ANGLE)2(r)w
3 6(DRAW)
5-5
2. Bepalen wat wordt weergegeven in een
grafiekscherm
k Instellingen van het weergavevenster (V-Window)
Gebruik het weergavevenster om het bereik van de x - en y -assen te definiëren en de schaal
op elke as in te stellen. U moet altijd de gewenste parameters voor het weergavevenster
instellen voordat u een grafiek tekent.
u De instellingen voor het weergavevenster configureren
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Druk op !3(V-WIN) om het scherm met instellingen voor het weergavevenster weer te
geven.
Parameter voor cartesische coördinaten
Xmin/Xmax … Minimale/maximale
x -waarde
Xscale … Schaal op de
x -as
Xdot … Waarde die overeenkomt met één punt op de
x -as
Ymin/Ymax … Minimale/maximale
y -waarde
Yscale … Schaal op de
y -as
Parameter voor poolcoördinaten
T
θ
min/T
θ
max ... Minimale/maximale T,
θ
-waarden
T
θ
ptch ... T,
θ
toename
3. Druk op c om de markering te verplaatsen en een passende waarde voor elke parameter
in te voeren. Druk na elke invoer op w.
• { INITIAL } / { TRIG } / { STANDRD } … V-Window {oorspronkelijke instellingen}/{oorspronkelijke
instellingen met opgegeven hoekeenheid}/{standaardinstellingen}
• { V-MEM }
• { STORE } / { RECALL } … Instelling weergavevenster {opslaan}/{oproepen}
• { SQUARE }
• { Y-BASE } / { X-BASE } … {instelling voor
y -as vastleggen en instelling voor x -as wijzigen}/
{instelling voor x -as vastleggen en instelling voor y -as wijzigen} dus schalen voor y - en
x -assen worden weergegeven als een 1-op-1-relatie
• { BGV-WIN } … Overschrijft huidige weergavevensterinstellingen door de opgeslagen
weergavevensterinstellingen in het afbeeldingsbestand op de achtergrond. Deze
menuoptie wordt alleen weergegeven als een achtergrondafbeelding is geopend.
4. Als de instellingen naar wens zijn, drukt u op J of !J(QUIT) om het scherm voor
weergavevensterinstellingen te sluiten.
• Ook als u drukt op w zonder iets te hebben ingevoerd terwijl wordt weergegeven, wordt
dit scherm gesloten.
5-6
u Waarop u moet letten bij het instellen van het weergavevenster
• Als u nul invoert voor T
θ
ptch, doet zich een fout voor.
• Bij ongeldige invoer (waarde buiten het bereik, minteken zonder waarde, enzovoort) doet
zich een fout voor.
• Als de waarde voor T
θ
max kleiner is dan de waarde voor T
θ
min, wordt T
θ
ptch negatief.
• U kunt ook expressies (zoals 2 π ) invoeren als parameters voor het weergavevenster.
• Als het weergavevenster zo is ingesteld dat de assen buiten het venster vallen, wordt
de schaal van de as weergegeven aan de rand van het scherm die het dichtst bij de
oorsprong ligt.
• Als u de instellingen voor het weergavevenster wijzigt, wordt de weergegeven grafiek
verwijderd en alleen vervangen door de nieuwe assen.
• Als u de waarde voor Xmin of Xmax verandert, wordt de waarde voor Xdot automatisch
aangepast. Als u de waarde voor Xdot verandert, wordt de waarde voor Xmax
automatisch aangepast.
• Een grafiek met poolcoördinaten (
r =) of een parametrische grafiek is niet nauwkeurig
als door de instellingen in het weergavevenster de waarde voor T
θ
ptch te groot is ten
opzichte van het verschil tussen de instellingen voor T
θ
min en T
θ
max. Maar als de
waarde voor T
θ
ptch te klein is ten opzichte van het verschil tussen T
θ
min en T
θ
max, dan
zal er veel tijd nodig zijn om de grafiek te tekenen.
• Hier wordt het invoerbereik voor parameters voor het weergavevenster beschreven.
–9,999999999
E
97 tot 9,999999999
E
97
k Geheugen van het weergavevenster
U kunt maximaal zes sets met instellingen voor het weergavevenster in het geheugen opslaan
om ze later opnieuw te gebruiken.
u De instellingen voor het weergavevenster opslaan
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Druk op !3(V-WIN) om het scherm met instellingen voor het weergavevenster weer te
geven. Voer hier de gewenste waarden in.
3. Druk op 4(V-MEM) 1(STORE) om het pop-upvenster weer te geven.
4. Druk op een cijfertoets om op te geven in welk weergavevenstergeheugen u de instellingen
wilt opslaan. Druk daarna op w. Door op bw te drukken worden de instellingen in
geheugen 1 van het weergavevenster opgeslagen (V-Win1).
5-7
u De instellingen uit het geheugen voor het weergavevenster oproepen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Druk op !3(V-WIN) om het scherm met instellingen voor het weergavevenster weer te
geven.
3. Druk op 4(V-MEM) 2(RECALL) om het pop-upvenster weer te geven.
4. Druk op een cijfertoets om op te geven uit welk weergavevenstergeheugen u de instellingen
wilt oproepen. Druk daarna op w. Door op bw te drukken worden de instellingen in
geheugen 1 van het weergavevenster opgeroepen (V-Win1).
k Het grafiekbereik opgeven
U kunt een bereik (beginpunt, eindpunt) voor een functie opgeven voordat u de grafiek tekent.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Geef het functietype op en voer de functie in. De syntaxis voor de invoer van de functie is
als volgt:
Functie ,!+( [ ) Beginpunt , Eindpunt !-( ] )
4. Teken de grafiek.
Voorbeeld Teken de grafiek
y = x
2
+ 3 x – 2 in het bereik – 2 < x < 4.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –3, Xmax = 5, Xscale = 1
Ymin = –10, Ymax = 30, Yscale = 5
1 m Graph
2 !3(V-WIN) -dwfwbwc
-bawdawfwJ
3 3(TYPE) 1(Y=) vx+dv-c,
!+( [ ) -c,e!-( ] ) w
4 6(DRAW)
• U kunt een bereik opgeven wanneer u de grafiek tekent op basis van cartesische
coördinaten, poolexpressies, parametrische functies en ongelijkheden.
5-8
k Zoom
Met deze functie kunt u de weergegeven grafiek vergroten en verkleinen.
1. Teken de grafiek.
2. Geef het zoomtype op.
!2( ZOOM) 1(BOX) ... Een kader vergroten
Teken een kader rond een weergavegebied om dat gebied op
volledige schermgrootte weer te geven.
2(FACTOR) ... Zoomfactoren
Hiermee geeft u de zoomfactoren voor de
x - en y -as op.
3(IN)/ 4(OUT) ... Zoomfactoren
De grafiek wordt vergroot of verkleind volgens de opgegeven
zoomfactor, gecentreerd rond de huidige locatie van de
aanwijzer.
5(AUTO) ... Automatisch zoomen
De waarden voor de
y -as van het weergavevenster worden
automatisch aangepast zodat de grafiek het scherm langs de
y -as vult.
6( g) 1(ORIGINAL) ... Oorspronkelijke grootte
De oorspronkelijke grootte van de grafiek wordt na een
zoombewerking hersteld.
6( g) 2(SQUARE) ... Grafiekcorrectie
De waarden voor de
x -as van het weergavevenster worden
gecorrigeerd zodat ze identiek zijn aan de waarden voor de
y -as.
6( g) 3(ROUND) ... Coördinaten afronden
De coördinaatwaarden op de huidige aanwijzerlocatie worden
afgerond.
6( g) 4(INTEGER) ... Geheel getal
Elk punt krijgt een breedte van 1, waardoor coördinaatwaarden
gehele getallen zijn.
6( g) 5(PREVIOUS) ... Vorige
Na de laatste zoombewerking worden de vorige instellingen voor
de parameters voor het weergavevenster hersteld.
Zoomfactor voor een kader opgeven
3. Gebruik de cursortoetsen om de aanwijzer (
) in het midden van het scherm te verplaatsen
naar de gewenste positie van de kaderrand en druk daarna op w.
4. Gebruik de pijltoetsen om de aanwijzer te verplaatsen. Er wordt een kader weergegeven.
Verplaats de aanwijzer tot het gebied dat u wilt vergroten in het kader past. Druk vervolgens
op w om dit gebied te vergroten.
5-9
Voorbeeld Teken de grafiek van y = ( x + 5)( x + 4)( x + 3) en vergroot vervolgens het
kader.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –8, Xmax = 8, Xscale = 2
Ymin = –4, Ymax = 2, Yscale = 1
1 m Graph
!3(V-WIN) -iwiwcwc
-ewcwbwJ
3(TYPE) 1(Y=) (v+f)(v+e)
(v+d)w
6(DRAW)
2 !2(ZOOM) 1(BOX)
3 d~ dw
4 d~ d, f~ fw
• U moet twee verschillende punten opgeven om een kader te vergroten. De twee punten
mogen zich niet op een rechte lijn verticaal of horizontaal van elkaar bevinden.
k In- en uitzoomen met toetsbewerkingen
Als het grafiekscherm wordt weergegeven, kunt u de toetsen + en - gebruiken
om in of uit te zoomen op het midden van het grafiekscherm. De zoombewerkingen
worden uitgevoerd in overeenstemming met de factorwaarde die wordt opgegeven met
!2(ZOOM) 2(FACTOR).
k Het grafiekscherm pannen
U kunt de panfunctie gebruiken om een locatie in het grafiekscherm te selecteren en de
schermafbeelding naar boven, beneden, links en rechts te verplaatsen. U kunt panbewerking
uitvoeren in de modi Graph , Conic Graphs , Table en Recursion . U kunt de panbewerking
niet gebruiken wanneer voor de instelling “Dual Screen” in het configuratiescherm de optie
“G+G” of “GtoT” is geselecteerd.
5-10
u Het scherm pannen
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K2(PAN).
• De panmodus wordt geactiveerd en in het midden van het scherm wordt een aanwijzer
(
) weergegeven.
2. Verplaats de aanwijzer naar de schermlocatie die u wilt selecteren en druk vervolgens op
w.
• De aanwijzer wordt nu van
gewijzigd in .
3. Met de cursortoetsen kunt u het scherm in de gewenste richting verplaatsen. Druk op w
wanneer u het scherm heeft verplaatst.
• Door een druk op w wordt het tekenen van grafieken gestart en verandert de vorm van
de aanwijzer van
naar .
• Elke keer dat u in de panmodus op w drukt, wordt de vorm van de aanwijzer gewijzigd
(van
in en andersom). Als de aanwijzer wordt weergegeven, kunt u deze met
de cursortoetsen naar een andere schermlocatie verplaatsen. Wanneer u op de
cursortoetsen drukt terwijl de aanwijzer wordt weergegeven, wordt de scherminhoud
gepand.
4. U verlaat de panmodus door op J te drukken.
k Een achtergrondafbeelding voor een grafiek weergeven
U kunt de rekenmachine zo configureren dat een bepaalde afbeelding altijd als
achtergrondafbeelding voor de grafiek wordt weergegeven. Gebruik de instelling “Background”
in het configuratiescherm om de achtergrondafbeelding op te geven. Hieronder wordt
beschreven welke bestandstypen kunnen worden gebruikt als achtergrondafbeelding.
• Een bestand dat is opgeslagen met de procedure onder “Inhoud van grafiekscherm opslaan
als een afbeelding (g3p-bestand)” (pagina 5-21)
• Een bestand dat wordt beschreven onder “Picture Plot-bestanden beheren” (pagina 15-5)
u De achtergrondafbeelding voor de grafiek kiezen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm weer te geven.
3. Gebruik f en c om de markering naar “Background” te verplaatsen en druk vervolgens
op 2(PICT n), 3(OPEN) of 1(None).
• Als u geen achtergrondafbeelding wilt weergeven in het grafiekscherm, drukt u op
1(None) en gaat u verder met stap 6.
• Als u een lijst met g3p-bestanden wilt weergeven die zijn opgeslagen in de map PICT in
het opslaggeheugen, drukt u op 2(PICT n).
• Als u een lijst met g3p-bestanden wilt weergeven die zijn opgeslagen in de map PICT
in de hoofdmap in het opslaggeheugen, drukt u op 3(OPEN). In dit geval gebruikt u,
indien nodig, f en c om de markering te verplaatsen naar de map met de gewenste
afbeelding en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
4. Gebruik f en c om de markering te verplaatsen naar het gewenste bestand en druk
vervolgens op 1(OPEN).
5-11
5. Wanneer het bevestigingsvenster “V-Window values for specified background will be
loaded. OK?” wordt weergegeven, drukt u op 1(Yes) om de met het g3p-bestand
opgeslagen instellingen voor het weergavevenster toe te passen of op 6(No) om de
huidige instellingen voor het weergavevenster te behouden.
• Wanneer u op 1(Yes) drukt, worden alle instellingen voor het weergavevenster
overschreven, met uitzondering van de met het g3p-bestand opgeslagen waarden voor
T
min, T max en T ptch.
6. Druk op J om het configuratiescherm te sluiten.
u De huidige instellingen voor het weergavevenster overschrijven door de
instellingen die zijn opgeslagen met de achtergrondafbeelding
1. Druk in de modus Graph op !3(V-WIN) om het scherm met het weergavevenster weer
te geven.
2. Druk op 6(BGV-WIN).
• Alle instellingen voor het weergavevenster worden overschreven, met uitzondering van de
met het achtergrondbestand opgeslagen waarden voor T
min, T max en T ptch.
3. Druk op J om het scherm met het weergavevenster te sluiten.
u De instellingen voor het weergavevenster voor de achtergrondafbeelding
bijwerken met de huidige instellingen voor het weergavevenster
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K4(BGV-WIN).
2. Druk op 1(SAVE).
• Het bevestigingsvenster “OK to refresh background V-Window?” wordt weergegeven.
3. Druk op 1(Yes) om de instellingen voor het weergavevenster van het achtergrondbestand
bij te werken. Druk op 6(No) als u de update wilt annuleren.
u De achtergrondafbeelding met de huidige instellingen voor het
weergavevenster opslaan in een bestand
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K4(BGV-WIN).
2. Druk op 2(SAVE
• AS).
• Het bericht “OK to refresh background V-Window?” wordt weergegeven. Druk op 6(No)
om dit bericht te verwijderen en de bewerking te annuleren.
3. Druk op 1(Yes).
4. Geef de gewenste map op.
• Markeer ROOT om het bestand op te slaan in de hoofdmap.
• Als u het bestand in een bepaalde map wilt opslaan, gebruikt u f en c om de
markering naar de gewenste map te verplaatsen en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
5. Druk op 1(SAVE
• AS).
5-12
6. Voer in het dialoogvenster File Name een naam van maximaal acht tekens in en druk
vervolgens op w.
• De achtergrondafbeelding wordt opgeslagen onder de naam die u opgeeft.
Daarnaast wordt de afbeelding die is opgegeven voor het item “Background” in het
configuratiescherm, gewijzigd in de nieuwe achtergrondafbeelding.
k De helderheid (Fade I/O) van de achtergrondafbeelding aanpassen
U kunt de helderheid van de achtergrondafbeelding in het grafiekscherm opgegeven bij
“Background” in het configuratiescherm met een percentage aanpassen (0% is ongewijzigd en
100% is helemaal wit). Bij een hogere instellingswaarde wordt de afbeelding dus lichter en bij
een instelling van 100% is de achtergrond geheel wit.
→
Met deze instelling kunt u de achtergrondafbeelding aanpassen zodat deze beter te zien is.
• De helderheidsinstelling kan alleen worden aangepast wanneer de achtergrondafbeelding uit
16-bits afbeeldingsgegevens bestaat.
• Wanneer u het helderheidsniveau hebt aangepast, wordt deze instelling opgeslagen met de
achtergrondafbeelding.
u De helderheid (Fade I/O) van de achtergrondafbeelding aanpassen
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K3(FadeI/O). Als u zich in de
modus Dyna Graph bevindt, drukt u op K1(FadeI/O).
• Vervolgens wordt er een schuifregelaar weergegeven waarmee u de helderheid kunt
aanpassen.
2. Gebruik d en e om de helderheidswaarde aan te passen.
• Elke keer dat u op d of e drukt, wordt de instellingswaarde met 5% gewijzigd.
• U kunt waarden ook direct invoeren. Als u een helderheidswaarde van 20% wilt opgeven,
drukt u bijvoorbeeld op caw.
3. Wanneer u de gewenste instellingen hebt opgegeven, drukt u op J.
5-13
3. Een grafiek tekenen
U kunt maximaal 20 functies in het geheugen opslaan. U kunt in het geheugen opgeslagen
functies bewerken, oproepen en tekenen.
k Het grafiektype opgeven
Voordat u een grafiekfunctie in het geheugen kunt opslaan, moet u eerst het grafiektype
opgeven.
1. Druk terwijl de lijst met grafiekrelaties wordt weergegeven op 3(TYPE) om het menu voor
grafiektypen te openen. In dit menu vindt u de volgende opties:
• { Y= } / { r= } / { Param } / { X= } ... {cartesische coördinaten (Y=
f ( x ) type)}/{poolcoördinaten}/
{parametrisch}/{cartesische coördinaten (X= f ( y ) type)} grafiek
• { Y> } / { Y< } / { Y ≥ } / { Y ≤ } ... {Y>
f
( x )}/{Y< f
( x )}/{Y ≥
f
( x )}/{Y ≤
f
( x )} grafiek voor ongelijkheden
• { X> } / { X< } / { X ≥ } / { X ≤ } ... {X>
f ( y )}/{X< f ( y )}/{X ≥
f ( y )}/{X ≤
f ( y )} grafiek voor ongelijkheden
• { CONVERT }
• {
'Y= } / { 'Y> } / { 'Y< } / { 'Y ≥
} / { 'Y ≤
} / { 'X= } / { 'X> } / { 'X< } / { 'X ≥
} / { 'X ≤
}
... {het functietype van de geselecteerde expressie wijzigen}
2. Druk op de functietoets voor het grafiektype dat u wilt opgeven.
k Grafiekfuncties opslaan
u Een functie in cartesische coördinaten opslaan (Y=)
Voorbeeld Sla de volgende expressie op in geheugenzone Y1: y = 2 x
2
– 5
3(TYPE) 1(Y=) (De expressie in cartesische coördinaten.)
cvx-f(Expressie invoeren.)
w (Expressie opslaan.)
• U kunt een functie niet opslaan in een geheugenzone die al een functie van een ander type
bevat. Selecteer een geheugenzone met een functie van hetzelfde type als de functie die u
wilt opslaan of verwijder de functie uit de geheugenzone waarin u de functie probeert op te
slaan.
5-14
u Een parametrische functie opslaan
Voorbeeld Sla de volgende expressies op in de geheugenzones Xt3 en Yt3:
x = 3 sinT
y = 3 cosT
3(TYPE) 3(Param) (parametrische expressie.)
dsvw(
x -expressie invoeren en opslaan.)
dcvw(
y -expressie invoeren en opslaan.)
u Een samengestelde functie maken
Voorbeeld Gebruik de relaties in Y1 en Y2 om samengestelde functies te maken
voor Y3 en Y4
Y1 = (
x + 1), Y2 = x
2
+ 3
Wijs Y1
°
Y2 toe aan Y3 en Y2
°
Y1 aan Y4.
(Y1
°
Y2 = ((
x
2
+ 3) +1) = (x
2
+ 4) Y2
°
Y1 = ( (x + 1))
2
+ 3 = x + 4 (x > −1))
Voer de relaties in Y3 en Y4 in.
3(TYPE) 1(Y=) J4(GRAPH)
1(Y) b(1(Y) c)w
J4(GRAPH) 1(Y) c
(1(Y) b)w
• Een samengestelde functie kan uit maximaal vijf functies bestaan.
5-15
u Waarden toewijzen aan de coëfficiënten en variabelen van een grafiekfunctie
Voorbeeld Wijs de waarden –1, 0, en 1 toe aan variabele A in Y = AX
2
−1, en teken
voor elke waarde een grafiek
3(TYPE) 1(Y=)
av(A) vx-bw
J4(GRAPH) 1(Y) b(av(A)
!.(=) -b)w
J4(GRAPH) 1(Y) b(av(A)
!.(=) a)w
J4(GRAPH) 1(Y) b(av(A)
!.(=) b)w
ffff1(SELECT)
6(DRAW)
De bovenstaande weergaven zijn gemaakt met de Trace-functie.
Zie “Functieanalyse” (pagina 5-52) voor meer informatie.
k Grafiekeigenschappen wijzigen
u Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het scherm met de lijst met
grafiekrelaties
1. Gebruik in het scherm met de lijst met grafiekrelaties f en c om de relatie te markeren
waarvan u de grafiekeigenschappen wilt wijzigen.
2. Druk op !f(FORMAT) om het dialoogvenster voor
opmaak weer te geven.
5-16
3. Gebruik f en c om “Line Style” te markeren en druk
vervolgens op w.
4. Gebruik in de lijst met lijnstijlen die wordt weergegeven f en c om de markering naar de
gewenste stijl te verplaatsen en druk vervolgens op w.
• U kunt ook een optie selecteren door op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het
cijfer dat links van de gewenste optie wordt weergegeven.
5. Gebruik f en c om de markering naar “Line Color” te
verplaatsen en druk vervolgens op w.
6. Gebruik in de lijst met kleuren die wordt weergegeven f en c om de markering naar de
gewenste kleur te verplaatsen en druk vervolgens op w.
• U kunt ook een optie selecteren door op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het
cijfer dat links van de gewenste optie wordt weergegeven.
7. Wanneer u de gewenste instellingen hebt opgegeven, drukt u op J.
u Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het grafiekscherm
1. Terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven, drukt u op !f(FORMAT).
• Als er meerdere grafieken worden weergegeven in het grafiekscherm, wordt er één
knipperend weergegeven. De knipperende grafiek is de geselecteerde grafiek.
• Als er meerdere grafieken worden weergegeven in het grafiekscherm, voert u stap 2
hieronder uit. Als er slechts één grafiek wordt weergegeven, slaat u stap 2 over en gaat u
direct naar stap 3.
2. Gebruik f en c om de grafiek te markeren waarvan u de eigenschappen wilt wijzigen en
druk vervolgens op w.
3. Gebruik het dialoogvenster voor opmaak dat wordt weergegeven om de Line Style en Line
Color te configureren.
• Voor de rest van deze procedure voert u de stappen vanaf stap 3 onder
“Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het scherm met de lijst met grafiekrelaties” uit.
• Druk op J om een grafiek opnieuw te tekenen in overeenstemming met uw wijzigingen.
5-17
u De lijnstijl van een grafiekfunctie wijzigen
1. Gebruik in het scherm met de lijst met grafiekrelaties f en c om de relatie te markeren
waarvan u de lijnstijl wilt wijzigen.
2. Druk op 4(TOOL) 1(STYLE).
3. Selecteer de lijnstijl.
Voorbeeld Wijzig de lijnstijl van
y = 2 x
2
– 3, opgeslagen in zone Y1, in “Broken”
4(TOOL) 1(STYLE) 3(
) (“Broken” selecteren.)
k Functies bewerken en verwijderen
u Een opgeslagen functie bewerken
Voorbeeld Wijzig de expressie in geheugenzone Y1 van y = 2 x
2
– 5 in
y = 2 x
2
– 3
e (De cursor wordt weergegeven.)
eeeeeDd(De inhoud wordt gewijzigd.)
w(Nieuwe grafiekfunctie wordt opgeslagen.)
u Het functietype wijzigen *
1
1. Druk terwijl de lijst met grafiekrelaties wordt weergegeven op f of c om de zone te
markeren die de functie bevat waarvan u het type wilt wijzigen.
2. Druk op 3(TYPE) 5(CONVERT).
3. Selecteer het nieuwe functietype.
Voorbeeld Wijzig de functie in geheugenzone Y1 van
y = 2 x
2
– 3 in
y < 2 x
2
– 3
3(T YPE) 5(CONVERT) 3(
'Y<) (Het functietype wijzigen in “Y<”.)
*
1
U kunt het functietype alleen wijzigen voor functies voor cartesische coördinaten en
ongelijkheden.
5-18
u Een functie verwijderen
1. Druk terwijl de lijst met grafiekrelaties wordt weergegeven op f of c om de zone te
markeren die de functie bevat die u wilt verwijderen.
2. Druk op 2(DELETE) of D.
3. Druk op 1(Yes) om de functie te verwijderen of op 6(No) om de procedure te annuleren
en niets te verwijderen.
• Wanneer u de bovenstaande procedure volgt om een regel van een parametrische functie
(zoals Xt2) te verwijderen, wordt ook de betreffende gekoppelde regel verwijderd (Yt2 in
geval van Xt2).
k Grafiekfuncties selecteren
u Een grafiek activeren of deactiveren
1. Gebruik in de lijst met grafiekrelaties f en c om de relatie te markeren waarvan u geen
grafiek wilt tekenen.
2. Druk op 1(SELECT).
• Met elke druk op 1(SELECT) wordt het tekenen van de grafiek in- of uitgeschakeld.
3. Druk op 6(DRAW).
Voorbeeld Selecteer de volgende functies voor tekenen:
Y1 = 2
x
2
– 5, r 2 = 5 sin3
θ
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –5, Xmax = 5, Xscale = 1
Ymin = –5, Ymax = 5, Yscale = 1
T
θ
min = 0, T
θ
max =
π
, T
θ
ptch = 2
π
/ 60
cf (Selecteer een geheugenzone die een
functie bevat waarvoor u geen grafiek wilt tekenen.)
1(SELECT) (Niet tekenen)
6(DRAW) of w (De grafieken tekenen)
k Tonen en verbergen van grafische assen en label op het grafiekscherm
Met de instellingen in het configuratiescherm kunt u de weergave van het grafiekscherm op de
onderstaande wijze aanpassen.
• Grid: On (Axes: On, Label: Off)
Met deze instelling worden punten weergegeven op de
rastersnijpunten.
Wanneer u de instellingen voor het weergavevenster voor
Xscale of Yscale instelt op 0 terwijl “On” is opgegeven
voor de rasterinstelling (Grid), worden de punten niet meer
weergegeven.
5-19
• Grid: Line (Axes: On, Label: Off)
Met deze instelling worden er schaallijnen weergegeven
voor de
x - en y -as.
Wanneer u de instellingen voor het weergavevenster voor
Xscale instelt op 0 terwijl “Line” is opgegeven voor de
rasterinstelling (Grid), worden de verticale lijnen niet meer
weergegeven. Wanneer u Yscale instelt op 0, worden de
horizontale lijnen niet meer weergegeven.
• Axes: Off (Label: Off, Grid: Off)
Met deze instelling worden de assen niet weergegeven.
• Axes: Scale (Label: Off, Grid: Off)
Met deze instelling worden er schaallijnen weergegeven
voor de
x - en y -as.
• Label: On (Axes: On, Grid: Off)
Met deze instelling worden labels voor de x -as, y -as en
oorsprong (O) weergegeven.
• Zelfs als de rasterinstelling (Grid) “On” of “Line” is, worden er geen rasterlijnen weergegeven
als de instellingen voor het weergavevenster zo zijn geconfigureerd dat tussen de rasters
niet voldoende ruimte is.
k Grafiekgeheugen
In het grafiekgeheugen kunt u maximaal twintig sets grafiekfunctiegegevens opslaan zodat u
deze later opnieuw kunt oproepen.
Met één bewerking worden de volgende gegevens opgeslagen in het grafiekgeheugen.
• Alle grafiekfuncties in de weergegeven lijst met grafiekrelaties (maximaal twintig)
• Grafiektypen
• Lijnstijl- en kleurgegevens functiegrafiek
• De status van de grafiek (tekenen actief/niet actief)
• Instellingen voor het weergavevenster (1 set)
5-20
u Grafiekfuncties opslaan in het grafiekgeheugen
1. Druk op 4(TOOL) 2(GPH-MEM) 1(STORE) om het pop-upvenster weer te geven.
2. Druk op een cijfertoets om op te geven in welk grafiekgeheugen u de grafiekfunctie wilt
opslaan. Druk vervolgens op w. Druk op bw om de grafiekfunctie op te slaan in
grafiekgeheugen 1 (G-Mem1).
• Er zijn 20 grafiekgeheugens: G-Mem1 tot G-Mem20.
• Wanneer u een functie opslaat in een geheugenzone die al een functie bevat, wordt de
bestaande functie vervangen door de nieuwe functie.
• Als de gegevens meer geheugencapaciteit vergen dan beschikbaar is, doet zich een fout
voor.
u Een grafiekfunctie oproepen
1. Druk op 4(TOOL) 2(GPH-MEM) 2(RECALL) om het pop-upvenster weer te geven.
2. Druk op een cijfertoets om het grafiekgeheugen op te geven voor de functie die u wilt
oproepen. Druk vervolgens op w. Druk op bw om de grafiekfunctie in grafiekgeheugen
1 (G-Mem1) op te roepen.
• Wanneer u gegevens uit het grafiekgeheugen oproept, worden de huidige gegevens in de
lijst met grafiekrelaties gewist.
4. Inhoud van het grafiekscherm opslaan en
oproepen
U kunt de inhoud van het grafiekscherm opslaan in een bestand. De bestandsindeling is g3p,
een eigen en unieke indeling. Met deze bewerking slaat u de volgende gegevens op.
• Een bitmapafbeelding van de grafiek
• Een bitmapafbeelding van de grafiekachtergrond (inclusief assen, raster, aslabels,
achtergrondafbeelding)
- Omdat de achtergrondafbeelding de helderheidsinstelling bevat, wordt de afbeelding
opgeslagen zoals deze wordt weergegeven op het grafiekscherm.
- Het functiemenu en de statusbalk zijn niet opgenomen in de achtergrondafbeelding.
• Instellingen voor het weergavevenster (exclusief waarden voor T
min, T max, T ptch)
Opgeslagen afbeeldingen kunnen worden opgeroepen in een grafiekscherm en over een
andere grafiek worden weergegeven of worden opgeroepen vanuit en worden gebruikt in een
andere toepassing.
5-21
k Inhoud van grafiekscherm opslaan als een afbeelding (g3p-bestand)
U kunt een g3p-bestand op twee manieren opslaan.
• Opslaan in afbeeldingsgeheugen
Met deze methode kunt u een getal van 1 tot 20 aan een afbeelding toewijzen wanneer u
deze opslaat. De afbeelding wordt in het opslaggeheugen in de map PICT opgeslagen met
een naam variërend van Pict01.g3p tot en met Pict20.g3p.
• Opslaan onder een toegewezen naam
Met deze methode slaat u de afbeelding op in de gewenste map in het opslaggeheugen. U
kunt een bestandsnaam van maximaal acht tekens toewijzen.
Belangrijk!
• Een grafiek in een dubbel grafiekscherm of een ander type uitgesplitst scherm kan niet
worden opgeslagen in het afbeeldingsgeheugen.
u Een grafiekschermafbeelding opslaan in het afbeeldingsgeheugen
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K1(PICTURE) 1(STORE) 1
(1-20).
2. Voer in het scherm Store In Picture Memory dat wordt weergegeven een waarde van 1 tot
20 in en druk vervolgens op w.
• Er zijn 20 afbeeldingsgeheugens: Pict 1 tot Pict 20.
• Wanneer u een afbeelding opslaat in een geheugenzone die al een afbeelding bevat,
wordt de bestaande afbeelding vervangen door de nieuwe.
u Een grafiekschermafbeelding onder een bestandsnaam opslaan
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K1(PICTURE) 1(STORE)
2(SAVE • AS).
• Er wordt een keuzescherm voor mappen weergegeven.
2. Selecteer de map waar u de afbeelding wilt opslaan.
• Als u het bestand wilt opslaan in de hoofdmap, markeert
u “ROOT”.
5-22
• Als u het bestand in een map wilt opslaan, gebruikt u f en c om de markering naar de
gewenste map te verplaatsen en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
→
3. Druk op 1(SAVE
• AS).
4. Voer in het dialoogvenster File Name een naam van maximaal acht tekens in en druk
vervolgens op w.
k Een afbeelding (g3p-bestand) oproepen in een grafiekscherm
U kunt een g3p-bestand op twee manieren oproepen in een grafiekscherm.
• Een afbeelding oproepen uit het afbeeldingsgeheugen (Pict01.g3p tot Pict20.g3p)
• Een afbeelding oproepen uit een map in het opslaggeheugen
Opmerking
• Wanneer u een afbeelding oproept, wordt deze direct achter de grafiek (over de huidige
achtergrondafbeelding) in het grafiekscherm weergegeven.
• Als u een opgeroepen afbeelding wilt verwijderen, opent u het grafiekscherm en drukt u op
!4(SKETCH) 1(Cls).
u Een afbeelding uit het afbeeldingsgeheugen oproepen
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K1(PICTURE) 2(RECALL)
1(1-20).
2. Voer in het scherm Recall From Picture Memory dat wordt weergegeven een waarde van 1
tot 20 in en druk vervolgens op w.
u Een g3p-bestand uit het opslaggeheugen oproepen
1. Druk terwijl het grafiekscherm wordt weergegeven op K1(PICTURE) 2(RECALL)
2(OPEN).
• Gebruik indien nodig f en c om de markering te verplaatsen naar de map met het
afbeeldingsbestand dat u wilt oproepen en druk vervolgens op 1(OPEN).
2. Gebruik f en c om de markering te verplaatsen naar het gewenste bestand en druk
vervolgens op 1(OPEN).
5-23
5. Twee grafieken in hetzelfde scherm tekenen
k De grafiek naar het deelscherm kopiëren
Met Dual Graph kunt u het scherm opsplitsen in twee delen. Vervolgens kunt in de twee
deelschermen ter vergelijking grafieken van twee verschillende functies tekenen of een grafiek
op normale grootte en ernaast dezelfde grafiek uitvergroot tekenen. Dit maakt van Dual Graph
een krachtig hulpmiddel voor het analyseren van grafieken.
Met Dual Graph wordt de linkerkant van het scherm “hoofdscherm” genoemd, de rechterkant
“deelscherm”.
u Hoofdscherm
De grafiek in het hoofdscherm wordt getekend op basis van een functie.
u Deelscherm
De grafiek in het deelscherm wordt gemaakt door de grafiek in het hoofdscherm te kopiëren
of hierop in te zoomen. U kunt zelfs verschillende instellingen voor het weergavevenster
opgeven voor het hoofdscherm en het deelscherm.
u De grafiek naar het deelscherm kopiëren
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Kies in het configuratiescherm “G + G” voor de optie “Dual Screen”.
3. Configureer de instellingen voor het weergavevenster voor het hoofdscherm.
Druk op 6(RIGHT) om het scherm met de instellingen voor het deelscherm weer te
geven. Druk op 6(LEFT) om terug te keren naar het scherm met de instellingen voor het
hoofdscherm.
4. Sla de functie op en teken de grafiek in het hoofdscherm.
5. Voer desgewenst de bewerking Dual Graph uit.
K1(COPY) ... De grafiek in het hoofdscherm wordt gekopieerd naar het deelscherm
K2(SWAP) ... De inhoud van het hoofdscherm en het deelscherm wordt verwisseld
• Aanduidingen verschijnen rechts naast de formules in de lijst met grafiekrelaties om aan te
geven waar grafieken worden getekend met Dual Graph.
Geeft een grafiek in het deelscherm aan (
rechts in het scherm
)
Geeft een grafiek op beide zijden van het scherm aan
Wanneer u een tekenbewerking met de functie “
R
” in het bovenstaande voorbeeldscherm
uitvoert, wordt aan de rechterzijde van het scherm getekend. Met de functie “
B
” wordt op
beide zijden van de grafiek getekend.
5-24
Wanneer u op 1(SELECT) drukt terwijl een van de functies “
R
” of “
B
” is gemarkeerd,
wordt de aanduiding “
R
” of “
B
” verwijderd. Een functie zonder een aanduiding wordt
getekend als een grafiek in het hoofdscherm (links).
• De bewerking van grafiekeigenschappen kan alleen worden uitgevoerd voor de grafiek
aan de linkerzijde in het grafiekscherm Dual Graph.
• Als u de grafiekeigenschappen van een expressie gemarkeerd met “
B
” in het scherm
met de lijst met grafiekrelaties wijzigt en vervolgens de grafiek tekent, worden de
wijzigingen toegepast op beide grafieken.
• U kunt de grafiekeigenschappen van een expressie gemarkeerd met “
R
” niet wijzigen in
het scherm met de lijst met grafiekrelaties.
• Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen” (pagina 5-15) voor meer informatie over het wijzigen
van grafiekeigenschappen.
Voorbeeld Teken de grafiek van
y = x ( x + 1)( x – 1) in het hoofdscherm en het
deelscherm.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
(Hoofdscherm) Xmin = –2, Xmax = 2, Xscale = 0,5
Ymin = –2, Ymax = 2, Yscale = 1
(Deelscherm) Xmin = –4, Xmax = 4, Xscale = 1
Ymin = –3, Ymax = 3, Yscale = 1
1 m Graph
2 !m(SET UP) cccc1(G + G) J
3 !3(V-WIN) -cwcwa.fwc
-cwcwbw
6(RIGHT) -ewewbwc
-dwdwbwJ
4 3(TYPE) 1(Y=) v(v+b)(
v-b)w
6(DRAW)
5 K1(COPY)
• Wanneer u op A drukt terwijl er een grafiek wordt weergegeven, keert u terug naar het
scherm in stap 4.
5-25
6. Handmatig tekenen
k Grafiek met cartesische coördinaten
Wanneer u de opdracht Graph invoert in de modus Run-Matrix , kunt u grafieken met
cartesische coördinaten tekenen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
2. Wijzig in het configuratiescherm de instelling voor “Input/Output” in “Linear”.
3. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
4. Voer de opdrachten in om de grafiek met cartesische coördinaten te tekenen.
5. Voer de functie in.
Voorbeeld Graph
y = 2 x
2
+ 3 x – 4.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –5, Xmax = 5, Xscale = 2
Ymin = –10, Ymax = 10, Yscale = 5
1 m Run-Matrix
2 !m(SET UP) 2(Line) J
3 !3(V-WIN) -fwfwcwc
-bawbawfwJ
4 !4(SKETCH) 1(Cls) w
5(GRAPH) 1(Y=)
5 cvx+dv-ew
• Van bepaalde functies kunnen gemakkelijk grafieken worden getekend met ingebouwde
functiegrafieken.
• U kunt ook grafieken tekenen van de volgende ingebouwde wetenschappelijke functies.
Grafiek met cartesische coördinaten Grafiek met poolcoördinaten
• sin x • cos x • tan x • sin
–1
x
• cos
–1
x • tan
–1
x • sinh x • cosh x
• tanh x • sinh
–1
x • cosh
–1
x • tanh
–1
x
• 'x • x
2
• log x • ln x
• 10
x
• e
x
• x
–1
•
3
'x
• • •
• sin
θ
• cos
θ
• tan
θ
• sin
–1
θ
• cos
–1
θ
• tan
–1
θ
• sinh
θ
• cosh
θ
• tanh
θ
• sinh
–1
θ
• cosh
–1
θ
• tanh
–1
θ
• '
θ
•
θ
2
• log
θ
• ln
θ
• 10
θ
• e
θ
•
θ
–1
•
3
'
θ
- Invoer voor de variabelen x en
θ
is niet vereist voor een ingebouwde functie.
- Wanneer u een ingebouwde functie invoert, kunnen geen andere operatoren of waarden
worden ingevoerd.
dx
(
x
)
d
dx
2
(
x
)
d
2
∫(
x
)
dx
5-26
k Meerdere grafieken in hetzelfde scherm tekenen
(overschrijvende grafiek)
Ga als volgt te werk om diverse waarden toe te kennen aan een variabele in een expressie en
de resulterende grafieken in het scherm te overschrijven.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Wijzig in het configuratiescherm de instelling voor “Dual Screen” in “Off”.
3. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
4. Geef het functietype op en voer de functie in. De syntaxis voor de invoer van de functie is
als volgt:
Expressie met één variabele ,!+( [ ) variabele !.(=) waarde , waarde , ...
, waarde !-( ] )
5. Teken de grafiek.
Voorbeeld Teken de grafiek van y = A
x
2
– 3 waarbij de waarde van A verandert in de
reeks 3, 1, –1
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –5, Xmax = 5, Xscale = 1
Ymin = –10, Ymax = 10, Yscale = 2
1 m Graph
2 !m(SET UP) cccc3(Off) J
3 !3(V-WIN) -fwfwbwc
-bawbawcwJ
4 3(TYPE) 1(Y=) av(A) vx-d,
!+( [ ) av(A) !.(=) d,b,-b
!-( ] ) w
5 6(DRAW)
• Wanneer met de bovenstaande bewerking meerdere grafieken tegelijkertijd worden
getekend, worden ze met vijf verschillende kleuren in de volgende volgorde getekend:
blauw, rood, groen, magenta, zwart. De eerste grafiek wordt getekend met de kleur
die is opgegeven voor een expressie die is vastgelegd in het scherm met de lijst met
grafiekrelaties, de volgende grafieken worden getekend met de bovenstaande kleuren.
Als voor de expressie de kleur cyaan of geel wordt opgegeven, wordt de standaardkleur in
het scherm met de lijst met grafiekrelaties waarin de expressie is vastgelegd gebruikt om de
leesbaarheid te vergroten.
5-27
• U kunt de lijnkleur of -stijl niet wijzigen voor grafieken die op bovenstaande wijze zijn
getekend.
• U kunt slechts de waarde van een van de variabelen in de expressie wijzigen.
• Voor de naam van de variabele mag u de volgende tekens niet gebruiken: X, Y, r ,
θ
, T.
• U kunt geen variabele toewijzen aan de variabele in de functie.
• Als de optie Simul Graph is ingeschakeld, worden alle grafieken voor de opgegeven
waarden van variabelen tegelijkertijd getekend.
• Overschrijven is mogelijk voor het tekenen van grafieken met cartesische coördinaten,
poolcoördinaten, parametrische functies en ongelijkheden.
k Een lijst gebruiken om meerdere grafieken tegelijkertijd te tekenen (List
Graph)
U kunt een lijst gebruiken om meerdere grafieken tegelijkertijd te tekenen door lijstgegevens
te vervangen door een coëfficiënt in een expressie die is vastgelegd in het scherm met
grafiekrelaties.
Voorbeeld: List 1 = {1,2,3}, List 2 = {4,5,6}
• Wanneer u de expressie Y1 = (List 1)X
2
registreert en tekent, worden er tegelijkertijd
grafieken voor de volgende drie expressies getekend:
Y = X
2
, Y = 2X
2
, Y = 3X
2
• Wanneer u de expressie Y1 = (List 1)X
2
− (List 2) registreert en tekent, worden er
tegelijkertijd grafieken voor de volgende drie expressies getekend:
Y = X
2
− 4, Y = 2X
2
− 5, Y = 3X
2
− 6
Belangrijk!
Als u meerdere lijsten wilt gebruiken in een vastgelegde expressie, moeten alle lijsten
hetzelfde aantal elementen bevatten. Er doet zich een fout (Dimension ERROR) voor wanneer
een lijst niet hetzelfde aantal elementen als de andere opgenomen lijsten bevat.
u Een lijst gebruiken om meerdere grafieken tegelijkertijd te tekenen
1. Gebruik List Editor (Hoofdstuk 3) om de lijst(en) vast te leggen die u wilt gebruiken.
2. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
3. Wijzig in het configuratiescherm de instelling voor “Dual Screen” in “Off”.
4. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
5. Leg een expressie vast met een coëfficiënt die de lijstgegevens gebruikt.
6. Teken de grafiek.
5-28
Voorbeeld Leg {3, 1, −1} vast in List 1 en teken y = (List 1) x
2
− 3.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –5, Xmax = 5, Xscale = 1
Ymin = –10, Ymax = 10, Yscale = 2
1 m Statistics
dwbw-bw
2 m Graph
3 !m(SET UP) cccc3(Off) J
4 !3(V-WIN) -fwfwbwc-ba
wbawcwJ
5 3(TYPE) 1(Y=) !b(List) bvx-dw
6 6(DRAW)
• Wanneer met de bovenstaande bewerking meerdere grafieken tegelijkertijd worden
getekend, worden ze met vijf verschillende kleuren in de volgende volgorde getekend:
blauw, rood, groen, magenta, zwart. De eerste grafiek wordt getekend met de kleur
die is opgegeven voor een expressie die is vastgelegd in het scherm met de lijst met
grafiekrelaties, de volgende grafieken worden getekend met de bovenstaande kleuren.
Als voor de expressie de kleur cyaan of geel wordt opgegeven, wordt de standaardkleur in
het scherm met de lijst met grafiekrelaties waarin de expressie is vastgelegd gebruikt om
de leesbaarheid te vergroten.
• U kunt de lijnkleur of -stijl niet wijzigen voor grafieken die op bovenstaande wijze zijn
getekend.
• Als de optie Simul Graph is ingeschakeld, worden alle grafieken tegelijkertijd getekend.
k Kopiëren en plakken gebruiken om de grafiek van een functie te
tekenen
U kunt een grafiek van een functie tekenen door deze naar het klembord te kopiëren en
vervolgens in het grafiekscherm te plakken.
U kunt twee functietypen in het grafiekscherm plakken.
Type 1 (Y= functies)
Een functie met de variabele Y links van het gelijkteken wordt getekend als Y=
expressie.
Voorbeeld: Plak Y=X en teken hiervan de grafiek
• Spaties links van Y worden genegeerd.
Type 2 (expressie)
Dit functietype plakken voor grafieken Y= expressie.
Voorbeeld: Plak X en teken de grafiek van Y=X
• Spaties links van de expressie worden genegeerd.
5-29
u Een functie tekenen met kopiëren en plakken
1. Kopieer de functie waarvan u de grafiek wilt tekenen naar het klembord.
2. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
3. Wijzig in het configuratiescherm de instelling voor “Dual Screen” in “Off”.
4. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
5. Teken de grafiek.
6. Plak de expressie.
Voorbeeld Plak, terwijl de grafiek van
y = 2 x
2
+ 3 x – 4 wordt weergegeven, de
eerder gekopieerde functie Y=X van het klembord
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –5, Xmax = 5, Xscale = 2
Ymin = –10, Ymax = 10, Yscale = 5
1 m Run-Matrix
a-(Y) !.(=) v
!i(CLIP) ddd1(COPY)
2 mGraph
3 !m(SET UP) cccc3(Off) J
4 !3(V-WIN) -fwfwcwc
-bawbawfwJ
5 3(TYPE) 1(Y=) cvx+dv-ew
6(DRAW)
6 !j(PASTE)
• Een grafiek die wordt getekend als gevolg van een plakbewerking wordt getekend met
een blauwe lijnkleur en een normale lijnstijl. U kunt de lijnkleur en -stijl alleen in het
grafiekscherm wijzigen. Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen” (pagina 5-15) voor meer
informatie.
• Plakken wordt alleen ondersteund wanneer de optie “Dual Screen” in het configuratiescherm
is ingesteld op “Off”.
• Hoewel het aantal grafieken dat u kunt tekenen door een functie te plakken in principe
onbeperkt is, ondersteunen de functie Trace en andere functies maximaal 30 grafieken
(aantal getekende grafieken met expressie 1 tot 20, plus grafieken die worden getekend met
geplakte functies).
• Voor de grafiek van een geplakte functie wordt de grafiekexpressie die verschijnt wanneer u
de functie Trace of andere functies uitvoert, als volgt weergegeven: Y= expressie.
• Als u een grafiek opnieuw tekent zonder het grafiekscherm leeg te maken, worden alle
grafieken opnieuw getekend, ook grafieken die zijn gemaakt door functies te plakken.
5-30
7. Tabellen gebruiken
Kies in het hoofdmenu de modus Table .
k Een functie opslaan en een tabel met getalwaarden genereren
u Een functie opslaan
Voorbeeld Sla de functie y = 3 x
2
– 2 op in geheugenzone Y1
Gebruik f en c om de markering van de lijst met tabelrelaties te verplaatsen naar de
geheugenzone waarin u de functie wilt opslaan. Voer vervolgens de functie in en druk op w
om deze op te slaan.
u Variabelen opgeven
U kunt op twee manieren een waarde voor de variabele x opgeven wanneer u een numerieke
tabel genereert.
• Methode voor tabelbereik
Met deze methode geeft u de voorwaarden voor de wijziging van de waarde van de
variabele op.
• List
Met deze methode worden de gegevens in de lijst die u opgeeft, vervangen door de
x -variabele om een tabel met getalwaarden te genereren.
u Een tabel met een tabelbereik genereren
Voorbeeld Genereer een tabel waarin de waarde van variabele x in stappen van 1
van –3 wordt gewijzigd in 3
m Table
5(SET)
-dwdwbw
Het numerieke tabelbereik bepaalt de voorwaarden waaronder de waarde van variabele x
wordt gewijzigd tijdens de berekening van functies.
Start ............ Beginwaarde van variabele
x
End ............. Eindwaarde van variabele x
Step ............ Waardewijziging (interval) van variabele x
Nadat u het tabelbereik hebt opgegeven, drukt u op J om terug te keren naar de lijst met
tabelrelaties.
5-31
u Een tabel genereren met een lijst
1. Open het configuratiescherm terwijl de lijst met tabelrelaties wordt weergegeven.
2. Markeer “Variable” en druk op 2(LIST) om het pop-upvenster weer te geven.
3. Selecteer de lijst met waarden die u wilt toekennen voor de
x -variabele.
• Als u List 6 wilt selecteren, drukt u bijvoorbeeld op gw. Hierdoor wordt de instelling van
het item Variable in het configuratievenster gewijzigd in List 6.
4. Nadat u de gewenste lijst hebt opgegeven, drukt u op J om terug te keren naar het
vorige scherm.
u De tekenkleur voor de tabel met getalwaarden wijzigen vanuit het scherm
met de lijst met tabelrelaties
De procedure voor het wijzigen van de tekenkleur voor de tabel met getalwaarden vanuit het
scherm met de lijst met tabelrelaties is identiek aan de procedure voor het wijzigen van de
kleur van de grafieklijn vanuit het scherm met de lijst met grafiekrelaties.
Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het scherm met de lijst met grafiekrelaties” (pagina
5-15) voor meer informatie.
u Een tabel genereren
Voorbeeld Genereer een tabel met waarden voor de functies die opgeslagen zijn in
geheugenzones Y1 en Y3 van de lijst met tabelrelaties
Gebruik f en c om de markering te verplaatsen naar de
functie die u wilt selecteren voor het genereren van de tabel
en druk vervolgens op 1(SELECT) om de functie te
selecteren.
Het symbool “=” voor geselecteerde functies wordt
weergegeven in het scherm. Als u de selectie van een functie
wilt opheffen, verplaatst u de cursor naar deze functie en
drukt u nogmaals op 1(SELECT).
Druk op 6(TABLE) om een tabel met getalwaarden te
genereren met de geselecteerde functies. De waarde van
variabele
x varieert afhankelijk van het bereik of de inhoud
van de opgegeven lijst.
In dit voorbeeldscherm ziet u de resultaten op basis van
de inhoud van List 6 (–3, –2, –1, 0, 1, 2, 3).
Elke cel kan maximaal zes cijfers bevatten, inclusief het minteken.
5-32
u Een tabel genereren waarin ook afgeleide getallen zijn opgenomen
Wanneer u de instelling van de optie “Derivative” in het configuratiescherm wijzigt in “On”,
worden in tabellen met getalwaarden ook de afgeleide getallen opgenomen.
Bevindt de cursor zich op een
differentiaalcoëfficiënt, dan wordt bovenaan
“ dY/dX ” weergegeven.
• Er doet zich een fout voor als in de grafiekexpressies een
grafiek waarvoor een bereik is opgegeven of een
overschrijvende grafiek is opgenomen .
u Het functietype opgeven
U kunt een van drie functietypen opgeven.
• Cartesische coördinaat (Y=)
• Poolcoördinaat (
r =)
• Parametrisch (Param)
1. Druk terwijl de lijst met relaties wordt weergegeven op 3(TYPE).
2. Druk op de cijfertoets voor het functietype dat u wilt opgeven.
• De tabel met getalwaarden wordt alleen gegenereerd voor het functietype dat is opgegeven
in de lijst met relaties (Table Func). U kunt geen tabel met getalwaarden genereren voor een
combinatie van verschillende functietypen.
k Tabellen bewerken
U kunt het tabelmenu gebruiken om een van de volgende bewerkingen uit te voeren nadat u
een tabel hebt gegenereerd.
• De waarden van variabele
x wijzigen
• Rijen bewerken (verwijderen, invoegen en toevoegen)
• Een tabel verwijderen
• Een grafiek met verbonden punten tekenen
• Een grafiek met discrete punten tekenen
• { FORMULA } ... {terug naar lijst met tabelrelaties}
• { DELETE } ... {tabel verwijderen}
• { ROW }
• { DELETE } / { INSERT } / { ADD } ... rij {verwijderen}/{invoegen}/{toevoegen}
• { EDIT } ... {de waarden van variabele
x wijzigen}
• { GPH-CON } / { GPH-PLT } ... grafiek tekenen met {verbonden punten}/{discrete punten}
• Probeert u een waarde te vervangen met een niet-toegestane bewerking (bijvoorbeeld delen
door 0), dan treedt er een fout op en wordt de oorspronkelijke waarde niet gewijzigd.
• U kunt de waarden in de andere (niet
x ) tabelkolommen niet rechtstreeks wijzigen.
5-33
k Een tabelkolom naar een lijst kopiëren
Met een eenvoudige bewerking kopieert u de inhoud van een numerieke tabelkolom naar een
lijst.
Gebruik d en e om de cursor te verplaatsen naar de kolom die u wilt kopiëren. De cursor
mag zich in elke rij bevinden.
u Een tabel naar een lijst kopiëren
Voorbeeld Kopieer de inhoud van kolom x naar List 1
K1(LISTMEM)
Voer het nummer in van de lijst die u wilt kopiëren en druk vervolgens op w.
bw
• De tekst in de lijst waar u de plakbewerking uitvoert is zwart gekleurd.
k Een grafiek tekenen op basis van een tabel met getalwaarden
Ga als volgt te werk om een tabel met getalwaarden te genereren en vervolgens een grafiek
te tekenen op basis van de waarden in de tabel.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Table .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Sla de functies op.
4. Geef het tabelbereik op.
5. Genereer de tabel.
6. Selecteer het grafiektype en teken de grafiek.
5(GPH-CON) ... lijngrafiek
6(GPH-PLT) ... puntgrafiek
• Na het tekenen van de grafiek drukt u op !6(G ⇔ T) of A om terug te keren naar het
scherm met de tabel met getalwaarden.
5-34
Voorbeeld Sla de twee onderstaande functies op, genereer een tabel met
getalwaarden en teken vervolgens een lijngrafiek. Geef een bereik van
–3 tot 3 en een toename van 1 op.
Y1 = 3
x
2
– 2, Y2 = x
2
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = 0, Xmax = 6, Xscale = 1
Ymin = –2, Ymax = 10, Yscale = 2
1 m Table
2 !3(V-WIN) awgwbwc
-cwbawcwJ
3 3(TYPE) 1(Y=) dvx-cw
vxw
4 5(SET) -dwdwbwJ
5 6(TABLE)
6 5(GPH-CON)
• Na het tekenen van een grafiek kunt u de functie Trace, Zoom of Sketch gebruiken.
• U kunt het grafiekscherm gebruiken om de eigenschappen van een grafiek te wijzigen nadat
u hebt getekend op basis van een tabel met getalwaarden. Zie “Grafiekeigenschappen
wijzigen vanuit het grafiekscherm” (pagina 5-16) voor meer informatie.
k Tegelijkertijd een tabel met getalwaarden en een grafiek weergeven
Als u in het configuratiescherm “T+G” opgeeft voor de optie “Dual Screen”, kunt u tegelijkertijd
een tabel met getalwaarden en een grafiek weergeven.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Table .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Kies in het configuratiescherm “T+G” voor de optie “Dual Screen”.
4. Voer de functie in.
5. Geef het tabelbereik op.
6. De tabel met getalwaarden wordt weergegeven in het deelscherm aan de rechterkant.
7. Geef het grafiektype op en teken de grafiek.
5(GPH-CON) ... lijngrafiek
6(GPH-PLT) ... puntgrafiek
5-35
Voorbeeld Sla de functie Y1 = 3
x
2
– 2 op en geef tegelijkertijd de tabel met
getalwaarden en lijngrafiek weer. Gebruik een tabelbereik van –3 tot 3
en een toename van 1 op.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = 0, Xmax = 6, Xscale = 1
Ymin = –2, Ymax = 10, Yscale = 2
1 m Table
2 !3(V-WIN) awgwbwc
-cwbawcwJ
3 !m(SET UP) ccc1(T+G) J
4 3(TYPE) 1(Y=) dvx-cw
5 5(SET)
-dwdwbwJ
6 6(TABLE)
7 5(GPH-CON)
• De instelling van de optie “Dual Screen” in het configuratiescherm wordt toegepast in de
modi Table en Recursion .
• U kunt de tabel met getalwaarden activeren door te drukken op K1(CHANGE) of A.
5-36
8. Een grafiek wijzigen
Met de functie Modify kunt u de waarde van een variabele in een grafiekexpressie
(bijvoorbeeld de waarde van A in Y = AX
2
) vanuit het grafiekscherm wijzigen en bekijken hoe
de wijziging van invloed is op de grafiek.
k Overzicht van functie Modify
U kunt de functie Modify gebruiken in de modi Graph en Conic Graphs . Als u de functie
Modify wilt uitvoeren in de modus Graph , moet u het scherm met de lijst met grafiekrelaties
weergeven en vervolgens op 5(MODIFY) drukken. In de modus Conic Graphs geeft u het
scherm voor de invoer van coëfficiënten weer en drukt u op 1(MODIFY).
Hieronder volgt een voorbeeld van het grafiekscherm terwijl de functie Modify wordt
uitgevoerd.
Grafiekexpressie Grafiek
Grafiekexpressievariabelen en
hun huidige waarden
Stapwaarde
• Terwijl de functie Modify wordt uitgevoerd, worden in de linkerbenedenhoek van het scherm
de grafiekexpressievariabelen en hun huidige waarden, en een stapwaarde weergegeven.
De variabele (of stapwaarde) die u kunt aanpassen, wordt magenta weergegeven.
• Gebruik d en e om de waarde van de magenta variabele te wijzigen. Elke keer dat u op
d of e drukt, wordt de magenta waarde gewijzigd met de hoeveelheid die is opgegeven
als stapwaarde.
Belangrijk!
• U kunt de functie Modify gebruiken om slechts één grafiekexpressie te wijzigen. De
grafiekexpressie die wordt gewijzigd, kan minstens één en niet meer dan vijf variabelen
bevatten. Als niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, resulteert de uitvoering van de
functie Modify in een fout. Wanneer er grafieken van meerdere expressies zijn getekend en
slechts één expressie variabelen bevat, kunt u de functie Modify gebruiken om tegelijkertijd
een grafiek te tekenen voor de expressie die de variabelen bevat en de expressies die geen
variabelen bevatten.
• De functie Modify kan niet worden uitgevoerd wanneer er meerdere expressies zijn die
variabelen bevatten.
5-37
k Bewerkingen met de functie Modify
u Een grafiek in de modus Graph wijzigen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Wijzig in het configuratiescherm de instelling voor “Dual Screen” in “Off”.
3. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
4. Geef het functietype op en voer een functie met variabelen in.
• Naast handmatige invoer kunt u ook expressies met variabelen invoeren via de lijst met
ingebouwde functietypen die wordt weergegeven wanneer u op 4(TOOL) 3(BUILT-IN)
drukt. De inhoud van de lijst met ingebouwde functietypen is hetzelfde als in de modus
Dyna Graph (pagina 5-40).
5. Druk op 5(MODIFY) om de functie Modify uit te voeren.
• De grafiekfunctie die u in stap 4 hebt ingevoerd, wordt getekend.
6. Gebruik f en c om Step (waarmee de kleur wordt gewijzigd in magenta) te selecteren
en gebruik vervolgens de cijfertoetsen om een stapwaarde in te voeren.
7. Gebruik f en c om de variabele te selecteren die u wilt wijzigen.
8. Gebruik d en e om de geselecteerde variabele te wijzigen met de eenheid die is
opgegeven in de stapinstelling.
• U kunt de variabelewaarde ook direct invoeren.
9. Druk op J om de bewerking Modify te sluiten.
Voorbeeld Registreer de grafiekexpressie
y = x
2
− A x (beginwaarde A = 0) en geef
een stap van 0,5 op. Bekijk vervolgens de wijzigingen in de grafiek
wanneer de waarde van A van 0,5 in 2 wordt gewijzigd. Voer vervolgens
een waarde van −2 in voor de waarde van A en bekijk wederom hoe de
grafiek wordt gewijzigd. Gebruik de begininstellingen (INITIAL) voor het
weergavevenster.
1 m Graph
2 !m(SET UP) cccc3(Off) J
3 !3(V-WIN) 1(INITIAL) J
4 3(TYPE) 1(Y=) vx-av(A) vw
5 5(MODIFY)
6 ca.fw
7 f
8 eeee
5-38
9 -cw
0 J
u Een grafiek in de modus Conic Graphs wijzigen
Voorbeeld Registreer de parametrische vergelijking X = H + T ; Y = K + AT
2
en de beginwaarden A=2, H=0, K=0 in de modus Conic Graphs.
Gebruik vervolgens de functie Modify om H in −1 te wijzigen. Wijzig K
vervolgens in −1 en bekijk de wijzigingen in de grafiek.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Conic Graphs .
2. Druk op 3(PARAM) om de lijst met parametrische vergelijkingen weer te geven.
3. Gebruik c om de markering naar X = H + T ; Y = K + AT
2
te verplaatsen en druk
vervolgens op w.
• Er wordt een scherm voor het invoeren van coëfficiënten
weergegeven.
4. Voer de volgende toetsbewerking uit om A=2, H=0, K=0 in te voeren.
cwawaw
5. Druk op 1(MODIFY) om de functie Modify uit te voeren.
6. Druk op c. Controleer of de lijn H=0 magenta wordt
weergegeven en druk vervolgens op -bw.
5-39
7. Druk op c. Controleer of de lijn K=0 magenta wordt
weergegeven en druk vervolgens op -bw.
8. Druk op J om de bewerking Modify te sluiten.
k Een grafiekexpressie naar de lijst met grafiekrelaties kopiëren terwijl de
functie Modify wordt uitgevoerd
Met de volgende procedure kunt u de expressie (inclusief de toegewezen coëfficiëntwaarden)
kopiëren die wordt gebruikt om een grafiek te tekenen met de functie Modify.
1. Druk terwijl de te kopiëren grafiek wordt weergegeven en de functie Modify wordt uitgevoerd
op K1(COPY).
• Het scherm met de lijst met grafiekrelaties wordt weergegeven.
2. Gebruik f en c om de markering te verplaatsen naar de positie waarnaar u de
grafiekexpressie wilt kopiëren.
3. Druk op w.
• De expressie wordt gekopieerd en het grafiekscherm wordt weer geopend.
• U kunt de gekopieerde expressie weergeven door twee keer op J te drukken en het
scherm met de lijst met grafiekrelaties weer te geven.
Belangrijk!
• Als u in stap 2 van de bovenstaande procedure een gebied selecteert dat al een expressie
bevat, overschrijft u de bestaande expressie door de nieuwe expressie wanneer u in stap 3
op w drukt.
• Als u in stap 2 van de bovenstaande procedure het gebied selecteert dat een expressie
bevat die wordt gebruikt voor het tekenen van een grafiek (waaroor het teken “=” wordt
gemarkeerd) en in stap 3 op w drukt, wordt het bericht “Expression in use” weergegeven.
In dit geval wordt er geen kopieerbewerking uitgevoerd.
5-40
9. Dynamische grafieken tekenen
k Dynamische grafieken gebruiken
Met dynamische grafieken kunt u een bereik van waarden voor de coëfficiënten van een
functie opgeven en vervolgens bekijken hoe de grafiek wordt beïnvloed door wijzigingen in de
waarde van een coëfficiënt. Zo kunt u nagaan hoe de vorm en positie van een grafiek worden
beïnvloed door de coëfficiënten en voorwaarden van een functie.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Dyna Graph .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Geef in het configuratiescherm het dynamische type (Dynamic Type) op.
1(Cont) ... Ononderbroken
2(Stop) ... Automatisch stoppen na 10 maal tekenen
4. Gebruik de cursortoetsen om het functietype in de lijst met ingebouwde functietypen te
selecteren.*
1
5. Druk indien nodig op !f(FORMAT) en geef in het dialoogvenster dat wordt
weergegeven de grafiekkleur op.
6. Voer waarden voor coëfficiënten in en bepaal welke coëfficiënt de dynamische variabele
is.*
2
7. Geef de beginwaarde, eindwaarde en toename op.
8. Bepaal de tekensnelheid.
3(SPEED) 1(
) .... Na elke tekening wachten (Stop&Go)*
3
2( ) ...... De helft van de normale snelheid (Slow)
3(
) ...... Normale snelheid (Normal)
4( ) ..... Twee keer de normale snelheid (Fast)
9. Teken de dynamische grafiek.
*
1
Hieronder worden de zeven ingebouwde functietypen beschreven.
• Y=A
x +B • Y=A( x −B)
2
+C • Y=A x
2
+B x +C • Y=A x ^3+B x
2
+C x +D
• Y=Asin(B
x +C) • Y=Acos(B x +C) • Y=Atan(B x +C)
Druk op 3(TYPE) en selecteer het gewenste functietype. Daarna kunt u de eigenlijke
functie invoeren.
*
2
U kunt hier ook op w drukken om het menu met de parameterinstellingen te openen.
*
3
Wanneer “Stop&Go” is geselecteerd als de tekensnelheid en u een tekenbewerking voor
een dynamische grafiek start, wordt het tekenen van de grafiek met de oorspronkelijke
variabelewaarden gestopt. Elke keer dat u op w drukt, wordt de grafiek voor de volgende
variabelewaarde weergegeven. U kunt naar de grafiek van de volgende of vorige
variabelewaarde bladeren door respectievelijk op e (of +) of d (of -) te drukken.
Druk op J om de tekenbewerking voor dynamische grafieken te sluiten.
• Het bericht “Too Many Functions” wordt weergegeven wanneer er meerdere functies zijn
geselecteerd voor het tekenen van dynamische grafieken.
5-41
Voorbeeld Gebruik Dynamic Graph om y = A ( x – 1)
2
– 1 te tekenen, waarbij de
waarde van coëfficiënt A van 2 in 5 wordt gewijzigd in stappen van 1. De
grafiek wordt 10 keer getekend.
1 m Dyna Graph
2 !3(V-WIN) 1(INITIAL) J
3 !m(SET UP) c2(Stop) J
4 5(BUILT-IN) c1(SELECT)
5 !f(FORMAT) b(Black)
6 4(VAR) cwbw-bw
7 2(SET) cwfwbwJ
8 3(SPEED) 3(
) J
9 6(DYNA)
Herhaalt van 1 naar 4.
k Dynamische grafieken over elkaar tekenen
Wanneer u de instelling voor het over elkaar tekenen van dynamische grafieken in het
configuratiescherm inschakelt, kunt u een grafiek over een andere grafiek tekenen door de
coëfficiëntwaarden te veranderen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Dyna Graph .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Kies in het configuratiescherm “On” voor de optie “Locus”.
4. Gebruik de cursortoetsen om het functietype in de lijst met ingebouwde functietypen te
selecteren.
5. Voer waarden voor coëfficiënten in en bepaal welke coëfficiënt de dynamische variabele is.
6. Geef de beginwaarde, eindwaarde en toename op.
7. Kies de normale tekensnelheid (Normal).
8. Teken de dynamische grafiek.
1
4
2
3
→
←
→
←
↓ ↑
5-42
Voorbeeld Gebruik Dynamic Graph om y = A x te tekenen, waarbij de waarde van
coëfficiënt A in stappen van 1 van 1 in 4 wordt gewijzigd. De grafiek
wordt 10 keer getekend.
1 m Dyna Graph
2 !3(V-WIN) 1(INITIAL) J
3 !m(SET UP) cc1(On) J
4 5(BUILT-IN) 1(SELECT)
5 4(VAR) bwaw
6 2(SET) bwewbwJ
7 3(SPEED) 3(
) J
8 6(DYNA)
k Grafiek berekenen met de functie DOT Switching
Met deze functie kunt u alle punten op de x -as van de dynamische grafiek of elk ander punt
tekenen. Deze instelling is alleen geldig voor “Dynamic Func Y=”.
1. Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm weer te geven.
2. Druk op ccc om de tekensnelheid te kiezen (“Y=Draw Speed”).
3. Selecteer de tekenmethode.
1(Norm) … Alle punten op de
x -as tekenen. (standaardinstelling)
2(High) … Elk tweede punt op de
x -as tekenen. (hogere tekensnelheid dan normaal)
4. Druk op J.
k Geheugen voor dynamische grafieken gebruiken
U kunt in het geheugen voor dynamische grafieken gegevens voor de voorwaarden van
dynamische grafieken opslaan, zodat u deze gegevens opnieuw kunt oproepen als u ze nodig
hebt. Daarmee bespaart u tijd omdat u na het oproepen van de gegevens onmiddellijk kunt
beginnen met tekenen. U kunt echter nooit meer dan één set gegevens opslaan.
····→
←····
5-43
u Gegevens opslaan in het geheugen voor dynamische grafieken
1. Terwijl de dynamische grafiek wordt getekend, drukt u op A om het menu te openen
waarin u de tekensnelheid kunt aanpassen.
2. Druk op 5(STORE). Druk in het bevestigingsvenster dat wordt weergegeven op 1(Yes)
om de gegevens op te slaan.
u Gegevens oproepen uit het geheugen voor dynamische grafieken
1. Geef de lijst met relaties tussen dynamische grafieken weer.
2. Druk op 6(RECALL) om de geheugeninhoud voor dynamische grafieken op te roepen en
de grafiek te tekenen.
10. Een grafiek tekenen op basis van een
recursieformule
k Een tabel met getalwaarden maken op basis van een recursieformule
U kunt drie van de volgende typen recursieformules invoeren en een tabel met getalwaarden
genereren.
• Algemene term van volgorde {
a
n
}, bestaande uit a
n
, n
• Lineaire recursie tussen twee termen bestaande uit a
n
+1
, a
n
, n
• Lineaire recursie tussen drie termen bestaande uit a
n
+2
, a
n
+1
, a
n
, n
1. Kies in het hoofdmenu de modus Recursion .
2. Geef het recursietype op.
3(TYPE) 1(
a
n
) ... {algemene term van volgorde a
n
}
2( a
n
+1
) ... {
lineaire recursie tussen twee termen
}
3( a
n
+2
) ... {lineaire recursie tussen drie termen}
3. Voer de recursieformule in.
4. Geef het tabelbereik op. Geef een begin- en eindpunt op voor
n . Geef indien nodig een
waarde voor de beginterm en een beginpuntwaarde voor de aanwijzer op als u de grafiek
voor deze formule wilt tekenen.
5. Geef de tabel met getalwaarden voor de recursieformule weer.
5-44
Voorbeeld Genereer een tabel met getalwaarden op basis van recursie tussen drie
termen uitgedrukt door a
n
+2
= a
n
+1
+ a
n
, met een beginterm van a
1
= 1, a
2
=
1 (Fibonacci-reeks), terwijl n in waarde van 1 in 6 wordt gewijzigd.
1 m Recursion
2 3(TYPE) 3(
a
n
+2
)
3 4(
n . a
n
··) 3( a
n
+1
) +2( a
n
) w
4 5(SET) 2( a
1
) bwgwbwbwJ
5 6(TABLE)
* De eerste twee waarden
komen overeen met
a
1
= 1 en
a
2
= 1.
• Wanneer u op 1(FORMULA) drukt, wordt het scherm voor het opslaan van
recursieformules weer weergegeven.
• Als u de optie “ Σ Display” in het configuratiescherm op “On” instelt, wordt de som van elke
term in de tabel opgenomen.
k Een grafiek tekenen op basis van een recursieformule
Als u een tabel met getalwaarden van een recursieformule hebt gemaakt, kunt u de waarden
tekenen in een lijn- of puntgrafiek.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Recursion .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Geef het type recursieformule op en voer de formule in.
4. Geef het tabelbereik en de begin- en eindwaarden voor
n op. Geef indien nodig de
begintermwaarde en het beginpunt van de aanwijzer op.
5. Selecteer de lijnstijl voor de grafiek.
6. Geef de tabel met getalwaarden voor de recursieformule weer.
7. Geef het grafiektype op en teken de grafiek.
5(GPH-CON) ... lijngrafiek
6(GPH-PLT) ... puntgrafiek
Voorbeeld Genereer een tabel met getalwaarden op basis van recursie tussen
termen uitgedrukt door
a
n
+1
= 2 a
n
+
1, met een beginterm van a
1
= 1,
terwijl n in waarde van 1 in 6 wordt gewijzigd. Gebruik de tabelwaarden
om een lijngrafiek te tekenen.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = 0, Xmax = 6, Xscale = 1
Ymin = –15, Ymax = 65, Yscale = 5
5-45
1 m Recursion
2 !3(V-WIN) awgwbwc
-bfwgfwfwJ
3 3(TYPE) 2( a
n
+1
) c2( a
n
) +bw
4 5(SET) 2(
a
1
) bwgwbwJ
5 1(SEL+S) f2(
) J
6 6(TABLE)
7 5(GPH-CON)
• U kunt de lijnkleur of -stijl voor de grafiek wijzigen in het scherm voor recursieformules en
het grafiekscherm. Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het scherm met de lijst met
grafiekrelaties” (pagina 5-15) als u deze eigenschappen wilt wijzigen vanuit het scherm voor
recursieformules. Zie “Grafiekeigenschappen wijzigen vanuit het grafiekscherm” (pagina
5-16) als u deze eigenschappen wilt wijzigen vanuit het grafiekscherm.
• Na het tekenen van een grafiek kunt u de functies Trace, Zoom en Sketch gebruiken.
• Druk op A om terug te keren naar het scherm met de tabel met getalwaarden. Na het
tekenen van een grafiek kunt u wisselen tussen het scherm met de tabel met getalwaarden
en het grafiekscherm door op !6(G ⇔ T) te drukken.
k Een faseplot maken op basis van twee numerieke reeksen
U kunt de faseplot tekenen voor numerieke reeksen die zijn gegenereerd door twee
expressies die zijn ingevoerd in de modus Recursion met één waarde op de horizontale as
en de andere waarde op de verticale as. Voor a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
), b
n
( b
n
+1
, b
n
+2
), c
n
( c
n
+1
, c
n
+2
) bevindt
de numerieke reeks van de alfabetisch eerste expressie zich op de horizontale as en bevindt
de volgende numerieke reeks zich op de verticale as.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Recursion .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Voer twee recursieformules in en selecteer beide voor het genereren van een tabel.
4. Configureer de instellingen voor het genereren van een tabel.
Geef de begin- en eindwaarden voor variabele
n en de beginterm voor elke recursieformule
op.
5. Geef de tabel met getalwaarden voor de recursieformule weer.
6. Teken de faseplot.
Voorbeeld Voer de twee reeksformules in voor regressie tussen twee termen
a
n
+1
= 0,9 a
n
en b
n
+1
= b
n
+ 0,1 n
− 0,2, en geef de begintermen a
1
= 1 en b
1
=
1 voor elk op. Maak een tabel met getalwaarden wanneer de waarde
van de variabele
n van 1 in 10 wordt gewijzigd en gebruik dit om een
faseplot te tekenen.
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = 0, Xmax = 2, Xscale = 1
Ymin = 0, Ymax = 4, Yscale = 1
5-46
1 m Recursion
2 !3(V-WIN) awcwbwc
awewbwJ
3 3(TYPE) 2(
a
n
+1
) a.j2( a
n
) w
4(
n . a
n
··) 3( b
n
) +a.b1( n ) -a.cw
4 5(SET) 2(
a
1
) bwbawbwbwJ
5 6(TABLE)
6 3(PHASE)
• De gebruikte kleur voor faseplotten is de kleur die is toegewezen aan de beginexpressie.
Bij faseplotten op basis van expressie a
n
en expressie b
n
wordt bijvoorbeeld de kleur van
expressie a
n
gebruikt.
• Als u drie expressies invoert in het modusscherm Recursion en selecteert voor het maken
van een tabel, moet u opgeven welke twee van de drie expressies u wilt gebruiken om de
faseplot te tekenen. Hiervoor gebruikt u het functiemenu dat verschijnt als u op 3(PHASE)
drukt in het tabellenscherm.
1(
a • b ) ..........Grafiek met a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en b
n
( b
n
+1
, b
n
+2
).
2(
b • c ) ..........Grafiek met b
n
( b
n
+1
, b
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
, c
n
+2
).
3(
a • c ) ..........Grafiek met a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
, c
n
+2
).
• Als u de optie “ Σ Display” in het configuratiescherm op “On” instelt, wordt de som van elke
term in de tabel opgenomen. Op dit moment kunt u de twee numerieke reeksen zoals ze zijn
gebruiken om de plotgrafiek te tekenen of de som van elk van de twee numerieke reeksen
gebruiken. Hiervoor gebruikt u het functiemenu dat verschijnt als u op 3(PHASE) drukt in
het tabellenscherm.
1(
a
n
) ............Gebruik numerieke reeksen voor het
tekenen van grafieken.
6( Σ
a
n
) ..........Gebruik de som van numerieke reeksen
voor het tekenen van grafieken.
5-47
• Als “On” is geselecteerd en “ Σ Display” in het configuratiescherm en alle drie de expressies
die u in de modus Recursion hebt ingevoerd, zijn geselecteerd voor het maken van
een tabel, gebruik dan het functiemenu dat verschijnt als u op 3(PHASE) drukt in het
tabellenscherm om op te geven welke twee expressies u wilt gebruiken en of u de numerieke
reeks of de som van de numerieke reeks wilt gebruiken.
1(
a • b ) ..........Grafiek tekenen met getallenreeksen a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en b
n
( b
n
+1
, b
n
+2
)
2(
b • c ) ..........Grafiek tekenen met getallenreeksen b
n
(
b
n
+1
, b
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
, c
n
+2
)
3(
a • c ) ..........Grafiek tekenen met getallenreeksen a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
, c
n
+2
)
4( Σ
a • b ) .......Grafiek tekenen met de sommen van de
getallenreeksen a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en b
n
( b
n
+1
,
b
n
+2
)
5( Σ
b • c ) .......Grafiek tekenen met de sommen van de
getallenreeksen b
n
( b
n
+1
, b
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
,
c
n
+2
)
6( Σ
a • c ) .......Grafiek tekenen met de sommen van de
getallenreeksen
a
n
( a
n
+1
, a
n
+2
) en c
n
( c
n
+1
,
c
n
+2
)
k WEB-grafiek (convergentie, divergentie)
y = f ( x ) wordt getekend met de aanname a
n
+1
= y , a
n
= x voor lineaire recursie met twee
termen a
n
+1
= f ( a
n
) bestaande uit a
n
+1
, a
n
. Daarna kunt u bepalen of de functie convergent of
divergent is.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Recursion .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Selecteer de lineaire recursie tussen twee termen als het type recursieformule en voer de
formule in.
4. Geef het tabelbereik, de begin- en eindpunten van
n , de begintermwaarde en het beginpunt
van de aanwijzer op.
5. Geef de tabel met getalwaarden voor de recursieformule weer.
6. Teken de grafiek.
7. Druk op w om de aanwijzer op het opgegeven beginpunt weer te geven.
Druk verschillende keren op w.
Bij convergentie worden lijnen als in een spinnenweb weergegeven. Als er geen
spinnenweb van lijnen wordt weergegeven, is de formule divergent of valt de grafiek
buiten de grenzen van het weergavevenster. In dit geval moet u de waarden voor het
weergavevenster verhogen en het nogmaals proberen.
Met fc kunt u de grafiek selecteren.
5-48
Voorbeeld Teken de WEB-grafiek voor de recursieformule a
n
+1
= –3( a
n
)
2
+ 3 a
n
, b
n
+1
=
3
b
n
+ 0,2 en controleer of de formule divergent of convergent is. Gebruik
het volgende tabelbereik: Start = 0, End = 6, a
0
= 0,01, a
n
Str = 0,01, b
0
=
0,11, b
n
Str = 0,11
1 m Recursion
2 !3(V-WIN) awbwbwc
awbwbwJ
3 3(TYPE) 2(
a
n
+1
) -d2( a
n
) x+d2( a
n
) w
d3(
b
n
) +a.cw
4 5(SET) 1(
a
0
)
awgwa.abwa.bbwc
a.abwa.bbwJ
5 6(TABLE)
6 4(WEB-GPH)
7 w~ w(
a
n
is convergent)
cw~ w(
b
n
is divergent)
• Als u de lijnstijl van de grafiek wilt wijzigen, drukt u na stap 4 op 1(SEL+S).
• Met de functie WEB Graph kunt u het lijntype opgeven voor een grafiek y = f ( x ). De
lijntype-instelling geldt alleen wanneer “Connect” is geselecteerd voor “Draw Type” in het
configuratiescherm.
11. Grafieken van kegelsneden tekenen
k Grafieken van kegelsneden tekenen
U kunt de modus Conic Graphs gebruiken om parabolen, cirkels, ellipsen en hyperbolen te
tekenen. Voor het tekenen kun u cartesische coördinaten, poolcoördinaten of parametrische
coördinaten gebruiken.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Conic Graphs .
2. Selecteer het functietype.
1(RECT).... {cartesische coördinaten}
2(POL).... {poolcoördinaten}
3(PARAM).... {parametrisch}
3. Selecteer het patroon van de functie in overeenstemming met het type grafiek dat u wilt
tekenen.
5-49
R
w
4. Voer de coëfficiënten van de functie in en teken de grafiek.
Voorbeeld Voer de functie voor cartesische coördinaten
x = 2 y
2
+ y − 1 in en teken
een parabool die aan de rechterzijde open is. Voer vervolgens de functie
voor poolcoördinaten
r = 4cos
θ
in en teken een cirkelgrafiek.
1 m Conic Graphs
2 1(RECT) c(X=AY
2
+BY+C) w
3 cwbw-bw6(DRAW)
4 JJ
5 2(POL) cccc(R=2Acos
θ
) w
6 cw6(DRAW)
• In de modus Conic Graphs kunt u terwijl het scherm voor het invoeren van coëfficiënten
wordt weergegeven in plaats van op 6(DRAW) op 1(MODIFY) drukken en de waarde
van de coëfficiënten in het grafiekscherm wijzigen om de wijzigingen in de grafiek te
bekijken. Zie “Een grafiek wijzigen” (pagina 5-36) voor meer informatie.
• In de modus Conic Graphs kunt u in een willekeurig scherm op !f(FORMAT) drukken
om een dialoogvenster voor het wijzigen van de grafiekkleur weer te geven.
5-50
12. Punten, lijnen en tekst tekenen in het
grafiekscherm (Sketch)
Met de schetsfunctie kunt u punten en lijnen in grafieken tekenen. U kunt vijf verschillende
lijnstijlen en zeven kleuren selecteren met de schetsfunctie.
u Punten, lijnen en tekst tekenen in het grafiekscherm
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
3. Configureer in het configuratiescherm de volgende instellingen.
• Sketch Line ... Oorspronkelijke standaardlijnstijl
• Plot/LineCol ... Oorspronkelijke standaardkleur voor punten, lijnen en tekst
4. Voer de functie van de grafiek in.
5. Teken de grafiek.
6. Selecteer de schetsfunctie die u wilt gebruiken.*
1
!4(SKETCH) 1(Cls) ... Scherm wissen
2(Tangent) ... Raaklijn
3(Norm) ... Normaal van een kromme
4(Inverse) ... Inverse functie*
2
6( g) 1(PLOT)
{Plot}/{PlotOn}/{PlotOff}/{PlotChg} ... Punt {uitzetten}/{aan}/{uit}/
{wijzigen}
6( g) 2(LINE)
{Line}/{F - Line} ... {verbindt 2 punten uitgezet door 6( g) 1(PLOT)
met een lijn}/{voor het tekenen van een lijn tussen 2 punten}
6( g) 3(Circle) ... Cirkel
6( g) 4(Vertical) ... Verticale lijn
6( g) 5(Horz) ... Horizontale lijn
6( g) 6( g) 1(PEN) ... Tekenen met de vrije hand
6( g) 6( g) 2(Text) ... Tekst invoeren
7. Druk op !f(FORMAT) om het dialoogvenster voor opmaak weer te geven en de
instellingen voor kleur en lijnstijl te configureren.
• U kunt de lijnkleur en -stijl opgeven terwijl Tangent, Norm, Line, F-Line, Circle, Vertical,
Horz of PEN is geselecteerd.
• U kunt de lijnkleur opgeven terwijl Plot, PlotOn, PlotChg of Text is geselecteerd.
• Druk op J om het dialoogvenster voor opmaak te sluiten.
5-51
8. Verplaats de aanwijzer (
) met de cursortoetsen naar de locatie waar u wilt tekenen en
druk op w.*
3
*
1
Hierboven wordt het functiemenu weergegeven dat verschijnt in de modus Graph . De
beschikbare menuopties kunnen licht afwijken in andere modi.
*
2
Wanneer u de grafiek van een inverse functie tekent, wordt de grafiek direct getekend nadat
u deze optie selecteert. De geselecteerde instellingen voor lijnstijl en -kleur voor “Sketch
Line” en “Plot/LineCol” in het configuratiescherm worden altijd toegepast voor een grafiek
van een inverse functie.
*
3
Voor bepaalde schetsfuncties moet u twee punten opgeven. Druk op w om het eerste punt
op te geven.Vervolgens kunt u met de cursortoetsen de aanwijzer naar de locatie van het
tweede punt verplaatsen. Druk vervolgens op w.
Voorbeeld Teken een lijn die punt (2, 0) raakt in de grafiek voor
y = x ( x + 2)
( x – 2).
1 m Graph
2 !3(V-WIN) 1(INITIAL) J
3 !m(SET UP) cccccccc1(COLOR) b(Black)
c1(
) J
4 3(TYPE) 1(Y=) v(v+c)(v
-c)w
5 6(DRAW)
6 !4(SKETCH) 2(Tangent)
7 !f(FORMAT) b(Line Style) f(Thin)
c(Line Color) d(Red) J
8 e~ ew*
1
*
1
U kunt een raaklijn tekenen door aanwijzer te verplaatsen en te drukken op w.
5-52
13. Functieanalyse
k Coördinaten op een grafieklijn aflezen
Met de functie Trace kunt u een aanwijzer langs een grafiek verplaatsen en de coördinaten op
het scherm aflezen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Teken de grafiek.
3. Druk op !1(TRACE) om een aanwijzer in het midden van de grafiek weer te geven.*
1
4. Gebruik d en e om de aanwijzer langs de grafiek te
verplaatsen naar het punt waar u de coördinaten wilt
weergeven.
Als er meerdere grafieken worden weergegeven, drukt
u op f en c om tussen deze grafieken te schakelen
langs de
x -as van de huidige aanwijzerpositie.
• Op dit moment worden de coördinaatwaarden voor de aanwijzer onder aan het scherm en
rechts (of links) van de aanwijzer weergegeven. Daarnaast worden aanvullende lijnen van
de aanwijzer naar de x -as en y -as weergegeven.
• U kunt de aanvullende lijnen verbergen door op !c te drukken. Als u verborgen lijnen
opnieuw wilt weergeven, drukt u op !f.
5. U kunt de aanwijzer ook verplaatsen door te drukken op v om het pop-upvenster te
openen en een
x -waarde in te voeren.
Het pop-upvenster wordt ook weergegeven als u een
x -waarde rechtstreeks invoert.
Druk op !1(TRACE) om een Trace-bewerking af te sluiten.
*
1
De aanwijzer is niet zichtbaar in de grafiek als die zich op een punt buiten het
weergavegebied van de grafiek bevindt of als zich een fout als gevolg van ontbrekende
waarden voordoet.
• U kunt de weergave van de coördinaten op de aanwijzerlocatie uitschakelen door “Off” te
kiezen voor de optie “Coord” in het configuratiescherm.
• Hieronder ziet u hoe coördinaten worden weergegeven voor elk functietype.
Grafiek met poolcoördinaten
Parametrische grafiek
Grafiek voor ongelijkheden
(Y
≥
≥
, Y
≤
, X
≥
, X
≤
)
(Y
>
, Y
<
, X
>
, X
<
)
5-53
• Wanneer u op w drukt terwijl de aanwijzer zich in een
grafiek bevindt (tijdens Trace, G-Solve, enzovoort), wordt
er een punt getekend op de aanwijzerlocatie en wordt er
een label met de coördinaten van de puntlocatie
weergegeven. Als u op aD drukt, worden de laatste
punt en het laatste coördinaatlabel verwijderd.
• Punten die met de bovenstaande bewerking worden gemaakt, worden weergegeven als
voor coördinaatwaarden die zijn opgenomen in de grafiekexpressie en als
voor waarden
die niet hierin zijn opgenomen. Een punt op de coördinaten (2,1) in de grafiek Y=2X wordt
bijvoorbeeld en een punt op coördinaten (2,1) in de grafiek Y>2X wordt .
k De afgeleide weergeven
Naast de coördinaten kunt u ook de afgeleide op de huidige aanwijzerlocatie weergeven.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Geef in het configuratiescherm “On” op voor de optie
“Derivative”.
3. Teken de grafiek.
4. Druk op !1(TRACE) om de aanwijzer midden in de
grafiek weer te geven. De huidige coördinaten en de
afgeleide worden nu ook weergegeven.
k Grafiek naar tabel
Met de functie Trace kunt u de coördinaten van een grafiek aflezen en in een tabel met
getalwaarden opslaan. Met de functie Dual Graph kunt u de grafiek en de tabel met
getalwaarden gelijktijdig opslaan. Dit is daarom een belangrijk hulpmiddel voor het analyseren
van grafieken.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Kies in het configuratiescherm “GtoT” voor de optie “Dual Screen”.
3. Configureer de instellingen voor het weergavevenster.
4. Sla de functie op en teken de grafiek in het
hoofdscherm (links).
5. Activeer Trace. Als er meerdere grafieken worden
weergegeven, drukt u op f en c om de gewenste
grafiek te selecteren.
6. Gebruik d en e om de aanwijzer te verplaatsen en druk vervolgens op w om
coördinaten op te slaan in de tabel met getalwaarden. Herhaal deze stap om zoveel
waarden als u wilt op te slaan.
• Elke keer dat u op w drukt, wordt op de huidige aanwijzerlocatie een punt weergegeven
in de grafiek.
7. Druk op K1(CHANGE) om de tabel met getalwaarden te activeren.
5-54
k Coördinaten afronden
Met deze functie rondt u de coördinaatwaarden af die met de functie Trace worden
weergegeven.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Graph .
2. Teken de grafiek.
3. Druk op !2(ZOOM) 6( g) 3(ROUND). De
instellingen voor het weergavevenster worden automatisch
aangepast op basis van de waarde Rnd.
4. Druk op !1(TRACE) en gebruik de cursortoetsen
om de aanwijzer langs de grafiek te verplaatsen. De
coördinaten worden nu afgerond weergegeven.
k Grafieken analyseren (menu G-SOLVE)
Wanneer u op !5(G-SOLVE) drukt, wordt er een menu weergegeven met functies
waarmee u de weergegeven grafiek kunt analyseren en de volgende informatie kan verkrijgen.
!5(G-SOLVE) 1(ROOT) ... Nulpunt van de grafiek
2(MAX) ... Maximumwaarde van de grafiek
3(MIN) ... Minimumwaarde van de grafiek
4(Y-ICEPT) ...
y -snijpunt van de grafiek
5(INTSECT) ... Snijpunt van twee grafieken
6( g) 1(Y-CAL) ...
y -coördinaat voor een bepaalde x -coördinaat
6( g) 2(X-CAL) ...
x -coördinaat voor een bepaalde y -coördinaat
6( g) 3( ∫ d
x ) 1( ∫ d x ) ... Integratiewaarde voor een opgegeven bereik
6( g) 3( ∫ d
x ) 2(ROOT) ... Integratiewaarde tussen de twee of meer
nulpunten van de grafiek
6( g) 3( ∫ d
x ) 3(INTSECT)... Integratiewaarde tussen de twee of meer
snijpunten van twee grafieken
6(g)3(∫d
x)4(MIXED) ... Integratiewaarde tussen een grafiekwortel,
een punt in de snijlijn van twee grafieken of
elke x-coördinaat
• Het volgende kan een slechte nauwkeurigheid tot gevolg hebben of een oplossing
onmogelijk maken.
- Als de grafiek van de verkregen oplossing een raakpunt is met de
x -as
- Als de oplossing een buigpunt is
5-55
u Het nulpunt van een grafiek berekenen
1. Teken een grafiek.
2. Druk op !5(G-SOLVE) 1(ROOT).
3. Als er meerdere grafieken worden weergegeven in het grafiekscherm, wordt er één
knipperend weergegeven. Gebruik f en c om de grafiek te selecteren die u wilt
analyseren.
4. Druk op w om de knipperende grafiek te selecteren. Vervolgens wordt de waarde
weergegeven die is geproduceerd door de analyse.
Voorbeeld Teken de grafiek met de volgende functie en bereken vervolgens de
nulpunten.
Y1 =
x
3
− 4 x
• Wanneer een analyse meerdere waarden oplevert, drukt u op e om de volgende waarde te
berekenen. Druk op d om naar de vorige waarde terug te keren.
• Wanneer “On” is geselecteerd voor de instelling “Derivative” in het configuratiescherm,
wordt naast het nulpunt de afgeleide weergegeven wanneer u het nulpunt van een grafiek
berekent met de bovenstaande procedure.
u Het snijpunt van twee grafieken berekenen
1. Teken de grafieken.
2. Druk op !5(G-SOLVE) 5(INTSECT). Als er drie of meer grafieken worden
weergegeven in het grafiekscherm, wordt er één knipperend weergegeven.
3. Gebruik f en c om een van de grafieken te markeren waarvan u het snijpunt wilt
bepalen en druk vervolgens op w.
4. Gebruik f en c om een van de andere grafieken te markeren waarvan u het snijpunt
wilt bepalen en druk vervolgens op w.
5. Druk op w om het snijpunt voor de twee grafieken te bepalen.
Als een analyse meerdere waarden oplevert, drukt u op e om de volgende waarde te
berekenen.
Druk op d om naar de vorige waarde terug te keren.
5-56
Voorbeeld Teken de grafiek met de volgende twee functies en bereken het snijpunt
tussen Y1 en Y2.
Y1 =
x + 1, Y2 = x
2
• U kunt alleen het snijpunt van grafieken met cartesische coördinaten (Y=
f ( x ) type) en
grafieken met ongelijkheden (Y > f ( x ), Y < f ( x ), Y ≥
f ( x ) of Y ≤
f ( x )) berekenen.
• Het volgende kan een slechte nauwkeurigheid tot gevolg hebben of een oplossing
onmogelijk maken.
- Als een oplossing een raakpunt is van twee grafieken
- Als de oplossing een buigpunt is
u De coördinaten voor bepaalde punten berekenen
1. Teken de grafiek.
2. Selecteer de functie die u wilt uitvoeren.
!5(G-SOLVE) 6( g) 1(Y-CAL) ...
y -coördinaat voor x
6( g) 2(X-CAL) ... x -coördinaat voor y
3. Als er meerdere grafieken worden weergegeven in het grafiekscherm, wordt er één
knipperend weergegeven. Gebruik f en c om de grafiek te markeren die u wilt
selecteren en druk vervolgens op w.
4. Voer de
x -coördinaatwaarde of y -coördinaatwaarde op.
Druk op w om de bijbehorende y - of x -coördinaatwaarde te berekenen.
Voorbeeld Teken de grafiek met de volgende twee functies en bereken de
y -
coördinaat voor
x = 0,5 en de x -coördinaat voor y = 2,2 voor grafiek Y2.
Y1 =
x + 1, Y2 = x ( x + 2)( x – 2)
• Wanneer de bovenstaande procedure meerdere resultaten oplevert, drukt u op e om de
volgende waarde te berekenen. Druk op d om naar de vorige waarde terug te keren.
• De waarde X-CAL kan niet berekend worden voor een grafiek met een parametrische
functie.
5-57
u De integraalwaarde voor een bepaald bereik berekenen
Voer de volgende stappen uit om integratiewaarden voor een bepaald bereik te berekenen.
1. Teken de grafiek.
2. Druk op !5(G-SOLVE) 6( g) 3( ∫ d
x ) 1( ∫ d x ). Als er meerdere grafieken worden
weergegeven in het grafiekscherm, wordt er één knipperend weergegeven.
3. Gebruik f en c om de grafiek te markeren die u wilt selecteren en druk vervolgens op
w.
4. Gebruik d en e om de aanwijzer voor de ondergrens naar de gewenste locatie te
verplaatsen en druk vervolgens op w.
5. Gebruik e om de aanwijzer voor de bovengrens naar de gewenste locatie te verplaatsen.
• Dit toont de berekende gehele waarde op de huidige aanwijzerlocatie. De
integratiewaarde verandert in overeenstemming met de beweging van de aanwijzer.
6. Druk op w om het integraalbereik te vullen.
Voorbeeld Teken de grafiek met de volgende functie en bereken de
integraalwaarde voor (–2, 0).
Y1 =
x ( x + 2)( x – 2)
• U kunt de onder- en bovengrens ook invoeren op het toetsenblok met 10 cijfers.
• Wanneer u het bereik instelt, moet u ervoor zorgen dat de ondergrens kleiner is dan de
bovengrens.
• Integraalwaarden kunnen alleen worden berekend voor grafieken met cartesische
coördinaten.
u De integratiewaarde en zonewaarde tussen twee of meer nulpunten van een
grafiek berekenen
1. Teken een grafiek.
2. Druk op !5(G-SOLVE) 6( g) 3( ∫ d
x ) 2(ROOT).
• De aanwijzer wordt weergegeven bij het uiterst links weergegeven nulpunt in het
grafiekscherm.
• Als er geen nulpunt wordt weergegeven, wordt het bericht “Not Found” weergegeven.
Druk in dat geval op J.
3. Gebruik d en e om de aanwijzer te verplaatsen naar het nulpunt dat u wilt gebruiken als
de ondergrens van de integratiezone en druk vervolgens op w.
4. Gebruik e om de aanwijzer te verplaatsen naar het nulpunt dat u wilt gebruiken als de
bovengrens van de integratiezone en druk vervolgens op w.
• Als er slechts één nulpunt wordt weergegeven, wordt het bericht “Not Found”
weergegeven. Druk in dat geval op J.
5. Druk op w om de integraal- en zonewaarde te berekenen.
5-58
Voorbeeld Teken de grafiek voor Y = sin X en bereken vervolgens de integratie- en
zonewaarde voor de zone tussen het nulpunt van de minwaarde het
dichtst bij oorsprong en de pluswaarde het dichtst bij oorsprong
Integratiewaarde
Zonewaarde
• Als zich tussen de twee opgegeven nulpunten 21 of meer nulpunten bevinden, doet zich een
fout voor.
• Integraal- en zonewaarden kunnen alleen worden berekend voor grafieken met cartesische
coördinaten.
u De integratiewaarde en zonewaarde tussen twee of meer snijpunten van
twee grafieken berekenen
1. Teken twee grafieken.
2. Druk op !5(G-SOLVE) 6( g) 3( ∫ d
x ) 3(INTSECT).
• De aanwijzer wordt weergegeven bij het uiterst links weergegeven snijpunt in het
grafiekscherm.
• Als er geen snijpunt wordt weergegeven, wordt het bericht “Not Found” weergegeven.
Druk in dat geval op J.
3. Gebruik d en e om de aanwijzer te verplaatsen naar het snijpunt dat u wilt gebruiken als
de ondergrens van de integratiezone en druk vervolgens op w.
4. Gebruik e om de aanwijzer te verplaatsen naar het snijpunt dat u wilt gebruiken als de
bovengrens van de integratiezone.
• Als er slechts één snijpunt wordt weergegeven, wordt het bericht “Not Found”
weergegeven. Druk in dat geval op J.
5. Druk op w om de integraal- en zonewaarde te berekenen.
Voorbeeld Teken de grafiek voor Y = sin X en Y = sin (
X −
2
π
) en bereken
vervolgens de integratie- en zonewaarde tussen twee snijpunten die u
opgeeft
Integratiewaarde
Zonewaarde
• Als zich tussen de twee opgegeven snijpunten 21 of meer snijpunten bevinden, doet zich
een fout voor.
• Integraal- en zonewaarden kunnen alleen worden berekend voor grafieken met cartesische
coördinaten.
5-59
u Voor het bepalen van de integratiewaarde en het gebied tussen de wortels
van een grafiek en het snijpunt van twee grafieken
1. Teken de grafieken.
2. Druk op !5(G-SOLVE)6(g)3(∫d
x)e(MIXED).
• Als er drie of meer grafieken zijn op het grafiekscherm, zal een ervan knipperen. Gebruik
f en c om het knipperen te verplaatsen naar de grafiek waarvan u de geïntegreerde
waarde wilt bepalen en druk vervolgens op w. Verplaats het knipperen opnieuw naar
een van de andere grafieken end ruk vervolgens op w.
3. Gebruik d en e om de aanwijzer te verplaatsen naar de laagste zijde van de
integratieregio en druk vervolgens op w.
4. Gebruik d en e om de aanwijzer te verplaatsen naar de hoogste zijde van de
integratieregio en druk vervolgens op w.
5. Druk op w om de geïntegreerde waarde en de gebiedswaarde te berekenen.
Voorbeeld Om een grafiek Y1 = X
3
+ 7X
2
+ 2X – 15 en Y2 = 5X + 20 te maken, geeft
u het kruispunt op van de grafiek en de wortel van de grafiek Y2 en
bepaalt u de integratiewaarde en gebiedswaarde
Integratiewaarde
Gebiedswaarde
• De cijfertoetsen kunnen ook worden gebruikt om alle x-coördinaten op te geven als de
laagste en hoogste zijde van het integratiegebied.
k Analyse van grafieken van kegelsneden
U kunt benaderingen van de volgende analytische resultaten maken met grafieken van
kegelsneden.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Conic Graphs .
2. Selecteer het functietype.
1(RECT).... {cartesische coördinaten}
2(POL).... {poolcoördinaten}
3(PARAM).... {parametrisch}
3. Gebruik f en c om de kegelsnede te selecteren die u wilt analyseren.
4. Voer de constanten van de kegelsnede in.
5. Teken de grafiek.
5-60
Druk na het tekenen van de grafiek van een kegelsnede op !5(G-SOLVE) om de
volgende menu’s voor grafiekanalyse weer te geven.
u Analyse van parabolische grafiek
• { FOCUS } / { VERTEX } / { LENGTH } / { e } ... {brandpunt}/{hoekpunt}/{lengte van latus rectum}/
{excentriciteit}
• { DIRECTX } / { SYMMETRY } ... {richtlijn}/{symmetrieas}
• { X-ICEPT } / { Y-ICEPT } ... {
x -snijpunt}/{ y -snijpunt}
u Analyse van cirkelgrafiek
• { CENTER } / { RADIUS } ... {middelpunt}/{straal}
• { X-ICEPT } / { Y-ICEPT } ... {
x -snijpunt}/{ y -snijpunt}
u Analyse van grafiek met ellips
• { FOCUS } / { VERTEX } / { CENTER } / { e } ... {brandpunt}/{hoekpunt}/{middelpunt}/{excentriciteit}
• { X-ICEPT } / { Y-ICEPT } ... {
x -snijpunt}/{ y -snijpunt}
u Analyse van hyperboolgrafiek
• { FOCUS } / { VERTEX } / { CENTER } / { e } ... {brandpunt}/{hoekpunt}/{middelpunt}/{excentriciteit}
• { ASYMPT } ... {asymptoot}
• { X-ICEPT } / { Y-ICEPT } ... {
x -snijpunt}/{ y -snijpunt}
u Het brandpunt en de lengte van latus rectum berekenen
Voorbeeld Bereken het brandpunt en de lengte van latus rectum voor de parabool
X = (Y – 2)
2
+ 3
Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster.
Xmin = –1, Xmax = 10, Xscale = 1
Ymin = –5, Ymax = 5, Yscale = 1
m Conic Graphs
w
bwcwdw6(DRAW)
!5(G-SOLVE)
1(FOCUS)
(Het brandpunt berekenen.)
!5(G-SOLVE)
5(LENGTH)
(De lengte van latus rectum berekenen.)
5-61
• Wanneer u twee brandpunten berekent voor een ellips of hyperbool, drukt u op e om het
tweede brandpunt te berekenen. Druk op d om terug te keren naar het eerste brandpunt.
• Wanneer u twee toppen berekent voor een hyperbool, drukt u op e om het tweede
hoekpunt te berekenen. Druk op d om terug te keren naar het eerste hoekpunt.
• Als u tijdens de berekening van de hoekpunten van een ellips op e drukt, wordt de
volgende waarde berekend. Druk op d om de vorige waarden te doorlopen. Een ellips
heeft vier hoekpunten.
u Het middelpunt berekenen
Voorbeeld Bepaal het middelpunt van de cirkel
(X + 2)
2
+ (Y + 1)
2
= 2
2
m Conic Graphs
ccccw
-cw-bwcw6(DRAW)
!5(G-SOLVE)
1(CENTER)
(Het middelpunt berekenen.)
6-1
Hoofdstuk 6 Statistische grafieken en
berekeningen
Belangrijk!
Dit hoofdstuk bevat een aantal illustraties van grafiekschermen. In elk van de illustraties zijn extra
gegevens ingevoerd om de karakteristieken van de grafiek beter te doen uitkomen. Houd er dus
rekening mee dat als u probeert om een vergelijkbare grafiek te tekenen, de rekenmachine gebruik
zal maken van de gegevens die u hebt ingevoerd met de functie Lijst. Hierdoor zullen de grafieken
die verschijnen op het scherm, er waarschijnlijk enigszins anders uitzien dan die in de illustratie.
1. Voor u met statistische berekeningen begint
Als u de modus Statistics kiest in het hoofdmenu, wordt het scherm List Editor weergegeven.
In het scherm List Editor kunt u statistische gegevens invoeren en statistische berekeningen
uitvoeren.
Gebruik f, c, d en e om de
markering in de lijsten te verplaatsen.
Hebt u de waarden ingevoerd, dan kunt u ze gebruiken om
een grafiek te tekenen en om hun tendens te onderzoeken.
U kunt er ook een hele waaier van regressieberekeningen
op toepassen om ze beter te analyseren.
• Meer informatie over het gebruik van de List Editor vindt u
in “Hoofdstuk 3 Lijsten”.
k Parameters van statistische grafieken
U kunt de grafiek activeren of deactiveren, om het grafiektype en andere algemene
instellingen te bepalen voor elke grafiek in de submenu’s voor grafieken (GRAPH1, GRAPH2,
GRAPH3).
Druk terwijl de List Editor wordt weergegeven, op 1(GRAPH) om het submenu voor de
grafieken te openen. In dit menu vindt u de volgende opties:
• { GRAPH1 } / { GRAPH2 } / { GRAPH3 } ... grafiek {1}/{2}/{3} tekenen*
1
• { SELECT } ... {tegelijkertijd grafiek (GPAPH1, GRAPH2, GRAPH3) selecteren}
U kunt meerdere grafieken opgeven.
• { SET } ... {grafiekinstellingen (grafiektype, lijsttoewijzingen)}
*
1
De standaardinstelling voor deze drie grafieken (grafiek 1 tot en met grafiek 3) is een
spreidingsdiagram, maar u kunt ook voor een ander type kiezen.
6
6-2
k Algemene grafiekinstellingen [GRAPH]-[SET]
In deze paragraaf wordt uitgelegd hoe u de algemene instellingen van elke grafiek (GRAPH1,
GRAPH2, GRAPH3) vastlegt.
• Graph Type
De standaardinstelling voor alle grafieken is een spreidingsdiagram. U kunt een van de vele
andere grafiektypen voor elke grafiek kiezen.
• XList, YList
De rekenmachine is standaard zo ingesteld dat List 1 wordt gebruikt bij statistische
berekeningen met één variabele, en dat voor statistische berekeningen met twee variabelen
naar List 1 en List 2 wordt gekeken. U kunt opgeven welke lijst met statistische gegevens u wilt
gebruiken voor de
x - en y -gegevens.
• Frequency
Met deze instelling geeft u een lijst op die frequentiegegevens bevat.
In de statistiek betekent “frequency” het aantal keren dat een gegevensitem (of een set
gegevensitems) voorkomt. Frequenties worden gebruikt in “frequentiedistributietabellen”
die elk uniek gegevensitem vermelden in één kolom, met de frequentie (aantal exemplaren)
in de kolom aan de rechterkant. Op deze rekenmachine zijn de gegevenskolom en de
frequentiekolom afzonderlijke lijsten. Deze instelling geeft aan welke lijst (List 1, List 2,
enzovoort) moet worden gebruikt voor de frequentiekolom bij het tekenen van een statistische
grafiek. De aanvankelijke standaardinstelling voor dit item is 1, wat betekent dat de frequentie
voor alle gegevensitems 1 is (één exemplaar).
Belangrijk!
• De waarden in een frequentielijst kunnen alleen 0 of een positieve waarde zijn. Zelfs één
negatieve waarde zal al een fout geven (Out of Domain).
• Statistische gegevens met een frequentie van 0 worden niet gebruikt voor de berekening van
minimum- en maximumwaarden.
• Mark Type
Hiermee wijzigt u het teken waarmee een grafiekpunt wordt aangeduid.
• Color Link
Met deze instelling geeft u op of de kleuren die in de List Editor worden gebruikt voor de
lijsten met statistische gegevens, ook moeten worden toegepast als grafiekkleuren. De
standaardwaarde is Off (de kleur die in de List Editor is opgegeven, wordt niet toegepast op de
grafiek).
• Graph Color
Hiermee geeft u de grafiekkleur op wanneer de instelling Color Link is uitgeschakeld (Off).
Afhankelijk van het grafiektype verschijnen in plaats van deze optie instellingen voor
het opgeven van de kleur voor elk grafiekonderdeel. In het geval van een taartdiagram,
bijvoorbeeld, verschijnen de kleurinstellingen voor Pie Area (hoofdgebied van de taart) en Pie
Border (rand van de taart).
6-3
u Het scherm met de algemene grafiekinstellingen weergeven
Druk op 1(GRAPH) 6(SET) om het scherm met de
algemene grafiekinstellingen op te roepen.
• StatGraph (specificatie van statistische grafiek)
• { GRAPH1 } / { GRAPH2 } / { GRAPH3 } ... grafiek {1}/{2}/{3}
• Graph Type (het grafiektype instellen)
• { Scatter } / {
xy Line } / { NPPlot } / { Pie } ... {spreidingsdiagram}/{ xy -lijndiagram}/{normale
kansverdelingsdiagram}/{taartdiagram}
• { Hist } / { MedBox } / { Bar } / { N-Dist } / { Broken } ... {histogram}/{mediaan-verdelingsdiagram}/
{staafdiagram}/{normale verdelingskromme}/{frequentiepolygoon}
• { X } / { Med } / { X
2
} / { X
3
} / { X
4
} ... {lineaire regressiegrafiek}/{lineaire regressiegrafiek ten opzichte
van de mediaan}/{tweedegraadsregressiegrafiek}/{derdegraadsregressiegrafiek}/
{vierdegraadsregressiegrafiek}
• { Log } / { ae
bx
} / { ab
x
} / { Power } / { Sin } / { Logistic } ... {logaritmische regressiegrafiek}/{exponentiële
regressiegrafiek ( ae
bx
)}/{exponentiële regressiegrafiek ( ab
x
)}/{machtsregressiegrafiek}/
{sinusvormige regressiegrafiek}/{logistieke regressiegrafiek}
• XList (de lijst met x -waarden aanduiden)/YList (de lijst met y -waarden aanduiden)
• { LIST } ... {List 1 tot 26}
• Frequency (de lijst met frequentiewaarden aanduiden)
• { 1 } ... {1-op-1 plot}
• { LIST } ... {List 1 tot 26}
• Mark Type (vorm van de getekende punten aanduiden)
• { } / {
} / { } ... spreidingsdiagram met discrete punten
• Color Link
Welke opties voor deze instelling verschijnen, is afhankelijk van het grafiektype.
Voor dit
grafiektype:
Als u dit
selecteert:
Gebeurt dit:
Scatter,
xy Line
X&Y De kleuren die zijn opgegeven voor de XList- en YList-
gegevens, worden in de grafiek weergegeven.
• Wanneer dezelfde lijnen voor XList en YList dezelfde
kleur hebben, worden de punten en de lijnen in de grafiek
getekend met die kleur.
• Wanneer dezelfde lijnen van de XList en YList
verschillende kleuren hebben, worden de punten in de
grafiek weergegeven als en worden de lijnen zwart
weergegeven.
OnlyX Alleen de kleur die voor de XList-gegevens is opgegeven,
wordt in de grafiek weergegeven.
OnlyY Alleen de kleur die voor de YList-gegevens is opgegeven,
wordt in de grafiek weergegeven.
Off De kleuraanduidingen voor de lijstgegevens worden
genegeerd.
6-4
Voor dit
grafiektype:
Als u dit
selecteert:
Gebeurt dit:
NPPlot, Pie,
Bar
On De kleur die voor de lijstgegevens is opgegeven, wordt in de
grafiek weergegeven.
Off De kleuraanduidingen voor de lijstgegevens worden
genegeerd.
Hist, Broken X&Freq De kleuren die zijn opgegeven voor de XList- en Frequency-
gegevenslijst, worden in de grafiek weergegeven.
• Wanneer dezelfde lijnen van de XList- en de Frequency-
gegevenslijst dezelfde kleur hebben, wordt de grafiek
getekend met die kleur.
• Wanneer dezelfde lijnen van de XList- en de Frequency-
gegevenslijst verschillende kleuren hebben, worden de
punten en de lijnen weergegeven zoals hieronder wordt
beschreven.
Hist : De grafiek krijgt de kleur die van toepassing is.
Broken : De grafiekpunten worden weergegeven als en
de lijnen zijn zwart.
OnlyX Alleen de kleur die voor de XList-gegevens is opgegeven,
wordt in de grafiek weergegeven.
Off De kleuraanduidingen voor de lijstgegevens worden
genegeerd.
Voorbeeld: spreidingsdiagram wanneer “OnlyX” is geselecteerd voor de instelling Color Link.
⇒
Scherm List Editor
(XList:List 1, YList:List 2)
Color Link: OnlyX
(spreidingsdiagram)
• Graph Color
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Hiermee geeft u één kleur op
voor de grafiek
Voorbeeld: spreidingsdiagram wanneer {Red} is
opgegeven bij Graph Color
6-5
• { Auto } ... Wisselt af tussen de kleuren voor de grafiek in de volgende volgorde voor elk
gegevensitem (of gegevenspaar): blauw, rood, groen, magenta, zwart. De reeks
wordt herhaald nadat alle vijf kleuren zijn gebruikt. Voor sommige grafieken worden
de verschillende onderdelen (punten, lijnen, enzovoort) automatisch in verschillende
kleuren weergegeven. {Auto} kan alleen worden geselecteerd voor de grafiektypen
Scatter,
xy Line, NPPlot, of Broken.
Voorbeeld: spreidingsdiagram wanneer {Auto} is
opgegeven bij Graph Color
• De instelling Graph Color is altijd ingesteld op “Link” wanneer iets anders dan “Off” is
geselecteerd voor de instelling Color Link.
Als “Pie” (taartdiagram) als grafiektype (Graph Type) is geselecteerd:
• Data (specificeert de lijst die als grafiekgegevens moet worden gebruikt.)
• { LIST } ... {List 1 tot List 26}
• Display (weergave-instelling voor taartdiagram)
• { % } / { Data } ... Voor ieder gegevenselement {weergave als percentage}/{weergave als
waarde}
• % Sto Mem (geeft aan dat percentagewaarden in een lijst worden opgeslagen.)
• { None } / { List } ... Voor percentagewaarden: {Niet opslaan in lijst}/{Specificeer List 1 tot 26 en
sla op}
• Pie Area (geeft de opvulkleur voor een taartdiagram aan.)
• Area Color
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Geeft één opvulkleur aan
voor elk gegevensitem.
• { Auto } ... Geeft automatisch de opvulkleur voor elk gegevensitem aan in de deze
volgorde: blauw, rood, groen, magenta, cyaan, geel. De reeks wordt herhaald nadat
alle zes kleuren zijn gebruikt.
• Paint Style
• { Normal } / { Lighter } ... {normale opvuldichtheid}/{lichtere opvuldichtheid}
• De kleur voor het hoofdgebied (Area Color) is altijd ingesteld op “Link” en de instelling Paint
Style is altijd ingesteld op “Lighter” wanneer iets anders dan “Off” is geselecteerd voor de
instelling Color Link.
• Pie Border (geeft de randkleur voor een taartdiagram aan.)
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Hiermee geeft u één kleur op
voor de grafiekrand.
• { Clear } ... Er wordt geen rand getekend.
6-6
Als “Hist” (histogram) als grafiektype (Graph Type) is geselecteerd:
• Hist Area (geeft de opvulkleur voor een histogram aan.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor het hoofdgebied van het taartdiagram (Pie Area).
• Hist Border (geeft de randkleur voor een histogram aan.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor de rand van het taartdiagram (Pie Border).
• De instelling Hist Border is altijd ingesteld op “Link” wanneer iets anders dan “Off” is
geselecteerd voor de instelling Color Link.
Als “MedBox” (mediaan-verdelingsdiagram) is geselecteerd als grafiektype (Graph
Type):
• Outliers (specificatie sterk afwijkende punten)
• { On } / { Off } ... {weergeven}/{niet weergeven} Med-Box outliers
minX Q1 Med Q3 maxX Outlier(s)
• Box (geeft de randkleur aan van het vak dat wordt ingesloten door Q1 tot en met Q3,
en de kleur van de Med-lijn.)
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Hiermee geeft u één kleur op
voor de grafiekrand.
• Whisker (geeft de whiskerkleur aan van het vak dat eindigt op minX en maxX.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor Box.
• Outlier Color (geeft de kleur aan voor de sterk afwijkende punten.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor Box.
• Box Inside (geeft de opvulkleur aan voor het vak dat wordt omsloten door Q1 tot en
met Q3.)
De instellingen zijn grotendeels hetzelfde als voor het hoofdgebied van het taartdiagram (Pie
Area), met de volgende verschillen.
• Wanneer “Auto” is geselecteerd voor de instelling Area Color, is blauw de opvulkleur voor
het vak van Q1 tot Med, en geel de opvulkleur voor het vak van Med tot Q3.
Als “Bar” (staafdiagram) als grafiektype (Graph Type) is geselecteerd:
• Data1 (eerste lijst met staafgegevens)
• { LIST } ... {List 1 tot 26}
• Data2 (tweede lijst met staafgegevens)/Data3 (derde lijst met staafgegevens)
• { None } / { List } ... {geen}/{List 1 tot 26}
• Stick Style (specificaties van staafstijl)
• { Length } / { Horz } ... {lengte}/{horizontaal}
6-7
• D1 Area, D2 Area, D3 Area (geeft de opvulkleuren aan voor de staafdiagrammen Data
1, Data 2 en Data 3.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor het hoofdgebied van het histogram (Hist Area).
• D1 Border, D2 Border, D3 Border (geeft de randkleuren aan voor de staafdiagrammen
Data 1, Data 2 en Data 3.)
De instellingen zijn hetzelfde als voor de rand van het histogram (Hist Border).
k Actieve of niet-actieve grafiek [GRAPH]-[SELECT]
Hier kunt u definiëren of u elke grafiek in het submenu voor de grafieken wel (On) of niet (Off)
tekent.
u Een grafiek activeren of deactiveren
1. Druk op 1(GRAPH) 4(SELECT) voor het grafiekscherm
On/Off.
• StatGraph1 staat op grafiek 1 (GRAPH1 in het submenu voor grafieken), StatGraph2 op
grafiek 2, en StatGraph3 op grafiek 3.
2. Gebruik de cursortoetsen om de gewenste grafiek te markeren klikken en druk vervolgens
op de functietoets die overeenkomt met wat u wenst.
• { On } / { Off } ... de grafiek tekenen {actief}/{niet-actief}
• { DRAW } ... {alle On-grafieken tekenen}
3. Druk op J om terug te keren naar het submenu voor grafieken.
k Instellingen voor weergavevenster voor statistische grafieken
De instellingen voor het weergavevenster (V-Window) worden automatisch ingesteld voor het
tekenen van statistische grafieken. Als u deze instellingen handmatig wilt opgeven, moet u de
optie Stat Wind veranderen in “Manual”.
Voer de volgende stappen uit wanneer de List Editor wordt weergegeven.
!m(SET UP) 2(Manual)
J(terug naar het vorige menu.)
Voor de volgende grafiektypen worden de instellingen voor het weergavevenster automatisch
ingesteld, ongeacht of de optie Stat Wind op “Manual” staat.
Pie, 1-Sample
Z Test, 2-Sample Z Test, 1-Prop Z Test, 2-Prop Z Test, 1-Sample t Test,
2-Sample t Test, χ
2
GOF Test, χ
2
2-way Test, 2-Sample F Test (alleen x -as genegeerd).
6-8
2. Grafieken en berekeningen voor statistische
gegevens met één variabele
Waarden met één variabele zijn gegevens met slechts één variabele. Wilt u bijvoorbeeld de
gemiddelde lengte van de leden van een vereniging berekenen, dan is de enige variabele de
lengte.
Op statistische gegevens met één variabele kunt u kansverdelingsfuncties en sommen
uitvoeren. Op de volgende grafiektypen kunt u statistische berekeningen met één variabele
uitvoeren.
U kunt ook de stappen onder “Parameters van statistische grafieken” op pagina 6-1 uitvoeren
om de grafiekinstellingen op te geven voordat u gaat tekenen.
k Tekenen van een normale kansverdelingsgrafiek
Van elke waarde wordt de cumulatieve z-score ten opzichte van de normale kansverdeling
berekend en getekend. Via XList geeft u aan in welke lijst de waarden worden ingevoerd, met
Mark Type bepaalt u de vorm van de getekende punten { /
/ }.
Druk op A, J of op !J(QUIT) om terug te gaan naar de List Editor.
k Taartdiagram
U kunt een taartdiagram tekenen op basis van gegevens in een specifieke lijst. Het maximum
aantal grafiekgegevensitems (lijstregels) is 20. De grafiek krijgt het label A, B, C enzovoort,
overeenkomstig regels 1, 2, 3 en verder op de lijst die voor de grafiekgegevens wordt gebruikt.
Als “%” is geselecteerd voor de instelling Display in het algemene diagraminstellingenscherm
(pagina 6-3), wordt voor elk van de alfabetische label-letters een waarde weergegeven die het
percentage voorstelt.
6-9
k Histogram
Via XList geeft u aan in welke lijst de waarden worden ingevoerd; met Freq bepaalt u in welke
lijst de frequentiewaarden worden ingevoerd. Als geen frequentie is opgegeven, geeft u 1 op
voor Freq.
⇒
w(Draw)
Het bovenstaande scherm wordt weergegeven voordat de grafiek wordt getekend. Nu kunt u
de waarden Start en Width wijzigen.
k Med-boxdiagram
Met dit type grafiek kunt u een grote hoeveelheid
gegevensitems groeperen in specifieke bereiken. De
box stelt het eerste (Q1) en het derde kwartiel (Q3)
van alle gegevens voor, met een lijn op de mediaan
(Med). Lijnen (zogeheten whiskers) lopen van het
ene uiteinde van de box tot het minimum (minX) en
maximum (maxX) van de gegevens.
Om de gegevens die sterk afwijken, weer te geven, kiest
u eerst “MedBox” als Graph Type. Vervolgens activeert u
op het scherm om het grafiektype te selecteren de optie
“Outliers” en tekent u de grafiek.
• Door de instelling “Q1Q3 Type” in het configuratiescherm te veranderen, kunnen de posities
Q1 en Q3 mogelijk wijzigen, zelfs als een Med-verdelingsdiagram is getekend met een
enkele lijst als basis.
minX
MedQ1 Q3 maxX
6-10
k Staafdiagram
U kunt tot drie lijsten specificeren voor het tekenen van een staafdiagram. Het diagram wordt
gelabeld met [1], [2], [3], enzovoorts, overeenkomstig de regels 1, 2, 3, enzovoorts van de lijst
die wordt gebruikt voor de diagramgegevens.
• Het volgende heeft een fout tot gevolg en zal het tekenen van een staafdiagram annuleren.
- Er verschijnt een “Condition ERROR” als het tekenen van meerdere diagrammen is
geselecteerd in het diagram On/Off-scherm (pagina 6-7), en staafdiagram is geselecteerd
voor een van de diagrammen en een ander diagramtype is geselecteerd voor een tweede
diagram.
- Er treedt een “Dimension ERROR” op als u een diagram tekent met twee of drie
gespecificeerde lijsten en als deze lijsten een verschillend aantal lijstelementen hebben.
- Er treedt een “Condition ERROR” op als lijsten zijn toegewezen aan Data1 en Data3, terwijl
“None” voor Data2 is gespecificeerd.
k Tekenen van een normale verdelingskromme
Een normale verdelingskromme wordt getekend met behulp
van de normale verdelingsfunctie.
Via XList geeft u aan in welke lijst de waarden
worden ingevoerd; met Freq bepaalt u in welke lijst de
frequentiewaarden worden ingevoerd. Als geen frequentie
is opgegeven, geeft u 1 op voor Freq.
k Tekenen van een frequentiepolygoon
De lijnen verbinden de middelpunten van een histogrambalk.
Via XList geeft u aan in welke lijst de waarden worden ingevoerd; met Freq bepaalt u in welke
lijst de frequentiewaarden worden ingevoerd. Als geen frequentie is opgegeven, geeft u 1 op
voor Freq.
6-11
⇒
w(Draw)
Het bovenstaande scherm wordt weergegeven voordat de grafiek wordt getekend. Nu kunt u
de waarden Start en Width wijzigen.
k Weergave van berekeningsresultaten van een grafiek met één variabele
Statistische gegevens met één variabele kunnen worden
weergegeven als een grafiek en door middel van
kengetallen. Daarom verschijnen rechts op het scherm
samen met de grafiek de berekeningsresultaten met één
variabele wanneer u op 1(1-VAR) drukt.
• Gebruik c om de volledige lijst het scherm te laten passeren.
Deze lijst beschrijft de betekenis van de parameters:
¯ x ..................gemiddelde
Σ
x ................som
Σ
x
2
...............som van de kwadraten
σ
x
.................standaardafwijking van
de populatie
s
x
.................standaardafwijking van
een steekproef
n ..................omvang van de steekproef
minX ............. minimum
Q1 ................eerste kwartiel
Med ..............mediaan
Q3 ................derde kwartiel
maxX ............ maximum
Mod ..............modus
Mod:
n ..........aantal gegevens voor de modus
Mod:F ..........frequentie van de gegevens voor
de modus
• Druk op 6(DRAW) om terug te keren naar de oorspronkelijke statistische grafiek met één
variabele.
• Als meerdere oplossingen bestaan voor Mod, worden die allemaal weergegeven.
• U kunt de instelling.“Q1Q3 Type” in het configuratiescherm gebruiken om “Std”
(standaardberekening) of “OnData” (Franse berekening) te selecteren voor de Q1- en Q3-
berekeningsmodus.
Voor meer details over berekeningsmethoden als “Std” of “OnData” is geselecteerd, zie
“Berekeningsmethoden voor de Std- en OnData-instellingen” hieronder.
6-12
k Berekeningsmethoden voor de Std- en OnData-instellingen
Q1, Q3 en Med kunnen worden berekend in overeenstemming met de instelling “Q1Q3 Type”
van het configuratiescherm, zoals hieronder beschreven.
u Std
(1) Wanneer alle frequentiewaarden gehele getallen zijn
Met deze berekeningsmethode hangt de verwerking ervan af of het aantal elementen
n in de
populatie een even of oneven getal is.
Als het aantal elementen
n een even getal is:
Met het middelpunt van de totale populatie als referentie, worden de elementen van de
populatie in twee groepen verdeeld: een groep van de onderste helft en een groep van de
bovenste helft. Q1, Q3 en Med worden dan de waarden die hieronder zijn beschreven.
Q1 = {mediaan van de groep van
2
n
items uit de onderkant van de populatie}
Q3 = {mediaan van de groep van
2
n
items uit de bovenkant van de populatie}
Med = {
2
n
-e en
2
n
+1-e element gemiddelde waarde}
Middelpunt Middelpunt Middelpunt
Als het aantal elementen n een oneven getal is:
Met de mediaan van de totale populatie als referentie, worden de elementen van de populatie
in twee groepen verdeeld: een onderste helft van de populatie (lagere waarden dan de
mediaan) en een bovenste helft van de populatie (hogere waarden dan de mediaan). De
waarde van de mediaan is niet meegerekend. Q1, Q3 en Med worden dan de waarden die
hieronder zijn beschreven.
Q1 = {mediaan van de groep van
2
n
– 1
items uit de onderkant van de populatie}
Q3 = {mediaan van de groep van
2
n
– 1
items uit de bovenkant van de populatie}
Med = {
2
n
+ 1
-e element}
• Als n = 1, Q1 = Q3 = Med = middelpunt van de populatie.
2
4
+
5
=
Midden
= Q1
2
2
+
3
= Q3
2
6
+
7
12345678
6-13
Middelpunt Middelpunt
(2) Wanneer de frequentie decimale fractiewaarden bevat
Q1-, Q3- en Med-waarden voor deze berekeningsmethode worden hieronder beschreven.
Q1 = {waarde van element waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,25
en het dichtst bij 0,25 ligt}
Wanneer de cumulatieve frequentieverhouding voor een gegevenswaarde exact 0,25 is, is Q1
het gemiddelde van die gegevenswaarde en de volgende gegevenswaarde.
Q3 = {waarde van element waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,75
en het dichtst bij 0,75 ligt}
Wanneer de cumulatieve frequentieverhouding voor een gegevenswaarde exact 0,75 is, is Q3
het gemiddelde van die gegevenswaarde en de volgende gegevenswaarde.
Med = {waarde van element waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,5
en het dichtst bij 0,5 ligt}
Wanneer de cumulatieve frequentieverhouding voor een gegevenswaarde exact 0,5 is, is Med
het gemiddelde van die gegevenswaarde en de volgende gegevenswaarde.
Het volgende toont een echt voorbeeld van het bovenstaande.
Gegevenswaarde Frequentie
Cumulatieve
frequentie
Cumulatieve
frequentieverhouding
1 0,1 0,1 0,1/1,0 = 0,1
2 0,1 0,2 0,2/1,0 = 0,2
3 0,2 0,4 0,4/1,0 = 0,4
4 0,3 0,7 0,7/1,0 = 0,7
5 0,1 0,8 0,8/1,0 = 0,8
6 0,1 0,9 0,9/1,0 = 0,9
7 0,1 1,0 1,0/1,0 = 1,0
• 3 is de waarde waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,25 en het
dichtst bij 0,25 ligt, dus Q1 = 3.
• 5 is de waarde waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,75 en het
dichtst bij 0,75 ligt, dus Q3 = 5.
• 4 is de waarde waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,5 en het dichtst
bij 0,5 ligt, dus Med = 4.
Midden
1 234567 98
= Q1
2
2
+
3
= Q3
2
7
+
8
6-14
u OnData
Q1-, Q3- en Med-waarden voor deze berekeningsmethode worden hieronder beschreven.
Q1 = {waarde van elementen waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,25
en zo dicht mogelijk bij 0,25 ligt}
Q3 = {waarde van elementen waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan 0,75
en zo dicht mogelijk bij 0,75 ligt}
Het volgende laat een voorbeeld zien van het bovenstaande.
(Aantal Elementen: 10)
Gegevenswaarde
Frequentie
Cumulatieve
frequentie
Cumulatieve
frequentieverhouding
1 1 1 1/10 = 0,1
2 1 2 2/10 = 0,2
3 2 4 4/10 = 0,4
4 3 7 7/10 = 0,7
5 1 8 8/10 = 0,8
6 1 9 9/10 = 0,9
7 1 10 10/10 = 1,0
• 3 is de waarde waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan of gelijk is aan
0,25 en het dichtst bij 0,25 ligt, dus Q1 = 3.
• 5 is de waarde waarvan de cumulatieve frequentieverhouding groter is dan of gelijk is aan
0,75 en het dichtst bij 0,75 ligt, dus Q3 = 5.
Referentiepunt (0,25) Referentiepunt (0,75)
• Med wordt berekend met dezelfde methode als deze die werd gebruikt wanneer de “Std” is
geselecteerd voor de instelling “Q1Q3 Type”.
• Het maakt niet uit of de frequentiewaarden allemaal gehele getallen zijn of decimale
fractiewaarden bevatten wanneer “OnData” is geselecteerd voor de instelling “Q1Q3 Type”.
Q1
0,1 0,2 0,4 0,7 0,8 0,9 1,0
Q3
1
2 63 3 4 4 4 75
6-15
3. Grafieken en berekeningen voor statistische
gegevens met twee variabelen (Aanpassing
kromme)
k Een spreidingsdiagram en xy -lijngrafiek tekenen
Ga als volgt te werk om een spreidingsdiagram te tekenen en de punten te verbinden tot een
xy -lijngrafiek.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
2. Voer de gegevens in de lijst in.
3. Geef Scatter (spreidingsdiagram) of
xy Line ( xy -lijngrafiek) op als grafiektype en teken de
grafiek.
Druk op A, J of op !J(QUIT) om terug te gaan naar de List Editor.
Voorbeeld Voer de volgende twee sets gegevens in. Teken hiervan vervolgens een
spreidingsdiagram en verbind de punten tot een
xy -lijngrafiek.
0,5, 1,2, 2,4, 4,0, 5,2 ( x List)
–2,1, 0,3, 1,5, 2,0, 2,4 (
y List)
1 m Statistics
2 a.fwb.cwc.ewewf.cwe
-c.bwa.dwb.fwcwc.ew
3 (spreidingsdiagram) 1(GRAPH) 6(SET) c1(Scatter) J1(GRAPH1)
3 (
xy -lijngrafiek) 1(GRAPH) 6(SET) c2( xy Line) J1(GRAPH1)
(Spreidingsdiagram) (
xy -lijngrafiek)
6-16
k Een regressiegrafiek tekenen
Ga als volgt te werk om statistische gegevens met twee variabelen in te voeren, op basis
daarvan een regressieberekening te maken en de grafiek van het resultaat te tekenen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
2. Voer de gegevens in de lijst in en teken het spreidingsdiagram.
3. Selecteer het regressietype, maak de berekening en geeft de regressieparameters weer.
4. Teken de regressiegrafiek.
Voorbeeld Voer de volgende twee sets gegevens in en teken daarvan een
spreidingsdiagram. Voer daarna een logaritmische regressie op de
gegevens uit om de regressieparameters weer te geven en teken
vervolgens de overeenkomstige regressiegrafiek.
0,5, 1,2, 2,4, 4,0, 5,2 ( x List)
–2,1, 0,3, 1,5, 2,0, 2,4 (
y List)
1 m Statistics
2 a.fwb.cwc.ewewf.cwe
-c.bwa.dwb.fwcwc.ew
1(GRAPH) 6(SET) c1(Scatter) J1(GRAPH1)
3 1(CALC) 6( g) 2(Log)
4 6(DRAW)
• U kunt de functie Trace uitvoeren op een regressiegrafiek. De functie Trace scroll is niet
beschikbaar.
k Regressieanalyse
Nadat u statistische gegevens met twee variabelen hebt getekend, kunt u het functiemenu
onder aan het scherm gebruiken om te kiezen uit een groot aantal verschillende
regressietypen.
• { ax + b } / { a + bx } / { Med } / { X
2
} / { X
3
} / { X
4
} / { Log } / { ae
bx
} / { ab
x
} / { Power } / { Sin } / { Logistic } ...
{lineaire regressie ( ax + b form)}/{lineaire regressie ( a + bx form)}/{lineaire regressie
ten opzichte van de mediaan}/{tweedegraads regressie}/{derdegraads regressie}/
{vierdegraads regressie}/{logaritmische regressie}/{exponentiële regressie ( ae
bx
form)}/
{exponentiële regressie ( ab
x
form)}/{machtsregressie}/{sinusvormige regressie}/
{logistieke regressie}-berekeningen en -grafieken
• { 2-VAR }... {resultaten van statistieken met twee variabelen}
6-17
k Weergave van regressieberekeningen
Wanneer u een regressieberekening maakt, verschijnen de berekende parameters van de
regressieformule (zoals
a en b in de lineaire regressie y = ax + b ) op het scherm. Als er een
grafiek op het scherm staat, worden de parameters van de regressieformule worden berekend
zodra u 1(CALC) indrukt en vervolgens een functietoets die aangeeft welk regressietype u
wilt.
De volgende parameters verschijnen ook op het scherm met de resultaten van de
regressieberekening.
r ..............correlatiecoëfficiënt (alleen lineaire regressie, logaritmische regressie,
exponentiële regressie en machtsregressie)
r
2
.............determinatiecoëfficiënt (behalve voor Med-Med, sinusvormige regressie en
logistieke regressie)
MSe .........gemiddelde kwadraten van de fouten (behalve voor Med-Med)
k Grafische afbeelding van de resultaten
Nadat de parameters van de regressieformule zijn berekend en weergegeven, kunt u de
grafiek van de weergegeven regressieformule tekenen door te drukken op 6(DRAW).
k Lineaire regressiegrafiek
Lineaire regressie gebruikt de kleinste kwadraten-methode om een rechte lijn te trekken die
dicht langs zo veel mogelijk gegevenspunten gaat, en geeft een waarde voor de helling en het
snijpunt met de y -as ( y -coördinaat als x = 0) van de lijn.
De grafische weergave van deze relatie is een lineaire regressiegrafiek.
1(CALC) 2(X)
1(
ax + b ) of 2( a + bx )
6(DRAW)
Hier volgt de formule voor dit lineaire regressiemodel.
y = ax + b
a .............regressiecoëfficiënt (richtingscoëfficiënt)
b .............. regressieconstante (afgesneden stuk op de y -as)
y = a + bx
a .............regressieconstante (afgesneden stuk op de y -as)
b .............regressiecoëfficiënt (richtingscoëfficiënt)
6-18
Derdegraadsregressie
Formule ...........
y = ax
3
+ bx
2
+ cx + d
a ..........regressiecoëfficiënt van de derde
graad
b .......... regressiecoëfficiënt van de tweede
graad
c .......... regressiecoëfficiënt van de eerste
graad
d ..........regressieconstante
(afgesneden stuk op de y -as)
Tweedegraadsregressie
Formule ...........
y = ax
2
+ bx + c
a ..........regressiecoëfficiënt van de
tweede graad
b .......... regressiecoëfficiënt van de
eerste graad
c .......... regressieconstante
(afgesneden stuk op de
y -as)
k Lineaire regressiegrafiek ten opzichte van de mediaan (Med-Med)
Een Med-Med-grafiek kan worden gebruikt in plaats van de methode van de kleinste
kwadraten, wanneer er een aantal extreme waarden zijn. Dit is vergelijkbaar met lineaire
regressie, maar minimaliseert de effecten van extreme waarden.
1(CALC) 3(Med)
6(DRAW)
Hier volgt de formule voor het Med-Med-regressiemodel.
y = ax + b
a ..............Med-Med-grafiek helling
b ..............Med-Med-grafiek afgesneden stuk op de y -as
k Tweede-, derde- en vierdegraadsregressiegrafiek
Dit regressiemodel levert een tweede-, derde- of vierdegraadskromme op die de beeldpunten
van het spreidingsdiagram zo dicht mogelijk benadert. Dit model gebruikt de methode van de
kleinste kwadraten om een kromme te tekenen die de beeldpunten zo dicht mogelijk benadert.
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel.
Voorbeeld Tweedegraadsregressie
1(CALC) 4(X
2
)
6(DRAW)
Vierdegraadsregressie
Formule ...........
y = ax
4
+ bx
3
+ cx
2
+ dx + e
a ..........regressiecoëfficiënt van de vierde graad
b .......... regressiecoëfficiënt van de derde graad
c .......... regressiecoëfficiënt van de tweede graad
d .......... regressiecoëfficiënt van de eerste graad
e .......... regressieconstante (afgesneden stuk op de y -as)
6-19
k Logaritmische regressiegrafiek
Dit regressiemodel geeft y als logaritmische kromme van de functie x . De logaritmische
standaardregressieformule is y = a + b × ln x , dus als we stellen dat X = ln x , komt de formule
overeen met regressieformule
y = a + b X.
1(CALC) 6( g) 2(Log)
6(DRAW)
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel:
y = a + b ·ln x
a ..............regressieconstante
b ..............regressiecoëfficiënt
k Exponentiële regressiegrafiek
Dit regressiemodel geeft y als verhouding van de exponentiële functie van x . De
standaardformule voor een exponentiële regressie is y = a × e
bx
, dus als we de logaritmen van
beide kanten nemen, krijgen we ln y = ln a + bx . Stel dat Y = ln y , en A = ln a , dan komt de
formule overeen met de lineaire regressie Y = A + bx .
1(CALC) 6( g) 3(EXP)
1(ae
bx
) of 2(ab
x
)
6(DRAW)
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel:
y = a · e
bx
a ..............regressiecoëfficiënt
b ..............regressieconstante
y = a · b
x
a ..............regressieconstante
b ..............regressiecoëfficiënt
6-20
k Machtsregressiegrafiek
Dit regressiemodel geeft y als verhouding van de macht van x . De
standaardmachtsregressieformule is y = a × x
b
, dus als we het logaritme aan beide zijden
nemen, krijgen we ln
y = ln a + b × ln x . Stel dat X = ln x , Y = ln y en A = ln a , dan komt de
formule overeen met de lineaire regressie Y = A +
b X.
1(CALC) 6( g) 4(Power)
6(DRAW)
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel:
y = a · x
b
a ..............regressiecoëfficiënt
b ..............regressie macht
k Sinusvormige regressiegrafiek
Dit regressiemodel is vooral interessant voor verschijnselen die periodiek zijn.
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel:
y = a ·sin( bx + c ) + d
1(CALC) 6( g) 5(Sin)
6(DRAW)
Bij het tekenen van de grafiek van een sinusvormige regressie wordt de hoekeenheid
automatisch ingesteld op radialen (Rad). De hoekeenheid verandert niet wanneer u een
sinusvormige regressie berekent zonder een grafiek te tekenen.
• Voor bepaalde gegevens kan de berekening heel lang duren. Dit wijst niet op een storing van
de rekenmachine.
6-21
k Logistieke regressiegrafiek
Dit regressiemodel is vooral interessant voor verschijnselen waarvoor de ene factor continu
stijgt en de andere factor een limiet benadert.
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel.
1(CALC) 6( g) 6( g) 1(Logistic)
6(DRAW)
• Voor bepaalde gegevens kan de berekening heel lang duren. Dit wijst niet op een storing
van de rekenmachine.
k Berekeningen van de verticale afwijking
De werkelijke grafiekpunten ( y -coördinaten) en de afstand tot het regressiemodel kunnen
worden berekend tijdens het berekenen van de regressie.
Als de List Editor wordt weergegeven, opent u het configuratiescherm om aan de optie “Resid
List” een LIST (“List 1” tot “List 26”) toe te kennen. De berekende verticale afwijkingen worden
dan opgeslagen in de lijst.
Het is de verticale afstand van de getekende punten tot de regressiegrafiek die opgeslagen
wordt.
Deze afstand is positief voor de punten die boven de regressiegrafiek liggen, en negatief voor
de punten die eronder liggen.
Verticale afwijkingen kunnen gemaakt en opgeslagen worden voor elk type regressiegrafiek.
Alle bestaande gegevens in de geselecteerde lijst worden gewist. De verticale afwijkingen
worden bewaard in dezelfde volgorde als die van de gegevens.
y =
c
1 + ae
–bx
6-22
k Weergave van berekeningsresultaten van een grafiek met twee
variabelen
Statistische gegevens met twee variabelen kunnen worden weergegeven door middel van
een grafiek en door middel van kengetallen. Wanneer deze grafieken worden weergegeven,
verschijnen de berekeningsresultaten voor twee variabelen zoals hieronder wanneer u op
1(CALC) 1(2-VAR) drukt.
• Gebruik c om de volledige lijst het scherm te laten passeren.
o ............gemiddelde van de gegevens in
x List
Σ
x ......... som van de gegevens in x List
Σ
x
2
........som van de kwadraten van de
gegevens in x List
σ
x
.......... standaardafwijking van de
populatie opgeslagen in
x List
s
x
..........standaardafwijking van de
steekproef opgeslagen in x List
n ...........omvang van de steekproef
p ............gemiddelde van de gegevens in
y List
Σ
y ......... som van de gegevens in y List
Σ y
2
........ som van de kwadraten van de
gegevens in y List
σ
y
.......... standaardafwijking van de populatie
opgeslagen in y List
s
y
.......... standaardafwijking van de steekproef
opgeslagen in y List
Σ
xy ........ som van de producten van de
gegevens in x List en y List
minX ...... minimum van de gegevens in
x List
maxX ..... maximum van de gegevens in
x List
minY ...... minimum van de gegevens in
y List
maxY ..... maximum van de gegevens in
y List
k Regressieformule kopiëren naar de modus Graph
Wanneer de berekeningen voor het regressiemodel gemaakt zijn, kunt u de verkregen formule
kopiëren naar de modus Graph , en die opslaan en vergelijken.
1. Druk op 5(COPY) wanneer de resultaten van de berekeningen voor het regressiemodel
worden weergegeven (zie “Weergave van regressieberekeningen” op pagina 6-17).
• De grafiekrelatielijst voor de modus Graph wordt weergegeven.*
1
2. Gebruik f en c om de zone aan te klikken waar u de regressieformule van het
weergegeven resultaat wilt kopiëren.
3. Druk op w om de formule op te slaan en terug te keren naar het scherm met de resultaten
van de vorige regressieberekening.
*
1
U kunt in de modus Graph de regressieformules niet bewerken.
6-23
4. Statistische berekeningen uitvoeren
Alle statistische berekeningen tot nu toe zijn gemaakt nadat een grafiek werd getekend. U kunt
echter ook alleen de berekeningen maken met de volgende procedures.
u De lijsten vastleggen met de statistische gegevens
Voordat u een statistische berekening kunt uitvoeren, moet u de lijsten aanduiden waarin de te
gebruiken statistische gegevens zijn opgeslagen. Geef de statistische gegevens weer en druk
op 2(CALC) 6(SET).
De betekenis van de parameters is:
1Var XList ....... definieert de lijst met
x -waarden voor statistische gegevens met één variabele
(XList)
1Var Freq ....... definieert de lijst met frequentiewaarden voor statistische gegevens met één
variabele (Frequency)
2Var XList ....... definieert de lijst met
x -waarden voor statistische gegevens met twee
variabelen (XList)
2Var YList ....... definieert de lijst met
y -waarden voor statistische gegevens met twee
variabelen (YList)
2Var Freq ....... definieert de lijst met frequentiewaarden voor statistische gegevens met twee
variabelen (Frequency)
• Alle berekeningen in deze paragraaf worden gemaakt op basis van deze definities.
k Statistische berekeningen met één variabele
Zoals in de voorgaande voorbeelden onder “Weergave van berekeningsresultaten van een
grafiek met één variabele” werd eerst de grafiek getekend en werden daarna de resultaten
van de statistische berekeningen weergegeven. Dit waren numerieke uitdrukkingen van de
karakteristieken van variabelen die in de grafiekweergave zijn gebruikt.
U kunt deze resultaten ook onmiddellijk verkrijgen door de
List Editor weer te geven en op 2(CALC) 1(1-VAR) te
drukken.
Nu kunt u de cursortoetsen f of c gebruiken om door alle resultaten voor de statistische
berekeningen te bladeren.
Verdere details in verband met de statistische waarde vindt u in “Weergave van
berekeningsresultaten van een grafiek met één variabele” (pagina 6-11).
6-24
k Statistische berekeningen met twee variabelen
In de voorgaande voorbeelden onder “Weergave van berekeningsresultaten van een grafiek
met twee variabelen” werd telkens eerst de grafiek getekend en daarna werden (indien
gevraagd) de resultaten van de statistische berekeningen weergegeven. Dit waren numerieke
uitdrukkingen van de karakteristieken van variabelen die in de grafiekweergave zijn gebruikt.
U kunt deze resultaten ook onmiddellijk verkrijgen door de
List Editor weer te geven en op 2(CALC) 2(2-VAR) te
drukken.
Nu kunt u de cursortoetsen f of c gebruiken om door alle resultaten voor de statistische
berekeningen te bladeren.
Verdere details in verband met de statistische waarde vindt u in “Weergave van
berekeningsresultaten van een grafiek met twee variabelen” (pagina 6-22).
k Regressieberekeningen
In de voorbeelden van “Lineaire regressie” tot “Logistieke regressie” werden de resultaten
van de regressieberekeningen weergegeven na het tekenen van de grafiek. Hier wordt elke
coëfficiëntwaarde van de regressielijn of regressiekromme als getal uitgedrukt.
U kunt dezelfde uitdrukking rechtstreeks vastleggen in het invoerscherm.
Druk op 2(CALC) 3(REG) om het volgende submenu te openen.
• { ax + b } / { a + bx } / { Med } / { X
2
} / { X
3
} / { X
4
} / { Log } / { ae
bx
} / { ab
x
} / { Power } / { Sin } / { Logistic } ...
{lineaire regressie (
ax + b form)}/{lineaire regressie ( a + bx form)}/{lineaire regressie
ten opzichte van de mediaan}/{tweedegraads regressie}/{derdegraads regressie}/
{vierdegraads regressie}/{logaritmische regressie}/{exponentiële regressie (
ae
bx
form)}/
{exponentiële regressie (
ab
x
form)}/{machtsregressie}/{sinusvormige regressie}/
{logistieke regressie}-parameters
Voorbeeld Geef regressieparameters weer één variabele
2(CALC) 3(REG) 1(X) 1(
ax + b )
De betekenis van de parameters die op het scherm verschijnen is dezelfde als die beschreven
in “Weergave van regressieberekeningen” en in “Lineaire regressiegrafiek” tot “Logistieke
regressiegrafiek”.
6-25
u Berekening van de correlatiecoëfficiënt (r), bepalingscoëfficiënt (r
2
) en
gemiddelde van de kwadraten van de fout (MSe)
Na het weergeven van de regressieformuleparameters op het scherm met de resultaten van
de regressieberekening, verschijnen ook de volgende parameters op het scherm. Welke
parameters verschijnen is afhankelijk van de regressieformule.
Correlatiecoëfficiënt (r)
Weergegeven na: berekening van lineaire regressie, logaritmische regressie, exponentiële
regressie of machtsregressie.
Bepalingscoëfficiënt (r
2
)
Weergegeven na: berekening van lineaire regressie, tweedegraads regressie, derdegraads
regressie, vierdegraads regressie, logaritmische regressie, exponentiële regressie of
machtsregressie.
Gemiddelde kwadraten van de fouten (MSe)
Weergegeven alle regressieberekeningen met uitzondering van Med-Med.
Afhankelijk van het type regressieberekening wordt de gemiddelde kwadraten van de fouten
(MSe) verkregen met de volgende formules.
• Lineaire Regressie ( ax + b ) ............
(
a + bx ) .............
• Tweedegraadsregressie .................
• Derdegraadsregressie ....................
• Vierdegraadsregressie ...................
• Logaritmische regressie .................
• Exponentiële regressie (
a · e
bx
) ........
(
a · b
x
) .........
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(y
i
– (ax
i
+ b))
2
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(yi – (a + bxi))
2
M
Se =
Σ
1
n – 3
i=1
n
(y
i
– (ax
i
+ bx
i
+ c))
2
2
M
Se =
Σ
1
n – 4
i=1
n
(y
i
– (ax
i
3
+ bx
i
+ cx
i
+ d ))
2
2
M
Se =
Σ
1
n – 5
i=1
n
(yi – (axi
4
+ bxi
3
+ cxi
+ dxi
+ e))
2
2
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(y
i
– (a + b ln x
i
))
2
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(ln y
i
– (ln a + bx
i
))
2
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(ln yi – (ln a + (ln b) · xi ))
2
6-26
• Machtsregressie .............................
• Sinusvormige regressie ..................
• Logistieke regressie .......................
u Berekening van geschatte waarden voor regressiegrafieken
In de modus Statistics kunt u met de functie Y-CAL de geschatte y -waarde berekenen voor
een specifieke x -waarde na het tekenen van de regressiegrafiek voor de statistische gegevens
met twee variabelen.
Hier volgt de algemene werkwijze voor het gebruik van de functie Y-CAL.
1. Druk na het tekenen van een regressiegrafiek op !5(G-SOLVE) 1(Y-CAL) om de
modus voor het kiezen van de grafiek op te roepen, en druk daarna op w.
Als er meerdere grafieken op het scherm staan, gebruikt u f en c om de gewenste
grafiek te selecteren, en drukt u vervolgens op w.
• Er wordt een dialoogvenster geopend waar u de
x -waarde kunt invoeren.
2. Voer de gewenste x -waarde in en druk vervolgens op w.
• Hierdoor verschijnen de coördinaten voor
x en y
onder aan het scherm, en gaat de aanwijzer naar het
overeenkomstige punt op de grafiek.
• De aanwijzer verschijnt niet wanneer de berekende
coördinaten de weergavecapaciteit overschrijden.
• De coördinaten worden niet weergegeven als “Off” is opgegeven voor de optie “Coord” in
het configuratiescherm.
3. Drukt u nu op v of op een cijfertoets, dan verschijnt het invoervenster voor de
x -waarde
opnieuw, zodat u een andere geschatte waarde kunt berekenen.
4. Voor het stoppen van de berekening, drukt u op J. De coördinaatwaarden en aanwijzer
zullen nu van het scherm verdwijnen.
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(ln y
i
– (ln a + b ln x
i
))
2
M
Se =
Σ
1
n – 2
i=1
n
(yi – (a sin (bxi + c) + d ))
2
M
Se =
Σ
1
n – 2 1 + ae
–bx
i
C
i=1
n
y
i
–
2
6-27
u De regressieformule kopiëren vanuit het scherm met de resultaten van de
regressieberekening
Met de normale functie om regressieformules te kopiëren, kunt u het resultaat van de
regressieberekening kopiëren na het tekenen van een statistische grafiek (bijvoorbeeld Scatter
Plot). In de modus Statistics hebt u ook een functie om de regressieformule te kopiëren
die het resultaat is van de regressieberekening. Druk op 6(COPY) om de resulterende
regressieformule te kopiëren.
k Berekening van geschatte waarden ( , )
Nadat u een diagram hebt getekend met de modus Statistics , kunt u de modus Run-
Matrix gebruiken om geschatte waarden te berekenen voor de x - en y -parameters van de
regressiegrafiek.
Voorbeeld Voer een lineaire regressie uit met de gegevens en bepaal de geschatte
waarden van
en x wanneer xi = 20 en yi = 1000
xi
10 15 20 25 30
yi
1003 1005 1010 1011 1014
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
2. Voer de gegevens in de lijst in en teken de lineaire regressiegrafiek.
3. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
4. Druk op de toetsen zoals aangegeven:
ca(waarde van xi )
K5(STAT) 2(
) w
De geschatte waarde wordt weergegeven voor xi = 20.
baaa(waarde van yi )
1(
ˆ x ) w
De geschatte waarde ˆ x wordt weergegeven voor yi = 1000.
• U kunt geen geschatte waarde verkrijgen voor de volgende diagrammen: lineaire regressie
ten opzichte van de mediaan, tweedegraads regressie, derdegraads regressie, vierdegraads
regressie, sinusvormige regressie of logaritmische regressie.
6-28
k Berekening van een normale verdeling
In de modus Run-Matrix kunt u normale kansverdelingen voor statistieken met één variabele
berekenen.
Druk op K6( g) 3(PROB) 6( g) om een functiemenu weer te geven dat de volgende
items bevat.
• { P( } / { Q( } / { R( } ... berekent normale waarschijnlijkheid {P(
t )}/{Q( t )}/{R( t )} waarde
• {
t ( } ... {berekening van de gestandaardiseerde waarde t ( x )}
• De kansen P(
t ), Q( t ), en R( t ), en de gestandaardiseerde waarde van t ( x ) worden berekend
met de volgende formules.
Normale kansverdeling
Voorbeeld Onderstaande tabel geeft het resultaat van het meten van de lengte van
20 studenten. Welk percentage studenten heeft een lengte tussen 160,5
cm en 175,5 cm, en in welk percentiel vindt u de student van 175,5 cm?
Klasse Lengte (cm) Frequency
1 158,5 1
2 160,5 1
3 163,3 2
4 167,5 2
5 170,2 3
P
(
t
)Q
(
t
)R
(
t
)
tt t
00 0
σ
x
Klasse Lengte (cm) Frequency
6 173,3 4
7 175,5 2
8 178,6 2
9 180,4 2
10 186,7 1
6-29
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
2. Voer de lengte in lijst 1 en de frequentie in lijst 2 in.
3. Maak de berekeningen voor statistische gegevens met één variabele.
U krijgt onmiddellijk de gestandaardiseerde waarde nadat
u de berekeningen voor de statistische gegevens met één
variabele hebt ingevoerd.
2(CALC) 6(SET)
1(LIST) bw
c2(LIST) cw!J(QUIT)
2(CALC) 1(1-VAR)
4. Druk op m, selecteer de modus Run-Matrix , druk op K6( g) 3(PROB)6( g) om
het menu voor de kansberekening te openen (PROB).
3(PROB) 6( g) 4(
t () bga.f)w
(Gestandaardiseerde waarde
t voor 160,5 cm) Resultaat: –1,633855948
( –1,634)
4( t () bhf.f)w
(Gestandaardiseerde waarde
t voor 175,5 cm) Resultaat: 0,4963343361
( 0,496)
1(P() a.ejg)-
1(P() -b.gde)w
(Percentage van het totaal) Resultaat: 0,6389233692
(63,9% van het geheel)
3(R() a.ejg)w
(Percentiel) Resultaat: 0,3099472055
(31,0 percentiel)
6-30
k Grafische voorstelling van een normale kansverdeling
In de modus Run-Matrix kunt u een kansverdeling voor statistieken met één variabele
grafisch voorstellen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
2. Voer de opdrachten in om de grafiek met voorschrift in cartesische coördinaten te tekenen.
3. Voer de kanswaarde in.
Voorbeeld Teken de grafiek van de normale kans P (0,5).
1 m Run-Matrix
!m(SET UP) 2(Line) J
2 !4(SKETCH) 1(Cls) w
5(GRAPH) 1(Y=)
3 K6( g) 3(PROB) 6( g) 1(P() a.f)w
k Berekeningen met gebruik van de kansverdelingsfunctie
U kunt speciale functies gebruiken in de modus Run-Matrix of Program om berekeningen
uit te voeren die hetzelfde zijn als de berekening van de kansverdelingsfunctie in de modus
Statistics (pagina 6-50).
Voorbeeld Om een normale kansverdeling te berekenen in de modus Run-Matrix
voor de gegevens {1, 2, 3} als de standaardafwijking van de populatie
σ
= 1,5 en het gemiddelde van de populatie = 2.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
2. Druk op de toetsen zoals aangegeven:
!m(SET UP) 2(Line) J
K5(STAT) 3(DIST) 1(NORM)
1(Npd) !*( { ) b,c,d
!/( } ) ,b.f,c)w
• Zie voor details over wat u kunt doen met de kansverdelingsfunctie en de syntaxis
“Kansberekeningen in een programma uitvoeren” (pagina 8-41).
6-31
k Bepalen van de standaardafwijking van de steekproef, de
zuivere variantie, de standaardafwijking van de populatie en de
populatievariantie uit lijstgegevens
U kunt deze functies gebruiken om de standaardafwijking van de steekproef, de zuivere
variantie, de standaardafwijking van de populatie en de populatievariantie te bepalen voor
aangegeven lijstgegevens. Deze berekening wordt uitgevoerd in de modus Run-Matrix . U
kunt deze berekeningen uitvoeren met de gegevens die u in een lijst hebt opgeslagen (List 1
tot List 26) met de List Editor in de modus Statistics of met lijstgegevens die u rechtstreeks in
het scherm van de Run-Matrix -modus hebt ingevoerd.
Syntaxis StdDev(List
n [,List m ]) StdDev_σ(List n [,List m])
Variance(List
n [,List m ]) Variance_σ
2
(List n [,List m])
List
n ........Steekproefgegevens
List
m .......Frequentiegegevens
Voorbeeld De
x-gegevens hieronder opslaan in List 1, de frequentiewaarden in List
2 en de standaardafwijking van de steekproef, de zuivere variantie, de
standaardafwijking van de populatie en de populatievariantie bepalen
x
60 70 80 90
Frequentie 3 5 4 1
1. Kies in het hoofdmenu de modus Statistics .
2. Gebruik de List Editor om de bovengenoemde gegevens op te slaan.
3. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
4. Druk op de toetsen zoals aangegeven:
K5 (STAT)4 (StdDev) 1(S)JJ
1(LIST) 1(List) b,1(List) c)w
J5(STAT)5 (Var)1(S
2
)J J
1(LIST) 1(List) b,1(List) c)w
K5(STAT)4(StdDev)2(σ)JJ
1(LIST)1(List)b,1(List)c)w
K5(STAT)5(Var)2(σ
2
)JJ
1(LIST)1(List)b,1(List)c)w
6-32
k Berekeningen met de opdracht TEST
U kunt speciale functies gebruiken in de modus Run-Matrix of de modus Program om
berekeningen uit te voeren die hetzelfde zijn als
Z Test, t Test en andere testberekeningen in
de modus Statistics (pagina 6-33).
Voorbeeld Om de
z -score en de p -waarde te bepalen als een Z -test op één
steekproef is uitgevoerd onder de onderstaande voorwaarden:
testvoorwaarde (
voorwaarde)
≠
0
*, aangenomen gemiddelde van
populatie
0
= 0, standaardafwijking van populatie = 1, gemiddelde
steekproef
o
= 1, aantal steekproeven n = 2
* “
voorwaarde ≠
0
” kan worden ingegeven door 0 in te voeren als
beginargument van de Z -testopdracht voor een enkelvoudige steekproef
“OneSampleZTest”.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix .
2. Voer de volgende toetsbewerkingen uit.
!m(SET UP) 2(Line) J
K5(STAT) 6( g) 1(TEST) 1(Z)
1(1-Sample) a,a,b,b
,cw
JJJ
1(LIST) 1(List) !-(Ans) w
De volgende berekeningsresultaten worden weergegeven als ListAns-elementen 1 tot 4.
1:
z -score
2:
p -waarde
3: o
4:
n
• Details over de functie van de ondersteunde TEST-opdrachten en hun syntaxis vindt u in “De
TEST-opdracht gebruiken om een opdracht in een programma uit te voeren” (pagina 8-45).
6-33
5. Testen
De Z Test voorziet in een reeks verschillende standaardtests. Zij maken het mogelijk om te
controleren of de steekproef de populatie correct vertegenwoordigt als de standaardafwijking
van de populatie (bijvoorbeeld de totale bevolking van een land) bekend is uit vorige tests. De
Z -test wordt gebruikt voor marktstudies en voor herhaalde opiniepeilingen.
1-Sample
Z Test : een test om het onbekende gemiddelde van een populatie te verifiëren bij
een bekende standaardafwijking.
2-Sample
Z Test : een test om de gemiddelden van twee populaties met bekende
standaardafwijkingen te vergelijken op basis van onafhankelijke steekproeven.
1-Prop
Z Test : een test om het onbekende aandeel van treffers te bepalen.
2-Prop
Z Test : een test om het aandeel van treffers uit twee populaties te vergelijken.
De t Test test de hypothese wanneer de standaardafwijking van de populatie onbekend is.
De omgekeerde hypothese van de bewezen hypothese wordt nulhypothese genoemd, terwijl
de bewezen hypothese alternatieve hypothese wordt genoemd. De t -test wordt normaal
toegepast om de nulhypothese te verifiëren. Daarna kan men besluiten ofwel de nulhypothese
ofwel de alternatieve hypothese te aanvaarden.
1-Sample
t Test : verifieert de hypothese voor één onbekend populatiegemiddelde wanneer de
standaardafwijking van de populatie onbekend is.
2-Sample
t Test : vergelijkt de populatiegemiddelden wanneer de standaardafwijkingen voor
de populatie onbekend zijn.
LinearReg
t Test : berekent de kracht van een lineaire koppeling voor de ingevoerde
gegevens.
Met de
χ
2
test wordt een aantal onafhankelijke groepen gemaakt en wordt een hypothese
getest, gerelateerd aan de waarschijnlijkheid dat steekproeven in elke groep worden
meegenomen.
De
χ
2
GOF test ( χ
2
eendimensionale Test) test of het waargenomen aantal
steekproefgegevens in een bepaalde verdeling pat. Deze wordt bijvoorbeeld gebruikt om
conformiteit te bepalen met een normaalverdeling of binomiale verdeling.
De
χ
2
tweedimensionale test genereert een tweedimensionale tabel met twee kwalitatieve
variabelen (zoals ja en nee), en evalueert de onafhankelijkheid van deze variabelen.
2-Sample F Test : deze test verifieert de hypothese volgens de verhouding tussen de variantie
van de steekproef. Deze test kan bijvoorbeeld gebruikt worden om het kankerverwekkend
effect te onderzoeken van verschillende verdachte factoren, zoals tabak, alcohol,
vitaminegebrek, koffie, te weinig beweging, slechte gewoontes, enzovoort
ANOVA verifieert de hypothese volgens welke voorwaarde de gemiddelden van de populaties
van steekproeven gelijk zijn als er meerdere steekproeven bestaan. Deze test kan bijvoorbeeld
gebruikt worden om te onderzoeken of verschillende combinaties van materialen wel of geen
effect hebben op de kwaliteit en de duurzaamheid van een product.
One-Way ANOVA is een eendimensionale variantieanalyse met één onafhankelijk en één
afhankelijke variabele.
Two-Way ANOVA is een tweedimensionale variantieanalyse met twee onafhankelijke
variabelen en één afhankelijke variabele.
6-34
De verschillende methoden van statistische berekeningen die refereren aan bovenstaande
tests worden hierna uitgelegd. Alle bijzonderheden over de principes en de terminologie van
de statistiek zijn terug te vinden in handleidingen over statistiek.
Druk in het beginscherm van de modus Statistics op 3(TEST) om het testmenu op te
roepen. Dit menu bevat de volgende opties.
• 3(TEST) 1(Z) ...
Z -tests (hieronder)
2(t) ...
t -tests (pagina 6-37)
3(CHI) ... χ
2
-test (pagina 6-40)
4(F) ...
F -test op 2 steekproeven (pagina 6-42)
5(ANOVA) ... ANOVA (pagina 6-43)
Na het instellen van alle parameters gebruikt u c om “Execute” te selecteren en drukt u op
een van de volgende functietoetsen om de berekening uit te voeren of de grafiek te tekenen.
• 1(CALC) ... Voert de berekening uit.
• 6(DRAW) ... Tekent de grafiek.
k Algemene testfuncties
• Gebruik de onderstaande procedure om de lijnkleur van de grafiek op te geven voordat u de
berekeningsresultaten van de test in een grafiek opneemt.
1. Open het scherm
Z -test, t -test, χ
2
Test, 2-Sample F Test of Two-Way ANOVA.
• Als u bijvoorbeeld het invoerscherm voor de 1-Sample
Z Test wilt weergegeven, opent u
de List Editor en drukt u op 3(TEST) 1(Z) 1(1-SAMPLE).
2. Selecteer “GphColor” en druk op 1(COLOR).
3. Ga in het kleurselectievenster dat verschijnt met de cursortoetsen naar de gewenste kleur
en druk op w.
• De instellingen voor het weergavevenster (V-Window) worden automatisch geoptimaliseerd
om de grafiek te tekenen.
k Z -tests
u Algemene functies Z -test
Na het tekenen van de resultaatgrafiek van een Z -test kunt u de volgende functies voor het
onderzoek van een grafiek uitvoeren.
• 1(Z) ... Weergave van z -score.
Als u op 1(Z) drukt, verschijnt de z -score onder op het scherm. De aanwijzer wordt
weergegeven op de overeenkomstige plaats in de grafiek (tenzij die buiten het grafiekscherm
valt).
Twee punten worden weergegeven voor een test met twee grenzen. Gebruik d en e om de
aanwijzer te verplaatsen.
• 2(P) ... Weergave van p -waarde.
Druk op 2(P) om de p -waarde weer te geven onder op het scherm zonder de aanwijzer weer
te geven.
• Als u een analysefunctie uitvoert, worden de z en p -waarden automatisch opgeslagen in de
respectieve lettervariabelen Z en P.
6-35
u Z - test op 1 steekproef
Deze test wordt gebruikt als de standaardafwijking van een populatie bekend is, om de
hypothese te verifiëren. De 1-Sample Z Test wordt toegepast op een normale kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
1(Z)
1(1-SAMPLE)
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
μ
≠ 11.4 .......... tendens van de test
s
x
.................. Alleen weergegeven voor instelling Data:List.
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde
μ
in regel 2 niet opgeslagen.
u Z - test op 2 steekproeven
Deze test wordt gebruikt als de standaardafwijkingen van twee populaties bekend zijn om de
hypothese te verifiëren. De 2-Sample Z Test wordt toegepast op een normale kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
1(Z)
2(2-SAMPLE)
6-36
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens:
Voorbeeld berekeningsresultaat
μ
1
≠
μ
2
............ tendens van de test
s
x
1
................. Alleen weergegeven voor de instelling Data:List.
s
x
2
................. Alleen weergegeven voor de instelling Data:List.
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde
μ
1
in regel 2 niet opgeslagen.
u Z - test op 1 groep
Deze test wordt gebruikt om het onbekende aandeel van treffers controleren. De 1-Prop Z
Test wordt toegepast op de normale kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
1(Z)
3(1-PROP)
Voorbeeld berekeningsresultaat
Prop ≠ 0.5 ....... tendens van de test
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde Prop in regel 2 niet opgeslagen.
6-37
u Z - test op 2 groepen
Deze test wordt gebruikt om aandeel treffers te vergelijken. De 2-Prop Z Test wordt toegepast
op de normale kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerking uit.
3(TEST)
1(Z)
4(2-PROP)
Voorbeeld berekeningsresultaat
p
1
> p
2
............ tendens van de test
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde
p
1
in regel 2 niet opgeslagen.
k t -tests
u Algemene functies van t -tests
Na het tekenen van de resultaatgrafiek van een t -test kunt u de volgende functies voor
grafiekanalyse uitvoeren.
• 1(T) ... Weergave van t -score.
Als u op 1(T) drukt, verschijnt de t -score onder op het scherm. De aanwijzer wordt
weergegeven op de overeenkomstige plaats in de grafiek (tenzij die buiten het grafiekscherm
valt).
Twee punten worden weergegeven voor een test met twee grenzen. Gebruik d en e om de
aanwijzer te verplaatsen.
• 2(P) ... Weergave van p -waarde.
Druk op 2(P) om de p -waarde weer te geven onder op het scherm zonder de aanwijzer weer
te geven.
• Als u een analysefunctie uitvoert, worden de
t - en p -waarden automatisch opgeslagen in de
respectieve lettervariabelen T en P.
6-38
u t - test op 1 steekproef
Deze test gebruikt de hypothesetest om één onbekend populatiegemiddelde te verifiëren
wanneer de standaardafwijking van de populatie onbekend is. De 1-Sample
t Test wordt
toegepast op de
t -verdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
2(t)
1(1-SAMPLE)
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
μ
≠ 11.3 .......... tendens van de test
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde
μ
in regel 2 niet opgeslagen.
u t - test op 2 steekproeven
2-Sample t Test vergelijkt de populatiegemiddelden wanneer de standaardafwijkingen voor de
populatie onbekend zijn. De 2-Sample t Test wordt toegepast op de t -verdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
2(t)
2(2-SAMPLE)
6-39
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
μ
1
≠
μ
2
............ tendens van de test
s
p
................. Alleen weergegeven bij de instelling Pooled:On.
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde
μ
1
in regel 2 niet opgeslagen.
u t - test voor lineaire regressie
Deze LinearReg t Test verwerkt gegevenssets met twee variabelen ( x , y ) en gebruikt de
methode van de kleinste kwadraten om de meest geschikte coëfficiënten a , b te bepalen
voor de gegevens van de regressieformule y = a + bx . Verder berekent deze test ook de
correlatiecoëfficiënt en de t -waarde, alsook de relatie tussen x en y .
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
2(t)
3(REG)
Voorbeeld berekeningsresultaat
β
≠ 0 &
ρ
≠ 0 ......... tendens van de test
6-40
Druk op 6(COPY) terwijl een resultaat op het scherm staat om de regressieformule te
kopiëren naar de lijst met grafiekrelaties.
Als in het configuratiescherm geen lijst is opgegeven voor [Resid List], worden de berekende
verticale afwijkingen van de regressieformule automatisch opgeslagen in de opgegeven lijst.
• Van de
t -test voor de lineaire regressie kunt u geen grafiek tekenen.
• Met [Save Res] worden de voorwaarden
β
&
ρ
in regel 2 niet opgeslagen.
• Als de lijst opgegeven door [Save Res] identiek is aan de lijst die is opgegeven door [Resid
List] in het configuratiescherm, worden alleen de gegevens van [Resid List] in de lijst
opgeslagen.
k
2
-test
• Algemene functies van
2
-test
Na het tekenen van een grafiek kunt u de volgende functies gebruiken voor de grafiekanalyse.
• 1(CHI) ... Weergave van de χ
2
-waarde.
Als u op 1(CHI) drukt, verschijnt de χ
2
-waarde onder op het scherm. De aanwijzer wordt
weergegeven op de overeenkomstige plaats in de grafiek (tenzij die buiten het grafiekscherm
valt).
• 2(P) ... Weergave van p -waarde.
Druk op 2(P) om de p -waarde weer te geven onder op het scherm zonder de aanwijzer weer
te geven.
• Als u een analysefunctie uitvoert, worden de χ
2
- en p -waarden automatisch opgeslagen in de
respectieve lettervariabelen C en P.
•
2
GOF test (
2
eendimensionale test)
De
χ
2
GOF test (
2
eendimensionale test) test of de frequentie van steekproefgegevens in een
bepaalde verdeling past. Deze wordt bijvoorbeeld gebruikt om conformiteit te bepalen met een
normaalverdeling of binomiale verdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
3(CHI)
1(GOF)
6-41
Geef vervolgens de lijst op die de gegevens bevat. De betekenis van de parameters op het
scherm hierboven is:
Observed ...... Naam van de lijst (1 tot 26) die de waargenomen gegevens bevat
(positieve gehele getallen voor alle elementen)
Expected ....... Naam van de lijst (1 tot 26) die de verwachte frequentie bevat
CNTRB ......... Specificeert een lijst (List 1 tot List 26) als de opslaglocatie van de
bijdrage van iedere geobserveerde telling die als berekeningsresultaat is
verkregen.
Voorbeelden berekeningsresultaat
CNTRB ......... Lijst voor export van bijdragende waarden
•
2
tweedimensionale test
χ
2
tweedimensionale test genereert een aantal onafhankelijke groepen en test hypothesen in
relatie tot de verhouding van de steekproef die in iedere groep is gehouden. De χ
2
-test wordt
toegepast op dichotomische variabelen (met twee mogelijke waarden, zoals ja en nee).
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
3(CHI)
2(2WAY)
Geef vervolgens de matrix op die de gegevens bevat. De betekenis van de parameters op het
scherm hierboven is:
Observed ...... Naam van de matrix (A tot Z) die de waargenomen gegevens bevat
(positieve gehele getallen voor alle elementen)
Expected ....... Naam van de matrix (A tot Z) die de verwachte frequentie bevat
Voorbeeld berekeningsresultaat
6-42
• De matrix moet ten minste twee rijen ⴛ twee kolommen hebben. Als de matrix slechts één rij
of één kolom heeft, verschijnt een foutmelding.
• Als u op 1(Mat) drukt, terwijl de parameters “Observed” en “Expected” zijn geselecteerd,
zal het scherm voor het instellen van de matrix (A tot Z) openen.
• Druk op 2( 'MAT) terwijl de parameterinstellingen “Observed” en “Expected” zijn
gemarkeerd, om de Matrix Editor op te roepen. Hiermee kunt u de inhoud van matrices
wijzigen en weergeven.
• Druk terwijl het berekeningsresultaat op het scherm staat op 6( 'MAT) om de Matrix Editor
op te roepen. Hiermee kunt u de inhoud van matrices wijzigen en weergeven.
• Het schakelen van de Matrix Editor naar de Vector Editor wordt niet ondersteund.
k F -test op 2 steekproeven
2-Sample F Test verifieert de hypothese volgens de verhouding tussen de variantie van de
steekproef. De F -test wordt toegepast op de F -kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
4(F)
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
σ
1
≠
σ
2
............ tendens van de test
¯ x
1
.................. Alleen weergegeven voor de instelling Data:List.
¯ x
2
.................. Alleen weergegeven voor de instelling Data:List.
6-43
Na het tekenen van een grafiek kunt u de volgende functies gebruiken voor de grafiekanalyse.
• 1(F) ... Weergave van F -waarde.
Als u op 1(F) drukt, verschijnt de F -waarde onder op het scherm. De aanwijzer wordt
weergegeven op de overeenkomstige plaats in de grafiek (tenzij die buiten het grafiekscherm
valt).
Twee punten worden weergegeven voor een test met twee grenzen. Gebruik d en e om de
aanwijzer te verplaatsen.
• 2(P) ... Weergave van p -waarde.
Druk op 2(P) om de p -waarde weer te geven onder op het scherm zonder de aanwijzer weer
te geven.
• Als u een analysefunctie automatisch uitvoert, worden de F - en p -waarden automatisch
opgeslagen in de respectieve variabelen F en P.
• Met [Save Res] wordt de voorwaarde σ
1
in regel 2 niet opgeslagen.
k ANOVA
ANOVA verifieert de hypothese volgens welke voorwaarde de gemiddelden van de populaties
van steekproeven gelijk zijn als er meerdere steekproeven bestaan.
One-Way ANOVA is een eendimensionale variantieanalyse met één onafhankelijk en één
afhankelijke variabele.
Two-Way ANOVA is een tweedimensionale variantieanalyse met twee onafhankelijke
variabelen en één afhankelijke variabele.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
3(TEST)
5(ANOVA)
Hieronder wordt de betekenis van elk item toegelicht als lijstgegevens worden gespecificeerd.
How Many ..... Selecteert eendimensionale (One-Way ANOVA) of tweedimensionale
(Two-Way ANOVA) variantieanalyse (aantal niveaus)
Factor A ........ Lijst die wordt gebruikt voor categoriegegevens (List 1 tot 26)
Dependnt ...... Lijst die wordt gebruikt voor steekproefgegevens (List 1 tot List 26)
Save Res ...... Eerste lijst voor het opslaan van de resultaten (None of List 1 tot List
22)*
1
Execute ......... Voert een berekening uit of tekent een grafiek (alleen Two-Way ANOVA)
*
1
Met [Save Res] wordt elke verticale kolom van de tabel in een eigen lijst opgeslagen. De
kolom uiterst links wordt opgeslagen in de opgegeven lijst, elke kolom rechts ervan wordt
opgeslagen in de lijst met het volgende volgnummer. Er kunnen maximaal vijf lijsten worden
gebruikt om kolommen op te slaan. U kunt het nummer van de eerste lijst opgeven in een
interval van 1 tot 22.
De volgende optie verschijnt alleen voor de tweedimensionale variantieanalyse (Two-Way
ANOVA).
Factor B ........ Lijst die wordt gebruikt voor categoriegegevens (List 1 tot 26)
GphColor ...... Geeft de lijnkleur voor de grafiek op (pagina 6-34)
6-44
Na het instellen van alle parameters gebruikt u c om “Execute” te selecteren en drukt u op
een van de volgende functietoetsen om de berekening uit te voeren of de grafiek te tekenen.
• 1(CALC) ... Voert de berekening uit.
• 6(DRAW) ... Tekent de grafiek (alleen Two-Way ANOVA).
De berekeningsresultaten worden in tabelvorm weergegeven, net zoals ze in de
wetenschappelijke handboeken staan.
Voorbeeld van gegevens- en berekeningsresultaat
One-Way ANOVA Two-Way ANOVA
Gegeven List1={1,1,2,2}
List2={124,913,120,1001}
List1={1,1,1,1,2,2,2,2}
List2={1,1,2,2,1,1,2,2}
List3={113,116,139,132,133,131,
126,122}
Configuratiescherm
Resultaat
Berekening
One-Way ANOVA
Line 1 (A) .......... Factor A
df -waarde, SS -waarde, MS -waarde, F -waarde, p -waarde
Line 2 (ERR) ..... Fout
df -waarde, SS -waarde, MS -waarde
Two-Way ANOVA
Line 1 (A) .......... Factor A
df -waarde, SS -waarde, MS -waarde, F -waarde, p -waarde
Line 2 (B) .......... Factor B
df -waarde, SS -waarde, MS -waarde, F -waarde, p -waarde
Line 3 (AB) ........ Factor A × Factor B
df waarde, SS waarde, MS waarde, F waarde,
p -waarde
* Line 3 wordt niet weergegeven als er slechts één waarneming is in
elk element.
6-45
Line 4 (ERR) ..... Fout df -waarde, SS -waarde, MS -waarde
F ...................... F -waarde
p ....................... p -waarde
df ....................... Aantal vrijheidsgraden
SS ..................... Som van de kwadraten
MS ................... Gemiddelde kwadraten
Met de tweedimensionale variantieanalyse kunt u interactieve puntgrafieken tekenen. Het
aantal grafieken hangt af van Factor B, terwijl het aantal gegevens op de X-as afhangt van
Factor A. De Y-as is het gemiddelde van elke categorie.
Na het tekenen van een grafiek kunt u de volgende functies voor grafiekanalyse uitvoeren.
• 1(Trace) of !1(TRACE) ... Functie Trace
Druk op d of op e om de aanwijzer in de grafiek in de gewenste richting te verplaatsen. Als
er meerdere grafieken op het scherm staan, gaat u met f en c van de ene grafiek naar de
andere.
• Grafieken kunt u alleen tekenen met de tweedimensionale variantieanalyse. Het
weergavevenster (V-Window) wordt automatisch ingesteld, ongeacht de instellingen in het
configuratiescherm.
• Met de functie Trace kunt u het aantal voorwaarden automatisch opslaan in variabele A, en
de gemiddelde waarde in variabele M.
k ANOVA (Two-Way)
u Beschrijving
De tabel toont de meetresultaten voor een metaalproduct dat na een warmtebehandeling
op twee niveaus is vervaardigd: tijd (A) en temperatuur (B). De proeven worden tweemaal
herhaald onder identieke voorwaarden.
Analyseer de variantie voor de volgende nulhypothese, met significantieniveau 5%.
H
o
: Geen sterkteverandering als functie van de tijd
H
o
: Geen sterkteverandering als functie van de warmtebehandelingstemperatuur
H
o
: Geen sterkteverandering als functie van de tijd en de
warmtebehandelingstemperatuur
u Oplossing
Gebruik de tweedimensionale variantieanalyse om de bovenstaande hypothese te testen.
Voer de bovenstaande gegevens als volgt in.
List1={1,1,1,1,2,2,2,2}
List2={1,1,2,2,1,1,2,2}
List3={113,116,139,132,133,131,126,122}
B (Warmtebehandelingstemperatuur) B1 B2
A1 113 , 116
133 , 131
139 , 132
126 , 122
A2
A (Tijd)
6-46
Definieer List 3 (de gegevens voor elke groep) als afhankelijke variabele (Dependent).
Definieer List 1 en List 2 (het aantal factoren voor elk gegeven in List 3) respectievelijk als
Factor A en Factor B.
De uitvoering van de test geeft de volgende resultaten.
• Tijdverschil (A) significantieniveau P = 0,2458019517
Het significantieniveau (
p = 0,2458019517) is groter dan het significantieniveau (0,05), zodat
de hypothese niet wordt afgewezen.
• Temperatuurverschil (B) significantieniveau P = 0,04222398836
Het significantieniveau (
p = 0,04222398836) is kleiner dan het significantieniveau (0,05),
zodat de hypothese wordt afgewezen.
• Interactie (A × B) significantieniveau P = 2,78169946e-3
Het significantieniveau (
p = 2,78169946e-3) is kleiner dan het significantieniveau (0,05),
zodat de hypothese wordt afgewezen.
Uit de bovenstaande test blijkt dat het tijdverschil te verwaarlozen is (niet significant), dat het
temperatuurverschil significant is en dat de interactie uiterst significant is.
u Invoervoorbeeld
u Resultaten
6-47
6. Betrouwbaarheidsinterval
Een betrouwbaarheidsinterval is een bereik dat een statistische waarde omvat die gewoonlijk
het gemiddelde van een populatie is.
Een te breed interval laat niet toe om de betreffende waarde (de juiste waarde) van de
populatie goed te situeren. Een te smal interval daarentegen beperkt de betreffende waarde
en laat toe een betrouwbaar resultaat te krijgen. De meest gebruikte betrouwbaarheidsniveaus
liggen tussen 95% en 99%. Het verhogen van het betrouwbaarheidsniveau verbreedt
het betrouwbaarheidsinterval, terwijl het verlagen van het betrouwbaarheidsniveau het
betrouwbaarheidsinterval versmalt, maar het verhoogt het risico dat de waarde van een
populatie per ongeluk wordt weggelaten. Met een betrouwbaarheidsinterval van 95%
bijvoorbeeld zal de waarde van de populatie niet behoren tot de resulterende intervallen in 5%
van de gevallen.
Als u een enquête wilt uitvoeren en vervolgens de gegevens wilt verifiëren met een t -test en
een
Z -test, moet u ook rekening houden met de omvang van de steekproef, de breedte van
het betrouwbaarheidsinterval en het betrouwbaarheidsniveau. Het betrouwbaarheidsniveau
verandert naargelang van de toepassing.
1-Sample Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekende populatie als
de standaardafwijking van de populatie bekend is.
2-Sample
Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil tussen twee
populatiegemiddelden als de standaardafwijkingen van twee steekproeven bekend zijn.
1-Prop
Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekende groep van
treffers.
2-Prop
Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil tussen het aandeel
treffers in twee populaties.
1-Sample
t Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekend
populatiegemiddelde als de standaardafwijking van de populatie niet bekend is.
2-Sample
t Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil tussen de
gemiddelden van twee populaties als beide standaardafwijkingen van de populaties onbekend
zijn.
Druk in het beginscherm van de modus Statistics op 4(INTR) om het menu met de
betrouwbaarheidsintervallen op te roepen. Dit menu bevat de volgende opties.
• 4(INTR) 1(Z) ... Z -intervallen (pagina 6-48)
2(t) ...
t -intervallen (pagina 6-49)
Na het instellen van alle parameters gebruikt u c om “Execute” te selecteren en drukt u op
de onderstaande functietoets om de berekening uit te voeren.
• 1(CALC) ... Voert de berekening uit.
• Voor berekeningen van het betrouwbaarheidsinterval zijn geen grafieken mogelijk.
6-48
u Waarop u moet letten bij betrouwbaarheidsintervallen
Als u een waarde invoert in het interval van 0 < C-Level < 1 voor C-Level, wordt de waarde op
uw invoer ingesteld. Als u een waarde invoert in het interval van 1 < C-Level < 100, wordt een
waarde ingesteld die gelijk is aan uw invoer gedeeld door 100.
k Z -interval
u Z -interval voor 1 steekproef
1-Sample Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekende populatie als
de standaardafwijking van de populatie bekend is.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
1(Z)
1(1-SAMPLE)
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
u Z -interval voor 2 steekproeven
2-Sample Z Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil tussen twee
populatiegemiddelden als de standaardafwijkingen van twee steekproeven bekend zijn.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
1(Z)
2(2-SAMPLE)
6-49
u Z -interval voor 1 groep
1-Prop Z Interval gebruikt het aantal gegevens om het betrouwbaarheidsinterval te
berekenen voor een onbekend aandeel met treffers.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
1(Z)
3(1-PROP)
Gegevens worden opgegeven met parameters.
Voorbeeld berekeningsresultaat
u Z -interval voor 2 groepen
2-Prop Z Interval gebruikt het aantal gegevensitems om het betrouwbaarheidsinterval te
berekenen voor het verschil in het aandeel treffers tussen twee populaties.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
1(Z)
4(2-PROP)
k t -interval
u t -interval voor 1 steekproef
1-Sample t Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekend
populatiegemiddelde als de standaardafwijking van de populatie niet bekend is.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
2(t)
1(1-SAMPLE)
6-50
Hieronder worden de items voor het specificeren van de parametergegevens weergegeven die
afwijken van de specificatie voor de lijstgegevens.
Voorbeeld berekeningsresultaat
u t -interval voor 2 steekproeven
2-Sample t Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil tussen de
gemiddelden van twee populaties als beide standaardafwijkingen van de populaties onbekend
zijn. Het t -interval wordt toegepast op de t -kansverdeling.
Voer vanuit de List Editor de volgende bewerkingen uit.
4(INTR)
2(t)
2(2-SAMPLE)
7. Kansverdelingsfuncties
Er bestaat een heel gamma van kansverdelingsfuncties, maar de meest bekende is de
“normale kansverdeling”, die essentieel is bij statistisch rekenwerk. De normale kansverdeling
is een symmetrische kansverdeling gecentreerd rond de meest voorkomende gemiddelden
(de hoogste frequentie), en met een afnemende frequentie bij een grotere afstand tot het
centrum. De Poisson-kansverdeling, de geometrische kansverdeling en andere vormen van
kansverdeling worden ook toegepast. Dit is afhankelijk van het gegevenstype.
Bepaalde tendensen kunnen worden vastgesteld zodra de vorm van de kansverdeling
vaststaat. U kunt de kans berekenen of gegevens van een kansverdeling kleiner zijn dan een
bepaalde waarde.
Zo kan een kansverdeling bijvoorbeeld worden gebruikt om de rentabiliteit te berekenen bij het
maken van een product. Wanneer een waarde is vastgelegd als criterium, kunt u de normale
kansverdeling berekenen om te schatten welk percentage producten voldoet aan dit criterium.
Omgekeerd kunt u een succespercentage (bijvoorbeeld 80%) als hypothese instellen en een
normale kansverdeling gebruiken om te schatten welk deel van de producten zal voldoen.
6-51
De normale kansdichtheid berekent de dichtheid van een normale kansverdelingsfunctie
voor een opgegeven
x -waarde.
De normaal cumulatieve verdeling berekent de kans dat de gegevens van een normale
kansverdelingsfunctie tussen twee vastgelegde waarden liggen.
De inverse normaal cumulatieve verdeling berekent de grenswaarde van een specifieke
cumulatieve kans in een normale kansverdelingsfunctie.
De Student- t -kansdichtheid berekent de t -kansdichtheid voor een bepaalde x -waarde.
De Student- t cumulatieve verdeling berekent de kans dat de gegevens van een t -
kansverdelingsfunctie tussen twee vastgelegde waarden liggen.
Inverse Student- t cumulatieve verdeling berekent de onderste grenswaarde van een
Student- t cumulatieve kansdichtheid voor een gegeven percentage.
Net zoals t -kansverdeling kunnen kansdichtheid (of kans), cumulatieve verdeling en inverse
cumulatieve verdeling ook worden berekend voor
χ
2
, F , Binomiale , Poisson , Geometrische
en Hypergeometrische verdelingen.
Druk in het beginscherm van de modus Statistics op 5(DIST) om het menu met de
kansverdelingsfuncties op te roepen. Dit menu bevat de volgende opties.
• 5(DIST) 1(NORM) ... Normale kansverdeling (pagina 6-52)
2(t) ... Student-
t -kansverdeling (pagina 6-54)
3(CHI) ... χ
2
-kansverdeling (pagina 6-55)
4(F) ...
F -kansverdeling (pagina 6-57)
5(BINOMIAL) ... Binomiale kansverdeling (pagina 6-58)
6( g) 1(POISSON) ... Poisson-kansverdeling (pagina 6-60)
6( g) 2(GEO) ... Geometrische kansverdeling (pagina 6-62)
6( g) 3(HYPRGEO) ... Hypergeometrische kansverdeling (pagina 6-64)
Na het instellen van alle parameters gebruikt u c om “Execute” te selecteren en drukt u op
een van de volgende functietoetsen om de berekening uit te voeren of de grafiek te tekenen.
• 1(CALC) ... Voert de berekening uit.
• 6(DRAW) ... Tekent de grafiek.
k Gewone kansverdelingsfuncties
• Voordat u de grafiek tekent van het berekeningsresultaat van een kansverdeling, kunt u de
onderstaande procedure gebruiken om de lijnkleur voor de grafiek op te geven (alleen bij
Data:Variable).
1. Geef het invoerscherm voor de kansverdeling weer.
• Als u bijvoorbeeld het invoerscherm voor de normale kansdichtheid wilt weergegeven,
opent u de List Editor en drukt u op 5(DIST) 1(NORM) 1(Npd).
2. Selecteer “GphColor” en druk op 1(COLOR).
3. Ga in het kleurselectievenster dat verschijnt met de cursortoetsen naar de gewenste kleur
en druk op w.
6-52
• Het weergavevenster voor het tekenen van grafieken wordt automatisch ingesteld wanneer
het configuratiescherm “Stat Wind” is ingesteld op “Auto”. De huidige instellingen van het
weergavevenster worden gebruikt voor het tekenen van grafieken wanneer “Stat Wind” is
ingesteld op “Manual”.
• Na het tekenen van een grafiek kunt u met de functie P-CAL een geschatte
p -waarde voor
een specifieke
x -waarde berekenen. De P-CAL-functie kan alleen worden gebruikt nadat een
grafiek is getekend voor Normale kansdichtheid, Student- t kansdichtheid,
2
kansdichtheid of
F Kansdichtheidsdiagram.
Hier volgt de algemene werkwijze voor het gebruik van de functie P-CAL.
1. Druk na het tekenen van een kansverdelingsgrafiek op !5(G-SOLVE) 1(P-CAL) om
het invoervenster van de
x -waarde weer te geven.
2. Voer de gewenste
x -waarde in en druk vervolgens op w.
• Hierdoor verschijnen de
x - en p -waarden onder op het scherm, en gaat de aanwijzer
naar het overeenkomstige punt op de grafiek.
3. Drukt u nu op v of op een cijfertoets, dan verschijnt het invoervenster voor de
x -waarde
opnieuw, zodat u een andere geschatte waarde kunt berekenen.
4. Druk als u klaar bent op J om de coördinaten en de aanwijzer op het scherm te wissen.
• Als u een analysefunctie uitvoert, worden de
x - en p -waarden automatisch opgeslagen in de
respectieve variabelen X en P.
k Normale kansverdeling
• Normale kansdichtheid 5(DIST) 1(NORM) 1(Npd)
Met Normale kansdichtheid berekent u de kansdichtheid
(
p ) voor één specifieke x -waarde of lijst. Als een lijst is
geselecteerd, worden de berekeningsresultaten voor ieder
element in lijstvorm weergegeven.
• De normale kansdichtheid wordt gebruikt voor gestandaardiseerde normale
kansverdelingsfuncties.
• De instelling
= 1 en = 0 geeft de gestandaardiseerde normale kansverdelingsfunctie.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als een
x -waarde is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
6-53
Tail:Left
bovengrens van
het integratie-
interval
Tail:Right
ondergrens van
het integratie-
interval
Tail:Central
bovenste en
onderste grenzen
van een integratie-
interval
Geef de kans op en gebruik deze formule om het integratie-interval te krijgen.
• Deze rekenmachine voert de bovenstaande berekening als volgt uit: ∞ = 1E99, – ∞ = –1E99
• Voor de inverse normaal cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Normaal cumulatieve verdeling 5(DIST) 1(NORM) 2(Ncd)
Normaal cumulatieve verdeling berekent de normale
cumulatieve kans van een normale verdeling tussen een
onderste grens en een bovenste grens.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als een
x -waarde is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één
x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
• Inverse normaal cumulatieve verdeling 5(DIST) 1(NORM) 3(InvN)
Inverse normaal cumulatieve verdeling berekent
de grenswaarde(n) van een normaal cumulatieve
kansverdeling voor aangegeven waarden.
Area: kanswaarde
(0 < Area < 1)
De inverse van de cumulatieve normale verdeling berekent de grenswaarde van een specifieke
cumulatieve kans in een normale kansverdelingsfunctie.
f (x)dx = p
−∞
∫
Upper
f (x)dx = p
+∞
∫
Lower
f (x)dx = p
∫
Upper
Lower
6-54
k Student- t -kansverdeling
• Student- t kansdichtheid 5(DIST) 2(t) 1(tpd)
Student-
t kansdichtheid berekent de kansdichtheid ( p ) voor
één specifieke x -waarde of lijst. Als een lijst is geselecteerd,
worden de berekeningsresultaten voor ieder element in
lijstvorm weergegeven.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
• Student- t cumulatieve verdeling 5(DIST) 2(t) 2(tcd)
Student-
t cumulatieve verdeling berekent de Student- t
cumulatieve kans van een Student- t verdeling tussen een
onderste en een bovenste grens.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
6-55
• Inverse Student- t cumulatieve verdeling 5(DIST) 2(t) 3(Invt)
Inverse Student-
t cumulatieve verdeling berekent de
onderste grenswaarde van een Student-
t cumulatieve
verdeling voor een bepaalde df -waarde (vrijheidsgraden).
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor de inverse van de Student- t cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
k
2
-kansverdeling
•
2
kansdichtheid 5(DIST) 3(CHI) 1(Cpd)
2
Kansdichtheid berekent de
2
kansdichtheid ( p ) voor één
bepaalde x -waarde of een lijst. Als een lijst is geselecteerd,
worden de berekeningsresultaten voor ieder element in
lijstvorm weergegeven.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
6-56
•
2
cumulatieve verdeling 5(DIST) 3(CHI) 2(Ccd)
2
cumulatieve verdeling berekent de cumulatieve kans
van een
2
-verdeling tussen een onderste grens en een
bovenste grens.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
• Inverse
2
cumulatieve verdeling 5(DIST) 3(CHI) 3(InvC)
Inverse
2
cumulatieve verdeling berekent de onderste
grenswaarde van een
2
cumulatieve kansverdeling voor
een bepaalde df -waarde (vrijheidsgraden).
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor de Inverse
2
cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-57
k F -kansverdeling
• F kansdichtheid 5(DIST) 4(F) 1(Fpd)
F kansdichtheid berekent de F kansdichtheid ( p ) voor
een bepaalde enkele
x -waarde of een lijst. Als een lijst is
geselecteerd, worden de berekeningsresultaten voor ieder
element in lijstvorm weergegeven.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
• F cumulatieve verdeling 5(DIST) 4(F) 2(Fcd)
F cumulatieve verdeling berekent de cumulatieve kans
van een F -verdeling tussen een ondergrens en een
bovengrens.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Teken een grafiek als variabele (
x ) is opgegeven
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en één x -waarde als
gegeven wordt ingevoerd.
6-58
• Inverse F cumulatieve verdeling 5(DIST) 4(F) 3(InvF)
Inverse
F cumulatieve verdeling berekent de onderste
grenswaarde van een F cumulatieve kansverdeling voor de
opgegeven waarden n : df en d : df (vrijheidsgraden teller en
noemer).
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor de inverse F cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
k Binomiale kansverdeling
• Binomiale kansverdeling 5(DIST) 5(BINOMIAL) 1(Bpd)
Binomiale kansverdeling berekent een kans voor een
bepaalde enkele
x -waarde of ieder lijstelement voor de
afzonderlijke binomiale verdeling met het gespecificeerde
aantal pogingen en kans op succes bij iedere poging. Als
een lijst is geselecteerd, worden de berekeningsresultaten
voor ieder element in lijstvorm weergegeven.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor binomiale kansverdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-59
• Binomiale cumulatieve verdeling 5(DIST) 5(BINOMIAL) 2(Bcd)
Met binomiale cumulatieve verdeling bepaalt u de som van
de kanswaarden (cumulatieve kans) dat
x , in de binomiale
kans p ( x ), binnen een bereik valt dat wordt begrensd door
een Lower- en een Upper-waarde.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor binomiale cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Inverse binomiale cumulatieve verdeling 5(DIST) 5(BINOMIAL) 3(InvB)
Inverse binomiale cumulatieve verdeling berekent het
minimum aantal pogingen van een binomiale cumulatieve
verdeling voor specifieke waarden.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor inverse binomiale cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-60
Belangrijk!
Als de Inverse binomiale cumulatieve verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de rekenmachine
de opgegeven Area-waarde en de waarde die één lager is dan het minimumaantal significante
cijfers (waarde `Area) om het minimumaantal pogingen te berekenen.
De resultaten worden toegewezen aan systeemvariabelen
x Inv (berekeningsresultaat met
gebruik van Area) en `
x Inv (berekeningsresultaat met gebruik van `Area). De rekenmachine
geeft altijd alleen de x Inv-waarde weer. Als de x Inv- en `x Inv-waarden echter verschillen, zal
de onderstaande boodschap met beide waarden worden getoond.
De uitkomsten van Inverse binomiale cumulatieve verdeling-berekeningen zijn gehele getallen.
De nauwkeurigheid kan verminderd zijn, wanneer de Area-waarde 10 of meer cijfers heeft.
Houd er rekening mee dat zelfs een klein verschil in nauwkeurigheid van invloed is op de
uitkomst van de berekening. Controleer de weergegeven waarden indien een waarschuwing
verschijnt.
k Poisson-kansverdeling
• Poisson-kansverdeling 5(DIST) 6( g) 1(POISSON) 1(Ppd)
Met de Poisson-kansverdeling berekent u een kans op
één specifieke
x -waarde of op elke lijstelement voor de
afzonderlijke Poisson-kansverdeling met het opgegeven
gemiddelde.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor Poisson-kansverdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-61
• Poisson cumulatieve verdeling 5(DIST) 6( g) 1(POISSON) 2(Pcd)
Met Poisson cumulatieve verdeling bepaalt u de som van
de kanswaarden (cumulatieve kans) dat
x , in de Poisson-
kans
p ( x ), binnen een bereik valt dat wordt begrensd door
een Lower- en een Upper-waarde.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor Poisson cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Inverse Poisson cumulatieve verdeling
5(DIST) 6( g) 1(POISSON) 3(InvH)
Inverse Poisson cumulatieve verdeling berekent het
minimumaantal pogingen van een Poisson cumulatieve
verdeling voor specifieke waarden.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor inverse Poisson cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-62
Belangrijk!
Als de Inverse Poisson Cumulatieve Verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de rekenmachine
de gespecificeerde Area-waarde en de waarde die één lager is dan het minimumaantal
significante cijfers (waarde `Area) om het minimumaantal pogingen te berekenen.
De resultaten worden toegewezen aan systeemvariabelen
x Inv (berekeningsresultaat met
Area) en `
x Inv (berekeningsresultaat met `Area). De rekenmachine geeft altijd alleen de
x Inv-waarde weer. Als de waarden x Inv en `x Inv echter verschillen, zal het bericht met beide
waarden worden getoond.
De uitkomsten van Inverse Poisson cumulatieve verdeling-berekeningen zijn gehele getallen.
De nauwkeurigheid kan verminderd zijn, wanneer de Area-waarde 10 of meer cijfers heeft.
Houd er rekening mee dat zelfs een klein verschil in nauwkeurigheid van invloed is op de
uitkomst van de berekening. Controleer de weergegeven waarden indien een waarschuwing
verschijnt.
k Geometrische kansverdeling
• Geometrische kansverdeling 5(DIST) 6( g) 2(GEO) 1(Gpd)
Geometrische kansverdeling berekent de kans bij één
specifieke
x -waarde of ieder lijstelement en het nummer
van de poging met het eerste succes voor de geometrische
verdeling met een specifieke kans op succes.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor geometrische kansverdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-63
• Geometrische cumulatieve verdeling 5(DIST) 6( g) 2(GEO) 2(Gcd)
Geometrische cumulatieve verdeling bepaalt u de som
van de kanswaarden (cumulatieve kans) dat
x , in de
geometrische kansverdeling p ( x ), binnen een bereik valt dat
wordt begrensd door een Lower- en een Upper-waarde.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor geometrische cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Inverse geometrische cumulatieve verdeling 5(DIST) 6( g) 2(GEO) 3(InvG)
Met inverse geometrische cumulatieve verdeling berekent
u het minimumaantal pogingen van een geometrische
cumulatieve kansverdeling voor specifieke waarden.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor inverse geometrische cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
6-64
Belangrijk!
Als de Inverse geometrische cumulatieve verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de
rekenmachine de gespecificeerde Area-waarde en de waarde die één lager is dan het
minimumaantal significante cijfers (waarde `Area) om het minimumaantal pogingen te
berekenen.
De resultaten worden toegewezen aan systeemvariabelen
x Inv (berekeningsresultaat met
Area) en `x Inv (berekeningsresultaat met `Area). De rekenmachine geeft altijd alleen de
waarde x Inv weer. Als de waarden x Inv en `x Inv echter verschillen, zal het bericht met beide
waarden worden getoond.
De uitkomsten van berekeningen met Inverse geometrische cumulatieve verdeling zijn
gehele getallen. De nauwkeurigheid kan verminderd zijn, wanneer de Area-waarde 10 of
meer cijfers heeft. Houd er rekening mee dat zelfs een klein verschil in nauwkeurigheid van
invloed is op de uitkomst van de berekening. Controleer de weergegeven waarden indien een
waarschuwing verschijnt.
k Hypergeometrische kansverdeling
• Hypergeometrische kansverdeling 5(DIST) 6( g) 3(HYPRGEO) 1(Hpd)
Hypergeometrische kansverdeling berekent de kans
bij één specifieke
x -waarde of ieder lijstelement en het
nummer van de poging met het eerste succes voor de
hypergeometrische verdeling met een specifieke kans op
succes.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor hypergeometrische kansverdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Hypergeometrische cumulatieve verdeling
5(DIST) 6( g) 3(HYPRGEO) 2(Hcd)
Met Hypergeometrische cumulatieve verdeling bepaalt u de
som van de kanswaarden (cumulatieve kans) dat
x , in de
Hypergeometrische kans p ( x ), binnen een bereik valt dat
wordt begrensd door een Lower- en een Upper-waarde.
6-65
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor hypergeometrische cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
• Inverse hypergeometrische cumulatieve verdeling
5(DIST) 6( g) 3(HYPRGEO) 3(InvH)
Inverse hypergeometrische cumulatieve verdeling berekent
het minimumaantal pogingen van een hypergeometrische
cumulatieve verdeling voor specifieke waarden.
Voorbeelden berekeningsresultaat
Als een lijst is opgegeven Als variabele (
x ) is opgegeven
• Voor inverse hypergeometrische cumulatieve verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
Belangrijk!
Als de Inverse Hypergeometrische Cumulatieve Verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de
rekenmachine de gespecificeerde Area-waarde en de waarde die één lager is dan het
minimumaantal significante cijfers (waarde `Area) om het minimumaantal pogingen te
berekenen.
De resultaten worden toegewezen aan systeemvariabelen
x Inv (berekeningsresultaat met
Area) en `x Inv (berekeningsresultaat met `Area). De rekenmachine geeft altijd alleen de
waarde x Inv weer. Als de waarden x Inv en `x Inv echter verschillen, zal het bericht met beide
waarden worden getoond.
De uitkomsten van Inverse hypergeometrische cumulatieve verdeling berekeningen zijn
gehele getallen. De nauwkeurigheid kan verminderd zijn, wanneer de Area-waarde 10 of
meer cijfers heeft. Houd er rekening mee dat zelfs een klein verschil in nauwkeurigheid van
invloed is op de uitkomst van de berekening. Controleer de weergegeven waarden indien een
waarschuwing verschijnt.
6-66
8. Invoer- en uitvoertermen van
testen, betrouwbaarheidsinterval en
kansverdelingsfuncties
In dit hoofdstuk worden de invoer- en de uitvoertermen besproken die werken met testen,
betrouwbaarheidsinterval en kansverdelingsfuncties.
k Invoertermen
Data ...................................gegevenstype
(1-Sample Z Test) ...........testvoorwaarde van het gemiddelde van de populatie (“ ≠
0
” staat
voor een test met twee grenzen, “<
0
” voor een test met een
ondergrens, “>
0
” voor een test met een bovengrens.)
1
(2-Sample Z Test) .........testvoorwaarde voor de gemiddelde waarde van de steekproef (“ ≠
2
” staat voor een test met twee grenzen, “<
2
” voor een test met
een ondergrens waarbij steekproef 1 kleiner is dan steekproef 2,
“>
2
” voor een test met een bovengrens waarbij steekproef 1
groter is dan steekproef 2.)
Prop (1-Prop
Z Test) ..........testvoorwaarde voor de verhouding van de steekproef (“ ≠ p
0
” staat
voor een test met twee grenzen, “<
p
0
” voor een test met een
ondergrens, “> p
0
” voor een test met een bovengrens.)
p
1
(2-Prop Z Test) ..............testvoorwaarde voor de verhouding van de steekproef (“ ≠ p
2
” staat
voor een test met twee grenzen, “< p
2
” voor een test met een
ondergrens waarbij steekproef 1 kleiner is dan steekproef 2, “> p
2
”
voor een test met een bovengrens waarbij steekproef 1 groter is
dan steekproef 2.)
(1-Sample t Test) ............testvoorwaarde van het gemiddelde van de populatie (“ ≠
0
” staat
voor een test met twee grenzen, “<
0
” voor een test met een
ondergrens, “>
0
” voor een test met een bovengrens.)
1
(2-Sample t Test) ..........testvoorwaarde voor de gemiddelde waarde van de steekproef (“ ≠
2
” staat voor een test met twee grenzen, “<
2
” voor een test met
een ondergrens waarbij steekproef 1 kleiner is dan steekproef 2,
“>
2
” voor een test met een bovengrens waarbij steekproef 1
groter is dan steekproef 2.)
β
&
ρ
(LinearReg t Test) ....testvoorwaarde voor de
ρ
-waarde (“ ≠ 0” staat voor een test met
twee grenzen, “< 0” voor een test met een ondergrens, “> 0” voor
een test met een bovengrens.)
1
(2-Sample F Test) .........testvoorwaarde voor de standaardafwijking van de populatie (“ ≠
2
”
staat voor een test met twee grenzen, “<
2
” voor een test met een
ondergrens waarbij steekproef 1 kleiner is dan steekproef 2, “>
2
”
voor een test met een bovengrens waarbij steekproef 1 groter is
dan steekproef 2.)
0
.......................................verondersteld gemiddelde van de populatie
.........................................standaardafwijking van de populatie ( > 0)
1
.......................................standaardafwijking van de populatie van de steekproef 1 (
1
> 0)
2
.......................................standaardafwijking van de populatie van de steekproef 2 (
2
> 0)
List .....................................lijst met de gegevens (List 1 tot 26)
List1 ...................................lijst met de gegevens die u wilt gebruiken voor steekproef 1 (List 1
tot 26)
List 2 ...................................lijst met de gegevens die u wilt gebruiken voor steekproef 2 (List 1
tot 26)
6-67
Freq....................................lijst met de frequenties (1 of List 1 tot 26)
Freq1..................................lijst met de frequenties van steekproef 1 (1 of List 1 tot 26)
Freq2..................................lijst met de frequenties van steekproef 2 (1 of List 1 tot 26)
Execute ..............................berekening of tekenen van een grafiek
o .........................................gemiddelde van steekproef
o
1
........................................gemiddelde van steekproef 1
o
2
........................................gemiddelde van steekproef 2
n .........................................omvang van de steekproef (positief geheel getal)
n
1
........................................omvang van steekproef 1 (positief geheel getal)
n
2
........................................omvang van steekproef 2 (positief geheel getal)
p
0
........................................verwachte proportie van treffers in de steekproef (0 < p
0
< 1)
p
1
........................................testvoorwaarde voor de verhouding van de steekproef
x (1-Prop Z Test) ................waarde van steekproef (geheel getal x 0)
x (1-Prop Z Interval) ...........gegevens (0 of een positief geheel getal)
x
1
........................................gegevenswaarde van steekproef 1 (geheel getal x
1
0)
x
2
........................................gegevenswaarde van steekproef 2 (geheel getal x
2
0)
s
x
.......................................standaardafwijking van een steekproef (s
x
> 0)
s
x
1
.......................................standaardafwijking van een steekproef 1 (s
x
1
> 0)
s
x
2
.......................................standaardafwijking van een steekproef 2 (s
x
2
> 0)
XList ...................................lijst met de
x -gegevens (List 1 tot 26)
YList ...................................lijst met de
y -gegevens (List 1 tot 26)
C-Level...............................betrouwbaarheidsniveau (0 C-Level < 1)
Pooled ................................actief (On) of niet actief (Off)
x (Kansverdeling) ...............aantal treffers
(Kansverdeling) ..............standaardafwijking ( > 0)
(Kansverdeling) ..............gemiddelde
(Kansverdeling) ...............gemiddelde
Lower (Kansverdeling) .......ondergrens
Upper (Kansverdeling) .......bovengrens
L.List (Kansverdeling) ........lijst voor gegevens ondergrens (List 1 tot 26)
U.List (Kansverdeling)........lijst voor gegevens bovengrens (List 1 tot 26)
df (Kansverdeling) ..............aantal vrijheidsgraden ( df > 0)
n : df (Kansverdeling)...........vrijheidsgraden van de teller (positief geheel getal)
d : df (Kansverdeling)...........vrijheidsgraden van de noemer (positief geheel getal)
Numtrial (Kansverdeling) ...aantal pogingen
p (Kansverdeling) ...............succeskans (0 p 1)
6-68
k Uitvoertermen
z ......................................... z -score
p ......................................... p -waarde
t .......................................... t -score
2
........................................
2
-waarde
F ........................................ F -waarde
pˆ .........................................geschatte proportie in steekproef
pˆ
1
........................................geschatte proportie in de steekproef 1
pˆ
2
........................................geschatte proportie in de steekproef 2
o .........................................gemiddelde van steekproef
o
1
........................................gemiddelde van steekproef 1
o
2
........................................gemiddelde van steekproef 2
s
x
.......................................standaardafwijking van een steekproef
s
x
1
.......................................standaardafwijking van steekproef 1
s
x
2
.......................................standaardafwijking van steekproef 2
s
p
........................................standaardafwijking van samengevoegde steekproef
n ........................................omvang van de steekproef
n
1
........................................omvang van de steekproef 1
n
2
........................................omvang van de steekproef 2
df ........................................aantal vrijheidsgraden
a .........................................regressieconstante
b .........................................regressiecoëfficiënt
s
e
........................................standaardfout
r .........................................correlatiecoëfficiënt
r
2
........................................bepalingscoëfficiënt
Lower .................................ondergrens betrouwbaarheidsinterval
Upper .................................bovengrens betrouwbaarheidsinterval
6-69
9. Statistische formule
k Test
Test
1-Sample
Z -test
z
= (o – μ
0
)/(σ/'n )
2-Sample Z -test
z
= (o
1
– o
2
)/ (σ /n
1
) + (σ /n
2
)
2
1
2
2
1-Prop Z -test
z
= (x/n – p
0
)/ p
0
(1 – p
0
)/n
2-Prop
Z -test
z
= (x
1
/n
1
– x
2
/n
2
)/ pˆ
(1 – pˆ
)(1/n
1
+ 1/n
2
)
1-Sample
t -test
t = (o – μ
0
)/(s
x
/'n )
2-Sample
t -test
(samengevoegd)
t = (o
1
– o
2
)/ s
p
2
(1/n
1
+ 1/n
2
)
df = n
1
+ n
2
− 2
s
p
= ((
n
1
– 1)s
x
1
2
+ (n
2
– 1)s
x
2
2
)/(n
1
+ n
2
– 2)
2-Sample
t -test (niet
samengevoegd)
t = (o
1
– o
2
)/ s
x
1
2
/n
1
+ s
x
2
2
/n
2
C = (s
x
1
2
/n
1
)/(s
x
1
2
/n
1
+ s
x
2
2
/n
2
)
df = 1/(C
2
/(n
1
– 1) + (1 – C )
2
/(n
2
– 1))
LinearReg
t -test
t = r (n – 2)/(1 – r
2
)
b =
Σ
(x
i
– o)(y
i
– p)/
Σ
(x
i
– o)
2
a = p – bo
i=1
n
i=1
n
χ
2
GOF-test
O
i
: Het i -e element van de
beoordeelde lijst
E
i
: Het i -e element van de
verwachte lijst
χ
2
tweedimensionale test
O
ij
: Het element op rij i , kolom j
van de beoordeelde matrix
E
ij
: Het element op rij i , kolom j
van de verwachte matrix
2-Sample
F -test
F = s
x
1
2
/s
x
2
2
ANOVA-test
F = MS/MSe
SS
=
Σ
n
i
(o
i
− o)
2
MS = SS/Fdf MSe = SSe/Ed
f
i=1
k
Fdf = k − 1 Edf =
Σ
(n
i
– 1)
SSe =
Σ
(n
i
– 1)s
xi
2
i=1
k
i=1
k
χ
2
=
Σ
(O
i
− E
i
)
2
/E
i
i
k
χ
2
=
ΣΣ
(O
ij
− E
ij
)
2
/E
ij
i
k
j
R
E
ij
=
Σ
O
ij •
Σ
O
ij
/
Σ
Σ
O
i
j
i=1
k
i=1
k
j=1
R
j=1
R
6-70
k Betrouwbaarheidsinterval
Betrouwbaarheidsinterval
Lower : ondergrens betrouwbaarheidsinterval
Upper : bovengrens betrouwbaarheidsinterval
1-Sample
Z -interval
Lower, Upper = o + Z( /2) · σ/
'
n
α
2-Sample Z -interval
Lower, Upper = (o
1
– o
2
) + Z( /2) σ /n
1
+ σ /n
2
2
1
2
2
α
1-Prop
Z -interval
Lower, Upper = x/n + Z( /2) 1/n · (x/n · (1 – x/n))
α
2-Prop
Z -interval
Lower, Upper = (x
1
/
n
1
–
x
2
/
n
2
)
+ Z( /2) (x
1
/
n
1
· (1 –
x
1
/
n
1
))/
n
1
+ (
x
2
/
n
2
· (1 –
x
2
/
n
2
))/
n
2
α
1-Sample
t -interval
Lower, Upper = o + t
n−1
( /2)
· s
x
/'n
α
2-Sample
t -interval
(samengevoegd)
Lower, Upper = (o
1
– o
2
) + t
n
1
+n
2
−2
( /2) s
p
2
(1/n
1
+ 1/n
2
)
s
p
= ((n
1
– 1)s
x
1
2
+ (n
2
– 1)s
x
2
2
)/(n
1
+ n
2
– 2)
α
2-Sample
t -interval
(niet samengevoegd)
Lower, Upper
= (o
1
– o
2
) +
t
df
( /2) s
x
1
2
/
n
1
+ s
x
2
2
/
n
2
df
= 1/(C
2
/(
n
1
– 1) + (1 – C)
2
/(
n
2
– 1))
α
C = (s
x
1
2
/
n
1
)/(s
x
1
2
/
n
1
+ s
x
2
2
/
n
2
)
α
: significantieniveau
α
= 1 − [C-Level ] C-Level : betrouwbaarheidsniveau (0 C-Level
< 1)
Z (
α
/2): bovenste
α
/2-punt van gestandaardiseerde normale kansverdeling
t
df
(
α
/2): bovenste
α
/2-punt van t -kansverdeling met df vrijheidsgraden
6-71
k Kansverdeling (Continu)
Kansverdeling Kansdichtheid
Cumulatieve
kansverdeling
Normale
kansverdeling
πσ
2
p(x) =
1
e
–
2
2
σ
(x – μ)
2
μ
(
> 0)
σ
p = p(x)dx
Upper
Lower
∫
Student- t
kansverdeling
p(x) =
×
Γ
Γ
× df
π
–
df+1
2
2
df
2
df + 1
df
x
2
1 +
χ
2
-
kansverdeling
p(x) =
×
(x 0)
Γ
1
2
df
df
2
×
x
2
1
df
2
–1
x
2
–
× e
F -
kansverdeling
ndf
2
x
ddf
ndf
ndf
2
–1
ddf
ndf × x
1 +
ndf + ddf
2
p(x) =
–
Γ
2
ndf + ddf
Γ
2
ndf
× Γ
2
ddf
(x 0)
Kansverdeling
Inverse cumulatieve verdeling
Normale
kansverdeling
p = p(x)dx
Upper
–∞
∫
p = p(x)dx
Lower
∞
∫
p = p(x)dx
Upper
Lower
∫
tail = Left tail = Right tail = Central
Student-
t
kansverdeling
p = p(x)dx
Lower
∞
∫
χ
2
-
kansverdeling
F
Kansverdeling
6-72
k Kansverdeling (afzonderlijk)
Kansverdeling Kansdichtheid
Binomiale
kansverdeling
p(x) = nCxp
x
(1–p)
n – x
(x = 0, 1, ·······, n)
n : aantal pogingen
Poisson-kansverdeling
(x = 0, 1, 2, ···)
p(x) =
x!
e
–
λ
λ
×
x
λ
: gemiddelde (
λ
> 0)
Geometrische
kansverdeling
p(x)
= p(1– p)
x – 1
(x = 1, 2, 3, ···)
Hypergeometrische
kansverdeling
p(x) =
MCx × N – MCn – x
N
Cn
n : aantal elementen dat uit de populatie wordt gehaald (0 x
geheel getal)
M : aantal elementen dat in attribuut A aanwezig is (0 M geheel
getal)
N : aantal populatie-elementen ( n N , M N geheel getal)
Kansverdeling
Cumulatieve kansverdeling
Inverse cumulatieve verdeling
Binomiale
kansverdeling
p =
Σ
p(x)
x=Lower
Upper
p H
Σ
p(x)
x=0
X
Poisson-kansverdeling
Geometrische
kansverdeling
p =
Σ
p(x)
x=Lower
Upper
p H
Σ
p(x)
x=1
X
Hypergeometrische
kansverdeling
p =
Σ
p(x)
x=Lower
Upper
p H
Σ
p(x)
x=0
X
Hoofdstuk 7 Financiële berekeningen
Belangrijk!
• De resultaten van berekeningen en grafieken met deze functie mogen niet als absoluut genomen
worden, maar dienen te worden beschouwd als referentie.
• Als u een financiële transactie uitvoert, vergelijk dan altijd de resultaten die u met dit toestel krijgt
met de bedragen die door uw financiële instellingen worden opgegeven.
• Het type uit te voeren financiële berekening bepaalt of u een positieve of negatieve waarde voor
de actuele waarde (PV) of actuele koopprijs (PRC) moet invoeren.
1. Voor u met financiële berekeningen begint
Kies in het hoofdmenu de modus Financial. Het scherm Financial wordt geopend (zie
hieronder voor een voorbeeld).
Scherm Financial 1 Scherm Financial 2
• {SIMPLE} … {enkelvoudige interest}
• {COMPND} … {samengestelde interest}
• {CASH} … {cashflow (evaluatie van een investering)}
• {AMORTZN} … {afschrijving}
• {CONVERT} … {omzetting van rentevoeten}
• {COST} … {berekening van kosten, verkoopprijs en winstmarge}
• {DAYS} … {dag- en datumberekeningen}
• {DEPREC} … {devaluatieberekeningen}
• {BOND} … {obligatieberekeningen}
7
7-1
k Parameters instellen
geeft de standaardinstelling aan.
u Payment
• {BEGIN}/{END} … {begin}/{einde} van de betalingsperiode invoeren
u Date Mode
• {365}/{360} … Berekening uitvoeren met {365 dagen}/{360 dagen} per jaar
u Periods/YR. (betalingsinterval opgeven)
• {Annual}/{Semi} … {jaarlijks}/{halfjaarlijks}
u Graph Color
• {Black}/{Blue}/{Red}/{Magenta}/{Green}/{Cyan}/{Yellow} … De kleur van een enkele rand
opgeven.
k Grafische voorstelling in de modus Financial
Nadat u een financiële berekening hebt gemaakt, kunt u de toets 6(GRAPH) gebruiken om
een grafische voorstelling te krijgen, zoals hieronder te zien is.
• Wanneer u op !1(TRACE) drukt terwijl er een grafische voorstelling (van een financiële
berekening) op het scherm is weergegeven, wordt de functie Trace geactiveerd, waarmee
u andere financiële waarden kunt opzoeken. Bijvoorbeeld, in het geval van enkelvoudige
interest krijgt u door te drukken op e achtereenvolgens de waarden
PV, SI, en SFV. Drukt
u op d, dan verschijnen dezelfde waarden, maar in omgekeerde volgorde.
• Wanneer het grafiekscherm wordt weergegeven, kunt u op !f(FORMAT) drukken en de
kleur van de grafiek wijzigen met het dialoogvenster dat dan verschijnt. Wanneer u de kleur
in dit dialoogvenster wijzigt, wordt ook de instelling “Graph Color” in het configuratiescherm
gewijzigd.
• Zoom, Scroll en Sketch kunnen niet worden gebruikt in de modus Financial.
• De volgende instellingen in het configuratiescherm zijn uitgeschakeld voor het tekenen van
grafieken in de modus Financial: Axes, Grid, Dual Screen.
• Tekent u een financiële grafiek als de parameter Label geactiveerd is, dan verschijnt de
titel CASH voor de verticale as (deponering, opname), en TIME voor de horizontale as
(frequentie).
• U kunt de instelling “Background” op het configuratiescherm gebruiken om een
achtergrondafbeelding voor het grafiekscherm van de modus Financial in te stellen. Dit
gaat op dezelfde manier als bij de modus Graph. Zie “Een achtergrondafbeelding voor een
grafiek weergeven” (pagina 5-10) voor details. U kunt in de modus Financial echter geen
bewerkingen voor het weergavevenster (V-Window) uitvoeren.
7-2
• Wanneer een achtergrondafbeelding wordt weergegeven op het grafiekscherm van de
modus Financial, kunt u de helderheid van de achtergrondafbeeldingen instellen. Zie
“De helderheid (Fade I/O) van de achtergrondafbeelding aanpassen” (pagina 5-12) voor
informatie over deze bewerking.
2. Een enkelvoudige interest berekenen
Dit toestel gebruikt de volgende formules om een enkelvoudige interest te berekenen.
u Formule
Ingesteld op 365
dagen
SI : interest
n : aantal periodes voor de
Ingesteld op 360
interest
dagen
PV : (begin)kapitaal
I% : jaarlijkse rentevoet
SFV : gekapitaliseerde waarde
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op 1(SIMPLE) om het scherm op te roepen
dat dient voor de berekening van de enkelvoudige interest.
1(SIMPLE)
n ........... aantal periodes voor de interest (= aantal dagen)
I% ........ rentevoet per periode
PV ........ (begin)kapitaal
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {SI} … {enkelvoudige interest}
• {SFV} … {gekapitaliseerde waarde}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
SI' =
n
365
× PV × i
SI' =
n
360
× PV × i
I%
100
i =
I%
100
i =
SI = –SI'
SFV = –(PV + SI' )
7-3
Druk na het tekenen van een grafiek op !1(TRACE) om de functie Trace in te schakelen
en de resultaten op de grafiek af te lezen.
Iedere keer dat u drukt op e wanneer de functie Trace ingeschakeld is, gaat u naar
de volgende waarde in de reeks: actuele waarde (
PV) → enkelvoudige interest (SI) →
gekapitaliseerde waarde (SFV). Als u drukt op d, worden de waarden in omgekeerde
volgorde weergegeven.
Als u drukt op J, keert u terug naar het invoerscherm voor parameters.
3. Een samengestelde interest berekenen
Dit toestel gebruikt de volgende formules om een samengestelde interest te berekenen.
u PV, PMT, FV, n
I % ≠ 0
PMT =
PV + × FV
β
α
–
FV =
β
α
PV + × PMT
–
n =
log
(1+ iS) × PMT – FV × i
(1+ iS) × PMT + PV × i
{}
log (1+ i)
I % = 0
PV = (PMT × n + FV )
PMT = –
n
PV + FV
FV = (PMT × n + PV)
n =
PMT
PV + FV
–
= (1+ × ) ×
, = (1 + )
1 –
–
β
β
α
0
.........Payment : End
(Configuratiescherm)
1
.........Payment : Begin
(
Configuratiescherm
)
=
100
%
%
(1+ ) –1
/
/
100 × [ / ]
............................... ( = = 1)
(Anders dan
de bovenstaande)
{
=
.....
{
PV =
– (α × PMT + × FV)
β
7-4
u I %
i
(reële rentevoet)
i (reële rentevoet) wordt berekend met de methode van Newton.
PV + α × PMT +
β
× FV = 0
Tot
I % van i (reële rentevoet)
n ............ aantal periodes voor de FV ......... gekapitaliseerde waarde
samengestelde interest
P/Y ........ aantal stortingstermijnen per jaar
I% ......... rentevoet per periode
C/Y ........ aantal kapitalisatiemomenten
per jaar
PV ......... startwaarde
PMT ...... betaling
• Een deponering wordt aangeduid door het plusteken (+), een opname door een minteken
(–).
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op 2(COMPND) om het scherm op te roepen
dat dient voor de berekening van de samengestelde interest.
2(COMPND)
n ............ aantal periodes voor de samengestelde interest
I% ........ rentevoet per periode
PV ........ startwaarde (geleend bedrag in geval van een lening, beginkapitaal in geval van een
spaarplan)
PMT ..... bedrag van elke storting (afbetaling in geval van een lening, deponering in geval van
een spaarplan)
FV ........ gekapitaliseerde waarde (nog verschuldigd saldo in geval van een lening, kapitaal
plus interest in geval van een spaarplan)
P/Y ....... aantal stortingstermijnen per jaar
C/Y ....... aantal kapitalisatiemomenten per jaar
{ }
×
C/Y
×
100...
I% =
(1+ i )–1
P/Y
C/Y
(Anders dan de bovenstaande)
i × 100 ................................. (P/Y = C/Y = 1)
{
7-5
Belangrijk!
Teken van de waarden
Het aantal periodes (
n) wordt uitgedrukt door een positieve waarde. De startwaarde (PV) of de
gekapitaliseerde waarde (FV) is positief, terwijl de andere waarde (PV of FV) negatief is.
Nauwkeurigheid
Dit toestel gebruikt de methode van Newton om de berekeningen van de samengestelde
interest uit te voeren. Het werkt dus met benaderende waarden, zodat u dus voor de
eindresultaten hiermee rekening moet houden. Eventueel moet u die eindresultaten
nauwkeurig controleren.
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {n} … {aantal periodes voor de samengestelde interest}
• {I%} … {rentevoet per periode}
• {PV} … {startwaarde} (Lening: geleend bedrag; Spaarplan: (begin)kapitaal)
• {PMT} … {bedrag van elke storting} (Lening: betaling; Spaarplan: deponering)
• {FV} … {gekapitaliseerde waarde} (Lening: nog verschuldigd saldo; Spaarplan: kapitaal plus
interest)
• {AMORTZN} … {afschrijvingscherm}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {AMORTZN} … {afschrijvingscherm}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
Druk na het tekenen van een grafiek op !1(TRACE) om de functie Trace in te schakelen
en de resultaten op de grafiek af te lezen.
Als u drukt op J, keert u terug naar het invoerscherm voor parameters.
7-6
4. Evaluatie van een investering (cashflow)
Dit toestel gebruikt de methode van de “discounted cash flow” (DCF) om de evaluatie van een
investering uit te voeren door de sommatie van cashflows voor een bepaalde periode. Het
toestel voert de volgende vier evaluatietypes van een investering uit:
• Huidige nettowaarde (
NPV)
• Gekapitaliseerde nettowaarde (
NFV)
• Intern rentabiliteitspercentage (
IRR)
• Periode van afschrijving (
PBP)
De grafische voorstelling van de volgende cashflow maakt het mogelijk de beweging van de
fondsen te volgen.
In dit diagram wordt het startbedrag van de investering voorgesteld door
CF0. De cashflow
één jaar later wordt voorgesteld door CF1, twee jaar later worden dan CF2, enz.
De evaluatie van een investering wordt gebruikt om duidelijk aan te tonen of een investering
de in het begin verwachte winsten realiseert.
u NPV
n
: natuurlijk getal tot 254
u NFV
u IRR
In deze formule is NPV = 0 en de waarde van IRR is equivalent met i × 100. Terwijl de
opeenvolgende berekeningen door de rekenmachine worden uitgevoerd, zullen door het
afronden kleine afwijkingen ontstaan waardoor NPV nooit precies de waarde nul zal bereiken.
Hoe meer IRR de waarde nul benadert, hoe exacter NPV zal zijn.
CF0
CF1
CF2
CF3
CF4
CF5
CF6
CF7
NPV = CF0 + + + + … +
(1+ i)
CF
1
(1+ i)
2
CF2
(1+ i)
3
CF3
(1+ i)
n
CFn
i =
100
I %
NFV = NPV × (1 + i )
n
0 = CF0 + + + + … +
(1+ i)
CF
1
(1+ i)
2
CF2
(1+ i)
3
CF3
(1+ i)
n
CFn
7-7
u PBP
n
: kleinste integer die voldoet aan NPVn < 0, NPVn+1 > 0 of 0
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op 3(CASH) om het scherm voor de
berekening van de cashflow te openen.
3(CASH)
I% ........ jaarlijkse rentevoet
Csh ....... lijst voor gegevens van cashflow
Als u nog geen gegevens in een lijst hebt ingevoerd, druk dan op 5('LIST) om gegevens in
een lijst in te voeren.
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {NPV} … {huidige nettowaarde}
• {IRR} … {intern rentabiliteitspercentage}
• {PBP} … {periode van de afschrijving}
• {NFV} … {gekapitaliseerde nettowaarde}
• {'LIST} … {invoer van gegevens in een lijst}
• {LIST} … {een lijst opgeven}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
Druk na het tekenen van een grafiek op !1(TRACE) om de functie Trace in te schakelen
en de resultaten op de grafiek af te lezen.
Als u drukt op J, keert u terug naar het invoerscherm voor parameters.
NPVn =
Σ
n
k
= 0
CFk
(1 + i)
k
PBP =
{
0 .................................. (CF0 > 0)
n –
NPV
n
NPVn+1 – NPVn
(Anders dan de
bovenstaande)
...
7-8
5. Afschrijving van een lening
Met deze rekenmachine kunt u voor een maandelijkse afbetaling berekenen hoeveel kapitaal
er afgelost en hoeveel interest er betaald wordt. Ook kan berekend worden, voor een
willekeurig tijdstip, wat het saldo is van het af te lossen kapitaal. Ten slotte kunt u berekenen
hoeveel kapitaal er afgelost en hoeveel interest er betaald werd in een bepaalde periode.
u Formule
a
: interestdeel van een afbetaling PM1 (INT)
b: kapitaaldeel van een afbetaling PM1 (PRN)
c: kapitaalsaldo na de afbetaling PM2 (BAL)
d: totaal afgelost kapitaal voor de afbetalingsperiode PM1 tot PM2 (ΣPRN)
e: totale interest voor de afbetalingsperiode PM1 tot PM2 (ΣINT)
*
a + b = één afbetaling (PMT)
c
a
1 afbetaling
Aantal afbetalingen
1 PM1 PM2 Laatste............ ................... ..........
b
1 afbetaling
Aantal afbetalingen
1 PM1
PM2
Laatste............. ................
.............
e
d
a : INT
PM1
= I BAL
PM1–1
× i I × (PMT sign)
b : PRN
PM1
= PMT + BAL
PM1–1
× i
c : BAL
PM2
= BAL
PM2–1
+ PRN
PM2
d :
Σ
PRN = PRN
PM1
+ PRN
PM1+1
+ … + PRN
PM2
e :
Σ
INT = INT
PM1
+ INT
PM1+1
+ … + INT
PM2
PM2
PM1
PM2
PM1
7-9
• “End” is geselecteerd voor de instelling Payment in het configuratiescherm: BAL0 = PV
• “Begin” is geselecteerd voor de instelling Payment in het configuratiescherm: INT1 = 0 en
PRN1 = PMT
u Omzetten van de nominale rentevoet naar de reële rentevoet
De nominale rentevoet (de door de gebruiker ingevoerde waarde I%) wordt voor die leningen
waarvoor het aantal afbetalingen per jaar niet gelijk is aan het aantal kapitalisatiemomenten,
omgezet in een reële rentevoet (
I%' ).
Nadat de nominale rentevoet is omgezet in de reële rentevoet wordt dit resultaat gebruikt in
alle verdere berekeningen.
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op 4(AMORTZN) om het scherm voor de
berekening van de afschrijving van een lening te openen.
4(AMORTZN)
PM1....... eerste afbetaling in de berekening, getal van 1 tot
n
PM2....... tweede afbetaling in de berekening, getal van 1 tot n
n
........... aantal afbetalingen
I% ........ jaarlijkse rentevoet
PV ........ (begin)kapitaal
PMT ..... bedrag van elke afbetaling
FV ........ saldo na de laatst uitgevoerde afbetaling
P/Y ....... aantal stortingstermijnen per jaar
C/Y ....... aantal kapitalisatiemomenten per jaar
I
%' =
I%
(1+ ) –1
[C/Y ]
[P/Y ]
{ }
×
100
100 × [C/Y ]
i = I%'÷100
7-10
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {BAL} … {interestdeel van de afbetaling PM2}
• {INT} … {interestdeel van de afbetaling PM1}
• {PRN} … {kapitaaldeel van de afbetaling PM1}
• {ΣINT} … {totaal betaalde interest voor de afbetalingsperiode PM1 tot PM2}
• {ΣPRN} … {totaal betaald kapitaal voor de afbetalingsperiode PM1 tot PM2}
• {COMPND} … {scherm met de samengestelde interest}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {COMPND} … {scherm met de samengestelde interest}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
Druk na het tekenen van een grafiek op !1(TRACE) om de functie Trace in te schakelen
en de resultaten op de grafiek af te lezen.
Wanneer u de eerste keer op !1(TRACE) drukt, worden
INT en PRN weergegeven als n
= 1. Telkens wanneer u op e drukt, worden INT en PRN weergegeven als n = 2, n = 3, enz.
Als u drukt op J, keert u terug naar het invoerscherm voor parameters.
7-11
6. Omzetting van nominale rentevoet naar reële
rentevoet
In dit deel wordt uitgelegd hoe u de nominale rentevoet omzet in de reële rentevoet.
u Formule
APR
: nominale rentevoet (%)
EFF : reële rentevoet (%)
n : aantal kapitalisatiemomenten
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op 5(CONVERT) om het scherm op te
roepen dat dient voor het omzetten van de rentevoet.
5(CONVERT)
n ........... aantal kapitalisatiemomenten
I% ......... jaarlijkse rentevoet
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {'EFF} … {omzetting van nominale rentevoet naar reële rentevoet}
• {'APR} … {omzetting van reële rentevoet naar nominale rentevoet}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
EFF =
n
APR/100
1+
–1 × 100
n
A
PR =
100
EFF
1+
–1 × n ×100
1
n
7-12
7. Berekening van kosten, verkoopprijs en
winstmarge
De kosten, de verkoopprijs of de winstmarge kunnen berekend worden als de twee andere
waarden gekend zijn.
u Formule
CST
: kosten
SEL : verkoopprijs
MRG : winstmarge
Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op 1(COST) om het scherm op te roepen dat
dient voor de berekening van kosten, verkoopprijs en winstmarge.
6(g)1(COST)
Cst......... kosten
Sel ......... verkoopprijs
Mrg ........ winstmarge
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {COST} … {berekening van kosten}
• {SELL} … {berekening van verkoopprijs}
• {MARGIN} … {berekening van winstmarge}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
CST = SEL
100
MRG
1–
SEL =
100
MRG
1–
CST
MRG(%) =
SEL
CST
1–
×100
7-13
8. Dag- en datumberekeningen
U kunt het aantal dagen berekenen tussen twee gegevens datums, of bepalen wat de datum
zal zijn als u bij een bepaalde datum een aantal dagen optelt of aftrekt.
Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op
2(DAYS) om het scherm op te roepen dat dient voor de
dag-/datumberekening.
6(g)2(DAYS)
d1 .......... eerste datum
d2 .......... tweede datum
D .......... aantal dagen
Klik eerst d1 of d2 aan om een datum in te voeren. Als u op
een cijfertoets drukt om de maand in te voeren, verschijnt
een invoerscherm zoals hiernaast afgebeeld.
Voer de maand, de dag en het jaar in en druk na elke invoer op w.
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {PRD} … {berekent het aantal dagen tussen d1 en d2 (d2 – d1)}
• {d1+D} … {berekent d1 plus een aantal dagen (d1 + D)}
• {d1–D} … {berekent d1 min een aantal dagen (d1 – D)}
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• Via het configuratiescherm kunt u voor financiële berekeningen kiezen tussen 365 of 360
dagen in een jaar. Dag-/datumberekeningen kunnen worden uitgevoerd met de huidige
instelling van het aantal dagen in een jaar, maar de volgende berekeningen kunnen niet
worden uitgevoerd wanneer de instelling wordt gemaakt voor een jaar met 360 dagen.
Probeert u dat toch, dan zal dit een fout veroorzaken.
(Datum) + (aantal dagen)
(Datum) – (aantal dagen)
• Het toestel kan datums berekenen van 1 januari 1901 tot 31 december 2099.
7-14
• Datumberekeningen als het jaar op 360 dagen is ingesteld
Hieronder wordt uitgelegd hoe de berekeningen worden verwerkt wanneer Date Mode in het
configuratiescherm is ingesteld op 360.
• Als d1 en d2 beide de laatste dag van februari aangeven (dag 28 van een normaal jaar, dag
29 van een schrikkeljaar), wordt d2 verwerkt als dag 30.
• Als d1 de laatste dag van februari is, wordt d1 verwerkt als dag 30.
• Als d2 dag 31 van een maand en d1 dag 30 of dag 31 van een maand is, wordt d2 verwerkt
als dag 30.
• Als d1 de dag 31 van een maand is, wordt d1 verwerkt als dag 30.
9. Devaluatie
Met devaluatie kunt u het bedrag berekenen waarmee bedrijfskosten kunnen worden
verrekend met de inkomsten (gedevalueerd) in een bepaald jaar.
• Deze rekenmachine ondersteunt de volgende vier types devaluatieberekeningen.
rechte lijn (
SL), vast percentage (FP), som van jaareenheden’-cijfers (SYD) of degressieve
afschrijving (DB).
• Elk van de bovenstaande methodes kan worden gebruikt om de devaluatie over een
bepaalde periode te berekenen. Een tabel en diagram van het totale gedevalueerde en
ongedevalueerde bedrag in jaar
j.
u Rechte lijn-methode (Straight-Line Method, SL)
SL
j : devaluatieaanslag voor het je jaar
n : levensduur
PV : oorspronkelijke kosten (basis)
FV : resterende boekwaarde
j : jaar voor de berekening van de
devaluatiekosten
Y−1 : aantal maanden in het eerste jaar
van devaluatie
u Vast Percentage-methode (Fixed-Percent Method, FP)
FP
j : devaluatieaanslag voor het je jaar
RDVj : resterend bedrag voor devaluatie
aan het einde van het
je jaar
I% : devaluatieratio
{Y–1}(PV–FV )
SL
1 =
n 12
u
(PV–FV )
SL
j =
n
12–{Y–1}
({Y–1}≠12)
(PV–FV )
n 12
u
SLn+1 =
100
I%
FP
j = (RDVj–1 + FV ) ×
100
{Y–1}
I%
FP
1 = PV ×
12
×
FP
n+1 = RDVn ({Y–1}≠12)
RDV1 = PV – FV – FP1
RDVj = RDVj–1 – FPj
RDVn+1 = 0 ({Y–1}≠12)
7-15
u Som van jaareenheden-cijfers methode (SYD)
SYD
j : devaluatieaanslag voor het je jaar
RDVj : resterend bedrag voor devaluatie
aan het einde van het
je jaar
u Degressieve afschrijving methode (Declining-Balance, DB)
DB
j : devaluatieaanslag voor het je jaar
RDVj : resterend bedrag voor devaluatie
aan het einde van het je jaar
I% : devaluatiefactor
Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op 3(DEPREC) om het scherm voor de
berekening van de devaluatie te openen.
6(g)3(DEPREC)
n ............ levensduur
I% ......... devaluatieratio in geval van de vast percentage (FP)-methode, devaluatiefactor in
geval van de degressieve afschrijving-methode (DB)
PV ......... oorspronkelijke kosten (basis)
FV ......... resterende boekwaarde
j ............. jaar voor de berekening van de devaluatiekosten
Y−1 ........ aantal maanden in het eerste jaar van devaluatie
n (n +1)
Z =
2
2
(n' geheel deel +1)(n' geheel deel + 2*n' decimaal deel
)
Z' =
SYD
1 =
{Y–1}
12
n
Z
× (PV
– FV )
n'– j+2
Z'
)(PV
– FV – SYD1)( j≠1)SYDj = (
RDV1 = PV – FV – SYD1
RDVj = RDVj –1 – SYDj
n'– (n +1)+2
Z'
)(PV
– FV – SYD1)({Y–1}≠12)
12–{Y–1}
12
×SYD
n+1 = (
12
{Y–1}
n' = n –
RDV1 = PV – FV – DB1
({Y–1}≠12)
({Y–1}≠12)
100n
Y–1I%
DB
1 = PV ×
100n
I%
12
×
×
DB
j = (RDVj–1 + FV )
RDVj = RDVj–1 – DBj
DBn +1 = RDVn
RDVn+1 = 0
7-16
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {SL} … {Bereken devaluatie voor jaar
j met gebruik van de rechte lijn-methode}
• {FP} ... {FP} .... {Bereken devaluatie voor jaar
j met gebruik van de vaste percentage-
methode}
{I%} .....{Bereken devaluatieratio}
• {SYD} … {Bereken devaluatie voor jaar
j met gebruik van de som van jaareenheden-
methode}
• {DB} … {Bereken devaluatie voor jaar
j met gebruik van de degressieve afschrijving-
methode}
Voorbeelden berekeningsresultaat
{SYD} {SYD} − {TABLE} {SYD} − {GRAPH}
Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {TABLE} … {geeft tabel weer}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
10. Obligatieberekeningen
Met obligatieberekeningen kunt u de aanschafprijs of het jaarlijkse rendement van een
obligatie berekenen.
Gebruik het configuratiescherm om de “Date Mode” en “Periods/YR.” (pagina 7-2) in te stellen,
voordat u met obligatieberekeningen begint.
u Formule
D
Datum van emissie
Datum van terugbetaling (d2)
Aankoopdatum (d1) Datums van couponbetalingen
A B
7-17
PRC : prijs per $100 of nominale waarde
CPN : rentevoet (%)
YLD : jaarlijkse opbrengst (%)
A : aangegroeide periode
M : aantal rente-uitbetalingen per jaar (1=jaarlijks, 2=halfjaarlijks)
N : aantal rente-uitbetalingen tussen ingangsdatum en afloopdatum
RDV : bedrag van terugbetaling of inkoopprijs per $100 van de nominale waarde
D : aantal dagen in renteperiode waarin ingang plaatsvindt
B : aantal dagen vanaf de ingangsdatum tot de datum van volgende rente-uitbetaling = D − A
INT : lopende rente
CST : prijs inclusief interest
• Voor één of minder rentetermijnen tot de terugbetaling
• Voor meer dan één rentetermijnen tot de terugbetaling
u Jaarlijkse opbrengst (YLD)
YLD wordt berekend met de methode van Newton.
Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op 4(BOND) om het scherm voor de
berekening van de Obligatie te openen.
6(g)4(BOND)
PRC = + (– )
RDV +
M
CPN
1+ ( × )
D
B
M
YLD/100
×
D
A
M
CPN
×
D
A
M
CPN
INT = – CST = PRC + INT
+
×
D
A
M
CP
N
PRC = – –
RDV
(1+ )
M
YLD/100
(1+ )
M
YLD/100
M
CPN
Σ
N
k=1
(N–1+B/D ) (k–1+B/D )
7-18
d1 .......... aankoopdatum (maand, dag, jaar)
d2 .......... datum van terugbetaling (maand, dag, jaar)
RDV ...... terugbetalingsprijs per $100 van nominale waarde
CPN ...... rente
PRC ...... prijs per $100 of nominale waarde
YLD ...... jaarlijkse opbrengst
• Het toestel kan datums berekenen van 1 januari 1902 tot 31 december 2097.
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de
overeenkomstige berekening uit te voeren.
• {PRC} … {Bereken de obligatieprijs (PRC), lopende rente (INT), en obligatiekosten (CST)}
• {YLD} … {Bereken het afloopjaar}
Voorbeelden berekeningsresultaat
{PRC} {PRC} − {GRAPH} {PRC} − {MEMO}
Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding.
Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de
resultaatschermen.
• {REPEAT} … {invoerscherm van parameters}
• {GRAPH} … {grafiek tekenen}
• {MEMO} … {geeft het aantal dagen dat in de berekeningen is gebruikt weer}
MEMO Schern
• Hieronder wordt de betekenis van de weergave-items van het MEMO-scherm weergegeven.
PRD ... aantal dagen van d1 tot d2
N ......... aantal rente-uitbetalingen tussen ingangsdatum en afloopdatum
A ......... aangegroeide periode
B ......... aantal dagen vanaf de ingangsdatum tot de datum van volgende rente-uitbetaling
(D−A)
D ........ aantal dagen in renteperiode waarin ingang plaatsvindt
7-19
• Bij elke druk op w als het MEMO-scherm wordt weergegeven, wordt de Rentebetalingsdag
(CPD) doorlopend weergegeven vanaf het aflossingskoopjaar tot het aankoopjaar. Dit geldt
alleen als de instelling van de “Date Mode” in het configuratiescherm is ingesteld op “365”.
11. Financiële berekeningen met gebruik van
functies
U kunt speciale functies gebruiken in de modus Run-Matrix of Program om berekeningen uit
te voeren die hetzelfde zijn als financiële berekeningen in de modus Financial.
Voorbeeld Om de totale interest en betaald kapitaal te berekenen voor een
tweejarige lening (730 dagen) van $300, tegen een eenvoudige jaarlijkse
rente van 5%. Gebruik een Datum Modus-instelling van 365.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Run-Matrix.
2. Druk op de toetsen zoals aangegeven.
K6(g)6(g)2(FINANCE)*
1(SIMPLE)1(SI)hda,f,
daa)w
2(SFV)hda,f,daa)
w
* Bewerkingen in de Math invoer/uitvoer-modus. Gebruik de volgende bewerking in de
Lineaire invoer/uitvoer-modus: K6(g)6(g)6(g)1(FINANCE).
• Gebruik het configuratiescherm van de modus Financial (!m(SET UP)) om de
instellingen in de “Date Mode” te wijzigen. U kunt ook speciale opdrachten gebruiken
(DateMode365, DateMode360) in de modus Program om de instellingen te wijzigen.
• Zie voor details over wat u kunt doen met de financiële berekeningsfunctie en de syntaxis
“Uitvoeren van financiële berekeningen in een programma” (pagina 8-48).
7-20
8-1
Hoofdstuk 8 Programmeren
Belangrijk!
Invoer in de modus Program wordt altijd gedaan met de Lineaire invoer/uitvoer-modus.
1. Basishandelingen voor het programmeren
Opdrachten en berekeningen worden in volgorde uitgevoerd.
1. Kies in het hoofdmenu de modus Program . Een lijst met programma’s verschijnt dan op het
scherm.
Aangeklikt bestand
(keuze veranderen met f
en c)
De bestanden worden in alfabetische volgorde van hun
naam weergegeven.
2. Leg een bestandsnaam vast.
3. Voer het programma in.
4. Voer het programma uit.
• De waarden die u rechts op het scherm naast de lijst met programma’s ziet, geven het aantal
bytes weer dat elk programma nodig heeft.
• Een bestandsnaam kan acht tekens lang zijn.
• In de bestandsnaam mag u de volgende tekens gebruiken: A tot Z, {, }, ’, ~, 0 tot 9
• Om een bestandsnaam op te slaan hebt u 32 geheugenbytes nodig.
Voorbeeld Bereken de oppervlakte (cm
2
) en het volume (cm
3
) van drie regelmatige
octaëders met een ribbe van respectievelijk 7, 10, en 15 cm
Sla de berekeningsformule op onder de bestandsnaam OCTA.
De formules om de oppervlakte (S) en het volume (V) van een regelmatige
octaëder met een gegeven ribbe (A) te berekenen zijn:
A
S = 2'3 A
2
, V = A
3
––––
'2
3
8
8-2
1 m Program
2 3(NEW) j(O) I(C) /(T) v(A) w
3 !J(PRGM) 4(?) aav(A) 6( g) 5(:)
c*!x( ') d*av(A) x6( g) 6( g) 5( ^)
!x( ') c/d*av(A) Md
JJ
4 1(EXE) of w
hw(waarde van A)
S wanneer A = 7
w
V wanneer A = 7
ww
baw
S wanneer A = 10
w
V wanneer A = 10
ww
bfw
S wanneer A = 15
w*
1
V wanneer A = 15
*
1
Door op w te drukken als het laatste resultaat op het scherm staat, wordt het
programma verlaten.
• U kunt ook een programma starten als u in de Run-Matrix -modus bent, door het volgende in
te voeren: Prog "<bestandsnaam>" w.
• Als u drukt op w terwijl het eindresultaat van een op die manier uitgevoerd programma op
het scherm staat, wordt het programma opnieuw uitgevoerd.
• Als het programma met de opgegeven Prog "<bestandsnaam>" niet gevonden wordt, krijgt u
een foutmelding.
2. Functietoetsen in de modus Program
u Functies in het menu Bestandslijst
Alleen de {NEW}- en {LOAD}-functiemenu’s worden weergegeven als er geen
programmabestanden in het geheugen zijn.
• { EXE } / { EDIT } ... programma {uitvoeren}/{wijzigen}
• { NEW } ... {nieuw programma}
• { DELETE } / { DEL-ALL } ... {specifiek programma}/{alle programma’s} wissen
• { SEARCH } / { RENAME } ... bestandsnaam {zoeken}/{wijzigen}
• { SAVE
• AS } ... slaat programma als tekstbestand op
• { LOAD } ... converteert een tekstbestand naar een programma en slaat het op
• {
} ... beveiligt een programma met een wachtwoord of verwijdert de
wachtwoordbeveiliging
8-3
u Een bestandsnaam vastleggen
• { RUN } / { BASE } ... openen van een programma {met gewoon rekenwerk}/{met rekenwerk in
bepaald talstelsel}
• {
} ... {invoeren van een wachtwoord}
• { SYMBOL } ... {invoeren van symbolen}
u Een programma invoeren —— 1(RUN) … standaardinstelling
• { TOP } / { BOTTOM } ... {begin}/{einde} van een programma
• { SEARCH } ... {zoeken}
• { MENU } ... {modusmenu}
• { STAT } / { MAT } / { LIST } / { GRAPH } / { DYNA } / { TABLE } / { RECURSION }
... menu {statistieken}/{matrices}/{lijsten}/{grafieken}/{dynamische grafiek}/ {tabel}/ {rijen
en reeksen}
• { A ⇔ a } ... {hoofdletters en kleine letters aan/uit}
• { CHAR } ... {weergave van een scherm voor het kiezen van diverse wiskundige symbolen,
speciale symbolen, en accenttekens}
• Als u drukt op !J(PRGM), verschijnt het volgende programmeermenu PRGM.
• { COMMAND } ... {menu met de programmeeropdrachten}
• { CONTROL } ... {menu met de controleopdrachten}
• { JUMP } ... {menu met de sprongopdrachten}
• { ? } / { ^} ... {invoer}/{uitvoer}-opdracht
• { CLEAR } / { DISPLAY } ... menu met opdrachten {wissen}/{weergeven}
• { RELATNL } ... {menu met de relationele operatoren bij voorwaardelijke sprongen}
• { I/O } ... {menu met de invoer-/uitvoer-/transferopdrachten}
• { : } {opdracht voor meervoudige instructies}
• { STR } ... {stringopdracht}
Meer informatie over deze opdrachten vindt u op pagina 8-11 onder “Overzicht van de
opdrachten”.
• Als u drukt op !m(SET UP), verschijnt het onderstaande menu met de
modusopdrachten.
• { ANGLE } / { COORD } / { GRID } / { AXES } / { LABEL } / { DISPLAY } / { SKT/LIN }
/ { DRAW } / { DERIV } /
{ BACK } / { FUNC } / { SIMUL } / { SGV-WIN } / { LIST } / { LOCUS } / { TBL-VAR } / { Σ DISP } / { RESID } /
{ COMPLEX } / { FRAC } / { Y = SPEED } / { DATE } / { PMT } / { PERIODS } / { INEQ } / { SIMP } / { Q1Q3 } /
{ P/L-CLR }
Meer informatie over deze opdrachten vindt u op pagina 1-32 onder “Bewerken van een
configuratiescherm met behulp van de functietoetsen”.
• Druk op !f(FORMAT) om het opdrachtenmenu kleur/paint weer te geven. Zie “Gebruik
van kleuropdrachten in een programma” (pagina 8-28) en “Gebruik van Paint-opdrachten in
een programma” (pagina 8-29) voor meer gegevens.
8-4
u Een programma invoeren —— 2(BASE)
*
* De programma’s die u invoert na het drukken op 2(BASE) worden aangeduid door
B
rechts van de bestandsnaam.
• { TOP } / { BOTTOM } / { SEARCH }
• { MENU }
• { d~o } ... {tientallig}/{zestientallig}/{tweetallig}/{achttallig}
• { LOGIC } ... {logische bewerking}
• { DISPLAY } ... het weergegeven getal omzetten in {tientallig}/{zestientallig}/{tweetallig}/
{achttallig} talstelsel
• { A ⇔ a } / { SYMBOL }
• Als u drukt op !J(PRGM), verschijnt het volgende programmeermenu (PRGM).
• { Prog } ... {programma oproepen}
• { JUMP } / { ? } / { ^}
• { RELATNL } ... {menu met de relationele operatoren bij voorwaardelijke sprongen}
• { : } ... {opdracht voor meervoudige instructies}
• Als u drukt op !m(SET UP), verschijnt het onderstaande menu met de
modusopdrachten.
• { Dec } / { Hex } / { Bin } / { Oct }
• Druk op !f(FORMAT) om het opdrachtenmenu kleur/paint weer te geven. Zie “Gebruik
van kleuropdrachten in een programma” (pagina 8-28) voor meer gegevens.
3. De programma-inhoud wijzigen
k Debuggen van een programma
Een fout in een programma waardoor het niet normaal loopt, wordt een “bug” genoemd, en het
verwijderen van deze fout wordt “debuggen” (foutopsporing) genoemd. Er zit een bug in uw
programma als:
• Foutmeldingen verschijnen terwijl het programma loopt
• De resultaten niet zijn wat u verwacht
u Debuggen na een foutmelding
Een foutmelding zoals rechts wordt weergegeven, verschijnt
als zich een probleem voordoet terwijl het programma loopt.
Als deze boodschap verschijnt, drukt u op J om de cursor naar de plaats te laten springen
waar het probleem zit. De cursor knippert op de plaats waar het probleem zich bevindt. Kijk in
de “Lijst met mogelijke foutmeldingen” (pagina
α
-1) om te weten te komen wat u moet doen
om de fout weg te werken.
8-5
• Drukken op J helpt u niet de fout te vinden als het wachtwoord dit niet toelaat.
u Debuggen als de resultaten niet zijn wat u verwacht
Als het resultaat van een programma niet klopt met wat u verwacht, controleer dan de opbouw
van het programma en wijzig deze waar nodig.
1(TOP) ........... De cursor springt naar het
begin van het programma
2(BOTTOM) ... De cursor springt naar het
einde van het programma
k Zoeken naar gegevens in een programma
Voorbeeld Zoek de letter “A” in het programma OCTA
1. Roep het programma op.
2. Druk op 3(SEARCH) en voer het gegeven in dat u zoekt.
3(SEARCH)
av(A)
3. Druk op w om het zoeken te starten. De cursor zoekt de
programmatekst af en stopt als hij het gezochte de
eerste keer tegenkomt.*
1
4. Bij elke druk op w of 1(SEARCH) verplaatst de
celcursor om naar de volgende plaats van het gezochte
te gaan.*
2
*
1
Als het gezochte niet in het programma wordt gevonden, verschijnt de melding “Not Found”.
*
2
Als er geen andere voorbeelden van de gegevens worden gevonden die u specificeerde,
wordt de zoekactie beëindigd.
8-6
• Wat u niet kunt opzoeken op deze manier, zijn de tekens ( _) (nieuwe regel) en ( ^) (uitvoer).
• Als de programma-inhoud op het scherm staat, kunt u de cursor met de cursortoetsen in het
programma verplaatsen en een nieuwe zoekactie uitvoeren. Denk er wel aan dat het zoeken
steeds gebeurt vanaf de plaats waar de cursor zich bevindt wanneer u drukt op w.
• Als het gezochte gevonden is, kunt u de zoekactie beëindigen door een teken in te voeren of
door de cursor met de cursortoetsen te verplaatsen, waardoor de zoekaanduiding verdwijnt.
• Als u zich vergist bij het invoeren van het gezochte, drukt u gewoon op A. Dan wordt het
reeds ingevoerde gewist zodat u opnieuw kunt zoeken.
4. Bestandsbeheer
k Een programma wissen
u Eén bepaald programma wissen
1. Wanneer de lijst met programma’s op het scherm staat, doorloopt u deze met f en c,
en klikt u het bestand aan dat u wilt wissen.
2. Druk op 4(DELETE).
3. Druk op 1(Yes) om het geselecteerde programma te wissen, of op 6(No) als u het
programma toch niet wilt wissen.
u Alle programma’s tegelijk wissen
1. Wanneer de lijst met programma’s op het scherm staat, drukt u op 5(DEL-ALL).
2. Druk op 1(Yes) om alle programma’s in de lijst te wissen, of op 6(No) als u toch maar
niet wilt wissen.
• U kunt ook alle programma’s wissen door naar de modus Memory te gaan vanuit het
Hoofdmenu. Zie “Hoofdstuk 11 Geheugenbeheer” voor details.
8-7
k Een bestand zoeken
u Een bestand met gegeven beginletters vinden
Voorbeeld Zoek met behulp van de beginletters het programmabestand OCTA
1. Als de lijst met programma’s op het scherm staat, drukt u op 6( g) 1(SEARCH) en voert
u de beginletters in van het bestand dat u zoekt.
6( g) 1(SEARCH)
j(O) I(C) /(T)
2. Druk op w om het zoeken naar de bestandsnamen.
• Alle bestandsnamen die beginnen met de opgegeven
beginletters verschijnen op het scherm.
• Wordt geen bestandsnaam gevonden die begint met de opgegeven initialen, dan verschijnt
de melding “Not Found”. Druk in dat geval op J om de foutmelding op te heffen.
k Een bestandsnaam bewerken
1. Wanneer de lijst met programma’s op het scherm staat, gebruikt u f en c om het
bestand aan te klikken waarvan u de naam wilt wijzigen. Is dit gebeurd, dan drukt u op
6( g) 2(RENAME).
2. Breng de gewenste veranderingen aan.
3. Druk op w om de nieuwe naam te registreren en terug te keren naar de lijst met
programma’s.
De programma’s in de lijst worden opnieuw gesorteerd rekening houdend met de gewijzigde
bestandsnaam.
• Wanneer de nieuwe naam al als programmanaam geregistreerd is, dan verschijnt de melding
“Already Exists”. Druk in dat geval op J of A om de ingevoerde bestandsnaam te wissen
en een nieuwe op te geven.
k Programma’s en tekstbestanden converteren
U kunt programma’s die op deze rekenmachine zijn geschreven, omzetten in een
tekstbestand, en dan een tekstverwerkingsprogramma of andere toepassing op uw computer
gebruiken om het bestand te bewerken. U kunt ook tekstbestanden die op uw computer zijn
gemaakt, omzetten naar een programma dat door de rekenmachine kan worden uitgevoerd.
8-8
u Regels voor converteren van programma’s en tekstbestanden
Conversie van programma’s en tekstbestanden is gebonden aan de volgende regels.
• Bepaalde tekens in de programmanaam worden automatisch vervangen; het resultaat dient
als bestandsnaam wanneer u een programma converteert naar een tekstbestand. Als u een
tekstbestand naar een programma converteert, wordt de programmanaam toegekend door
in de omgekeerde richting te converteren.
Tekens naam programma Tekens naam tekstbestand
r _r_
_t_
Voorloop-/naloopspaties _s_
" _q_
Voorloop-/nalooppunten _p_
× _x_
÷ _d_
+ _+_
− _-_
• De volgende kopgegevens worden aan het tekstbestand toegevoegd wanneer u een
programma naar een tekstbestand converteert.
'Program Mode: RUN (RUN-modusprogramma)
'Program Mode: BASE (BASE-modusprogramma)
• Wanneer een tekstbestand met bovenstaande kopgegevens naar een programma
wordt geconverteerd, dan is het resultaat een programma van de in de kopgegevens
opgegeven modus. De regel met kopgegevens wordt niet in het geconverteerde programma
opgenomen.
• Wanneer een programma naar een tekstbestand wordt geconverteerd, worden alle
wetenschappelijke functieopdrachten die specifiek zijn voor de CASIO-rekenmachine, in het
programma vervangen door speciale overeenkomstige tekenreeksen. Omgekeerd worden bij
de conversie van een tekstbestand naar een programma de speciale tekenreeksen omgezet
naar overeenkomstige opdrachten. Zie voor meer informatie over programmaopdrachten
en de bijbehorende speciale tekenreeksen “Wetenschappelijke CASIO-specifieke
functieopdrachten ⇔ Tekstconversietabel” (pagina 8-59).
u Een programma converteren naar een tekstbestand
1. In de lijst met programma’s verplaatst u de markering met f en c naar de naam van het
programma dat u naar een tekstbestand wilt converteren.
2. Druk op 6( g) 3(SAVE
• AS).
• Hierdoor wordt de conversie naar een tekstbestand begonnen. Als de conversie is voltooid
verschijnt de melding “Complete!”. Om de melding te sluiten drukt u op J.
• Het resulterende tekstbestand wordt opgeslagen in de PROGRAM-map van het
geheugen onder een naam die in principe gelijk is aan die van het originele bestand, met
uitzondering van bepaalde speciale tekens. Zie voor meer informatie over uitzonderingen
voor speciale tekens “Regels voor converteren van programma’s en tekstbestanden”
(boven).
8-9
Belangrijk!
Een met een wachtwoord beveiligd programma kan niet in een tekstbestand worden omgezet.
Voor het converteren van een met een wachtwoord beveiligd bestand dient eerst de procedure
te worden gevolgd onder “De wachtwoordbeveiliging van een programma verwijderen” (pagina
8-10).
u Automatische conversie van tekstbestanden naar programma’s
Als u de USB-verbinding tussen de rekenmachine en de computer beëindigt, worden alle
tekstbestanden die tijdens de verbinding van de computer naar het Opslaggeheugen\
@MainMem\PROGRAM\ werden overgezet, automatisch geconverteerd naar programma’s en
opgeslagen in het hoofdgeheugen van de rekenmachine.
Zie voor meer informatie “Gegevens tussen de rekenmachine en een computer overdragen”
(pagina 13-5).
u Een tekstbestand converteren naar een programma
Belangrijk!
Via de onderstaande procedure wordt een programma gecreëerd en opgeslagen dat in
principe gelijk is aan die van het originele tekstbestand, met uitzondering van bepaalde
speciale tekens. Zie voor meer informatie over uitzonderingen voor speciale tekens “Regels
voor converteren van programma’s en tekstbestanden” (pagina 8-8).
Als in het geheugen al een programma is met dezelfde naam als het programma dat
is gemaakt tijdens het converteren, dan wordt het bestaande programma automatisch
overschreven door het nieuwe programma. Als u niet wilt dat het bestaande programma wordt
overschreven, verandert u de naam ervan in de programmalijst voordat u deze procedure
uitvoert.
1. Kopieer het tekstbestand dat u naar een programma wilt converteren naar de hoofdmap van
het geheugen van de rekenmachine.
• Zie “Hoofdstuk 13 Gegevenscommunicatie” voor meer informatie over de procedure voor
het kopiëren van bestanden van een computer of een andere rekenmachine naar deze
rekenmachine.
2. Kies in het hoofdmenu de modus Program .
3. Druk in de programmalijst op 6( g) 4(LOAD).
• Hierdoor wordt een lijst met mappen en tekstbestanden in de hoofdmap van het geheugen
weergegeven.
4. Verplaats de markering met f en c naar het tekstbestand dat u wilt converteren en druk
dan op 1(OPEN).
8-10
k Een wachtwoord registreren
Als u een programma maakt, kunt u dit beveiligen met een (geheim) wachtwoord zodat het
niet door om het even wie kan worden opgeroepen.
• U hoeft het wachtwoord niet in te voeren om een programma uit te voeren.
• Het registreren van een wachtwoord gebeurt op dezelfde manier als het registreren van een
bestandsnaam.
u Een programma met een wachtwoord beveiligen terwijl u het creëert
1. Als de lijst met programma’s op het scherm staat, drukt u op 3(NEW) om de naam van
het nieuwe programmabestand in te voeren.
2. Druk op 5(
) en voer het wachtwoord in.
3. Druk op w om de bestandsnaam én het wachtwoord te registreren. Nu kunt u het
eigenlijke programma invoeren.
4. Zodra het volledige programma is ingevoerd, drukt u op
!J(QUIT) om het programmabestand op te slaan en
terug te keren naar de lijst met bestandsnamen.
De met een wachtwoord beveiligde bestanden worden in
deze lijst gekenmerkt door een sterretje rechts van de
bestandsnaam.
u Een bestaand programma met een wachtwoord beveiligen
1. Wanneer de lijst met bestandsnamen op het scherm staat, doorloopt u deze met f en
c, en klikt u het programma aan dat u met een wachtwoord wilt beveiligen.
2. Druk op 6( g) 5(
) en voer het wachtwoord in.
3. Druk op w om het wachtwoord te registreren.
• Hierdoor keert u terug naar de programmalijst.
u De wachtwoordbeveiliging van een programma verwijderen
1. Wanneer de lijst met bestandsnamen op het scherm staat, doorloopt u deze met f en
c, en klikt u het programma aan waarvan u het wachtwoord wilt verwijderen.
2. Druk op 6( g) 5(
) en voer het huidige wachtwoord van het programma in.
3. Druk op w om de wachtwoordbeveiliging te verwijderen.
• Hierdoor keert u terug naar de programmalijst.
8-11
k Een met een wachtwoord beveiligd programma oproepen
1. Wanneer de lijst met bestandsnamen op het scherm staat, doorloopt u deze met f en c,
en klikt u het bestand aan dat u wilt oproepen.
2. Druk op 2(EDIT).
3. Voer het wachtwoord in en druk op w om het programmabestand op te roepen.
• Als u een onjuist wachtwoord invoert wanneer u een met een wachtwoord beveiligd
programma oproept, verschijnt de foutmelding “Mismatch”.
5. Overzicht van de opdrachten
k Index van de opdrachten
Break....................................................8-15
CloseComport38k ................................8-24
ClrGraph ..............................................8-19
ClrList ..................................................8-19
ClrMat ..................................................8-20
ClrText ................................................8-20
ClrVct ..................................................8-20
DispF-Tbl, DispR-Tbl ...........................8-20
Do~LpWhile .........................................8-14
DrawDyna ........................................... 8-20
DrawFTG-Con, DrawFTG-Plt ..............8-20
DrawGraph ..........................................8-21
DrawR-Con, DrawR-Plt .......................8-21
DrawR Σ -Con, DrawR Σ -Plt ..................8-21
DrawStat ..............................................8-21
DrawWeb ............................................ 8-21
Dsz (Sprong met een teller) .................8-17
Exp(......................................................8-25
Exp 'Str( .............................................8-25
For~To~(Step~)Next ............................ 8-14
Getkey .................................................8-22
Goto~Lbl ..............................................8-17
If~Then~(Else~)IfEnd ..........................8-13
Isz (Sprong met een teller)...................8-18
Locate ..................................................8-23
Menu .................................................... 8-19
OpenComport38k.................................8-24
Prog .....................................................8-16
PlotPhase.............................................8-22
RclCapt ................................................8-27
Receive( ...............................................8-24
Receive38k ..........................................8-24
Return ..................................................8-16
Send( ...................................................8-24
Send38k ...............................................8-24
Stop .....................................................8-17
StrCmp(................................................8-25
StrInv( ..................................................8-26
StrJoin(.................................................8-26
StrLeft( .................................................8-26
StrLen( .................................................8-26
StrLwr( .................................................8-26
StrMid( .................................................8-26
StrRight( ...............................................8-26
StrRotate(.............................................8-27
StrShift( ................................................ 8-27
StrSrc( ..................................................8-27
StrUpr( .................................................8-27
While~WhileEnd ..................................8-15
? (Invoeropdracht)................................8-12
^ (Uitvoeropdracht) ............................8-12
: (Opdracht voor meervoudige instructies)
............................................................. 8-13
_ (Nieuwe regel-opdracht) ................8-13
’ (Scheidingsteken voor commentaartekst)
.........................................................8-13
S (Voorwaardelijk instructie-opdracht)
............................................................. 8-18
=, ≠ , >, <, ≥ , ≤ (Relationale operatoren)
............................................................. 8-24
+ (Voegt twee strings samen) ..............8-27
8-12
In deze paragraaf worden bij de beschrijving van de opdrachten de volgende afspraken
gebruikt.
{Accolades} ........................ Accolades worden gebruikt om een aantal parameters aan te
duiden waarvan er een moet genomen worden als opdracht. Deze
accolades moet u bij het invoeren van de opdracht weglaten.
[Rechte haken] ................... Rechte haken worden gebruikt om parameters aan te duiden die
afhangen van een voorwaarde. Ook rechte haken moet u bij het
invoeren van de opdracht weglaten.
Numerieke uitdrukkingen ... Numerieke uitdrukkingen (zoals 10, 10 + 20, A) stellen
constanten, berekeningen, numerieke waarden van variabelen,
enz. voor.
Lettertekens ....................... Lettertekens om tekenreeksen (strings) zoals AB in te voeren.
k Basisopdrachten
? (Invoeropdracht)
Functie: Vraagt om een waarde toe te kennen aan een variabele terwijl het programma loopt.
Syntaxis: ? → <naam van de variabele>, "<prompt>" ? → <naam van de variabele>
Voorbeeld: ? → A
Beschrijving:
• Deze opdracht stopt tijdelijk het programmaverloop en vraagt om aan een variabele een
waarde toe te kennen. De uitvoering van deze opdracht laat “?” op het scherm verschijnen
en er wordt gewacht op de invoer van die waarde. Als een prompt is opgegeven, verschijnt
“<prompt>?” zodat u de gevraagde gegevens kunt invoeren. Voor een prompt kan een tekst
van 255 bytes worden gebruikt.
• Het antwoord op deze opdracht moet een constante waarde zijn, eventueel in de vorm van
een berekening. Het mag echter geen meervoudige instructie zijn.
• U kunt een naam van een lijst, matrix, vector, stringgeheugen, functietoetsgeheugen (fn),
grafiek (Yn), enz. als naam van de variabele opgegeven.
^ (Uitvoeropdracht)
Functie: Last een pauze in en geeft een tussenresultaat.
Beschrijving:
• Deze opdracht onderbreekt tijdelijk het programmaverloop en geeft het resultaat weer dat
juist vóór deze opdracht bereikt werkt.
• Deze opdracht wordt gebruikt op plaatsen waar bij handmatige berekeningen normaliter op
w wordt gedrukt.
8-13
: (Opdracht voor meervoudige instructies)
Functie: Koppelt twee instructies aan elkaar opdat ze in volgorde en zonder onderbreking na
elkaar zouden worden uitgevoerd.
Beschrijving:
• Anders dan bij de uitvoeropdracht ( ^), worden de door deze opdracht aaneengekoppelde
instructies zonder onderbreking uitgevoerd.
• Deze opdracht wordt niet alleen gebruikt om twee berekeningsinstructies, maar ook om twee
opdrachten na elkaar uit te voeren.
• Er kan ook een nieuwe regel-opdracht _ in plaats van een meervoudige instructie-opdracht
gebruikt worden.
_ ( Nieuwe regel-opdracht)
Functie: Koppelt twee instructies aan elkaar opdat ze in volgorde en zonder onderbreking na
elkaar zouden worden uitgevoerd.
Beschrijving:
• Deze opdracht geeft hetzelfde resultaat als de opdracht voor meervoudige instructies.
• Met de nieuwe regel-opdracht kunt u een lege regel in een programma invoegen. Het gebruik
van deze opdracht, in plaats van een meervoudige instructie-opdracht, vergemakkelijkt het
lezen van een programma.
’ (Scheidingsteken voor commentaartekst)
Functie: Duidt commentaartekst aan die in een programma wordt ingevoegd.
Beschrijving: Als u een apostrof (’) invoegt aan het begin van een lijn, wordt alles vanaf het
begin van de lijn tot de volgende opdracht voor meervoudige instructies (:), nieuwe regel-
opdracht (_) of uitvoeropdracht (^) behandeld als commentaartekst, dat tijdens de uitvoering
wordt genegeerd.
k Keuze- en herhalingsopdrachten (COMMAND)
If~Then~(Else~)IfEnd
Functie: De Then-instructie wordt alleen uitgevoerd wanneer de If-voorwaarde waar is (niet
gelijk aan nul). De Else-instructie wordt uitgevoerd wanneer de If-voorwaarde onwaar is (0). De
IfEnd-instructie wordt altijd uitgevoerd na de Then- of Else-instructie.
Syntaxis:
If <voorwaarde>
_
:
^
Then <instructie>
_
:
^
<instructie>
numerieke uitdrukking
_
:
^
Else <instructie>
_
:
^
<instructie>
_
:
^
IfEnd
8-14
Parameters: voorwaarde, numerieke uitdrukking
Beschrijving:
(1) If ~ Then ~ IfEnd
• Als de If-voorwaarde waar is, wordt de Then-instructie uitgevoerd en daarna de instructie
die volgt op IfEnd.
• Is de If-voorwaarde onwaar, dan wordt de instructie na IfEnd uitgevoerd.
(2) If ~ Then ~ Else ~ IfEnd
• Als de If-voorwaarde waar is, wordt de Then-instructie uitgevoerd en daarna de instructie
die volgt op IfEnd.
• Als de voorwaarde onwaar is, wordt de Else-instructie uitgevoerd en daarna de instructie
na IfEnd.
For~To~(Step~)Next
Functie: Deze opdracht herhaalt een aantal keer alle instructies die zich tussen For en Next
bevinden. Als de herhaling begint, heeft de referentievariabele een startwaarde. Bij iedere
herhalingsbeurt stijgt de waarde van deze variabele met één. De herhaling stopt als de
referentievariabele de eindwaarde bereikt.
Syntaxis: For <startwaarde> → <naam van de referentievariabele> To <eindwaarde>
Step <stapwaarde> <instructie>
_
:
^
Next
Parameters:
• naam van de referentievariabele: A tot Z, r,
• startwaarde: getal of een uitdrukking die een getal als resultaat heeft zoals sin x , A, enz.
• eindwaarde: getal of een uitdrukking die een getal als resultaat heeft zoals sin
x , A, enz.
• stapwaarde: numeriek getal (standaardinstelling: 1)
Beschrijving:
• De stapwaarde is standaard ingesteld op 1.
• Als de startwaarde kleiner is dan de eindwaarde en u geeft een positieve stapwaarde
op, dan wordt de referentievariabele voor elke uitgevoerde instructie verhoogd. Als de
startwaarde groter is dan de eindwaarde en u geeft een negatieve stapwaarde op, dan wordt
de referentievariabele voor elke uitgevoerde instructie verlaagd.
Do~LpWhile
Functie: Deze opdracht herhaalt bepaalde specifieke opdrachten, zolang de voorwaarde waar
is.
Syntaxis:
Do
_
:
^
<instructie>
_
:
^
LpWhile < voorwaarde >
numerieke uitdrukking
8-15
Parameters: numerieke uitdrukking
Beschrijving:
• Deze opdracht herhaalt alle instructies ingesloten in de lus, zolang de voorwaarde waar is
(niet gelijk aan nul). Wordt de voorwaarde onwaar (0), dan gaat het programma verder met
de eerste instructie na LpWhile.
• De voorwaarde staat hier achter de LpWhile-instructie. De voorwaarde wordt getest nadat
alle opdrachten binnen de lus worden uitgevoerd.
While~WhileEnd
Functie: Deze opdracht herhaalt bepaalde specifieke instructies, zolang de voorwaarde waar
(niet gelijk aan nul) is.
Syntaxis:
While < voorwaarde >
_
:
^
<voorwaarde>
_
:
^
WhileEnd
numerieke uitdrukking
Parameters: numerieke uitdrukking
Beschrijving:
• Deze opdracht herhaalt alle instructies ingesloten in de lus, zolang de voorwaarde waar is
(niet gelijk aan nul). Als de voorwaarde onwaar wordt (0), dan gaat het programma verder
vanaf de instructie na WhileEnd.
• De voorwaarde staat hier achter de While-instructie. De voorwaarde wordt getest voordat dat
opdrachten binnen de lus worden uitgevoerd.
k Controleopdrachten (CONTROL)
Break
Functie: Deze opdracht onderbreekt het programma, terwijl het bezig is met het doorlopen
van een lus, en gaat verder met de eerste opdracht na de lus.
Syntaxis: Break
Beschrijving:
• Door deze opdracht wordt een sprong gemaakt uit een lus naar de eerstvolgende opdracht
na de lus.
• Deze opdracht kan dienen om de instructies For, Do, en While af te breken.
8-16
Prog
Functie: Deze opdracht start een subprogramma in een programma. In de modus Run-Matrix
voert deze opdracht een nieuw programma uit.
Syntaxis: Prog "naam van het programma"
Voorbeeld: Prog "ABC"
Beschrijving:
• Ook als deze opdracht binnen een lus staat, wordt de lus onmiddellijk onderbroken en het
subprogramma gestart.
• Deze opdracht kan zo dikwijls als nodig binnen een hoofdprogramma gebruikt worden om
subprogramma’s op te roepen waarin specifieke problemen berekend worden.
• Een hoofdprogramma kan op verschillende plaatsen eenzelfde subprogramma aanspreken.
Verschillende hoofdprogramma’s kunnen eenzelfde subprogramma aanspreken.
Hoofdprogramma Subprogramma’s
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4
• Een opgeroepen subprogramma wordt uitgevoerd vanaf het begin. Als het subprogramma is
uitgevoerd, wordt verder gegaan met de eerste instructie volgend op de opdracht Prog.
• Een opdracht Goto~Lbl binnenin een subprogramma beperkt zich tot dat subprogramma en
heeft geen invloed op dit hoofdprogramma. U kunt hiermee niet springen naar een parameter
buiten het subprogramma.
• Als de naam na de opdracht Prog geen bestaande bestandsnaam is, dan ontstaat er een
fout.
• In de modus Run-Matrix zorgt de invoer van de opdracht Prog, gevolgd door het drukken op
w ervoor dat het genoemde programma start.
Return
Functie: Deze opdracht veroorzaakt de terugkeer van een subprogramma naar het
hoofdprogramma.
Syntaxis: Return
Beschrijving: De opdracht Return binnen een hoofdprogramma stopt de uitvoering van
dit programma. De opdracht Return binnen een subprogramma stopt de uitvoering van dit
programma, zodat u terugkeert naar het programma van waaruit naar het subprogramma is
gesprongen.
D
CEIJ
Prog "E" Prog "I" Prog "J"
A
Prog "D"
Prog "C"
8-17
Stop
Functie: Deze opdracht beëindigt de uitvoering van een programma.
Syntaxis: Stop
Beschrijving:
• Deze opdracht beëindigt de uitvoering van een programma.
• Deze opdracht binnen een lus beëindigt nog altijd de uitvoering van het programma zonder
dat een fout wordt veroorzaakt.
k Sprongopdrachten (JUMP)
Dsz (Sprong met een teller)
Functie: Deze opdracht is een sprong met een teller die de waarde van de referentievariabele
vermindert met één. Als deze waarde nul is, wordt er een instructie verder gesprongen.
Syntaxis:
Waarde variabele ≠ 0
Dsz <naam variabele> : <instructie>
_
:
^
<instructie>
Waarde variabele = 0
Parameters: naam variabele: A tot Z, r ,
θ
[Voorbeeld] Dsz B : de waarde van B vermindert met 1.
Beschrijving: Deze opdracht vermindert de waarde van een referentievariabele met
één, en vergelijkt die nieuwe waarde dan met 0. Is de nieuwe waarde niet 0, dan wordt
de eerstvolgende instructie uitgevoerd. Is ze wel 0, dan wordt een sprong gemaakt over
de instructie naar de instructie die volgt na de eerstvolgende opdracht voor meervoudige
instructies (:), uitvoeropdracht ( ^), of nieuwe regel-opdracht ( _).
Goto~Lbl
Functie: Deze opdracht veroorzaakt een onvoorwaardelijke sprong naar een welbepaalde
plaats.
Syntaxis: Goto <getal of variabele> ~ Lbl <getal of variabele>
Parameters: getal: waarde (van 0 tot 9), variabele (van A tot Z,
r ,
θ
)
Beschrijving:
• Deze opdracht bestaat uit twee delen: Goto
n ( n is een getal of variabele, zoals hierboven
beschreven) en Lbl n ( n is de waarde gedefinieerd door Goto n ). Deze opdracht doet
de uitvoering van het programma springen naar de Lbl-instructie waarvan de waarde n
overeenstemt met die welke in de Goto-instructie wordt aangegeven.
• Deze opdracht kan gebruikt worden om terug te gaan naar het begin van, of naar een
andere willekeurige plaats in het programma.
• Deze opdracht kan gecombineerd worden met sprongen met een voorwaarde of met een
teller.
• Is er geen Lbl-instructie waarvan de waarde overeenstemt met die aangegeven door Goto,
dan ontstaat een fout.
8-18
Isz (Sprong met een teller)
Functie: Deze opdracht is een sprong met een teller die de waarde van een
referentievariabele vermeerdert met één. Als deze waarde nul is, wordt er een instructie verder
gesprongen.
Syntaxis:
Waarde variabele ≠ 0
lsz <naam variabele> : <instructie>
_
:
^
<instructie>
Waarde variabele = 0
Parameters: naam variabele: A tot Z, r ,
θ
[Voorbeeld] Isz A : de waarde van A vermeerdert met 1.
Beschrijving: Deze opdracht verhoogt de waarde van een referentievariabele met één,
en vergelijkt die nieuwe waarde dan met 0. Is de nieuwe waarde niet 0, dan wordt de
eerstvolgende instructie uitgevoerd. Is ze wel 0, dan wordt een sprong gemaakt over de
instructie naar de instructie die volgt na de eerstvolgende opdracht voor meervoudige
instructies (:), uitvoeropdracht ( ^), of nieuwe regel-opdracht ( _).
⇒ (Voorwaardelijke instructie-opdracht)
Functie: Deze code wordt gebruikt om de voorwaarden vast te leggen van een
voorwaardelijke instructie. De instructie wordt uitgevoerd als de voorwaarde onwaar is.
Syntaxis:
Waar
<links> <relationele operator> <rechts> ⇒ <instructie>
_
:
^
<instructie>
Onwaar
Parameters:
• links/rechts: variabele (A tot Z,
r ,
θ
), numerieke constante, berekening met variabelen (zoals:
A × 2)
• relationele operator: =, ≠ , >, <, ≥ , ≤ (pagina 8-24)
Beschrijving:
• Een voorwaardelijke instructie vergelijkt de waarden van twee variabelen of de resultaten van
twee berekeningen, waarna de instructie wel of niet wordt uitgevoerd, naargelang van het
resultaat van de vergelijking.
• Is het resultaat van de vergelijking waar, dan wordt het programma voortgezet met de
instructie die volgt op de opdracht ⇒ . Is het resultaat van de vergelijking onwaar, dan wordt
over deze instructie gesprongen naar de instructie die volgt na de eerstvolgende opdracht
voor meervoudige instructies (:), uitvoeropdracht ( ^), of nieuwe regel-opdracht ( _).
8-19
Menu
Functie: Maakt een vertakkingsmenu in een programma.
Syntaxis: Menu "<string (menunaam)>", "<string (vertakkingsnaam) 1>", <waarde of variabele
1>, "<string (vertakkingsnaam) 2>", <waarde of variabele 2>, ... , "<string (vertakkingsnaam)
n >", <waarde of variabele n >
Parameters: getal (0 tot 9), variabele (A tot Z,
r ,
θ
)
Beschrijving:
• Elk deel "<string (vertakkingsnaam)
n >", <waarde of variabele n > is een vertakking en de
gehele vertakking moet worden inbegrepen.
• Er kunnen twee tot negen vertakkingen worden inbegrepen. Als er slechts een of meer dan
negen vertakkingen zijn, wordt een foutmelding gegeven.
• Door een vertakking in het menu te selecteren terwijl het programma loopt, wordt naar
hetzelfde type label (Lbl
n ) gegaan als het label dat wordt gebruikt in combinatie met de
Goto-opdracht. Door “"OK", 3” te selecteren voor het deel “"<string (vertakkingsnaam) n >",
<waarde of variabele n >”, wordt een sprong naar Lbl 3 gespecificeerd.
Voorbeeld: Lbl 2 _
Menu "IS IT DONE?", "OK", 1, "EXIT", 2 _
Lbl 1 _
"IT’S DONE !"
k Wisopdrachten (CLEAR)
ClrGraph
Functie: Deze opdracht wist de grafiek van het scherm en de instellingen van het
weergavevenster worden weer naar de standaardinstellingen (INITIAL) teruggesteld.
Syntaxis: ClrGraph
Beschrijving: Deze opdracht wist het grafisch scherm terwijl het programma loopt.
ClrList
Functie: Deze opdracht wist de gegevens van een lijst.
Syntaxis: ClrList <naam lijst>
ClrList
Parameters: naam lijst: 1 tot 26, Ans
Beschrijving: Deze opdracht wist de inhoud van de lijst die is opgegeven door “naam lijst”. Als
niets is opgegeven voor “naam lijst”, worden alle gegevens gewist.
8-20
ClrMat
Functie: Deze opdracht wist de gegevens van een matrix.
Syntaxis: ClrMat <naam matrix>
ClrMat
Parameters: naam matrix: A tot Z, Ans
Beschrijving: Deze opdracht wist de inhoud van de matrix die is opgegeven door “naam
matrix”. Als niets is opgegeven voor “naam matrix”, worden alle gegevens gewist.
ClrText
Functie: Deze opdracht wist tekst van het scherm.
Syntaxis: ClrText
Beschrijving: Deze opdracht wist de tekst van het scherm tijdens de uitvoering van het
programma.
ClrVct
Functie: Deze opdracht verwijdert de vectorgegevens.
Syntaxis: ClrVct <vectornaam>
ClrVct
Parameters: vectornaam: A tot Z, Ans
Beschrijving: Deze opdracht verwijdert de gegevens in de vector die is opgegeven door
“vectornaam”. Alle vectorgegevens worden verwijderd als er niets is opgegeven voor
“vectornaam”.
k Weergaveopdrachten (DISPLAY)
DispF-Tbl, DispR-Tbl
Geen parameters
Functie: Deze opdrachten geven numerieke tabellen weer.
Beschrijving:
• Deze opdrachten berekenen, volgens voorwaarden die in het programma zijn gedefinieerd,
numerieke tabellen terwijl het programma loopt.
• DispF-Tbl berekent een tabel afgeleid van een voorschrift, terwijl DispR-Tbl een tabel
berekent afgeleid van een rij.
DrawDyna
Geen parameters
Functie: Deze opdracht tekent een dynamische grafiek.
Beschrijving: Deze opdracht tekent een dynamische grafiek volgens de voorwaarden die in
het programma zijn gedefinieerd, terwijl het programma loopt.
DrawFTG-Con, DrawFTG-Plt
Geen parameters
Functie: Deze opdracht tekent een grafiek vertrekkend van een voorschrift.
Beschrijving:
• Deze opdracht tekent een grafiek vertrekkend van een voorschrift volgens de voorwaarden
die in het programma zijn gedefinieerd.
8-21
• DrawFTG-Con tekent die grafiek door middel van verbonden punten. DrawFTG-Plt tekent die
grafiek door middel van discrete punten.
DrawGraph
Geen parameters
Functie: Deze opdracht tekent een grafiek.
Beschrijving: Deze opdracht tekent een grafiek volgens de voorwaarden die in het
programma zijn gedefinieerd.
DrawR-Con, DrawR-Plt
Geen parameters
Functie: Deze opdrachten tekenen een grafiek van een rij met a
n
( b
n
of c
n
) als verticale as en n
als horizontale as.
Beschrijving:
• Deze opdrachten tekenen een grafiek van een rij met
a
n
( b
n
of c
n
) als verticale as en n als
horizontale as volgens de voorwaarden die in het programma gedefinieerd zijn.
• DrawR-Con tekent die grafiek door middel van verbonden punten. DrawR-Plt tekent die
grafiek door middel van discrete punten.
DrawR Σ -Con, DrawR Σ -Plt
Geen parameters
Functie: Deze opdrachten tekenen een grafiek van een rij met Σ a
n
( Σ b
n
of Σ c
n
) als verticale as
en n als horizontale as.
Beschrijving:
• Deze opdrachten tekenen een grafiek van een rij met Σ
a
n
( Σ b
n
of Σ c
n
) als verticale as en n als
horizontale as.
• DrawR Σ -Con tekent die grafiek door middel van verbonden punten. DrawR Σ -Plt tekent die
grafiek door middel van discrete punten.
DrawStat
Functie: Deze opdracht tekent een statistische grafiek.
Syntaxis: Zie “Statistische berekeningen en grafieken in een programma” (pagina 8-35).
Beschrijving: Deze opdracht tekent een statistische grafiek van een voorschrift volgens de
voorwaarden die in het programma zijn gedefinieerd.
DrawWeb
Functie: Deze opdracht tekent een webgrafiek van een rij.
Syntaxis: DrawWeb <naam van het voorschrift>[, <aantal regels>]
Voorbeeld: DrawWeb
a
n
+1
( b
n
+1
of c
n
+1
), 5
Beschrijving:
• Deze opdracht tekent een webgrafiek van een rij.
• Wordt het aantal stappen niet opgegeven, dan stelt het toestel dit aantal automatisch in op
30.
8-22
PlotPhase
Functie: Tekent een faseplot op basis van numerieke reeksen die overeenkomen met de
x -as
en y -as.
Syntaxis: PlotPhase <
x -as naam van numerieke reeks>, < y -as naam van numerieke reeks>
Beschrijving:
• Alleen de volgende opdrachten kunnen worden ingevoerd voor ieder argument om de
recursietabel te specificeren.
a
n
, b
n
, c
n
, a
n
+1
, b
n
+1
, c
n
+1
, a
n
+2
, b
n
+2
, c
n
+2
, Σ a
n
, Σ b
n
, Σ c
n
, Σ a
n
+1
, Σ b
n
+1
, Σ c
n
+1
, Σ a
n
+2
, Σ b
n
+2
, Σ c
n
+2
• Als u een naam van een numerieke reeks geeft die geen waarden in de recursietabel heeft
opgeslagen, zal het geheugen een Memory ERROR weergeven.
Voorbeeld: PlotPhase Σ
b
n
+1
, Σ a
n
+1
Tekent een faseplot met gebruik van Σ
b
n
+1
voor de x -as en Σ a
n
+1
voor de y -as.
k In-/uitvoeropdrachten (I/O)
Getkey
Functie: Deze opdracht gedraagt zich als een variabele die de waarde aanneemt die
overeenkomt met de code van de laatst geactiveerde toets.
Syntaxis: Getkey
Beschrijving:
• Deze opdracht gedraagt zich als een variabele die de waarde aanneemt die overeenkomt
met de code van de laatst geactiveerde toets.
• Als vóór deze opdracht op geen enkele toets werd gedrukt, krijgt de variabele de waarde 0.
• Deze opdracht kan in een lus worden gebruikt.
8-23
Locate
Functie: Deze opdracht schrijft (een aantal) alfanumerieke tekens op een welbepaalde plaats
op het scherm.
Syntaxis: Locate <kolomnummer>, <regelnummer>, <waarde>
Locate <kolomnummer>, <regelnummer>, <numerieke uitdrukking>
Locate <kolomnummer>, <regelnummer>, "<string>"
[Voorbeeld] Locate 1, 1, "AB"
Parameters:
• regelnummer: een getal van 1 tot 7
• kolomnummer: een getal van 1 tot 21
• waarde en numerieke uitdrukking
• string: een aantal lettertekens
Beschrijving:
• Deze opdracht schrijft getallen, de inhoud van een variabele of een tekst op een
welbepaalde plaats op het scherm. Als er een berekening is ingevoerd, wordt het resultaat
van deze berekening weergegeven.
• De regel wordt aangeduid door een getal van 1 tot 7, en de kolom door een getal van 1 tot
21.
Voorbeeld: Cls _
Blue Locate 7, 1, "CASIO FX"
Dit programma schrijft “CASIO FX” in het blauw in het midden van het scherm.
• In sommige gevallen zal eerst de opdracht ClrText nodig zijn voordat u het bovenstaande
programma laat lopen.
← (21, 1)
← (21, 7)
(1, 1) →
(1, 7) →
8-24
Receive( / Send(
Functie: Deze opdracht regelt het ontvangen van gegevens van en het verzenden van
gegevens naar een aangesloten toestel.
Syntaxis: Receive(<gegevens>) / Send(<gegevens>)
Beschrijving:
• Deze opdracht regelt het ontvangen van gegevens van en het verzenden van gegevens naar
een aangesloten toestel.
• De volgende gegevens kunnen met deze opdracht worden ontvangen (verzonden):
• Waarden die aan een variabele zijn toegekend
• Matrixgegevens (de volledige matrix, geen aparte getallen uit de matrix)
• Lijstgegevens (de volledige lijst, geen aparte getallen uit de lijst)
OpenComport38k / CloseComport38k
Functie: Opent en sluit de 3-pens seriële COM-poort.
Beschrijving: Zie de onderstaande opdracht Receive38k/Send38k.
Receive38k / Send38k
Functie: Regelt het verzenden en ontvangen van gegevens met een snelheid van 38 kbps.
Syntaxis: Send38k <uitdrukking>
<naam variabele>
Receive38k
<naam lijst>
Beschrijving:
• De opdracht OpenComport38k moet vóór deze opdracht worden uitgevoerd.
• De opdracht CloseComport38k moet na deze opdracht worden uitgevoerd.
• Als deze opdracht wordt uitgevoerd wanneer de verbindingskabel niet is aangesloten, wordt
het programma voortgezet zonder foutmelding.
k Relationele operatoren met een voorwaardelijke instructie (RELATNL)
=, ≠ , >, <, ≥ , ≤
Functie: Relationele operatoren worden samen met een voorwaardelijke instructie-opdracht
gebruikt.
Syntaxis: <links> <relationele operator> <rechts>
Parameters:
• links/rechts: variabele (A tot Z,
r ,
θ
), numerieke constante, berekening met variabelen (zoals:
A × 2)
• relationele operator: =, ≠ , >, <, ≥ , ≤
8-25
k Strings
Een string is een reeks tekens die tussen dubbele aanhalingstekens staan. In een programma
worden strings gebruikt om weer te geven tekst te specificeren. Een string die uit getallen
bestaat (zoals "123") of een uitdrukking (zoals " x –1") kan niet als een berekening worden
gebruikt.
Om een string op een bepaalde plaats op het scherm weer te geven, gebruikt u de Locate-
opdracht (pagina 8-23).
• Geef een backslash (\) vóór de dubbele aanhalingstekens (") of de backslash (\) om dubbele
aanhalingstekens (") of een backslash (\) in een string te gebruiken.
Voorbeeld 1: Om Japan: “Tokyo” in een string op te nemen
"Japan:\"Tokyo\""
Voorbeeld 2: Om main\abc in een string op te nemen
"main\\abc"
U kunt een backslash invoeren vanuit het menu dat verschijnt als u op 6(CHAR)
2(SYMBOL) drukt in de modus Program , of vanuit de String-afdeling van de lijst die
verschijnt als u op !e(CATALOG) drukt.
• U kunt strings aan stringgeheugen toewijzen (Str 1 tot Str 20). Zie “Geheugen van de string”
voor details over strings (pagina 2-8).
• U kunt de “+”-opdracht (pagina 8-27) gebruiken om strings binnen een argument te
verbinden.
• Een functie of opdracht binnen een stringfunctie (Exp(, StrCmp(, enz.) wordt gezien als één
teken. Bijvoorbeeld, de “sin”-functie wordt gezien als één teken.
Exp(
Functie: Converteert een string naar een uitdrukking en voert de uitdrukking uit.
Syntaxis: Exp("<string>"[)]
Exp '
'
Str(
Functie: Converteert een grafische uitdrukking naar een string en wijst deze toe aan de
gespecificeerde variabele.
Syntaxis: Exp 'Str(<formule>, <naam van string variabele>[)]
Beschrijving: Een grafische uitdrukking (Y
n
, r, X
t
, Y
t
, X), recursieformule ( a
n
, a
n
+1
, a
n
+2
, b
n
,
b
n
+1
, b
n
+2
, c
n
, c
n
+1
, c
n
+2
), of functiegeheugen (f
n
) kan worden gebruikt als het eerste argument
(<formule>).
StrCmp(
Functie: Vergelijkt “<string 1>” en “<string 2>” (vergelijking van tekencode).
Syntaxis: StrCmp("<string 1>", "<string 2>"[)]
Beschrijving: Vergelijkt de twee strings en geeft één van de volgende waarden als antwoord:
Geeft 0 als “<string 1>” = “<string 2>”.
Geeft 1 als “<string 1>” > “<string 2>”.
Geeft –1 als “<string 1>” < “<string 2>”.
8-26
StrInv(
Functie: Keert de volgorde van een string om.
Syntaxis: StrInv("<string>"[)]
StrJoin(
Functie: Voegt “<string 1>” en “<string 2>” samen.
Syntaxis: StrJoin("<string 1>", "<string 2>"[)]
Opmerking: Hetzelfde resultaat kan ook worden bereikt met gebruik van de “+”-opdracht
(pagina 8-27).
StrLeft(
Functie: Kopieert een string tot aan het
n -e teken vanaf de linkerkant.
Syntaxis: StrLeft("<string>",
n [)] (0 < n < 9999, n is een natuurlijk getal)
StrLen(
Functie: Geeft de lengte van een string weer (het aantal tekens in de string).
Syntaxis: StrLen("<string>"[)]
StrLwr(
Functie: Converteert alle tekens in een string naar kleine tekens.
Syntaxis: StrLwr("<string>"[)]
StrMid(
Functie: Haalt alles van het
n -e tot het m -e teken uit een string.
Syntaxis: StrMid("<string>",
n [, m )] (1 < n < 9999, 0 < m < 9999, n en m zijn natuurlijke
getallen)
Beschrijving: Het weglaten van “
m ” haalt alles vanaf het n -e teken tot het einde van de string
ut de string.
StrRight(
Functie: Kopieert een string tot aan het
n -e teken vanaf de rechterkant.
Syntaxis: StrRight("<string>",
n [)] (0 < n < 9999, n is een natuurlijk getal)
8-27
StrRotate(
Functie: Draait het linkerdeel en het rechterdeel van een string om, bij het
n -e teken.
Syntaxis: StrRotate("<string>", [,
n )] (–9999 < n < 9999, n is een integer)
Beschrijving: De draaiing gaat linksom als “
n ” positief is en gaat rechtsom als “ n ” negatief is.
Weglaten van “ n ” gebruikt een standaardwaarde van +1.
Voorbeeld: StrRotate("abcde", 2) ........ Geeft de string “cdeab” als resultaat.
StrShift(
Functie: Verplaatst een string
n tekens naar links of rechts.
Syntaxis: StrShift("<string>", [,
n )] (–9999 < n < 9999, n is een geheel getal)
Beschrijving: De verplaatsing gaat naar links als “
n ” positief is en gaat rechtsom als “ n ”
negatief is. Weglaten van “ n ” gebruikt een standaardwaarde van +1.
Voorbeeld: StrShift("abcde", 2) ........ Geeft de string “cde” als resultaat.
StrSrc(
Functie: Zoekt “<string 1>” vanaf het opgegeven punt (
n -e teken vanaf het begin van een
string) om te kijken of het de gegevens bevat die door “<string 2>” zijn gespecificeerd. Als de
gegevens zijn gevonden geeft deze opdracht de plaats weer van het eerste teken van “<string
2>”, vanaf het begin van “<string 1>”.
Syntaxis: StrSrc("<string 1>", "<string 2>"[,
n )] (1 < n < 9999, n is een natuurlijk getal)
Beschrijving: Door het beginpunt weg te laten begint de zoekopdracht vanaf het begin van
“<string 1>”.
StrUpr(
Functie: Converteert alle tekens in een string naar grote tekens.
Syntaxis: StrUpr("<string>"[)]
+ (Voegt twee strings samen)
Functie: Voegt “<string 1>” en “<string 2>” samen.
Syntaxis: "<string 1>"+"<string 2>"
Voorbeeld: "abc"+"de" → Str 1 ....... Kent “abcde” toe aan Str 1.
k Andere opdrachten
RclCapt
Functie: Geeft de inhoud weer van het interne geheugen dat door het nummer wordt
aangeduid.
Syntaxis: RclCapt <intern geheugencijfer> (intern geheugencijfer: 1 tot 20)
8-28
6. Rekenmachinefuncties gebruiken bij het
programmeren
k Gebruik van kleuropdrachten in een programma
Met kleuropdrachten kunt u kleuren instellen voor regels, tekst en andere weergave-
elementen op het scherm. De volgende kleuropdrachten worden ondersteund.
RUN-modus: Black, Blue, Red, Magenta, Green, Cyan, Yellow, ColorAuto, ColorClr
BASE-modus: Black, Blue, Red, Magenta, Green, Cyan, Yellow
• Kleuropdrachten worden ingevoerd via het hieronder afgebeelde dialoogvenster, dat
verschijnt wanneer u drukt op !f(FORMAT)b(Color Command) (!f(FORMAT) in
een BASE-modusprogramma).
De volgende toetsbewerking bijvoorbeeld levert de kleuropdracht Blue op.
RUN-modus: !f(FORMAT)b(Color Command)c(Blue)
BASE-modus: !f(FORMAT)c(Blue)
• Met uitzondering van ColorAuto en ColorClr kunnen kleuropdrachten in een programma
worden gebruikt in combinatie met de hieronder beschreven opdrachten.
- Opdrachten voor handmatig tekenen (pagina 5-25)
U kunt de kleur van een handmatige tekening bepalen door een kleuropdracht voor
“Graph Y=” te plaatsen of andere tekenopdrachten die kunnen worden ingevoerd na
!4(SKETCH)5(GRAPH).
Voorbeeld: Red Graph Y = X
2
− 1
- Schetsopdrachten
U kunt de tekenkleur van een figuur die met een schetsopdracht is getekend instellen door
een kleuropdracht vóór de volgende schetsopdrachten te plaatsen.
Tangent, Normal, Inverse, PlotOn, PlotChg, F-Line, Line, Circle, Vertical, Horizontal, Text,
PxlOn, PxlChg, SketchNormal, SketchThick, SketchBroken, SketchDot, SketchThin
Voorbeeld: Green SketchThin Circle 2, 1, 2
- Lijstopdracht
Met de hieronder afgebeelde syntaxis kunt u een kleur instellen voor een lijst.
<kleuropdracht> List
n (n = 1 tot 26)
<kleuropdracht> List "subnaam"
Met de hieronder afgebeelde syntaxis kunt u een kleur voor een specifiek element in een
lijst instellen.
<kleuropdracht> List
n [<elementnummer>] (n = 1 tot 26)
<kleuropdracht> List "subnaam" [<elementnummer>]
Voorbeeld: Blue List 1
Red List 1 [3]
8-29
- De volgende opdrachten kunnen ook samen met kleuropdrachten worden gebruikt. Zie de
pagina’s die tussen haakjes worden genoemd voor meer informatie.
"<tekst>" (“Tekstweergave”, pagina 8-30), Locate (pagina 8-23), SetG-Color (pagina 8-32),
Plot/Line-Color (pagina 8-32)
• Kleuropdrachten kunnen ook worden gebruikt voor het tekenen van grafieken met functies
van Graph- of Statistics-modi in een programma. Zie “Grafieken in een programma” (pagina
8-32) en “Statistische berekeningen en grafieken in een programma” (pagina 8-35) voor
meer gegevens.
k Gebruik van Paint-opdrachten in een programma
Met Paint-opdrachten kunt u schaduwpartijen in grafieken aanbrengen. De volgende zijn de
twee paint-opdrachten.
ColorNormal, ColorLighter
• Paint-opdrachten worden via het hieronder afgebeelde dialoogvenster ingevoerd, dat
verschijnt als u drukt op !f(FORMAT)c(Paint Command).
De volgende toetsbewerking bijvoorbeeld levert de paint-opdracht ColorLighter op.
!f(FORMAT)c(Paint Command)c(Lighter)
• Zie voor meer informatie over syntaxis waarbij paint-opdrachten gebruikt kunnen worden
“Statistische berekeningen en grafieken in een programma” (pagina 8-35).
8-30
k Weergave van tekst
Om een tekst in te voegen in een programma, moet u deze tekst bij het invoeren tussen
aanhalingstekens plaatsen. De tekst zal dan letterlijk weergegeven worden tijdens de
uitvoering van het programma. Op die manier kunt u bij de invoer van gegevens of uitvoer van
resultaten mededelingen op het scherm laten verschijnen.
Programma Weergave
"CASIO" CASIO
? → X ?
"X =" ? → X X = ?
• Het voorbeeld hieronder toont hoe u de weergavekleur van een tekststring instelt door een
kleuropdracht vóór de string in het programma in te voeren.
Blue "CASIO"
• Als de tekst gevolgd wordt door een berekeningsformule, vergeet dan niet een
uitvoeropdracht (^) in te voegen tussen de tekst en de berekening.
• Als meer dan 21 tekens zijn ingevoerd, zal de tekst automatisch verder gaan op de volgende
regel.
• U kunt maximaal 255 geheugenbytes gebruiken voor tekst of commentaar.
k Rijbewerkingen op een matrix in een programma
Met deze opdrachten kunt u rijbewerkingen op een matrix uitvoeren in een programma.
• Voor dit type programma moet u opletten dat u de modus Run-Matrix kiest en daarna de
Matrix Editor gebruikt om de matrix in te voeren, om vervolgens naar de modus Program
over te stappen om deze matrix dan in het programma te introduceren.
u Twee rijen van plaats verwisselen (Swap)
Voorbeeld 1 Verwissel in de volgende matrix rij 2 en rij 3 van plaats:
Matrix A =
1 2
3 4
5 6
De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
Swap A, 2, 3_
Van plaats te verwisselen rijen
Naam van de matrix
Mat A
8-31
De uitvoering van dit programma geeft het volgende resultaat:
u Een rij met een getal te vermenigvuldigen (`Row)
Voorbeeld 2 Vermenigvuldig in de matrix uit voorbeeld 1 rij 2 met het getal 4
De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
`Row 4, A, 2_
Rij
Naam van de matrix
Getal waarmee vermenigvuldigd wordt
Mat A
u Een rij met een getal vermenigvuldigen en het resultaat optellen bij een
andere rij (`Row+)
Voorbeeld 3 Vermenigvuldig in de matrix uit voorbeeld 1 rij 2 met het getal 4, en tel
dit resultaat op bij rij 3
De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
`Row+ 4, A, 2, 3_
Op te tellen rijen
Rij waarvoor het product moet worden berekend
Naam van de matrix
Getal waarmee vermenigvuldigd wordt
Mat A
u Een rij optellen bij een andere rij (Row+)
Voorbeeld 4 Tel in de matrix uit voorbeeld 1 rij 2 op bij rij 3
De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
Row+ A, 2, 3_
Nummer van de rij waarbij opgeteld moet worden
Nummer van de rij dat opgeteld moet worden
Naam van de matrix
Mat A
8-32
k Grafieken in een programma
Voorschriften van grafieken kunt u in een programma verwerken. Hiermee kunt u een of meer
grafieken op het scherm tekenen. De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
• V-Window View Window –5, 5, 1, –5, 5, 1_
• Invoer van het voorschrifttype Y = Type_ ....................Definieert het voorschrifttype.
"X
2
– 3" → Y1*
1
_
• Grafiekkleur SetG-Color Green, 1_
• Tekenen van de grafiek DrawGraph
*
1
Voer deze Y1 in met J4(GRAPH)1(Y)b (weergegeven als ). Als u “Y” invoert
met de toetsen, zal een Syntax ERROR het gevolg zijn.
u Syntaxis van andere voorschriften van grafieken
• V-Window View Window <Xmin>, <Xmax>, <Xscale>, <Ymin>, <Ymax>, <Yscale>,
<T
θ
min>, <T
θ
max>, <T
θ
ptch>
StoV-Win <gebied van V-Win> ....... gebied: 1 tot 6
RclV-Win <gebied van V-Win> ........ gebied: 1 tot 6
• Graph Color SetG-Color <kleuropdracht>, <gebied van grafiek>…... gebied: 1 tot 20
SetG-Color <kleuropdracht>, <element van recursieformule>
....... element
a
n
+1
, b
n
+1
, etc.
• Zoom Factor <X-factor>, <Y-factor>
ZoomAuto........................................ Geen parameter
• Pict StoPict <gebied van afbeelding> .... gebied: 1 tot 20
StoPict "mapnaam\bestandsnaam"
RclPict <gebied van afbeelding> ..... gebied: 1 tot 20
RclPict "mapnaam\bestandsnaam"
• Sketch Plot/Line-Color <kleuropdracht>
Plot <X-coördinaat>, <Y-coördinaat>
PlotOn <X-coördinaat>, <Y-coördinaat>
PlotOff <X-coördinaat>, <Y-coördinaat>
PlotChg <X-coördinaat>, <Y-coördinaat>
PxlOn <regelnummer>, <kolomnummer>
PxlOff <regelnummer>, <kolomnummer>
PxlChg <regelnummer>, <kolomnummer>
PxlTest(<regelnummer>, <kolomnummer>[)]
Text <regelnummer>, <kolomnummer>, "<text>"
Text <regelnummer>, <kolomnummer>, <uitdrukking>
................regelnummer: 1 tot 187, kolomnummer: 1 tot 379
8-33
SketchThick <Sketch- of Graph-instructie>
SketchBroken <Sketch- of Graph-instructie>
SketchDot <Sketch- of Graph-instructie>
SketchNormal <Sketch- of Graph-instructie>
SketchThick <Sketch- of Graph-instructie>
Tangent <functie>, <X-coördinaat>
Normal <functie>, <X-coördinaat>
Inverse <functie>
Line.................. Geen parameter
F-Line <X-coördinaat 1>, <Y-coördinaat 1>, <X-coördinaat 2>,
<Y-coördinaat 2>
Circle <X-coördinaat van het middelpunt>, <Y-coördinaat van het
middelpunt>, <R-waarde straal>
Vertical <X-coördinaat>
Horizontal <Y-coördinaat>
k Achtergrondafbeeldingen in een programma
U kunt de “Background”-instelling wijzigen op het configuratiescherm van een programma.
• Syntaxis wanneer een achtergrondafbeelding wordt weergegeven
BG-Pict <gebied van afbeelding> [,a] ... gebied: 1 tot 20
BG-Pict "mapnaam\bestandsnaam" [,a]
Door “a” aan het eind toe te voegen worden V-Window-waarden (die met de beeldgegevens
worden opgeslagen) geladen wanneer de achtergrondafbeelding wordt weergegeven.
• Syntaxis wanneer een achtergrondafbeelding niet wordt weergegeven (of is verborgen)
BG-None
k Dynamische grafieken in een programma
Dynamische grafieken kunt u in een programma verwerken. Gebruik de syntax in het
hieronder getoonde voorbeeld voor het tekenen van een dynamische grafiek in een
programma.
• Invoer dynamische grafiekformule
Y = Type_ ... Specificeert het grafiektype.
"AX
2
− 3" → Y1*
1
_
• Specificeren van de variabele van het
dynamisch bereik
D Var A_
• Bereik dynamische grafiek
1 → D Start_
5 → D End_
1 → D pitch_
• Tekenen van de grafiek
DrawDyna
*
1
Voer deze Y1 in met J4(GRAPH)1(Y)b (weergegeven als ). Als u “Y” invoert
met de toetsen, zal een Syntax ERROR het gevolg zijn.
8-34
k Tabellen afgeleid van een voorschrift in een programma
Tabellen afgeleid van een voorschrift kunt u in een programma verwerken. Van zo’n tabel kunt
u dan de grafiek tekenen. De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
• Definitie van het interval van de tabel • Tekenen van de grafiek
1 → F Start_ Grafiek door middel van verbonden punten:
5 → F End_
DrawFTG-Con
1 → F pitch_
Grafiek door middel van discrete punten:
• Opmaken van de numerieke tabel
DrawFTG-Plt
DispF-Tbl
k Tabellen afgeleid van rijen en reeksen in een programma
Tabellen afgeleid van rijen en reeksen kunt u in een programma verwerken. Van zo’n tabel
kunt u dan de grafiek tekenen. De syntaxis die u moet gebruiken is de volgende:
• Invoer van het voorschrift
a
n
+1
Type_ .... Definieert het type.
"3
a
n
+ 2" → a
n
+1
_
"4
b
n
+ 6" → b
n
+1
_
• Definitie van het interval van de tabel • Opmaken van de numerieke tabel
1 → R Start_ DispR-Tbl
5 → R End_ • Tekenen van de grafiek
1 →
a
0
_
Grafiek door middel van verbonden punten:
2 →
b
0
_
DrawR-Con, DrawRΣ-Con
1 →
a
n
Start_
Grafiek door middel van discrete punten:
3 →
b
n
Start_
DrawR-Plt, DrawRΣ-Plt
• Statistisch convergerende/divergerende
grafiek (webgrafiek)
DrawWeb
a
n
+1
, 10
8-35
k Lijsten sorteren in een programma
Met deze opdrachten kunt u gegevens van lijsten sorteren van klein naar groot (stijgend) of
van groot naar klein (dalend).
• Stijgende grootte
SortA (List 1, List 2, List 3)
Te sorteren lijsten (maximum zes)
• Dalende grootte
SortD (List 1, List 2, List 3)
Te sorteren lijsten (maximum zes)
k Statistische berekeningen en grafieken in een programma
Het invoegen van statistische berekeningen en hun grafieken in een programma maakt het
mogelijk om met statistische gegevens te rekenen en de resultaten grafisch weer te geven.
u De voorwaarden en het tekenen van een statistische grafiek definiëren
Volgend op een StatGraph-opdracht (“S-Gph1”, “S-Gph2”, of “S-Gph3”), moet u de volgende
grafiekvoorwaarden opgeven:
• Tekenen of niet tekenen van de grafiek (DrawOn/DrawOff)
• Graph Type
• Lijst met
x-waarden (naam van de lijst)
• Lijst met
y-waarden (naam van de lijst)
• Lijst met de frequentiewaarden (1 of naam van de lijst)
• Mark Type
• ColorLink-instelling (X&Y, OnlyX, OnlyY, On, Off, X&Freq)
• Graph Color-instelling (een van de zeven kleuren* of ColorAuto)
Als “Pie” voor het Graph Type is geselecteerd:
• Weergave-instelling (% of Data)
• Specificatie van gegevenslijst van percentages (Geen of naam van de lijst)
Als “Pie” of “Hist” voor het Graph Type is geselecteerd:
• Gebiedskleurinstelling (een van de zeven kleuren* of ColorAuto)
• Paint-stijlinstelling (ColorNormal, ColorLighter)
• Randkleurinstelling (een van de zeven kleuren* of ColorClr)
8-36
Als “MedBox” voor het Graph Type is geselecteerd:
• Outliers Aan/Uit-instelling
• Boxkleurinstelling (een van de zeven kleuren*)
• Haarkleurinstelling (een van de zeven kleuren*)
• Uitschieterkleurinstelling (een van de zeven kleuren*)
• Kleurinstelling binnenzijde box (een van de zeven kleuren* of ColorAuto)
• Paint-instelling binnenzijde box (ColorNormal, ColorLighter)
Als “Bar” voor het Graph Type is geselecteerd:
• Grafiekgegevens van de eerste staaf (naam van de lijst)
• Grafiekgegevens van de tweede en derde staaf (naam van de lijst)
• Richting van het staafdiagram (Length of Horizontal)
• Gebiedskleurinstelling voor elk gegeven (een van de zeven kleuren* of ColorAuto)
• Paint-stijlinstelling voor elk gegeven (ColorNormal, ColorLighter)
• Randkleurinstelling voor elk gegeven (een van de zeven kleuren* of ColorClr)
* Black, Blue, Red, Magenta, Green, Cyan, Yellow
De karakteristieken van een (statistische) grafiek hangen af van het grafiektype. Zie
“Algemene grafiekinstellingen” (pagina 6-2)
• U legt de karakteristiek voor een spreidingsdiagram of
xy-lijndiagram met discrete of met
verbonden punten als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Scatter, List 1, List 2, 1, Square, ColorLinkOff, ColorAuto
In het geval u een
xy-lijndiagram met verbonden punten wilt, vervangt u “Scatter” door
“xyLine”.
• U legt de karakteristiek voor een normale kansverdeling als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, NPPlot, List 1, Square, ColorLinkOff, Blue
• U legt de karakteristiek voor een histogram als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Hist, List 1, List 2, ColorLinkOff, Blue ColorLighter
• U legt de karakteristiek voor een frequentiepolygoon als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Broken, List 1, List 2, ColorLinkOff, Blue
• U legt de karakteristiek voor een normale verdelingsdiagram als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, N-Dist, List 1, List 2, Blue
• U legt de karakteristiek voor een mediaan-verdelingsdiagram als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, MedBox, List 1, 1, 1, Yellow, Green, Blue, Red
Uitschieters Aan/Uit (1: Aan, 0: Uit)
Kleur uitschieters
Boxkleur
Haarkleur
Kleur binnenzijde box
8-37
• U legt de karakteristiek voor een regressiekromme (bijvoorbeeld een lineaire regressie ten
opzichte van het gemiddelde) als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Linear, List 1, List 2, List 3, Blue
De karakteristiek voor de hieronder volgende regressiegrafieken legt u op dezelfde manier
vast, maar u moet “Linear” vervangen door het gewenste grafiektype.
Lineaire regressie ............Linear Logaritmische regressie .......Log
Med-Med..........................Med-Med Exponentiële regressie ........ExpReg(a·eˆb
x)
Tweedemachtsregressie..Quad ExpReg(a·bˆ
x)
Derdemachts regressie....Cubic Machtsregressie ...................Power
Vierdemachtsregressie ....Quart
• U legt de karakteristiek voor een sinusoïdale regressie als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Sinusoidal, List 1, List 2, Blue
• Het volgende is een typerende specificatie van grafiekvoorwaarden voor een logistiek
regressiegrafiek.
S-Gph1 DrawOn, Logistic, List 1, List 2, Blue
• U legt de karakteristiek voor een taartdiagram (bijvoorbeeld een lineaire regressie ten
opzichte van het gemiddelde) als volgt vast:
S-Gph1 DrawOn, Pie, List 1, %, None, ColorLinkOff, ColorAuto ColorLighter, ColorClr
• Het volgende is een typerende specificatie van grafiekvoorwaarden voor een staafdiagram.
S-Gph1 DrawOn, Bar, List 1, None, None, StickLength, ColorLinkOff, Blue ColorLighter,
Black, Red ColorLighter, Black, Green ColorLighter, Black
Als u een statistische grafiek wilt tekenen, voert u de “DrawStat”-opdracht in, volgend op de
specificatieregel van de grafiekvoorwaarden.
ClrGraph _
S-Wind Auto _
{1, 2, 3} → List 1 _
{1, 2, 3} → List 2 _
S-Gph1 DrawOn, Scatter, List 1, List 2, 1, Square, ColorLinkOff, ColorAuto _
DrawStat
8-38
k Kansverdelingsgrafieken in een programma
Er worden speciale opdrachten gebruikt om kansverdelingsgrafieken in een programma te
tekenen.
• Om een normale cumulatieve verdelingsgrafiek te tekenen
DrawDistNorm <Lower>, <Upper> [,
σ
, ]
Gemiddelde van de populatie*
1
Standaardafwijking van de populatie*
1
Bovengrens van de gegevens
Ondergrens van de gegevens
*
1
Dit mag worden weggelaten. Door deze items weg te laten wordt de berekening
uitgevoerd met = 1 en = 0.
• Door DrawDistNorm uit te voeren wordt de bovenstaande
berekening uitgevoerd overeenkomstig de gespecificeerde
voorwaarden, en wordt de grafiek getekend. Op dat
moment wordt het ZLow <
x < ZUp-gebied op de
grafiek ingevuld.
• Tegelijkertijd worden de berekeningsresultaten
p, ZLow, en ZUp toegewezen aan de
respectieve variabelen p, ZLow, en ZUp, en p wordt toegewezen aan Ans.
• Teken een Student-t cumulatieve verdelingsgrafiek
DrawDistT <Lower>, <Upper>, <df>
Aantal vrijheidsgraden
Bovengrens van de gegevens
Ondergrens van de gegevens
• Door DrawDistT uit te voeren wordt de bovenstaande berekening uitgevoerd overeenkomstig
de gespecificeerde voorwaarden, en wordt de grafiek getekend. Op dat moment wordt het
Lower <
x < Upper-gebied op de grafiek ingevuld.
• Tegelijkertijd worden de
p-berekeningsresultaten en de Lower- en Upper-invoerwaarden
toegewezen aan de respectieve variabelen p, tLow en tUp, en p wordt toegewezen aan Ans.
πσ
2
p =
dx
1
e
–
2
2
σ
(x – μ)
2
μ
Upper
Lower
∫
ZUp =
σ
Upper –
μ
ZLow =
σ
Lower –
μ
tLow = Lower tUp = Upper
Γ
2
df + 1
df
x
2
1 +
df + 1
2
p = ×
–
Γ
2
df
dx
df
×
π
Upper
Lower
∫
8-39
• Teken een
2
cumulatieve verdelingsgrafiek
DrawDistChi <Lower>, <Upper>, <df>
Aantal vrijheidsgraden
Bovengrens van de gegevens
Ondergrens van de gegevens
• Door DrawDistChi uit te voeren wordt de bovenstaande berekening uitgevoerd
overeenkomstig de gespecificeerde voorwaarden, en wordt de grafiek getekend. Op dat
moment wordt het Lower <
x < Upper-gebied op de grafiek ingevuld.
• Tegelijkertijd wordt het berekeningsresultaat toegewezen aan de variabelen
p en Ans.
• Teken een F cumulatieve verdelingsgrafiek
DrawDistF <Lower>, <Upper>, <ndf>, <ddf>
Vrijheidsgraden van noemer
Vrijheidsgraden van teller
Bovengrens van de gegevens
Ondergrens van de gegevens
• Door DrawDistF uit te voeren wordt de bovenstaande berekening uitgevoerd overeenkomstig
de gespecificeerde voorwaarden, en wordt de grafiek getekend. Op dat moment wordt het
Lower <
x < Upper-gebied op de grafiek ingevuld.
• Tegelijkertijd wordt het berekeningsresultaat
p toegewezen aan de variabelen p en Ans.
1
p = ×
Γ
2
df
df
2
df
2
××
2
1
dxx
– 1
x
2
e
–
Upper
Lower
∫
ndf
2
ndf
2
p = ×××
–
Γ
2
ndf + ddf
×
Γ
2
ndf
Γ
2
ddf
ddf
ndf
ndf + ddf
2
ddf
ndf × x
dxx
– 1
1 +
Upper
Lower
∫
8-40
k Statistische berekeningen uitvoeren in een Programma
• Berekeningen op statistische waarnemingen met één variabele
1-Variable List1, List 2
Lijst met frequentiegetallen (Frequency)
x-waarden (XList)
• Berekeningen op statistische waarnemingen met twee variabelen
2-Variable List 1, List 2, List 3
Lijst met frequentiegetallen (Frequency)
y-waarden (YList)
x-waarden (XList)
• Regressieberekening
LinearReg(a
x+b) List 1, List 2, List 3
Lijst met frequentiegetallen (Frequency)
y-waarden (YList)
x-waarden (XList)
* U kunt de volgende regressietypes kiezen:
LinearReg(a
x+b) ......lineaire regressie (ax+b type)
LinearReg(a+b
x) ......lineaire regressie (a+bx type)
Med-MedLine ..........lineaire regressie ten opzichte van de mediaan
QuadReg .................tweedemachtsregressie
CubicReg .................derdemachtsregressie
QuartReg .................vierdemachtsregressie
LogReg ...................logaritmische regressie
ExpReg(a·eˆb
x)........exponentiële regressie (a·e
bx
type)
ExpReg(a·bˆ
x)..........exponentiële regressie (a·b
x
type)
PowerReg ...............machtsregressie
• Sinusoïdale regressieberekening
SinReg List 1, List 2
y-waarden (YList)
x-waarden (XList)
Berekenings-
type*
8-41
• Logistieke regressieberekening
LogisticReg List 1, List 2
y-waarden (YList)
x-waarden (XList)
k Kansberekeningen in een programma uitvoeren
• De volgende waarden worden vervangen wanneer één van de argumenten die tussen
haakjes staan ([ ]) wordt weggelaten.
σ
=1, =0, tail=L (Left)
• Zie “Statistische formule” voor de berekeningsformule van iedere kansdichtheidsfunctie
(pagina 6-69).
• Normale verdeling
NormPD(: Geeft als resultaat de normale kansdichtheid (p waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: NormPD(
x[,
σ
, )]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is).
NormCD(: Geeft als resultaat de normale cumulatieve verdeling (
p waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: NormCD(Lower, Upper[,
σ
, )]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd.
Berekeningsresultaten
p, ZLow, en ZUp worden aan de respectieve variabelen toegewezen
p, ZLow, en ZUp. Het berekeningsresultaat p wordt ook toegewezen aan Ans (ListAns als
Lower en Upper lijsten zijn).
InvNormCD(: Geeft de inverse normaal cumulatieve verdeling (bovenste en/of onderste
waarde(n)) voor de gespecificeerde
p-waarde.
Syntaxis: InvNormCD(["L(of–1) of R(of 1) of C(of 0)", ]
p[,
σ
, ])
tail (Left, Right, Central)
• Voor p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Berekeningsresultaten worden
geëxporteerd overeenkomstig de tail-instellingen, zoals hieronder beschreven.
tail = Left
De Upper-waarde wordt toegewezen aan variabelen
x1InvN en Ans (ListAns als p een lijst
is).
tail = Right
De Lower-waarde wordt toegewezen aan variabelen
x1InvN en Ans (ListAns als p een lijst
is).
tail = Central
De Lower- en Upper-waarden worden toegewezen aan de variabelen
x1InvN en x2InvN.
Alleen Lower wordt aan een Ans toegewezen (ListAns als
p een lijst is).
8-42
• Student-t-kansverdeling
tPD(: Geeft als resultaat de Student-t-kansdichtheid (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: tPD(
x, df [)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is).
tCD(: Geeft als resultaat de Student-
t-cumulatieve verdeling (p-waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: tCD(Lower,Upper,
df [)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd.
Berekeningsresultaten
p, tLow, en tUp worden aan de respectieve variabelen toegewezen p,
tLow, en tUp. Het berekeningsresultaat p wordt ook toegewezen aan Ans (ListAns als Lower
en Upper lijsten zijn).
InvTCD(: Geeft de inverse Student-
t-cumulatieve verdeling (Lower-waarde) voor de
gespecificeerde p-waarde.
Syntaxis: InvTCD(
p,df [)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De Lower-waarde wordt
toegewezen aan xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
•
2
-kansverdeling
ChiPD(: Geeft als resultaat de
2
kansdichtheid (p-waarde) voor de gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: ChiPD(
x,df [)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is).
ChiCD(: Geeft als resultaat de
2
cumulatieve verdeling (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: ChiCD(Lower,Upper,
df [)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Het
berekeningsresultaat
p wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als Lower en
Upper lijsten zijn).
InvChiCD(: Geeft de inverse
2
cumulatieve verdeling (Lower-waarde) voor de gespecificeerde
p-waarde.
Syntaxis: InvChiCD(
p,df [)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De Lower-waarde wordt
toegewezen aan xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
8-43
• F-kansverdeling
FPD(: Geeft als resultaat de F-kansdichtheid (p-waarde) voor de gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: FPD(
x,ndf,ddf [)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen
p en Ans (ListAns als x een lijst is).
FCD(: Geeft als resultaat de
F cumulatieve verdeling (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: FCD(Lower,Upper,
ndf,ddf [)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Het
berekeningsresultaat
p wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als Lower en
Upper lijsten zijn).
InvFCD(: Geeft als resultaat de inverse
F cumulatieve verdeling (Lower waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: InvFCD(
p,ndf,ddf [)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De Lower-waarde wordt
toegewezen aan xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
• Binomiale kansverdeling
BinomialPD(: Geeft als resultaat de binomiale kans (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: BinomialPD([
x,]n,P[)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is).
BinomialCD(: Geeft als resultaat de binomiale cumulatieve verdeling (
p-waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: BinomialCD([[Lower,] Upper,]
n,P[)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Resultaat
p
wordt toegewezen aan variabelen p en Ans (of ListAns).
InvBinomialCD(: Geeft als resultaat de inverse binomiale cumulatieve verdeling voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: InvBinomialCD(
p,n,P[)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De berekende waarde voor X
wordt toegewezen aan de xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
8-44
• Poisson-kansverdeling
PoissonPD(: Geeft als resultaat de Poisson-kans (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: PoissonPD(
x, [)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen
p en Ans (ListAns als x een lijst is).
PoissonCD(: Geeft als resultaat de Poisson cumulatieve verdeling (
p-waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: PoissonCD([Lower,] Upper,
[)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Resultaat
p
wordt toegewezen aan variabelen p en Ans (of ListAns).
InvPoissonCD(: Geeft als resultaat de inverse Poisson cumulatieve verdeling voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: InvPoissonCD(
p, [)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De berekende waarde voor X
wordt toegewezen aan de xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
• Geometrische kansverdeling
GeoPD(: Geeft als resultaat de geometrische kans (p-waarde) voor de gespecificeerde
gegevens.
Syntaxis: GeoPD(
x, P[)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is).
GeoCD(: Geeft als resultaat de geometrische cumulatieve verdeling (
p-waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: GeoCD([Lower,] Upper,P[)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Resultaat
p
wordt toegewezen aan variabelen
p en Ans (of ListAns).
InvGeoCD(: Geeft als resultaat de inverse geometrische cumulatieve verdeling voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: InvGeoCD(
p,P[)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het resultaat wordt
toegewezen aan xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
8-45
• Hypergeometrische kansverdeling
HypergeoPD(: Geeft als resultaat de hypergeometrische kans (p-waarde) voor de
gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: HypergeoPD(
x, n, M, N[)]
• Voor
x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p
wordt toegewezen aan de variabelen
p en Ans (ListAns als x een lijst is).
HypergeoCD(: Geeft als resultaat de hypergeometrische cumulatieve verdeling (
p-waarde)
voor de gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: HypergeoCD([Lower,] Upper,
n, M, N[)]
• Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Resultaat
p
wordt toegewezen aan variabelen p en Ans (of ListAns).
InvHypergeoCD(: Geeft als resultaat de inverse hypergeometrische cumulatieve verdeling
voor de gespecificeerde gegevens.
Syntaxis: InvHypergeoCD(
p, n, M, N[)]
• Voor
p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De berekende waarde voor X
wordt toegewezen aan de xInv- en Ans-variabelen (ListAns als p een lijst is).
k De TEST-opdracht gebruiken om een opdracht in een programma uit te
voeren
• Hieronder staan de specificatiebereiken voor het “ condition”-argument van de opdracht.
“<” of –1 wanneer
<
0
“≠” of 0 wanneer ≠
0
“>” of 1 wanneer >
0
Het bovenstaande geldt ook voor de specificatiemethodes voor “
ρ
condition” en “&
ρ
condition”.
• Voor uitleg over argumenten raadpleegt u “Testen” (pagina 6-33) en “Invoer- en
uitvoertermen van testen, betrouwbaarheidsinterval en kansverdelingsfuncties” (pagina
6-66).
• Zie “Statistische formule” voor de berekeningsformule van iedere opdracht (pagina 6-69).
• Z-test
OneSampleZTest: Voert 1-sample Z-testberekening uit.
Syntaxis: OneSample
ZTest " condition",
0
,
σ
, o, n
Uitvoerwaarden: z, p, o, n worden toegekend aan de respectieve variabelen z, p, o, n en
aan ListAns-elementen 1 t/m 4.
Syntaxis: OneSample
ZTest " condition",
0
,
σ
, List[, Freq]
Uitvoerwaarden:
z, p, o, s
x
, n worden toegekend aan de respectieve variabelen z, p, o, s
x
, n
en aan ListAns-elementen 1 t/m 5.
8-46
TwoSampleZTest: Voert 2-sample Z-testberekening uit.
Syntaxis: TwoSample
ZTest "
1
condition",
σ
1
,
σ
2
, o
1
, n
1
, o
2
, n
2
Uitvoerwaarden: z, p, o
1
, o
2
, n
1
, n
2
worden toegekend aan de respectieve variabelen z, p,
o
1
, o
2
, n
1
, n
2
en aan ListAns-elementen 1 t/m 6.
Syntaxis: TwoSample
ZTest "
1
condition",
σ
1
,
σ
2
, List1, List2[, Freq1 [, Freq2]]
Uitvoerwaarden:
z, p, o
1
, o
2
,
s
x
1
, s
x
2
, n
1
, n
2
worden toegekend aan de respectieve variabelen
z, p, o
1
, o
2
,
s
x
1
, s
x
2
, n
1
, n
2
en aan ListAns-elementen 1 t/m 8.
OneProp
ZTest: Voert 1-proportie Z-testberekening uit.
Syntaxis: OneProp
ZTest "p condition", p
0
, x, n
Uitvoerwaarden: z, p, pˆ, n worden toegekend aan de respectieve variabelen z, p, pˆ, n en
aan ListAns-elementen 1 t/m 4.
TwoProp
ZTest: Voert 2-proportie Z-testberekening uit.
Syntaxis: TwoProp
ZTest "p
1
condition", x
1
, n
1
, x
2
, n
2
Uitvoerwaarden: z, p, pˆ
1
, pˆ
2
, pˆ, n
1
, n
2
worden toegekend aan de respectieve variabelen z,
p, pˆ
1
, pˆ
2
, pˆ, n
1
, n
2
en aan ListAns-elementen 1 t/m 7.
• t Test
OneSampleTTest: Voert 1-sample t-testberekening uit.
Syntaxis: OneSampleTTest "
condition",
0
, o, s
x
, n
OneSampleTTest "
condition",
0
, List[, Freq]
Uitvoerwaarden:
t, p, o, s
x
, n worden toegekend aan de respectieve variabelen met
dezelfde namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 5.
TwoSampleTTest: Voert 2-sample
t-testberekening uit.
Syntaxis: TwoSampleTTest "
1
condition", o
1
, s
x
1
, n
1
, o
2
, s
x
2
, n
2
[,Pooled condition]
TwoSampleTTest "
1
condition", List1, List2, [, Freq1[, Freq2[,
Pooled condition ]]]
Uitvoerwaarden: Als Pooled condition = 0, worden
t, p, df, o
1
, o
2
, s
x
1
, s
x
2
, n
1
, n
2
toegekend
aan de respectieve variabelen met dezelfde namen en aan ListAns-
elementen 1 t/m 9.
Als Pooled condition = 1, worden t, p, df, o
1
, o
2
, s
x
1
, s
x
2
, s
p
, n
1
, n
2
toegekend aan de respectieve variabelen met dezelfde namen en aan
ListAns-elementen 1 t/m 10.
Opmerking: Kies 0 als u de Pooled condition uit wilt zetten en 1 als u het aan wilt
zetten. Het weglaten van de invoer wordt gezien als uitschakelen van de
Pooled condition.
LinRegTTest: Voert lineaire regressie
t-testberekening uit.
Syntaxis: LinRegTTest "
&
ρ
condition", XList, YList[, Freq]
Uitvoerwaarden:
t, p, df, a, b, s, r, r
2
worden toegekend aan de respectieve variabelen met
dezelfde namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 8.
8-47
•
2
Test
ChiGOFTest: Voert Chi-kwadraat-toets voor aanpassingstest uit.
Syntaxis: ChiGOFTest List 1, List 2, df, List 3
(List 1 is de Observed-lijst, List 2 is de Expected-lijst, en List 3 is de
CNTRB-lijst.)
Uitvoerwaarden:
2
, p, df worden toegekend aan de respectieve variabelen met dezelfde
namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 3. De CNTRB-lijst wordt in List 3
opgeslagen.
ChiTest: Voert een Chi-kwadraattest uit.
Syntaxis: ChiTest MatA, MatB
(MatA is de Observed-matrix en MatB is de Expected-matrix.)
Uitvoerwaarden:
2
, p, df worden toegekend aan de respectieve variabelen met dezelfde
namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 3. De Expected-matrix wordt
toegekend aan MatB.
• F Test
TwoSampleFTest: Voert 2-sample F-testberekening uit.
Syntaxis: TwoSample
FTest "
σ
1
condition", s
x
1
, n
1
, s
x
2
, n
2
Uitvoerwaarden: F, p, s
x
1
, s
x
2
, n
1
, n
2
worden toegekend aan de respectieve variabelen met
dezelfde namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 6.
Syntaxis: TwoSample
FTest "
σ
1
condition", List1, List2, [, Freq1 [, Freq2]]
Uitvoerwaarden:
F, p, o
1
, o
2
, s
x
1
, s
x
2
, n
1
, n
2
worden toegekend aan de respectieve
variabelen met dezelfde namen en aan ListAns-elementen 1 t/m 8.
• ANOVA
OneWayANOVA: Voert een eendimensionale ANOVA-variantieanalyse uit.
Syntaxis: OneWayANOVA List1, List2
(List1 is de Factor-lijst (A) en List2 is de Dependent-lijst.)
Uitvoerwaarden: Adf, Ass, Ams, AF, Ap, ERRdf, ERRss, ERRms worden toegekend aan de
respectieve variabelen Adf, SSa, MSa, Fa, pa, Edf, SSe, MSe.
Tevens worden uitvoerwaarden toegewezen aan MatAns, zoals hieronder
weergegeven.
Two Way ANOVA: Voert een tweedimensionale ANOVA-variantieanalyse uit.
Syntaxis: TwoWayANOVA List1, List2, List3
(List1 is de Factor-lijst (A), List2 is de Factor-lijst (B), en List3 is de
Dependent-lijst.)
MatAns =
Adf
ERRdf
Ass
ERRss
Ams
ERRms
AF
0
Ap
0
8-48
Uitvoerwaarden: Adf, Ass, Ams, AF, Ap, Bdf, Bss, Bms, BF, Bp, ABdf, ABss, ABms, ABF,
ABp, ERRdf, ERRss, ERRms worden toegekend aan de respectieve
variabelen Adf, SSa, MSa, Fa, pa, Bdf, SSb, MSb, Fb, pb, ABdf, SSab,
MSab, Fab, pab, Edf, SSe, MSe.
Tevens worden uitvoerwaarden toegewezen aan MatAns, zoals hieronder
weergegeven.
k Uitvoeren van financiële berekeningen in een programma
• Setupopdrachten
• Instellingen Date Mode voor financiële berekeningen
DateMode365 ....... 365 dagen
DateMode360 ....... 360 dagen
• Instellingen betalingsperiode
PmtBgn ................. Start van periode
PmtEnd ................. Einde van periode
• Betalingsperiodes van obligatieberekeningen
PeriodsAnnual ...... Jaarlijks
PeriodsSemi ......... Halfjaarlijks
• Opdrachten voor financiële berekeningen
Zie “Hoofdstuk 7 Financiële berekeningen” voor de betekenis van elk argument.
• Een enkelvoudige interest berekenen
Smpl_SI: Geeft de interest gebaseerd op enkelvoudige interestberekeningen.
Syntaxis: Smpl_SI(
n, I%, PV)
Smpl_SFV: Geeft het totaal aan kapitaal en interest gebaseerd op enkelvoudige
interestberekeningen.
Syntaxis: Smpl_SFV(
n, I%, PV)
MatAns =
Adf
Bdf
ABdf
ERRdf
Ass
Bss
ABss
ERRss
Ams
Bms
ABms
ERRms
AF
BF
ABF
0
Ap
Bp
ABp
0
8-49
• Een samengestelde interest berekenen
Opmerking:
• P/Y en C/Y kunnen voor alle samengestelde interestberekeningen worden weggelaten. Als
ze worden weggelaten worden berekeningen uitgevoerd met gebruik van P/Y=12 en C/Y=12.
• Als u een berekening uitvoert die een functie voor samengestelde interest gebruikt
(Cmpd_n(, Cmpd_I%(, Cmpd_PV(, Cmpd_PMT(, Cmpd_FV(), worden de ingevoerde
argumenten en de berekeningsresultaten opgeslagen in de bijbehorende variabelen (
n,
I%, PV, enz.). Als u een berekening uitvoert die een ander soort functie voor financiële
berekeningen gebruikt, worden de argumenten en berekeningsresultaten niet aan variabelen
toegewezen.
Cmpd_n: Geeft het aantal periodes voor de samengestelde interest.
Syntaxis: Cmpd_
n(I%, PV, PMT, FV, P/Y, C/Y)
Cmpd_I%: Geeft de jaarlijkse interest.
Syntaxis: Cmpd_
I%(n, PV, PMT, FV, P/Y, C/Y)
Cmpd_PV: Geeft de huidige waarde (leenbedrag voor afbetalingen, spaarkapitaal).
Syntaxis: Cmpd_PV(
n, I%, PMT, FV, P/Y, C/Y)
Cmpd_PMT: Geeft gelijke invoer- en uitvoerwaarden (betaalbedrag voor afbetalingen,
deponeerbedragen voor spaartegoeden) voor een bepaalde periode.
Syntaxis: Cmpd_PMT(
n, I%, PV, FV, P/Y, C/Y)
Cmpd_FV: Geeft het financiële invoer- en uitvoerbedrag of het totaal aan afbetalingen en
interest.
Syntaxis: Cmpd_FV(
n, I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
• Evaluatie van een investering (cashflow)
Cash_NPV: Geeft de huidige nettowaarde.
Syntaxis: Cash_NPV(
I%, Csh)
Cash_IRR: Geeft het interne rentabiliteitspercentage.
Syntaxis: Cash_IRR(Csh)
Cash_PBP: Geeft de terugbetalingsperiode.
Syntaxis: Cash_PBP(
I%, Csh)
Cash_NFV: Geeft de toekomstige nettowaarde.
Syntaxis: Cash_NFV(
I%, Csh)
• Afschrijving van een lening
Amt_BAL: Geeft de huidige kapitaalbalans na betaling PM2.
Syntaxis: Amt_BAL(PM1, PM2,
I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
Amt_INT: Geeft de betaalde interest voor betaling PM1.
Syntaxis: Amt_INT(PM1, PM2,
I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
Amt_PRN: Geeft het kapitaal en de betaalde interest voor betaling PM1.
Syntaxis: Amt_PRN(PM1, PM2,
I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
8-50
Amt_ΣINT: Geeft het totale kapitaal en betaalde interest van betaling PM1 tot PM2.
Syntaxis: Amt_ΣINT(PM1, PM2,
I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
Amt_ΣPRN: Geeft het totale kapitaal en betaalde interest van betaling PM1 tot PM2.
Syntaxis: Amt_ΣPRN(PM1, PM2,
I%, PV, PMT, P/Y, C/Y)
• Omzetting van nominale rentevoet naar reële rentevoet
Cnvt_EFF: Geeft de rentevoet die is omgezet vanuit de nominale rentevoet, naar de
effectieve rentevoet.
Syntaxis: Cnvt_EFF(
n, I%)
Cnvt_APR: Geeft de rentevoet die is omgezet vanuit de nominale rentevoet, naar de
effectieve rentevoet.
Syntaxis: Cnvt_APR(
n, I%)
• Berekening van kosten, verkoopprijs en winstmarge
Cost: Geeft de kosten op basis van een bepaalde verkoopprijs en marge.
Syntaxis: Cost(Sell, Margin)
Sell: Geeft de verkoopprijs op basis van specifieke kosten en marge.
Syntaxis: Sell(Cost, Margin)
Margin: Geeft de marge op basis van specifieke kosten en verkoopprijs.
Syntaxis: Margin(Cost, Sell)
• Dag- en datumberekeningen
Days_Prd: Geeft het aantal dagen vanaf een specifieke d1 tot een specifieke d2.
Syntaxis: Days_Prd(MM1, DD1, YYYY1, MM2, DD2, YYYY2)
• Obligatieberekeningen
Bond_PRC: Geeft obligatieprijzen op basis van specifieke conditites.
Syntaxis: Bond_PRC(MM1, DD1, YYYY1, MM2, DD2, YYYY2, RDV, CPN, YLD) = {PRC,
INT, CST}
Bond_YLD: Geeft de opbrengst op basis van specifieke voorwaarden.
Syntaxis: Bond_YLD(MM1, DD1, YYYY1, MM2, DD2, YYYY2, RDV, CPN, PRC)
8-51
7. Lijst met opdrachten in de modus Program
RUN-programma
4
(MENU)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
STAT DRAW On
DrawOn
Off
DrawOff
GRAPH S-Gph1
S-Gph1_
S-Gph2
S-Gph2_
S-Gph3
S-Gph3_
Scatter
Scatter
xyLine
xyLine
Hist
Hist
Box
MedBox
Bar
Bar
N-Dist
N-Dist
Broken
Broken
X
Linear
Med
Med-Med
X
2
Quad
X
3
Cubic
X
4
Quart
Log
Log
*1 (zie pagina 8-57)
Power
Power
Sin
Sinusoidal
NPPlot
NPPlot
Logistic
Logistic
Pie
Pie
List
List_
TYPE *2 (zie pagina 8-57)
DIST DrawN
DrawDistNorm_
DrawT
DrawDistT_
DrawC
DrawDistChi_
DrawF
DrawDistF_
CALC 1-VAR
1-Variable_
2-VAR
2-Variable_
*3 (zie pagina 8-57)
Med
Med-MedLine_
X
2
QuadReg_
X
3
CubicReg_
X
4
QuartReg_
Log
LogReg_
*4 (zie pagina 8-57)
Power
PowerReg_
Sin
SinReg_
Logistic
LogisticReg_
MAT Swap
Swap_
½
Row
`
Row_
½
Row+
`
Row+_
Row+
Row+_
LIST SortA
SortA(
SortD
SortD(
GRAPH SEL On
G_SelOn_
Off
G_SelOff_
TYPE Y=
Y=Type
r=
r=Type
Param
ParamType
X=
X=Type
Y>
Y>Type
Y<
Y<Type
Y
≥
Y
≥
≥
Type
Y
≤
Y
≤
Type
X>
X>Type
X<
X<Type
X
≥
X
≥
Type
X
≤
X
≤
Type
STYLE —
NormalG_
—
ThickG_
·····
BrokenThickG_
······
DotG_
—
ThinG_
GPH-MEM Store
StoGMEM_
Recall
RclGMEM_
GRHCLR
SetG-Color_
DYNA On
D_SelOn_
Off
D_SelOff_
Var
D_Var_
TYPE Y=
Y=Type
r=
r=Type
Param
ParamType
GRHCLR
SetG-Color_
TABLE On
T_SelOn_
Off
T_SelOff_
TYPE Y=
Y=Type
r=
r=Type
Param
ParamType
STYLE —
NormalG_
—
ThickG_
·····
BrokenThickG_
······
DotG_
—
ThinG_
GRHCLR
SetG-Color_
RECURSION SEL+S On
R_SelOn_
Off
R_SelOff_
—
NormalG_
—
ThickG_
·····
BrokenThickG_
······
DotG_
—
ThinG
TYPE a
n
a
n
Type
a
n+1
a
n+1
Type
a
n+2
a
n+2
Type
n.a
n
..
n
n
a
n
a
n
a
n+1
a
n+1
a
n+2
a
n+2
b
n
b
n
b
n+1
b
n+1
b
n+2
b
n+2
c
n
c
n
c
n+1
c
n+1
c
n+2
c
n+2
Σ
a
n
Σ
a
n
Σ
a
n+1
Σ
a
n+1
8-52
Σ
a
n+2
Σ
Σ
a
n+2
Σ
b
n
Σ
b
n
Σ
b
n+1
Σ
b
n+1
Σ
b
n+2
Σ
b
n+2
Σ
c
n
Σ
c
n
Σ
c
n+1
Σ
c
n+1
Σ
c
n+2
Σ
c
n+2
RANGE a
0
Sel_a
0
a
1
Sel_a
1
GRHCLR
SetG-Color_
K
-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
LIST List
List_
Lst
→
Mat
List
→
Mat(
Dim
Dim_
Fill(
Fill(
Seq
Seq(
Min
Min(
Max
Max(
Mean
Mean(
Med
Median(
Augment
Augment(
Sum
Sum_
Prod
Prod_
Cuml
Cuml_
%
Percent_
Δ
List
Δ
List_
MAT/VCT Mat
Mat_
Mat
→
Lst
Mat
→
List(
Det
Det_
Trn
Trn_
Augment
Augment(
Identity
Identity_
Dim
Dim_
Fill(
Fill(
Ref
Ref_
Rref
Rref_
Vct
Vct_
DotP(
DotP(
CrossP(
CrossP(
Angle(
Angle(
UnitV(
UnitV(
Norm(
Norm(
COMPLEX i
i
Abs
Abs_
Arg
Arg_
Conjg
Conjg_
ReP
ReP_
ImP
ImP_
'
r
∠
θ
'
r
∠
θ
θ
'
a+bi
'
a+bi
CALC Solve
Solve(
d/d
x
d/dx(
d
2
/d
x
2
d
2
/dx
2
(
∫
d
x
∫
∫
(
SolveN
SolveN(
FMin
FMin(
FMax
FMax(
Σ
(
Σ
Σ
(
log
a
b
log
a
b(
Int÷
_Int÷_
Rmdr
_Rmdr_
Simp
'
Simp_
STAT xˆ xˆ
yˆ yˆ
DIST *5 (zie pagina 8-57)
StdDev s
StdDev(
σ
StdDev_
σ
(
Var s
2
Variance(
σ
2
Variance_
σ
2
(
TEST *6 (zie pagina 8-57)
CONVERT*
7
(pagina 8-58)
''
LENGTH fm
[fm]
Å
[Å]
μm
[μm]
mm
[mm]
cm
[cm]
m
[m]
km
[km]
AU
[AU]
I.y.
[I.y.]
pc
[pc]
Mil
[Mil]
in
[in]
ft
[ft]
yd
[yd]
fath
[fath]
rd
[rd]
mile
[mile]
n mile
[n mile]
AREA cm²
[cm²]
m²
[m²]
ha
[ha]
km²
[km²]
in²
[in²]
ft²
[ft²]
yd²
[yd²]
acre
[acre]
mile²
[mile²]
VOLUME cm³
[cm³]
mL
[mL]
L
[L]
m³
[m³]
in³
[in³]
ft³
[ft³]
fl_oz(UK)
[fl_oz(UK)]
fl_oz(US)
[fl_oz(US)]
gal(US)
[gal(US)]
gal(UK)
[gal(UK)]
pt
[pt]
qt
[qt]
tsp
[tsp]
tbsp
[tbsp]
cup
[cup]
TIME ns
[ns]
μs
[μs]
ms
[ms]
8-53
s
[s]
min
[min]
h
[h]
day
[day]
week
[week]
yr
[yr]
s-yr
[s-yr]
t-yr
[t-yr]
TMPR
°
C
[
°
C]
K
[K]
°
F
[
°
F]
°
R
[
°
R]
VELOCITY m/s
[m/s]
km/h
[km/h]
knot
[knot]
ft/s
[ft/s]
mile/h
[mile/h]
MASS u
[u]
mg
[mg]
g
[g]
kg
[kg]
mton
[mton]
oz
[oz]
lb
[lb]
slug
[slug]
ton(short)
[ton(short)]
ton(long)
[ton(long)]
FORCE N
[N]
lbf
[lbf]
tonf
[tonf]
dyne
[dyne]
kgf
[kgf]
PRESSURE Pa
[Pa]
kPa
[kPa]
mmH
2
O
[mmH
2
O]
mmHg
[mmHg]
atm
[atm]
inH
2
O
[inH
2
O]
inHg
[inHg]
lbf/in²
[lbf/in²]
bar
[bar]
kgf/cm²
[kgf/cm²]
ENERGY eV
[eV]
J
[J]
cal
th
[cal
th
]
cal
15
[cal
15
]
cal
IT
[cal
IT
]
kcal
th
[kcal
th
]
kcal
15
[kcal
15
]
kcal
IT
[kcal
IT
]
I-atm
[I-atm]
kW
•
h
[kW
•
h]
ft
•
lbf
[ft
•
lbf]
Btu
[Btu]
erg
[erg]
kgf
•
m
[kgf
•
m]
POWER W
[W]
cal
th
/s
[cal
th
/s]
hp
[hp]
ft
•
lbf/s
[ft
•
lbf/s]
Btu/min
[Btu/min]
HYPERBL sinh
sinh_
cosh
cosh_
tanh
tanh_
sinh
–1
sinh
–1
_
cosh
–1
cosh
–1
_
tanh
–1
tanh
–1
_
PROB x!
!
nPr
P
nCr
C
RAND Ran#
Ran#_
Int
RanInt#(
Norm
RanNorm#(
Bin
RanBin#(
List
RanList#(
Samp
RanSamp#(
P(
P(
Q(
Q(
R(
R(
t(
t(
NUMERIC Abs
Abs_
Int
Int_
Frac
Frac_
Rnd
Rnd
Intg
Intg_
RndFix
RndFix(
GCD
GCD(
LCM
LCM(
MOD
MOD(
MOD_Exp
MOD_Exp(
ANGLE
° °
°
r
r
g
g
°
’ ’’
Pol(
Pol(
Rec(
Rec(
'
DMS
'
DMS
ENG-SYM m
m
μμ
n
n
p
p
f
f
k
k
M
M
G
G
T
T
P
P
E
E
PICTURE Store
StoPict_
Recall
RclPict_
OPEN *8 (zie pagina 8-58)
FUNCMEM fn
fn
LOGIC And
_And_
Or
_Or_
Not
Not_
Xor
Xor_
CAPTURE Recall
RclCapt_
FINANCE SIMPLE SI
Smpl_SI(
SFV
Smpl_SFV(
COMPND n
Cmpd_n(
8-54
I%
Cmpd_I%(
PV
Cmpd_PV(
PMT
Cmpd_PMT(
FV
Cmpd_FV(
CASH NPV
Cash_NPV(
IRR
Cash_IRR(
PBP
Cash_PBP(
NFV
Cash_NFV(
AMORTZN BAL
Amt_BAL(
INT
Amt_INT(
PRN
Amt_PRN(
Σ
INT
Amt_
Σ
INT(
Σ
PRN
Amt_
Σ
PRN(
CONVERT EFF
Cnvt_EFF(
APR
Cnvt_APR(
COST Cost
Cost(
Sell
Sell(
Margin
Margin(
DAYS PRD
Days_Prd(
BOND PRC
Bond_PRC(
YLD
Bond_YLD(
J
-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
V-WIN X min
Xmin
max
Xmax
scale
Xscl
dot
Xdot
Ymin
Ymin
max
Ymax
scale
Yscl
T,
θ
min
T
θ
θ
min
max
T
θ
max
pitch
T
θ
ptch
R-X min
RightXmin
max
RightXmax
scale
RightXscl
dot
RightXdot
R-Y min
RightYmin
max
RightYmax
scale
RightYscl
R-T,
θ
min
RightT
θ
min
max
RightT
θ
max
pitch
RightT
θ
ptch
FACTOR Xfct
Xfct
Yfct
Yfct
STAT X n
n
x
x
Σ
x
Σ
x
Σ
x
2
Σ
x
2
σ
x
σ
x
sx
s
x
minX
minX
maxX
maxX
Y
y
y
Σ
y
Σ
y
Σ
y
2
Σ
y
2
Σ
xy
Σ
xy
σ
y
σ
σ
y
sy
s
y
minY
minY
maxY
maxY
GRAPH a
a
b
b
c
c
d
d
e
e
r
r
r
2
r
2
MSe
MSe
Q
1
Q
1
Med
Med
Q
3
Q
3
Mod
Mod
Start
H_Start
Pitch
H_pitch
PTS x
1
x
1
y
1
y
1
x
2
x
2
y
2
y
2
x
3
x
3
y
3
y
3
INPUT n
n
x
x
sx s
x
n
1
n1
n
2
n2
x
1
x
1
x
2
x
2
sx
1
s
x1
sx
2
s
x2
sp s
p
RESULT *9 (zie pagina 8-58)
GRAPH Y
Y
r
r
Xt
Xt
Yt
Yt
X
X
DYNA Start
D_Start
End
D_End
Pitch
D_pitch
TABLE Start
F_Start
End
F_End
Pitch
F_pitch
Result
F_Result
RECURSION FORMULA a
n
a
n
a
n+1
a
n+1
a
n+2
a
n+2
b
n
b
n
b
n+1
b
n+1
b
n+2
b
n+2
C
n
c
n
C
n+1
c
n+1
C
n+2
c
n+2
RANGE Start
R_Start
End
R_End
a
0
a
0
a
1
a
1
8-55
a
2
a
2
b
0
b
0
b
1
b
1
b
2
b
2
C
0
c
0
C
1
c
1
C
2
c
2
a
n
Start
a
n
Start
b
n
Start
b
n
Start
C
n
Start
c
n
Start
Result
R_Result
EQUATION SimRes
Sim_Result
SimCoef
Sim_Coef
PlyRes
Ply_Result
PlyCoef
Ply_Coef
FINANCE n
n
I%
I%
PV
PV
PMT
PMT
FV
FV
P/Y
P/Y
C/Y
C/Y
Str
Str_
!J
(PRGM)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
COMMAND If
If_
Then
Then_
Else
Else_
IfEnd
IfEnd
For
For_
To
_To_
Step
_Step_
Next
Next
While
While_
WEnd
WhileEnd
Do
Do
LpWhile
LpWhile_
CONTROL Prog
Prog_
Return
Return
Break
Break
Stop
Stop
JUMP Lbl
Lbl_
Goto
Goto_
⇒ ⇒
⇒
Isz
Isz_
Dsz
Dsz_
Menu
Menu_
?
?
^^
CLEAR Text
ClrText
Graph
ClrGraph
List
ClrList_
Mat
ClrMat_
Vct
ClrVct_
DISPLAY Stat
DrawStat
Graph
DrawGraph
Dyna
DrawDyna
FUNCTAB Table
DispF-Tbl
Gph-Con
DrawFTG-Con
Gph-Plt
DrawFTG-Plt
RECRTAB Table
DispR-Tbl
Phase
PlotPhase
Web
DrawWeb_
a
n
-Cn
DrawR-Con
Σ
a-Cn
DrawR
Σ
Σ
-Con
a
n
-Pl
DrawR-Plt
Σ
a-Pl
DrawR
Σ
-Plt
RELATNL =
=
≠≠
≠
>
>
<
<
≥≥
≥
≤≤
≤
I/O Locate
Locate_
Getkey
Getkey
Send
Send(
Receive
Receive(
S38k
Send38k_
R38k
Receive38k_
Open
OpenComport38k
Close
CloseComport38k
:
:
STR Join
StrJoin(
Len
StrLen(
Cmp
StrCmp(
Src
StrSrc(
Left
StrLeft(
Right
StrRight(
Mid
StrMid(
E
→
S
Exp
'
Str(
Exp
Exp(
Upr
StrUpr(
Lwr
StrLwr(
Inverse
StrInv(
Shift
StrShift(
Rotate
StrRotate(
!m
(SET UP)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
ANGLE Deg
Deg
Rad
Rad
Gra
Gra
COORD On
CoordOn
Off
CoordOff
GRID On
GridOn
Off
GridOff
Line
GridLine
AXES On
AxesOn
Off
AxesOff
Scale
AxesScale
LABEL On
LabelOn
Off
LabelOff
DISPLAY Fix
Fix_
Sci
Sci_
Norm
Norm_
8-56
ENG On
EngOn
Off
EngOff
Eng
Eng
SKT/LIN —
S-L-Normal
—
S-L-Thick
·····
S-L-Broken
······
S-L-Dot
—
S-L-Thin
DRAW Connect
G-Connect
Plot
G-Plot
DERIV On
DerivOn
Off
DerivOff
BACK None
BG-None
Pict
BG-Pict_
OPEN *8 (zie pagina 8-58)
FUNC On
FuncOn
Off
FuncOff
SIMUL On
SimulOn
Off
SimulOff
SGV-WIN Auto
S-WindAuto
Manual
S-WindMan
LIST File
File_
LOCUS On
LocusOn
Off
LocusOff
TBL-VAR Range
VarRange
List
VarList_
Σ
DISP On
Σ
Σ
dispOn
Off
Σ
dispOff
RESID None
Resid-None
List
Resid-List_
COMPLEX Real
Real
a+bi
a+bi
r
∠
θ
r
∠
θ
FRAC d/c
d/c
ab/c
ab/c
Y=SPEED Norm
Y=DrawSpeedNorm
High
Y=DrawSpeedHigh
DATE 365
DateMode365
360
DateMode360
PMT Begin
PmtBgn
End
PmtEnd
PERIODS Annual
PeriodsAnnual
Semi
PeriodsSemi
INEQ Intsect
IneqTypeIntsect
Union
IneqTypeUnion
SIMP Auto
SimplfyAuto
Manual
SimplfyMan
Q1Q3 Std
Q1Q3TypeStd
OnData
Q1Q3TypeOnData
P/L-CLR
Plot/Line-Color_
!
-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
ZOOM Factor
Factor_
Auto
ZoomAuto
V-WIN V-Win
ViewWindow_
Store
StoV-Win_
Recall
RclV-Win_
SKETCH Cls
Cls
Tangent
Tangent_
Norm
Normal_
Inverse
Inverse_
GRAPH Y=
Graph_Y=
r=
Graph_r=
Param
Graph(X,Y)=(
x=c
Graph_X=
G·
∫
dX
Graph_
∫
∫
Y>
Graph_Y>
Y<
Graph_Y<
Y
≥
Graph_Y
≥
Y
≤
Graph_Y
≤
X>
Graph_X>
X<
Graph_X<
X
≥
Graph_X
≥
X
≤
Graph_X
≤
PLOT Plot
Plot_
PlotOn
PlotOn_
PlotOff
PlotOff_
PlotChg
PlotChg_
LINE Line
Line
F-Line
F-Line_
Circle
Circle_
Vertical
Vertical_
Horz
Horizontal_
Text
Text_
PIXEL On
PxlOn_
Off
PxlOff_
Pxlchg
PxlChg_
Test
PxlTest(
STYLE —
SketchNormal_
—
SketchThick_
·····
SketchBroken_
······
SketchDot_
—
SketchThin_
!
f
(FORMAT)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
1:Color 1:Black
Black_
Command
2:Blue
Blue_
3:Red
Red_
4:Magenta
Magenta_
5:Green
Green_
6:Cyan
Cyan_
7:Yellow
Yellow_
9:Auto
ColorAuto_
A:Clear
ColorClr_
2:Paint 1:Normal
ColorNormal_
Command
2:Lighter
ColorLighter_
8-57
BASE-programma
4
(MENU)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
d~o d
d
h
h
b
b
o
o
LOGIC Neg
Neg_
Not
Not_
and
and
or
or
xor
xor
xnor
xnor
DISPLAY
'
Dec
'
Dec
'
Hex
'
Hex
'
Bin
'
Bin
'
Oct
'
Oct
!J
(PRGM)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
Prog
Prog_
JUMP Lbl
Lbl_
Goto
Goto_
⇒⇒
⇒
Isz
Isz_
Dsz
Dsz_
Menu
Menu_
?
?
^^
RELATNL =
=
≠≠
≠
>
>
<
<
≥≥
≥
≤≤
≤
:
:
!m
(SET UP)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
Dec
Dec
Hex
Hex
Bin
Bin
Oct
Oct
!
f
(FORMAT)-toets
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Opdracht
1:Black
Black_
2:Blue
Blue_
3:Red
Red_
4:Magenta
Magenta_
5:Green
Green_
6:Cyan
Cyan_
7:Yellow
Yellow_
Niveau 3 Niveau 4 Opdracht
*1 Exp ae
bx
Exp(ae^bx)
ab
x
Exp(ab^x)
*2 MARK
Square
Cross
Dot
STICK Length
StickLength
Horz
StickHoriz
%DATA %
%
Data
Data
None
None
COLOR LINK BothXY
ColorLinkX&Y
X&Freq
ColorLinkX&Freq
OnlyX
ColorLinkOnlyX
OnlyY
ColorLinkOnlyY
On
ColorLinkOn
Off
ColorLinkOff
*3 X ax+b
LinearReg(ax+b)
a+bx
LinearReg(a+bx)
*4 EXP ae
bx
ExpReg(a•e^bx)
ab
x
ExpReg(a•b^x)
*5 NORM Npd
NormPD(
Ncd
NormCD(
InvN
InvNormCD(
ttpd
tPD(
tcd
tCD(
Invt
InvTCD(
CHI Cpd
ChiPD(
Ccd
ChiCD(
InvC
InvChiCD(
FFpd
FPD(
Fcd
FCD(
InvF
InvFCD(
BINOMIAL Bpd
BinomialPD(
Bcd
BinomialCD(
InvB
InvBinomialCD(
POISSON Ppd
PoissonPD(
Pcd
PoissonCD(
InvP
InvPoissonCD(
GEO Gpd
GeoPD(
Gcd
GeoCD(
InvG
InvGeoCD(
HYPRGEO Hpd
HypergeoPD(
Hcd
HypergeoCD(
InvH
InvHyperGeoCD(
*6 Z 1-Sample
OneSampleZTest_
2-Sample
TwoSampleZTest_
1-Prop
OnePropZTest_
2-Prop
TwoPropZTest_
t1-Sample
OneSampleTTest_
2-Sample
TwoSampleTTest_
REG
LinRegTTest_
CHI GOF
ChiGOFTest_
2WAY
ChiTest_
F
TwoSampleFTest_
ANOVA 1WAYANO
OneWayANOVA_
2WAYANO
TwoWayANOVA_
8-58
*
7
Opdrachten voor metrieke omzetting
(opdrachten opgenomen in
K6( g) 1(CONVERT)) worden alleen
ondersteund wanneer de invoegtoepassing
Metric Conversion is geïnstalleerd
*
8
Door “OPEN” te selecteren verschijnt een
dialoogvenster waarin een beeldbestand kan
worden opgegeven. Hier wordt de locatie in
het geheugen (mapnaam en bestandnaam)
van de betreffende afbeelding ingevoerd.
Bijvoorbeeld: "Pict\Pict01.g3p".
Niveau 3 Niveau 4 Opdracht
*9 TEST p
p
z
z
t
t
Chi
2
F
F
pˆ
pˆ
pˆ
1
pˆ
1
pˆ
2
pˆ
2
df
df
se
s
e
r
r
r
2
r
2
pa
pa
Fa
Fa
Adf
Adf
SSa
SSa
MSa
MSa
pb
pb
Fb
Fb
Bdf
Bdf
SSb
SSb
MSb
MSb
pab
pab
Fab
Fab
ABdf
ABdf
SSab
SSab
MSab
MSab
Edf
Edf
SSe
SSe
MSe
MSe
INTR Lower
Lower
Upper
Upper
pˆ
pˆ
pˆ
1
pˆ
1
pˆ
2
pˆ
2
df
df
DIST p
p
xInv
xInv
x1Inv
x1Inv
x2Inv
x2Inv
zLow
zLow
zUp
zUp
tLow
tLow
tUp
tUp
8-59
8. Wetenschappelijke CASIO-specifieke
functieopdrachten ⇔ Tekstconversietabel
In onderstaande tabel staan de speciale tekststrings en de bijbehorende opdrachten wanneer
programma’s en tekstbestanden over en weer worden geconverteerd. Zie voor meer
informatie over het converteren tussen programma’s en tekstbestanden “Programma’s en
tekstbestanden converteren” (pagina 8-7).
Belangrijk!
• Bij het converteren van programma’s met onderstaande opdrachten ontstaan tekststrings
met liggende streepjes (_) aan het begin en eind, zoals afgebeeld in onderstaande tabel.
- Een opdracht tussen dubbele aanhalingstekens (" ")
- Een opdracht in een commentaarregel, d.w.z. een regel die begint met een enkel
aanhalingsteken (')
Merk op dat alfanumerieke tekens in een programma die geen opdrachten zijn en die
tussen dubbele aanhalingstekens staan (" ") of in een commentaarregel, worden naar het
tekstbestand overgezet in de vorm die ze hebben.
Voorbeeld:
In het programma: In het tekstbestand (na conversie):
"
"
˝ _Theta_ ˝
"Theta"*
1
˝ Theta ˝
"T max"*
2
˝ _TThetamax_ ˝
"TThetamax"*
1
˝ TThetamax ˝
"or"*
3
˝ _or_ ˝
"or"*
1
˝ or ˝
*
1
Non-opdracht alfanumerieke tekens
*
2
V-Window T max-opdracht
*
3
Logische operator or
Bij de conversie van een tekstbestand naar een programma worden de speciale tekenreeksen
omgezet naar overeenkomstige opdrachten, zoals hierboven afgebeeld.
• Bij het converteren van een programma dat speciale tekens bevat via 6(CHAR) bij
het bewerken van het programma op de rekenmachine, dan worden de speciale tekens
geconverteerd naar tekenreekscodes zoals hieronder afgebeeld.
Voorbeeld:
In het
programma:
In het tekstbestand (na conversie):
λ
#E54A
#E5A5
1
#E5F0
#E641
`
#E69C
⇔
#E6D6
Deze codes staan niet in de tabellen op pagina’s 8-60 t/m 8-65.
8-60
Opdracht
Tekst
f
femto
p
pico
n
nano
μ
micro
m
milli
k
kilo
M
Mega
G
Giga
T
Tera
P
Peta
E
Exa
^
Disps
↵
(CR)
→
->
E
Exp
≤
<=
≠
<>
≥
>=
⇒
=>
f
1
f1
f
2
f2
f
3
f3
f
4
f4
f
5
f5
f
6
f6
a
&HA
b
&HB
c
&HC
d
&HD
e
&HE
f
&HF
!
Char!
"
˝
#
#
$$
%%
&&
'
’
(
(
)
)
½½½
+
++
, ,
-
Char-
.
.
/
//
0
0
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
Opdracht
Tekst
7
7
8
8
9
9
:
:
; ;
<
<
=
=
>
>
?
?
@
@
A
A
B
B
C
C
D
D
E
E
F
F
G
G
H
H
I
I
J
J
K
K
L
L
M
M
N
N
O
O
P
P
Q
Q
R
R
S
S
T
T
U
U
V
V
W
W
X
X
Y
Y
Z
Z
[
[
\
¥
]
]
^
^^
_
_
'
`
a
a
b
b
c
c
d
d
e
e
f
f
g
g
h
h
i
i
j
j
k
k
l
l
Opdracht
Tekst
m
m
n
n
o
o
p
p
q
q
r
r
s
s
t
t
u
u
v
v
w
w
x
x
y
y
z
z
{
{
|
|
}
}
~
˜
Pol(
Pol(
sin sin
cos cos
tan tan
h
&h
ln ln
'
Sqrt
-
(-)
P
nPr
+
+
xnor
xnor
2
^<2>
dms
∫(
Integral(
Mod
Mod
Σx
2
Sigmax^2
x
X
sin
1
sin^-1
cos
1
cos^-1
tan
1
tan^-1
d
&d
log log
3
'
Cbrt
Abs Abs
c
nCr
−
xor
xor
1
^<-1>
°
deg
Med
Med
Σx
Sigmax
Rec(
Rec(
sinh sinh
cosh cosh
tanh tanh
o
&o
* “ ” in de volgende tabellen geeft een spatie aan.
8-61
Opdracht
Tekst
e^ e^
Int Int
Not Not
^
^
×
½
or
or
!
!
r
rad
minY
minY
minX
minX
n
Statn
sinh
1
sinh^−1
cosh
1
cosh^−1
tanh
1
tanh^−1
b
&b
10
(10)
Frac Frac
Neg Neg
x
'
Xrt
÷
/
and
and
{
frac
g
gra
maxY
maxY
maxX
maxX
∑y
2
Sigmay2
Ans
Ans
Ran#
Ran#
x¯
x-bar
y¯
y-bar
σx
sigmax
sx
Sx
σx
sigmay
sy
Sy
a
Regression_a
b
Regression_b
r
Regression_r
x
^
x-hat
y
^
y-hat
r
<r>
Theta
∑y
Sigmay
π
pi
Cls
Cls
Rnd
Rnd
Dec
&D
Hex
&H
Bin
&B
Oct
&O
@D8
Norm Norm
Deg
Deg
Rad
Rad
Gra
Gra
Eng
Eng
Opdracht
Tekst
Intg Intg
∑xy
Sigmaxy
Plot Plot
Line
Line
Lbl Lbl
Fix Fix
Sci Sci
Dsz Dsz
Isz Isz
Factor Factor
ViewWindow ViewWindow
Goto Goto
Prog Prog
GraphY= GraphY=
Graph
GraphIntegral
GraphY> GraphY>
GraphY< GraphY<
GraphY≥
GraphY>=
GraphY≤
GraphY<=
Graphr= Graphr=
Graph(X,Y)=( Graph(X,Y)=(
, Para,
P(
ProbP(
Q(
ProbQ(
R(
ProbR(
t(
Probt(
Xmin
Xmin
Xmax
Xmax
Xscl
Xscl
Ymin
Ymin
Ymax
Ymax
Yscl
Yscl
T
min
TThetamin
T
max
TThetamax
T
ptch
TThetaptch
Xfct
Xfct
Yfct
Yfct
DStart DStart
DEnd DEnd
Dpitch Dpitch
RightXmin
RightXmin
RightXmax
RightXmax
RightXscl
RightXscl
RightYmin
RightYmin
RightYmax
RightYmax
RightYscl
RightYscl
RightT
min
RightTThetamin
RightT
max
RightTThetamax
RightT
ptch
RightTThetaptch
StdDev_σ(
StdDev_sigma(
Variance_σ
2
(
Variance_sigma^2(
c
Regression_c
d
Regression_d
e
Regression_e
Max(
Max(
Opdracht
Tekst
Det Det
Arg Arg
Conjg Conjg
ReP ReP
ImP ImP
d/d
x(
d/dx(
d
2
/dx
2
(
d^2/dx^2(
Solve(
Solve(
Σ(
Sigma(
FMin(
FMin(
FMax(
FMax(
Seq(
Seq(
Min(
Min(
Mean(
Mean(
Median(
Median(
SolveN(
SolveN(
Red Red
Blue Blue
Green Green
MOD(
MOD(
MOD_Exp(
MOD_Exp(
GCD(
GCD(
LCM(
LCM(
StdDev(
StdDev(
Variance(
Variance(
Mat Mat
Trn Trn
½Row ½Row
½Row+ ½Row+
Row+ Row+
Swap Swap
Dim Dim
Fill(
Fill(
Identity Identity
Augment(
Augment(
List→Mat(
List->Mat(
Mat→List(
Mat->List(
Sum Sum
Prod Prod
Percent Percent
Cuml Cuml
i
Imaginary
List List
ΔList
Dlist
∞
Infinity
∠
Angle
Ref Ref
Rref Rref
'
Conv
SimCoef SimCoef
PlyCoef PlyCoef
SimResult SimResult
PlyResult PlyResult
n
Financialn
I%
FinancialI%
8-62
Opdracht
Tekst
PV
FinancialPV
PMT
FinancialPMT
FV
FinancialFV
List1
List1
List2
List2
List3
List3
List4
List4
List5
List5
List6
List6
Q
1
Q1
Q
3
Q3
x
1
x1
y
1
y1
x
2
x2
y
2
y2
x
3
x3
y
3
y3
Vct Vct
logab(
logab(
RndFix(
RndFix(
RanInt#(
RanInt#(
RanList#(
RanList#(
RanBin#(
RanBin#(
RanNorm#(
RanNorm#(
RanSamp#(
RanSamp#(
Σa
n
Sigmaan
Σb
n
Sigmabn
Σc
n
Sigmacn
Getkey
Getkey
FResult FResult
FStart FStart
FEnd FEnd
Fpitch Fpitch
RResult RResult
RStart RStart
REnd REnd
HStart HStart
Hpitch Hpitch
'Simp
>Simp
a
n
an
a
n
+
1
an+1
a
n
+
2
an+2
n
Subscriptn
a
0
a0
a
1
a1
a
2
a2
b
n
bn
b
n
+
1
bn+1
b
n
+
2
bn+2
b
0
b0
b
1
b1
b
2
b2
a
n
Start
anStart
b
n
Start
bnStart
AndAnd
Opdracht
Tekst
OrOr
NotNot
XorXor
Σa
n
+
1
Sigmaan+1
Σb
n
+
1
Sigmabn+1
Σc
n
+
1
Sigmacn+1
Σa
n
+
2
Sigmaan+2
Σb
n
+
2
Sigmabn+2
Σc
n
+
2
Sigmacn+2
Int÷Int/
RmdrRmdr
Fa
Fa
n1
n1
n2
n2
x¯1
x-bar1
x¯2
x-bar2
sx1
sx1
sx2
sx2
sp
Sxp
pˆ
p-hat
pˆ1
p-hat1
pˆ2
p-hat2
Lower
Lower
Upper
Upper
P/Y
P/Year
C/Y
C/Year
Fb
Fb
F
F-Value
z
z-Value
p
p-Value
t
t-Value
se
se
χ
2
x^2
r
2
r^2
Adf
Adf
Edf
Edf
df
df
SSa
SSa
MSa
MSa
SSe
SSe
MSe
MSe
Fab
Fab
Bdf
Bdf
ABdf
ABdf
pa
pa
pb
pb
pab
pab
CellSum(
CellSum(
CellProd(
CellProd(
CellMin(
CellMin(
CellMax(
CellMax(
CellMean(
CellMean(
CellMedian(
CellMedian(
CellIf(
CellIf(
Y
GraphY
Opdracht
Tekst
r
Graphr
Xt
GraphXt
Yt
GraphYt
X
GraphX
SSb
SSb
SSab
SSab
MSb
MSb
MSab
MSab
[ns]
[ns]
[
s]
[micros]
[ms]
[ms]
[s]
[s]
[min]
[min]
[h]
[h]
[day]
[day]
[week]
[week]
[yr]
[yr]
[s-yr]
[s-yr]
[t-yr]
[t-yr]
[
C]
[Centigrade]
[K]
[Kel]
[
F]
[Fahrenheit]
[
R]
[Rankine]
[u]
[u]
[g]
[g]
[kg]
[kg]
[lb]
[lb]
[oz]
[oz]
[slug]
[slug]
[ton(short)]
[ton(short)]
[ton(long)]
[ton(long)]
[mton]
[mton]
[l-atm]
[l-atm]
[ft·lbf]
[ftlbf]
[calIT]
[calIT]
[calth]
[calth]
[Btu]
[Btu]
[kW·h]
[kWh]
[kgf·m]
[kgfm]
[Pa]
[Pa]
[kPa]
[kPa]
[bar]
[bar]
[mmH
2
O]
[mmH2O]
[mmHg]
[mmHg]
[inH
2
O]
[inH2O]
[inHg]
[inHg]
[lbf/in
2
]
[lbf/in^2]
[kgf/cm
2
]
[kgf/cm^2]
[atm]
[atm]
[dyne]
[dyne]
[N]
[New]
[kgf]
[kgf]
[lbf]
[lbf]
[tonf]
[tonf]
[fm]
[fm]
8-63
Opdracht
Tekst
[mm]
[mm]
[cm]
[cm]
[m]
[m]
[km]
[km]
[Mil]
[Mil]
[in]
[in]
[ft]
[ft]
[yd]
[yd]
[fath]
[fath]
[rd]
[rd]
[mile]
[mile]
[nmile]
[n_mile]
[acre]
[acre]
[ha]
[ha]
[cm
2
]
[cm^2]
[m
2
]
[m^2]
[km
2
]
[km^2]
[in
2
]
[in^2]
[ft
2
]
[ft^2]
[yd
2
]
[yd^2]
[mile
2
]
[mile^2]
[m/s]
[m/s]
[km/h]
[km/h]
[ft/s]
[ft/s]
[mile/h]
[mile/h]
[knot]
[knot]
[mL]
[mL]
[L]
[Lit]
[tsp]
[tsp]
[cm
3
]
[cm^3]
[m
3
]
[m^3]
[tbsp]
[tbsp]
[in
3
]
[in^3]
[ft
3
]
[ft^3]
[fl_oz(UK)]
[fl_oz(UK)]
[fl_oz(US)]
[fl_oz(US)]
[cup]
[cup]
[pt]
[pt]
[qt]
[qt]
[gal(US)]
[gal(US)]
[gal(UK)]
[gal(UK)]
[
m]
[microm]
[mg]
[mg]
[A]
[Ang]
[AU]
[AstU]
[l.y.]
[l.y.]
[pc]
[pc]
[ft·lbf/s]
[ftlbf/s]
[calth/s]
[calth/s]
[hp]
[hp]
[Btu/min]
[Btu/min]
[W]
[Wat]
[eV]
[eV]
[erg]
[erg]
[J]
[Jou]
Opdracht
Tekst
[cal
15
]
[cal15]
[kcal
15
]
[kcal15]
[kcalth]
[kcalth]
[kcalIT]
[kcalIT]
If If
Then Then
Else Else
IfEnd
IfEnd
For For
ToTo
StepStep
Next
Next
While While
WhileEnd
WhileEnd
Do
Do
LpWhile LpWhile
Return
Return
Break
Break
Stop
Stop
Locate Locate
Send(
Send(
Receive(
Receive(
OpenComport38k
OpenComport38k
CloseComport38k
CloseComport38k
Send38k Send38k
Recieve38k Recieve38k
ClrText
ClrText
ClrGraph
ClrGraph
ClrList
ClrList
LinearReg(a+bx)
LinearReg(a+bx)
S-L-Normal
S-L-Normal
S-L-Thick
S-L-Thick
S-L-Broken
S-L-Broken
S-L-Dot
S-L-Dot
DrawGraph
DrawGraph
PlotPhase PlotPhase
DrawDyna
DrawDyna
DrawStat
DrawStat
DrawFTG-Con
DrawFTG-Con
DrawFTG-Plt
DrawFTG-Plt
DrawR-Con
DrawR-Con
DrawR-Plt
DrawR-Plt
DrawRΣ-Con
DrawRSigma-Con
DrawRΣ-Plt
DrawRSigma-Plt
DrawWeb DrawWeb
NormalG NormalG
ThickG ThickG
BrokenThickG
BrokenThickG
DispF-Tbl
DispF-Tbl
DispR-Tbl
DispR-Tbl
SimplifyAuto
SimplifyAuto
SimplifyMan
SimplifyMan
NPPlot
NPPlot
Sinusoidal
Sinusoidal
SinReg SinReg
Opdracht
Tekst
Logistic
Logistic
LogisticReg LogisticReg
Pie
Pie
Bar
Bar
DotG
DotG
1-Variable 1-Variable
2-Variable 2-Variable
LinearReg(ax+b)
LinearReg(ax+b)
Med-MedLine Med-MedLine
QuadReg QuadReg
CubicReg CubicReg
QuartReg QuartReg
LogReg LogReg
ExpReg(a·e^bx)
ExpReg(ae^bx)
PowerReg PowerReg
S-Gph1 S-Gph1
S-Gph2 S-Gph2
S-Gph3 S-Gph3
Square
Square
Cross
Cross
Dot
Dot
Scatter
Scatter
xyLine
xyLine
Hist
Hist
MedBox
MedBox
N-Dist
N-Dist
Broken
Broken
Linear
Linear
Med-Med
Med-Med
Quad
Quad
Cubic
Cubic
Quart
Quart
Log
Log
Exp(a·e^bx)
Exp(ae^bx)
Power
Power
ExpReg(a·b^x)
ExpReg(ab^x)
S-WindAuto
S-WindAuto
S-WindMan
S-WindMan
GraphX= GraphX=
Y=Type
Y=Type
r=Type
r=Type
ParamType
ParamType
X=Type
X=Type
X>Type
X>Type
X<Type
X<Type
Y>Type
Y>Type
Y<Type
Y<Type
YtType
Y>=Type
YsType
Y<=Type
XtType
X>=Type
XsType
X<=Type
G-Connect
G-Connect
G-Plot
G-Plot
Resid-None
Resid-None
Resid-List Resid-List
8-64
Opdracht
Tekst
BG-None
BG-None
BG-Pict BG-Pict
GridOff
GridOff
GridLine
GridLine
GridOn
GridOn
Exp(a·b^x)
Exp(a^bx)
DVar DVar
Q1Q3TypeStd
Q1Q3TypeStd
VarRange
VarRange
Q1Q3TypeOnData
Q1Q3TypeOnData
SketchNormal
SketchNormal
SketchThick SketchThick
SketchBroken
SketchBroken
SketchDot SketchDot
a
n
Type
anType
a
n
+
1
Type
an+1Type
a
n
+
2
Type
an+2Type
StoPict StoPict
RclPict RclPict
StoGMEM StoGMEM
RclGMEM RclGMEM
StoV-Win StoV-Win
RclV-Win RclV-Win
% Display%
Data
DisplayData
Menu Menu
RclCapt
RclCapt
Tangent Tangent
Normal Normal
Inverse Inverse
Vertical Vertical
Horizontal Horizontal
Text Text
Circle Circle
F-Line F-Line
PlotOn PlotOn
PlotOff PlotOff
PlotChg PlotChg
PxlOn PxlOn
PxlOff PxlOff
PxlChg PxlChg
PxlTest(
PxlTest(
SortA(
SortA(
SortD(
SortD(
VarList1
VarList1
VarList2
VarList2
VarList3
VarList3
VarList4
VarList4
VarList5
VarList5
VarList6
VarList6
File1
File1
File2
File2
File3
File3
File4
File4
File5
File5
Opdracht
Tekst
File6
File6
Y=DrawSpeedNorm
Y=DrawSpeedNorm
Y=DrawSpeedHigh
Y=DrawSpeedHigh
FuncOn
FuncOn
SimulOn
SimulOn
AxesOn
AxesOn
CoordOn
CoordOn
LabelOn
LabelOn
DerivOn
DerivOn
LocusOn
LocusOn
ΣdispOn
SigmadispOn
GSelOn GSelOn
TSelOn TSelOn
DSelOn DSelOn
RSelOn RSelOn
DrawOn
DrawOn
ab/c
ab/c
d/c
d/c
FuncOff
FuncOff
SimulOff
SimulOff
AxesOff
AxesOff
CoordOff
CoordOff
LabelOff
LabelOff
DerivOff
DerivOff
LocusOff
LocusOff
ΣdispOff
SigmadispOff
GSelOff GSelOff
TSelOff TSelOff
DSelOff DSelOff
RSelOff R
SelOff
DrawOff
DrawOff
'Dec
>&D
'Hex
>&H
'Bin
>&B
'Oct
>&O
'DMS
>DMS
'a+b
i
>a+bi
'r∠
>re^Theta
Real
Real
a+b
i
a+bi
r∠
re^Theta
EngOn
EngOn
EngOff
EngOff
Sela
0
Sela0
Sela
1
Sela1
c
n
cn
c
n
+
1
cn+1
c
n
+
2
cn+2
c
0
c0
c
1
c1
c
2
c2
c
n
Start
CnStart
IneqTypeIntsect
IneqTypeIntsect
f
n
fn
File File
Opdracht
Tekst
VarList VarList
ClrMat ClrMat
ZoomAuto
ZoomAuto
Xdot
Xdot
RightXdot
R-Xdot
DrawDistNorm
DrawDistNorm
DrawDistT DrawDistT
DrawDistChi DrawDistChi
DrawDistF DrawDistF
None
None
StickLength
StickLength
StickHoriz
StickHoriz
IneqTypeUnion
IneqTypeUnion
GraphX> GraphX>
GraphX< GraphX<
GraphX≥
GraphX>=
GraphX≤
GraphX<=
StrJoin(
StrJoin(
StrLen(
StrLen(
StrCmp(
StrCmp(
StrSrc(
StrSrc(
StrLeft(
StrLeft(
StrRight(
StrRight(
StrMid(
StrMid(
Exp'Str(
Exp>Str(
Exp(
Exp(
StrUpr(
StrUpr(
StrLwr(
StrLwr(
StrInv(
StrInv(
StrShift(
StrShift(
StrRotate(
StrRotate(
ClrVct ClrVct
Str Str
CrossP(
CrossP(
DotP(
DotP(
Norm(
Norm(
UnitV(
UnitV(
Angle(
Angle(
ColorAuto ColorAuto
ColorLighter
ColorLighter
ColorLinkX&Y
ColorLinkX&Y
ColorLinkOnlyX
ColorLinkOnlyX
ColorLinkOnlyY
ColorLinkOnlyY
ColorLinkOn
ColorLinkOn
ColorLinkOff
ColorLinkOff
ColorNormal ColorNormal
ERROR
ERROR
BLANK
BLANK
ColorClr ColorClr
ColorLinkX&Freq
ColorLinkX&Freq
NormPD(
NormPD(
NormCD(
NormCD(
InvNormCD(
InvNormCD(
tPD(
tPD(
tCD(
tCD(
8-65
Opdracht
Tekst
InvTCD(
InvTCD(
ChiPD(
ChiPD(
ChiCD(
ChiCD(
InvChiCD(
InvChiCD(
FPD(
FPD(
FCD(
FCD(
InvFCD(
InvFCD(
BinomialPD(
BinomialPD(
BinomialCD(
BinomialCD(
InvBinomialCD(
InvBinomialCD(
PoissonPD(
PoissonPD(
PoissonCD(
PoissonCD(
InvPoissonCD(
InvPoissonPD(
GeoPD(
GeoPD(
GeoCD(
GeoCD(
InvGeoCD(
InvGeoCD(
HypergeoPD(
HypergeoPD(
HypergeoCD(
HypergeoCD(
InvHypergeoCD(
InvHypergeoCD(
SetG-Color SetG-Color
Plot/Line-Color
Plot/Line-Color
AxesScale
AxesScale
Black Black
Magenta Magenta
Cyan Cyan
Yellow Yellow
Smpl_SI(
Smpl_SI(
Smpl_SFV(
Smpl_SFV(
Cmpd_n(
Cmpd_n(
Cmpd_I%( Cmpd_I%(
Cmpd_PV(
Cmpd_PV(
Cmpd_PMT(
Cmpd_PMT(
Cmpd_FV(
Cmpd_FV(
Cash_NPV(
Cash_NPV(
Cash_IRR(
Cash_IRR(
Cash_PBP(
Cash_PBP(
Cash_NFV(
Cash_NFV(
Amt_BAL(
Amt_BAL(
Amt_INT(
Amt_INT(
Amt_PRN(
Amt_PRN(
Amt_ΣINT(
Amt_SigmaINT(
Amt_ΣPRN(
Amt_SigmaPRN(
Cnvt_EFF(
Cnvt_EFF(
Cnvt_APR(
Cnvt_APR(
Cost(
Cost(
Sell(
Sell(
Margin(
Margin(
PmtEnd
PmtEnd
PmtBgn
PmtBgn
Bond_PRC(
Bond_PRC(
Bond_YLD(
Bond_YLD(
DateMode365
DateMode365
DateMode360
DateMode360
PeriodsAnnual
PeriodsAnnual
PeriodsSemi
PeriodsSemi
Opdracht
Tekst
Days_Prd(
Days_Prd(
OneSampleZTest
OneSampleZTest
TwoSampleZTest
TwoSampleZTest
OnePropZTest
OnePropZTest
TwoPropZTest
TwoPropZTest
OneSampleTTest
OneSampleTTest
TwoSampleTTest
TwoSampleTTest
LinRegTTest
LinRegTTest
ChiGOFTest
ChiGOFTest
ChiTest
ChiTest
TwoSampleFTest
TwoSampleFTest
OneWayANOVA
OneWayANOVA
TwoWayANOVA
TwoWayANOVA
x1InvN
x1InvN
x2InvN
x2InvN
xInv
xInv
SketchThin SketchThin
S-L-Thin
S-L-Thin
ThinG ThinG
zLow
zLow
zUp
zUp
tLow
tLow
tUp
tUp
Met OS versie 1.01 worden
de volgende opdrachten als
volgt omgezet.
Opdracht
Tekst
!
!!
2
^2
–1
^-1
a
n
an
b
n
bn
[K]
[K]
[N]
[N]
[L]
[L]
[A]
[A]
[AU]
[AU]
[W]
[W]
[J]
[J]
c
n
cn
E
^E
-
--
r
Gamma
8-66
9. Programmablad
• Controleer of het aantal vrije geheugenbytes voldoende is voor het programma.
Programmanaam Ontbinden in factoren
Beschrijving
Dit programma accepteert als invoer het natuurlijk getal A, deelt dit door B (2, 3, 5, 7, ...) om
de priemfactoren van A te vinden.
• Als de deling geen rest heeft, wordt het resultaat van de bewerking toegewezen aan A.
• Deze werkwijze wordt herhaald tot B > A.
Doel
Dit programma deelt een natuurlijk getal in factoren totdat alle priemfactoren zijn bepaald.
Voorbeeld ................... 462 = 2 × 3 × 7 × 11
egcw
w
ww
w
8-67
Program Name Ellipse
Beschrijving
Dit programma toont een getallentabel met de volgende waarden op basis van de invoer van
de brandpunten van een ellips, de som van de afstand tussen de meetkundige plaatsen en
brandpunten, en de afstand (stapgrootte) van X.
Y1: Coördinaten van de bovenhelft van de ellips
Y2: Coördinaten van de onderhelft van de ellips
Y3: Afstanden tussen rechtse brandpunt en meetkundige plaatsen
Y4: Afstanden tussen linkse brandpunt en meetkundige plaatsen
Y5: Som van Y3 en Y4
Daarna tekent het programma de brandpunten en waarden Y1 en Y2.
Doel
Dit programma toont dat de som van de afstanden tussen de meetkundige plaatsen en twee
brandpunten van een ellips gelijk zijn.
dw
baw
bw
w
9-1
Hoofdstuk 9 Spreadsheet
De spreadsheettoepassing biedt krachtige, mobiele spreadsheetfuncties.
Alle bewerkingen in dit hoofdstuk gebeuren in de modus Spreadsheet.
Opmerking
Als de capaciteit van het hoofdgeheugen tijdens een bewerking in de modus Spreadsheet
laag is, zal het geheugen een Memory ERROR weergeven. In dit geval verwijdert u bepaalde
invoergegevens of gegevens van de modus Memory om de beschikbare schijfruimte te
verhogen.
1. Basisfuncties en functiemenu van
Spreadsheet
Selecteer Spreadsheet in het hoofdmenu om een spreadsheetscherm te openen. Door over
te schakelen naar de modus Spreadsheet wordt automatisch een nieuw spreadsheetbestand,
“SHEET” genaamd, aangemaakt.
Op het spreadsheetscherm verschijnt een aantal cellen (vakken) die gegevens bevatten.
Bestandsnaam
Hier verschijnen zoveel
mogelijk tekens van de
bestandsnaam.
Kolomletters (A tot Z)
Rijnummers
(1 tot 999)
Celcursor
Invoervak
Hier verschijnt de inhoud van de cel waarop
de celcursor zich momenteel bevindt.
Wanneer meerdere cellen zijn geselecteerd,
geeft het invoervak het geselecteerde
celbereik aan.
Functiemenu
In een cel kunnen de volgende soorten gegevens worden ingevoerd.
Constanten Een constante is een waarde die vaststaat nadat de invoer is beëindigd. Een
constante kan een numerieke waarde zijn of een rekenformule (zoals 7+3, sin30,
A1×2, enzovoort) waar geen gelijkteken (=) voor staat.
Tekst Een tekenreeks die begint met een aanhalingsteken (") wordt beschouwd als
tekst.
Formule Een formule die begint met een gelijkteken (=), zoals =A1×2, wordt als zodanig
uitgevoerd.
Merk op dat complexe getallen niet worden ondersteund in de modus Spreadsheet.
9
9-2
Beperkingen voor de modus Spreadsheet
De maximale bestandsgrootte die door de modus Spreadsheet kan worden behandeld, is
30 kilobytes. De werkelijke maximale bestandsgrootte is echter afhankelijk van het soort
gegevens dat in de spreadsheet wordt ingevoerd en de ingestelde voorwaarden voor de
opmaak. Houd er rekening mee dat de maximale bestandsgrootte wijzigt in verhouding tot de
beschikbare ruimte van het hoofdgeheugen.
Beperkingen aangaande het gebruik van strips Spreadsheet in de modus eActivity
De gegevensopslagcapaciteit van het hoofdgeheugen is ongeveer 60 kilobytes. Ongeveer de
helft hiervan (iets minder dan 30 kilobytes) is de maximale hoeveelheid voor gegevensopslag
in de modus eActivity. Ongeveer de helft van het eActivity modus opslaggeheugen (iets
minder dan 15 kilobytes) is de maximale bestandsgrootte voor een spreadsheet in de modus
eActivity.
Hierdoor zijn er mogelijk beperkingen vanwege onvoldoende geheugencapaciteit wanneer
een strip Spreadsheet in een eActivity wordt ingevoegd en een spreadsheet bediening
wordt uitgevoerd. Hieronder ziet u voorbeelden van omstandigheden waarbij de maximale
bestandsgrootte wordt overschreden.
(1) Invoer van numerieke gegevens in spreadsheet cellen A1 tot en met A999, B1 tot en met
B999 en C1 tot en met C520.
In dit geval zal de strip Spreadsheet van de eActivity alleen de cellen A1 tot en met A999
en B1 tot en met B80 weergeven.
(2) Zonder gegevens in de spreadsheet in te voeren, de hieronder getoonde voorwaardelijke
opmaak toewijzen aan alle cellen A1 tot en met A999 en B1 tot en met B430.
- Voor “Type” kiest u “Expression (Uitdrukking)”.
- Voer de volgende uitdrukking in: B1=2 A1^3+3 A1^2+4 A1+5.
In dit geval zal de strip Spreadsheet van de eActivity alleen de cellen A1 tot en met A999
en B1 tot en met B410 weergeven.
k Functiemenu spreadsheetscherm
• {FILE} ... Toont het volgende submenu FILE.
• {NEW}/{OPEN}/{SAVE
•
AS}/{RECALCS}/{CSV}
• {EDIT} ... Toont het volgende submenu EDIT.
• {CUT}/{PASTE}/{COPY}/{CELL}/{JUMP}/{SEQ}/{FILL}/{SORTASC}/{SORTDES}
• PASTE verschijnt alleen vlak nadat CUT of COPY is uitgevoerd.
• {DELETE} ... Toont het volgende submenu DELETE.
• {ROW}/{COLUMN}/{ALL}
• {INSERT} ... Toont het volgende submenu INSERT.
• {ROW}/{COLUMN}
• {CLEAR} ... Toont het volgende submenu CLEAR.
• {CONTENT}/{FORMAT}/{ALL}
• {GRAPH} ... Toont het volgende menu GRAPH. (Zelfde als in de modus Statistics.)
• {GRAPH1}/{GRAPH2}/{
GRAPH3}/{SELECT}/{SET}
• {CALC} ... Toont het volgende menu CALC (statistische berekening). (Zelfde als in de modus
Statistics.)
• {1-VAR}/{2-VAR}/{REG}/{SET}
9-3
• {STORE} ... Toont het volgende submenu STORE.
• {VAR}/{LIST}/{FILE}/{MAT}/{VCT}
• {RECALL} ... Toont het volgende submenu RECALL.
• {LIST}/{FILE}/{MAT}/{VCT}
• {CONDIT} ... Toont het scherm met instellingen voor voorwaardelijke indeling.
• {COND1}/{COND2} ... Toont de schermen {Condition1}/{Condition2}.
Functiemenu gegevensinvoer
• {GRAB} ... Schakelt over naar de modus GRAB om een celnaam in te voeren.
• {$} ... Invoer absolute celopdracht ($).
• {:} ... Invoer celbereik (:).
• {If} ... Invoer opdracht CellIf(.
• {CELL} ... Toont een submenu om de volgende opdrachten in te voeren.
• CellMin(, CellMax(, CellMean(, CellMedian(, CellSum(, CellProd(
• {RELATNL} ... Toont een submenu om de volgende vergelijkingsoperatoren in te voeren.
• =, ≠, >, <, ≥, ≤
2. Basisberekeningen in spreadsheet
In dit gedeelte komen bewerkingen voor spreadsheetbestanden aan de orde, hoe u de cursor
verplaatst, een of meer cellen selecteert en gegevens invoert en bewerkt.
k Bewerkingen op spreadsheetbestanden
u Een nieuw bestand maken
1. Druk op 1(FILE)1(NEW).
2. Voer maximaal acht tekens in als bestandsnaam in het dialoogvenster dat verschijnt, en
druk vervolgens op w.
• Er wordt een nieuw bestand gemaakt en er verschijnt een leeg spreadsheet.
• Er wordt geen nieuw bestand gemaakt indien er al een bestand is met dezelfde naam die
wordt ingevoerd in stap 2. In plaats daarvan wordt het bestaande bestand geopend.
u Een bestand openen
1. Druk op 1(FILE)2(OPEN).
2. Gebruik in de bestandslijst die verschijnt, f en c om het gewenste bestand te selecteren
en druk vervolgens op w.
u Auto Save
In de modus Spreadsheet slaat u met Auto Save het geopende bestand automatisch op
wanneer het wordt bewerkt. U hoeft het dus nooit handmatig op te slaan.
9-4
u Een bestand opslaan onder een andere naam
1. Druk op 1(FILE)3(SAVE
•
AS).
2. Voer maximaal acht tekens in als nieuwe bestandsnaam in het dialoogvenster dat verschijnt,
en druk vervolgens op w.
• Indien er al een bestand bestaat met dezelfde naam die is ingevoerd in stap 2, verschijnt
er een melding met de vraag of u het bestaande bestand wilt vervangen. Druk op 1(Yes)
om het bestaande bestand te vervangen of 6(No) om het opslaan te annuleren en terug
te keren naar het dialoogvenster voor het invoeren van de bestandsnaam in stap 2.
u Een bestand wissen
1. Druk op 1(FILE)2(OPEN).
2. Gebruik in de bestandslijst die verschijnt, f en c om het gewenste bestand te
selecteren en druk vervolgens op 1(DELETE).
3. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om het bestand te wissen of 6(No)
om te annuleren zonder te wissen.
4. Druk op J om vanuit de bestandslijst terug te keren naar de spreadsheet.
• Als u een geopend bestand wist, wordt automatisch een nieuw bestand gemaakt met de
naam “SHEET” en verschijnt de spreadsheet.
k Gegevens versturen tussen een spreadsheet en CSV-bestanden
U kunt de inhoud importeren van een CSV-bestand dat is opgeslagen met deze rekenmachine
of dat vanaf een computer is verzonden naar een spreadsheet. U kunt ook de inhoud van een
spreadsheet opslaan als een CSV-bestand.
u De inhoud van een CSV-bestand importeren in een spreadsheet
1. Bereid het CSV-bestand voor dat u wilt importeren.
• Zie “Benodigdheden voor importeren CSV-bestanden” (pagina 3-18).
2. Druk op 1(FILE)5(CSV)1(LOAD).
• Druk op w in de volgende stap om alle gegevens in het spreadsheet te overschrijven met
de gegevens van het CSV-bestand.
3. In het dialoogvenster dat verschijnt gebruikt u f en c om het bestand te markeren dat u
wilt importeren, en vervolgens klikt u op w.
• De inhoud van het CSV-bestand wordt geïmporteerd in de opgegeven spreadsheet.
Belangrijk!
• Alle blanco gegevens in het CSV-bestand worden geïmporteerd als een lege cel.
• Er treedt een fout op zelfs als een CSV-bestand slechts één gegevensitem met een
tekenreeks bevat.
• Indien het CSV-bestand gegevens bevat die niet kunnen worden geconverteerd, wordt er
een foutmelding weergegeven waarin de plaats van het CSV-bestand wordt aangegeven
(bijvoorbeeld: rij 2, kolom 3) waar de gegevens die niet kunnen worden omgezet zich
bevinden.
• Wanneer wordt getracht een CSV-bestand te importeren met meer dan 26 kolommen of 999
rijen, verschijnt de melding dat de gegevensgrootte ongeldig is (Invalid Data Size).
9-5
u Spreadsheetinhoud opslaan als een CSV-bestand
1. Druk indien nodig op 1(FILE)4(RECALCS) om de spreadsheetinhoud opnieuw te
berekenen.
• Denk erom dat het opnieuw berekenen niet automatisch wordt uitgevoerd wanneer u de
spreadsheetinhoud opslaat in een CSV-bestand. Let erop dat u de herberekening uitvoert
als de spreadsheet een formule bevat die begint met een gelijkteken (=). Zie “Een formule
invoeren in een cel” (pagina 9-10) voor meer informatie.
• Formules worden niet in het CSV-bestand opgeslagen. Er worden alleen
berekeningsresultaten opgeslagen.
• Alle ERROR-celgegevens in de spreadsheet worden opgeslagen als blanco gegevens.
2. Druk op 1(FILE)5(CSV)2(SAVE
•
AS).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
3. Selecteer de map waarin u het CSV-bestand wilt opslaan.
• Markeer “ROOT” om het CSV-bestand op te slaan in de rootdirectory.
• Als u het CSV-bestand wilt opslaan in een map, selecteert u de gewenste map met f en
c en drukt u op 1(OPEN).
4. Druk op 1(SAVE
•
AS).
5. Voer maximaal acht tekens in voor de bestandsnaam en druk op w.
• Voor informatie over hoe bepaalde gegevenstypen worden geconverteerd wanneer ze
worden opgeslagen in een CSV-bestand, leest u de opmerking “Belangrijk!” onder “De
inhoud van de matrix opslaan als CSV-bestand” (pagina 2-48).
u Scheidingsteken en decimale punt opgeven voor het CSV-bestand
Druk op 1(FILE)5(CSV)3(SET) om het menu met CSV-indelingen weer te geven.
Vervolgens voert u stap 3 uit van “Het scheidingsteken en het decimaalpunt van het CSV-
bestand aangeven” (pagina 3-20).
k Alle formules in de huidige geopende spreadsheet opnieuw berekenen
De modus Spreadsheet heeft een “Auto Calc” functie die automatisch alle formules in een
spreadsheet herberekent bij het openen van een bestand of het bewerken in de modus
Spreadsheet. “Auto Calc” is een van de instelbare onderdelen voor Spreadsheet (pagina 1-35).
De standaardinstelling voor “Auto Calc” is “On” (het automatisch hereberekenen is
geactiveerd). Afhankelijk van de inhoud van de spreadsheet kan het lang duren eer het
automatisch herberekenen is voltooid. Wanneer “Auto Calc” is gedeactiveerd (Off), moet u
indien vereist handmatig herberekenen. Handmatig herberekenen is ongeacht de huidige
instelling van “Auto Calc” altijd mogelijk.
u Spreadsheet handmatig herberekenen
Druk op 1(FILE)4(RECALCS). Alle formules in het huidige geopende bestand worden
opnieuw berekend en de resultaten worden weergegeven.
Belangrijk!
• Ongeacht de huidige “Auto Calc” instelling, zal door een druk op A een in uitvoering zijnde
herberekening direct worden gestopt. Door een druk op A wordt de spreadsheet die werd
herberekend niet naar de voorgaande waarden teruggesteld. Cellen die reeds werden
herberekend voordat u op A drukte, tonen hun nieuwe (herberekende) waarden.
9-6
k Gebruik van de celcursor
De celcursor geeft aan welke cel op een spreadsheet is geselecteerd. De cel die is
geselecteerd met de celcursor, wordt gemarkeerd.
Celcursor
Invoervak
Wanneer één cel wordt geselecteerd met de celcursor, verschijnt de inhoud van die cel in het
invoervak. De inhoud van de cel kan worden bewerkt in het invoervak.
Wanneer meerdere cellen zijn geselecteerd met de celcursor, verschijnt het selectiebereik in
het invoervak. U kunt alle geselecteerde cellen kopiëren, wissen of er andere celbewerkingen
op toepassen.
u Cellen selecteren
Voor het selecteren van: Doet u dit:
Eén cel Breng de celcursor met de cursortoetsen naar de
gewenste cel of ga direct naar de cel met JUMP.
Een celbereik Zie “Een celbereik selecteren” (pagina 9-7).
Een volledige rij cellen
Breng de celcursor naar kolom A van de rij waarvan
u de cellen wilt selecteren en druk vervolgens op d.
Door bijvoorbeeld in cel A2 op d te drukken met de
celcursor, wordt de hele tweede rij geselecteerd (van
A2 tot Z2). A2:Z2 (geselecteerd bereik) verschijnt dan
in het invoervak.
Een volledige kolom cellen
Breng de celcursor naar rij 1 van de kolom waarvan
u de cellen wilt selecteren en druk vervolgens op f.
Door bijvoorbeeld in cel C1 op f te drukken met de
celcursor, wordt de hele kolom C geselecteerd (van C1
tot C999). C1:C999 (geselecteerd bereik) verschijnt
dan in het invoervak.
Alle cellen van de spreadsheet
Druk op d terwijl kolom A volledig is geselecteerd
of druk op f terwijl rij 1 volledig is geselecteerd.
Hierdoor worden alle cellen van de spreadsheet
geselecteerd en verschijnt de bestandsnaam in het
invoervak.
9-7
u De celcursor verplaatsen met de opdracht JUMP
Om de celcursor te verplaatsen naar: Doet u dit:
Een bepaalde cel
1. Druk op 2(EDIT)4(JUMP)1(GO).
2. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt de
naam van de cel (A1 tot Z999) in waarnaar u
wilt “springen”.
3. Druk op w.
Eerste regel van de huidige kolom
Druk op 2(EDIT)4(JUMP)2(TOP↑).
Kolom A van de huidige rij
Druk op 2(EDIT)4(JUMP)3(TOP←).
Laatste regel van de huidige kolom
Druk op 2(EDIT)4(JUMP)4(BTM↓).
Kolom Z van de huidige rij
Druk op 2(EDIT)4(JUMP)5(BTM→).
u Een celbereik selecteren
1. Breng de celcursor naar het beginpunt van het celbereik dat u wilt selecteren.
• U kunt eventueel een volledige rij of kolom cellen selecteren als beginpunt. Zie “Cellen
selecteren” op pagina 9-6 voor details omtrent het selecteren van cellen.
2. Druk op !i(CLIP).
• Hierdoor verandert de celcursor in een dikke rand in plaats van de normale markering.
3. Breng de celcursor met behulp van de cursortoetsen naar
het eindpunt van de cellen die u wilt selecteren.
• In het invoervak verschijnt het bereik van de
geselecteerde cellen.
• Druk op J om het selecteren van cellen te annuleren.
De celcursor bevindt zich dan op het eindpunt van het
geselecteerde bereik.
9-8
k Basis gegevensinvoer (constanten, tekst, formule)
Hieronder worden eerst enkele basisprocedures besproken die altijd van toepassing zijn,
ongeacht het soort invoergegevens.
u Gegevens in een cel overschrijven met nieuwe gegevens
1. Breng de celcursor naar de cel waar u gegevens wilt invoeren.
• Indien de geselecteerde cel al gegevens bevat, worden die bij de volgende stap
overschreven met de nieuwe gegevens.
2. Voer gegevens in met de toetsen van de rekenmachine.
• Wanneer u de toetsen gebruikt om cijfers of tekst in te
voeren (zoals b, al(B), enzovoort), verschijnen
die links uitgelijnd in het invoervak.
• Druk op J om de gegevensinvoer te annuleren
voordat u verder gaat met stap 3 hieronder. U krijgt
dan de celinhoud zoals deze was in stap 1 van deze
procedure.
3. Druk op w om de invoer te beëindigen en toe te passen.
u Celgegevens wijzigen
1. Verplaats de celcursor naar de cel waarvan u de inhoud wilt wijzigen.
2. Druk op 2(EDIT)3(CELL).
• Celinhoud in het invoervak verandert van rechts
uitgelijnd in links uitgelijnd. Er verschijnt een tekstcursor
in het invoervak zodat u de inhoud ervan kunt wijzigen.
3. Verplaats met e en d de cursor over de inhoud van de cel en breng eventueel
wijzigingen aan.
• Druk op J als u de bewerking op een bepaald punt wilt annuleren voordat u verder
gaat met stap 4 hieronder. U krijgt dan de celinhoud zoals deze was in stap 1 van deze
procedure.
4. Druk op w om de bewerkingen te beëindigen en toe te passen.
u De celcursor verplaatsen terwijl u gegevens invoert in een cel
Bij de standaardinstellingen drukt u op w om de celcursor tijdens het invoeren van gegevens
in een cel naar de volgende regel te verplaatsen. U kunt ook opgeven dat de celcursor naar de
volgende kolom wordt verplaatst met behulp van de instelling “Move” (pagina 1-35).
9-9
k Een constante invoeren (waarde, berekeningsresultaat, reeks getallen)
in een cel
Een constante is een waarde die vaststaat nadat de invoer is beëindigd. Een constante kan
een numerieke waarde zijn of een rekenformule (zoals 7+3, sin30, A1×2, enzovoort) waar
geen gelijkteken (=) voor staat. Als u, bijvoorbeeld, sdaw invoert, verschijnt 0,5 (het
berekeningsresultaat) in de cel (wanneer Deg is geselecteerd als de hoekeenheid).
u Automatisch een reeks getallen invoeren op basis van een functie-expressie
1. Verplaats de celcursor naar de cel waar u de invoer van de getallenreeks wilt laten
beginnen.
• Bij de standaardinstellingen gaat de automatische invoer van de getallenreeks verder
in neerwaartse richting vanaf de begincel. U kunt met de instelling “Move” een andere
richting opgeven, zoals wordt beschreven op pagina 1-35.
2. Druk op 2(EDIT)5(SEQ) om het reeksscherm te openen en geef de functie-expressie
en de waarden op die nodig zijn voor het genereren van de vereiste getallenreeks.
U kunt gegevens invoeren voor het item dat wordt
gemarkeerd op het scherm.
Verwijzingsnaam van de cel die is geselecteerd in
stap 1
Optie Beschrijving
Expr
Voer de functie-expressie
f(x) in voor het genereren van de reeks getallen.
Voorbeeld: a+(X)x+bw (X
2
+ 1)
Var Voer de naam van de variabele in die is gebruikt voor de invoer van de
functie-expressie voor Expr.
Voorbeeld: a+(X)w (X)
Start Voer de startwaarde (X
1
) in van de waarde die moet worden vervangen, voor
de variabele die wordt opgegeven door Var.
Voorbeeld: cw
End Voer de eindwaarde (X
n
) in van de waarde die moet worden vervangen, voor
de variabele die wordt opgegeven door Var.
Voorbeeld: baw
Incre
Voer de toename van de waarde in (
m) voor de opeenvolgende waarde van
X
1
, zoals in: (X
2
= X
1
+ m), (X
3
= X
2
+ m), en zo verder. De reeks getallen
wordt gegenereerd in het bereik X
1
+ (n – 1) m < X
n
.
Voorbeeld: cw
9-10
Optie Beschrijving
1st Cell Voer de verwijzingsnaam (A1, B2, enzovoort) in van de cel waar u de eerste
waarde wilt plaatsen van de reeks getallen die moet worden ingevoerd. Geef
hier alleen een cel op als de startcel een andere is dan de cel die u hebt
opgegeven in stap 1 van deze procedure.
Voorbeeld: al(B)bw (B1)
• Elke dat u na het invoeren van de gegevens voor een instelling op w drukt, wordt de
volgende instelling gemarkeerd weergegeven. U kunt de markering met f en c
omhoog of omlaag verplaatsen.
• Als u de volgende stap uitvoert, wordt de getallenreeks automatisch ingevoerd vanaf
de opgegeven cel. Als een cel binnen het bereik van de cellen waar waarden voor de
getallenreeks worden ingevoerd, al gegevens bevat, worden de bestaande gegevens
vervangen door de waarden van de getallenreeks.
3. Start met een druk op 6(EXE) of de toets w het genereren en invoeren van de reeks
getallen nadat de gegevens voor alle instelopties zijn ingevoerd.
k Tekst invoeren in een cel
Als u tekst wilt invoeren, moet u eerst aE(”) in de cel invoeren. Door de aanhalingstekens
(") weet de rekenmachine dat alles wat volgt tekst is en als zodanig moet worden
weergegeven zonder berekening. De aanhalingstekens (") worden niet weergegeven als deel
van de tekst.
k Een formule invoeren in een cel
Laten we als voorbeeld proberen een tabel te maken die gegevens bevat op basis van de
formule <PRICE> × <QUANTITY> = <TOTAL>. Hiervoor zetten we de waarden voor <PRICE>
in kolom A, de waarden voor <QUANTITY> in kolom B en de rekenformules (zoals = A1 ×
B1, = A2 × B2, enzovoorts) in kolom C. Als de functie Auto Calc is ingeschakeld (On), worden
de waarden in kolom C iedere keer dat we de waarden in kolom A of B veranderen, opnieuw
berekend en bijgewerkt.
Bedenk dat we in dit voorbeeld de gegevens in kolom C moeten laten beginnen met het
gelijkteken (=), ten teken dat het hier om een formule gaat. Een formule kan behalve waarden,
rekenkundige operatoren en celverwijzingsnamen ook ingebouwde functies (pagina 2-14) en
speciale Spreadsheet-opdrachten (pagina 9-19) bevatten.
→
9-11
u Voorbeeld van het invoeren van een formule
A B C
1
PRICE QUANTITY TOTAL
2 35 15 525
3 52 15 780
4 78 20 1560
Procedure
1. Typ de tekst voor regel 1 en de van toepassing zijnde waarden in de cellen A2 tot en met
B4.
2. Verplaats de cursor naar cel C2 en voer de formule in voor A2 ×B2.
!.(=)av(A)c*al(B)cw
3. Kopieer de formule in cel C2 naar de cellen C3 en C4. Verplaats de celcursor naar cel C2 en
voer vervolgens de volgende bewerking uit.
2(EDIT)2(COPY)c1(PASTE)c1(PASTE)J
• Meer informatie over de bewerkingen voor kopiëren
en plakken vindt u in “Celinhoud kopiëren en plakken”
(pagina 9-14).
k Een celverwijzingsnaam invoeren
Iedere cel in een spreadsheet heeft een “verwijzingsnaam”, die wordt gevormd door de naam
van de kolom (A tot en met Z) te combineren met de naam van de rij (1 tot en met 999). Een
celverwijzingsnaam kan worden gebruikt in een formule zodat de waarde van de aangeroepen
cel onderdeel wordt van de formule. Zie “Een formule invoeren in een cel” hierboven voor meer
informatie. U kunt twee methoden gebruiken voor het invoeren van een celverwijzingsnaam:
directe invoer van de naam en invoeren met behulp van de opdracht GRAB. Hieronder wordt
getoond hoe u elk van deze methoden kunt gebruiken voor het invoeren van =A1+5 in cel B1.
u Een celverwijzingsnaam direct invoeren
Verplaats de celcursor naar cel B1 en voer vervolgens de volgende bewerking uit.
!.(=)av(A)b+fw
9-12
u Een celverwijzingsnaam invoeren met de opdracht GRAB
Verplaats de celcursor naar cel B1 en voer vervolgens de volgende bewerking uit.
!.(=)1(GRAB)d1(SET)+fw
• De opdrachten 2(GO) tot en met 6(BTM→) in het submenu dat verschijnt wanneer u op
1(GRAB) drukt, zijn hetzelfde als de opdrachten 1(GO) tot en met 5(BTM→) van het
submenu van de opdracht JUMP. Zie “De celcursor verplaatsen met de opdracht JUMP” op
pagina 9-7.
k Relatieve en absolute celverwijzingsnamen
Er zijn twee typen celverwijzingsnamen: relatief en absoluut. Celverwijzingsnamen worden
gewoonlijk als relatief behandeld.
Relatieve celverwijzingsnamen
In de formule =A1+5 duidt de celverwijzingsnaam A1 een relatieve celverwijzing aan. De
naam is “relatief” omdat, wanneer u de formule kopieert en in een andere cel plakt, de
celverwijzingsnaam verandert afhankelijk van de locatie van de cel waarin de naam wordt
geplakt. Als de formule =A1+5 zich bijvoorbeeld oorspronkelijk in cel B1 bevond, zal het
kopiëren en plakken naar cel C3 in deze cel de formule =B3+5 opleveren. Het verplaatsen van
kolom B naar kolom C (één kolom) maakt dat A verandert in B, terwijl door het verplaatsen van
rij 1 naar 3 (twee rijen) de 1 verandert in 3.
Belangrijk! Als door een kopieer- en plakbewerking een relatieve celverwijzingsnaam
verandert in een naam die buiten het bereik van de spreadsheetcellen ligt, zal de betreffende
letter van de kolom en/of het betreffende nummer van de rij worden vervangen door een
vraagteken (?) en wordt “ERROR” in de cel weergegeven.
Absolute verwijzingsnamen
Als u wilt dat de rij of de kolom, of zowel het rij- als kolomgedeelte van de celverwijzingsnaam
hetzelfde blijft, waar u deze ook plakt, moet u een absolute celverwijzingsnaam aanmaken. U
doet dit door een dollarteken ($) te zetten voor de celverwijzingsnaam die ongewijzigd moet
blijven. U hebt drie opties voor het plaatsen van het dollarteken ($) bij het aanmaken van
een absolute celverwijzingsnaam: absolute kolom met relatieve rij ($A1), relatieve kolom met
absolute rij (A$1), en absolute rij en kolom ($A$1).
u Het symbool voor de absolute celverwijzingsnaam ($) invoeren
Wanneer u een celverwijzing invoert in een spreadsheetcel, drukt u op 2($).
Met de volgende toetsaanslagen voert u bijvoorbeeld de absolute celverwijzingsnaam = $B$1
in:
!.(=)2($)al(B)2($)b
9-13
k Celopmaak opgeven
Voor elke cel kunt u de tekstkleur, de celkleur en de lichtheid van de celkleur (Normal of
Lighter) opgeven.
u Celopmaak opgeven
1. Selecteer het celbereik waarvoor u de opmaak wilt opgeven.
2. Druk op !f(FORMAT) om het dialoogvenster
FORMAT weer te geven.
3. Configureer het bovenstaande dialoogvenster met de volgende instellingen.
Om dit op te geven: Voer deze bewerking uit:
Geef de tekstkleur op
Druk op b(Char Color) en geef vervolgens met de
toetsen b tot en met i de gewenste kleur op.
De celkleur opgeven
Druk op c(Area Color) en geef vervolgens met de
toetsen b tot en met i de gewenste kleur op.
De lichtheid van de celkleur
opgeven
Druk op d(Paint Style) en vervolgens op b(Normal) of
c(Lighter).
4. Als u de geconfigureerde instellingen wilt toepassen,
keert u terug naar het dialoogvenster FORMAT en drukt u
op J.
9-14
k Celinhoud kopiëren en plakken
U kunt de inhoud van een of meer cellen kopiëren en op een andere locatie plakken. Wanneer
u de kopieerbewerking uitvoert, kunt u desgewenst de inhoud naar meerdere locaties
kopiëren.
u Spreadsheetgegevens kopiëren en plakken
1. Selecteer de cel(len) die u wilt kopiëren.
• Zie “Cellen selecteren” (pagina 9-6) voor meer informatie.
2. Druk op 2(EDIT)2(COPY).
• Zo wordt stand-by voor het plakken van de geselecteerde gegevens ingeschakeld, wat
wordt aangeduid doordat de menuoptie 1 verandert in (PASTE).
• U kunt altijd stand-by voor plakken verlaten door op J te drukken voordat u stap 4
uitvoert.
3. Verplaats de celcursor met de cursortoetsen naar de locatie waar u de gegevens wilt
plakken.
• Als u in stap 1 een celbereik hebt geselecteerd, wordt de cel die u met de celcursor
selecteert, de linkerbovencel van het geplakte bereik.
• Als de geselecteerde locatie binnen het gekopieerde bereik ligt, worden in de
onderstaande stap de afsluitende gegevens overschreven door de geplakte gegevens.
4. Druk op 1(PASTE).
• Hiermee worden de gekopieerde gegevens geplakt.
• Herhaal de stappen 3 en 4, als u dezelfde gegevens op andere locaties wilt plakken.
5. Druk, wanneer u klaar bent met het plakken van de gegevens, op J zodat u stand-by
voor plakken afsluit.
k Celinhoud knippen en plakken
U kunt met knippen en plakken de inhoud van een of meer cellen verplaatsen naar een
andere locatie. Celinhoud (ongeacht of die nu relatieve of absolute celnaamverwijzingen bevat)
verandert over het algemeen niet door een knip-en-plakbewerking.
De formule =A1+5 in cel B1 knippen en in cel B2 plakken. De A1 verwijzingsnaam blijft
ongewijzigd.
→
9-15
Wanneer u een celbereik knipt en plakt, worden verwijzingsnamen die van invloed zijn op
relaties binnen het bereik dienovereenkomstig gewijzigd wanneer het bereik wordt geplakt. De
juiste relatie blijft dus behouden, ongeacht of het relatieve of absolute verwijzingsnamen zijn.
Het celbereik B1:C1 dat de formule =B1+5 bevat, knippen en plakken in B2:C2. Als de
formule in C2 wordt geplakt, verandert deze in =B2+5 zodat de relatie met de cel links
ervan, die ook onderdeel uitmaakt van het geplakte bereik, behouden blijft.
u Spreadsheetgegevens knippen en plakken
1. Selecteer de cel(len) die u wilt knippen.
• Zie “Cellen selecteren” (pagina 9-6) voor meer informatie.
2. Druk op 2(EDIT)1(CUT).
• Zo wordt stand-by voor het plakken van de geselecteerde gegevens ingeschakeld, wat
wordt aangeduid doordat de menuoptie 1 verandert in (PASTE).
• U kunt altijd stand-by voor plakken verlaten door op J te drukken voordat u stap 4
uitvoert.
3. Verplaats de celcursor met de cursortoetsen naar de locatie waar u de gegevens wilt
plakken.
• Als u in stap 1 een celbereik hebt geselecteerd, wordt de cel die u met de celcursor
selecteert, de linkerbovencel van het geplakte bereik.
• Als de geselecteerde locatie binnen het knipbereik ligt, zal de onderstaande stap ertoe
leiden dat de bestaande gegevens worden overschreven door de geplakte gegevens.
4. Druk op 1(PASTE).
• De gegevens uit de cel(len) die u in stap 1 hebt geselecteerd, worden geplakt op de
locatie die u in stap 3 hebt geselecteerd.
• Het plakken van geknipte gegevens maakt dat alle formules in de spreadsheet opnieuw
worden berekend, ongeacht of Auto Calc is ingeschakeld of niet (pagina 9-5).
→
9-16
k Dezelfde formule invoeren in een bereik van cellen
Gebruik de opdracht Fill als u dezelfde formule wilt invoeren in een opgegeven bereik van
cellen. Voor kopiëren en plakken gelden dezelfde regels als voor relatieve en absolute
celnaamverwijzingen.
Wanneer u bijvoorbeeld dezelfde formule wilt invoeren in de cellen B1, B2 en B3, hoeft u met
de opdracht Fill de formule slechts één keer in te voeren in cel B1. Hieronder ziet u hoe de
opdracht Fill in dit geval met de celnaamverwijzingen omgaat.
Wanneer er in cel B1 dit
staat:
Doet de opdracht Fill dit:
=A1×2
A B
1
=A1×2
2
=A2×2
3
=A3×2
* In werkelijkheid laten
B1, B2 en B3 de
berekeningsresultaten zien
en niet de formules, zoals
u hier kunt zien.
=$A$2×2
A B
1
=$A$2×2
2
=$A$2×2
3
=$A$2×2
u Dezelfde formule invoeren in een celbereik
1. Selecteer het celbereik waar u dezelfde formule wilt invoeren.
• In dit voorbeeld is B1:B3 geselecteerd. Zie “Een celbereik selecteren” (pagina 9-7).
2. Druk op 2(EDIT)6(g)1(FILL).
3. Voer de gewenste formule in op het scherm Fill dat verschijnt.
U kunt gegevens invoeren voor het item dat
gemarkeerd wordt weergegeven.
Dit is het celbereik dat u in stap 1 hebt
geselecteerd.
• Als er gegevensinvoer is in de cel linksboven van het bereik dat in stap 1 hierboven is
opgegeven, wordt de formule weergegeven in de lijn “Formula”.
• Voer =A1×2 (!.(=)av(A)b*cw) in op de regel “Formula”. Druk op w
om de celcursor naar de regel “Cell Range” te verplaatsen.
• Indien een cel binnen het celbereik al gegevens bevat, worden de bestaande gegevens bij
de volgende stap overschreven met de nieuwe gegevens (formule).
4. Druk op 6(EXE) of de toets w.
• De formule wordt ingevoerd in het opgegeven celbereik.
9-17
k Constante gegevens sorteren
Alleen constante gegevens kunnen worden gesorteerd. U kunt meerdere kolommen in een rij
of meerdere regels in een kolom selecteren om te sorteren.
u Constante gegevens sorteren
1. Selecteer een aantal kolomcellen in een rij of een aantal rijcellen in een kolom.
• Zie “Een celbereik selecteren” (pagina 9-7).
• Het bericht “Syntax ERROR” verschijnt indien cellen in het geselecteerde bereik andere
gegevens dan constante gegevens bevatten.
2. Verricht een van de volgende handelingen afhankelijk van de gewenste sorteerbewerking.
Oplopend sorteren: 2(EDIT)6(g)2(SORTASC)
Aflopend sorteren: 2(EDIT)6(g)3(SORTDES)
k Cellen wissen en invoegen
u Een volledige rij of kolom met cellen wissen
Selecteer de rij(en) of kolom(men) die u wilt wissen en druk op 3(DELETE). De
geselecteerde rij(en) of kolom(men) worden meteen gewist, zonder dat er eerst om
bevestiging wordt gevraagd.
Een rij of kolom kan ook als volgt worden gewist.
1. Selecteer een of meer cellen in de rij(en) of kolom(men) die u wilt wissen.
• Om bijvoorbeeld rij 2 tot 4 te wissen selecteert u A2:B4, C2:C4 of een ander celbereik dat
de rijen bevat die u wilt wissen.
• Om bijvoorbeeld de kolommen A en B te wissen selecteert u A1:B1, A2:B4, enzovoort.
2. Druk op 3(DELETE).
• U kunt nu de gegevens wissen. Druk op J om de wisbewerking nu te annuleren.
3. Druk op 1(ROW) om de rij(en) te wissen met de cellen die u in stap 1 hebt geselecteerd.
Druk op 2(COLUMN) om de hele kolom te wissen.
u De inhoud van alle cellen in een spreadsheet wissen
1. Druk op 3(DELETE)3(ALL).
2. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om de gegevens te wissen, of druk
op 6(No) om de wisbewerking ongedaan te maken.
9-18
u Een rij of kolom met lege cellen invoegen
1. Verricht een van de volgende handelingen om aan te geven waar en hoeveel rijen of
kolommen moeten worden ingevoegd.
• Rijen invoegen
Selecteer het aantal rijen dat u wilt invoegen, te beginnen met de rij meteen onder de rij
waar u wilt invoegen.
Voorbeeld: Om drie rijen in te voegen boven rij 2, kunt u A2:A4, B2:C4, enzovoort
selecteren.
• Kolommen invoegen
Selecteer het aantal kolommen dat u wilt invoegen, te beginnen met de kolom rechts van
de kolom waar u die wilt invoegen.
Voorbeeld: Om drie kolommen links van kolom B in te voegen, kunt u B2:D4,
B10:D20, enzovoort selecteren.
2. Druk op 4(INSERT).
• U kunt nu invoegen. Druk op J om de invoegbewerking nu te annuleren.
3. Druk op 1(ROW) om het desbetreffende aantal rijen of op 2(COLUMN) om kolommen in
te voegen.
• Het bericht “Range ERROR” verschijnt wanneer door een invoegbewerking bestaande
cellen met gegevens buiten het bereik A1:Z999 komen te liggen.
k Celinhoud en opmaak wissen
U kunt alleen de celinhoud, alleen de opmaak of beide wissen.
• Inhoud wissen: hiermee wist u waarden, formules en andere celgegevens.
• Opmaak wissen: hiermee worden de kleur van de tekens en de gebieden en de instellingen
voor verfstijl van de cellen teruggezet op de standaardinstellingen. Door de bewerking wordt
ook de voorwaardelijke opmaak gewist (pagina 9-21).
u Celinhoud en opmaak wissen
1. Selecteer de cel of het celbereik dat u wilt wissen.
2. Voer de onderstaande bewerkingen uit om de cellen op te geven die u wilt wissen.
Voor het wissen van: Voert u deze toetsbewerking uit:
Alleen celinhoud
5(CLEAR)1(CONTENT)
Alleen celopmaak
5(CLEAR)2(FORMAT)
Celinhoud en opmaak
5(CLEAR)3(ALL)
9-19
3. Speciale opdrachten gebruiken in de modus
Spreadsheet
De modus Spreadsheet biedt een aantal speciale opdrachten zoals CellSum( waarmee u de
som van een celbereik verkrijgt en CellIf( waarmee u takvoorwaarden bepaalt. Deze speciale
opdrachten kunnen in formules worden gebruikt.
k Lijst met speciale opdrachten in de modus Spreadsheet
Invoertoetsbewerkingen kunnen alleen bij celinvoer worden uitgevoerd.
Alles wat in de syntaxis van elke opdracht tussen vierkante haken ([ ]) staat, mag u weglaten.
Opdracht Beschrijving
CellIf(
(Takvoorwaarde)
Retourneert expressie 1 wanneer de gelijkheid of ongelijkheid als
takvoorwaarde waar is, en expressie 2 als deze onwaar is.
Invoertoetsbewerking: 4(If)
Syntaxis: CellIf(gelijkheid, expressie 1, expressie 2[)] of
CellIf(ongelijkheid, expressie 1, expressie 2[)]
Voorbeeld: =CellIf(A1>B1, A1, B1)
Retourneert de waarde van A1 wanneer {waarde cel A1} > {waarde
cel B1}. Retourneert anders de waarde van B1.
CellMin(
(Minimumwaarde cel)
Retourneert de minimumwaarde in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)1(Min)
Syntaxis: CellMin(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellMin(A3:C5)
Retourneert de minimumwaarde van de gegevens in celbereik
A3:C5.
CellMax(
(Maximumwaarde cel)
Retourneert de maximumwaarde in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)2(Max)
Syntaxis: CellMax(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellMax(A3:C5)
Retourneert de maximumwaarde van de gegevens in celbereik
A3:C5.
CellMean(
(Gemiddelde van
cellen)
Retourneert de gemiddelde waarde in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)3(Mean)
Syntaxis: CellMean(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellMean(A3:C5)
Retourneert de gemiddelde waarde van de gegevens in celbereik
A3:C5.
9-20
Opdracht Beschrijving
CellMedian(
(Mediaan van cellen)
Retourneert de mediaanwaarde in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)4(Med)
Syntaxis: CellMedian(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellMedian(A3:C5)
Retourneert de mediaanwaarde van de gegevens in celbereik
A3:C5.
CellSum(
(Som van cellen)
Retourneert de som van de gegevens in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)5(Sum)
Syntaxis: CellSum(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellSum(A3:C5)
Retourneert de som van de gegevens in celbereik A3:C5.
CellProd(
(Product van cellen)
Retourneert het product van de gegevens in een bepaald celbereik.
Invoertoetsbewerking: 5(CELL)6(Prod)
Syntaxis: CellProd(begincel:eindcel[)]
Voorbeeld: =CellProd(B3:B5)
Retourneert het product van de gegevens in celbereik B3:B5.
k Voorbeeld van speciale opdrachten in de modus Spreadsheet
Bij dit voorbeeld wordt de speciale formule CellSum( van de modus Spreadsheet ingevoerd in
cel C1 om de som van alle gegevens in celbereik A1:B5 te berekenen. We gaan ervan uit dat
het celbereik A1:B5 al gegevens bevat.
1. Verplaats de celcursor naar cel C1 en voer vervolgens de volgende bewerking uit.
!.(=)5(CELL)5(Sum)
Jav(A)b3(:)al(b)f)
• U kunt ook de volgende bewerking uitvoeren, waarbij de
GRAB-functie (pagina 9-12) en CLIP-functie (pagina
9-7) worden gebruikt in plaats van het onderstreepte
gedeelte van de bovenstaande bewerking.
J1(GRAB)4(TOP←) (Activeert de modus GRAB en verplaatst de cursor naar
A1.)
!i(CLIP)ecccc (Bepaalt het selectiebereik voor de CLIP-functie.)
w)
2. Druk op w om de invoer van de formule te beëindigen.
9-21
4. Voorwaardelijke opmaak
De functie voor voorwaardelijke opmaak kan worden toegepast voor het definiëren van
voorwaardelijke expressies (zoals as A1<0) die de indeling (tekstkleur, opvulkleur, verfstijl) van
een cel bepalen.
k Overzicht voorwaardelijke opmaak
U kunt maximaal twee voorwaarden voor elke cel opgeven.
Druk op 6(g)5(CONDIT) om het scherm Condition weer te geven.
Voor het selecteren van een bepaalde voorwaarde markeert u de regel “Condition” en drukt u
op 1(COND1) voor Condition1 of 2(COND2) voor Condition2.
u Voorrangsregels bij voorwaarden
Wanneer u meerdere voorwaarden hebt gedefinieerd voor een cel, worden die toegepast
te beginnen vanaf de voorwaarde met het laagste cijfer. Indien bijvoorbeeld Condition1 is
0≤A1≤10 en Condition2 is 10≤A1≤20, wordt aan beide voorwaarden voldaan wanneer A1=10
en de opmaak die is opgegeven met Condition1 wordt toegepast.
Als een cel rechtstreeks wordt geconfigureerd met de procedure onder “Celopmaak opgeven”
(pagina 9-13) en met voorwaardelijke opmaak, heeft het toepassen van de voorwaardelijke
opmaak prioriteit boven de directe instellingen.
u Typen voorwaarden
Er zijn twee verschillende typen voorwaarden: Value Of Cell en Expression.
• Type: Value Of Cell
Gebruik dit type voorwaarde om een voorwaarde te bepalen op basis van een formule
(zoals A1<0) die verwijst naar de ingevoerde waarde in de cel. U kunt bijvoorbeeld cel A1
configureren zodat de tekst rood wordt wanneer A1<0, en blauw wanneer 1<A1.
9-22
• Type: Expression
Gebruik dit type voorwaarde voor het bepalen van een voorwaarde op basis van een formule
(zoals CelMin(A1:B10)≤C1) die verwijst naar een of meer cellen. Dit type voorwaarde heeft
een groot aantal toepassingen voor het instellen van voorwaarden zoals hieronder wordt
getoond.
• Wanneer A1×30>100, wordt de tekst van A1 blauw.
• Wanneer CellSum(B1:B30)≤A1, is de tekst van A1 blauw, en wanneer A1<CellSum(B1:B30),
wordt de tekst van A1 rood.
k Instellingen voor voorwaardelijke opmaak configureren
Dit gedeelte geeft de basisbewerkingen voor het configureren van de instellingen voor
voorwaardelijke opmaak. Volledige details over elke afzonderlijke instelling vindt u op de
pagina’s waarnaar wordt verwezen binnen de onderstaande procedure.
u Instellingen van voorwaardelijke opmaak configureren
1. Selecteer de cel of het celbereik waarvoor u de voorwaardelijke opmaak wilt configureren.
2. Druk 6(g)5(CONDIT) om het scherm Condition weer
te geven.
3. Gebruik f en c om “Condition” te markeren en gebruik vervolgens het functiemenu om
de voorwaarde te selecteren die u wilt configureren (1 of 2).
4. Gebruik f en c om “Type” te markeren en druk op 1(CELLVAL) om “Value Of Cell” te
selecteren of op 2(EXPRESS) om “Expression” te selecteren als het type voorwaarde.
• Meer informatie over de voorwaardetypen vindt u bij “Typen voorwaarden” (pagina 9-21).
5. Gebruik f en c om “Expre” te markeren en voer een van de volgende bewerkingen uit.
Indien u dit hebt
geselecteerd in
stap 4:
Doet u dit:
Value Of Cell Selecteer een voorwaardelijke expressie met het functiemenu en
gebruik vervolgens de regels “Value”, “V1”, en “V2” om waarden voor
de voorwaardelijke expressie toe te wijzen. Meer informatie vindt u
in “Instellingen configureren voor het voorwaardetype Value Of Cell”
(pagina 9-23).
Expression Rechtstreekse invoer van de voorwaardelijke expressie.
Meer informatie vindt u in “Instellingen configureren voor het
voorwaardetype Expression” (pagina 9-24).
9-23
6. Gebruik f en c om “Format” te markeren en druk op 1(SETFORM).
• Voer in het weergegeven dialoogvenster FORMAT de stappen 3 en 4 uit van de
procedure onder “Celopmaak opgeven” (pagina 9-13) voor het configureren van de
opmaakinstellingen.
• Als u opmaakinstellingen opneemt, wordt een voorbeeld weergegeven in de regel
“Format”.
→
7. Indien u meerdere voorwaarden wilt configureren, herhaalt u de stappen 3 tot en met 6.
8. Als de instellingen naar wens zijn, drukt u op J.
• Hierdoor keert u terug naar het scherm in stap 1. Het pictogram
wordt weergegeven
in de statusbalk terwijl de celcursor in een cel met voorwaardelijke opmaak komt te staan.
u Instellingen configureren voor het voorwaardetype Value Of Cell
De volgende instellingen voor voorwaarden kunnen worden geconfigureerd wanneer “Value Of
Cell” is geselecteerd als het voorwaardetype in stap 4 onder “Instellingen van voorwaardelijke
opmaak configureren” (pagina 9-22).
• Expre (Expression) ... Geeft de voorwaardelijke expressie (Cell = invoerwaarde) op die is
geselecteerd met het functiemenu. In het functiemenu worden formules “C” gebruikt in plaats
van “Cell”.
• V1, V2 (Value 1, Value 2) ... Wanneer 1(≤C≤) of 2(C<,<C) wordt geselecteerd
voor “Expre”, worden deze regels gebruikt voor het invoeren van waarden voor het
toekennen van de variabelen V1 en V2 in de voorwaardelijke expressie.
• Value ... Wanneer een optie uit het functiemenu anders dan 1 of 2 wordt geselecteerd
voor “Expre”, gebruikt u deze regel om een waarde in te voeren voor het toekennen van de
variabele Value in de voorwaardelijke expressie.
Voorbeeld: 0≤Cell≤1
Voorbeeld: Cell=BLANK
9-24
Hieronder ziet u de basissyntaxis voor het invoeren van waarden voor V1, V2 en Value.
• Markeer de regel waarvan u de instelling wilt wijzigen, voer een waarde of
berekeningsformule in en druk vervolgens op w. Als u een berekeningsformule invoert,
geeft de eindwaarde het berekeningsresultaat weer.
• Indien 3(C=) of 4(C≠) is geselecteerd voor “Expre”, kunt u 2(ERROR) of
3(BLANK) opgeven voor “Value”.
- 2(ERROR) ... De beslissing hangt ervan af of “ERROR” wel of niet wordt weergegeven in
de cel waarvan de instellingen worden geconfigureerd.
- 3(BLANK) ... De beslissing hangt ervan af of de cel waarvoor deze instellingen worden
geconfigureerd, leeg is.
u Instellingen configureren voor het voorwaardetype Expression
De volgende instellingen voor voorwaarden kunnen worden geconfigureerd wanneer
“Expression” is geselecteerd als het voorwaardetype in stap 4 onder “Instellingen van
voorwaardelijke opmaak configureren” (pagina 9-22).
Expre (Expression)
Gebruik deze regel om rechtstreeks de voorwaardelijke expressie in te voeren die wordt
toegepast voor de beoordeling waar/onwaar. Invoerregels zijn praktisch gelijk aan de regels
die van toepassing zijn bij het invoeren van een expressie die begint met gelijkteken (=) in een
spreadsheetcel, met uitzondering van de volgende punten.
• Geef geen gelijkteken (=) op aan het begin van de expressie.
• Het functiemenu is gelijk aan het menu dat wordt weergegeven bij het wijzigen van de
cel, met uitzondering van de optie 2(TYPE). Voor details over het gebruik van andere
menuopties naast 2, zie het volgende.
- “Een celverwijzingsnaam invoeren” (pagina 9-11)
- “Relatieve en absolute celverwijzingsnamen” (pagina 9-12)
- “Speciale opdrachten gebruiken in de modus Spreadsheet” (pagina 9-19)
• Druk op 2(TYPE) om het onderstaande submenu weer te geven.
- 1($) ... Voert het dollarteken ($) in dat wordt gebruikt voor het opgeven van een
absolute celverwijzing in een voorwaardelijke expressie. Zie “Relatieve en absolute
celverwijzingsnamen” (pagina 9-12)
9-25
- 2(ERROR) ... Voert “ERROR” in in de voorwaardelijke expressie. U kunt dit bijvoorbeeld
gebruiken voor de invoer A1=ERROR. De beslissing hangt ervan af of “ERROR” wel of niet
wordt weergegeven in de cel waarnaar wordt verwezen in de voorwaardelijke expressie
(A1 in dit voorbeeld).
- 3(BLANK) ... Voert “BLANK” in in de voorwaardelijke expressie. De beslissing hangt
ervan af of de cel waarnaar wordt verwezen in de voorwaardelijke expressie wel of niet
leeg is.
- 4(And) ... Voert de logische operator “And” in in de voorwaardelijke expressie.
- 5(Or) ... Voert de logische operator “Or” in in de voorwaardelijke expressie.
Opmerking
• U kunt maximaal 255 bytes gegevens invoeren voor een voorwaardelijke expressie.
• ERROR, BLANK en tekenreeksen kunnen alleen worden gebruikt in een voorwaardelijke
expressie in de hieronder getoonde syntaxis of de inverse ervan (ERROR=<Cell>,
enzovoort). <Cell> staat voor een enkele celverwijzing (zoals A1).
<Cell>=ERROR, <Cell>=BLANK, <Cell>≠ERROR, <Cell>≠BLANK, <Cell>=<tekenreeks>,
<Cell>≠<tekenreeks>
u Instellingen van voorwaardelijke indeling wissen
1. Selecteer de cel of het celbereik waarvan u de voorwaardelijke indeling wilt wissen.
• Als u de onderstaande stap 2 uitvoert, worden zonder bevestiging de voorwaardelijke
indeling en de instellingen voor tekenkleur, opvulkleur en verfstijl geconfigureerd voor de
geselecteerde cel(len).
2. Druk op 5(CLEAR)2(FORMAT).
k Voorbeeld voor instelling voorwaardelijke opmaak
In dit voorbeeld laten we zien hoe u het celbereik B3:C4 configureert met de hieronder
getoonde voorwaardelijke opmaak. Deze procedure gaat ervan uit dat de cellen al waarden
bevatten.
Voorwaarde
Wanneer de invoerwaarde in
de cel (=C) voldoet aan deze
voorwaarde:
Wordt deze opmaak toegepast:
Tekenkleur Opvulkleur Verfstijl
1 C<0 Red Yellow Normal
2
0≤C≤100
Blue Magenta Lighter
9-26
u Procedure
1. Selecteer het celbereik B3:C4.
2. Druk op 6(g)5(CONDIT) om het scherm Condition weer te geven.
• Condition1 wordt eerst weergegeven, dus configureer hier de eerste voorwaarde.
3. Gebruik c om “Expre” (Expression) te markeren en druk vervolgens op 6(g)1(C<).
• Oorspronkelijk wordt “Cell < Value” weergegeven in de regel Expre.
4. Gebruik c om “Value” te markeren en druk vervolgens op aw om 0 in te voeren.
5. Gebruik c om “Format” te markeren en druk vervolgens op 1(SETFORM).
• In het dialoogvenster FORMAT dat verschijnt configureert u de volgende instellingen:
Character Color: Red, Area Color: Yellow, Paint Style: Normal.
6. Gebruik f om “Condition1” te markeren en druk vervolgens op 2(COND2) om
Condition2 weer te geven.
7. Herhaal de bovenstaande stappen 3 tot en met 5 om de instellingen voor Condition2 te
configureren.
• Voer 1(≤C≤) in op de regel “Expre”, aw op de regel “V1” en baaw op
de regel “V2”.
• Druk in de regel “Format” op 1(SETFORM) en configureer vervolgens de volgende
instellingen: Character Color: Blue, Area Color: Magenta, Paint Style: Lighter.
8. Druk op J.
• Hierdoor keert u terug naar het scherm in stap 1 van
deze procedure en wordt de geconfigureerde opmaak
toegepast voor elke cel.
Opmerking
• Het kan enige tijd duren voordat de berekeningsresultaten worden weergegeven als een
groot aantal cellen met voorwaardelijke opmaak is geselecteerd.
• De bewerking en herberekening van cellen kan enige tijd in beslag nemen als er een grote
hoeveelheid voorwaardelijke opmaak is.
9-27
5. Statistische grafieken tekenen en statistische
en regressieberekeningen maken
Om het verband tussen twee gegevenssets (bijvoorbeeld de temperatuur en de prijs van een
product) te onderzoeken, worden trends duidelijker aan de hand van een grafiek met de ene
gegevensset als x-as en de andere gegevensset als y-as.
Met de spreadsheet kunt u de waarden voor elke gegevensset invoeren en een
spreidingsdiagram of andere grafieken tekenen. Regressieberekeningen met de gegevens
resulteren in een regressieformule en een correlatiecoëfficiënt, en u kunt een regressiegrafiek
over het spreidingsdiagram plaatsen.
Grafieken, statistische berekeningen en regressieberekeningen in de modus Spreadsheet
gebruiken dezelfde functies als de modus Statistics. Het volgende bewerkingsvoorbeeld is
uniek voor de modus Spreadsheet.
k Voorbeeld van statistische grafiekbewerkingen (GRAPH-menu)
Voer de volgende gegevens in en teken een statistische grafiek (spreidingsdiagram in dit
voorbeeld).
0,5, 1,2, 2,4, 4,0, 5,2 (
x-aswaarden)
–2,1, 0,3, 1,5, 2,0, 2,4 (
y-aswaarden)
u Gegevens invoeren en een statistische grafiek (spreidingsdiagram) tekenen
1. Voer de statistische berekeningsgegevens in een spreadsheet in.
• Hier voeren we de
x-aswaarden in in kolom A en dey-aswaarden in kolom B.
2. Selecteer het celbereik voor de grafiek (A1:B5).
3. Druk op 6(g)1(GRAPH) om het menu GRAPH weer te geven, en druk vervolgens op
1(GRAPH1).
• Dit geeft een spreidingsdiagram van de gegevens in
de cellen die in stap 2 van deze procedure werden
geselecteerd.
• De afgebeelde grafiek wordt geproduceerd met de
standaardinstellingen van de modus Spreadsheet.
U kunt de grafiekinstellingen wijzigen op het scherm
dat verschijnt wanneer u op 6(SET) drukt in het
menu GRAPH. Zie “Bewerkingen op het scherm met
algemene grafiekinstellingen” hieronder voor meer
informatie.
9-28
k Bewerkingen op het scherm met algemene grafiekinstellingen
Via het scherm met algemene grafiekinstellingen kunt u aangeven welke gegevens moeten
worden gebruikt voor het maken van grafieken en tevens het soort grafiek kiezen.
u Statistische grafiekinstellingen configureren
1. Geef de statistische berekeningsgegevens op in de spreadsheet en selecteer vervolgens de
cellen waarvan u een grafiek wilt maken.
• Bovenstaande stap is nu niet nodig. U kunt ook eerst instellingen configureren voor u
gegevens invoert en de cellen selecteert waarvan u een grafiek wilt maken.
2. Druk op 6(g)1(GRAPH)6(SET).
• Het scherm met algemene grafiekinstellingen verschijnt (StatGraph1 in dit voorbeeld).
U kunt de instelling configureren voor het item
dat op het scherm wordt gemarkeerd.
Er verschijnt een functiemenu wanneer
bepaalde instellingen zijn geselecteerd.
• Het aantal kolommen dat u in stap 1 selecteert, bepaalt welke informatie automatisch
wordt ingevoerd in het scherm met algemene grafiekinstellingen.
Indien u dit aantal
kolommen selecteert:
Wordt deze informatie automatisch ingevoerd:
1 XCellRange
2 XCellRange, YCellRange
3 XCellRange, YCellRange, Frequency
• Hieronder worden alle instellingen op dit scherm beschreven.
Optie Beschrijving
StatGraph1 Selecteer de naam van de gewenste instelling. U kunt tot drie
verschillende instellingen registreren: StatGraph 1, 2 of 3.
Graph Type Selecteer het grafiektype. De standaardinstelling is Scatter
(spreidingsdiagram).
XCellRange
Bepaalt het celbereik dat is toegekend aan
x-as van de grafiek
(XCellRange). Voor sommige grafiektypen verschijnt alleen
XCellRange.
YCellRange
Bepaalt het celbereik dat is toegekend aan
y-as van de grafiek
(YCellRange). Voor sommige soorten grafieken verschijnt YCellRange
niet.
9-29
Optie Beschrijving
Frequency Bepaalt welke cellen waarden bevatten die de frequentie van elk
grafiekitem aangeven. Selecteer 1(1) als u geen frequentiewaarden
wilt gebruiken.
Mark Type
Bepaalt welk merkteken (,
, of ) wordt gebruikt op het
spreidingsdiagram.
3. Gebruik f en c om de instelling die wilt wijzigen te markeren. Kies de gewenste
instelling in het functiemenu dat verschijnt.
• Zie “Het scherm met de algemene grafiekinstellingen weergeven” (pagina 6-3) voor meer
details over de instelling van StatGraph1, Graph Type en Mark Type.
• Als u de instelling voor XCellRange, YCellRange of Frequency wilt wijzigen, markeert u
het desbetreffende item en voert u vervolgens het celbereik rechtstreeks in, of selecteert
u 1(CELL) (2(CELL) voor Frequency) en wijzigt u het huidige invoerbereik. Bij
handmatige invoer van een celbereik gebruikt u 1(:) om een dubbele punt (:) tussen de
twee cellen te plaatsen die het bereik bepalen.
4. Druk na het configureren van de gewenste instellingen op J of w.
k Voorbeeld van statistische berekening (menu CALC)
Dit voorbeeld is gebaseerd op de gegevens van “Een spreidingsdiagram en xy-lijngrafiek
tekenen” (pagina 6-15) voor statistische berekeningen met twee variabelen.
0,5, 1,2, 2,4, 4,0, 5,2 (
x-waarden)
–2,1, 0,3, 1,5, 2,0, 2,4 (
y-waarden)
u Statistische berekeningen en regressieberekeningen met twee variabelen
uitvoeren
1. Typ de bovengenoemde x-waarden in de cellen A1:A5
van de spreadsheet en de y-gegevens in de cellen
B1:B5, en selecteer vervolgens het celbereik om de
gegevens in te voeren (A1:B5).
2. Druk op 6(g)2(CALC) om het menu CALC weer te
geven en druk vervolgens op 2(2-VAR).
• Er verschijnt nu een scherm met berekeningsresultaten
voor twee variabelen op basis van de gegevens die in
stap 1 werden geselecteerd. Gebruik c en f om
door het resultaatscherm te bladeren. Druk op J om
het scherm te sluiten.
• Meer informatie over de betekenis van alle waarden op het resultaatscherm vindt u onder
“Weergave van berekeningsresultaten van een grafiek met twee variabelen” op pagina
6-22.
3. Druk op J om terug te keren naar het spreadsheetscherm.
9-30
k Het gegevensbereik voor statistische berekeningen opgeven
Via een speciaal instelscherm kunt u het gegevensbereik bepalen dat moet worden gebruikt
voor statistische berekeningen.
u Het gegevensbereik voor statistische berekeningen bepalen
1. Voer de statistische berekeningsgegevens in in de spreadsheet en selecteer vervolgens het
celbereik.
2. Druk op 6(g)2(CALC)6(SET).
• Er verschijnt een instelscherm zoals rechts
weergegeven.
• Het aantal kolommen dat u in stap 1 hebt geselecteerd, bepaalt welke informatie
automatisch wordt ingevoerd via het scherm voor het opgeven van het gegevensbereik
van statistische berekeningen.
Indien u dit aantal
kolommen selecteert:
Wordt deze informatie automatisch ingevoerd:
1 1Var XCell en 2Var XCell
2 1Var Freq en 2Var YCell
3 2Var Freq
• Hieronder worden alle instellingen op dit scherm beschreven.
Optie Beschrijving
1Var XCell
1Var Freq
Het hier opgegeven celbereik wordt gebruikt voor de waarden voor
variabele
x en Frequency bij statistische berekeningen met één
variabele.
2Var XCell
2Var YCell
2Var Freq
Het hier opgegeven celbereik wordt gebruikt voor de waarden voor
variabele
x, variabele y en Frequency bij statistische berekeningen
met twee variabelen.
3. Als u het celbereik wilt wijzigen, markeert u met f en c de optie die u wilt wijzigen en
voert u het nieuwe celbereik in.
• Druk op 1(:) om een dubbele punt (:) in te voeren.
• Druk op 1(CELL) (bij 1Var XCell, 2Var XCell en 2Var YCell) of 2(CELL) (bij 1Var Freq
en 2Var Freq) om het huidige invoercelbereik te wijzigen.
4. Druk na het configureren van de gewenste instellingen op J of w.
9-31
k Vergelijkende tabel voor functiemenu van modus Statistics en modus
Spreadsheet
In de modus Statistics en de modus Spreadsheet zijn de statistische grafiekfuncties
ondergebracht in het functiemenu GRAPH en de statistische/regressieberekeningsfuncties
in het functiemenu CALC. De structuur van deze menu’s en hun submenu’s is identiek in de
modus Statistics en de modus Spreadsheet. Meer details over elke menuoptie vindt u op de
pagina’s die in de tabel vermeld staan.
Voor informatie over
deze menuoptie:
Zie:
{GRAPH} - {GRAPH1} “Parameters van statistische grafieken” (pagina 6-1)
{GRAPH} - {GRAPH2}
{GRAPH} - {GRAPH3}
{GRAPH} - {SELECT} “Actieve of niet-actieve grafiek” (pagina 6-7)
{GRAPH} - {SET} “Parameters van statistische grafieken” (pagina 6-1)
“Algemene grafiekinstellingen” (pagina 6-2)
“Het scherm met de algemene grafiekinstellingen weergeven”
(pagina 6-3)
“Bewerkingen op het scherm met algemene
grafiekinstellingen” (pagina 9-28)
{CALC} - {1-VAR} “Statistische berekeningen met één variabele” (pagina 6-23)
{CALC} - {2-VAR} “Statistische berekeningen met twee variabelen” (pagina 6-24)
{CALC} - {REG} “Regressieberekeningen” (pagina 6-24)
{CALC} - {SET} “Het gegevensbereik voor statistische berekeningen opgeven”
(pagina 9-30)
9-32
Bij het tekenen van een taartdiagram of staafdiagram wijken alleen de instellingen voor Color
Link (pagina 6-3) af van de instellingen in de modus Statistics en de modus Spreadsheet.
Voor dit
grafiektype:
Als u dit
selecteert
voor Color
Link:
Gebeurt dit:
Pie Category Van de gegevens die worden gebruikt voor het tekenen van
de grafiek, wordt de tekstkleur van de cellen in het bereik dat
wordt gespecificeerd in de instelling “Category” in het scherm
StatGraph, weergegeven in de grafiek.
Data Van de gegevens die worden gebruikt voor het tekenen van de
grafiek, wordt de tekstkleur van de cellen in het bereik dat wordt
gespecificeerd in de instelling “Data” in het scherm StatGraph,
weergegeven in de grafiek.
Off De tekstkleur van de gegevens die worden gebruikt voor het
tekenen van de grafiek, wordt genegeerd.
Bar Category Hetzelfde als het taartdiagram hierboven.
Data Van de gegevens die worden gebruikt voor het tekenen van
de grafiek, worden de tekstkleuren van de cellen in het bereik
dat wordt gespecificeerd in de instellingen “Data1”, “Data2” en
“Data3” in het scherm StatGraph, weergegeven in de grafiek.
Off Hetzelfde als het taartdiagram hierboven.
• Wanneer “Pie” wordt geselecteerd als het grafiektype (Graph Type), is de instelling “Pie
Area” altijd “Link” wanneer iets anders dan “Off” wordt geselecteerd voor de instelling “Color
Link”.
• Wanneer “Bar” wordt geselecteerd als het grafiektype (Graph Type), worden de instellingen
“Data1 Area”, “Data1 Border”, “Data2 Area”, “Data2 Border”, “Data3 Area” en “Data3 Border”
altijd op “Link” gezet wanneer iets anders dan “Off” wordt geselecteerd voor de instelling
“Color Link”.
u Grafiekvoorbeelden bij gebruik van Color Link
Voorbeeld Onderstaande gegevens invoeren in een spreadsheet en een
taartdiagram tekenen met “Category” geselecteerd als instelling voor
Color Link
1. Voer de gegevens in die hierbij worden getoond, met de tekstkleur van de cellen A1 tot en
met A5 zoals aangegeven.
• Informatie over het opgeven van de tekstkleur vindt u in “Celopmaak opgeven” (pagina
9-13).
2. Selecteer de cellen in het bereik A1:B5.
• Informatie over het selecteren van cellen vindt u in “Een celbereik selecteren” (pagina
9-7).
9-33
3. Voer de volgende bewerking uit voor het weergeven van het scherm met algemene
grafiekinstellingen: 6(g)1(GRAPH)6(SET).
• De instellingen “Category” en “Data” worden automatisch geconfigureerd. Controleer of
A1:A5 wordt weergegeven voor “Category” en B1:B5 wordt weergegeven voor “Data”.
4. Gebruik f en c om “Graph Type” te markeren en druk vervolgens op 4(Pie).
5. Gebruik f en c om “Color Link” te markeren en druk
vervolgens op 1(Cat).
6. Druk op J om het scherm met algemene grafiekinstellingen te sluiten.
7. Druk op 1(GRAPH1).
• De grafiek geeft de tekstkleuren weer in het celbereik
(A1:A5) voor “Category”.
• De grafiek wordt nu gemaakt met Color Link. Vervolgens gaan we de kleuren op het
grafiekscherm wijzigen.
8. Druk op !1(TRACE).
• Hierdoor wordt label A gemarkeerd en een aanwijzer in gebied A van de grafiek
weergegeven.
9. Gebruik f en c om de aanwijzer te verplaatsen gebied D en druk vervolgens op
!f(FORMAT).
10. Druk in het weergegeven dialoogvenster voor kleurselectie op c(Blue).
• Hierdoor wordt het dialoogvenster gesloten en wijzigt
de kleur van gebied D in blauw.
11. Druk op J om het grafiekscherm te sluiten.
• De gekozen kleur in het grafiekscherm wordt
weergegeven als de tekstkleur in de betreffende cel
van het celbereik “Category”.
9-34
6. Geheugen modus Spreadsheet
U kunt de verschillende geheugens van de rekenmachine (variabelen, lijstgeheugen,
bestandsgeheugen, matrixgeheugen, vectorgeheugen) gebruiken om gegevens op te slaan en
die dan oproepen in de spreadsheet.
k Spreadsheetgegevens opslaan in een geheugen
De volgende tabel geeft een overzicht van de opslagbewerkingen voor elk geheugentype.
Meer details over elke bewerking vindt u in de voorbeelden onder de tabel.
Geheugentype Opslagbewerking
Variabelen
(A ~ Z,
r,
θ
)
U kunt de inhoud van een cel toekennen aan een variabele.
Selecteer een cel, druk op 6(g)3(STORE)1(VAR), en
geef vervolgens de naam op van de variabele die op het scherm
verschijnt.
Lijstgeheugen
(Lijst 1 ~ Lijst 26)
U kunt gegevens in een celbereik in een rij of kolom opslaan in het
lijstgeheugen.
Selecteer een celbereik in een rij of kolom, druk op
6(g)3(STORE)2(LIST) en geef het lijstnummer in op het
scherm dat verschijnt.
Bestandsgeheugen
(Bestand 1 ~
Bestand 6)
U kunt gegevens in een celbereik over meerdere rijen en kolommen
opslaan in het bestandsgeheugen. Selecteer een celbereik, druk op
6(g)3(STORE)3(FILE) en geef het bestandsnummer in op
het scherm dat verschijnt.
De eerste kolom van het geselecteerde bereik wordt als List 1
opgeslagen in het opgegeven bestand, de tweede kolom als List 2,
enzovoort.
Matrixgeheugen
(Mat A ~ Mat Z)
U kunt gegevens in een celbereik over meerdere rijen en kolommen
opslaan in het matrixgeheugen. Selecteer een celbereik, druk op
6(g)3(STORE)4(MAT) en geef de matrixnaam in op het
scherm dat verschijnt.
De eerste kolom van het geselecteerde bereik wordt als List 1
opgeslagen in de opgegeven matrix, de tweede kolom als List 2,
enzovoort.
Vectorgeheugen
(Vct A ~ Vct Z)
U kunt gegevens opslaan in een bereik van cellen in één rij of één
kolom in het vectorgeheugen. Terwijl een reeks cellen in één rij of
één kolom is geselecteerd, drukt u op 6(g)3(STORE)5(VCT)
en voert u vervolgens de vectornaam in op het scherm dat
verschijnt.
Opmerking
Wanneer de spreadsheetgegevens worden opgeslagen in het lijstgeheugen of
bestandsgeheugen, wordt de informatie over tekstkleur van elke cel overgenomen
in het bestemmingsgeheugen. Informatie over tekstkleur wordt genegeerd wanneer
spreadsheetgegevens worden opgeslagen in een variabel geheugen, een matrixgeheugen of
een vectorgeheugen.
9-35
Belangrijk!
Hieronder staat beschreven wat er gebeurt wanneer u gegevens probeert op te slaan in een
geheugen als een cel geen gegevens bevat, als een cel tekst bevat of als ERROR verschijnt
voor een cel.
• Indien u gegevens toekent aan een variabele, treedt er een fout op.
• Indien u gegevens opslaat in het lijstgeheugen, bestandsgeheugen, matrixgeheugen of
vectorgeheugen, wordt 0 in de betreffende cel(len) geschreven.
u Voorbeeld: Kolomgegevens opslaan in het lijstgeheugen
1. Selecteer in een kolom het celbereik dat u wilt opslaan in het lijstgeheugen.
• Selecteer bijvoorbeeld A1:A10.
2. Druk op 6(g)3(STORE)2(LIST).
• Er verschijnt een scherm zoals rechts wordt
weergegeven. Bij de instelling “Cell Range” ziet u het
celbereik dat u hebt geselecteerd in stap 1.
3. Druk op c om “List[1~26]” te markeren.
4. Voer het lijstnummer (1 tot 26) in van het lijstgeheugen waar u de gegevens wilt opslaan en
druk vervolgens op w.
• Bij de volgende stap worden gegevens die momenteel zijn opgeslagen onder het
lijstgeheugennummer dat u hier hebt opgegeven, overschreven met de gegevens in het
celbereik dat u hebt opgegeven in “Cell Range”.
5. Druk op 6(EXE) of de toets w om de gegevens op te slaan.
k Gegevens uit het geheugen oproepen in een spreadsheet
De volgende tabel geeft een overzicht van de oproepbewerkingen voor elk geheugentype.
Meer details over elke bewerking vindt u in de voorbeelden onder de tabel.
Geheugentype Oproepbewerking
Lijstgeheugen
(List 1 ~ List 26)
U kunt gegevens vanuit een bepaald lijstgeheugen oproepen naar
een celbereik in een rij of kolom. Selecteer de eerste cel van het
bereik in een rij of kolom, druk op6(g)4(RECALL)1(LIST) en
geef het lijstnummer in op het scherm dat verschijnt.
De instelling “Move” van het instelscherm bepaalt of de gegevens
worden opgroepen in een kolomrichting of rijrichting (pagina 1-35).
Bestandsgeheugen
(File 1 ~ File 6)
U kunt gegevens vanuit een bepaald bestandsgeheugen
oproepen in de spreadsheet. Selecteer de cel voor de
linkerbovenhoek van de opgeroepen gegevens en druk
vervolgens op 6(g)4(RECALL)2(FILE). Geef vervolgens het
bestandsgeheugennummer in op het scherm dat verschijnt.
Matrixgeheugen
(Mat A ~ Mat Z)
U kunt gegevens vanuit een bepaald matrixgeheugen oproepen
in de spreadsheet. Selecteer de cel voor de linkerbovenhoek
van de opgeroepen gegevens en druk vervolgens op
6(g)4(RECALL)3(MAT). Geef vervolgens de matrixnaam in
op het scherm dat verschijnt.
9-36
Geheugentype Oproepbewerking
Vectorgeheugen
(Vct A ~ Vct Z)
U kunt gegevens van een opgegeven vectorgeheugen oproepen
naar een reeks cellen in één rij of één kolom. Terwijl de eerste cel
van het bereik in één rij of één kolom is geselecteerd, drukt u op
6( g)4(RECALL)4(VCT) en voert u vervolgens de vectornaam
in op het scherm dat verschijnt.
Opmerking
• Wanneer de gegevens in een spreadsheet worden opgeroepen uit het lijstgeheugen of
bestandsgeheugen, wordt de informatie over tekstkleur van elk element overgenomen in de
spreadsheetcellen. De opvulkleur en de verfstijl van de bestemmingscellen worden ingesteld
op de standaardinstellingen van de bestemmingscellen.
• Wanneer gegevens in een spreadsheet worden opgeroepen uit een matrixgeheugen
of vectorgeheugen, worden de tekstkleur, opvulkleur en de verfstijl ingesteld op de
standaardwaarden van de bestemmingscellen.
u Voorbeeld: Gegevens vanuit een matrixgeheugen oproepen in een
spreadsheet
1. Selecteer in de spreadsheet de linkerbovencel van het bereik waar u de opgeroepen
gegevens wilt invoeren.
2. Druk op 6(g)4(RECALL)3(MAT).
• Er verschijnt een scherm zoals rechts wordt
weergegeven. Bij de instelling “1st Cell” ziet u de naam
van de cel die u hebt geselecteerd in stap 1.
3. Voer de naam (A tot Z) in van het matrixgeheugen waarvan u de gegevens wilt oproepen,
en druk daarna op w.
4. Druk op 6(EXE) of w om de gegevens op te roepen.
Belangrijk!
Als u gegevens oproept uit een lijstgeheugen, bestandsgeheugen, matrixgeheugen of
vectorgeheugen, verschijnt een foutmelding als de opgeroepen gegevens buiten het
toegestane celbereik van de spreadsheet liggen (A1:Z999).
10-1
Hoofdstuk 10 eActivity
U kunt de modus eActivity gebruiken om gegevens in een eActivity-bestand te plaatsen. U kunt
tekst, numerieke uitdrukkingen en afbeeldingen invoeren, en gegevens plakken (zoals grafieken,
tabellen, enz.) vanuit de ingebouwde toepassingen van de rekenmachine, zoals “strips”.
De eActivity-bestanden kunnen bijvoorbeeld door een leraar worden gebruikt om wiskundige
problemen of oefeningen te maken die tips over oplossingen geven, voor distributie naar
studenten. Studenten kunnen de eActivity-bestanden gebruiken om notities tijdens de les te
maken, memo’s van problemen en hun oplossingen te maken, enz.
1. Overzicht van eActivity
Het eerste wat verschijnt wanneer u de eActivity -modus op het hoofdmenu selecteert, is het
bestandsmenu.
Geen eActivity -modusbestanden
in het geheugen
Minstens één map of een eActivity -
modusbestand in het geheugen
Het openen van een bestand in de eActivity -modus toont een werkruimtescherm dat u kunt
gebruiken voor het invoeren en bewerken van tekst, wiskundige uitdrukkingen en overige
gegevens.
Schuifbalk
Tekstregels
Weergavegebied van
de rekenmachine
Strip
Afbeeldingsregel
Wiskundige regels
Regeleinde
10
10-2
Hieronder wordt uitgelegd welke soorten gegevens u in een eActivity-bestand kunt invoeren en
bewerken.
Tekstregel .............In een tekstregel kunt u karakters, getallen en uitdrukkingen als niet-
uitvoerbare tekst invoeren.
Wiskundige regel ..Gebruik de wiskundige regel om een uitvoerbare rekenformule in te voeren.
Het resultaat verschijnt op de volgende regel. Berekeningen worden in de
Math invoer/uitvoer-modus op dezelfde manier uitgevoerd als in de Run-
Matrix -modus.
Regeleinde ............Met een regeleinde kunt u de berekening op een bepaald punt
onderbreken.
Afbeeldingsregel ...Met een afbeeldingsregel kunt u een afbeelding invoegen.
Strip.......................Een strip kan worden gebruikt om gegevens vanuit de toepassingen
Graph, Conic Graphs, Spreadsheet of andere ingebouwde toepassing in
een eActivity op te nemen.
2. eActivity-functiemenu’s
k Functiemenu Bestandslijst
• { OPEN } ... Opent een eActivity-bestand of -map.
• { NEW } ... Creëert een nieuw eActivity-bestand.
• { DELETE } ... Verwijdert een eActivity-bestand.
• { SEARCH } ... Zoekt naar een eActivity-bestand.
• { MEMO } ... Toont een lijst van notities uit het eActivity-bestand dat op dit moment in de
bestandslijst is geselecteerd.
• { JUMP }... Opent het eActivity-bestand en springt naar de eActivity-regel met de notitie die
is geselecteerd in de lijst.
• { EDIT } ... Toont een scherm waarop de notitie die in de lijst is geselecteerd kan worden
bewerkt.
• { DETAIL } ... Toont een scherm met details van de notitie die in de lijst is geselecteerd.
• { DELETE } ... Verwijdert de notitie die in de lijst is geselecteerd.
• { DEL-ALL } ... Verwijdert alle notities in het eActivity-bestand.
• Er is ten minste 128 kilobytes aan geheugen nodig wanneer de eActivity -modus voor
de eerste keer wordt gebruikt. Als er onvoldoende vrije geheugenruimte is, verschijnt de
foutmelding “Memory Full”.
10-3
k Functiemenu Werkruimte
De inhoud van het functiemenu in de werkruimte hangt af van de huidige geselecteerde regel
(of strip).
• Gangbare menuopties voor werkruimte
Alleen de onderstaande menuopties die met een asterisk (*) zijn gemarkeerd, worden
ondersteund wanneer er een afbeeldingsregel is geselecteerd.
• { FILE }* ... Geeft het volgende submenu voor bestandsbewerkingen weer.
• { SAVE } ... Slaat het bestand op dat momenteel bewerkt wordt.
• { SAVE
•
AS } ... Slaat het bestand, dat momenteel bewerkt wordt, onder een andere naam
op.
• { OPT } ... Zie “Het opslaggeheugen optimaliseren” op pagina 11-13.
• { CAPACITY } ... Geeft een overzicht van de gegevensgrootte van het bestand dat
momenteel bewerkt wordt en hoeveel geheugencapaciteit er over is.
• { STRIP }* ... Voegt een strip in.
• { JUMP }* ... Geeft het volgende submenu weer voor de besturing van de cursor.
• { TOP } / { BOTTOM } / { PageUp } / { PageDown } ... Zie pagina 10-6.
• { DEL-LINE } / { DELETE }* ... Wist de lijn die momenteel is geselecteerd of waar de cursor
staat.
• { INSERT }* ... Geeft het submenu weer om een nieuwe regel in te voegen boven de huidige
geselecteerde regel of de huidige cursorpositie.
• { TEXT } ... Voegt een tekstregel in.
• { CALC } ... Voegt een wiskundige regel in.
• { STOP } ... Voegt een berekeningsregeleinde in.
• { PICTURE } ... Voegt een afbeeldingsregel in.
• { 'MAT/VCT } ... Geeft de Matrix Editor (pagina 10-9)/Vector Editor (pagina 10-9) weer.
• { 'LIST } ... Geeft de List Editor weer (pagina 10-9).
• Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is
• { TEXT } ... Verandert de huidige regel van een tekstregel in een wiskundige regel.
• { CHAR } ... Toont een invoermenu voor rekenkundige symbolen, speciale symbolen en tekens
van diverse talen.
• { A
⇔
a } ... Schakelen tussen grote en kleine letters terwijl alfanumerieke tekens kunnen
worden ingevoerd (door op a te drukken).
• { MATH } ... Toont het MATH-menu (pagina 1-14).
10-4
• { COLOR } ... Toont het volgende COLOR-submenu.
• { MARKER } ... Activeert de markeringsmodus voor het markeren van tekst (pagina 10-10).
• { CHAR } ... Activeert de kleurenmodus voor het kleuren van tekst (pagina 10-11).
• { MEMO } ... Toont het volgende MEMO-submenu.
• { INSERT } ... Voegt een notitie toe op de huidige cursorpositie.
• { DELETE } ... Verwijdert een notitie op de huidige cursorpositie.
• { Catalog } ... Toont een lijst van de notities in een bestand.
• { VIEW } ... Toont de notitie op de huidige cursorpositie.
• Menu wanneer een wiskundige regel of regeleinde geselecteerd is
Alleen de onderstaande menuopties die met een asterisk (*) zijn gemarkeerd, worden
ondersteund wanneer er een regeleinde is geselecteerd.
• { CALC }* ... Verandert de huidige regel van een wiskundige regel in een tekstregel.
• { MATH }* ... Hetzelfde als {MATH} onder “Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is”.
• {COLOR} ... Hetzelfde als {COLOR} onder “Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is”.
• {MEMO} ... Hetzelfde als {MEMO} onder “Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is”.
• Menu wanneer een strip geselecteerd is
• { FILE } ... Geeft het volgende submenu voor bestandsbewerkingen weer.
• { SAVE } / { SAVE
•
AS } / { OPT } / { CAPACITY } ... Hetzelfde als de {FILE}-submenu’s onder
“Gangbare menuopties voor werkruimte”.
• { SIZE } ... Geeft de grootte van de strip weer op de huidige cursorpositie.
• { CHAR } ... Hetzelfde als {CHAR} onder “Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is”.
• { A
⇔
a } ... Hetzelfde als {A ⇔ a} onder “Menu wanneer een tekstregel geselecteerd is”.
3. Bewerkingen op eActivity-bestanden
In dit deel wordt uitgelegd welke bewerkingen u vanuit het menuscherm met de eActivity-
bestanden kunt uitvoeren. Alle bewerkingen in dit deel kunnen worden uitgevoerd, zolang het
bestandsmenu wordt weergegeven.
• Voor informatie over de 5(MEMO) functiemenu dat wordt getoond voor een menuscherm
met eActivity-bestanden, zie “Een notitie toevoegen aan een tekstregel of wiskundige regel”
(pagina 10-11).
• Dit gedeelte beschrijft geen bewerkingen van mappen. Voor details over mappen, zie
“Hoofdstuk 11 Geheugenbeheer”.
u Een nieuw bestand maken
1. Zolang het bestandsmenu wordt weergegeven, druk op 2(NEW).
• Er verschijnt een scherm waar u de bestandsnaam kunt
invoeren.
10-5
2. Voer maximum 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
• Er wordt een scherm met een lege werkruimte
geopend.
Cursor
• De volgende karakters zijn toegestaan in de bestandsnaam.
A tot Z, {, }, ’, ~, 0 tot 9
u Een bestand openen
Gebruik f en c om het bestand te markeren dat u wilt openen, en druk vervolgens op
1(OPEN) of w*.
* Als er een fout optreedt, verwijder dan het interne geheugen en de klemboardgegevens, of
zet de gegevens over op uw computer.
u Een bestand wissen
1. Gebruik f en c om het bestand te markeren dat u wilt wissen, en druk vervolgens op
3(DELETE).
• Hierdoor verschijnt een “Delete eActivity?” (eActivity wissen) bevestigingsmelding.
2. Druk op 1(Yes) om het bestand te wissen of 6(No) om de bewerking te annuleren
zonder iets te wissen.
u Een bestand zoeken
1. Zolang het bestandsmenu wordt weergegeven, druk op
4(SEARCH).
• Een scherm voor het zoeken naar bestanden wordt
weergegeven.
2. Voer de volledige of gedeeltelijke naam in van het bestand dat u zoekt.
• De karakters van de bestandsnaam worden van links naar rechts gezocht. Het invoeren
van “IT” telt namen als ITXX, ITABC, IT123 mee als hits, maar geen namen als XXIT of
ABITC.
3. Druk op w.
• Als een naam overeenkomt met de tekst die u in stap
2 hebt ingevoerd, wordt deze geselecteerd in het
bestandsmenu.
• Als geen overeenkomst wordt gevonden, verschijnt het bericht “Not Found”. Druk op de
toets J om het dialoogvenster te sluiten.
10-6
4. Invoeren en bewerken van gegevens
Alle bewerkingen in dit gedeelte worden uitgevoerd op het werkruimtescherm van de eActivity.
Gebruik de procedures onder “Bewerkingen op eActivity-bestanden” (pagina 10-4) om een
nieuw bestand aan te maken of een bestaand bestand te openen.
k Verplaatsen van de cursor en scrollbewerkingen
Als u dit wilt doen: Gebruik deze toetsbewerking:
Beweeg de cursor voorwaarts en achterwaarts
f of c
Blader een scherm achterwaarts
!f of
6( g) 1(JUMP) 3(PageUp)
Blader een scherm voorwaarts
!c of
6( g) 1(JUMP) 4(PageDown)
Plaats de cursor aan het begin van het
werkruimtescherm
6( g) 1(JUMP) 1(TOP)
Plaats de cursor aan het einde van het
werkruimtescherm
6( g) 1(JUMP) 2(BOTTOM)
k Invoeren van een tekstregel
Gebruik een tekstregel voor het invoeren van alfanumerieke karakters, uitdrukkingen, enz.
u Het invoeren van karakters en uitdrukkingen als tekst
1. Verplaats de cursor naar een tekstregel.
• Zolang de cursor in een tekstregel staat, wordt “TEXT” weergegeven voor de F3-
functiemenuoptie. Dit geeft aan dat het invoeren van tekst is ingeschakeld.
Tekstregel cursor
Het 3 toetsmenu wordt “TEXT”.
10-7
• “CALC” wordt weergegeven voor de F3-functiemenuoptie als de cursor in een wiskundige
regel staat. Door te drukken op 3(CALC) wijzigt u de wiskundige regel in een tekstregel.
• Als de cursor in een strip staat, gebruik f en c om de cursor naar een wiskundige
regel te verplaatsen.
• Door op het functiemenu {INSERT} en daarna {TEXT} te selecteren, wordt een nieuwe
tekstregel ingevoerd boven de regel waar de cursor zich momenteel bevindt.
2. Voer de tekst of uitdrukking in die u in de tekststrip wilt opnemen.
• Zie “Bediening voor het invoeren en bewerken van tekstregels”, hieronder beschreven.
u Bediening voor het invoeren en bewerken van tekstregels
• In een tekstregel kunt u maximaal 255 bytes als tekst invoeren. De tekst in de tekstregel
loopt automatisch terug, zodat deze in het weergavegebied past (Word terugloopfunctie). Let
op dat numerieke uitdrukkingen en opdrachten echter niet teruglopen.*
1
Bladerpijlen ( ]')
verschijnen aan de linker- en rechterkant van de wiskundige regel om aan te geven dat een
deel van de berekening niet binnen het weergavegebied van de wiskundige regel past. In dit
geval kunt u de linker- of rechtercursortoetsen gebruiken om door de berekening te bladeren.
• De functietoets 5(A ⇔ a) schakelt tussen hoofdletters en kleine letters. Deze functie is
alleen beschikbaar zolang de invoer van alfatekst is ingeschakeld. Zie pagina 2-8 voor
details. Wanneer de invoer van hoofdletters is geselecteerd, wordt
weergegeven op de
statusbalk. wordt weergegeven wanneer de invoer van kleine letters is geselecteerd.
• Druk op w om een regelterugloop in de tekst in te voeren. Er wordt geen symbool
weergegeven voor een regelterugloop.
• Als de tekst uit meerdere regels bestaat, kunt u door de toets A in te drukken, de regel
wissen waarin de cursor staat. Het gedeelte van tekst dat in de andere regels staat, wordt
niet gewist.
• Gebruik altijd de Math invoer/uitvoer-modus (pagina 1-13) om een uitdrukking in een
tekstregel in te voeren.
*
1
Ook wordt ieder woord dat het symbool “ ’ ”, “ { ” of “ ” bevat, dat ingevoerd wordt in het
menu dat verschijnt als u op 4(CHAR) drukt, niet met elkaar verbonden.
k Invoeren in een wiskundige regel
Door het invoeren van een wiskundige uitdrukking in een eActivity-wiskundige regel en te
drukken op w wordt het resultaat van de berekening op de volgende regel weergegeven.
Zo’n wiskundige regel kan op dezelfde manier worden gebruikt als de Run-Matrix -modus
(pagina 1-3). Een wiskundige regel en het resultaat vormen een geheel.
• Let op dat de Word-terugloopfunctie niet geldt in het geval van wiskundige regels.
Bladerpijlen ( ]') verschijnen aan de linker- en rechterkant van de wiskundige regel om aan
te geven dat een gedeelte van de berekening niet in het weergavegebied past. In dit geval
kunt u de linker- of rechtercursortoetsen gebruiken om door de berekening te bladeren.
10-8
u Een berekeningsformule in eActivity invoeren
1. Verplaats de cursor naar een wiskundige regel.
• Zolang de cursor in een wiskundige regel staat, wordt “CALC” weergegeven voor de
F3-functiemenuoptie. Dit geeft aan dat het invoeren van een wiskundige uitdrukking is
ingeschakeld.
Cursor op wiskundige regel
Hierdoor verandert de 3 toetsmenu in “CALC”.
• “TEXT” wordt weergegeven voor de F3-functiemenuoptie als de cursor in een tekstregel
staat. Door te drukken op 3(CALC) wijzigt u de wiskundige regel in een tekstregel.
• Als de cursor in een strip staat, gebruik f en c om de cursor naar een wiskundige
regel te verplaatsen.
• Door op het functiemenu {INSERT} en daarna {CALC} te selecteren, wordt een nieuwe
wiskundige regel ingevoerd boven de regel waar de cursor zich momenteel bevindt.
2. Voer een wiskundige uitdrukking in (bijvoorbeeld: s$!E( π ) cg).
• De invoer van de wiskundige regel en de bediening
van de bewerkingen zijn hetzelfde als in de Run-
Matrix -modus zolang de Math invoer/uitvoer-modus is
geselecteerd.
3. Om het resultaat van de berekening te krijgen, druk op w.
10-9
u Matrixberekeningen met behulp van de Matrix Editor
Door het selecteren van { 'MAT/VCT} in het functiemenu wordt de Matrix Editor
weergegeven.
Bewerkingen in de Matrix Editor en matrixberekeningen in de eActivity -modus zijn
fundamenteel hetzelfde als die in de Run-Matrix -modus. Voor details over de Matrix Editor
en matrixbewerkingen, zie “Matrixberekeningen” (pagina 2-42). Let op dat eActivity -modus
Matrix Editor bewerkingen en matrixberekeningen verschillen van die in de Run-Matrix -
modus, zoals hieronder beschreven.
• Het matrixgeheugen van de eActivity -modus wordt voor elk bestand afzonderlijk
opgeslagen. Het matrixgeheugen verschilt van de waarden die geproduceerd worden
wanneer ze aangeroepen worden vanuit een niet- eActivity -modus.
u Vectorberekeningen met de Vector Editor
Wanneer u {'MAT/VCT} selecteert in het functiemenu, verschijnt de Vector Editor.
Bewerkingen van de Vector Editor en vectorberekeningen in de eActivity-modus zijn
fundamenteel identiek aan deze in de Run-Matrix-modus. Voor details over de Vector
Editor en vectorberekeningsbewerkingen, zie “Vectorberekeningen” (pagina 2-59). Houd
er echter rekening mee dat de Vector Editor-bewerkingen van de eActivity-modus en
de vectorberekeningen verschillen van deze in de Run-Matrix-modus zoals hieronder
beschreven.
• Het vectorgeheugen in de eActivity-modus wordt afzonderlijk opgeslagen voor elk bestand.
Het vectorgeheugen zal verschillen van wat er wordt geproduceerd wanneer dit wordt
opgeroepen vanuit een niet-eActivity-modus.
u Lijstberekeningen met behulp van de List Editor
Door het selecteren van { 'LIST} in het functiemenu wordt de List Editor weergegeven.
List Editor-bewerkingen in eActivity -modus zijn identiek aan die in de Statistics -modus (“Een
lijst invoeren en wijzigen”, pagina 3-1). Deze bewerkingen en berekeningen zijn fundamenteel
hetzelfde aan die in de Run-Matrix -modus (“Bewerken van de gegevens van een lijst” op
pagina 3-7, “Rekenkundige bewerkingen met lijsten” op pagina 3-13). Let op dat eActivity -
modus List Editor bewerkingen en lijstberekeningen verschillen van die in andere modi, zoals
hieronder beschreven.
• Het eActivity -modus List Editor functiemenu biedt alleen weergave aan twee van het
Statistics -modus List Editor functiemenu.
• Om terug te keren naar het scherm met de werkruimte vanuit de List Editor in de eActivity -
modus, druk op J.
• In eActivity -modus worden waarden voor lijstgeheugen voor elk bestand afzonderlijk
opgeslagen. Het lijstgeheugen verschilt van de waarden die geproduceerd worden wanneer
ze aangeroepen worden vanuit een niet- eActivity -modus.
k Invoegen van een berekeningsregeleinde
Door op w te drukken nadat u een wiskundige regel bewerkt hebt op een werkruimtescherm
met meerdere wiskundige regels, zorgt u ervoor dat alle regels die volgen op de bewerkte
regel, opnieuw worden berekend. Herberekenen kan enige tijd in beslag nemen als er een
groot aantal wiskundige regels zijn, of als sommige berekeningen complex zijn. Het invoegen
van een berekeningsregeleinde stopt het herberekeningsproces op het punt waar de regel
zich bevindt.
10-10
u Een regeleinde invoegen
In het functiemenu, selecteer {INSERT} en daarna {STOP} om een regeleinde boven de
huidige geselecteerde regel of strip in te voegen.
k Tekst markeren en de tekstkleur wijzigen
U kunt een tekstregel of wiskundige regel markeren of de kleur ervan wijzigen om deze te
benadrukken.
• U kunt het resultaat van een tekstregel of wiskundige regel niet markeren en de kleur ervan
niet wijzigen.
u Tekst markeren
1. Plaats de cursor aan het begin (of einde) van de tekst die
u wilt markeren.
2. Druk op 6( g) 5(COLOR) 1(MARKER).
3. Druk op de cijfertoets die overeenkomt met de markeringskleur die u wilt gebruiken
(magenta, groen, cyaan, geel) in het dialoogvenster dat verschijnt.
• Hierbij wordt het dialoogvenster gesloten. De cursor
heeft nu de kleur die u hebt geselecteerd.
4. Gebruik e en d om de cursor te verplaatsen in de richting van de tekst die u wilt
markeren.
• De tekst onder de cursor wordt gemarkeerd.
• U kunt ook meerdere regels markeren door f en c
te gebruiken om van regel te wisselen voordat u de
cursor naar links of rechts verplaatst.
5. Druk op 1(SET) om de markering toe te passen.
• Druk op J om de markering te annuleren.
u Tekstmarkering opheffen
U kunt de markering van tekst opheffen aan de hand van de stappen onder “Tekst markeren”.
In stap 3 drukt u op v(Clear) in plaats van een markeringskleur te selecteren.
10-11
u Tekstkleur wijzigen
1. Plaats de cursor aan het begin (of einde) van de tekst waarvan u de kleur wilt wijzigen.
2. Druk op 6( g) 5(COLOR) 2(CHAR).
3. Druk op de cijfertoets die overeenkomt met de kleur die u wilt gebruiken in het
dialoogvenster dat verschijnt.
• Hierbij wordt het dialoogvenster gesloten. De cursor heeft nu de kleur die u hebt
geselecteerd.
4. Gebruik e en d om de cursor te verplaatsen in de richting van de tekst waarvan u de
kleur wilt wijzigen.
• U kunt ook de tekstkleur van meerdere regels wijzigen door f en c te gebruiken om
van regel te wisselen voordat u de cursor naar links of rechts verplaatst.
5. Als u de kleurwijziging wilt toepassen, drukt u op 1(SET).
• Als u de kleurwijziging wilt annuleren, drukt u op J.
k Een notitie toevoegen aan een tekstregel of wiskundige regel
Wanneer u een notitie hebt toegevoegd aan een tekstregel of wiskundige regel in een
eActivity-bestand, kunt u naar die regel springen vanuit de lijst van notities.
Notitiepictogram
→
Lijst van notities Naar de regel met de notitie
springen
• Per regel kunt u één notitie toevoegen.* Het notitiepictogram verschijnt rechtsboven op het
scherm als er een notitie is toegevoegd aan de regel waar de cursor staat.
* Een tekstregel loopt vanaf het begin van de regel tot aan de volgende
nieuweregelbewerking (die niet wordt weergegeven) en kan meerdere schermregels
beslaan.
• U kunt niet alleen de geheugenlijst weergeven wanneer een eActivity-bestand is geopend,
maar u kunt deze ook openen door op 5(MEMO) te drukken in het bestandsmenu voordat
u het eActivity-bestand opent.
• Een notitie kan alleen worden toegevoegd aan een tekstregel of wiskundige regel.
• U kunt geen notitie toevoegen aan het resultaat van een wiskundige regel.
10-12
u Een notitie aan een regel toevoegen
1. Verplaats de cursor naar de tekstregel of wiskundige regel waaraan u een notitie wilt
toevoegen.
2. Als de cursor op een tekstregel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 3(MEMO) 1(INSERT). Als
de cursor op een wiskundige regel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(MEMO) 1(INSERT).
• Er wordt een dialoogvenster geopend waarin u een kleur voor de notitie kunt selecteren.
3. Gebruik de cursortoetsen om de cursor te verplaatsen naar de kleur die u wilt selecteren en
druk vervolgens op w. U kunt ook de cijfertoetsen gebruiken om het getal in te voeren van
de kleur die u wilt selecteren.
• Midden op het scherm verschijnt een notitievenster waarin u tekst kunt invoeren.
Notitievenster
4. Voer de tekst in. U kunt bijvoorbeeld uitleg typen bij de regel, een symbool, enz.
• U kunt maximaal 255 bytes gebruiken voor de tekst.
5. Druk op w.
• Hierbij wordt het notitievenster gesloten. Er verschijnt een notitiepictogram rechtsboven op
het scherm ten teken dat er een notitie is toegevoegd aan de regel waarop de cursor staat.
u Naar een regel springen waaraan een notitie is toegevoegd
1. Als de cursor op een tekstregel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 3(MEMO) 3(Catalog). Als
de cursor op een wiskundige regel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(MEMO) 3(Catalog).
• Er verschijnt een lijst van de notities in het bestand.
2. Gebruik f en c om de cursor naar de notitie te verplaatsen waarnaar u wilt springen en
druk vervolgens op w.
• U springt naar de regel met de geselecteerde notitie. De cursor wordt bij het eerst teken
van de regel geplaatst.
10-13
u De tekst van een bestaande notitie wijzigen
1. Verplaats de cursor naar de regel waaraan de notitie is toegevoegd die u wilt bewerken.
2. Als de cursor op een tekstregel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 3(MEMO) 4(VIEW). Als
de cursor op een wiskundige regel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(MEMO) 4(VIEW).
• Het notitievenster wordt weergegeven (zie het scherm linksonder). Wanneer u op
3(DETAIL) drukt, verschijnt er een scherm waarin u de details van de notities kunt
bewerken (zie het scherm rechtsonder). U kunt beide schermen gebruiken om de tekst
van de notitie te bewerken. Het detailscherm is het meest geschikt voor notities met veel
tekst.
→
3. Bewerk de tekst en druk op w.
• Ga terug naar stap 1 van deze procedure.
u Een notitie verwijderen
1. Verplaats de cursor naar de regel waaraan de notitie is toegevoegd die u wilt verwijderen.
2. Als de cursor op een tekstregel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 3(MEMO) 2(DELETE).
Als de cursor op een wiskundige regel staat, drukt u op 6( g) 6( g) 1(MEMO)
2(DELETE).
3. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om de notitie te wissen, of druk op
6(No) om de wisbewerking ongedaan te maken.
10-14
k Een afbeelding (foto) invoegen
Zie de volgende tabel voor een overzicht van de ondersteunde bestandsgrootten voor
afbeeldingen die u in een eActivity-bestand kunt invoegen.
Breedte ×
hoogte (pixels)
Grootte Voorbeeldscherm
(a) 384 × 216 Dit is de totale schermgrootte voor dit
model. De grafische voorstellingen
die in het interne geheugen zijn
opgeslagen (pagina 1-36) hebben
deze grootte. U kunt de 48 verticale
pixels die buiten het eActivity-
weergavegebied vallen, weergeven
door te scrollen.
(b) 384 × 192 Dit is de schermgrootte wanneer
een grafiekscherm in het
afbeeldingsgeheugen wordt
opgeslagen (pagina 5-21).
• De regel in de werkruimte van eActivity waarop een afbeelding is ingevoegd, wordt de
“afbeeldingsregel” genoemd. U kunt slechts één afbeelding per afbeeldingsregel invoegen
en u kunt op de regel waarop een afbeelding is ingevoegd geen tekst of getallen invoeren.
• U kunt een 16-bits bestand in g3p-indeling of een schermafbeelding (3-bits bestand in g3p-
indeling) invoegen dat is opgeslagen in het interne geheugen (pagina 1-36).
10-15
u Een afbeelding invoegen
1. Gebruik f en c om de cursor naar de locatie te verplaatsen waar u de afbeelding wilt
invoegen.
2. Als de cursor op een tekstregel staat, drukt u op 6( g) 3(INSERT) 4(PICTURE). Als de
cursor op een wiskundige regel staat, drukt u op 5(INSERT) 4(PICTURE).
• Er verschijnt een lijst van de g3p-bestanden die zijn opgeslagen in de map PICT in het
opslaggeheugen.
3. Gebruik f en c om de cursor naar de afbeelding te verplaatsen die u wilt invoegen en
druk vervolgens op w.
• De afbeelding wordt ingevoegd met een rode rand eromheen. De rode rand geeft aan dat
de afbeelding is geselecteerd.
u Een afbeelding selecteren
U kunt f en c gebruiken om de cursor naar een andere regel te verplaatsen en
afbeeldingen te selecteren. Hieronder ziet u hoe afbeeldingen eruitzien wanneer ze worden
geselecteerd.
Wanneer u een afbeelding zonder rand selecteert, verschijnt er een rode rand om de
afbeelding.
→
Wanneer u een afbeelding met een rand selecteert, verandert de rand van kleur om deze te
markeren.
→
10-16
u Een rand om een afbeelding toevoegen
1. Gebruik f en c om de afbeelding te selecteren waaraan u een rand wilt toevoegen.
2. Druk op !f(FORMAT).
• Er verschijnt een dialoogvenster waarin u de stijl en kleur van de rand kunt opgeven.
3. Geef de stijl en kleur voor de rand op.
• Gebruik f en c om de cursor te verplaatsen naar Line Style of Line Color en druk
vervolgens op w. Markeer de gewenste optie in het dialoogvenster met opties dat
verschijnt en druk vervolgens op w.
• De volgende instellingen zijn beschikbaar voor Line Style en Line Color.
Line Style: 1.Normal, 2.Thick, 5.Thin
Line Color: 1.Black, 2.Blue, 3.Red, 4.Magenta, 5.Green, 6.Cyan, 7.Yellow, 8.White
4. Wanneer u klaar bent met het opgeven van de instellingen, drukt u op J.
u Een rand om een afbeelding verwijderen
1. Gebruik f en c om de afbeelding te selecteren waaraan u een rand wilt verwijderen.
2. Druk op !f(FORMAT) c(Line Color) j(Clear) w.
3. Druk op J.
u Een afbeelding verwijderen
1. Gebruik f en c om de afbeelding te selecteren die u wilt verwijderen.
2. Druk op 6( g) 2(DELETE).
3. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om de afbeelding te wissen, of druk
op 6(No) om de wisbewerking ongedaan te maken.
k Gebruik van strips
Strips zijn tools waarmee u gegevens van ingebouwde toepassingen in een eActivity-bestand
kunt opnemen. Er kan met elke strip slechts één scherm van ingebouwde toepassingen
worden geassocieerd, en de strip kan de gegevens (grafieken enz.) opslaan die door het
scherm geproduceerd worden.
Onderstaande tabel toont de schermen van de ingebouwde toepassingen die in de
strips kunnen worden ingevoegd. De kolom “Stripnaam” toont de namen die staan in het
dialoogvenster dat verschijnt wanneer u op 2(STRIP) drukt.
10-17
Stripgegevenstypes
Gegevenstype Stripnaam
Rekengegevens Run-Matrix -modus (wanneer de Run-Matrix -modus
wordt opgeroepen vanuit een eActivity, start deze in de Math invoer/
uitvoer-modus.)
RUN
Grafiekschermgegevens Graph -modus Graph
Grafiekrelatielijstschermgegevens Graph -modus Graph Editor
Tabelrelatielijstschermgegevens Table -modus Table Editor
Grafiekschermgegevens Conic Graphs -modus Conics Graph
Functielijstschermgegevens Conic Graphs -modus Conics Editor
Statistische grafiekschermgegevens Statistics -modus Stat Graph
List Editor-gegevens Statistics -modus List Editor
Berekeningsschermgegevens Equation -modus Solver
Recursiekeuzescherm Recursion -modus Recur Editor
Notes-schermgegevens (Notes is een speciale eActivity-toepassing.
Zie “Notes-strips” op pagina 10-19 voor meer informatie.)
Notes
Matrix Editor-gegevens Run-Matrix -modus Matrix Editor
Vector Editor-gegevens Run-Matrix-modus Vector Editor
Simultaan vergelijkingsschermgegevens Equation -modus Simul Equation
Hogere-orde vergelijkingsschermgegevens Equation -modus Poly Equation
Grafiekschermgegevens Dyna Graph -modus Dynamic Graph
Berekeningsschermgegevens Financial -modus Financial
Grafiekschermgegevens Spreadsheet -modus SpreadSheet
Gegevens instelwizard E-CON3 -modus Econ SetupWizard
Geavanceerde instelgegevens E-CON3 -modus Econ AdvancSetup
Geavanceerde instelgegevens E-CON3 -modus
(Wanneer deze strip wordt uitgevoerd, begint het bemonsteren
meteen op basis van de geregistreerde instelgegevens bij de eerste
uitvoering van de strip.)
Econ Sampling
Geavanceerde instelgegevens E-CON3 -modus
(Wanneer deze strip wordt uitgevoerd, wordt een grafiek gemaakt van
gegevens die zijn geregistreerd bij de eerste uitvoering van de strip.)
Econ Graph
Schermgegevens Geometry -modus Geometry
Schermgegevens Picture Plot -modus Picture Plot
10-18
u Een strip invoegen
1. Verplaats de cursor naar de positie waar u de strip wilt
invoegen.
2. Druk op 2(STRIP).
• In het dialoogvenster dat wordt weergegeven
ziet u de lijst met strips die u kunt invoegen. Zie
“Stripgegevenstypes” voor meer informatie over
weergavenamen en gegevenstypes die in dit
dialoogvenster verschijnen (pagina 10-17).
3. Gebruik c en f om de strip te selecteren die overeenkomt met het gegevenstype dat u
wilt invoegen.
• In dit voorbeeld selecteren we “Graph” (grafiekschermgegevens Graph -modus).
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt het geselecteerde striptype ingevoegd (Graph-strip in dit voorbeeld) een
lijn hoger dan de lijn waarop u de cursor plaatste in stap 1 van deze procedure.
5. Voer maximum 16 tekens in voor de striptitel en druk
vervolgens op w.
6. Druk nogmaals op w om stripdata aan te maken.
• Dit start de ingebouwde toepassing voor het
geselecteerde striptype ( Graph -modus in dit voorbeeld)
en laat het grafiekscherm verschijnen. Er verschijnt nu
een leeg grafiekscherm omdat er nog geen gegevens
zijn.
7. Druk op J om het grafiekrelatielijstscherm te laten verschijnen.
10-19
8. Voer de functie in waarvan u een grafiek wilt maken.
(Voorbeeld: Y =
2
1
x
2
– 1)
9. Druk op 6(DRAW).
• Er wordt een grafiek gemaakt van de ingevoerde
functie.
10. Druk op !a( ' ) om terug te keren naar de werkruimte van eActivity.
• De gegevens waarvan een grafiek is gemaakt in stap 8 worden opgeslagen in de Graph-
strip.
• De opgeslagen grafiekgegevens zijn alleen gekoppeld aan deze Graph-strip. Ze staan
los van gegevens voor modi die worden geactiveerd via het hoofdmenu.
11. Door hier nogmaals op w te drukken, verschijnt het grafiekscherm en wordt een grafiek
gemaakt op basis van de opgeslagen gegevens van de strip.
u Notes-strips
“Notes” is een speciale eActivity-teksteditor die handig is om een langere uitleg op het
werkruimtescherm te schrijven. U kunt het scherm Notes oproepen vanuit een strip Notes
op het werkruimtescherm. Invoer en wijzigingen via het scherm Notes gebeuren op dezelfde
manier als voor een eActivity-tekstlijn.
10-20
Hieronder staan de functiemenuopties van het scherm Notes beschreven.
• { JUMP }... Laat een JUMP-menu verschijnen om naar het begin ( 1(TOP)) van de gegevens,
het einde ( 2(BOTTOM)) van de gegevens, de vorige pagina ( 3(PageUp)) of de
volgende pagina ( 4(PageDown)) te springen.
• { DEL-LINE } ... Wist de lijn die momenteel is geselecteerd of waar de cursor staat.
• { INSERT } ... Voegt een nieuwe lijn in boven de lijn waarop de cursor zich momenteel
bevindt.
• { MATH } ... Toont het MATH-menu (pagina 1-14).
• { CHAR } ... Toont een invoermenu voor rekenkundige symbolen, speciale symbolen en tekens
van diverse talen.
• { A
⇔
a } ... Schakelen tussen grote en kleine letters terwijl alfanumerieke tekens kunnen
worden ingevoerd (door op a te drukken).
u De titel van een strip wijzigen
1. Gebruik c en f om de strip te selecteren waarvan u de titel wilt wijzigen.
2. Voer maximum 16 tekens in voor de striptitel en druk vervolgens op w.
• De rest van de bestaande titel verdwijnt van zodra het eerste teken wordt ingevoerd. Voer
de nieuwe titel volledig in. Om de bestaande titel gedeeltelijk te wijzigen, drukt u eerst op
d of e om de cursor te verplaatsen.
• Door op J in plaats van w te drukken, blijft de striptitel ongewijzigd.
u Een toepassing oproepen vanuit een strip
Gebruik c en f om een strip te selecteren waarvan u een toepassing wilt oproepen en
druk vervolgens op w.
• Hierdoor verschijnt het toepassingsscherm voor de geselecteerde strip. Indien de strip al
gegevens bevat, wordt de toepassing opgeroepen met de laatst opgeslagen gegevens.
• De achtergrondkleur van de statusbalk verandert van wit (standaard) in cyaan om aan te
geven dat het weergegeven toepassingsscherm vanuit een strip is opgeroepen.
• Als u een strip Conics Graph selecteert en drukt op w zonder grafiekgegevens in te voeren,
wordt het scherm Conics Editor weergegeven in plaats van het scherm Conics Graph.
10-21
u Schakelen tussen de werkruimte van eActivity en een toepassingsscherm
dat vanuit een strip is opgeroepen
Druk op !a( ' ).
Bij elke druk op !a( ' ) wordt geschakeld tussen het werkruimtescherm van eActivity en
het toepassingsscherm dat vanuit een strip is opgeroepen.
u Schakelen tussen een toepassingsscherm dat vanuit een strip is
opgeroepen en een ander toepassingsscherm
Druk op !,( , ). Gebruik in het dialoogvenster dat verschijnt c en f om de naam
van een toepassing te selecteren en druk vervolgens op w.
u Het scherm over het geheugengebruik van de strip weergeven
1. Gebruik c en f om de strip te selecteren waarvan u het scherm over het
geheugengebruik wilt weergeven.
2. Druk op 1(FILE) 5(SIZE).
• Het scherm over het geheugengebruik van de
geselecteerde strip wordt weergegeven.
3. Druk op J om het scherm over het geheugengebruik te sluiten.
u Een lijn of strip wissen
1. Verplaats de cursor naar de lijn of strip die u wilt wissen.
• Indien u de cursor naar een wiskundige lijn verplaatst, worden de berekening en het
resultaat gewist.
2. Druk op 6( g) 2(DEL-LINE).
• Er verschijnt een bevestigingsbericht.
3. Druk op 1(Yes) om te wissen of 6(No) om te annuleren zonder iets te wissen.
10-22
k Een bestand opslaan
Gebruik de procedures in dit hoofdstuk om een bestand op te slaan na invoer of bewerking via
de werkruimte.
eActivity-bestanden voor de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU kunnen de bestandsnaamextensie
“g3e” hebben. Wanneer u op de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU een eActivity-bestand op
een van de volgende manieren opslaat, wordt altijd de extensie “g3e” aan de bestandsnaam
toegevoegd.
• Een nieuw bestand opslaan
• Een bestaand bestand opslaan met “opslaan als” ( 1(FILE) 2(SAVE
•
AS))
Wanneer u op de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU een eActivity-bestand met de extensie “g2e”
(bestand van een oudere rekenmachine) opslaat, wordt de extensie bepaald door de volgende
regels.
• De extensie “g3e” wordt gebruikt voor eActivity-bestanden met gegevens voor nieuwe
mogelijkheden van de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU.
Met “gegevens voor nieuwe mogelijkheden van de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU” worden
bijvoorbeeld gegevens voor gekleurde tekst, gegevens voor notities die aan een regel zijn
toegevoegd, gegevens voor afbeeldingsregels, enz., bedoeld.
• De extensie “g2e” dient voor andere eActivity-bestanden dan hierboven beschreven.
u Een bestaand bestand vervangen door een nieuwe versie
Druk op 1(FILE) 1(SAVE) om een geopend bestand op te slaan.
u Een bestand opslaan onder een andere naam
1. Druk in de werkruimte voor eActivity op 1(FILE) 2(SAVE
•
AS).
• Er verschijnt een scherm waar u de bestandsnaam kunt invoeren.
2. Voer maximum 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
• Indien er al een bestand bestaat met dezelfde naam die is ingevoerd in stap 2, verschijnt
er een melding met de vraag of u het bestaande bestand wilt vervangen. Druk op 1(Yes)
om het bestaande bestand te vervangen of 6(No) om het opslaan te annuleren en terug
te keren naar het dialoogvenster voor het invoeren van de bestandsnaam in stap 2.
Belangrijk!
• Een eActivity-bestand met de bestandsnaamextensie g3e kan niet worden geopend op
CASIO-rekenmachines die ouder zijn dan de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU.
• Als u de fx-CG10, de fx-CG20 of de fx-CG20 AU gebruikt om een eActivity-bestand met
de bestandsextensie g1e of g2e dat is gemaakt op een oudere CASIO-rekenmachine (fx-
9860G, fx-9860G
II, fx-9860G AU, fx-9860G AU PLUS, GRAPH 85/85 SD, GRAPH 95/75),
te openen, worden G-MEM-exemplaren (grafiekgeheugen) of DYNA MEM-exemplaren
(geheugen voor dynamische grafieken) in de eActivity-strips verwijderd.
10-23
k eActivity-scherm over het geheugengebruik weergeven
De maximumgrootte van een eActivity-bestand is ong. 29.000 bytes.* Via het eActivity-scherm
over het geheugengebruik kunt u controleren hoeveel geheugenruimte er nog beschikbaar is
voor het huidige bestand.
* De effectieve maximumgrootte hangt af van het capture- en klembordgeheugengebruik en
kan minder zijn dan 29.000 bytes.
u eActivity-scherm over het geheugengebruik weergeven
Druk in de werkruimte op 1(FILE) 4(CAPACITY).
Bestandsgebruik
Resterende geheugenruimte
Druk op J om het scherm over het geheugengebruik te sluiten.
u Vanuit de werkruimte terugkeren naar de bestandslijst
Druk op J.
Verricht een van de onderstaande handelingen als u wordt gevraagd om het opslaan van het
bestand te bevestigen.
Om dit te doen:
Druk op deze
toets:
Het bestaande eActivity-bestand overschrijven met de gewijzigde
versie en terugkeren naar de bestandslijst
1(Yes)
Terugkeren naar de bestandslijst zonder het bestand op te slaan
6(No)
Terugkeren naar de eActivity-werkruimte
A
11-1
Hoofdstuk 11 Geheugenbeheer
Deze rekenmachine beschikt over hoofdgeheugen en opslaggeheugen voor de opslag van
gegevens.
Het hoofdgeheugen is een werkgebied waar u gegevens kunt invoeren, berekeningen maakt
en programma’s uitvoert. De gegevens in het hoofdgeheugen kunnen gewist worden wanneer
de batterijen leeg raken of wanneer u het toestel volledig initialiseert (reset).
In het opslaggeheugen worden eActivity-bestanden, afbeeldingsgegevens (g3p-bestanden)
en andere betrekkelijk omvangrijke gegevens opgeslagen. Het opslaggeheugen werkt met
het “flashgeheugen”. Dit betekent dat de gegevens bewaard blijven, ook wanneer de voeding
wordt onderbroken. Doorgaans gebruikt u het opslaggeheugen voor gegevens die u veilig over
een langere periode wilt bewaren en die u alleen in het hoofdgeheugen laadt wanneer u ze
nodig hebt.
1. Geheugenbeheer gebruiken
Kies in het hoofdmenu de modus Memory .
• { MAIN } ... {informatie uit het hoofdgeheugen weergeven}
• { STRGMEM } ... {informatie uit het opslaggeheugen
weergeven}
• { BACKUP } ... {reservekopie van hoofdgeheugen}
• { OPT } ... {optimaliseren van opslaggeheugen}
k Scherm met geheugeninformatie
Het venster met geheugeninformatie toont informatie over één geheugen per keer: het
hoofdgeheugen of het opslaggeheugen van de rekenmachine.
U geeft het scherm met geheugeninformatie als
volgt weer:
Druk op deze toets:
Hoofdgeheugen
1(MAIN)
Opslaggeheugen
2(STRGMEM)
11
11-2
• Gebruik de cursortoetsen f en c om het gewenste pictogram aan te klikken, en
controleer het aantal geheugenbytes dat door elk gegevenstype wordt gebruikt.
• Op de statusbalk wordt aangegeven hoeveel geheugencapaciteit het momenteel
weergegeven geheugengebied (hoofd- of opslaggeheugen) nog heeft.
• Als een bestand dat vanaf uw computer of een andere bron naar het opslaggeheugen is
overgebracht een naam heeft die meer dan acht karakters lang is, wordt deze naam bij
weergave in het informatievenster van het opslaggeheugen ingekort tot acht karakters
(voorbeeld: AAAABBBBCC.txt > AAAABB~1.txt). Als de bestandsnaamextensie uit
meer dan drie karakters bestaat, worden alle karakters na het derde karakter van de
bestandsnaamextensie afgekapt.
• In het informatievenster van het hoofdgeheugen kunnen maximaal 300 bestanden per map
worden weergegeven. Als een map meer dan 300 bestanden bevat en u deze allemaal wilt
weergeven, moet u deze over meerdere mappen verdelen zodat het aantal bestanden per
map het aantal van 300 niet overschrijdt.
• In het informatievenster van het opslaggeheugen kunnen maximaal 200 bestanden per map
worden weergegeven. Als een map meer dan 200 bestanden bevat en u deze allemaal wilt
weergeven, moet u deze over meerdere mappen verdelen zodat het aantal bestanden per
map het aantal van 200 niet overschrijdt.
• Hoewel u mappen op uw computer meer dan drie niveaus diep kunt nesten, worden in het
opslaggeheugen op de rekenmachine maximaal drie niveaus weergegeven.
• Klik een gegevensgroep of map aan en druk op w om de inhoud van de gegevensgroep of
map weer te geven. Als u drukt op J, keert u terug naar het vorige scherm.
• Wanneer de inhoud van de mappen in het opslaggeheugen wordt weergegeven, wordt op de
bovenste regel van het scherm het bestandspad naar het huidige mapniveau weergegeven.
“SMEM” staat voor “Storage Memory” (opslaggeheugen).
• De volgende karakters kunnen worden gebruikt in bestandsnamen en mapnamen.
A-Z, a-z, 0-9, !, #, $, %, ', ,(komma), (, ), +, –, ., ;, =, @, [, ], ^, _, `, ~, spatie
11-3
U kunt de volgende gegevens controleren.
Hoofdgeheugen
Opmerking
Voor informatie over de kolom “Overwrite Check” in de onderstaande tabel, zie “Een
verzending uitvoeren” (pagina 13-12) en “Foutcontroles tijdens het kopiëren van gegevens”
(pagina 11-9).
Pictogram/gegevensnaam Inhoud
Controle op
overschrijven
ALPHA MEM
Lettervariabelen Neen
CONICS
Instellingen van kegelsneden Neen
DYNA MEM
Dynamisch grafiekgeheugen Ja
E-CON2
E-CON-groep —
CPnnn
Inhoud geheugen aangepaste sonde
(1 tot 99)
Ja
SUnnn
Inhoud geheugen E-CON3-instelling
(1 tot 99)
Ja
SDnnn
Inhoud geheugen E-CON3-meting
(CH1, CH2, CH3, CHSNC, CHMIC,
CHFFT)
Ja
ECON3
Inhoud geheugen huidige instelling
E-CON3
Ja
EQUATION
Vergelijkingen Neen
F-MEM
Groep functietoetsgeheugens —
F-MEM n ( n = 1 tot 20)
Functietoetsgeheugen Neen
G-MEM
Groep grafiekgeheugens —
G-MEM n ( n = 1 tot 20)
Grafiekgeheugen Ja
@GEOM
Geometriegroep —
@IMAGE
Huidige gegevens Geometry -modus Ja
Namen van
geometriebestanden
Geometriegegevens Ja
LISTFILE
Groep lijstbestanden —
LIST n ( n = 1 tot 26, en Ans)
Inhoud van het lijstgeheugen Ja
LISTFILE n ( n = 1 tot 6)
Lijstbestand Ja
MAT_VCT
Groep matrices/vectoren —
MAT n ( n = A tot Z en Ans)
Matrix Ja
VCT n (n = A tot Z en Ans)
Vector Ja
@PICTPLT
Picture Plot-groep —
11-4
Pictogram/gegevensnaam Inhoud
Controle op
overschrijven
PICTPLOT
Picture Plot-gegevens Ja
PROGRAM
Groep programma’s —
Elke programmanaam
Programma’s Ja
RECURSION
Rijen en reeksen Neen
S-SHEET
Groep spreadsheets —
_SETTING
Instelgegevens Spreadsheet -modus Neen
Namen van spreadsheets
Spreadsheetgegevens Ja
SETUP
Instellingen Neen
STAT
Resultaten van statistische
berekeningen
Neen
STRING
String geheugengroep —
STRING n ( n = 1 tot 20)
String geheugen Neen
SYSTEM
Besturingssysteem en gegevens
worden gedeeld door de toepassing
(klembord, herhalen, geschiedenis,
enz.)
Neen
TABLE
Tabelgegevens Neen
FINANCE
Gegevens Financial -modus Neen
V-WIN
Groep geheugens voor de
weergavevensters
—
V-WIN n ( n = 1 tot 6)
Geheugens voor de
weergavevensters
Neen
Y=DATA
Grafiekexpressie Neen
Elke naam van de
invoegtoepassing
Toepassingsspecifieke gegevens Ja
Opslaggeheugen*
1
Pictogram Bestandsextensie Beschrijving
.g1m, .g2m, .g3m,
.g1r of .g2r
Gegevensbestanden in het informatievenster van
het hoofdgeheugen die naar het opslaggeheugen
zijn gekopieerd
.g1e, .g2e of .g3e eActivity-bestanden
.g3a , .g3l
.g3a: Invoegtoepassingen
.g3l: Talen en menu’s van invoegtoepassingen
.g3p Afbeeldingsbestanden
.g3b Flipbook-bestanden
.bmp Bitmapbestanden
11-5
Pictogram Bestandsextensie Beschrijving
.txt Tekstbestanden
.csv CSV-bestanden
Andere
bestandsnaamextensies
Deze bestanden worden door deze rekenmachine
niet ondersteund.
*
1
“No Data” wordt weergegeven als er geen gegevens zijn opgeslagen in het
opslaggeheugen.
k Een map aanmaken in het opslaggeheugen
u Een nieuwe map aanmaken
1. Druk terwijl de gegevens van het opslaggeheugen op het scherm staan, op
4(FOLDER) 1(MKEFLDR) om het scherm te openen waar u de mapnaam kunt invoeren.
2. Voer maximaal acht karakters in voor de naam die u aan
de map wilt geven.
• U mag alleen de volgende karakters gebruiken: A tot Z,
{, }, ’, ~, 0 tot 9
• De foutmelding “Invalid Name” wordt ook weergegeven
als de ingevoerde naam reeds door een bestaand
bestand wordt gebruikt.
• Als u de aanmaak van de map wilt annuleren, drukt u
op J.
3. Druk op w om de map te maken en terug te gaan naar
het informatievenster van het opslaggeheugen.
• Op deze rekenmachine kunnen maximaal drie mapniveaus worden genest.
• Hoewel u mappen op uw computer meer dan drie niveaus diep kunt nesten, worden in het
opslaggeheugen op de rekenmachine maximaal drie niveaus weergegeven. U kunt eventuele
mappen die in een map op niveau 3 zijn opgeslagen wel zien, maar deze niet openen.
• Wanneer u een map selecteert die in een map op niveau 3 is opgeslagen en deze
vervolgens verwijdert (pagina 11-10), wordt de geselecteerde map (op niveau 4) en alles in
die map verwijderd.
u Een map hernoemen
1. Selecteer in het informatievenster van het opslaggeheugen de map die u wilt hernoemen.
2. Druk op 4(FOLDER) 2(RENFLDR) om het scherm te openen om de map te hernoemen.
• De overige stappen van deze procedure zijn gelijk aan de stappen vanaf stap 2 onder
“Een nieuwe map aanmaken” hierboven.
11-6
k Gedetailleerde informatie weergeven over een bestand in het
opslaggeheugen
In het informatievenster van het opslaggeheugen kunt u een bestand markeren en vervolgens
op 5(DETAIL) of e drukken om het bijbehorende DETAIL-scherm weer te geven. Als u
een g3p- of g3b-bestand selecteert, wordt een voorbeeld van de afbeelding in het bestand
weergegeven.
Niet-g3p/g3b-bestand
5(DETAIL)
of e
→
←
J of d
G3p/g3b-bestand
5(DETAIL)
of e
→
←
J of d
e
→
←
d
• U kunt e en d gebruiken om te schakelen tussen het informatievenster van
het opslaggeheugen, het DETAIL-scherm van het bestand en het venster met het
afbeeldingsvoorbeeld (alleen voor g3p/g3b-bestanden), zoals hierboven wordt aangegeven.
• Als u op f of c drukt terwijl het DETAIL-scherm of voorbeeldvenster wordt weergegeven,
bladert u omhoog of omlaag naar het volgende DETAIL-scherm of voorbeeldvenster voor het
volgende bestand in de lijst met bestanden in het informatievenster van het opslaggeheugen.
11-7
k Gegevens selecteren
• Druk op 1(SELECT) om het aangeklikte item te selecteren. Dit item wordt aangeduid door
de selectieaanwijzer ( ) die ernaast staat. Als u nogmaals drukt op 1(SELECT), wordt de
selectie van het item opgeheven en verdwijnt de selectieaanwijzer.
• Desgewenst kunt u meerdere bestanden selecteren.
→
1(SELECT)
←
• Als u een groep of map selecteert, wordt de volledige inhoud ervan ook geselecteerd. Als u
de selectie van een groep of map opheft, wordt de selectie van de bijbehorende inhoud ook
ongedaan gemaakt.
w
→
• Als u een of meer afzonderlijke items in een gegevensgroep of map selecteert, verschijnt
de selectieaanwijzer (
) naast het item, terwijl naast de groeps- of mapnaam een selectie-
aanwijzer wordt weergegeven ( ).
J
→
• Als u terugkeert naar het beginscherm van de modus Memory , wordt de huidige selectie van
alle geselecteerde items opgeheven.
11-8
k Gegevens kopiëren
u Kopiëren van het hoofdgeheugen naar het opslaggeheugen
Voer de volgende stappen uit om de geselecteerde gegevens in één bestand op te slaan. Wijs
een naam aan het bestand toe. Deze naam wordt in het opslaggeheugen bewaard.
1. Selecteer in het informatievenster van het hoofdgeheugen de gegevens die u wilt kopiëren.
2. Druk op 2(COPY).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
“ROOT” is de hoofdmap van het opslaggeheugen.
3. Geef de gewenste map op.
• Markeer ROOT als u de gegevens naar de hoofdmap wilt kopiëren.
• Als u de gegevens naar een andere map wilt kopiëren, gebruikt u f en c om de cursor
naar de gewenste map te verplaatsen en drukt u vervolgens op 1(OPEN).
4. Druk op 1(SAVE
• AS).
• Er verschijnt een scherm waar u de bestandsnaam kunt
invoeren.
5. Voer de naam in die u aan het bestand wilt geven.
• Als u de kopieerbewerking wilt annuleren, drukt u op J.
6. Druk op 5(g3m) of 6(g2m) om de juiste bestandsindeling op te geven.
• g3m is de bestandsindeling voor fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU-bestanden. g2m is de
bestandsindeling waarmee gegevens naar de fx-9860G
II en andere oudere modellen
rekenmachines worden overgebracht via verbindingssoftware (FA-124).
7. Druk op w om de gegevens te kopiëren.
• Als het kopiëren is voltooid, verschijnt de melding “Complete!”.
11-9
u Kopiëren van het opslaggeheugen naar het hoofdgeheugen
1. Selecteer in het informatievenster van het opslaggeheugen het bestand dat u wilt kopiëren.
• U kunt alleen bestanden met de volgende bestandsnaamextensies naar het
hoofdgeheugen kopiëren: g1m, g2m, g3m, g1r, g2r. Als u een bestand met een andere
indeling selecteert en de volgende stap uitvoert, verschijnt de foutmelding “Invalid Type”.
• Wanneer u de volgende stap uitvoert, worden de bestanden die in het opslaggeheugen
zijn opgeslagen gesplitst in afzonderlijke samenstellende gegevensbestanden (SETUP,
STAT en andere; zie de beschrijving op pagina 11-3) en worden de gegevens naar het
hoofdgeheugen gekopieerd.
2. Druk op 2(COPY) om de gegevens te kopiëren.
• Afhankelijk van het gegevenstype, wordt u gevraagd te bevestigen dat u de gegevens wilt
overschrijven als er in het hoofdgeheugen gegevens aanwezig zijn met dezelfde naam.
Zie voor informatie over de gegevenstypen waarvoor een bevestigingsbericht verschijnt de
kolom “Controle op overschrijven” in de gegevenstabel op pagina 11-3. “Ja” betekent dat
er een bevestigingsbericht wordt weergegeven, “Neen” geeft aan dat de kopieerbewerking
wordt uitgevoerd zonder dat er een bevestigingsbericht wordt weergegeven.
• Als het kopiëren is voltooid, verschijnt de melding “Complete!”.
u Foutcontroles tijdens het kopiëren van gegevens
De volgende foutcontroles worden uitgevoerd tijdens het kopiëren van gegevens.
Controle op lage batterijspanning
De rekenmachine voert een controle uit op lage batterijspanning voordat het kopiëren begint.
Als de batterij niveau 1 heeft verschijnt een melding dat de spanning te laag is en wordt het
kopiëren niet uitgevoerd.
Controle op beschikbare geheugenruimte
De rekenmachine gaat na of er voldoende vrije geheugenruimte is om de gekopieerde
gegevens op te slaan.
Een “Memory Full”-foutmelding verschijnt als er niet genoeg beschikbaar geheugen is.
Een “Too Much Data”-foutmelding verschijnt als het aantal gegevensitems te groot is.
Controle op overschrijven
De rekenmachine controleert of er op de doellocatie van de kopieerbewerking gegevens staan
met dezelfde naam als de gegevens die worden gekopieerd.
Als er gegevens met dezelfde naam zijn, moet u bevestigen
of u die gegevens wilt overschrijven.
• 1(Yes) ... de nieuwe gegevens overschrijven de
bestaande gegevens
• 6(No) ... gaat naar het volgende gegevenstype zonder
de gegevens met dezelfde naam te kopiëren
• Als u op A drukt, wordt de bewerking geannuleerd.
11-10
Controle op niet-overeenkomende types
Alleen bestanden met de bestandsnaamextensie .g1m, .g2m, .g3m, .g1r of .g2r kunnen vanuit
het opslaggeheugen naar het hoofdgeheugen worden gekopieerd. Bij andere bestandstypen
verschijnt een foutmelding dat het type niet overeenkomt.
k Andere bestandsbewerkingen
u Een bestand of map wissen
1. Geef het informatievenster van het hoofdgeheugen of het informatievenster van het
opslaggeheugen weer.
2. Selecteer alle bestanden en mappen die u wilt verwijderen.
• Voor details over het selecteren van bestanden en mappen, zie “Gegevens selecteren”
(pagina 11-7).
3. Druk op 6(DELETE).
4. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om de items te wissen, of druk op
6(No) om de wisbewerking ongedaan te maken.
u Een bestand zoeken
Voorbeeld Zoek alle bestanden in het hoofdgeheugen (of opslaggeheugen)
waarvan de naam begint met de letter “R”
1. Geef het informatievenster van het hoofdgeheugen (of opslaggeheugen) weer.
2. Druk op 3(SEARCH).
• Typ de letter “R” als trefwoord en druk op w.
• Het eerste bestand waarvan de naam begint met de
letter “R” wordt op het scherm gemarkeerd.
• U kunt maximaal acht karakters invoeren voor het trefwoord.
• De melding “Not Found” wordt weergegeven als er voor het ingevoerde trefwoord geen
bestandsnamen worden gevonden.
11-11
k Een reservekopie maken van de gegevens in het hoofdgeheugen (back-
up)
u Een reservekopie maken van gegevens in het hoofdgeheugen (back-up)
1. Druk in het beginscherm van de modus Memory op
4(BACKUP).
2. Druk op 1(SAVE).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
3. Gebruik f en c om de map te selecteren waar u de gegevens wilt opslaan.
4. Druk op w om de reservekopie te maken.
• De foutmelding “Memory Full” verschijnt alleen als er onvoldoende vrije ruimte in het
opslaggeheugen is om de reservekopiebewerking uit te voeren.
• De volgende melding verschijnt alleen als er reeds
reservekopiegegevens in het opslaggeheugen staan.
Druk op 1(Yes) om een reservekopie van de gegevens te maken, of op 6(No) om de
reservekopiebewerking te annuleren.
Als de reservekopie is gemaakt, verschijnt de melding “Complete!”.
• De reservekopiegegevens worden opgeslagen in een bestand met de naam
BACKUP.g3m.
5. Druk op J om terug te keren naar het scherm dat in stap 1 is weergegeven.
11-12
u Reservekopiegegevens terugzetten in het hoofdgeheugen
1. Druk in het beginscherm van de modus Memory op 4(BACKUP).
• In het scherm dat wordt weergegeven kunt u bevestigen of er wel of niet
reservekopiegegevens in het opslaggeheugen staan.
2. Druk op 2(LOAD).
• Het keuzescherm van de map wordt weergegeven.
3. Gebruik f en c om een map te selecteren.
4. Druk op w.*
1
• Er verschijnt een bericht waarin u dient te bevestigen of
u de reservekopiegegevens wel of niet wilt terugzetten.
*
1
Als geen reservekopiegegevens in de geselecteerde
map staan, verschijnt de melding “No Data”. Druk op
J om terug te keren naar het scherm in stap 1.
5. Druk op 1(Yes) om de gegevens te herstellen en de huidige inhoud van het
hoofdgeheugen te wissen. Druk op 6(No) om de reservekopiebewerking te annuleren.
• Als de terugzetbewerking is voltooid, verschijnt de melding “Complete!”.
• Druk op J om terug te keren naar het scherm dat in stap 1 is weergegeven.
11-13
k Het opslaggeheugen optimaliseren
Wanneer u veelvuldig gegevens opslaat en laadt, kan het opslaggeheugen gefragmenteerd
raken. Als gevolg hiervan kunt u in bepaalde geheugenblokken geen gegevens opslaan.
Daarom is het raadzaam periodiek het opslaggeheugen te optimaliseren. Hierdoor worden
de gegevens in het opslaggeheugen gedefragmenteerd en wordt het geheugen efficiënter
gebruikt.
• Het opslaggeheugen van de rekenmachine wordt automatisch geoptimaliseerd wanneer
u een opslagbewerking uitvoert en blijkt dat er mogelijk niet voldoende opslaggeheugen
beschikbaar is.
u Het opslaggeheugen optimaliseren
Druk in het beginscherm van de modus Memory op 5(OPT) om het opslaggeheugen te
optimaliseren.
Als het optimaliseren beëindigd is, verschijnt de melding “Complete!”.
Als u drukt op J, keert u terug naar het beginscherm van de modus Memory .
• Het kan zijn dat de beschikbare geheugencapaciteit na het optimaliseren ongewijzigd blijft.
Dit wijst niet op een storing van de rekenmachine.
12-1
Hoofdstuk 12 Systeembeheer
Gebruik Systeembeheer om systeeminformatie te bekijken en om systeeminstellingen te doen.
1. Systeembeheer gebruiken
Kies in het hoofdmenu de modus System en geef de volgende menuopties weer.
• 1(DISPLAY) ... {aanpassing van schermhelderheid}
• 2(PWRProp) ... {instellingen voor energiebesparing}
• 3(LANGUAGE) ... {systeemtaal}
• 4(VERSION) ... {versie}
• 5(RESET) ... {initialisatie toestel}
• 6( g) 1(BattSet) ... {instellingen voor batterij}
• 6( g) 2(UserName) ... {registratie van gebruikersnaam}
• 6( g) 5(OS Update) ... {bijwerken van besturingssysteem}
2. Systeeminstellingen
k De helderheid van het scherm aanpassen
Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
1(DISPLAY) om het scherm weer te geven waarop ue de helderheid kunt aanpassen.
• Druk op de cursortoets e om de schermweergave lichter te maken.
• Druk op de cursortoets d om de schermweergave donkerder te maken.
• Druk op 1(INITIAL) om de helderheid van het scherm terug op de fabrieksinstelling te
zetten.
Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
12
12-2
k Instellingen energiebesparing
u Stel de automatische uitschakeltijd in
Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
2(PWRProp) om het scherm Power Properties weer te geven.
• 1(10Min) ... {10 minuten} (standaardinstelling)
• 2(60Min) ... {60 minuten}
Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
u De tijdseenheid van de achtergrondverlichting instellen
1. Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
2(PWRProp) om het scherm Power Properties weer te geven.
2. Gebruik f en c om “Backlight Duration” te selecteren.
• 1(30Sec) ... {schakelt 30 seconden na de laatste toetshandeling de
achtergrondverlichting uit} (standaardinstelling)
• 2(1Min) ... {schakelt 1 minuut na de laatste toetshandeling de achtergrondverlichting uit}
• 3(3Min) ... {schakelt 3 minuten na de laatste toetshandeling de achtergrondverlichting
uit}
3. Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
12-3
k Systeemtaal instellen
Met de optie LANGUAGE kunt u bepalen in welke taal ingebouwde toepassingen worden
weergegeven.
u De berichttaal kiezen
1. Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
3(LANGUAGE) om het keuzescherm Message Language weer te geven.
2. Kies de gewenste taal met de cursortoetsen f en c, en druk vervolgens op
1(SELECT) om de gewenste taal te kiezen.
3. De pop up verschijnt als u de taal gebruikt die u hebt geselecteerd. Controleer de inhoud en
druk dan op J.
4. Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
u De menutaal kiezen
1. Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
3(LANGUAGE) om het keuzescherm Message Language weer te geven.
2. Druk op 6(MENU).
3. Kies de gewenste taal met de cursortoetsen f en c, en druk vervolgens op
1(SELECT) om de gewenste taal te kiezen.
4. De pop up verschijnt als u de taal gebruikt die u hebt geselecteerd. Controleer de inhoud en
druk dan op J.
• Druk op 6(MESSAGE) om terug te keren naar het keuzescherm Message Language.
5. Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
12-4
k Versielijst
Gebruik VERSION (versie) om de versie van het besturingssysteem weer te geven.
u Versiegegevens bekijken
1. Druk in het beginscherm van de modus System op 4(VERSION) om de versielijst weer te
geven.
2. Gebruik f en c om in het scherm te bladeren. De inhoud van de lijst wordt hieronder
weergegeven.
- Versie van het besturingssysteem
- Invoegtoepassingsnamen en -versies (alleen de geïnstalleerde invoegtoepassingen
worden weergegeven)
- Taal en versie van de berichten
- Taal en versie van de menu’s
3. Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het eerste System -modusscherm.
k Initialiseren (Reset)
1. Wanneer het beginscherm van de modus System wordt weergegeven, drukt u op
5(RESET) om het eerste scherm Reset weer te geven.
• 1(SETUP) ... {configuratie initialiseren}
• 2(MAIN) ... {gegevens in hoofdgeheugen wissen}
• 3(ADD-IN) ... {gegevens in invoegtoepassing wissen}
• 4(STRGMEM) ... {gegevens in opslaggeheugen
wissen}
• 5(A&S) ... {gegevens in invoegtoepassing en
opslaggeheugen wissen}
Als u in het bovenstaande scherm drukt op 6( g), verschijnt het tweede scherm Reset.
• 1(M&S) ... {gegevens in hoofd- en opslaggeheugen
wissen}
• 2(ALL) ... {alle geheugens wissen}
• 3(LANGUAGE) ... {taal voor invoegtoepassing wissen}
12-5
De volgende tabel toont de functies van de functietoetsen. U kunt de functietoetsen
gebruiken om specifieke gegevens te wissen.
Functies van de functietoets
Configuratie-
gegevens
initialiseren
Gegevens van
hoofdgeheugen
wissen
Invoegtoe-
passingen
wissen
Talen voor
invoegtoe-
passingen
wissen
Gegevens van
opslaggeheugen
wissen (exclusief
invoegtoepassingen
en talen)
1(SETUP)
2(MAIN)
3(ADD-IN)
4(STRGMEM)
5(A&S)
6( g) 1(M&S)
6( g) 2(ALL)
*1
6( g)
3(LANGUAGE)
*
1
Als een taal voor invoegtoepassing is geselecteerd voor de procedure Systeemtaal
instellen (pagina 12-3), wordt het bestand voor de taal voor invoegtoepassing (g3l) niet
verwijderd.
2. Druk op de functietoets voor de RESET-bewerking die u wilt uitvoeren.
3. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op 1(Yes) om de opgegeven RESET-
bewerking uit te voeren, of druk op 6(No) om deze bewerking ongedaan te maken.
4. Wanneer de RESET-bewerking is voltooid, verschijnt een bericht.
→
Scherm dat verschijnt wanneer
2(MAIN) ingedrukt wordt bij stap 2
Scherm dat verschijnt wanneer
1(Yes) ingedrukt wordt bij stap 3
Belangrijk!
Als u de taalgegevens voor een invoegtoepassing verwijdert, wordt automatisch
overgeschakeld op de Engelse taalinstelling. De verwijderde taal kan niet meer op het scherm
worden weergegeven.
12-6
Opmerking
Wanneer u op 6( g) 2(ALL) hebt gedrukt om alle instellingen te initialiseren, moet u een
aantal begininstellingen configureren, net als toen u de rekenmachine na aankoop voor
het eerst inschakelde. De volgende schermen worden automatisch weergegeven in de
aangegeven volgorde. Op deze schermen kunt u de noodzakelijke instellingen opgeven.
• Keuzescherm Message Language (pagina 12-3)
• Scherm Display Settings (pagina 12-1)
• Scherm Power Properties (pagina 12-2)
• Scherm Battery Settings (zie hieronder)
k Instellingen van batterij
Belangrijk!
Voer bij het vervangen van batterijen de onderstaande bewerking uit om het type batterijen dat
u plaatst aan te geven.
u Het type batterij wijzigen
1. Druk op het eerste scherm van de modus System op
6( g) 1(BattSet).
2. Gebruik f en c om de cursor naar het batterijtype te
verplaatsen dat overeenkomt met de gebruikte batterij en
druk vervolgens op 1(SELECT).
3. Druk op 1(Yes) om de instelling te wijzigen of op 6(No) om de bewerking te annuleren
zonder de instelling te wijzigen.
12-7
k Gebruikersnaam
Aan de hand van de procedure in dit gedeelte kunt u zich registreren als gebruiker van deze
rekenmachine door uw naam en organisatie op te geven.
Belangrijk!
• Om misbruik van uw rekenmachine te voorkomen, moet u niet vergeten ook een wachtwoord
op te geven wanneer u uw naam en organisatie opgeeft. U moet het juiste wachtwoord
invoeren wanneer u de naam en/of organisatie van de geregistreerde gebruiker wilt wijzigen
of verwijderen. Vergeet dit wachtwoord niet!
• Verwijder de batterij niet en druk niet op de knop RESTART terwijl de onderstaande
bewerking wordt uitgevoerd. Als u dat wel doet, kunnen er gegevens verloren gaan.
u Een gebruikersnaam en organisatie opgeven of bewerken
1. Druk op het eerste scherm van de modus System
op 6( g) 2(UserName) om het scherm voor de
gebruikersnaam weer te geven.
2. Druk op 1(EDIT).
• Als u nog geen gebruikersnaam hebt opgegeven, wordt de cursor weergegeven in het veld
“User Name”.
• Als u al gegevens hebt opgegeven, wordt de cursor weergegeven in het veld “Password”.
In dat geval moet u het juiste wachtwoord invoeren en vervolgens op w drukken. Als het
wachtwoord overeenkomt met het geregistreerde wachtwoord, wordt de cursor naar het
veld “User Name” verplaatst. Als het wachtwoord niet overeenkomt, blijft de cursor in het
veld “Password” staan.
3. Voer de gegevens in in de volgorde die hieronder wordt aangegeven.
(1) Typ een gebruikersnaam (maximumlengte: 19 tekens) en druk op c of w.
(2) Typ de naam van uw organisatie (maximumlengte: 19 tekens ) en druk op c of w.
(3) Typ een wachtwoord (maximumlengte: acht tekens) en druk op w.
• Wanneer u een wachtwoord hebt ingevoerd en op w drukt, verschijnt een
bevestigingsvenster.
4. Druk op 1(Yes) om de gegevens te registreren of 6(No) om de bewerking te annuleren
zonder de gegevens te registreren.
12-8
u De gebruikersnaam en organisatie verwijderen
1. Druk op het eerste scherm van de System -modus op 6( g) 2(UserName) om het
scherm voor de gebruikersnaam weer te geven.
2. Druk op 2(DELETE).
• De cursor wordt weergegeven in het veld “Password”.
3. Geef het juiste wachtwoord op en druk op w.
• Er verschijnt een bevestigingsbericht.
4. Druk op 1(Yes) om de gegevens te verwijderen of 6(No) om de bewerking te annuleren
zonder de gegevens te verwijderen.
k Besturingssysteem bijwerken
U kunt het besturingssysteem bijwerken door de rekenmachine op een computer aan te
sluiten. Zie de beschrijvingen die worden gepubliceerd bij het uitkomen van een nieuw
besturingssysteem voor details.
13-1
Hoofdstuk 13 Gegevenscommunicatie
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe u gegevens tussen een rekenmachine en een computer
of twee rekenmachines overdraagt. Gegevenscommunicatie vindt plaats in de modus Link .
Kies in het hoofdmenu de modus Link . Het volgende hoofdmenu voor gegevenscommunicatie
wordt weergegeven.
• { TRANSMIT } ... {het scherm voor het verzenden van
gegevens weergeven}
• { RECV } ... {het scherm voor het ontvangen van gegevens
weergeven}
• { EXAM } ... {geeft het menu van de Examenmodus weer}
• { CABLE } ... {het scherm voor het selecteren van het
kabeltype weergeven}
• { WAKEUP } ... {het scherm voor de activeringsinstelling weergeven}
• { CAPTURE } ... {het scherm met de instelling voor het
vastleggen van de scherminhoud weergeven}
Voor communicatieparameters zijn standaard de volgende instellingen geconfigureerd.
• 3-pens seriële poort
• Snelheid (BPS): Maximaal 9600 bps (verbonden met rekenmachine van de CFX-9850G- of
fx-7400G-serie)
Maximaal 115200 bps (verbonden met een andere fx-CG10-, fx-CG20-,
fx-CG20 AU-, fx-CG20 CN-, fx-9860G
II SD-, fx-9860GII-, fx-9860G AU
PLUS-, fx-9750GII-, fx-7400GII-, fx-9860G Slim- (OS 1.11), fx-9860G SD-
(OS 2.0), fx-9860G- (OS 2.0) of fx-9860G AU- (OS 2.0) rekenmachine)
• Pariteit (PARITY): NONE
• USB-poort
• De communicatiesnelheid voldoet aan de USB-normen.
k De activeringsfunctie van het ontvangende toestel configureren
Wanneer de activeringsfunctie op het ontvangende toestel is geactiveerd, wordt het
automatisch ingeschakeld wanneer de gegevensoverdracht begint.
• Wanneer u gegevens uitwisselt tussen twee rekenmachines (3PIN als kabeltype
geselecteerd), wordt op het ontvangende toestel na activering automatisch de
ontvangstmodus ingeschakeld.
• Wanneer u gegevens uitwisselt met een computer (USB als kabeltype geselecteerd) en
de USB-kabel eerst met de computer en dan met de rekenmachine verbindt (terwijl de
rekenmachine uitstaat), wordt de rekenmachine ingeschakeld en wordt het dialoogvenster
“Select Connection Mode” weergegeven.
u Configureren van de activeringsfunctie van het ontvangende toestel
1. Druk in het hoofdmenu voor gegevenscommunicatie op
5(WAKEUP).
Het scherm met de activeringsinstellingen wordt
weergegeven.
• { On } ... {de activeringsfunctie inschakelen}
• { Off } ... {de activeringsfunctie uitschakelen}
13
13-2
2. Druk op 1(On).
De activeringsfunctie wordt ingeschakeld en het hoofdmenu voor gegevenscommunicatie
wordt weer weergegeven.
3. Zet het ontvangende toestel aan.
4. Verbind het ontvangende toestel met het verzendende toestel.
5. Als u op het verzendende toestel een verzending uitvoert, wordt het ontvangende toestel
automatisch ingeschakeld en worden de gegevens overgedragen.
k Capture Set Mode
U kunt de g3p- of bmp-indeling opgeven voor schermafbeeldingen die u opslaat met de
bewerking !h(CAPTURE).
Via het menu voor gegevenscommunicatie kunt u de volgende bewerkingen uitvoeren.
6(CAPTURE) 1(Memory) ... Schermafbeeldingen worden opgeslagen in de g3p-indeling.
6(CAPTURE) 2(BMP) ... Schermafbeeldingen worden opgeslagen in de bmp-indeling.
Zie “Schermgegevens vastleggen” (pagina 1-36) voor meer informatie.
k Het scherm Select Connection Mode
Wanneer u de USB-kabel aansluit op de rekenmachine, wordt het dialoogvenster “Select
Connection Mode” weergegeven. Welke toetsbewerking u in dit scherm moet uitvoeren, is
afhankelijk van het apparaat dat is aangesloten op de rekenmachine.
• 1(USB Flash) ... Modus voor verbinden van de
rekenmachine met een computer voor
gegevensoverdracht. Zie “Een
verbinding tussen de rekenmachine en
een computer tot stand brengen”
(pagina 13-3).
• 2(ScreenRecv) ... Modus voor het gebruik van de Screen
Receiver-software op een computer met Windows Vista
®
of later om
het scherm van de rekenmachine op de computer weer te geven.
Raadpleeg de aparte Screen Receiver-gebruiksaanwijzing voor meer
informatie.
Wacht totdat het scherm van de rekenmachine verschijnt op het venster
van Screen Receiver voordat u een bewerking op de rekenmachine
uitvoert.
• 3(ScreenR(XP)) ... Modus voor het gebruik van de Screen Receiver-software op een
computer met Windows
®
XP om het scherm van de rekenmachine op
de computer weer te geven.
• 4(Projector) ... Modus voor verbinden van de rekenmachine met een projector om het
scherm van de rekenmachine te projecteren. Zie “De rekenmachine
verbinden met een projector” (pagina 13-16).
Belangrijk!
Het dialoogvenster “Select Connection Mode” verschijnt niet als u de USB-kabel op de
rekenmachine aansluit terwijl het pictogram in de statusbalk wordt getoond of terwijl een
grafiek, een afbeelding uit de Geometry-modus of een andere afbeelding op het scherm
knippert. Wacht tot het
pictogram verdwijnt of voer de vereiste bewerking uit om het
knipperen van de grafiek of afbeelding te stoppen en probeer de USB-kabel vervolgens
opnieuw aan te sluiten.
13-3
1. Gegevenscommunicatie tussen de
rekenmachine en een computer
Wanneer u een USB-verbinding tussen de rekenmachine en een computer tot stand
brengt, herkent de computer het opslaggeheugen van de rekenmachine als een station
voor massaopslag. Wanneer de verbinding tot stand is gebracht, wordt de inhoud van het
hoofdgeheugen automatisch in het opslaggeheugen gelezen zodat de gegevens in het
hoofdgeheugen kunnen worden geopend vanaf de computer. Wanneer verbinding is gemaakt,
kunnen gegevens tussen de rekenmachine en computer alleen via de computer worden
overgedragen.
k Minimale systeemvereisten voor computers
Een computer moet aan de volgende minimumvereisten voldoen om gegevens te kunnen
uitwisselen met de rekenmachine.
• USB-poort
• Een van de volgende besturingssystemen.
Windows Vista
(32-bits, SP1 of later)
Windows
7 (32-bits, 64-bits)
Windows 8 (32-bits, 64-bits)
Windows 8.1 (32-bits, 64-bits)
Windows 10 (32-bits, 64-bits)
Mac OS
X (10.5.6 of later, 10.6.2 of later)
k In de modus Mass Storage verbinding met een computer maken en
verbreken
Verbind de bij de rekenmachine geleverde USB-kabel met uw computer.
Belangrijk!
Raak de stekkers van de USB-kabel en het scherm nooit aan terwijl er een
gegevenscommunicatiebewerking wordt uitgevoerd. Statische elektriciteit van uw vingers kan
ertoe leiden dat de gegevenscommunicatie wordt beëindigd.
u Een verbinding tussen de rekenmachine en een computer tot stand brengen
1. Start de computer op.
2. Verbind de USB-kabel na het opstarten van de computer met de rekenmachine.
• De rekenmachine wordt automatisch ingeschakeld en het scherm “Select Connection
Mode” wordt weergegeven.
13-4
3. Druk op 1(USB Flash).
• Het bericht “Preparing USB” wordt weergegeven op
de rekenmachine. Voer geen bewerkingen uit op de
rekenmachine. Wanneer een verbinding tussen de
rekenmachine en een computer tot stand wordt gebracht,
verschijnt het hier weergegeven scherm.
4. Open het station voor de rekenmachine op uw computer.
• Als u Windows gebruikt, hangt de locatie van het rekenmachinestation af van uw versie
van Windows. Gebruik Windows Verkenner om het rekenmachinestation te openen.
- Windows Vista, Windows 7, Windows 8: onder Computer
- Windows 8.1: onder Pc
- Windows 10: onder Deze pc
• In Mac OS X wordt het pictogram voor het rekenmachinestation weergegeven op het Mac-
bureaublad. Dubbelklik op het pictogram om het station te openen.
• Het rekenmachinestation staat voor het opslaggeheugen van de rekenmachine.
5. Voer de vereiste bewerking op uw computer uit om de gegevens over te dragen.
• Zie “Gegevens tussen de rekenmachine en een computer overdragen” (pagina 13-5) voor
meer informatie over bewerkingen voor het overdragen van gegevens.
u De verbinding tussen de rekenmachine en een computer verbreken
1. Als de rekenmachine is verbonden met een Windows-computer, noteert u de stationsletter
(E, F, G, enzovoort) die is toegewezen aan het rekenmachinestation.
2. Afhankelijk van het type besturingssysteem op uw computer, voert u een van de volgende
bewerkingen uit.
• Windows: klik op het pictogram “Hardware veilig verwijderen” op de taakbalk in de
rechterbenedenhoek van het scherm. Selecteer in het menu dat verschijnt “USB-apparaat
voor massaopslag” voor de letter die overeenkomt met de stationsletter die u in stap
1 hierboven hebt genoteerd. Controleer of het bericht “Hardware kan veilig worden
verwijderd” wordt weergegeven.
• Mac OS: sleep het pictogram voor het rekenmachinestation naar Verwijder (Prullenmand).
Controleer of het pictogram voor het rekenmachinestation niet meer wordt weergegeven
op uw bureaublad.
3. Het bericht “Updating Main Memory” wordt weergegeven op de rekenmachine. Voer geen
bewerkingen uit op de rekenmachine. Het bericht “Complete!” wordt weergegeven als het
hoofdgeheugen is bijgewerkt. Druk op J om het dialoogvenster te sluiten.
4. Verwijder de USB-kabel uit de rekenmachine.
13-5
k Gegevens tussen de rekenmachine en een computer overdragen
In dit gedeelte wordt uitgelegd hoe u de rekenmachine verbindt met de computer en het
rekenmachinestation op de computer opent om gegevens over te dragen.
u Gegevens in het hoofdgeheugen tijdens een USB-verbinding
De inhoud van de map @MainMem op het rekenmachinestation komt overeen met de inhoud
van het hoofdgeheugen van de rekenmachine. Elke keer dat u een verbinding tot stand brengt
tussen de rekenmachine en een computer, wordt de inhoud van het hoofdgeheugen van de
rekenmachine gekopieerd naar het opslaggeheugen.
Als er niet voldoende opslaggeheugen beschikbaar is voor de kopieerbewerking, wordt
het bericht “Storage Memory Full” weergegeven op de rekenmachine en wordt de
kopieerbewerking niet uitgevoerd. Als dit gebeurt, verwijdert u bestanden die u niet meer
nodig hebt uit het opslaggeheugen om de capaciteit te vergroten en probeert u nogmaals een
USB-verbinding tot stand te brengen.
Elke groep in het hoofdgeheugen wordt als een map weergegeven in de map @MainMem.
Daarnaast wordt elk gegevensitem in het hoofdgeheugen als een bestand weergegeven in de
map @MainMem.
Groepsnamen en gegevensitemnamen uit het hoofdgeheugen worden in de map @MainMem
weergegeven zoals in de onderstaande tabel.
Groepsnaam
hoofdgeheugen
Mapnaam
@MainMem
Itemnaam
hoofdgeheugen
Bestandsnaam @MainMem
E-CON2 ECON2
ECON3 ECON3.g3m
SUxxx SUxxx.g3m
SDxxx SDxxx.g3m
CPxxx CPxxx.g3m
F-MEM FMEM F-MEM xx FMEMxx.g3m
@GEOM GEOM
@IMAGE @IMAGE.g3m
<Gegevensnaam> <Gegevensnaam>.g3m
G-MEM GMEM G-MEM xx GMEMxx.g3m
LISTFILE LISTFILE
LIST xx LISTxx.g3m
LISTFILE x FILEx.g3m
MAT_VCT MAT_VCT
MAT ANS MATANS.g3m
MAT x MATx.g3m
VCT ANS VCTANS.g3m
VCT x VCTx.g3m
@PICTPLT @PICTPLT PICTPLOT PICTPLOT.g3m
PROGRAM PROGRAM <Programmanaam>
<Programmanaam>.g3m
<Programmanaam>.txt
S-SHEET SSHEET <Gegevensnaam> <Gegevensnaam>.g3m
V-WIN VMEM V-WIN x VMEMx.g3m
ROOT ROOT
ALPHA MEM ALPHAMEM.g3m
RECURSION RECUR.g3m
SETUP SETUP.g3m
STRING STRING.g3m
CONICS CONICS.g3m
13-6
Groepsnaam
hoofdgeheugen
Mapnaam
@MainMem
Itemnaam
hoofdgeheugen
Bestandsnaam @MainMem
ROOT ROOT
DYNA MEM DYNA MEM.g3m
EQUATION EQUATION.g3m
FINANCIAL FINANCE.g3m
STAT STAT.g3m
SYSTEM SYSTEM.g3m
TABLE TABLE.g3m
Y=DATA Y=DATA.g3m
u Gegevens in het hoofdgeheugen bijwerken bij beëindiging van een USB-
verbinding
Tijdens een USB-verbinding tussen de rekenmachine en een computer kunt u via de computer
de inhoud van de map @MainMem bewerken door mappen en bestanden te verwijderen,
bestanden te bewerken, bestanden toe te voegen, enzovoort. Wanneer u de USB-verbinding
verbreekt, worden de gegevens in het hoofdgeheugen van de rekenmachine bijgewerkt met
de huidige inhoud van de map @MainMem. Houd rekening met de volgende belangrijke
punten.
• Wanneer u de map @MainMem verwijdert, worden alle gegevens in het hoofdgeheugen van
de rekenmachine geïnitialiseerd.
• Wanneer u de map @MainMem bijwerkt, heeft dit invloed op drie mapniveaus in de
hoofdmap van het opslaggeheugen.
SMEM ← Hoofdmap van opslaggeheugen
@MainMem (niveau 1)
Map (niveau 2)
Map (niveau 3) ← Bijwerken heeft invloed op bestanden tot en met dit
niveau
De overige mappen en bestanden worden verplaatst naar de map “SAVE-F” in het
opslaggeheugen.
• Wanneer u een g3m-bestand aan de map @MainMem toevoegt terwijl er een USB-
verbinding tussen de rekenmachine en een computer tot stand is gebracht, worden
de gegevensitems in het g3m-bestand naar het hoofdgeheugen van de rekenmachine
gekopieerd. Zie “Gegevens in het hoofdgeheugen tijdens een USB-verbinding” (pagina
13-5) voor informatie over de namen van gegevensitems in het hoofdgeheugen die
overeenkomen met de namen van de g3m-bestanden in de map @MainMem. Als zich in
het hoofdgeheugen geen groep bevindt die overeenkomt met de gegevensitems in het
g3m-bestand, wordt er automatisch een overeenkomende groep gemaakt en worden de
gegevensitems naar die groep gekopieerd.
• Afhankelijk van het gegevenstype, wordt er een bevestigingsvenster voor overschrijven
weergegeven als zich in het hoofdgeheugen van de rekenmachine al gegevens met
dezelfde naam als de gekopieerde gegevens uit de map @MainMem bevinden. Zie de
kolom “Controle op overschrijven” in de gegevenstabel op pagina 11-3 voor informatie
over de gegevenstypen die een bevestigingsvenster veroorzaken. “Ja” betekent dat er een
bevestigingsvenster wordt weergegeven, “Nee” betekent dat de kopieerbewerking wordt
uitgevoerd zonder dat er een bevestigingsvenster wordt weergegeven.
13-7
• Als u niet-ondersteunde bestanden of mappen in de map @MainMem plaatst, worden deze
verplaatst naar de map “SAVE-F” in het opslaggeheugen van de rekenmachine en worden
deze niet weergegeven in het hoofdgeheugen.
• Als de beschikbare capaciteit in het hoofdgeheugen niet toereikend is voor de gegevens in
de map @MainMem, wordt het bericht “Memory ERROR” op de rekenmachine weergegeven
wanneer u de USB-verbinding verbreekt en wordt het hoofdgeheugen niet bijgewerkt.
• Als zich een invoegbestand (.g3a/.g3l) in de map @MainMem bevindt, wordt dat bestand
verplaatst naar de hoofdmap van het opslaggeheugen. Als zich in de hoofdmap van
het opslaggeheugen echter al een invoegbestand met dezelfde naam bevindt, wordt
het bestaande bestand overschreven door het nieuwe bestand en wordt er geen
bevestigingsvenster weergegeven.
• Als er een tekstbestand (.txt) wordt toegevoegd aan de map @MainMem\PROGRAM, wordt
dit bestand automatisch geconverteerd naar een programma met dezelfde naam als het
bestand en wordt het opgeslagen in de groep PROGRAM in het hoofdgeheugen. Zie “Regels
voor converteren van programma’s en tekstbestanden” (pagina 8-8) voor informatie over de
regels voor bestandsnamen en andere conversieregels.
u Gegevens overdragen tussen de rekenmachine en een computer
1. Verbind de rekenmachine en de computer, en open het rekenmachinestation op de
computer.
• Zie “Een verbinding tussen de rekenmachine en een computer tot stand brengen” (pagina
13-3).
2. Kopieer, bewerk, verwijder of voeg bestanden naar wens toe.
• Voer op de computer dezelfde bestandsbewerkingen als anders uit.
• Zie “Gegevens in het hoofdgeheugen tijdens een USB-verbinding” (pagina 13-5) en
“Gegevens in het hoofdgeheugen bijwerken bij beëindiging van een USB-verbinding”
(pagina 13-6) voor informatie over de mappen en bestanden in de map @MainMem.
3. Wanneer u de gewenste bewerkingen hebt uitgevoerd, verbreekt u de verbinding tussen de
rekenmachine en een computer.
• Zie “De verbinding tussen de rekenmachine en een computer verbreken” (pagina 13-4).
Opmerking
De verbinding tussen de rekenmachine en de computer kan worden verbroken als u een
bestand naar het opslaggeheugen kopieert. In dit geval gaat u naar de modus Memory en
voert u een bewerking voor optimaliseren (pagina 11-13) uit. Vervolgens maakt u opnieuw
verbinding tussen de rekenmachine en de computer.
13-8
u Een programma gemaakt op de rekenmachine bewerken op de computer
1. Gebruik de modus Program op de rekenmachine om het programma te maken. (Zie
“Hoofdstuk 8 Programmeren”.)
2. Verbind de rekenmachine en de computer, en open het rekenmachinestation op de
computer.
3. Geef de inhoud van de map @MainMem\PROGRAM weer en gebruik een
tekstverwerkingsprogramma om het tekstbestand te openen dat dezelfde naam heeft als
het programma dat u wilt bewerken.
• In Windows kunt u Kladblok of een vergelijkbaar programma gebruiken. In Mac OS kunt u
bijvoorbeeld TextEdit gebruiken.
4. Voer de vereiste bewerkingen uit.
• Zie “Wetenschappelijke CASIO-specifieke functieopdrachten ⇔ Tekstconversietabel”
(pagina 8-59) voor informatie over rekenmachineopdrachten en de bijbehorende
tekenreeksen.
5. Wanneer u de gewenste bewerkingen hebt uitgevoerd, slaat u het tekstbestand op voordat
u het sluit.
• Sla de bewerkingen desgewenst onder een andere bestandsnaam op. Als u Opslaan
als gebruikt om uw bewerkingen op te slaan, moet u het nieuwe bestand opslaan in
@MainMem\PROGRAM\.
• Sla het bestand op als ASC
II - of ANSI-tekstbestand.
6. Verbreek de verbinding tussen de rekenmachine en een computer.
• Zie “De verbinding tussen de rekenmachine en een computer verbreken” (pagina 13-4).
k Invoegbestanden installeren
U kunt invoegbestanden op de rekenmachine installeren om het aantal functies uit te breiden.
De volgende typen invoegbestanden zijn beschikbaar.
• Invoegtoepassingen (.g3a): met deze bestanden worden nieuwe toepassingen toegevoegd
aan het hoofdmenu.
• Invoegtalen (.g3l): met deze bestanden worden talen toegevoegd aan de talen die
kunnen worden geselecteerd met de procedure “Systeemtaal instellen” (pagina 12-3) voor
schermberichten.
• Invoegmenu’s (.g3l): met deze bestanden worden talen toegevoegd aan de talen die
kunnen worden geselecteerd met de procedure “Systeemtaal instellen” (pagina 12-3) voor
functiemenu’s.
u Een invoegbestand installeren
In stap 2 van de procedure onder “Gegevens overdragen tussen de rekenmachine en een
computer” (pagina 13-7) kopieert u het invoegbestand (.g3a/.g3l) dat u wilt installeren naar de
hoofdmap van het rekenmachinestation.
13-9
k Aandachtspunten bij USB-verbindingen
• Afhankelijk van uw besturingssysteem, voert u een van de volgende bewerkingen op de
computer uit om de verbinding met de rekenmachine te verbreken.
- Windows: klik op het pictogram “Hardware veilig verwijderen” op de taakbalk in de
rechterbenedenhoek van het scherm. Selecteer “USB-apparaat voor massaopslag” in
het menu dat wordt weergegeven. Controleer of het bericht “Hardware kan veilig worden
verwijderd” wordt weergegeven.
- Mac OS: sleep het rekenmachinestation naar de Prullenbak. Controleer of het
rekenmachinestation niet meer wordt weergegeven op uw bureaublad.
• Voer nooit een computerbewerking uit om het rekenmachinestation te formatteren.
In dat geval wordt het bericht “File System ERROR” op de rekenmachine weergegeven
wanneer u de USB-verbinding tussen de rekenmachine en computer hebt verbroken.
Wanneer dit gebeurt, kunt u de rekenmachine pas weer starten als u een bewerking voor
het initialiseren van alle gegevens hebt uitgevoerd. Hiermee worden alle gegevens van de
rekenmachine verwijderd. Zie “File System ERROR” (pagina α -8) voor meer informatie.
• Wanneer u een bestand van de lokale schijf van uw computer naar het rekenmachinestation
kopieert, kan het enkele minuten duren voordat de kopieerbewerking start. Tijdens
het kopiëren wordt het opslaggeheugen van de rekenmachine namelijk automatisch
geoptimaliseerd. Dit wijst niet op een storing van de rekenmachine. Zie “Het
opslaggeheugen optimaliseren” (pagina 11-13) voor meer informatie over het optimaliseren
van het opslaggeheugen.
• Een USB-verbinding tussen de rekenmachine en een computer kan automatisch worden
verbroken als op de computer de energiebesparende modus, slaapstandmodus of een
andere stand-bymodus wordt geactiveerd.
13-10
2. Gegevenscommunicatie tussen twee
rekenmachines
k Twee rekenmachines verbinden
In de volgende procedures wordt beschreven hoe u twee rekenmachines met de optioneel
verkrijgbare SB-62-kabel*.
* Meegeleverd bij de rekenmachine in sommige regio’s.
u Twee rekenmachines verbinden
1. Controleer eerst of beide rekenmachines zijn uitgeschakeld.
2. Verbind beide rekenmachines met de kabel.
3. Voer op beide rekenmachines de volgende stappen uit om 3PIN als kabeltype op te geven.
(1) Kies in het hoofdmenu de modus Link .
(2) Druk op 4(CABLE). Het scherm voor het selecteren van het kabeltype wordt
weergegeven.
(3) Druk op 2(3PIN).
SB-62 kabel
• Voor deze configuratie worden de volgende modellen ondersteund.
Rekenmachines uit de fx-CG10, fx-CG20, fx-CG20 AU, fx-CG20 CN, fx-9860G
II SD, fx-
9860G
II , fx-9860G AU PLUS, fx-9750G II , fx-7400G II , fx-9860G Slim (OS 1.11), fx-9860G
SD (OS 2.0), fx-9860G (OS 2.0), fx-9860G AU (OS 2.0), CFX-9850G-serie
13-11
k Gegevens overdragen
Verbind de beide rekenmachines en voer de volgende procedures uit.
Ontvangende rekenmachine
Als u de rekenmachine zo wilt instellen dat deze gegevens
ontvangt, drukt u op 2(RECV) terwijl het hoofdmenu voor
gegevenscommunicatie wordt weergegeven.
De stand-bymodus voor het ontvangen van gegevens wordt geactiveerd en de rekenmachine
is gereed om gegevens te ontvangen. De ontvangst begint op het moment dat gegevens
worden verzonden vanaf de verzendende rekenmachine.
Verzendende rekenmachine
Als u de rekenmachine wilt instellen om gegevens te verzenden, drukt u op 1(TRANSMIT)
als het hoofdmenu voor gegevenscommunicatie wordt weergegeven.
Vervolgens wordt er een scherm weergegeven waarin u de methode voor het selecteren van
gegevens kunt opgeven.
• { SELECT } ... {nieuwe gegevens selecteren}
• { CURRENT } ... {automatisch eerder geselecteerde
gegevens selecteren*
1
}
*
1
Wanneer u een andere modus inschakelt, wordt het eerder geselecteerde
gegevensgeheugen gewist.
u Geselecteerde gegevensitems verzenden (Voorbeeld: gebruikersgegevens
verzenden)
Druk op 1(SELECT) of 2(CURRENT) om een scherm voor het selecteren van
gegevensitems weer te geven.
• { SELECT } ... {het gegevensitem bij de cursor selecteren}
• { ALL } ... {alle gegevens selecteren}
• { TRANSMIT } ... {geselecteerde gegevensitems verzenden}
Gebruik de cursortoetsen f en c om de cursor te verplaatsen naar het gegevensitem
dat u wilt selecteren en druk vervolgens op 1(SELECT). Geselecteerde gegevensitems
worden gemarkeerd met “
”. Wanneer u op 6(TRANSMIT) drukt, worden alle geselecteerde
gegevensitems verzonden.
• Als u de selectie van een gegevensitem wilt annuleren, verplaatst u de cursor naar dit
gegevensitem en drukt u nogmaals op 1(SELECT).
13-12
u Een verzending uitvoeren
Wanneer u de te verzenden gegevens hebt geselecteerd, drukt u op 6(TRANSMIT). Er
wordt een bericht weergegeven waarin u wordt gevraagd de verzending te bevestigen.
• 1(Yes) ... gegevens worden verzonden
• 6(No) ... het scherm voor het selecteren van gegevens
wordt opnieuw weergegeven
Druk op 1(Yes) om de gegevens te verzenden.
• U kunt op elk moment een gegevensbewerking onderbreken door te drukken op A.
Hieronder worden de vensters van de verzendende en ontvangende rekenmachine
weergegeven nadat de gegevenscommunicatie is voltooid.
Druk op J om terug te keren naar het hoofdmenu voor gegevenscommunicatie.
Zie “Hoofdgeheugen” (pagina 11-3 en 11-4) voor informatie over de typen gegevensitems die
kunnen worden verzonden. Hieronder worden de betekenissen van de indicatoren “Ja” en
“Nee” in de kolom “Controle op overschrijven” op die pagina’s uitgelegd.
Ja : overschrijvingscontrole wordt uitgevoerd. Als de ontvangende rekenmachine al hetzelfde
gegevenstype bevat, wordt het onderstaande bericht weergegeven met de vraag of de
bestaande gegevens moeten worden overschreven door de nieuwe gegevens.
Naam van gegevensitem
13-13
Druk op 1(Yes) om de bestaande gegevens op de ontvangende rekenmachine te vervangen
door de nieuwe gegevens of op 6(No) om naar het volgende gegevensitem te gaan.
Nee : overschrijvingscontrole wordt niet uitgevoerd. Als de ontvangende rekenmachine al
gegevens van hetzelfde type bevat, worden de bestaande gegevens overschreven door de
nieuwe gegevens.
k Aandachtspunten bij gegevenscommunicatie
Houd bij gegevenscommunicatie rekening met het volgende.
• Er doet zich een fout voor als u probeert gegevens te verzenden naar een rekenmachine
die nog niet op ontvangen staat. Als dat gebeurt, drukt u op J om de fout op te heffen
en het opnieuw te proberen nadat u de ontvangende rekenmachine hebt ingesteld voor het
ontvangen van gegevens.
• Er doet zich een fout voor als de ontvangende rekenmachine niet binnen zes minuten
gegevens ontvangt nadat u het toestel hebt ingesteld voor het ontvangen van gegevens.
Druk in dat geval op J om de fout op te heffen.
• Er doet zich een fout tijdens de gegevenscommunicatie voor als de kabel wordt verwijderd,
als de parameters van de twee rekenmachines niet overeenkomen of als zich een ander
communicatieprobleem voordoet. Als dit gebeurt, drukt u op J om de fout op te heffen
en verhelpt u het probleem voordat u opnieuw probeert gegevens uit te wisselen. Als
de gegevenscommunicatie wordt onderbroken door de toetsbewerking J of een fout,
worden de ontvangen gegevens tot de onderbreking opgeslagen in het geheugen van de
ontvangende rekenmachine.
• Er doet zich een fout voor als het geheugen van de ontvangende rekenmachine vol raakt
tijdens de gegevenscommunicatie. Als dit gebeurt, drukt u op J om de fout op te heffen en
verwijdert u overbodige gegevens van de ontvangende rekenmachine voordat u het opnieuw
probeert.
• Als u gegevens verzendt van de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU naar een ouder model van
rekenmachine, worden de mappen in het opslaggeheugen niet verzonden. In dit geval
verzendt u afzonderlijke bestanden (geen mappen).
k Gegevens uitwisselen met een rekenmachine van een ander model
Hoewel het mogelijk is om gegevens uit te wisselen tussen deze rekenmachine (fx-CG10/
fx-CG20/fx-CG20 AU) en de andere CASIO-modellen vermeld onder “Twee rekenmachines
verbinden” (pagina 13-10), gelden er bepaalde beperkingen wanneer u gegevens uitwisselt
met een ouder model.
u Gegevens van deze rekenmachine overdragen naar een ouder model
Alleen gegevens voor functies die zowel op deze rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20
AU) als op het oudere model beschikbaar zijn, kunnen worden overgedragen.
Gegevens voor een functie die wel op deze rekenmachine, maar niet op het oudere model
beschikbaar is, kunnen niet worden overgedragen. Wanneer u grafische uitdrukkingsgegevens
(Y=DATA) uit de modus Graph van deze rekenmachine overdraagt naar de fx-9860G II ,
worden de kleurgegevens bijvoorbeeld automatisch verwijderd omdat de fx-9860G II kleur niet
ondersteunt.
13-14
In de volgende tabel wordt weergegeven hoe elk gegevenstype wordt verwerkt wanneer u
gegevens van deze rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU) overdraagt naar een ouder
CASIO-model.
Gegevensitem *1
fx-9750G
II fx-7400G II
CFX-9850G
ALPHAMEM
CONICS *2 *2 × *2
DYNA × × × ×
E-CON3
*8 *8
× ×
EQUATION
FMEM
@GEOM × × × ×
GMEM *2 *3 *2 *3 *2 *3 *2 *3
LIST
n
*2 *2 *2 *2
LIST FILE
n
*2 *2 *2 *2
MAT
n
VCT
n
××××
@PICTPLT × × × ×
PROGRAM *4 *4 *4 *4
RECUR *2 *2 *2 *2
SETUP *5 *5 *5 *5
SSHEET *2 *6 × × ×
STAT *2 *2 *2 *2
STRING
n
×
SYSTEM × × × ×
TABLE
FINANCE *2 *2 *2 *2
VMEM *7 *7 *7 *7
Y=DATA *2 *3 *7 *2 *3 *7 *2 *3 *7 *2 *3 *7
: verzonden in huidige staat ×: niet verzonden
*1 fx-9860G
II SD (OS 2.0), fx-9860G II (OS 2.0) , fx-9860G AU PLUS (OS 2.0), fx-9860G Slim
(OS 1.11), fx-9860G SD (OS 2.0), fx-9860G (OS 2.0), fx-9860G AU (OS 2.0)
*2 Kleurgegevens worden niet verzonden.
*3 Lijnstijl “Thin” wordt gewijzigd in “Normal”.
*4 Programma-inhoud wordt in de huidige staat, zonder conversie, verzonden.
De pixelwaarden in de argumenten van de opdrachten Text, PxlOn, PxlOff, Pxlchg en
PxlTest( worden in de huidige staat overgedragen. Wanneer een programma met deze
opdrachten wordt uitgevoerd op een ouder rekenmachinemodel, resulteert dit dus in een
onjuiste weergave of een Syntax ERROR.
*5 Wanneer voor een instelling een optie is geconfigureerd die wordt ondersteund door
deze rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU), maar niet door de ontvangende
rekenmachine, wordt op de ontvangende rekenmachine automatisch de standaardwaarde
ingesteld. Als op de fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU bijvoorbeeld “Thin” is geselecteerd
voor de instelling “Sketch Line”, wordt deze instelling op de ontvangende rekenmachine
gewijzigd in “Normal”. Instellingen die wel op deze rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-
CG20 AU), maar niet op de ontvangende rekenmachine worden ondersteund, worden niet
overgedragen.
*6 Gegevens over voorwaardelijke opmaak worden niet verzonden.
13-15
*7 De puntwaarde in het weergavevenster wordt opnieuw berekend op basis van het aantal
schermpunten van de ontvangende rekenmachine.
*8 Gegevens kunnen worden gebruikt door de rekenmachine die met E-CON3 is uitgerust.
Gegevens kunnen worden overgezet naar een rekenmachine die met E-CON2 is uitgerust,
maar de gegevens kunnen niet worden gebruikt.
u Gegevens van een ouder model overdragen naar deze rekenmachine
Vrijwel alle gegevens op een ouder CASIO-model kunnen worden overgedragen naar deze
rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU).
• Bepaalde gegevens worden mogelijk geconverteerd om deze compatibel te maken met de
specificaties van deze rekenmachine. Wanneer u grafische uitdrukkingsgegevens (Y=DATA)
uit de modus Graph van de fx-9860G
II overdraagt naar deze rekenmachine, wordt de
puntwaarde in het weergavevenster bijvoorbeeld gecorrigeerd omdat de vensters van de
twee modellen verschillende aantallen punten bevatten.
• In sommige gevallen kunnen kleurgegevens worden toegevoegd aan gegevens en
kunnen andere aanpassingen automatisch worden doorgevoerd. In dit geval worden bij
aanpassingen de standaardwaarden gebruikt. Wanneer u grafische uitdrukkingsgegevens
(Y=DATA) uit de modus Graph van de fx-9860G
II overdraagt naar deze rekenmachine,
wordt bijvoorbeeld de standaardkleur (blauw) toegepast voor de grafiekkleur.
• Zelfs wanneer de activeringsfunctie (Wakeup) is ingeschakeld (pagina 13-1), is deze niet
actief.
In de volgende tabel wordt weergegeven hoe elk gegevenstype wordt verwerkt wanneer u
gegevens van een ouder CASIO-model overdraagt naar deze rekenmachine (fx-CG10/fx-
CG20/fx-CG20 AU).
Gegevensitem Beschrijving
ALPHAMEM, CONICS, DYNA,
EQUATION, FMEM, Geometrie,
LIST
n , LIST FILE n , MAT n ,
RECUR, SSHEET, STRING n ,
TABLE
Gegevens worden in de huidige staat overgedragen.
CAPT
n , PICT n , SYSTEM
Niet verzonden.
E-CON3, SETUP, STAT,
FINANCE
Oorspronkelijke gegevens worden in de huidige staat
overgedragen. Voor instellingen die wel op deze
rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU), maar niet
op de verzendende rekenmachine worden ondersteund,
worden echter de standaardwaarden gebruikt.
GMEM Oorspronkelijke gegevens worden in de huidige staat
overgedragen. Aan uitdrukkingen wordt echter de
standaardkleur toegewezen.
Programma • Pixelwaarden opgegeven door het opdrachtargument
Text worden geconverteerd op basis van de
schermgrootte van deze rekenmachine.
• Pixelwaarden opgegeven door de opdrachtargumenten
PxlOn, PxlOff, Pxlchg, PxlTest( worden niet
geconverteerd op basis van de schermgrootte van deze
rekenmachine.
VMEM, Y=DATA Oorspronkelijke gegevens worden in de huidige staat
overgedragen. De puntwaarde wordt echter opnieuw
berekend op basis van het aantal schermpunten van deze
rekenmachine (fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU).
13-16
3. De rekenmachine verbinden met een projector
U kunt de rekenmachine met een CASIO-projector verbinden en de inhoud van het scherm
van de rekenmachine op een scherm projecteren.
k Ondersteunde projectoren
Bezoek de volgende site voor informatie over aansluitbare projectors.
http://edu.casio.com/support/projector/
u De inhoud van het scherm van de rekenmachine projecteren met een
projector
1. Verbind de bij de rekenmachine geleverde USB-kabel met de projector.
• Wanneer u de USB-kabel aansluit op de rekenmachine, wordt het dialoogvenster “Select
Connection Mode” weergegeven.
2. Druk op 4(Projector).
k Aandachtspunten bij het verbinden
• Als u de rekenmachine met een projector hebt verbonden, verdwijnt het pictgram mogelijk
niet vanzelf. Als dit gebeurt, kunt u de normale weergave herstellen door een bewerking uit
te voeren.
• Als de rekenmachine niet meer normaal functioneert, verwijdert u de USB-kabel en sluit u
deze opnieuw aan. Als het probleem zich blijft voordoen, verwijdert u de USB-kabel, schakelt
u de projector uit en weer in, en sluit u de USB-kabel opnieuw aan.
• Wanneer u de rekenmachine met een USB-kabel op een projector aansluit, kan het
geprojecteerde beeld in grijstinten in plaats van in kleur worden weergegeven als u dit direct
na het opstarten van de projector doet. Als dit gebeurt, verwijdert u de USB-kabel en sluit u
deze vervolgens weer aan.
14-1
Hoofdstuk 14 Geometry
1. Geometry-modusoverzicht
In de Geometry-modus kunt u geometrische objecten tekenen en analyseren.
Kies in het hoofdmenu de modus Geometry.
k Menu’s Geometry-modus
In afwijking van andere modi beschikt de Geometry-modus niet over functiemenu’s onder aan
het scherm. In plaats daarvan maakt het gebruik van de menu’s [F1] tot [F6] en [OPTN], zoals
hieronder wordt weergegeven.
Hier volgt een algemene uitleg van de menu’s in de Geometry-modus.
• Door op toetsen (1 tot 6 of K) te drukken wordt het menu voor de betreffende tabtoets
weergegeven.
• Wanneer het menu wordt weergegeven kunt u met e en d heen en weer gaan tussen
menuvensters.
• Om een menu te sluiten zonder iets te selecteren, drukt u op J.
u Menubewerkingen in dit hoofdstuk
Menubewerkingen worden in dit hoofdstuk in de volgende vorm weergegeven:
3(Draw) – 5:Vector. Als u dit ziet, betekent dit dat u een van de volgende twee
bewerkingen kunt uitvoeren.
• Druk op 3 om het menu Draw weer te geven, gebruik c en f om “5:Vector” te
markeren en druk dan op w.
• Druk op 3 om het menu Draw weer te geven en druk dan op f.
14
14-2
k Menufuncties
In de volgende tabellen ziet u de menuopties die in elk van de menu’s in de Geometry-modus
verschijnen.
u 1(File)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Een nieuw bestand creëren 1:New
Een bestand openen 2:Open
Een bestand onder een nieuwe naam opslaan 3:Save as
Een lijst weergeven van de functies die bij elke toets horen 4:Key Help
u 1e(View)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Inzoomen op een box 1:Zoom Box
Naar panmodus gaan (pagina 14-35) 2:Pan
Naar scrollmodus gaan (pagina 14-36) 3:Scroll
Het weergegeven beeld vergroten 4:Zoom In
De grootte van het weergegeven beeld verkleinen 5:Zoom Out
De grootte van het weergegeven beeld zodanig aanpassen
dat het weergavescherm geheel gevuld is
6:Zoom to Fit
u 2(Edit)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
De laatste bewerking ongedaan maken of opnieuw
uitvoeren
1:Undo/Redo
Alle objecten op het scherm selecteren 2:Select All
Alle objecten op het scherm deselecteren 3:Deselect All
Een volledig polygoon selecteren (pagina 14-19) 4:Select Figure
Het geselecteerde object verwijderen 5:Delete
Het scherm wissen 6:Clear All
14-3
u 3(Draw)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Een punt uitzetten 1:Point
Een lijnstuk tekenen 2:Line Segment
Een rechte lijn tekenen 3:Infinite Line
Een straal tekenen 4:Ray
Een vector tekenen 5:Vector
Een cirkel tekenen 6:Circle
Een boog tekenen 7:Arc
Een halve cirkel tekenen 8:SemiCirc (Diam)
u 3e(Draw Spec)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Een driehoek tekenen 1:Triangle
Een gelijkbenige driehoek tekenen 2:Isosc Triangle
Een rechthoek tekenen 3:Rectangle
Een vierkant tekenen 4:Square
Een polygoon tekenen 5:Polygon
Een regelmatige veelhoek tekenen 6:Regular n-gon
Een functiegrafiek tekenen 7:Function f(x)
u 4(Construct)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Een loodrechte bissectrice construeren 1:Perp Bisector
Een loodlijn construeren 2:Perpendicular
Een middelpunt construeren 3:Midpoint
Een snijpunt construeren 4:Intersection
Een hoekbissectrice construeren 5:Angle Bisector
Een parallel construeren 6:Parallel
Een tangens construeren 7:Tangent
Een hoekmeting aan een figuur bevestigen 8:Attached Angle
14-4
u 5(Transform)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Een object spiegelen 1:Reflection
Een object verschuiven volgens specifieke waarden 2:Translation
Een object verschuiven met een bestaande vector 3:Trans(Sel Vec)
Een object roteren 4:Rotation
Een object verwijden 5:Dilation
Een object 180 graden op een opgegeven punt roteren 6:Symmetry
u 6(Animate)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Animatie aan twee geselecteerde objecten toevoegen 1:Add Animation
De huidige animatie behorend bij twee geselecteerde
objecten vervangen
2:Replace Anima
Spoor van een punt aanzetten en de beweging van de punt
volgen terwijl de animatie wordt uitgevoerd
3:Trace
Het bewerkingscherm voor animaties weergeven 4:Edit Animation
Een animatiesequentie eenmaal uitvoeren 5:Go (once)
Een animatiesequentie herhaaldelijk uitvoeren 6:Go (repeat)
Een of meer waarden toevoegen aan de animatietabel
(pagina 14-62)
7:Add Table
De animatietabel weergeven 8:Display Table
u K(Option)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Tekst invoeren 1:Text
Een uitdrukking invoeren 2:Expression
De notatie van metingen in Geometry-modus aangeven 3:Number Format
Alle metingen ontgrendelen 4:Clr Constraint
Alle objecten weergeven 5:Show All
Het geselecteerde object verbergen 6:Hide
Een rekenkundige of andere bewerking uitvoeren met
gebruik van het oppervlaktegebied van een of meer figuren.
7:Area Calc
14-5
u K(Option)e(Properties)
Om dit te doen: Selecteer deze menuoptie:
Het geselecteerde object naar voren halen 1:to the front
Het geselecteerde object naar achteren verplaatsen 2:to the back
Alle tekst naar voren halen 3:All TEXT
De helderheid van de achtergrondafbeelding aanpassen 4:Fade I/O
Scherminhoud van Geometry-modus als afbeelding
opslaan (g3p-bestand)
5:Store Picture
k Gebruik van de aanwijzer
U kunt de aanwijzer op het scherm ( ) via de volgende bewerkingen verplaatsen bij het
tekenen en bewerken van objecten, enz.
u De aanwijzer verplaatsen
Verplaats de aanwijzer rond het weergavescherm met de cursortoetsen. Houd de cursortoets
ingedrukt om de aanwijzer snel te verplaatsen.
u De aanwijzer naar een bepaalde locatie laten verspringen
Druk op een nummertoets (b tot j) om de aanwijzer naar het overeenkomstige gedeelte
van het scherm te laten verspringen, zoals hieronder afgebeeld.
hij
efg
bcd
k Gebruik van Key Help
Druk op 1(File) – 4:Key Help of de a-toets geeft de toetshulp (Key Help) weer met
informatie over de functie van de toetsen in Geometry-modus.
Navigeer met de c en f toetsen tussen de drie Key Help-schermen.
Druk op J om de Key Help-schermen te verlaten.
Opmerking
De toetsbewerkingen die op de Key Help-schermen worden weergegeven gelden alleen voor
het tekenscherm.
14-6
k Bestanden Geometry-modus beheren
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe gegevens in Geometry-modus naar bestanden kunnen
worden opgeslagen, en hoe u bestanden kunt beheren.
u Een nieuw bestand maken
1. Voer de volgende bewerking uit: 1(File) – 1:New.
• Het volgende dialoogvenster verschijnt als u een
tekening op het scherm hebt.
2. Druk op 1(Yes) om de huidige tekening te verwijderen en een nieuw bestand te creëren.
• Er wordt een nieuw bestand gemaakt en er verschijnt een leeg tekenscherm.
u Een bestaand bestand openen
1. Voer de volgende bewerking uit: 1(File) – 2:Open.
• Er verschijnt een menu met bestaande bestanden.
• Druk hier op 6(STRGMEM) om een lijst bestanden in het geheugen op te
roepen, waaruit u een g3p-bestand kunt selecteren. Zie voor meer informatie “Een
achtergrondafbeelding voor de Geometry-modus weergeven” (pagina 14-8).
2. Verplaats de markering met c en f naar het bestand dat u wilt openen en druk dan op
w.
• Het volgende dialoogvenster verschijnt als u een
tekening op het scherm hebt.
3. Om de huidige tekening te wissen drukt u op 1(Yes).
• Hierdoor wordt het bestand geopend dat u in stap 2 hebt geselecteerd.
14-7
u Een bestand wissen
1. Voer de volgende bewerking uit: 1(File) – 2:Open.
• Er verschijnt een menu met bestaande bestanden.
2. Verplaats de markering met c en f naar het bestand dat u wilt verwijderen en druk dan
op 1(DELETE).
• Er verschijnt een bevestigingsmelding.
3. Druk op 1(Yes) om het geselecteerde bestand te wissen of 6(No) om het verwijderen te
annuleren.
4. Druk op J om het bestandsmenu te verlaten.
u Een bestand opslaan onder een andere naam
1. Als het bestand dat u wilt opslaan geopend is voert u de volgende bewerking uit: 1(File) –
3:Save as.
• Hierop verschijnt het invoerscherm voor de
bestandsnaam; de toetsen van de rekenmachine
schakelen automatisch over op Alpha Lock.
2. Voer maximaal 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
• U kunt de volgende tekens gebruiken voor een bestandsnaam.
- Alfabetische hoofdletters van A tot Z
- Cijfers van 0 tot 9
- Haken ({ })
• Na invoer van een naam drukt u op w om het bestand op te slaan en naar het
tekenscherm terug te keren.
14-8
k Een achtergrondafbeelding voor de Geometry-modus weergeven
In de Geometry-modus kunt u een beeldbestand (g3p) openen en dit gebruiken als
achtergrond voor een tekening in Geometry-modus.
• Als u een g3p-bestand opent, iets tekent, en dan het resultaat in een bestand opslaat, dan
wordt het g3p-bestand samen met de Geometry-modus opgeslagen.
• Na opening van een achtergrondafbeelding kunt u de helderheid ervan op het scherm
aanpassen. Zie “De helderheid van de achtergrondafbeelding aanpassen” (pagina 14-37).
• Als u een achtergrondafbeelding hebt toegevoegd en opgeslagen, kunt u de
achtergrondafbeelding in het bestand niet meer wijzigen of verwijderen.
u Een g3p-bestand in de Geometry-modus openen
1. Voer de volgende bewerking uit: 1(File) – 2:Open.
2. Druk op 6(STRGMEM).
• De in het geheugen opgeslagen bestandslijst wordt weergegeven.
3. Verplaats de markering met c en f naar het bestand met de achtergrondafbeelding dat
u wilt gebruiken en druk dan op w.
• Als er een tekening op het scherm wordt afgebeeld, verschijnt de vraag “Clear current
image?”.
4. Om de huidige tekening te wissen drukt u op 1(Yes).
• Als het bestand geen gegevens uit de Geometry-modus bevat, verschijnt een
dialoogvenster met de vraag of u de oorspronkelijke standaardwaarde Geometry
V-Window wilt gebruiken. Druk op 1 om de oorspronkelijke standaardwaarde Geometry
V-Window te gebruiken. Om te annuleren, druk op 6.
• Als het bestand al gegevens uit de Geometry-modus bevat, wordt het bestand direct
geopend.
14-9
k De inhoud van het huidige scherm in de Geometry-modus opslaan als
afbeelding (g3p-bestand)
U kunt een schermafbeelding in de Geometry-modus opslaan als een beeldbestand (g3p).
Het opgeslagen bestand bevat de huidige V-Window instellingsgegevens.
u De inhoud van het huidige scherm opslaan als een afbeelding in het
beeldgeheugen
1. Als het scherm dat u wilt opslaan wordt weergegeven, voert u de volgende bewerking uit:
K(Option)e(Properties) – 5:Store Picture w(Pict [1~20]).
2. In het scherm Store In Picture Memory (In beeldgeheugen opslaan) voert u een waarde in
van 1 tot 20 en dan drukt u op w.
• Slaat u de gegevens van een grafische voorstelling op in een grafiekgeheugen waarin
reeds een grafische voorstelling werd opgeslagen, dan zal de reeds opgeslagen grafische
voorstelling overschreven worden.
u De inhoud van het huidige scherm onder een bestandsnaam opslaan
1. Als het scherm dat u wilt opslaan wordt weergegeven, voert u de volgende bewerking uit:
K(Option)e(Properties) – 5:Store Picture cw(Save As).
2. Voer vanaf stap 2 de procedure uit onder “Een grafiekschermafbeelding onder een
bestandsnaam opslaan” (pagina 5-21).
14-10
k Toetsfuncties
De onderstaande figuur geeft de toetsen weer die voor tekenbewerkingen in Geometry-
modus worden gebruikt.
Menu’s weergeven.
(pagina 14-1)
De Key Help
weergeven. (pagina 14-5)
Selecteren,
deselecteren, uitvoeren.
Selecteren,
deselecteren, uitvoeren.
Inzoomen en
uitzoomen. (pagina 14-37)
De cursor wordt
bewogen.
Selecteren,
deselecteren, uitvoeren.
Een object selecteren
om het te verplaatsen.
(pagina 14-31)
!b Een
animatietabel toevoegen.
(pagina 14-63)
De pointer naar een
bepaalde positie laten
springen. (pagina 14-5)
De scrollmodus
openen.
(pagina 14-36)
Het schermbeeld
inzoomen, zodat
deze in het venster
past. (pagina 14-37)
Het metingvenster
weergeven.
(pagina 14-41)
Een handeling
annuleren of terugk-
eren naar het vorige
menu of scherm.
Het huidige
geselecteerde
object verwijderen.
(pagina 14-32)
Alles deselecteren, een
handeling annuleren,
alles verwijderen (als
deze toets twee keer
wordt ingedrukt).
Een volledige polygoon
selecteren. (alleen
geldig voor polygonen)
(pagina 14-19)
Een handeling
ongedaan maken of
opnieuw uitvoeren.
(pagina 14-30)
14-11
2. Objecten tekenen en bewerken
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe de volgende bewerkingen moeten worden uitgevoerd.
• Punten uitzetten, lijnstukken en polygonen tekenen, enz. ([F3](Draw)-menu, [F3] [g](Draw
Spec)-menu)
• Objecten selecteren en deselecteren ([F2](Edit)-menu)
• Een loodrechte bissectrice, loodlijn enz. construeren in een getekend object ([F4](Construct)-
menu)
• Transformatiebewerkingen uitvoeren in een getekend object ([F5](Transform)-menu)
• Een bewerking ongedaan maken, een object verplaatsen of verwijderen en andere
bewerkingen ([F2](Edit)-menu)
k Gebruik van het menu Tekenen
Druk op 3(Draw) om het menu Draw weer te geven. Met het menu Draw kunt u punten
uitzetten, lijnstukken, driehoeken, polygonen en andere objecten tekenen.
u Een punt uitzetten
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 1:Point.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u een punt wilt uitzetten en druk
dan op w.
• Hierdoor wordt een punt op de locatie van de aanwijzer
uitgezet.
• Het
pictogram blijft op het scherm, waardoor u eventueel stap 2 kunt herhalen om
meer punten uit te zetten.
3. Als u alle gewenste punten hebt uitgezet, drukt u op o of J om de Punt-functie te
deselecteren.
Opmerking
Bepaalde tekenfuncties blijven nadat u iets hebt getekend, zoals de Point-functie. Om zo’n
functie te deselecteren drukt u op o of J.
14-12
u Een gelabelde punt aan een bestaande lijn toevoegen
Opmerking
Met de volgende procedure kunt u een gelabeld punt aan een bestaande lijn toevoegen, aan
een zijde van een polygoon, aan de omtrek van een cirkel, enz.
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 1:Point.
2. Verplaats de aanwijzer op het scherm naar de lijn waaraan u het gelabelde punt wilt
toevoegen.
• Hierdoor wordt de lijn geselecteerd, hetgeen wordt aangegeven door “”.
→
3. Druk op w.
• Hierdoor wordt op de locatie van de aanwijzer een punt
toegevoegd aan de lijn.
u Een lijnstuk tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 2:Line Segment.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u het lijnstuk wilt tekenen en
druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u het lijnstuk wilt tekenen en
druk dan op w.
• Hierdoor wordt een lijnstuk tussen de twee punten
getekend.
Opmerking
In stappen 2 en 3 van bovenstaande procedure kunt u de aanwijzer naar een bestaand punt
op het scherm verplaatsen, en dan op w drukken. Hierdoor wordt het bestaande punt een
van de uiteinden van het lijnstuk.
14-13
u Een oneindige lijn tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 3:Infinite Line.
2. Verplaats de aanwijzer naar een locatie op het scherm en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar een andere locatie op het scherm en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een lijn getekend die door de twee
punten loopt.
u Een straal tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 4:Ray.
2. Verplaats de aanwijzer naar een locatie op het scherm en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar een andere locatie op het scherm en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een straal getekend die begint bij het
eerste geselecteerde punt en die door het tweede punt
loopt.
u Een vector tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 5:Vector.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u de vector wilt tekenen en druk
dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u de vector wilt tekenen en druk
dan op w.
• Hierdoor wordt de vector getekend.
14-14
u Een cirkel tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 6:Circle.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u het middelpunt van de cirkel
wilt tekenen en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u de omtrek van de cirkel wilt
tekenen en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een cirkel getekend. De afstand tussen de twee punten die u hebt
aangegeven is de straal van de cirkel.
Opmerking
In stappen 2 en 3 van bovenstaande procedure kunt u de aanwijzer naar een bestaand punt
op het scherm verplaatsen, en dan op w drukken. Hierdoor wordt het bestaande punt het
middelpunt of het cirkelomtrekpunt.
u Een boog tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 7:Arc.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u het middelpunt van de boog
wilt tekenen en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u het middelpunt van de boog
wilt tekenen en druk dan op w.
4. Verplaatst de aanwijzer naar de locatie waar u het eindpunt van de boog wilt hebben.
.....
5. Verplaats de aanwijzer en het lijnstuk naar de locatie op het scherm waar u het eindpunt
van de boog wilt hebben en druk dan op w.
• Er wordt een boog getekend van het beginpunt naar het
eindpunt, tegen de richting van de klok in.
14-15
u Een halve cirkel tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3(Draw) – 8:SemiCirc (Diam).
2. Verplaats de aanwijzer naar het punt dat u wilt aanwijzen als het ene eind van de diameter
van de halve cirkel, en druk dan op w.
3. Verplaatst de aanwijzer naar het punt dat u wilt aangeven
als het andere eind van de diameter van de halve cirkel.
• In overeenstemming met de beweging van de aanwijzer verschijnt een cirkel op het
scherm waarvan de diameter door het eerste punt en door het huidige punt loopt. Druk op
w in de volgende stap om een halve cirkel te tekenen met een diameter die een boog
vormt die tegen de klok in loopt vanaf het eerste opgegeven punt naar het tweede punt.
4. Druk op w om de halve cirkel te tekenen.
u Een driehoek tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3e(Draw Spec) – 1:Triangle.
2. Verplaats de aanwijzer naar een locatie op het scherm en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar een andere locatie.
• Hierdoor verschijnt een selectiegrens die de grootte aangeeft van de te tekenen driehoek.
14-16
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt een driehoek getekend.
→
• Als de locatie van de aanwijzer wanneer u op w drukt erg dicht in de buurt ligt van het in
stap 2 opgegeven punt, dan zal de te tekenen driehoek de maximale grootte hebben die
op het scherm past.
Opmerking
Hetzelfde type tweepunts-selectiegrens wordt ook gebruikt bij het tekenen van een
gelijkbenige driehoek, een rechthoek, vierkant of regelmatige veelhoek.
In deze gevallen zal het resulterende object de maximale grootte hebben die op het scherm
past als het tweede opgegeven punt zich te dichtbij of op dezelfde locatie bevindt als het
eerste punt.
u Een gelijkbenige driehoek tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3e(Draw Spec) – 2:Isosc Triangle.
2. Voer stappen 2 tot 4 uit van “Een driehoek tekenen” (pagina 14-15).
• Hierdoor wordt een gelijkbenige driehoek getekend
u Een rechthoek of een vierkant tekenen
1. Voer een van de volgende bewerkingen uit: 3e(Draw Spec) – 3:Rectangle of
3e(Draw Spec) – 4:Square.
2. Verplaats de aanwijzer naar een locatie op het scherm en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer naar een andere locatie.
• Hierdoor verschijnt een selectiegrens die de grootte aangeeft van de te tekenen rechthoek
(of vierkant).
14-17
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt een rechthoek of vierkant getekend.
• Als de locatie van de aanwijzer wanneer u op w drukt erg dicht in de buurt ligt van het in
stap 2 opgegeven punt, dan zal het te tekenen object de maximale grootte hebben die op
het scherm past.
Opmerking
In het geval van een vierkant zal elke zijde de lengte hebben van de kortere zijde van de
rechthoek die u in stap 3 met de selectiegrens opgeeft.
u Een polygoon tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3e(Draw Spec) – 5:Polygon.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u een hoekpunt van het
polygoon wilt plaatsen en druk dan op w.
• Herhaal deze stap zoveel als nodig is om de andere hoekpunten van het polygoon aan te
geven.
3. Verplaats de aanwijzer om af te sluiten naar de locatie van het eerste hoekpunt en druk op
w.
→
Opmerking
Als u in plaats van stap 3 op J drukt, wordt de figuur voltooid als een niet afgesloten non-
polygoon.
14-18
u Een regelmatige veelhoek tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3e(Draw Spec) – 6:Regular n-gon.
• Hierdoor verschijnt een dialoogvenster waarin u het aantal zijden kunt opgeven.
2. Voer een waarde van 3 tot 12 in en druk daarna op w.
3. Voer stappen 2 tot 4 uit van “Een driehoek tekenen” (pagina 14-15).
• Hierdoor wordt een regelmatige veelhoek getekend met het aantal zijden dat u in stap 2
hebt opgegeven.
u Een functie tekenen
1. Voer de volgende bewerking uit: 3e(Draw Spec) – 7:Function f(x).
• Hierdoor verschijnt het Function-dialoogvenster.
2. Voer de functie in.
3. Druk op w om de functie te tekenen.
→
Opmerking
• Het enige grafiektype dat getekend kan worden is Y=f(x).
• De hoekeenheid van de grafiek die wordt getekend is altijd Rad, ongeacht de Angle-instelling
in het configuratiescherm.
14-19
k Objecten selecteren en deselecteren
Voordat u een object kunt bewerken (verplaatsen of verwijderen) of een figuur kunt creëren
met behulp van een object, moet het object of een deel ervan eerst worden geselecteerd. In
dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe objecten worden geselecteerd en gedeselecteerd.
u Een bepaald object selecteren
1. Als een functiepictogram zich in de rechterbovenhoek van het scherm bevindt, druk dan op
J of op o om de functie te deselecteren.
2. Verplaats de aanwijzer naar het object dat u wilt selecteren.
• Hierdoor verschijnen een of meer
markeringen op het object. Het object begint nu te
knipperen. Merk op dat het object niet knippert als het een punt is en er een
markering
op het punt wordt weergegeven.
3. Druk op w.
• Hierdoor verandert het
in k en verandert de omtrek van het object in een dikke lijn, wat
aangeeft dat het object is geselecteerd.
→
• U kunt nu stappen 2 en 3 herhalen om andere objecten te selecteren, desgewenst.
u Een gehele polygoon selecteren
1. Als een functiepictogram zich in de rechterbovenhoek van het scherm bevindt, druk dan op
J of op o om de functie te deselecteren.
2. Verplaats de aanwijzer naar het object dat u wilt selecteren.
• Hierdoor verschijnen
markeringen op een bepaald
deel (hoekpunt, zijde, enz.) van het object.
14-20
3. Druk op x of voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 4:Select Figure.
• Hierdoor wordt het gehele object geselecteerd.
u Een bepaald object deselecteren
1. Als een functiepictogram zich in de rechterbovenhoek van het scherm bevindt, druk dan op
J of op o om de functie te deselecteren.
2. Verplaats de aanwijzer naar het object dat u wilt deselecteren.
• Hierdoor worden de k-tekens gemarkeerd. Het object begint nu te knipperen. Merk op
dat het object niet knippert als het een punt is en er een k markering op het punt wordt
weergegeven.
→
3. Druk op w.
• Hierdoor wordt het object gedeselecteerd, waardoor de k-teken(s) verdwijnen.
u Alle objecten op het scherm selecteren
Voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 2:Select All.
u Alle objecten op het scherm deselecteren
Druk op o of voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 3:Deselect All.
14-21
k De kleur en het lijntype van een weergegeven object opgeven
Via de onderstaande procedure kunt u de kleur en het lijntype van een weergegeven figuur
opgeven, de vulkleur binnen een figuur, of de kleur van tekst, labels, en andere objecten die
geen figuur zijn.
u De kleur en het lijntype opgeven van alle weergegeven objecten
1. Voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 2:Select All.
2. Druk op !f(FORMAT) om het hieronder afgebeelde dialoogvenster weer te geven.
• Het dialoogvenster geeft alleen ondersteunde instellingen weer, die afhangen van de
samenstelling van het geselecteerde object.
3. Configureer het bovenstaande dialoogvenster met de volgende instellingen.
Om dit op te geven: Voer deze bewerking uit:
Geef de tekstkleur op
Druk op b(Char Color) en geef vervolgens met de
toetsen b tot i de gewenste kleur op.
Geef het lijntype op
Druk op c(Line Style) en druk dan op een van de
volgende toetsen: b(Norm), c(Thick), f(Thin).
Geef de lijnkleur op
Druk op d(Line Color) en geef dan de gewenste kleur
op met de toetsen b tot i.
Geef de vulkleur van de
figuur op
Druk op e(Area Color) en geef dan de gewenste kleur
op met de toetsen b tot i. Om geen vulkleur op te
geven drukt u op v(Clear).
Geef de helderheid van de
vulkleur op
Druk op f(Paint Style) en druk dan op b(Normal) of
op c(Lighter).
14-22
4. Om de instellingen die u hebt geconfigureerd toe te passen gaat u terug naar het
dialoogvenster in stap 2 van deze procedure en drukt u op J.
→
u De kleur en het lijntype van een bepaald object opgeven
1. Volg de procedure in “Objecten selecteren en deselecteren” (pagina 14-19) om het object te
selecteren waarvan u de kleur en/of het lijntype wilt opgeven.
2. Druk op !f(FORMAT).
• Hierdoor wordt een dialoogvenster weergegeven met ondersteunde instellingen, die
afhangen van de samenstelling van het geselecteerde object.
3. Voer de procedure uit vanaf stap 3 in “De kleur en het lijntype opgeven van alle
weergegeven objecten ” (pagina 14-21).
k Gebruik van het menu Construeren
Druk op 4(Construct) om het menu Construeren weer te geven. Met het menu Construeren
kunt u verschillende soorten geometrische objecten construeren, zoals een loodrechte
bissectrice, parallel, hoekbissectrice, enz.
u Een loodrechte bissectrice construeren
1. Teken een lijnstuk en selecteer deze.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 1:Perp Bisector.
• Hierdoor wordt de loodrechte bissectrice van het geselecteerde lijnstuk getekend.
→
Opmerking
U kunt een loodrechte bissectrice construeren wanneer op het scherm een enkel lijnstuk, één
zijde van een polygoon, of twee punten zijn geselecteerd.
14-23
u Een loodlijn construeren
1. Teken een lijnstuk, zet een punt uit, en selecteer de lijn en het punt.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 2:Perpendicular.
• Hierdoor wordt een loodlijn op het geselecteerde lijnstuk getekend die door het
geselecteerde punt loopt.
→
Opmerking
U kunt een loodlijn construeren wanneer op het scherm een enkel lijnstuk en een enkel punt,
een enkele lijn en een enkel punt, een enkele straal en een enkel punt, een enkele vector en
een enkel punt, of één zijde van een polygoon en een enkel punt zijn geselecteerd.
u Een middelpunt construeren
1. Teken een lijnstuk en selecteer deze.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 3:Midpoint.
• Hierdoor wordt het middelpunt van het geselecteerde lijnstuk getekend.
→
Opmerking
U kunt een middelpunt construeren wanneer op het scherm een enkel lijnstuk, één zijde van
een polygoon, of twee punten zijn geselecteerd.
14-24
u Het snijpunt van twee lijnen construeren
1. Teken twee elkaar snijdende lijnstukken en selecteer deze.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 4:Intersection.
• Hierdoor wordt het punt uitgezet waar de twee lijnstukken elkaar snijden.
→
Opmerking
U kunt het snijpunt van twee lijnen construeren wanneer op het scherm twee van de volgende
objecten (twee van hetzelfde object of twee verschillende objecten) zijn geselecteerd: lijnstuk,
lijn, straal, vector, polygoonzijde, cirkel, of boog.
u Een hoekbissectrice construeren
1. Teken een driehoek en selecteer twee zijden ervan.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 5:Angle Bisector.
• Hierdoor wordt de bissectrice getekend van de hoek die door de twee geselecteerde
zijden van de driehoek wordt gevormd.
→
Opmerking
• U kunt een hoekbissectrice construeren wanneer op het scherm twee van de volgende
objecten (twee van hetzelfde object of twee verschillende objecten) zijn geselecteerd:
lijnstuk, lijn, straal, vector of polygoonzijde.
• Als de twee objecten die u selecteert elkaar snijden, dan worden twee hoekbissectrices
geconstrueerd.
14-25
u Een parallel construeren
1. Teken een lijnstuk, zet een punt uit, en selecteer de lijn en het punt.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 6:Parallel.
• Hierdoor wordt een oneindige lijn getekend, parallel aan het geselecteerde lijnstuk, die
door het geselecteerde punt loopt. Markeringen (
) verschijnen aan beide zijden van het
lijnstuk en de oneindige lijn om aan te geven dat ze parallel lopen.
→
Opmerking
U kunt een parallelle lijn construeren wanneer een van de volgende combinatieobjecten is
geselecteerd.
• Een enkel lijnstuk en een enkel punt, een enkele lijn en een enkel punt, een enkele straal en
een enkel punt, een enkele vector en een enkel punt
• Een polygoonzijde en een enkel punt
u Een tangens construeren
1. Teken een cirkel.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 7:Tangent.
• Hierdoor verschijnt de melding “Select Curve”.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie van de cirkel waar u de tangens wilt construeren.
• Verplaats de aanwijzer naar de cirkel totdat er
markeringen op verschijnen.
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt een lijn getekend die rakend is aan de cirkel op de locatie die u met de
aanwijzer hebt geselecteerd.
→
Opmerking
U kunt de tangens construeren wanneer een cirkel, halve cirkel, boog of functiegrafiek is
geselecteerd.
14-26
u Een hoekmeting aan een figuur bevestigen
1. Teken een driehoek en selecteer twee zijden ervan.
2. Voer de volgende bewerking uit: 4(Construct) – 8:Attached Angle.
• Hierdoor wordt de hoekmeting aan de figuur bevestigd.
→
• Als de melding “Select Display Position” verschijnt, kunt u met de cursortoetsen aangeven
welke hoekmeting voor de twee geselecteerde zijden wordt weergegeven.
→
→
→
3. Druk op w om de hoekmeting weer te geven.
k Gebruik van het menu Transformeren
Druk op 5(Transform) om het menu Transformeren weer te geven. Met het menu
Transformeren kunt u verschillende transformatiebewerkingen uitvoeren, zoals
objectspiegeling, objectrotatie, enz.
u Een object spiegelen
1. Teken het object dat u wilt spiegelen. Hier zullen we uitgaan van een driehoek.
2. Teken een lijnstuk als as van de spiegeling.
3. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 1:Reflection.
• Hierdoor verschijnt de melding “Select Axis”.
4. Verplaats de aanwijzer naar het lijnstuk dat u wilt gebruiken als as van de spiegeling.
• Verplaats de aanwijzer naar het lijnstuk totdat er
markeringen op verschijnen.
14-27
5. Druk op w.
• Dit geeft het object weer dat het lijnstuk als as gebruikt.
→
→
Opmerking
U kunt een lijnstuk, lijn, straal, polygoonzijde, de x- of y-as als as van de spiegeling gebruiken.
u Een object verschuiven volgens opgegeven waarden
1. Teken het object dat u wilt verschuiven. Hier zullen we uitgaan van een driehoek.
2. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 2:Translation.
• Hierdoor wordt het scherm Translation weergegeven.
3. Vectorwaarden invoeren om de afstand op te geven van parallelle verschuiving.
• De waarde in regel 1 is de verschuivingsafstand langs de X-as; de waarde in regel 2 is de
afstand langs de Y-as.
4. Druk op w als u de waarden naar tevredenheid hebt ingesteld.
• Hierdoor wordt een parallelle verschuiving uitgevoerd van het object door de afstand
waarvan u de waarden in stap 3 hebt opgegeven.
→
→
Opmerking
Als u alleen een deel van een object selecteert voordat u stap 2 van bovenstaande procedure
uitvoert, wordt alleen het geselecteerde deel verschoven.
u Een object verschuiven met een bestaande vector
1. Teken het object dat u wilt verschuiven. Hier zullen we uitgaan van een driehoek. Teken
vervolgens de vector die u voor parallelle verschuiving wilt gebruiken.
2. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 3:Trans(Sel Vec).
• Hierdoor verschijnt de melding “Select Vector”.
3. Verplaats de aanwijzer naar de vector die u voor parallelle verschuiving wilt gebruiken.
• Verplaats de aanwijzer naar de vector totdat er
markeringen op verschijnen.
14-28
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt het oorspronkelijke object parallel verschoven in de richting van de
geselecteerde vector.
→
→
Opmerking
Als u alleen een deel van een object selecteert voordat u stap 2 van bovenstaande procedure
uitvoert, wordt alleen het geselecteerde deel verschoven.
u Een object roteren
1. Teken het object dat u wilt roteren. Hier zullen we uitgaan van een driehoek.
2. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 4:Rotation.
• Hierdoor verschijnt de melding “Sel Rotation Center”.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie die u als draaicentrum wilt gebruiken.
4. Druk op w.
• Een dialoogvenster verschijnt om de draairichting te bepalen.
5. Voer de draaihoek (tegen de klok in) in graden in en druk dan op w.
• Hierdoor wordt het oorspronkelijke object volgens de opgegeven waarde gedraaid.
→
→
Opmerking
Als u alleen een deel van een object selecteert voordat u stap 2 van bovenstaande procedure
uitvoert, wordt alleen het geselecteerde deel gedraaid.
u Een object wijder maken
1. Teken het object dat u wijder wilt maken. Hier zullen we uitgaan van een driehoek.
2. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 5:Dilation.
• Hierdoor verschijnt de melding “Sel Dilation Center”.
• Zie de figuur in onderstaande aantekeningen voor uitleg over de gebruikte termen tijdens
het verwijden.
3. Verplaats de aanwijzer naar de locatie die u als verwijdingscentrum wilt gebruiken.
4. Druk op w.
• Een dialoogvenster verschijnt om de schaal van verwijding te bepalen.
14-29
5. Voer een waarde voor de schaal in van 0,1 < | x | < 10 en druk dan op w.
• Hierdoor wordt het oorspronkelijke object in een aangepaste grootte getekend.
→
→
Opmerking
• Als u alleen een deel van een object selecteert voordat u stap 2 van bovenstaande
procedure uitvoert, wordt alleen het geselecteerde deel verwijd.
• De volgende figuur illustreert de betekenis van de in de bovenstaande procedure gebruikte
termen.
Centrum van
verwijding
Schaal: –1 Schaal: 2
Oorspronkelijk
object
Schaal: 0,5
u Een figuur 180 graden draaien op een opgegeven punt
1. Teken de figuur die u wilt draaien en selecteer deze. Hier zullen we uitgaan van een
driehoek.
2. Voer de volgende bewerking uit: 5(Transform) – 6:Symmetry.
• Hierdoor verschijnt de melding “Select Center Point”.
3. Verplaats de aanwijzer naar het punt dat u als het centrale punt van de rotatie wilt
gebruiken en druk dan op w.
• Hierdoor wordt de figuur getekend in een rotatie van 180 graden op het geselecteerde
punt. Daarnaast wordt een punt op het centrale punt uitgezet.
→
14-30
k Een bewerking ongedaan maken en opnieuw uitvoeren
Met de opdracht “Undo” (Ongedaan maken) kunt u de laatste bewerking ongedaan maken;
met “Redo” (Opnieuw uitvoeren) kunt u een bewerking herstellen die u ongedaan hebt
gemaakt.
u De laatste bewerking ongedaan maken
Meteen na de bewerking die u ongedaan wilt maken drukt u op * of voert u het volgende uit:
2(Edit) – 1:Undo/Redo.
Belangrijk!
Merk op dat de volgende bewerkingen niet ongedaan gemaakt kunnen worden.
• Alle objecten wissen: 2(Edit) – 6:Clear All (pagina 14-32).
• Window instellingenconfiguratie weergeven (pagina 14-35)
• In- en uitzoomen (pagina 14-36)
• Scrollen (pagina 14-36)
• Zwenken/pannen (pagina 14-35)
• Setup wijzigen (pagina 14-33)
u Een bewerking opnieuw uitvoeren
Druk meteen na de bewerking die u ongedaan wilt maken op * of voer het volgende uit:
2(Edit) – 1:Undo/Redo.
k Een object verplaatsen en verwijderen
Voordat u een object kunt verplaatsen of verwijderen, moet het eerst worden geselecteerd. Zie
de “Objecten selecteren en deselecteren” (pagina 14-19) voor nadere details.
u Een object verplaatsen
Opmerking
Soms kan het gebeuren dat een object niet kan worden verplaatst op de manier die u wilt.
In dat geval kunt u proberen een of meer delen van het object die u niet wilt verplaatsen te
vergrendelen (pagina 14-47), of om tijdelijk alle objecten te ontgrendelen (Clr Constraint,
pagina 14-48).
1. Selecteer het object dat u wilt verplaatsen.
• Als u bijvoorbeeld alleen een van de hoekpunten van een driehoek wilt verplaatsen,
selecteer dan het hoekpunt. Om alleen een zijde van de driehoek te verplaatsen,
selecteert u de zijde.
Eén hoekpunt
geselecteerd
Eén zijde geselecteerd Drie zijden geselecteerd
14-31
2. Druk op v.
• Hierdoor verschijnt het pictogram
in de rechterbovenhoek van het scherm en verandert
de aanwijzer van naar . Ook wordt het in stap 1 geselecteerde object omsloten door
een rechthoek.
Eén hoekpunt
geselecteerd
Eén zijde geselecteerd Drie zijden geselecteerd
3. Verplaats het object met de cursortoetsen in de gewenste richting.
• De rechthoek wordt in dienovereenkomstige richting verplaatst.
Eén hoekpunt
geselecteerd
Eén zijde geselecteerd Drie zijden geselecteerd
4. Druk op w om het object naar de huidige locatie van de rechthoek te verplaatsen.
Eén hoekpunt
geselecteerd
Eén zijde geselecteerd Drie zijden geselecteerd
Opmerking
Als u op v drukt wanneer er op het scherm niets is geselecteerd, dan verandert de
aanwijzer in een , waarmee u het gehele scherm kunt pannen (verschuiven).
→
→
14-32
u Een object verwijderen
1. Selecteer het object dat u wilt verwijderen.
• Als u bijvoorbeeld alleen een van de hoekpunten van een driehoek wilt verwijderen,
selecteer dan het hoekpunt. Om alleen een zijde van de driehoek te verwijderen,
selecteert u de zijde.
2. Druk op D of voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 5:Delete.
• Hierdoor wordt het geselecteerde object verwijderd.
u Alle objecten op het scherm verwijderen
1. Voer de volgende bewerking uit: 2(Edit) – 6:Clear All.
• Er verschijnt een bevestigingsmelding.
Belangrijk!
Drukt u op 1(Yes) in de volgende stap, dan worden alle huidige objecten op het scherm
verwijderd. Deze bewerking kan niet ongedaan worden gemaakt.
2. Druk op 1(Yes) om alle objecten op het scherm te verwijderen of op 6(No) om het
verwijderen te annuleren.
Opmerking
U kunt alle objecten ook verwijderen door tweemaal op o te drukken als er op het scherm
niets is geselecteerd.
k Objecten verbergen en weergeven
Via de volgende bewerkingen kunt u bepaalde objecten verbergen en alle momenteel
verborgen objecten weergeven.
u Een object verbergen
1. Selecteer het object dat u wilt verbergen.
2. Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 6:Hide.
• Hierdoor worden de geselecteerde objecten verborgen.
u Alle verborgen objecten weergeven
Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 5:Show All. Hierdoor worden alle momenteel
verborgen objecten weergegeven.
k De weergaveprioriteit van objecten wijzigen
In principe worden objecten die u in de Geometry-modus tekent gestapeld in de volgorde
waarin ze zijn getekend (nieuwste tekening bovenaan). Via de bewerkingen in dit hoofdstuk
kunt u een getekend object naar de bovenkant of onderkant van de stapel verplaatsen.
Eventueel kunt u ook alle tekst naar voren halen.
• Een bepaald object naar voren halen: K(Option)e(Properties) – 1:to the front.
• Een bepaald object naar achteren verplaatsen: K(Option)e(Properties) – 2:to the back.
• Alle tekst naar voren halen: K(Option)e(Properties) – 3:All TEXT.
14-33
3. De verschijning van het Geometry-scherm
regelen
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe de weergave van het scherm kan worden geregeld door
te scrollen of te zoomen, en door de assen en het raster weer te geven of te verbergen.
Belangrijk!
Instellingen die u in het configuratiescherm van de Geometry-modus configureert zijn alleen
van toepassing op de Geometry-modus. Ook als een andere modus over instellingen met
dezelfde naam beschikt, zijn de instellingen van de Geometry-modus daarop niet van
toepassing. Omgekeerd zijn gelijknamige instellingen die u in andere modi wijzigt niet van
invloed op de instellingen in de Geometry-modus.
k De assen en het raster weergeven
Op het scherm van de Geometry-modus kunt u assen en rasterpunten (of rasterlijnen)
weergeven. U kunt ook de onderlinge afstand van de rasterpunten en lijnen aangeven.
→
Axes: On, Grid: On Axes: Scale, Grid: Line
u De instellingen voor assen en raster opgeven
1. Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm weer te geven.
2. Verplaats met f en c de markering naar “Grid” en configureer de door u gewenste
instellingen via de volgende bewerkingen.
Deze instelling selecteren: Druk op deze toets:
Rasterpunten weergeven
1(On)
Raster verbergen
2(Off)
Rasterlijnen weergeven
3(Line)
• Als u Off selecteert om het raster te verbergen, dan kunt u stappen 3 en 4 overslaan.
3. Verplaats de markering met f en c naar “Grid Space” en druk dan op 1(Space).
4. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt een waarde in voor de afstand van het raster en
druk dan op w.
• U kunt een waarde opgeven van 0,01 tot 1000, in opeenvolgingen van 0,01.
14-34
5. Verplaats met f en c de markering naar “Axes” en configureer de door u gewenste
instellingen via de volgende bewerkingen.
Deze instelling selecteren: Druk op deze toets:
Scherm-assen weergeven
1(On)
Scherm-assen verbergen
2(Off)
Schermassen en schaalwaarden weergeven
3(Scale)
6. Als u tevreden bent met uw instellingen, druk dan op J.
k De hoekeenheid en weergave van getallen opgeven
Via de procedure in dit hoofdstuk kunt u hoekeenheden en lengtewaarden weergeven of
verbergen. U kunt ook opgeven welke eenheden gebruikt moeten worden voor hoek- en
lengtewaarden.
Hoekeenheid: Deg, Rad
Lengte: mm, cm, m, km, inch, feet, yard, mile
→
Angle: Rad, Angle Unit: On Length Unit: On (mm)
u Weergave van hoek- en lengte-eenheden instellen
1. Druk op !m(SET UP) om het configuratiescherm weer te geven.
2. Voer de volgende bewerkingen uit om de door u gewenste instellingen te configureren.
Deze instelling selecteren: Voer deze bewerking uit:
Graden voor weergave en
rekenhoekeenheid
Markeer “Angle” en druk dan op 1(Deg).
Radialen voor weergave en
rekenhoekeenheid
Markeer “Angle” en druk dan op 2(Rad).
Eenheid weergeven voor
hoekwaarden
Markeer “Angle Unit” en druk dan op 1(On).
Eenheid voor hoekwaarden
verbergen
Markeer “Angle Unit” en druk dan op 2(Off).
Eenheid weergeven voor
lengtewaarden
1. Markeer “Length Unit” en druk dan op 1(On).
2. Geef in het dialoogvenster dat verschijnt de
lengteeenheid op met de toetsen b t/m i.
Eenheid verbergen voor
lengtewaarden
Markeer “Length Unit” en druk dan op 2(Off).
3. Als u tevreden bent met uw instellingen, druk dan op J.
14-35
k Instellingen weergavescherm configureren
U kunt de instellingen van het weergavescherm configureren om de coördinaten van de
linkerrand van het scherm (Xmin) en de rechterranden (Xmax) in te stellen. De lengte van de
y-as word automatisch geconfigureerd met een verhouding van 1:2 (y-as:x-as), maar u kunt
instellen welk deel van de y-as u in het midden van het scherm wilt hebben (Ymid).
Ymid
Xmin Xmax
u Instellingen weergavescherm configureren
1. Voer de volgende bewerking uit om het weergavescherm
weer te geven: !3(V-WIN).
2. Invoerwaarden voor Xmin, Xmax en Ymid.
• Als u deze instellingen weer op de standaardwaarden wilt zetten, druk dan op
1(INITIAL).
3. Als u tevreden bent met alle instellingen, druk dan op J.
k Het weergavebeeld verschuiven door pannen en scrollen
Er zijn twee manieren om de inhoud van het scherm te verschuiven. Naast scrollen kunt u
ook pannen, waarmee u een specifiek punt op het scherm kunt nemen en het naar de door u
gewenste positie kunt verschuiven.
u Het scherm pannen
1. Voer de volgende bewerking uit: 1e(View) – 2:Pan.
• Hierdoor schakelt u over op panmodus, wat wordt aangegeven door het pictogram
in
de rechterbovenhoek van het scherm.
2. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm dat u als zwenkpunt wilt nemen en
druk dan op w.
• Hierdoor verandert de aanwijzer van
in .
3. Verschuif het scherm met de cursortoetsen in de gewenste richting.
14-36
4. Druk op J om de panmodus te verlaten.
→
Opmerking
In de panmodus kunt u de vorm van de aanwijzer met elke druk op w wijzigen van naar
en weer terug. Als de aanwijzer wordt weergegeven kunt u deze met de cursortoetsen naar
een andere locatie op het scherm verplaatsen. De inhoud van het scherm wordt verschoven
(panning) door op de cursortoetsen te drukken als de aanwijzer wordt weergegeven.
u Door het scherm scrollen
1. Druk op . of voer de volgende bewerking uit: 1e(View) – 3:Scroll.
• Hierdoor schakelt u over op scrollmodus, wat wordt aangegeven door het pictogram
in de rechterbovenhoek van het scherm. De aanwijzer verdwijnt op dat moment van het
scherm.
2. Scroll met de cursortoetsen in de gewenste richting door het scherm.
3. Druk op J om de scrollmodus te verlaten.
k Zoomen
In de Geometry-modus beschikt u over verschillende zoomopdrachten waarmee u een
volledige schermafbeelding of een bepaald gebied van een object kunt vergroten of
verkleinen.
u Zoomen met het zoomgebied
1. Voer de volgende bewerking uit: 1e(View) – 1:Zoom Box.
• Hierdoor verschijnt het
pictogram in de rechterbovenhoek van het scherm.
2. Verplaats de aanwijzer naar de rand van het gebied op het scherm dat u als zoomgebied
wilt selecteren en druk dan op w.
3. Verplaats de aanwijzer in de richting van de tegenoverliggende randen van het zoomgebied.
• De rekenmachine geeft daarop een selectiegrens weer die wordt vergroot naarmate u de
aanwijzer verplaatst.
4. Druk op w als u het zoomgebied hebt geselecteerd.
• Het zoomgebied kan het gehele scherm vullen.
→
14-37
u In- en uitzoomen
Om de grootte van de weergegeven afbeelding te verdubbelen drukt u op + of voert u de
volgende bewerking uit: 1e(View) – 4:Zoom In.
Om de grootte van de weergegeven afbeelding met de helft te verkleinen drukt u op - of
voert u de volgende bewerking uit: 1e(View) – 5:Zoom Out.
u De schermafbeelding inzoomen totdat het scherm is gevuld
Druk op - of voer de volgende bewerking uit: 1e(View) – 6:Zoom to Fit.
• Hierdoor wordt het weergegeven beeld zodanig vergroot of verkleind dat het het scherm vult.
→
Opmerking
De bovenstaande bewerking geldt niet voor grafiektekeningen die gebruikmaken van
3e(Draw Spec) 7: Function f(x).
k De helderheid van de achtergrondafbeelding aanpassen
U kunt de helderheid van de achtergrondafbeelding aanpassen wanneer een g3p-bestand
geopend is in de Geometry-modus. Om de helderheid van het beeld aan te passen drukt u
op K(Option)e(Properties) 4:Fade I/O en vervolgens voert u de procedure uit van stap 2
onder “De helderheid (Fade I/O) van de achtergrondafbeelding aanpassen” (pagina 5-12).
4. Tekst en labels gebruiken in een
schermafbeelding
Via de procedures in dit hoofdstuk kunt u tekst in een schermafbeelding invoegen. U kunt ook
de labels die de rekenmachine automatisch voor objecten invoegt bewerken, en labels aan
objecten toevoegen.
k Tekst in schermafbeeldingen invoegen
Via de volgende procedures kunt u tekst in een schermafbeelding invoegen en bestaande
tekst bewerken.
u Tekst in een schermafbeelding invoegen
1. Verplaats de aanwijzer naar de locatie op het scherm waar u de tekst wilt invoegen.
2. Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 1:Text.
• Hierop verschijnt een dialoogvenster voor het invoeren van tekst; de toetsen van de
rekenmachine schakelen automatisch over op Alpha Lock.
14-38
3. Voer maximaal 31 teksttekens in en druk dan op w.
• De tekst wordt in de schermafbeelding ingevoegd op de locatie van de aanwijzer.
→
4. U kunt nu eventueel de tekst naar een andere locatie op het scherm verplaatsen.
• Zie “Een object verplaatsen” (pagina 14-30) voor nadere details.
→
u Schermtekst bewerken
1. Selecteer de tekst die u wilt bewerken.
2. Druk op J.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster onder aan het scherm weergegeven.
3. Druk op w.
• Hierdoor wordt het dialoogvenster voor tekstinvoer weergegeven.
4. Controleer de tekst en druk dan op w.
• Hierdoor verschijnt de bewerkte tekst op het scherm.
→
5. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
14-39
k Een label toevoegen of aanpassen
Bewerkingen met labels worden in dit hoofdstuk besproken aan de hand van een driehoek. In
het eerste voorbeeld wordt een bestaand label aangepast; in het tweede voorbeeld wordt een
label toegevoegd aan één zijde van de driehoek.
u Een bestaand label aanpassen
1. Selecteer het hoekpunt van de driehoek waarvan u het
label wilt wijzigen. In dit voorbeeld nemen we punt A.
2. Druk op J.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster onder aan het
scherm weergegeven.
3. Druk op d om de knop met de opwaartse pijl aan de linkerkant van het afmetingenvenster
te markeren en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een pictogrampalet weergegeven.
4. Gebruik de cursortoetsen om de markering naar het pictogram
op het pictogrampalet te
verplaatsen en druk dan op w.
5. Druk op e om de markering weer naar het afmetingenvenster te verplaatsen en druk dan
op w.
• Hierop verschijnt een dialoogvenster voor het bewerken
van labels; de toetsen van de rekenmachine schakelen
automatisch over op Alpha Lock.
14-40
6. Voer maximaal 14 tekens in voor de labeltekst en druk vervolgens op w.
• Hierdoor wordt het label gewijzigd.
→
7. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
u Een nieuw label toevoegen
1. Selecteer de zijde van de driehoek waaraan u de label
wilt toevoegen.
2. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
3. Druk op d om de knop met de opwaartse pijl aan de linkerkant van het afmetingenvenster
te markeren en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een pictogrampalet weergegeven.
4. Gebruik de cursortoetsen om de markering naar het
pictogram op het pictogrampalet te
verplaatsen en druk dan op w.
5. Druk op e om de markering weer naar het afmetingenvenster te verplaatsen en druk dan
op w.
• Hierdoor wordt het dialoogvenster voor het bewerken van labels weergegeven.
6. Voer maximaal 14 tekens in voor de nieuwe labeltekst en druk vervolgens op w.
• Hierdoor wordt het label toegevoegd.
→
7. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
14-41
5. Gebruik van het afmetingenvenster
Door op J te drukken verschijnt onder aan het scherm een afmetingenvenster, zoals
hieronder wordt weergegeven.
Afmetingenvenster
Met het afmetingenvenster kunt u de volgende bewerkingen uitvoeren.
De afmetingen van een object weergeven
Wanneer het afmetingenvenster wordt weergegeven en een object wordt geselecteerd,
verschijnen de volgende maateenheden, afhankelijk van het door u geselecteerde object:
coördinaten, afstand/lengte, hellingsgraad, vergelijking, vector, straal, omtrek, perimeter,
gebied, hoek, supplementaire hoek, tangens, congruentie, inval, of punt op curve.
De maat van een deel van een object aangeven
Als het afmetingenvenster wordt weergegeven, kunt u een deel van een object selecteren
en dan de numerieke waarden voor de bijbehorende maateenheid veranderen. U kunt de
coördinaten van een punt aangeven, de lengte van een lijnstuk (afstand tussen eindpunten),
de hoek die door twee lijnen wordt gevormd, enz.
De maat van een deel van een object vergrendelen
Als het afmetingenvenster wordt weergegeven,kunt u een deel van een object selecteren
en dan de bijbehorende maateenheid vergrendelen. U kunt de coördinaten van een punt
vergrendelen, de lengte van een lijnstuk, de hoek die door twee lijnen wordt gevormd, enz.
k De afmetingen van een object weergeven
De soort informatie die in het afmetingenvenster verschijnt, hangt af van het object dat op
het scherm wordt weergegeven. Als bijvoorbeeld een lijnstuk is geselecteerd, dan geeft
het afmetingenvenster de afstand, hellingsgraad of de vergelijking voor die lijn weer. U
kunt de soort informatie die u wilt weergeven aangeven door de opwaartse pijl links van
het afmetingenvenster te markeren, op de w (of f) toets te drukken, en dan met de
cursortoetsen het gewenste pictogram te markeren op het pictogrampalet dat verschijnt.
14-42
In de volgende tabel staat een beschrijving van de informatie die wordt weergegeven bij elk
pictogram dat wordt gemarkeerd, en wanneer elk pictogram geselecteerd kan worden.
Pictogram
Naam
pictogram
Dit pictogram
verschijnt wanneer dit
wordt geselecteerd:
Dit pictogram
markeren voor
weergave van:
Vergrendelbaar
Coördinaten Een enkel punt
Coördinaten van het
punt
Ja
Afstand/lengte
Twee punten op
één object of twee
verschillende objecten,
of een enkel lijnstuk of
een vector
Afstand tussen twee
punten, lengte van een
lijnstuk of vector
Ja
Hellingsgraad
Enkele lijn, straal,
lijnstuk, of vector
Hellingsgraad van de lijn,
straal, lijnstuk, of vector
Ja
Vergelijking
Elke enkele lijn of
lijnstuk, straal, cirkel,
halve cirkel, boog of
functiegrafiek
Functie van het object
(met cartesische
coördinaten)
Neen
Uitdrukking
Een enkele uitdrukking
(“EXPR=” object)
Berekeningsformule Neen
Vector Een enkele vector Vectoronderdelen Ja
Straal
Een enkele cirkel, halve
cirkel of boog
Straal of cirkel, halve
cirkel of boog
Ja
Omtrek
Een enkele cirkel, halve
cirkel of boog
Lengte van de omtrek Neen*
3
Perimeter Een enkele polygoon
Som van de lengte van
de zijden
Neen
Gebied
Elke drie punten, een
enkele cirkel, halve
cirkel, boog, of polygoon
Gebied Neen*
3
Hoek*
1
Twee lijnen, lijnstukken,
stralen, of vectoren*
2
in
elke combinatie
Hoek en supplement
gevormd door de twee
objecten
Ja
Supplementaire
hoek*
1
Tangens
Twee cirkels of bogen,
lijn en cirkel, of een lijn
en boog
Of de twee lijnen elkaar
raken
Ja
*
1
De hoek en supplementaire hoek worden altijd weergegeven als graden.
*
2
Als twee vectoren zijn geselecteerd, wordt de hoek wiskundig door de twee vectoren
gevormd. Het geeft alleen de eenvoudige hoek aan die gevormd zou worden als de
vectoren twee lijnen zouden zijn.
*
3
De cirkel zelf kan worden vergrendeld.
14-43
Pictogram
Naam
pictogram
Dit pictogram
verschijnt wanneer dit
wordt geselecteerd:
Dit pictogram
markeren voor
weergave van:
Vergrendelbaar
Congruentie Twee lijnstukken
Of de lijnstukken even
lang zijn
Ja
Inval
Punt en een lijn, boog,
cirkel of een vector
Of het punt op de lijn/
curve is
Ja
Rotatiehoek
Twee punten gecreëerd
door de 5 – 4:Rotation-
opdracht
Draaihoek Neen
Verwijdingsschaal
Twee punten gecreëerd
door de 5 – 5:Dilation-
opdracht
Verwijdingsschaal Neen
Label/Tekst
Een punt met een label
of een object waaraan
een naam kan worden
gegeven
Labeltekst Neen
Met het afmetingenvenster kunt u bepaalde afmetingen bepalen.
In het eerste voorbeeld hieronder ziet u hoe u de afmetingen van een lijnstuk kunt weergeven.
In het tweede voorbeeld worden drie punten op het scherm geselecteerd en geeft het
afmetingenvenster het gebied van de aldus gevormde driehoek weer.
u De afmetingen van een lijnstuk weergeven
1. Teken een lijnstuk en selecteer deze.
2. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
• Hierdoor wordt de lengte van het lijnstuk weergegeven.
3. Druk op d om de knop met de opwaartse pijl aan de linkerkant van het afmetingenvenster
te markeren en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een pictogrampalet weergegeven.
14-44
4. Selecteer de pictogrammen op het pictogrampalet als u andere afmetingen wilt weergeven.
• Bij een lijnstuk kunt u bijvoorbeeld de lengte, hellingsgraad en vergelijking weergeven.
Hellingsgraad Vergelijking
5. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
u De ruimte van een rechthoekig gebied weergeven
Met het afmetingenvenster kunt u de ruimte van een door drie willekeurige punten gevormde
driehoek weergeven.
Voorbeeld: De rechthoek ABCD gebruiken om de ruimten te bepalen van de
driehoeken die gevormd worden door punten A, D en B, en punten A, D
en C
1. Teken de rechthoek.
2. Selecteer punten A, D en B.
3. Druk op J.
• Hierdoor verschijnt de ruimte van de driehoek ADB in
het afmetingenvenster.
4. Druk op J om het tekenscherm te activeren.
• Hierdoor wordt de markering van het afmetingenvenster
opgeheven en keert de aanwijzer weer terug op het
tekenscherm.
5. Druk op o om de huidige punten te deselecteren en selecteer dan punten A, D en C.
• Hierdoor verschijnt de ruimte van de driehoek ADC in
het afmetingenvenster. Uit bovenstaande procedure
blijkt dat de ruimten van de twee driehoeken hetzelfde
zijn.
6. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u op J.
14-45
Opmerking
Een waarde die de ruimte van een object aangeeft waarvan de lijnen elkaar snijden wordt
aangegeven door dubbele sterretjes (¾ ¾) aan de linkerkant van de waarde. Dit geef aan dat
de waarde mogelijk niet de correcte ruimte aangeeft.
k De afmetingen van een object opgeven
In de volgende voorbeelden geven we de hoek van een driehoek en de lengte van een zijde
van een driehoek op.
u De hoek van een driehoek opgeven
1. Teken een driehoek.
2. Selecteer zijde AC en dan zijde BC.
3. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
• Hierdoor wordt de grootte van ∠ACB (in graden)
weergegeven in het afmetingenvenster.
4. Voer de waarde in die u voor ∠ACB (in graden) wilt opgeven in het afmetingenvenster en
druk dan op w.
• In dit voorbeeld voeren we 90 in, waardoor ∠ACB 90 graden wordt.
→
5. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
14-46
Opmerking
• Stap 5 in de bovenstaande procedure wijzigt niet alleen de meetwaarde, maar vergrendelt
de meting ook. Voor meer gegevens over het vergrendelen en ontgrendelen van afmetingen
zie “De afmetingen van een object vergrendelen of ontgrendelen” (pagina 14-47).
• Het opgeven van een waarde voor een object kan dat object op een onverwachte manier
veranderen. In dat geval kunt u proberen een of meer delen van het object te vergrendelen
(pagina 14-47), of om tijdelijk alle objecten te ontgrendelen (Clr Constraint, pagina 14-48).
u De lengte van een zijde van een driehoek opgeven
Opmerking
• Wanneer u een van de volgende afmetingen voor het eerst opgeeft in het bestand dat u
bewerkt (of meteen nadat alles is gewist: 2(Edit) – 6:Clear All) wordt de grootte van het
daaruit resulterende object aangepast zodat het binnen de weergaveruimte past.
- Lengte van een zijde van een driehoek
- Lengte van een lijnstuk of vector
- Lengte van een zijde van een rechthoek, vierkant, polygoon, of regelmatige veelhoek
- Omtrek van een cirkel of lengte van een boog
Instellingen van het weergavescherm worden automatisch opnieuw geconfigureerd zodat het
kan lijken alsof de omvang van het object op het scherm niet erg is veranderd.
Uit het volgende voorbeeld blijkt wat er gebeurt wanneer de lengte van de basis van een
driehoek die met de standaardinstellingen van het weergavescherm is getekend (met een
schermbreedte van 10,7) wordt veranderd naar 120.
→
De instellingen van het weergavescherm worden opnieuw geconfigureerd zodat het opgeven
van een afmeting van een object er niet toe leidt dat het te groot wordt voor het scherm of te
klein wordt om het te kunnen zien. Alle andere objecten die momenteel op het scherm staan
worden in dezelfde mate aangepast als het object waarvan u de afmetingen opgeeft.
• Als u een afmeting van een object opgeeft, wordt de grootte ervan niet verder aangepast als
u nog een andere afmeting ervan opgeeft.
14-47
k De afmetingen van een object vergrendelen of ontgrendelen
Met “een afmeting vergrendelen” wordt bedoeld dat het betreffende object niet verplaatst kan
worden. Als een punt aan een cirkel wordt vergrendeld en de cirkel wordt verplaatst, wordt ook
het punt verplaatst.
u Een afmeting vergrendelen of ontgrendelen
Het pictogram rechts van het afmetingenvenster geeft aan of een afmeting is vergrendeld of
niet.
Afmeting is ontgrendeld.
Afmeting is vergrendeld.
u Een bepaalde afmeting vergrendelen
U kunt een bepaalde afmeting vergrendelen via een van de volgende bewerkingen.
• Voer de procedure onder “De afmetingen van een object opgeven” (pagina 14-45) uit om de
afmeting op te geven. Hierdoor wordt de betreffende afmeting automatisch vergrendeld.
→
• Als het pictogram rechts van het afmetingenvenster
is, verplaats de markering dan naar
het pictogram en druk op w.
→
• Verplaats de markering naar de opwaartse pijl rechts van het pictogram
en druk op w.
Kies [Lock] in het menu dat verschijnt en druk op w.
→
14-48
Opmerking
• Sommige afmetingen kunnen niet worden vergrendeld. Zie de kolom “Vergrendelbaar” in de
tabel onder “De afmetingen van een object weergeven” (pagina 14-41).
u Een bepaalde afmeting ontgrendelen
U kunt een bepaalde afmeting ontgrendelen via een van de volgende bewerkingen.
• Als het pictogram rechts van het afmetingenvenster
is, verplaats de markering dan naar
het pictogram en druk op w.
• Verplaats de markering naar de opwaartse pijl rechts van het
pictogram en druk op w.
Kies [Unlock] in het menu dat verschijnt en druk op w.
u Alle objecten op het scherm ontgrendelen
Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 4:Clr Constraint.
Hierdoor worden alle vergrendelde instellingen ontgrendeld.
Opmerking
Via de bovenstaande bewerking worden alle afmetingen ontgrendeld die u met de hand hebt
vergrendeld, en daarnaast ook objecten die automatisch werden vergrendeld toen ze werden
getekend. Bovenstaande bewerking bijvoorbeeld ontgrendelt alle volgende vergrendelingen.
• De vergrendeling die wordt toegepast wanneer u een rechthoek tekent waarvan
de tegenoverliggende zijden gelijk worden gehouden (congruentievergrendeling
tegenoverliggende zijden)
• De vergrendeling die wordt toegepast wanneer u een gelijkbenige driehoek (ABC) tekent
waarvan zijde AB en zijde BC gelijk blijven (congruentievergrendeling zijde AB en zijde BC)
• De vergrendeling die wordt toegepast wanneer u een oneindige lijn tekent die door twee
punten (punt A en punt B) loopt (invalsvergrendeling oneindige lijn en punt A, B)
• De relatie tussen het lijnstuk en de loodrechte bissectrice die wordt gevormd wanneer u een
lijnstuk selecteert en de volgende bewerking uitvoert: 4(Construct) – 1:Perp Bisector.
• De (vergrendelde) overeenkomsten tussen objecten wanneer u de objecten selecteert en de
volgende bewerking uitvoert: 5(Transform) – 5:Dilation.
14-49
k Afmetingen op een schermafbeelding plakken
Via de procedures in dit hoofdstuk kunt u objectafmetingen plakken op de afbeelding op het
scherm. De afmetingen veranderen dynamisch naarmate u het object manipuleert.
De volgende soorten afmetingen kunnen op een schermafbeelding worden geplakt:
coördinaten, afstand/lengte, hellingsgraad, vergelijking, vectoronderdelen, straal, omtrek,
perimeter, gebied, hoek, supplementaire hoek.
u Afmeting op een schermafbeelding plakken
Voorbeeld: Een interne hoekafmeting op een schermafbeelding plakken
1. Teken een driehoek en selecteer twee zijden ervan.
2. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
3. Druk op e om de knop met de opwaartse pijl aan de rechterkant van het
afmetingenvenster te markeren en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een menu weergegeven.
4. Verplaats de markering met f naar [Paste] en druk dan op w.
• Hierdoor wordt de afmeting in het afmetingenvenster geplakt naar de schermafbeelding.
Op dit moment is de geplakte afmetingstekst geselecteerd.
→
14-50
5. U kunt nu eventueel de tekst naar een andere locatie op het scherm verplaatsen.
• Druk op v en verplaats de geplakte afmeting met de cursortoetsen over het scherm. Zie
“Een object verplaatsen” (pagina 14-30) voor nadere details.
→
Opmerking
U kunt de afmeting die zich momenteel in het afmetingenvenster bevindt ook op de
schermafbeelding plakken door op !j(PASTE) te drukken als het afmetingenvenster in
stap 2 van bovenstaande procedure is gemarkeerd.
k Een afmetingstypetag bewerken
Als u een afmeting op een schermafbeelding plakt volgens de procedure “Afmeting op een
schermafbeelding plakken” op pagina’s 14-49, dan wordt een afmetingstypetag (tekst of een
symbool) vóór de afmetingswaarde geplaatst om het afmetingstype aan te geven.
Voorbeelden: Lengte
Hoek (Intern)
Hoek (Supplementair)
U kunt naar wens de afmetingstypetag bewerken of verwijderen.
u Een afmetingstypetag bewerken
1. Selecteer de afmeting waarvan u de typetag wilt bewerken en druk dan op J.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster weergegeven en
de typetag van de geselecteerde afmeting erin.
2. Druk op w.
• Hierdoor wordt het dialoogvenster voor het bewerken
van labels weergegeven.
14-51
3. Voer maximaal 14 tekens in voor het typetag van de label.
• Druk op o om het labeltypetag te verwijderen.
4. Druk op w.
• Hierdoor wordt de afmeting gewijzigd, die op het
scherm is gemarkeerd.
5. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
k De uitkomst weergeven van een berekening die gebruikmaakt van
afmetingswaarden op het scherm
Via de procedure in dit hoofdstuk kunt u berekeningen maken met de hoekwaarde, lijnlengte
en andere afmetingswaarden van een object, en het resultaat op het scherm weergeven.
u De uitkomst weergeven van een berekening die gebruikmaakt van
afmetingswaarden op het scherm
Voorbeeld: Bereken, met lijnstuk AB en lijnstuk CD (met punt C op AB) op het
scherm getekend zoals hier weergegeven, de som van ∠ACD en ∠DCB,
en geef de uitkomst weer op het scherm. (54,72 + 125,28 = 180,00)
• Voor meer informatie over het weergeven van afmetingswaarden van
∠ACD en ∠DCB, zie “Afmetingen op een schermafbeelding plakken”
(pagina 14-49).
14-52
1. Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 2:Expression.
• Hierdoor wordt “EXPR=” op de locatie van de aanwijzer weergegeven en verschijnt ook
het afmetingenvenster.
• Daarnaast verschijnen er labels voor elke afmeting die momenteel op het scherm staat.
Labels
2. Nu kunt u in de berekening die u in het afmetingenvenster invoert met de labels
afmetingswaarden aangeven.
• Voor het invoeren van een afmetingswaarde in het afmetingenvenster plaatst u het
@-teken gevolgd door de numerieke label van de waarde: @1, @2, enz. Voor het
berekenen van de som van de hoeken DCB (@1) en ACD (@2) voert u dus het volgende
in: @1+@2.
• U kunt “@” invoeren door te drukken op 1.
3. Na het invoeren van de uitdrukking drukt u op w.
• De uitkomst van de berekening wordt rechts van
“EXPR=” weergegeven.
Opmerking
Als een afmeting een coördinaat of vectorcomponent is, dan wordt het label-formaat “@1X”,
“@1Y”, enz. “@1X” geeft de
x-waarde van een coördinaat aan of de x-componentswaarde van
een vector, terwijl “@1Y” de
y-waarde van een coördinaat of de y-componentswaarde van een
vector aangeeft.
14-53
k Berekening met de oppervlakte van weergegeven figuren
Via de procedures in dit hoofdstuk kunt u berekeningen maken met de oppervlakte van
figuren, en zowel de uitdrukking als de uitkomst van de berekening weergeven. De berekening
van de som van de oppervlakten van driehoek ABC en driehoek A’B’C’ kan worden
weergegeven zoals hieronder is afgebeeld.
Figuren die voor een berekening kunnen worden opgegeven zijn figuren met vulkleuren
(waarvan Area Color niet “Clear” is). Zie voor informatie over de Area Color-instelling “De kleur
en het lijntype van een weergegeven object opgeven” (pagina 14-21).
u Berekening uitvoeren met de oppervlakte van weergegeven figuren
Voorbeeld: De som van de oppervlakten berekenen van twee weergegeven
driehoeken, en de uitdrukking en uitkomst van de berekening
weergeven
1. Teken de driehoeken en geef dan blauw op als
gebiedskleur (Area Color) voor de ene driehoek, en rood
voor de andere.
2. Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 7:Area Calc.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster weergegeven met een van de driehoeken
gemarkeerd. De gemarkeerde figuur wordt gebruikt voor een berekening van de
oppervlakte. U kunt met d en e de markering van de ene naar de andere figuur
overbrengen.
3. Selecteer de eerste te berekenen figuur (de linkerfiguur in dit voorbeeld) en druk dan op
w.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster gemarkeerd, wat
aangeeft dat de inhoud van het venster kan worden
bewerkt.
• “@1 DABC” verschijnt op de linkerdriehoek,
en “@1” (het symbool voor DABC) wordt in het
afmetingenvenster ingevoerd.
14-54
4. Druk op +.
5. Druk op f om het bewerken terug te brengen naar het tekenscherm van het
afmetingenvenster, en druk dan op ew om de andere driehoek aan de rechterkant van
het scherm te selecteren.
• “@2 DA’B’C’ ” verschijnt op de rechterdriehoek,
en “@2” (het symbool voor DA’B’C’) wordt in het
afmetingenvenster ingevoerd.
6. Druk op w.
• Hierdoor verschijnt de uitdrukking DABC+DA’B’C’
boven aan het scherm.
7. Druk op J om het afmetingenvenster te sluiten.
• U kunt nu de tekst op het scherm naar wens verplaatsen.
• Zie “Een object verplaatsen” (pagina 14-30) voor meer informatie.
14-55
k De notatie van een afmeting opgeven
Van elke afmeting op het scherm kunt u de notatie opgeven.
Opmerking
• De standaardnotatie is “Fix2”. Zie voor meer informatie over notaties “De hoekeenheid en
weergave van getallen instellen” (pagina 2-12).
• Ongeacht de huidige notatie-instelling worden gehele getallen altijd zonder de waarden
achter het decimaalteken weergegeven.
u De notatie van een afmeting opgeven
Voorbeeld: Eén decimaalplaats voor afmetingswaarden
1. Selecteer de afmeting waarvan u de notatie wilt wijzigen.
2. Voer de volgende bewerking uit: K(Option) – 3:Number
Format.
• Hierdoor wordt het Number Format-dialoogvenster weergegeven.
3. Verplaats de markering naar de gewenste notatie. Aangezien we één decimaalplaats willen
opgeven selecteren we hier “Fix1”.
4. Druk op w.
→
14-56
6. Werken met animaties
Een animatie bestaat uit een of meer punt- of krommeparen, waarin de kromme een
lijnstuk, cirkel, halve cirkel, boog of functie kan zijn. U maakt een animatie door een punt- of
krommepaar te selecteren en dit dan aan een animatie toe te voegen.
k Een animatie maken en afspelen
u Een animatie toevoegen en afspelen
Voorbeeld: Een punt rond een cirkel animeren
1. Zet een punt uit en teken een cirkel en selecteer beide.
2. Voer de volgende bewerking uit: 6(Animate) – 1:Add Animation.
• Hierdoor wordt een animatie-effect toegevoegd
waardoor een punt langs de omtrek van de cirkel
beweegt.
3. Voer een van de volgende bewerkingen uit: 6(Animate) – 5:Go (once) of 6(Animate) –
6:Go (repeat).
• Hierdoor beweegt een punt langs de omtrek van de cirkel.
→
...
4. Druk op J of o om de animatie te stoppen.
14-57
Opmerking
• U kunt bovenstaande procedure herhalen om verschillende punten gelijktijdig te laten
bewegen.
Probeer het volgende:
- Teken een lijnstuk en zet een ander punt uit.
- Selecteer het lijnstuk en het punt.
- Herhaal stappen 2 en 3.
Merk op dat beide animaties tegelijk worden afgespeeld!
• Voor een nieuwe animatie voert u de procedure “De huidige animatie door een nieuwe
vervangen” hieronder uit.
u De huidige animatie door een nieuwe vervangen
1. Selecteer de punt en de kromme voor de nieuwe animatie.
2. Voer de volgende bewerking uit: 6(Animate) – 2:Replace Anima.
• Hierdoor worden de huidige animaties en gewist en wordt een animatie voorbereid voor
een nieuwe punt en kromme-combinatie.
3. Voor de nieuwe animatie voert u een van de volgende bewerkingen uit:
6(Animate) – 5:Go (once) of 6(Animate) – 6:Go (repeat)
4. Druk op J of o om de animatie te stoppen.
u Een spoor van punten volgen
Opmerking
Door te volgen wordt een spoort van punten achtergelaten wanneer de animatie wordt
uitgevoerd.
Voorbeeld: De opdracht Volgen gebruiken om een parabool te tekenen
Een parabool is het spoor van punten op gelijke afstand van een punt (het brandpunt) en een
lijn (de richtrechte). Teken een parabool met behulp van de opdracht Volgen door een lijnstuk
(AB) als de richtrechte te nemen en een punt (C) als het brandpunt.
1. Teken een lijnstuk AB en zet punt C uit, dat zich niet op lijnstuk AB bevindt.
2. Zet punt D uit, dat zich ook niet op lijnstuk AB bevindt, maar zich aan dezelfde zijde het
lijnstuk bevindt als punt C.
3. Teken een lijnstuk dat punt D met punt C verbindt.
4. Teken een ander lijnstuk dat punt D verbindt met lijnstuk
AB. Dit is lijnstuk DE.
5. Selecteer lijnstukken AB en DE, en druk dan op J.
• Hierdoor wordt het afmetingenvenster weergegeven, met de hoek tussen lijnstukken AB
en DE.
14-58
6. Voer 90 in het afmetingenvenster in door te drukken op jaw.
• Hierdoor wordt de hoek tussen lijnstukken AB en DE 90
graden, en wordt deze vergrendeld.
7. Druk op Jo om alle objecten op het scherm te deselecteren.
8. Selecteer lijnstukken DE en DC, en druk dan op J.
9. Druk op dw om het pictogrampalet weer te geven, verplaats de markering naar het
pictogram
, en druk dan op w.
w
→
10. Verplaats de markering met e naar het pictogram
en druk dan op w.
• Hierdoor verandert het pictogram in
.
• Hierdoor worden lijnstukken DE en DC congruent in
lengte.
11. Druk op JJo en selecteer dan punt E en lijnstuk AB.
12. Voer de volgende bewerking uit: 6(Animate) – 1:Add Animation.
13. Druk op o en selecteer dan punt D.
14-59
14. Voer de volgende bewerking uit: 6(Animate) – 3:Trace.
• Hierdoor wordt punt D opgegeven (die u in stap 13 selecteerde) als het “volgpunt”.
15. Voer de volgende bewerking uit: 6(Animate) – 5:Go (once).
• Hierdoor behoort een parabool op het scherm
te worden gevolgd. Merk op dat lijnstuk AB de
richtrechte is en punt C het brandpunt van de
parabool.
Opmerking
• Alle punten die momenteel op het scherm zijn geselecteerd worden volgpunten als u
de volgende bewerking uitvoert: 6(Animate) – 3:Trace. Hierdoor wordt ook het volgen
uitgeschakeld voor elk punt dat momenteel als volgpunt is ingesteld.
• De automatische stroomuitschakeling van de rekenmachine schakelt de stroom uit wanneer
een animatie wordt uitgevoerd. Als de stroom van de rekenmachine is uitgeschakeld (hetzij
automatisch dan wel handmatig) tijdens een animatie, dan wordt de animatie beëindigd.
u Een animatie bewerken
Voorbeeld: Als het animatiescherm geactiveerd is met de procedure “Een spoor
van punten volgen”, kunt u het scherm Edit Animations gebruiken om
de animatie te bewerken
1. Als het te bewerken animatiescherm wordt weergegeven voert u de volgende bewerking uit:
6(Animate) – 4:Edit Animation.
• Hierdoor wordt het scherm Edit Animations weergegeven.
2. Bewerk de animatie via een van de onderstaande procedures.
Als u dit wilt doen: Voer deze procedure uit:
Stel in hoe vaak de
animatie dient te worden
uitgevoerd wanneer u
de volgende bewerking
uitvoert: 6(Animate) –
6:Go (repeat).
1. Verplaats de markering op het scherm Edit Animations met
c en f naar “Times” en druk dan op 1(Times).
→
2. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt het aantal
herhalingen in dat u wilt instellen en druk dan op w.
• Als u hier 0 invoert wordt de animatie herhaald totdat u op
J of o drukt om de animatie te beëindigen.
14-60
Als u dit wilt doen: Voer deze procedure uit:
Stel het aantal te volgen
stappen in als punt E langs
lijnstuk AB loopt
1. Verplaats de markering op het scherm Edit Animations met
c en f naar “Steps” en druk dan op 1(STEPS).
→
2. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt een geheel getal in
van 2 tot 100 en druk dan op w.
Stel het start- en eindpunt
in van de beweging van
punt E langs lijnstuk AB
1. Verplaats de markering op het scherm Edit Animations met
c en f naar “t0”, vlak onder de “E” van “Animations”.
2. Voer een getal in van –10 tot 10.
• t0 is het startpunt voor de beweging van punt E langs
lijnstuk AB. Een waarde van 0 maakt van punt A het
startpunt; een waarde van 1 doet dit voor punt B. Een
waarde van 0,5 maakt van het midden van lijnstuk AB
het startpunt. Een waarde kleiner dan 0,5 verschuift het
startpunt naar punt A, een hogere waarde verschuift het
naar punt B.
3. Druk na het instellen van een waarde voor t0 op w.
• Hierdoor wordt “t1” gemarkeerd.
4. Voer een waarde van −10 tot 10 in en druk daarna op w.
• t1 is het eindpunt voor de beweging van punt E langs
lijnstuk AB. Een waarde van 1 maakt van punt B het
eindpunt, een waarde van 0 doet dit voor punt A.
14-61
Als u dit wilt doen: Voer deze procedure uit:
Verwijder de op punt E
toegepaste animatie
1. Verplaats de markering op het scherm Edit Animations met
c en f naar “E” onder “Animations”.
2. Druk op 1(DELETE).
• Hierdoor wordt de animatie van punt E verwijderd
en verdwijnt “E” (samen met de waarden “t0” en “t1”
daaronder) van het scherm “Animations”.
Opmerking
Door “Animations” in stap 1 te selecteren en dan op
1(DELETE) te drukken worden alle animaties van alle
punten verwijderd.
Volgen van punt D
uitschakelen
1. Verplaats de markering op het scherm Edit Animations met
c en f naar “D” onder “Traces”.
2. Druk op 1(DELETE).
• Hierdoor wordt het volgen van punt D uitgeschakeld en
verdwijnt “D” onder “Traces”.
Opmerking
Door “Traces” in stap 1 te selecteren en dan op 1(DELETE)
te drukken worden alle sporen van alle punten verwijderd.
3. Als u tevreden bent met alle instellingen, druk dan op J.
• Hierdoor wordt het scherm Edit Animations gesloten.
14-62
k Een Animatietabel maken
In de standaardinstellingen wordt met een animatie een bepaald punt langs een opgegeven
lijnstuk, cirkel of boog in 20 stappen in beweging gebracht. U kunt de rekenmachine een
zogenaamde “animatietabel” laten maken, waarin de coördinaten van elke stap worden
vastgelegd, de lengte van het lijnstuk, de ruimte van het object, enz.
De volgende gegevens kunnen aan de animatietabel worden toegevoegd: coördinaten (
x, y),
afstand/lengte, hellingsgraad, straal, omtrek, perimeter, gebied, hoek, supplementaire hoek,
vectorstukken (
x, y), en uitdrukking.
u Kolommen toevoegen aan de animatietabel
Voorbeeld: Teken de driehoek CDE met een basisparallel naar en een hoekpunt
(punt D) op de horizontale lijn AB. Maak vervolgens een animatietabel
met daarin de lengte van lijnstuk CD en het gebied van de driehoek
terwijl punt D langs lijnstuk AB beweegt.
1. Teken lijnstuk AB en driehoek CDE.
2. Selecteer lijnstuk AB en punt D, en voer de volgende bewerking uit:
6(Animate) – 1:Add Animation.
• Hierdoor wordt een animatie-effect toegevoegd waardoor punt D langs lijnstuk AB
beweegt.
3. Hier maken we een animatietabel voor de lengte van lijnstuk CD, dus selecteer eerst lijnstuk
CD.
4. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
• Als het pictogram
niet aan de linkerrand van het scherm verschijnt, markeer dan de
opwaartse pijl links van het afmetingenvenster en druk dan op w. Selecteer op het
pictogrampalet dat verschijnt het pictogram
.
5. Druk op e om de knop met de opwaartse pijl aan de rechterkant van het
afmetingenvenster te markeren en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een menu weergegeven.
14-63
6. Verplaats de markering met f naar [Add Table] en druk dan op w.
• Hierdoor wordt een animatietabel weergegeven die bij
elke stap van de animatie de lengte van lijnstuk CD
weergeeft in een kolom met het label “Length”.
7. Druk op J om de animatietabel te sluiten.
8. Druk opnieuw op J om het tekenscherm te activeren.
9. Selecteer zijden CD, DE en CE van de driehoek.
10. Druk op J om het afmetingenvenster weer te geven.
• Als het
pictogram niet aan de linkerrand van het scherm verschijnt, markeer dan de
opwaartse pijl links van het afmetingenvenster en druk dan op w. Selecteer op het
pictogrampalet dat verschijnt het icoon.
11. Voer stappen 5 t/m 6 uit van hierboven.
• Als de animatietabel verschijnt bevat die de kolom
“Length” die in stap 6 is gemaakt, samen met een
nieuwe kolom “Area” waarin de ruimte van driehoek
CDE op elke stap van de animatie wordt vermeld.
• Zoals hier gezien kan worden verandert de ruimte van driehoek CDE niet als punt D
langs lijnstuk AB beweegt, die parallel loopt aan de basis (CE) van de driehoek.
12. Druk op J om de animatietabel te verlaten.
13. Om het afmetingenvenster te sluiten drukt u tweemaal op J.
Opmerking
• U kunt maximaal 26 kolommen aan de animatietabel toevoegen.
• In plaats van stappen 4 t/m 6 in de procedure hierboven kunt u een van de volgende
bewerkingen uitvoeren om een kolom aan de tabel toe te voegen: 6(Animate)– 7:Add
Table of !b.
14-64
u De animatietabel weergeven
Voer de volgende bewerking uit om de animatietabel weer te geven die u gemaakt hebt met
de procedure onder “Kolommen toevoegen aan de animatietabel”: 6(Animate) – 8:Display
Table.
u Een kolom van een animatietabel in een lijst opslaan
1. Geef de animatietabel weer.
2. Gebruik d en e om de cursor op de kolom te zetten
die u als gegevenslijst wilt opslaan.
3. Druk op 1(STORE)1(LIST).
• Hierdoor wordt een dialoogvenster weergegeven met het nummer van de lijst waarheen u
de kolom wilt opslaan.
4. Voer het lijstnummer in als een geheel getal van 1 tot 26 en druk dan op w.
• Zie “Hoofdstuk 3 Lijsten” voor informatie over lijstgegevens.
u Een gehele animatietabel als spreadsheet opslaan
1. Geef de animatietabel weer.
2. Druk op 1(STORE)2(S-SHT).
• Hierdoor wordt een dialoogvenster weergegeven voor het invoeren van een
bestandsnaam van het spreadsheet.
3. Voer maximaal 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op w.
• Zie “Hoofdstuk 9 Spreadsheet” voor informatie over spreadsheetgegevens.
u Een bepaalde kolom uit een animatietabel verwijderen
1. Geef de animatietabel weer.
2. Gebruik d en e om de cursor op de kolom te zetten die u wilt verwijderen.
3. Druk op 2(DELETE)1(DELETE).
u Alle kolommen uit een animatietabel verwijderen
1. Geef de animatietabel weer.
2. Druk op 2(DELETE)2(DEL-ALL).
• Er verschijnt een bevestigingsmelding.
3. Druk op 1(Yes) om het geselecteerde bestand te wissen of 6(No) om het verwijderen te
annuleren.
15-1
Hoofdstuk 15 Picture Plot
Opmerking
Gebruikers van fx-CG20 AU: Installeer de invoegtoepassing Picture Plot.
Picture Plot is een functie waarmee u punten (die voor coördinaten staan) kunt tekenen op
een foto, afbeelding of ander beeldmateriaal en verschillende analysetypen kunt uitvoeren op
basis van de getekende gegevens (coördinaatwaarden).
Op de onderstaande foto worden bijvoorbeeld de spuitgaten van een fontein weergegeven die
dunne stralen water vanuit verschillen hoeken spuit.
Als we het traject van het water uit een van de spuitgaten op de foto beschouwen als een vlak
met cartesische XY-coördinaten, kunnen we elk punt in het traject van het water uitdrukken als
een coördinaat (X, Y). Met de functie Picture Plot kunt u eenvoudig punten op foto’s of andere
afbeeldingen tekenen en de coördinaatwaarden van de punten bepalen.
Punten tekenen Coördinaten (scherm met lijst
met punten)
Met de punten kunt u de volgende typen bewerkingen uitvoeren.
• Een vergelijking met de vorm Y=
f ( x ) vastleggen en tekenen, en over een foto en
punt plaatsen. U kunt ook de grafiekfunctie Modify (pagina 5-36) gebruiken om de
coëfficiëntwaarden van de uitdrukking aan te passen en een functie te vinden die beter bij de
punten past.
• Een regressieberekening uitvoeren op basis van de getekende coördinaatwaarden en een
regressiegrafiek over de punten tekenen. Op deze manier kunt u de wiskundige uitdrukking
en grafiek van een bewegingstraject produceren.
15
15-2
• Tijdwaarden (T) aan de coördinaatwaarden (X, Y) toevoegen en punten tekenen op het
T-X- of T-Y-vlak. Op deze manier kunnen de wiskundige uitdrukkingen en grafieken van
de correlatie tussen bewegingen in horizontale richting en tijd, en de correlatie tussen
bewegingen in verticale richting en tijd worden geproduceerd.
Regressiegrafiek T-X-regressiegrafiek
(links)
Wanneer een grafiek met X-Y-coördinaten op een volledig scherm wordt weergegeven,
kunnen de bewerkingen SKETCH en G-SOLVE op dezelfde manier als in de modus Graph
worden gebruikt.
k Specifieke instellingsitems voor Picture Plot
De hieronder beschreven items zijn items in het configuratiescherm die specifiek op Picture
Plot van toepassing zijn. Deze worden alleen weergegeven wanneer u op !m(SET UP)
drukt.
duidt op de standaardinstelling.
• Axtrans Wind
• { Auto } / { Manual } ... Hiermee geeft u {automatische koppeling linkerzijde
(X-Y-coördinatensysteem) instellingen}/{niet koppelen naar linkerzijde (X-Y-
coördinatensysteem) instellingen} met de Y-as of X-as weergavevensterinstelling rechts
(T-Y- of T-X-coördinatensysteem) in het scherm AXTRANS.
• Plot Color
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Hiermee geeft u een kleur
voor de punten op.
• Plot Type
• { } / {
} / { } ... Hiermee geeft u het type punt op.
• Sketch Color
• { Black } / { Blue } / { Red } / { Magenta } / { Green } / { Cyan } / { Yellow } ... Hiermee geeft u een
tekenkleur voor de functie Sketch op.
15-3
1. Picture Plot-functiemenu’s
k Functiemenu voor het scherm File List
• { OPEN } ... Een g3p/g3b-bestand of -map openen.
• { DELETE } ... Een g3p/g3b-bestand verwijderen.
• { SEARCH } ... Een g3p/g3b-bestand zoeken.
• { DETAIL } ... Het bestandsscherm DETAIL weergeven (pagina 11-6).
k Functiemenu voor het scherm Picture Plot
• { FILE } ... Het volgende submenu weergeven.
• { OPEN } ... De bestandslijst openen.
• { SAVE } ... Het geopende bestand opslaan en de eerder opgeslagen versie overschrijven
(indien van toepassing).
• { SAVE
•
AS } ... Het geopende bestand opslaan onder een nieuwe naam (Opslaan als).
• { Plot } ... De tekenmodus openen (voor het tekenen van punten op het scherm).
• { List } ... Een lijst met waarden van puntcoördinaten weergeven (scherm Plot List).
• Zie “Functiemenu Plot List” (pagina 15-4) voor informatie over items in het functiemenu Plot
List.
• { DefG } ... Een scherm voor het vastleggen van grafische uitdrukkingen weergeven.
• { MODIFY } ... De modus Modify openen (pagina 5-36).
• { AXTRNS } ... Het volgende submenu weergeven.
• { T-Y } / { T-X } ... Het scherm splitsen (links en rechts) en {horizontale as = T, verticale as = Y}/
{horizontale as = T, verticale as = X} opgeven voor de rechterzijde.
• { REG } ... Een submenu (zelfde als op pagina 6-24) voor het uitvoeren van
regressieberekeningen op basis van punten weergeven.
• { EDIT } ... De modus voor het bewerken van punten openen (alleen wanneer er punten
worden weergegeven).
• { DELETE } ... Verwijdert alle punten (alleen wanneer er punten worden weergegeven).
• { PLAY } ... Wanneer de geopende afbeelding een g3b-bestand is, wordt de afbeelding in de
volgorde in het bestand weergegeven.
• { Auto } ... Alle afbeeldingen in een g3b-bestand automatisch drie keer in op volgorde
weergeven.
• { Manual } ... De afbeeldingen in een g3b-bestand kunnen handmatig worden weergegeven
met d(volgende) en e(vorige).
• { PICTURE } ... Het volgende submenu weergeven.
• { 1~20 } ... Het huidige scherm als een afbeelding in het afbeeldingsgeheugen opslaan.
• { SAVE
•
AS } ... Het huidige scherm met de gewenste naam als een afbeelding opslaan.
• { PAN } ... De modus Pan openen (pagina 5-10).
• { FadeI/O } ... De helderheid van een afbeelding aanpassen (pagina 15-12).
15-4
k Functiemenu Plot List
• { AXTRNS } ... Zelfde als {AXTRNS} onder “Functiemenu voor het scherm Picture Plot”.
• { EDIT } ... De gemarkeerde waarde in de lijst met punten selecteren om te bewerken.
• { DEL
•
BTM } ... De laatste regel met gegevens in de lijst met punten verwijderen.
• { DEL-ALL } ... Alle gegevens in de lijst met punten verwijderen.
• { SET } ... Selecteren om de tijdwaarde (T) te configureren (pagina 15-15).
• { JUMP } ... Het volgende submenu weergeven.
• { TOP } / { BOTTOM } ... {naar eerste regel}/{naar laatste regel}
• { Plot } ... Het scherm met de lijst met punten verlaten en de modus voor het tekenen van
punten openen.
• { REG } ... Zelfde als {REG} onder “Functiemenu voor het scherm Picture Plot”.
• { STORE } ... De opgegeven kolom met de lijst met punten (X of Y) opslaan in het
lijstgeheugen.
• { RECALL } ... Gegevens uit het lijstgeheugen opnemen in de kolom Plot List X of Y.
k Functiemenu in de modus Plot
• { PICTURE } ... Zelfde als {PICTURE} onder “Functiemenu voor het scherm Picture Plot”.
• { UNDO } ... De laatst getekende punt wordt verwijderd. Wanneer u {UNDO} nogmaals
uitvoert, wordt de verwijderde punt weer getekend.
• { EDIT } ... Zelfde als {EDIT} onder “Functiemenu voor het scherm Picture Plot”.
k Functiemenu in het scherm AXTRANS
• { Switch } ... De weergavemodus links (X-Y-coördinatensysteem) in het scherm AXTRANS
wijzigen.
• { Cutout } ... Het trimbereik links (X-Y-coördinatensysteem) in het scherm AXTRANS
opgeven.
• { List } ... Terugkeren naar het scherm met de lijst met punten.
• { REG } ... Een submenu (zelfde als op pagina 6-24) voor het uitvoeren van
regressieberekeningen weergeven op basis van punten rechts (T-Y- of T-X-
coördinatensysteem) in het scherm AXTRANS.
• { P-LINK } ... Overeenkomende punten links en rechts in het scherm AXTRANS gaan
knipperen.
15-5
2. Picture Plot-bestanden beheren
Picture Plot vereist het gebruik van een afbeeldingsbestand op de achtergrond. De volgende
typen afbeeldingsbestanden kunnen worden geopend door Picture Plot.
g3p-bestand ... Een bestand dat één afbeelding bevat.
g3b-bestand ... Een bestand dat meerdere afbeeldingen bevat.
U kunt een ingebouwd afbeeldingsbestand gebruiken, maar ook originele CASIO-inhoud
downloaden via http://edu.casio.com.
k Een Picture Plot-bewerking starten
U start een Picture Plot-bewerking door de modus Picture Plot te activeren en een
afbeeldingsbestand (g3p of g3b) te openen.
Opmerking
U moet een afbeeldingsbestand openen wanneer u de modus Picture Plot voor het eerst
opent nadat u de rekenmachine hebt aangeschaft of opnieuw hebt ingesteld. Vervolgens
wordt het laatst geopende afbeeldingsbestand automatisch geopend wanneer u de modus
Picture Plot opent. Wanneer u al een afbeeldingsbestand hebt geopend, hoeft u dit niet
opnieuw te doen, tenzij u een ander afbeeldingsbestand wilt gebruiken of de rekenmachine
opnieuw instelt.
u Een bestand openen
1. Kies in het hoofdmenu de modus Picture Plot .
• Het scherm met de lijst met bestanden wordt weergegeven.
• Als het bestand wordt weergegeven dat u de vorige keer in de modus Picture
Plot hebt geopend (of als het scherm Picture Plot wordt weergegeven), drukt u op
K1(FILE) 1(OPEN) om het scherm met de lijst met bestanden weer te geven.
2. Gebruik f en c om het gewenste bestand te openen en druk vervolgens op 1(OPEN)
of w.
k Een bestand opslaan
Wanneer u punten tekent in het scherm Picture Plot en het bestand vervolgens opslaat,
worden de Picture Plot-puntgegevens toegevoegd aan het afbeeldingsbestand (g3p of g3b).
Dit heeft geen invloed op de afbeeldingsgegevens van het oorspronkelijke afbeeldingsbestand
en de bestandsnaamextensie. Wanneer u Picture Plot-gegevens toevoegt aan een
afbeeldingsbestand, kunt u dat bestand dus ook in andere modi gebruiken. De punten worden
echter niet weergegeven als u een dergelijk afbeeldingsbestand in een andere modus opent.
Wanneer een afbeeldingsbestand in een andere modus wordt gebruikt, heeft dit geen invloed
op de Picture Plot-gegevens.
15-6
u Picture Plot-instellingen opgeslagen in afbeeldingsbestanden
• Picture Plot-instellingen die kunnen worden gewijzigd in het configuratiescherm,
worden onderverdeeld in twee groepen: instellingen die worden opgeslagen in het
afbeeldingsbestand en instellingen die worden opgeslagen door de rekenmachine.
Itemnaam
Instellingen die worden
opgeslagen in het
afbeeldingsbestand
Instellingen die worden
opgeslagen door de
rekenmachine
Axtrans Wind
*
1
Graph Func
Plot Color
*
1
Plot Type
*
1
Sketch Color
*
1
Sketch Line
*
2
Angle
Complex Mode
Coord
Grid
*
2
Axes
*
2
Label
*
2
Display
*
1
Specifiek instellingsitem voor Picture Plot
*
2
Algemene instelling in alle modi. Wanneer u de modus Picture Plot opent nadat u deze
instellingen in een andere modus hebt gewijzigd, worden de instellingen opgeroepen van
het bestand dat als laatste is geopend in de modus Picture Plot .
• Voor weergavevensterinstellingen worden de met een bestand opgeslagen instellingen
opgeroepen wanneer het bestand wordt geopend in de modus Picture Plot . Wanneer u de
weergavevensterinstellingen in een andere modus wijzigt en vervolgens terugkeert naar de
modus Picture Plot , worden dus de weergavevensterinstellingen hersteld voor het bestand
dat momenteel is geopend in de modus Picture Plot . Als u van de modus Picture Plot
naar een andere modus overschakelt, blijven de instellingen voor het weergavevenster in
Picture Plot behouden. Instellingen worden niet gewijzigd op basis van de modus die wordt
geopend.
u Een bestand opslaan
Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op K1(FILE) 2(SAVE). Het
bestand dat u bewerkt, wordt opgeslagen en vervangt de opgeslagen versie (indien van
toepassing).
15-7
u Een bestand opslaan onder een andere naam
1. Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op K1(FILE) 3(SAVE
•
AS).
• Er wordt een scherm voor het selecteren van een map weergegeven.
2. Geef de gewenste map op.
• Markeer ROOT om het bestand op te slaan in de hoofdmap.
• Als u het bestand in een bepaalde map wilt opslaan, gebruikt u f en c om de
markering naar de gewenste map te verplaatsen en vervolgens drukt u op 1(OPEN).
3. Druk op 1(SAVE
•
AS).
4. Voer in het dialoogvenster File Name een naam van maximaal acht tekens in en druk
vervolgens op w.
3. De functie Plot gebruiken
U kunt punten op het scherm tekenen, hierover een grafiek of een uitdrukking in de vorm
Y=
f ( x ) plaatsen en een regressiegrafiek tekenen op basis van de punten.
k Punten tekenen
u Punten op het scherm tekenen
1. Open de modus Picture Plot en open vervolgens een g3p- of g3b-bestand.
• Het scherm Picture Plot wordt weergegeven.
• Zie “Een bestand openen” (pagina 15-5) voor informatie
over het openen van een bestand.
2. Druk op K2(Plot) om de modus Plot te openen.
• Midden op het scherm wordt een aanwijzer weergegeven.
3. Verplaats de aanwijzer met de cursortoetsen (of cijfertoetsen) naar de locatie van de punt
die u wilt tekenen en druk vervolgens op w.
• Er wordt een punt getekend op de huidige aanwijzerlocatie.
• Als het geopende bestand een g3b-bestand is, wordt na het tekenen van een punt
overgeschakeld naar de volgende afbeelding in het bestand. Zie “Punten in een g3b-
bestand tekenen” (pagina 15-8) voor meer informatie.
• Als u de laatst getekende punt wilt verwijderen, drukt u op K2(UNDO).
• Zie “De aanwijzer naar een bepaalde locatie laten springen” (pagina 15-8) voor informatie
over het gebruik van de cijfertoetsen om de aanwijzer naar een bepaalde locatie te
verplaatsen.
15-8
4. Herhaal stap 3 zo vaak als nodig is om de gewenste
punten te tekenen.
• Hier kunt u op K3(EDIT) drukken, een punt selecteren en de punt naar een andere
locatie verplaatsen. Zie “Een punt verplaatsen” (pagina 15-9) voor meer informatie.
• U kunt maximaal vijftig punten in een g3p-bestand tekenen. Voor een g3b-bestand kunt u
één punt tekenen voor elk van de afbeeldingen in het bestand.
5. Wanneer u alle gewenste punten hebt getekend, drukt u op J of !J(QUIT).
u De aanwijzer naar een bepaalde locatie laten springen
Wanneer u in de modus Plot op een cijfertoets ( b tot j) drukt, springt de aanwijzer naar
het overeenkomende deel van het scherm, zoals hieronder wordt weergegeven.
h i j
e f g
b c d
u Punten in een g3b-bestand tekenen
Een g3b-bestand is een speciaal type Picture Plot-bestand dat maximaal dertig afbeeldingen
kan bevatten.
• Wanneer u een g3b-bestand opent met Picture Plot, wordt na het tekenen van een punt
overgeschakeld naar de volgende afbeelding in het bestand.
→
→
• Als u de afbeeldingen in een g3b-bestand wilt weergeven, drukt u op K6( g) 5(PLAY)
en voert u een van de hieronder beschreven afspeelbewerkingen uit.
- Druk op 1(Auto). Alle afbeeldingen in het bestand worden automatisch drie keer in de
volgorde weergeven.
- Druk op 2(Manual). Gebruik d en e om door de afbeeldingen in het bestand te
bladeren.
Druk op J om terug te keren naar het scherm dat werd weergegeven voordat u op
K6( g) 5(PLAY) drukte.
• g3b-bestanden kunnen alleen worden geopend in de modus Picture Plot .
15-9
u Een punt verplaatsen
1. Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op K6( g) 3(EDIT).
• U kunt ook op K2(Plot) K3(EDIT) drukken.
• De modus voor het bewerken van punten wordt geopend en de aanwijzer bevindt zich op
de locatie van de eerste punt die op de afbeelding is getekend.
T-waarde van
aanwijzerpositie
tekenen (pagina 15-14)
Nummer van
aanwijzerpositie
tekenen
Totaalaantal punten
2. Gebruik e en d om de aanwijzer te verplaatsen naar de punt die u wilt verplaatsen en
druk vervolgens op w.
• De punt wordt geselecteerd en begint te knipperen.
3. Verplaats de aanwijzer met de cursortoetsen (of cijfertoetsen) naar de locatie waarnaar u de
punt wilt verplaatsen en druk vervolgens op w.
• De punt wordt verplaatst. De aanwijzer wordt verplaatst naar de volgende punt, indien
aanwezig.
→
• Als u nog een punt wilt verplaatsen, herhaalt u stap 2 en 3.
4. Wanneer u de gewenste punten hebt verplaatst, drukt u op J of !J(QUIT).
u De kleur van alle punten wijzigen
U kunt een van de volgende bewerkingen uitvoeren om de kleur te wijzigen van alle punten
die worden weergegeven.
• Wijzig de instelling voor “Plot Color” in het configuratiescherm.
• Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op !f(FORMAT) om het
dialoogvenster FORMAT weer te geven en wijzig vervolgens de kleurinstelling.
Wanneer u de kleur wijzigt in het dialoogvenster FORMAT, wordt ook de instelling voor “Plot
Color” in het configuratiescherm gewijzigd. De kleur waarin u de punten wijzigt, wordt ook
gebruikt voor de tekstkleur in het scherm met de lijst met punten.
15-10
u Alle punten verwijderen
Druk op K6( g) 4(DELETE) om een bevestigingsvenster weer te geven. Druk op
1(Yes) om alle punten te verwijderen. Druk op 6(No) als u de bewerking wilt annuleren.
Opmerking
• In het scherm met de lijst met punten kunt u punten ook een voor een verwijderen, vanaf de
laatst getekende punt. Zie “De laatste regel met puntgegevens verwijderen” (pagina 15-14).
k Een uitdrukking met de vorm Y= f ( x ) invoeren en tekenen
U kunt een grafiek op basis van een uitdrukking met de vorm Y= f ( x ) tekenen in het scherm
Picture Plot. Druk in het scherm Picture Plot op K4(DefG) om het scherm met de lijst met
grafiekrelaties weer te geven. Vanaf dit punt zijn de bewerkingen identiek aan de bewerkingen
in de modus Graph .
Opmerking
• De gegevens in het scherm met grafiekrelaties worden gedeeld met de modus Graph . In
de modus Picture Plot kunnen echter alleen grafieken van het type Y= worden gebruikt.
Wanneer u het scherm met de lijst met grafiekrelaties oproept vanuit de modus Picture Plot ,
wordt daarom het item “Y” (type Y=) weergegeven voor functiemenutoets 3. Daarnaast
wordt het functiemenu-item 5(MODIFY) niet weergegeven in het scherm met de lijst met
grafiekrelaties. De functie Modify kan worden uitgevoerd vanuit het scherm Picture Plot.
• In het scherm met de lijst met grafiekrelaties kunt u uitdrukkingen van het type Y= die
variabelen bevatten, wijzigen door te drukken op K5(MODIFY) terwijl het scherm Picture
Plot wordt weergegeven. Zie “Een grafiek wijzigen” (pagina 5-36) voor meer informatie over
deze bewerking.
k Regressiegrafieken gebruiken
U kunt regressieberekeningen uitvoeren op basis van de getekende coördinaatwaarden en
een regressiegrafiek tekenen.
u Een regressiegrafiek tekenen over punten
1. Voer de procedure onder “Punten op het scherm tekenen” (pagina 15-7) uit.
2. Druk op K6( g) 2(REG).
• Het functiemenu voor het type regressieberekening
wordt weergegeven.
15-11
3. Druk op de functietoets voor het type regressieberekening*
1
dat u wilt uitvoeren.
• Als u bijvoorbeeld een tweedegraads
regressieberekening wilt uitvoeren, drukt u op 3(X
2
).
De regressieberekening wordt uitgevoerd en de
resultaten worden weergegeven.*
2
• Hier kunt u op 5(COPY) drukken om de verkregen regressieformule te kopiëren naar het
scherm met de lijst met grafiekrelaties. Zie “Een uitdrukking met de vorm Y=f(x) invoeren
en tekenen” (pagina 15-10) voor meer informatie.
4. Als u een regressiegrafiek wilt tekenen, drukt u op
6(DRAW).
*
1
Zie “Regressieanalyse” (pagina 6-16) voor informatie over typen regressieberekeningen.
*
2
Zie “Weergave van regressieberekeningen” (pagina 6-17) en de uitleg over
regressiegrafieken op pagina 6-17 tot en met 6-21 voor informatie over de betekenis van de
weergegeven waarden in dit scherm.
Opmerking
• Behalve regressiegrafieken kunt u ook uw eigen uitdrukkingen opgeven en hiervan grafieken
tekenen. Zie “Een uitdrukking met de vorm Y= f ( x ) invoeren en tekenen” (pagina 15-10).
u Een scherm met punten of grafieken verschuiven of pannen
In het scherm Picture Plot kunt u met de cursortoetsen de assen voor de XY-coördinaten
omhoog, omlaag, naar links en naar rechts verschuiven. De achtergrondafbeelding kan niet
worden verschoven.
U kunt ook op K6(g)5(PAN) drukken en de assen voor de XY-coördinaten pannen
(selecteren en slepen). De panbewerking is dezelfde als in de modus Graph (pagina 5-10).
15-12
u Schakelen tussen het scherm Picture Plot, het scherm AXTRANS en het
scherm met de lijst met punten
Wanneer u het scherm met de lijst met punten en het scherm AXTRANS hebt weergegeven
(pagina 15-14), kunt u op !6(G ⇔ T) drukken om te schakelen tussen het scherm Picture
Plot, het scherm AXTRANS en het scherm met de lijst met punten.
k De helderheid (Fade I/O) van een afbeelding aanpassen
U kunt de helderheid van een afbeelding aanpassen in een bereik van 0% (huidige staat) tot
100% (niet weergegeven). Bij een hogere instellingswaarde wordt de afbeelding lichter en bij
een instelling van 100% is de afbeelding geheel wit.
→
U kunt de helderheid aanpassen voor een optimale weergave van punten en grafieken.
• De helderheidsinstelling kan overigens alleen worden aangepast wanneer de afbeelding uit
16-bits afbeeldingsgegevens bestaat.
• Wanneer u het helderheidsniveau hebt aangepast, wordt deze instelling in het
afbeeldingsbestand opgeslagen wanneer u een van de volgende bewerkingen uitvoert:
K1(FILE) 2(SAVE) of 3(SAVE
•
AS).
u De helderheid (Fade I/O) van een afbeelding aanpassen
1. Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op K6( g) 6( g) 3(FadeI/O).
• Vervolgens wordt er een schuifregelaar weergegeven waarmee u de helderheid kunt
aanpassen.
2. Gebruik d en e om de helderheidswaarde aan te passen.
• U kunt waarden ook direct invoeren. Als u een helderheidswaarde van 20% wilt opgeven,
drukt u bijvoorbeeld op caw.
3. Wanneer u de gewenste instellingen hebt opgegeven, drukt u op w.
!6(G⇔T)
!6(G⇔T)
!6(G⇔T)
15-13
4. De lijst met punten gebruiken
Voor elke punt in het scherm Picture Plot bestaan coördinaatwaardegegevens. U kunt de lijst
met punten gebruiken om deze coördinaten weer te geven en te bewerken.
k Coördinaatwaarden van punten weergeven (lijst met punten)
Met de procedures in dit gedeelte kunt u een lijst met puntcoördinaten (X, Y) weergeven en
de lijst gebruiken om waarden te bewerken, puntgegevens te verwijderen en puntkleuren te
wijzigen. U kunt ook een tijdwaarde (T) voor elke punt opgeven en een T-X- of T-Y-grafiek
(AXTRANS) tekenen.
u Coördinaatwaarden van punten bewerken
1. Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven
op K3(List) om het scherm met de lijst met punten
weer te geven.
• In het scherm met de lijst met punten worden de puntcoördinaten weergegeven voor de
X- en Y-waarden. De T-waarde staat voor tijd. (Zie “Punten op T-Y- en T-X-coördinaten
weergeven (scherm AXTRANS)” op pagina 15-14 voor meer informatie over T-waarden.)
In dit scherm kunt u alleen de X- en Y-waarden bewerken.
2. Gebruik de cursortoetsen om de markering te verplaatsen naar de waarde in de X- of
Y-kolom die u wilt bewerken en druk vervolgens op 2(EDIT).
3. Bewerk de waarden en druk op w.
• Als u andere waarden wilt bewerken, herhaalt u stap 2 en 3.
• Druk op J of !J(QUIT) om terug te keren naar het scherm Picture Plot.
• Wanneer u een waarde wijzigt, wordt ook de overeenkomende punt in het scherm Picture
Plot gewijzigd.
Opmerking
• U kunt terwijl het scherm met de lijst met punten wordt weergegeven met
6( g) 4(STORE) lijstgegevens in het lijstgeheugen opslaan en met 6( g) 5(RECALL)
gegevens over de lijst met puntgegevens oproepen uit het lijstgeheugen. Zowel voor
de opslag- als voor de oproepbewerking worden de aan de lijstgegevens gekoppelde
kleurgegevens echter genegeerd.
15-14
u De laatste regel met puntgegevens verwijderen
Voer een van de volgende bewerkingen uit, afhankelijk van het type cel dat is gemarkeerd.
• Als de X- of Y-waarde van de laatste regel in het scherm met de lijst met punten is
geselecteerd, kunt u op 3(DEL
•
BTM) drukken om de laatste regel met puntgegevens te
verwijderen.
• Als de X- of Y-waarde van een andere regel dan de laatste regel in het scherm met de lijst
met punten is geselecteerd, kunt u op 3(DEL
•
BTM) drukken om de markering naar de
laatste regel te verplaatsen. Druk vervolgens nogmaals op 3(DEL
•
BTM) om de laatste
regel met puntgegevens te verwijderen.
u Alle punten verwijderen
Druk op 4(DEL-ALL) om een bevestigingsvenster weer te geven. Druk op 1(Yes) om alle
punten te verwijderen. Druk op 6(No) als u de bewerking wilt annuleren.
u Vanuit het scherm met de lijst met punten terugkeren naar het scherm
Picture Plot
Druk op J, !J(QUIT) of !6(G ⇔ T).
k Punten op T-Y- en T-X-coördinaten weergeven (scherm AXTRANS)
Zoals in het scherm met de lijst met punten te zien is, bevatten de gegevens voor elke punt X-
en Y-coördinaten, en een tijdwaarde (T).
In het scherm Picture Plot worden alle punten doorgaans weergegeven als coördinaten (X, Y)
in een X-Y-vlak, maar de tijdwaarde T kan worden gebruikt om punten als coördinaten (T, Y)
in een T-Y-vlak of als coördinaten (T, X) in een T-X-vlak weer te geven.
• In de standaardinstellingen zijn de tijdwaarden 0, 1, 2, enzovoort (rekenkundige toename
met een beginwaarde van 0 en een stapwaarde van 1), in overeenstemming met de
volgorde waarin de punten zijn getekend. U kunt de T-waarde die aan elke punt is
toegewezen, wijzigen door de begin- en stapwaarde te wijzigen.
• Punten op T-Y- en T-X-coördinaten worden weergegeven in het speciale scherm AXTRANS.
In dit scherm worden de punten op de X-Y-coördinaten en de T-Y- of T-X-coördinaten
weergegeven, zoals in het onderstaande voorbeeld.
Punten op X-Y-
coördinaten
Punten op T-X-
coördinaten
15-15
u De tijdwaarde (T) configureren
1. Druk terwijl het scherm met de lijst met punten wordt
weergegeven op 5(SET).
2. Geef in het scherm dat wordt weergegeven de begin- en stapwaarde op.
• Als u bijvoorbeeld een beginwaarde van 1 en een stapwaarde van 1,5 wilt opgeven, drukt
u op bwb.fw.
3. Wanneer u de gewenste instellingen hebt opgegeven, drukt u op w (of J).
• Het scherm met de lijst met punten wordt weergegeven
waarin u kunt controleren of de T-waarde naar wens is
gewijzigd.
Opmerking
Voor de begin- en stapwaarde kunt u de volgende bereiken opgeven.
–1,0E+10 < Begin < 1,0E+10
0 < Stap < 1,0E+10
u Punten op T-Y- en T-X-coördinaten weergeven
1. Druk terwijl het scherm met de lijst met punten wordt weergegeven op 1(AXTRNS). In het
scherm Picture Plot kunt u ook op K6(g)1(AXTRNS) drukken.
2. Afhankelijk van het coördinatensysteem dat u wilt gebruiken om de punten weer te geven,
drukt u op 1(T-Y) of 2(T-X).
• Het scherm AXTRANS wordt geopend waarin de
punten uit het X-Y-coördinatensysteem links en de
punten uit het T-Y- of T-X-coördinatensysteem rechts
worden weergegeven.
15-16
Opmerking
• Als het scherm AXTRANS wordt weergegeven, is in het configuratiescherm “Grid” altijd
ingesteld op “Off” en “Label” altijd ingesteld op “On”. Voor “Axes” kunt u alleen “On”
of “Scale” instellen. Als u “Off” probeert te selecteren voor deze instelling, wordt deze
automatisch weer gewijzigd in “On”.
• Wanneer het scherm AXTRANS wordt weergegeven, wordt het weergavevenster met
de T-as rechts altijd automatisch geconfigureerd, ongeacht de instelling voor “Axtrans
Wind”.
• Wanneer u op K drukt terwijl dit scherm wordt weergegeven, wordt er een functiemenu
geopend waarmee u de volgende bewerkingen kunt uitvoeren.
Om dit te doen: Drukt u op:
En vervolgens voert u de
volgende procedure uit:
De weergavemodus van
het linkerscherm wijzigen
1(Switch)
“De weergavemodus links (X-Y-
coördinatensysteem) in het scherm
AXTRANS wijzigen” hieronder
Naar het scherm met de
lijst met punten gaan
3(List)
—
Een regressiegrafiek
over punten in het
rechterscherm tekenen
4(REG)
Vanaf stap 3 onder “Een
regressiegrafiek tekenen over
punten” (pagina 15-10)
Overeenkomende punten
links en rechts in het
scherm AXTRANS laten
knipperen
5(P-LINK)
“Overeenkomende punten links en
rechts in het scherm AXTRANS
laten knipperen” (pagina 15-17)
3. Druk op J om terug te keren naar het scherm met de lijst met punten.
u De weergavemodus links (X-Y-coördinatensysteem) in het scherm
AXTRANS wijzigen
1. Druk terwijl het scherm AXTRANS wordt weergegeven op K om het functiemenu weer te
geven.
2. Druk op 1(Switch).
• Elke keer dat u op 1(Switch) drukt, wordt de weergavemodus voor het linkerscherm
gewijzigd, in de onderstaande volgorde.
→
→
(1) Volledig scherm met horizontale aanpassing
(2) Afgekapt scherm (geen aanpassing)
15-17
(3) Gecomprimeerd scherm, waarbij de hoogte-breedteverhouding wordt gehandhaafd
• Wanneer (2) (geen aanpassing) wordt geselecteerd als de weergavemodus, kunt u
opgeven welk deel van het scherm wordt afgekapt. Druk op 2(Cutout) en gebruik
vervolgens de toetsen d en e om het kader te verplaatsen zodat het deel van het
scherm wordt omsloten dat u wilt weergeven. Druk ten slotte op w.
→
3. Wanneer u de gewenste weergavemodus hebt ingesteld, drukt u op J.
u Overeenkomende punten links en rechts in het scherm AXTRANS laten
knipperen
1. Druk terwijl het scherm AXTRANS wordt weergegeven op K5(P-LINK).
• De punten links (X-Y-coördinaten) en rechts (T-X-
coördinaten) die overeenkomen met de eerste
gegevensregel (de eerste punten) gaan knipperen.
• Gebruik d en e om de verschillende punten te laten knipperen. Met deze functie kunt
u bepalen hoe de punten links en rechts overeenkomen.
2. Druk op J om het knipperen te beëindigen.
u Vanuit het scherm AXTRANS terugkeren naar het scherm met de lijst met
punten
Druk op J of !6(G ⇔ T).
15-18
5. Functies die overeenkomen met de modus
Graph
De functiemenu-items !1 tot en met 5 in het scherm Picture Plot komen ook voor in de
modus Graph . Zie de volgende pagina’s voor meer informatie.
• !1(TRACE) ... “Coördinaten op een grafieklijn aflezen” (pagina 5-52)
• !2(ZOOM) ... “Zoom” (pagina 5-8)
• !3(V-WIN) ... “Instellingen van het weergavevenster (V-Window)” (pagina 5-5)
• !4(SKETCH) ... “Punten, lijnen en tekst tekenen in het grafiekscherm (Sketch)” (pagina
5-50)
• !5(G-SOLVE) ... “Grafieken analyseren (menu G-SOLVE)” (pagina 5-54)
Opmerking
Wanneer u een volgbewerking uitvoert door op !1(TRACE) te drukken, kunt u de kleur
wijzigen van de punt waar de volgaanwijzer zich bevindt. Voer de volgende stappen uit om de
puntkleur te wijzigen.
1. Druk terwijl het scherm Picture Plot wordt weergegeven op !1(TRACE).
• Er wordt een volgaanwijzer weergegeven bij de eerste punt die op de afbeelding is
getekend.
• Als zich zowel punten als een grafiek op het scherm Picture Plot bevinden, wordt de
volgaanwijzer eerst op de grafiek weergegeven wanneer u op !1(TRACE) drukt.
Gebruik in dit geval f en c om de volgaanwijzer naar een locatie tussen de grafiek en
de punten te verplaatsen.
2. Gebruik e en d om de volgaanwijzer te verplaatsen naar de punt waarvan u de kleur
wilt wijzigen.
3. Druk op !f(FORMAT) om het dialoogvenster FORMAT weer te geven.
4. Gebruik de cursortoetsen om de markering naar de gewenste kleur te verplaatsen en druk
vervolgens op w.
• De kleur waarin u de punten wijzigt, wordt ook gebruikt voor de tekstkleur van de
bijbehorende puntgegevens.
α-1
Bijlage
1. Lijst met mogelijke foutmeldingen
• Algemene rekenfouten
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Syntax
ERROR
• Fout tegen de syntaxis
• Er is geprobeerd een ongeldige
opdracht in te voeren
Druk op J om de fout te vinden en
verbeter ze.
Ma ERROR • Het resultaat valt buiten het interval
van de berekening
• Fout tegen de wiskunde (deling door
nul, enz.)
Controleer de getalleninvoer en
verbeter waar nodig. Zorg dat de
invoer binnen het toegestane interval
ligt.
Stack ERROR De berekening vraagt te veel capaciteit
van een van de stapelgeheugens voor
getallen of opdrachten.
• Vereenvoudig de formules zo dat
voor getallen maximaal 10 niveaus
en voor opdrachten maximaal
26 niveaus nodig zijn in het
stapelgeheugen.
• Verdeel de formule in minstens
twee delen.
Input value
must be
integer.
Het ingevoerde getal is geen geheel
getal terwijl een geheel getal vereist is.
Voer een geheel getal in.
Input value
must be a
matrix.
Het ingevoerde getal is geen matrix
terwijl een matrix vereist is.
Voer een matrix in.
Input value
must be a
matrix or
vector.
Het ingevoerde getal is geen matrix
of vector terwijl een matrix of vector
vereist is.
Voer een matrix of vector in.
Input value
must be a list.
Het ingevoerde getal is geen lijst terwijl
een lijst vereist is.
Voer een lijst in.
Input value
must be a real
number.
Het ingevoerde getal is geen reëel
getal terwijl een reëel getal vereist is.
Voer een reëel getal in.
Invalid polar
form
Er is geprobeerd een imaginair getal
in te voeren voor de poolcoördinaten
(
r ∠
θ
) r of
θ
.
Controleer de poolcoördinaten.
Wrong
argument size
relationship.
De grootterelatie tussen beide
argumenten is het omgekeerde van wat
deze zou moeten zijn.
Voorbeeld:
n C r (3,10)
Wijzig de getallen zo dat de
grootterelatie voldoet aan de eisen
van de syntaxis.
α
α-2
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Non-Real
ERROR
De berekening geeft een complex getal
als resultaat terwijl Real is opgegeven
in het configuratiescherm van de
Complex Mode, hoewel het argument
een reëel getal is.
Wijzig de Complex Mode in een
andere optie dan Real.
Can’t Simplify Er is geprobeerd de breuken te
vereenvoudigen met gebruik van de
'Simp-functie (pagina 2-26), maar
vereenvoudiging met de specifieke
deler is niet mogelijk.
Voorbeeld: Een deler van 3 om de
breuk 4/8 te vereenvoudigen.
Bepaal een andere deler of
voer 'Simp uit zonder een deler te
bepalen.
Can’t Solve!
Adjust initial
value or
bounds. Then
try again
Er is geen oplossing binnen het
opgegeven interval gevonden voor een
Solve-berekening.
• Wijzig het opgegeven bereik.
• Verbeter de ingevoerde uitdrukking.
Time Out Er is niet aan de
convergentievoorwaarden voldaan voor
een Solve-berekening.
Als u een Solve-berekening uitvoert,
probeer dan de oorspronkelijk
geraamde standaardwaarde te
veranderen.
Conversion
ERROR
• Er is geprobeerd de opdracht voor
eenheidsomzetting te gebruiken
tussen twee eenheden uit
verschillende categorieën.
• Er is een omzettingsberekening
uitgevoerd met twee keer
dezelfde opdracht in een
omzettingsuitdrukking.
In een omzettingsuitdrukking moet
u twee verschillende opdrachten uit
dezelfde categorie opgeven.
Invalid Type Er is een ongeldig gegevenstype
opgegeven.
Geef geldige gegevens op.
Underflow Wanneer u een berekening met een
wetenschappelijke functie of een
vergelijking uitvoert, geeft u een zeer
kleine waarde op voor een van de
argumenten of geeft u waarden op voor
meerdere argumenten die zeer ver uit
elkaar liggen.
Voorbeeld: ∑ (X,X,1,2,1E–50),
1
E
99 x
2
+1
E
99 x +1
E
–99=0, enz.
Afhankelijk van de inhoud van de
berekening treedt er negatieve
overloop op en kan de berekening
niet worden uitgevoerd. Wijzig de
waarde(n) en probeer het opnieuw.
α-3
• Rekenfouten in lijsten, matrices en vectoren
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Invalid List,
Matrix or
Vector
Ongeldig gebruik van een lijst, matrix
of vector.
Druk op J om de fout te vinden en
verbeter ze.
Dimension
ERROR
De dimensie gebruikt bij het rekenen
met matrices, vectoren of lijsten is
verkeerd.
Controleer de dimensie van de
matrices, vectoren of lijsten.
Complex
Number in List
De lijst met complexe getallen voor de
berekening of bewerking met complexe
getallen is ongeldig.
Verander alle gegevens uit de lijst in
reële getallen.
Complex
Number in
Matrix
De matrix met complexe getallen
voor de berekening of bewerking met
complexe getallen is ongeldig.
Verander alle gegevens uit de matrix
in reële getallen.
Complex
Number In
Matrix or
Vector
De matrix of vector met complexe
getallen voor de berekening of
bewerking met complexe getallen is
ongeldig.
Verander alle gegevens uit de matrix
of vector in reële getallen.
Improper
Number of
Elements
U hebt geprobeerd een lijst, matrix
of vector samen te stellen waarvan
het aantal elementen het toegestane
maximum overschrijdt.
Een lijst mag niet meer dan 999
elementen bevatten en een matrix
niet meer dan 999 rijen × 999
kolommen. Voor vectorelementen
opgeven binnen 1 rij × 999 kolommen
of 999 rijen × 1 kolom.
• Fouten in Equation-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Infinitely Many
Solutions
Er is een oneindig aantal
oplossingen voor stelsels
eerstegraadsvergelijkingen.
—
No Solution Er is geen oplossing voor stelsels
eerstegraadsvergelijkingen.
—
No Variable Er ontbreekt een variabele in een
Solve-vergelijking.
Voer een Solve-vergelijking met een
variabele in.
α-4
• Fouten in modus Graph, Dyna Graph, Table, Recursion en Conic Graphs
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Range
ERROR
Het instelbereik voor het
weergavevenster (V-Window) is
overschreden bij het hertekenen van
een grafiek.
Teken de grafiek opnieuw met
gepaste instellingen.
No Variable Er is geen variabele opgegeven in een
grafiekfunctie die voor dynamische
grafieken wordt gebruikt.
Geef een variabele op voor de
grafiekfunctie.
Too Many
Variables
Er is geprobeerd de functie Modify
uit te voeren met een uitdrukking met
meer dan vijf variabelen.
Wijzig de uitdrukking zo dat deze niet
meer dan vijf variabelen bevat.
No item is
selected
Er is geprobeerd een grafiek te tekenen
of een tabel te maken terwijl er geen
gegevens zijn geselecteerd.
Selecteer gegevens en probeer het
opnieuw.
Expression in
use
Er is geprobeerd de uitdrukking van
een grafiek te kopiëren terwijl Modify
wordt uitgevoerd op een gebied waar
de uitdrukking zich bevindt die wordt
gebruikt voor het tekenen van een
grafiek.
Selecteer een ander gebied en
probeer het opnieuw.
Requires
one variable
expression.
• U hebt geprobeerd een bewerking
met de functie Modify
uit te voeren terwijl er geen
uitdrukking met een variabele is
geselecteerd.
• U hebt geprobeerd een bewerking
met de functie Modify uit te voeren
terwijl er meerdere uitdrukkingen met
variabelen zijn geselecteerd.
Selecteer één uitdrukking met een
variabele.
Invalid graph
type
• U hebt geprobeerd een bewerking
met de functie Modify uit te voeren
in de modus Graph terwijl een
grafische uitdrukking voor een lijst,
een grafische uitdrukking voor
overschrijven of een ongelijkheid is
geselecteerd.
• U hebt geprobeerd een bewerking
met de functie Modify uit te voeren
in de modus Table terwijl een
grafische uitdrukking voor een lijst,
een grafische uitdrukking voor
overschrijven, een ongelijkheid of een
interval van waarden is geselecteerd.
Selecteer een ander type uitdrukking
en probeer het opnieuw.
Too Many
Sectors
U hebt een berekening uitgevoerd met
G-Solve ∫ d
x - ROOT, ∫ d x - INTSECT of
∫d x - MIXED, maar er zijn 21 of meer
nulpunten in het opgegeven interval.
Geef een kleiner interval op en
probeer het opnieuw.
α-5
• Fouten in Statistics-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Condition
ERROR
U probeert verschillende soorten
statistische grafieken weer te geven.
Druk op 1(GRAPH) 4(SELECT)
om het scherm On/Off voor de
grafiek weer te geven en selecteer
vervolgens alleen voor grafieken van
hetzelfde type de optie “DrawOn”.
Data in use • U hebt geprobeerd een
regressieberekening uit te voeren
terwijl dezelfde lijst die is opgegeven
voor “Resid List” (lijst met afwijkingen)
is opgegeven als de lijst met
berekeningsgegevens.
• U hebt geprobeerd een berekening
van het type Test, Confidence Interval
of Distribution uit te voeren terwijl
dezelfde lijst die is opgegeven bij
“Save Res” (lijst met opgeslagen
resultaten) is opgegeven als de lijst
met berekeningsgegevens.
• Geef voor “Resid List” een andere
lijst op dan wordt gebruikt voor de
regressieberekening.
• Geef voor “Save Res” een andere
lijst op dan wordt gebruikt voor de
berekening met Test, Confidence
Interval of Distribution.
• Programmafouten
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Go ERROR
1 Geen overeenkomstige Lbl
n voor
Goto n .
2 Er is geen enkel programma te
vinden in de programmazone Prog
"bestandsnaam".
1 Voer op de juiste wijze een
opdracht Lbl
n in die hoort bij
Goto n , of wis Goto n als deze
opdracht niet nodig is.
2 Sla een programma op in
de programmazone Prog
"bestandsnaam", of wis de
instructie Prog "bestandsnaam"
als die niet nodig is.
Nesting
ERROR
De vertakking van de subprogramma’s
Prog "bestandsnaam" heeft meer dan
10 niveaus.
• Controleer of Prog "bestandsnaam"
niet gebruikt is om van een
subprogramma terug naar het
hoofdprogramma te gaan. Wis
in dat geval de onnodige Prog
"bestandsnaam".
• Controleer of er bij sprongen naar
subprogramma’s niet opnieuw
naar het hoofdprogramma wordt
gesprongen. Controleer ook of elke
retour correct is.
Too many path
levels
Er zijn meer dan drie padniveaus
opgegeven in een programma.
Geef niet meer dan drie padniveaus
op.
α-6
• Fouten in Spreadsheet-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Range
ERROR
Het cellenbereik van de spreadsheet
is overschreden door het plakken,
oproepen of een andere celbewerking.
Herhaal de procedure en zorg dat het
cellenbereik niet overschreden wordt.
Circular
ERROR
Er is een kringverwijzing (zoals “=A1” in
cel A1) in de cel van de spreadsheet.
Wijzig de celinhoud zodat de
kringverwijzing verdwijnt.
• Fouten in eActivity-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
No MEMO • Op het menuscherm met de
eActivity -bestanden is op
5(MEMO) gedrukt terwijl een
bestand is geselecteerd dat geen
notitie bevat.
• Er is geprobeerd het scherm MEMO
Catalog weer te geven terwijl een
bestand wordt bewerkt dat geen
notitie bevat.
Voer deze bewerkingen uit terwijl
een bestand is geselecteerd dat een
MEMO bevat.
Only one
memo allowed
per line.
• In de modus eActivity is geprobeerd
een MEMO toe te voegen aan een
regel waaraan al een MEMO is
toegevoegd.
• In de modus eActivity is geprobeerd
de nieuweregelcode te verwijderen
tussen twee regels waaraan een
MEMO is toegevoegd.
—
Image wrong
size for
insertion.
U probeert in de modus eActivity een
afbeeldingsbestand toe te voegen
waarvan de bestandsgrootte niet wordt
ondersteund.
Gebruik een afbeeldingsbestand met
een ondersteunde bestandsgrootte
(pagina 10-14).
α-7
• Fouten in Memory-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Memory
ERROR
De berekening of geheugenbewerking
overschrijdt de resterende
geheugencapaciteit.
• Vereenvoudig de gegevens die
opgeslagen moeten worden zodat
ze wel passen in de beschikbare
geheugenruimte.
• Wis andere onnodige gegevens
zodat er geheugenruimte vrijkomt.
Folder has
over 300 files.
Some will be
skipped
Het aantal bestanden in de map in
het opslaggeheugen die u probeert te
openen in de modus Memory is groter
dan 300.
Gebruik uw computer*
1
om de
bestanden te verdelen over meerdere
mappen zodat geen enkele map in
het opslaggeheugen meer dan 300
bestanden bevat.
Sub-folders
in this folder
cannot be
displayed
In de modus Memory wordt een
geneste map op niveau 3 in het
opslaggeheugen weergegeven die een
geneste map op niveau 4 bevat. (De
map op niveau 4 wordt weergegeven,
maar kan niet worden geopend.)
Gebruik uw computer*
1
om alle
bestanden die u wilt openen op te
slaan in mappen op de bovenste drie
niveaus.
Too Much
Data
Er zijn te veel gegevens. Verwijder de onnodige gegevens.
Fragmentation
ERROR
U moet geheugenruimte vrijmaken
voordat u meer gegevens kunt opslaan.
Maak geheugenruimte vrij.
Invalid Name Er staan ongeldige tekens in de
opgegeven bestandsnaam.
Gebruik de juiste tekens om een
geldige bestandsnaam in te voeren.
Invalid Type Er is een ongeldig gegevenstype
opgegeven.
Geef geldige gegevens op.
Storage
Memory Full
Het interne geheugen is vol geraakt. Verwijder de onnodige gegevens.
Data ERROR Er is een gegevensfout opgetreden. Controleer of u gegevens van het
juiste type schrijft en probeer het
nogmaals.
*
1
Zie “Gegevens tussen de rekenmachine en een computer overdragen” (pagina 13-5) voor
details over de manier waarop u bestands- en mapbewerkingen voor het opslaggeheugen kunt
uitvoeren met een computer.
α-8
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
File System
ERROR
Het bestandssysteem van het
geheugen van de rekenmachine is
beschadigd geraakt of de indeling van
het opslaggeheugen kan niet worden
gelezen door de rekenmachine.
Lees eerst de informatie onder het
kopje “Belangrijk!” verderop en
initialiseer vervolgens alle instellingen
volgens de instructies onder
“Initialiseren (Reset)” (pagina 12-4).
Belangrijk!
Wanneer u alle instellingen
initialiseert, worden alle gegevens in
het geheugen van de rekenmachine
gewist, met inbegrip van de
taalgegevens. Als u de gegevens in
het geheugen van de rekenmachine
nodig hebt, sluit u de rekenmachine
via een USB-kabel aan op een
computer en kopieert u alle gegevens
die u wilt bewaren naar de harde
schijf van de computer voordat u
alle instellingen initialiseert. Zie
“Gegevenscommunicatie tussen de
rekenmachine en een computer”
(pagina 13-3) voor meer informatie.
α-9
• Fouten tijdens het uitwisselen van gegevens
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Complex
Number in
Data
Gegevens verstuurd met een functie
van deze rekenmachine (matrix,
enz.) bevatten complexe getallen,
maar de overeenkomstige functie
van de ontvangende rekenmachine
ondersteunt geen gegevens met
complexe getallen.
Voorbeeld: Er is geprobeerd een matrix
te versturen met een complex getal in
een element naar CFX-9850G.
Verstuur gegevens zonder complexe
getallen.
CSV error
in row [A] or
column [B]
Het geïmporteerde CSV-bestand bevat
gegevens die niet kunnen worden
omgezet.
Gebruik uw computer om de
gegevens in rij A en kolom B in het
bestand te controleren en wijzig deze
in gegevens die wel kunnen worden
omgezet.
USB Connect
ERROR
Tijdens het uitwisselen van gegevens
is de verbinding via de USB-kabel
verloren gegaan.
Controleer de USB-verbinding tussen
de rekenmachine en de computer (of
ander apparaat).
Com ERROR Probleem met de verbindingskabel
of ingestelde parameters bij het
uitwisselen van gegevens tussen twee
toestellen.
Controleer of de verbindingskabel
goed is aangesloten. Controleer of de
parameters op de juiste manier zijn
ingesteld.
Transmit
ERROR
Probleem met de verbindingskabel
of met ingestelde parameters bij het
uitwisselen van gegevens tussen twee
toestellen.
Controleer of de verbindingskabel
goed is aangesloten. Controleer of de
parameters op de juiste manier zijn
ingesteld.
Receive
ERROR
Probleem met de verbindingskabel
of met ingestelde parameters bij het
uitwisselen van gegevens tussen twee
toestellen.
Controleer of de verbindingskabel
goed is aangesloten. Controleer of de
parameters op de juiste manier zijn
ingesteld.
Memory Full Het geheugen van de ontvangende
rekenmachine is vol geraakt tijdens het
uitwisselen van gegevens.
Verwijder opgeslagen gegevens op
de ontvangende rekenmachine en
probeer het nogmaals.
Invalid Data
Size
Er is geprobeerd gegevens te
verzenden waarvan de grootte
niet wordt ondersteund door het
ontvangend toestel.
Verzend gegevens waarvan de
grootte wordt ondersteund door het
ontvangend toestel.
Invalid Data
Number
Er is geprobeerd gegevens
te verzenden waarvan het
gegevensnummer niet wordt
ondersteund door het ontvangend
toestel.
Geef een gegevensnummer op
dat wordt ondersteund door het
ontvangende toestel bij verzending
van gegevens.
Please
Reconnect
De verbinding is verbroken tijdens het
bijwerken van het besturingssysteem.
Probeer opnieuw verbinding te
maken.
α-10
• Fouten in Geometry-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
First select a
segment.
U probeert een loodrechte bissectrice
te maken zonder eerst een lijnstuk te
selecteren.
Selecteer een of meer vereiste
objecten en probeer het opnieuw.
First select a
line and point.
U probeert een loodlijn of parallel te
maken zonder eerst een lijnstuk en
punt te selecteren.
First select
2 points or a
segment.
U probeert een middelpunt te maken
zonder eerst twee punten of een
lijnstuk te selecteren.
First select
the applicable
figure.
• U probeert een snijpunt te maken
zonder eerst twee lijnen te selecteren.
• U probeert de opdracht Add
Animation of Replace Animation uit
te voeren zonder eerst het vereiste
object te selecteren.
• U probeert de opdracht Add Table uit
te voeren zonder eerst het vereiste
object te selecteren.
First select 2
segments.
U probeert een hoekbissectrice te
maken zonder eerst twee lijnstukken te
selecteren.
Too Many
Objects!
Work memory
cleared.
Het werkgeheugen is vol geraakt. Verwijder de objecten die u niet
meer nodig hebt of open een nieuw
bestand.
Invalid
Measurement
U probeert de opdracht Expression
te gebruiken om een uitdrukking in
te voeren die een niet-bestaande
meeteenheid bevat.
Zorg ervoor dat de ingevoerde
uitdrukking alleen meeteenheden
bevat die momenteel worden
weergegeven op het scherm.
Too Many
Animations
U probeert meer dan 10 animaties toe
te voegen.
Gebruik het scherm Edit Animations
om overbodige animaties te
verwijderen of maak een nieuw
bestand en voeg nieuwe animaties
toe.
First select
point(s).
U probeert de opdracht Trace uit te
voeren zonder eerst een traceerpunt
op te geven.
Geef het traceerpunt op en probeer
het opnieuw.
Too Many
Trace Points
U probeert meer dan 10 traceerpunten
op te geven.
Selecteer maximaal 10
traceerpunten.
Too Many
Rows
U probeert meer dan 26 kolommen aan
een animatietabel toe te voegen.
Verwijder de kolommen die u niet
nodig hebt uit de animatietabel en
probeer het opnieuw.
α-11
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
First configure
animation
settings.
• U probeert een animatie uit te
voeren zonder eerst de bijbehorende
instellingen op te geven.
• U probeert de opdracht Add Table
uit te voeren zonder eerst de
bijbehorende instellingen op te geven.
Geef animatie-instellingen op en
probeer het opnieuw.
Cannot Add
Animation
• Het punt dat u hebt geselecteerd
voor de opdracht Add Animation of
Replace Animation kan niet worden
gebruikt in een animatie omdat het
vergrendeld is, enz.
• Het punt dat u hebt geselecteerd
voor de opdracht Add Animation of
Replace Animation kan niet worden
gebruikt in een animatie omdat het
al wordt gebruikt in de animatie
die u configureert of in een andere
animatie.
Selecteer een punt waaraan de
animatie kan worden toegevoegd en
probeer het opnieuw.
Select the
applicable
measurement
icon.
U probeert de opdracht Add Table
uit te voeren zonder eerst het juiste
metingspictogram te selecteren.
Selecteer het pictogram van een
meting die aan een animatietabel kan
worden toegevoegd.
First configure
animation
settings and
create a table.
U hebt geprobeerd de opdracht
Display Table uit te voeren zonder een
animatietabel te genereren.
Genereer eerst een animatietabel.
Create at least
one figure with
a fill color.
U probeert een oppervlakteberekening
uit te voeren ( K(Option) – 7:Area
Calc), maar op het scherm is geen
figuur met een opvulkleur aanwezig.
Teken een figuur met een opvulkleur
en probeer het opnieuw.
α-12
• Fouten in de Picture Plot-modus
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Too many
plots
Het aantal plots in de modus Picture
Plot overschrijdt het toegestane
maximum.
—
• Configuratiefouten
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
Out of Domain Er is geprobeerd een getal in te voeren
dat buiten het toegestane interval ligt.
Voer een getal in dat binnen het
toegestane interval ligt.
Invalid setting • Er is een ongeldige waarde voor
het weergavevenster (V-Window)
ingevoerd.
• Er is een ongeldige waarde ingevoerd
in het intervalscherm en gebruikt voor
de uitvoering.
• Er is geprobeerd een tabel te maken
met de stapwaarde 0.
• Er is geprobeerd een ongeldige
combinatie van instellingen voor het
weergavevenster op te geven.
Voorbeeld: Xmin = 10, Xmax = 10
• Er is geprobeerd een tabel te maken
in de modus Recursion, maar de
beginwaarde is groter dan of gelijk
aan de eindwaarde.
• Voor het scherm Edit Animations is
de instelling t0=t1 opgegeven in de
modus Geometry.
• Bij een interne berekening is een
wiskundige fout opgetreden (delen
door nul, enz.) tijdens de uitvoering
van een functieberekening of een
berekening in de modus Financial of
Statistics.
• Verbeter de waarde voor V-Window
tot die binnen het interval ligt.
• Voer een waarde in die binnen het
interval ligt.
• Geef een andere stapwaarde op
dan 0.
• Geef waarden op die de juiste
relatie hebben.
• Wijzig de waarde zo dat de
beginwaarde kleiner is dan de
eindwaarde.
• Stel het scherm Edit Animations
zo in dat aan t0 en t1 verschillende
waarden zijn toegewezen voor
dezelfde animatie.
• De berekening bevat een of meer
waarden die niet kunnen worden
berekend. Voer daarom andere
waarden in en probeer het opnieuw.
Out of Range Het resultaat valt buiten het
weergavebereik van de rekenmachine.
Wijzig de berekeningsformule.
α-13
• Andere fouten
Foutmelding: Betekenis: Oplossing:
No Data De opgegeven gegevens bestaan
niet. (Deze fout treedt op als wordt
verwezen naar een lijst of variabele
zonder gegevens.)
Geef andere gegevens op.
No File Er is geprobeerd een bestand op te
roepen uit het afbeeldingsgeheugen (1
tot en met 20), maar er is geen bestand
aanwezig in het afbeeldingsgeheugen
met het opgegeven nummer.
Geef het nummer van het
afbeeldingsgeheugen op dat een
bestand bevat.
Not Enough
Elements
• De voor een berekening opgegeven
lijst bevat niet het aantal elementen
dat vereist is voor het uitvoeren van
de berekening.
• U hebt geprobeerd een statistische
berekening uit te voeren met een lijst
waarvan de elementen alle nul zijn
voor de frequentiewaarden.
• Controleer het aantal elementen dat
vereist is voor de berekening die u
probeert uit te voeren en pas het
aantal elementen in de lijst zo nodig
aan.
• Gebruik voor frequentiewaarden
een lijst waarvan de elementen
waarden bevatten die groter zijn
dan nul.
α-14
2. Gebruikte intervallen
Functie
Interval voor oplossingen
met reële getallen
Interne
cijfers
Nauwkeurigheid
Opmerkingen
sin
x
cosx
tanx
(DEG) |x| < 9 × (10
9
)°
(RAD) |
x| < 5 × 10
7
π rad
(GRA) |x| < 1 × 10
10
grad
15 cijfers
In principe is de
nauwkeurigheid
±1 op het 10e
cijfer.*
Maar voor tanx geldt:
|
x| ≠ 90(2n+1): DEG
|
x| ≠ π/2(2n+1): RAD
|
x| ≠ 100(2n+1): GRA
sin
–1
x
cos
–1
x
tan
–1
x
|x| < 1
""
|
x| < 1 × 10
100
sinhx
coshx
tanhx
|x| < 230,9516564
""
|
x| < 1 × 10
100
sinh
–1
x
cosh
–1
x
tanh
–1
x
|x| < 1 × 10
100
""
1 <
x < 1 × 10
100
|x| < 1
log
x
lnx
1 × 10
–99
< x < 1 × 10
100
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
10
x
e
x
–1 × 10
100
< x < 100
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
–1 × 10
100
< x < 230,2585092
'
x
x
2
0 < x < 1 × 10
100
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
|x| < 1 × 10
50
1/x
3
'
x
|x| < 1 × 10
100
, x ≠ 0
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
|x| < 1 × 10
100
x!
0 <
x < 69
(x is een geheel getal)
""
nPr
n
Cr
Resultaat < 1 × 10
100
n, r (n en r zijn gehele
getallen)
0 < r < n, n < 1 × 10
10
""
Pol (
x, y) x
2
+ y
2
< 1 × 10
100
""
Rec
(
r ,
θ
)
|
r| < 1 × 10
100
(DEG) |
θ
| < 9 × (10
9
)°
(RAD) |
θ
| < 5 × 10
7
π rad
(GRA) |
θ
| < 1 × 10
10
grad
""
Maar voor tan
θ
geldt:
|
θ
| ≠ 90(2n+1): DEG
|
θ
| ≠ π/2(2n+1): RAD
|
θ
| ≠ 100(2n+1): GRA
α-15
Functie
Interval voor oplossingen
met reële getallen
Interne
cijfers
Nauwkeurigheid
Opmerkingen
° ’ ”
←⎯
° ’ ”
|a|, b, c < 1 × 10
100
0 < b, c
15 cijfers
In principe is de
nauwkeurigheid
±1 op het
10e cijfer.*
|x| < 1 × 10
100
Zestigtallige weergave:
|
x| < 1 × 10
7
^(x
y
)
x > 0:
–1 × 10
100
< ylogx < 100
x = 0 : y > 0
x < 0 : y = n,
m
––––
2
n
+1
(
m, n zijn gehele getallen)
Maar;
–1 × 10
100
< y log |x| < 100
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
x
'
y
y
> 0 : x ≠ 0
–1 × 10
100
<
1
x
logy < 100
y = 0 : x > 0
y < 0 : x = 2n+1,
2
n
+1
––––
m
(m ≠ 0; m, n zijn gehele
getallen)
Maar;
–1 × 10
100
<
1
x
log |y| < 100
""
• Complexe getallen mogen
als argument worden
gebruikt.
a
b
/c
Het totaal van geheel
getal, teller en noemer
mag niet groter dan
10 cijfers zijn (inclusief
scheidingstekens).
""
* Voor een enkelvoudige berekening is de rekenfout ±1 op het 10e cijfer. (In de wetenschappelijke
schrijfwijze is de rekenfout ±1 bij het laatste beduidende cijfer.) Fouten zijn cumulatief in het geval
van opeenvolgende berekeningen, waardoor ze ook groot kunnen worden. (Dit is ook waar voor
interne opeenvolgende berekeningen die worden uitgevoerd in het geval van ^(
x
y
),
x
'
y
, x!,
3
'
x
,
nPr, nCr, enz.)
De resultaten zullen in dergelijke gevallen niet meer betrouwbaar zijn. In de nabijheid van het
singuliere punt en het buigpunt van een functie kunnen de fouten cumuleren en groter worden.
Functie Interval
Bewerkingen
in het twee-,
acht-, tien- en
zestientallig
talstelsel
Na omzetting behoren de ingevoerde getallen tot het volgende interval:
DEC: –2147483648 <
x < 2147483647
BIN: 1000000000000000 < x < 1111111111111111 (negatief)
0 < x < 111111111111111 (0, positief)
OCT: 20000000000 < x < 37777777777 (negatief)
0 < x < 17777777777 (0, positief)
HEX: 80000000 < x < FFFFFFFF (negatief)
0 < x < 7FFFFFFF (0, positief)
E-CON3
Application
(English)
Important!
• All explanations in this section assume that you are fully familiar with all calculator and Data
Logger (CMA CLAB* or CASIO EA-200) precautions, terminology, and operational procedures.
• The E-CON3 application is designed to get the most out of the measurement functions of the
CASIO EA-200 Data Logger. Though it can run on a CMA CLAB Data Logger, CLAB does not
have a SONIC port, microphone, or speaker as is equipped on the EA-200. While a calculator
is connected to a CLAB Data Logger, attempting to configure E-CON3 application settings and
perform measurement using parameters that are not supported by CLAB will cause an error.
* For information about CMA and the CLAB Data Logger, visit http://cma-science.nl/.
ε-1
E-CON3 Overview
1. E-CON3 Overview
• From the Main Menu, enter the E-CON3 mode.
E-CON3 Main Menu
• The
E-CON3 mode provides the functions listed below for simple and more efficient data
sampling using a Data Logger.
• 1(SET) ...............Displays a screen for setting up a
Data Logger.
• 2(MEMORY) ......Displays a screen for saving
Data Logger setup data under a file
name.
• 3(PROGRAM) ....Performs program conversion.
• This function can be used to convert
Data Logger setup data
configured using E-CON3 to a Data Logger control program that
can run on the fx-9860G Series/fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU.
• It also can be used to convert data to a program that can be run
on a CFX-9850 Series/fx-7400 Series calculator.
• 4(START) ..........Starts data collection.
• 5(GRAPH) .........Graphs data sampled by a
Data Logger, and provides tools for
analyzing graphs. Graph Analysis tools include calculation of
periodic frequency, various types of regression, Fourier series
calculation, and more.
• 6(HELP) .............Displays
E-CON3 help.
• Pressing the K key (Setup Preview) or a cursor key while the
E-CON3 main menu is on
the screen displays a preview dialog box that shows the contents of the setup in the current
setup memory area.
To close the preview dialog box, press J.
Note
• For details about setup data and the current setup memory area, see “Using Setup
Memory” (page
ε-24).
ε-2
Using the Setup Wizard
2. Using the Setup Wizard
This section explains how to use the Setup Wizard to configure the Data Logger setup
quickly and easily simply by replying to questions as they appear.
k Setup Wizard Parameters
Setup Wizard lets you make changes to the following three Data Logger basic sampling
parameters using an interactive wizard format.
• Sensor (Select Sensor)
• Total Sampling Time
• Sampling Time Unit (Select Unit)
Note the following rules whenever you use the Setup Wizard.
• The EA-200 sampling channel is CH1 or SONIC.
• The CLAB sampling channel is CH1 only.
• The trigger for a Setup Wizard setup is always the w key.
• To configure a Data Logger setup using Setup Wizard
Note
• To terminate Setup Wizard part way through and cancel the setup, press !J(QUIT).
1. Display the
E-CON3 main menu (page ε-1).
2. Press 1(SET) and then 1(WIZARD).
• This launches the Setup Wizard and displays the “Select Sensor” screen.
3. Press one of the following function keys to specify the manufacturer of the sensor you
are using for measurement: 1(CASIO), 2(VERNIER), 3(CMA).
• Pressing either key will display the corresponding sensor list.
4. Specify the sensor you want to use.
Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the sensor you want to use,
and then press w.
• If the “Input Total Sampling Interval” screen appears, skip to step 6.
• If the sensor you specified has more than one option (more detailed specifications,
such as sampling unit, mode, etc.), an option list will appear on the display at this time.
If this happens, advance to step 5.
ε-3
Using the Setup Wizard
5. Select the options for the sensor you specified in step 4.
Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the option you want to
select, and then press w.
• If the “Input Total Sampling Interval” screen appears, advance to step 6.
Important!
When special settings are required by the sensor and/or option you select, other screens
other than the “Input Total Sampling Interval” screen will appear on the display. The
following shows where you should go to find information about the operations you need
to perform for each sensor/option selection.
If you select this sensor/option: Go here for more information:
[CASIO] - [Microphone] - [Sound wave & FFT]
“Using Setup Wizard to Configure
Settings for FFT (Frequency
Characteristics) Data Sampling” on
page
ε-4
[CASIO] - [Microphone] - [FFT only]
[VERNIER] - [Photogate] - [Gate] or
[CMA] - [Photogate] - [Gate]
“To configure a setup for Photogate
alone” on page
ε-5
[VERNIER] - [Photogate] - [Pulley] or
[CMA] - [Photogate] - [Pulley]
“To configure a setup for Photogate
and Smart Pulley” on page
ε-5
[CASIO] - [Speaker] - [y=f(x)]
“Outputting the Waveform of a
Function through the Speaker” on
page
ε-6
6. Use the number input keys to input the total sampling time. Just input a value.
In step 8 of this procedure, you will be able to specify the unit (seconds, minutes, hours,
days) of the value you input here.
Note
• With some sensors ([CASIO] - [Microphone] - [Sound wave], etc.) sampling time is
limited to a few seconds. The unit for such a sensor is always seconds, and so the
“Select Unit” screen does not appear.
• If you specify a total sampling time value in the range of 10 seconds to 23 hours, 59
minutes, 59 seconds, real-time graphing will be performed during sampling. This is the
same as selecting the Real-time Mode on the “Advanced Setup” screen.
7. After inputting total sampling time value you want, press w.
• This displays the “Select Unit” screen.
8. Use number keys b through e to specify the unit for the value you specified in step 6.
• This displays a confirmation screen.
ε-4
Using the Setup Wizard
9. If there is no problem with the contents of the confirmation screen, press 1.
If you need to change the setup, press 6 or J. This will return to the screen in step 6
(for setting the total sampling interval), where you can change the setting.
• Pressing 1 will take you to the final Setup Wizard screen.
10. Press number keys described below to specify what you want to do with the setup you
have configured.
b(Start Setup) ................Starts sampling using the setup (page
ε-30)
c(Save Setup-MEM) .....Saves the setup (page
ε-24)
d(Convert Program) ......Converts the setup to a program (page
ε-27)
k Using Setup Wizard to Configure Settings for FFT (Frequency
Characteristics) Data Sampling (EA-200 only)
When you perform sound sampling executed by the EA-200’s built-in microphone (by
specifying [CASIO] - [Microphone] as the sensor), Setup Wizard will provide you with three
options: [Sound wave], [Sound wave & FFT], and [FFT only]. “Sound wave” records the
following two dimensions for the sampled sound data: elapsed time (horizontal axis) and
volume (vertical axis). “FFT” records the following two dimensions: frequency (horizontal
axis) and volume (vertical axis).
The following shows the settings for recording FFT data.
1. Perform the first two steps of the procedure under “To configure a
Data Logger setup
using Setup Wizard” on page ε-2.
2. On the “Select Sensor” screen, select [CASIO] - [Microphone] - [Sound wave & FFT] or
[CASIO] - [Microphone] - [FFT only].
• This causes a “Select FFT Range” screen to appear.
• You can select one of four settings for FFT Range. The setting you select will
automatically apply the applicable fixed parameters shown below.
Setting
Parameter
Frequency pitch
Upper limit of sampling frequency
Sampling interval
Number of samples
2 Hz
1000 Hz
8192
2 - 1000 Hz:
1
61 sec
μ
4 Hz
2000 Hz
8192
4 - 2000 Hz:
2
31 sec
μ
6 Hz
3000 Hz
8192
6 - 3000 Hz:
3
20 sec
μ
8 Hz
4000 Hz
4096
8 - 4000 Hz:
4
31 sec
μ
3. Use function keys 1 through 4 to select an FFT Range setting.
• Selecting an FFT Range causes the final Setup Wizard screen to appear.
4. Perform step 10 under “To configure a
Data Logger setup using Setup Wizard” on page
ε-2 to finalize the procedure.
ε-5
Using the Setup Wizard
k Using Setup Wizard to Configure a Photogate Setup
Connection of a Vernier or CMA Photogate requires configuration of setup parameters that
are slightly different from parameters for other types of sensors.
• To configure a setup for Photogate alone
1. On the E-CON3 main menu, press 1(SET)1(WIZARD) to start the setup wizard.
• This displays the “Select Sensor” dialog box.
2. If you are using a Vernier Photogate alone, select [VERNIER] - [Photogate] - [Gate].
When the “Select Channel” dialog box appears, advance to step 3 of this procedure.
If you are using a CMA Photogate alone, select [CMA] - [Photogate] - [Gate]. When the
“Gate Status” dialog box appears, advance to step 4 of this procedure.
3. Press 1(CH1) or 2(SONIC) to specify the channel where the Photogate is connected.
• This displays the “Gate Status” dialog box.
4. On the “Gate Status” dialog box, select a gate status for measurement by pressing a
function key (1 through 4).
• The gate status defines what Photogate status should cause timing to start, and what
status should cause timing to stop.
1(Open-Open) ......Timing starts when the gate opens, and continues until it closes
and then opens again.
2(Open-Close) ......Timing starts when the gate opens, and continues until it closes.
3(Close-Open) ......Timing starts when the gate closes, and continues until it opens.
4(Close-Close) .....Timing starts when the gate closes, and continues until it opens
and then closes again.
• Selecting a gate status causes a screen for specifying the number of samples to
appear.
5. Input an integer in the range of 1 to 255 to specify the number of samples.
6. Perform step 10 (in the case of a Vernier Photogate) or steps 9 and 10 (in the case of a
CMA Photogate) under “To configure a Data Logger setup using Setup Wizard” (page
ε-2).
• To configure a setup for Photogate and Smart Pulley
1. On the E-CON3 main menu, press 1(SET)1(WIZARD) to start the setup wizard.
2. This displays the “Select Sensor” dialog box.
3. If you are using a Vernier Photogate, select [VERNIER] - [Photogate] - [Pulley]. When the
“Select Channel” dialog box appears, advance to step 4 of this procedure.
If you are using a CMA Photogate, select [CMA] - [Photogate] - [Pulley]. When the “Input
Distance(m)” dialog box appears, advance to step 5 of this procedure.
4. Press 1(CH1) or 2(SONIC) to specify the channel where the Photogate is connected.
• This displays the “Input Distance(m)” dialog box.
5. On the “Input Distance(m)” dialog box, input a value in the range of 0.1 to 4.0 and then
press w.
6. Perform step 10 (in the case of a Vernier Photogate) or steps 9 and 10 (in the case of a
CMA Photogate) under “To configure a Data Logger setup using Setup Wizard” (page
ε-2).
ε-6
Using the Setup Wizard
k Outputting the Waveform of a Function through the Speaker
(EA-200 only)
Normally, the Setup Wizard helps you configure setups for sensors connected to a Data
Logger. If you select [CASIO] - [Speaker] - [y=f(x)] on the “Select Sensor” screen, however, it
configures the EA-200 to output the sound that corresponds to a function that you input and
graph on the calculator.
• To configure a setup for speaker output
1. Connect the data communication cable (SB-62) to the communication port of the
calculator and the MASTER port of the EA-200.
2. Perform the first two steps of the procedure under “To configure a
Data Logger setup
using Setup Wizard” on page ε-2.
3. On the “Select Sensor” screen, select [CASIO] - [Speaker] - [y=f(x)].
This displays a screen like the one shown nearby.
4. Press w to advance to the View Window setting screen.
• The following settings are configured automatically: Ymin = –1.5 and Ymax = 1.5. Do
not change these settings.
5. Press w or J to advance to the graph relation list.
6. In line “Y1”, input the function of the waveform for the sound you want to input.
• Note that the angle unit is always radians.
• Input a function where the value of “Y” is within the
range of –1.5 to +1.5.
7. Press 6(DRAW) to graph the function.
• This graphs the function and displays a vertical
cursor line as shown in the sample display nearby.
Use the graph to specify the range that you want to
output to the speaker.
8. Use the d and e cursor keys to move the cursor to the start point of the output, and
then press w to register it.
ε-7
Using the Setup Wizard
9. Use the d and e cursor keys to move the cursor to the end point of the output, and
then press w to register it.
• After you specify the start point and end point, an output frequency dialog box shown
below appears on the display.
→
10. Input a percent value for the output frequency value you want.
• To output the original sound as-is, specify 100%. To raise the original sound by one
octave, input a value of 200%. To lower the original sound by one octave, input a value
of 50%.
11. After inputting an output frequency value, press w.
• This outputs the waveform between the start point and end point from the EA-200
speaker.
• If the sound you configured cannot be output for some reason, the message “Range
Error” will appear. If this happens, press J to scroll back through the previous setting
screens and change the setup as required.
12. To terminate sound output, press the EA-200 [START/STOP] key.
13. Press w.
• This displays a screen like the one shown nearby.
14. Perform one of the following operations, depending on what you want to do.
To change the output frequency and try again:
Press 1(Yes) to return to the “Output Frequency” dialog box. Next, repeat the above
steps from step 10.
To change the output range of the waveform graph and try again:
Press 6(No) to return to the graph screen in step 7. Next, repeat the above steps from
step 8.
To change the function:
Press 6(No) and then J to return to the graph relation list in step 6. Next, repeat the
above steps from step 6.
To exit the procedure and return to the
E-CON3 main menu:
Press 6(No) and then press J twice.
ε-8
Using Advanced Setup
3. Using Advanced Setup
Advanced Setup provides you with total control over a number of parameters that you can
adjust to configure the
Data Logger setup that suits your particular needs.
k Advanced Setup Operations
• To configure a Data Logger setup using Advanced Setup
The following procedure describes the general steps for using Advanced Setup. Refer to the
pages as noted for more information.
1. Display the
E-CON3 main menu (page ε-1).
2. Press 1(SET). This displays the “Setup
Data Logger” submenu.
3. Press 2(ADVANCE). This displays the Advanced Setup menu.
Advanced Setup Menu
4. If you want to configure a custom probe at this point, press f(Custom Probe). Next,
follow the steps under “To configure a custom probe setup” on page
ε-19.
• You can also configure a custom probe during the procedure under “To configure
Channel Setup settings” on page
ε-9.
• Custom probe configurations you have stored in memory can be selected using
Channel in step 5, below.
5. Use the Advanced Setup keys described below to set other parameters.
• b(Channel) ......Displays a screen that shows the sensors that are currently
assigned to each channel (CH1, CH2, CH3, SONIC, Mic). You can
also use this dialog to change sensor assignments. See “Channel
Setup” on page
ε-9 for more information.
• c(Sample) .......Displays a screen for selecting the sampling mode, and for
specifying the sampling interval, the number of samples, and the
warm-up mode. When “Fast” is selected for “Mode”, this dialog box
also displays a setting for turning FFT (frequency characteristics)
graphing on and off. See “Sample Setup” on page
ε-11 for more
information.
• d(Trigger) ........Displays a screen for configuring sampling start (trigger)
conditions. See “Trigger Setup” on page
ε-13 for more information.
• e(Graph) .........Displays a screen for configuring graph settings. See “Graph
Setup” on page
ε-17 for more information.
• You can return the settings on the above setup screens (b through e) using the
procedure described under “To return setup parameters to their initial defaults” below.
ε-9
Using Advanced Setup
6. After you configure a setup, you can use the function key operations described below to
start sampling or perform other operations.
• 1(START) ..........Starts sampling using the setup (page
ε-30).
• 2(MULTI) ...........Starts MULTIMETER mode sampling using the setup (page
ε-23).
• 3(MEMORY) ......Saves the setup (page
ε-24).
• 4(PROGRAM) ....Converts the setup to a program (page
ε-27).
• 5(GRAPH) .........Graphs data sampled by the
Data Logger, and provides tools for
analyzing graphs (page ε-35).
• 6(ABOUT) ..........Displays version information about the
Data Logger unit that is
currently connected to the calculator.
• To return setup parameters to their initial defaults
Perform the following procedure when you want to return the parameters of the setup in the
current setup memory area to their initial defaults.
1. While the Advanced Setup menu (page
ε-8) is on the display, press g(Initialize).
2. In response to the confirmation message that appears, press 1(Yes) to initialize the
setup.
• To clear the confirmation message without initializing the setup, press 6(No).
k Channel Setup
The Channel Setup screen shows the sensors that are currently assigned to each channel
(CH1, CH2, CH3, SONIC, Mic).
• To configure Channel Setup settings
1. While the Advanced Setup menu (page ε-8) is on the display, press b(Channel).
• This displays the Channel Setup screen.
Currently selected channel
Channel Setup Screen
2. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the channel whose setting
you want to change.
ε-10
Using Advanced Setup
3. What you need to do next depends on the currently selected channel.
• CH1, CH2, or CH3
Press a function key to display a menu of sensors that can be assigned to the selected
channel.
1(CASIO) ..............Displays a menu of CASIO sensors.
2(VERNIR) ...........Displays a menu of Vernier sensors.
3(CMA) .................Displays a menu of CMA sensors.
4(CUSTOM) .........Displays a menu of custom probes.
5(None) ................Press this key when you want leave the channel without any
sensor assigned to it.
• SONIC Channel (EA-200 only)
Press a function key to display a menu of sensors that can be assigned to this channel.
1(CASIO) ..............Displays a menu of CASIO sensors, but only “Motion” can be
selected.
2(VERNIR) ...........Displays a menu of Vernier sensors. You can select “Motion” or
“Photogate”.
Note
• On the menu that appears after you select “Motion” from either the CASIO or
Vernier sensor menu, select either “meters” or “feet” as the sampling unit.
• After selecting “Motion” from either the CASIO or Vernier sensor menu, you can
press the K key to toggle “smoothing (correction of measurement error)” on
(“-Smooth” displayed) and off (“-Smooth” not displayed).
• From the menu that appears after you select “Photogate” as the sensor, select
[Gate] or [Pulley].
[Gate] ...............Select this option when using the Photogate sensor alone.
[Pulley] ............. Select this option when using the Photogate sensor along with a
smart pulley.
5(None) ................Select this option to disable the SONIC channel.
• Mic Channel (EA-200 only)
For this channel, the sensor is automatically set to Built-in (External) Microphone.
However, you need to configure the settings described below.
1(Sound) ..............Select this option to record elapsed time and volume 2-
dimensional sampled sound data (elapsed time on the horizontal
axis, volume on the vertical axis).
2(FFT) ..................Select this option to record frequency and volume 2-dimensional
sampled sound data (frequency on the horizontal axis, volume on
the vertical axis).
5(None) ................Select this option to disable the Mic channel.
4. Repeat steps 2 and 3 as many times as necessary to configure all the channels you want.
5. After all the settings are the way you want, press w.
• This returns to the Advanced Setup menu.
ε-11
Using Advanced Setup
Note
• When you select a channel on the Channel Setup
screen, the sampling range of the selected channel
appears in the bottom line of the screen.
In the above example, the range of the temperature sensor assigned to CH2 appears on
the display.
If the sampling range value is too long to fit on the display, only the part of the value that
fits on the display will be shown.
k Sample Setup
The Sample Setup screen lets you configure a number of settings that control sampling.
• To configure Sample Setup settings
1. While the Advanced Setup menu (page ε-8) is on the display, press c(Sample).
• This displays the Sample Setup screen, with the
“Mode” line highlighted, which indicates that you can
select the sampling mode.
2. Select the sampling mode that suits the type of sampling you want to perform.
To do this: Press this key:
To select this
mode:
Graph data in real-time as it is sampled
1(R-Time)
Real-time
Perform sampling of high-speed phenomena
(sound, etc.)
2(Fast)
Fast
Perform sampling over a long time (weather,
etc.)
4(Extend)
Extended*
Sample sound using built-in microphone
(EA-200 only)
6(g)1(Sound)
Sound
Record the time of the occurrence of a particular
trigger event as an absolute value starting from
0, which is the sampling start time
6(g)2(Clock)
Clock
Perform periodic sampling, from a start trigger
event to an end trigger event
6(g)3(Period)
Period
Perform sampling other than that described
above
3(Norm)
Normal
* While performing measurements with the Extended mode, the EA-200 will enter a
power off sleep state while standing by.
ε-12
Using Advanced Setup
• Note that the mode you select also determines the channel(s) you can use.
Sampling Mode Selectable Channel(s)
Real-time, Extended, Normal CH1, CH2, CH3, SONIC
Fast CH1, Mic
Sound Mic
Clock, Period CH1
3. To change the sampling interval setting, move the highlighting to “Interval”. Next, press
1 to display a dialog box for specifying the sampling interval.
• The range of values you can select depends on the current sampling mode setting.
If this sampling mode is selected: This is the allowable setting range:
Real-time 0.2 to 299 sec
Fast 20 to 500 μsec
Extended 5 to 240 min
Period “=Trigger” only (no value input required)
Sound 20 to 27 μsec
Clock “=Trigger” only (no value input required)
Normal 0.0005 to 299 sec
4. To change the number of samples setting, move the highlighting to “Number”. Next, press
1 to display a dialog box for specifying the number of samples.
• The total sampling time shown at the bottom of the dialog box is calculated by
multiplying the “Sampling Interval” value you specified in step 3 by the number of
samples you specify here.
Important!
• When all of the following conditions exist, a “Distance” setting appears in place of the
“Number” setting. See “To configure the Distance setting” (page
ε-13) for information
about configuring the “Distance” setting.
- Channel setup (page
ε-9): 2(VERNIR) - [Photogate] - [Pulley], 3(CMA) -
[Photogate] - [Pulley]
- Sampling mode (page ε-11): Clock
5. To change the warm-up time setting, move the highlighting to “Warm-up”. Next, perform
one of the function key operations described below.
Note
• The “Warm-up” setting will not be displayed on the Sample Setup screen if “Fast”,
“Sound” or “Extended” is currently selected as the sampling mode.
To do this: Press this key:
Have the warm-up time for each sensor set automatically
1(Auto)
Input a warm-up time, in seconds, manually
2(Manual)
Disable the warm-up time
3(None)
ε-13
Using Advanced Setup
Important!
• When the following condition exists, an “FFT Graph” setting appears in place of the
“Warm-up” setting. See “To configure the FFT Graph setting” below, for information
about configuring the “FFT Graph” setting.
- Sampling mode (page
ε-11): Fast
6. After all the settings are the way you want, press w.
• This returns to the Advanced Setup menu.
• To configure the Distance setting
In place of step 3 of the procedure under “To configure Sample Setup settings”, press 1 to
display a dialog box for specifying the distance the weight travels in meters.
• Specify a value in the range of 0.1 to 4 meters.
• To configure the FFT Graph setting
In place of step 5 of the procedure under “To configure Sample Setup settings”, press 1 to
display a dialog box for turning frequency characteristic graphing (FFT Graph) on and off.
To do this: Press this key:
Turn on graphing of frequency characteristics after sampling
1(On)
Turn off graphing of frequency characteristics after sampling
2(Off)
k Trigger Setup
You can use the Trigger Setup screen to specify the event that causes sampling to start (w
key operation, etc.). The event that causes sampling to start is called the “trigger source”,
which is indicated as “Source” on the Trigger Setup screen.
The following table describes each of the six available trigger sources.
To start sampling when this happens:
Select this trigger source:
When the w key is pressed
[EXE] key
After the specified number of seconds are counted down Count Down
When input at CH1 reaches a specified value CH1
When input at the SONIC channel reaches a specified value
(EA-200 only)
SONIC
When the built-in microphone detects sound (EA-200 only) Mic
When the [START/STOP] key is pressed (EA-200 only) [START] key
When [Button] is pressed (CLAB only) [START] key
ε-14
Using Advanced Setup
• To configure Trigger Setup settings
1. While the Advanced Setup menu (page ε-8) is on the display, press d(Trigger).
• This displays the Trigger Setup screen with the
“Source” line highlighted.
• The function menu items that appears in the menu
bar depend on the sampling mode selected with
Sample Setup (page
ε-11). The nearby screen shows
the function menu when “Normal” is selected as the
sample sampling mode.
2. Use the function keys to select the trigger source you want.
• The following shows the trigger sources that can be selected for each sampling mode.
Sampling Mode Trigger Source
Real-time
1(EXE) : [EXE] key, 2(Cont) : Count Down
Fast
1(EXE) : [EXE] key, 2(Cont) : Count Down, 3(CH1), 5(Mic)
Normal
1(EXE) : [EXE] key, 2(Cont) : Count Down, 3(CH1),
4(Sonic), 5(START) : [START] key
Sound
1(EXE) : [EXE] key, 2(Cont) : Count Down, 5(Mic)
• The trigger source is always “[EXE] key” when the sampling mode is “Extended”, and
“CH1” when the sampling mode is “Clock” or “Period”.
3. Perform one of the following operations, in accordance with the trigger source that was
selected in step 2.
If this is the
trigger source:
Do this next:
[EXE] key
Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced
Setup menu.
Count Down
Specify the countdown start time. See “To specify the countdown
start time” below.
CH1
Specify the trigger threshold value and trigger edge direction. See
“To specify the trigger threshold value and trigger edge type” on
page
ε-15, “To configure trigger threshold, trigger start edge, and
trigger end edge settings” or “To configure Photogate trigger start
and end settings” on page ε-16.
SONIC
Specify the trigger threshold value and motion sensor level. See
“To specify the trigger threshold value and motion sensor level” on
page
ε-17.
Mic
Specify microphone sensitivity. See “To specify microphone
sensitivity” on page
ε-15.
[START] key
Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced
Setup menu.
ε-15
Using Advanced Setup
• To specify the countdown start time
1. Move the highlighting to “Timer”.
2. Press 1(Time) to display a dialog box for specifying the countdown start time.
3. Input a value in seconds from 1 to 10.
4. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu.
• To specify microphone sensitivity
1. Move the highlighting to “Sense” and then press one of the function keys described
below.
To select this level of microphone sensitivity: Press this key:
Low
1(Low)
Medium
2(Middle)
High
3(High)
2. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu (page
ε-8).
• To specify the trigger threshold value and trigger edge type
Perform the following steps when “Fast”, “Normal”, or “Clock” is specified as the sampling
mode (page ε-11).
1. Move the highlighting to “Threshold”.
2. Press 1(EDIT) to display a dialog box for specifying the trigger threshold value, which is
value that data needs to attain before sampling starts.
Sensor assigned to CH1 or SONIC by Channel
Setup (page
ε-9)
Measurement unit supported by assigned sensor
3. Input the value you want, and then press w.
4. Move the highlighting to “Edge”.
5. Press one of the function keys described below.
To select this type of edge: Press this key:
Falling
1(Fall)
Rising
2(Rise)
6. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu (page
ε-8).
ε-16
Using Advanced Setup
• To configure trigger threshold, trigger start edge, and trigger end edge
settings
Perform the following steps when “Period” is specified as the sampling mode (page ε-11).
1. Move the highlighting to “Threshold”.
2. Press 1(EDIT) to display a dialog box for specifying the trigger threshold value, which is
value that data needs to attain before sampling starts.
3. Input the value you want.
4. Move the highlighting to “Start to”.
5. Press one of the function keys described below.
To select this type of edge: Press this key:
Falling
1(Fall)
Rising
2(Rise)
6. Move the highlighting to “End Edge”.
7. Press one of the function keys described below.
To select this type of edge: Press this key:
Falling
1(Fall)
Rising
2(Rise)
8. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu (page ε-8).
• To configure Photogate trigger start and end settings
Perform the following steps when CH1 is selected as a Photogate trigger source.
1. Move the highlighting to “Start to”.
2. Press one of the function keys described below.
To specify this Photogate status: Press this key:
Photogate closed
1(Close)
Photogate open
2(Open)
3. Move the highlighting to “End Gate”.
4. Press one of the function keys described below.
To specify this Photogate status: Press this key:
Photogate closed
1(Close)
Photogate open
2(Open)
5. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu (page
ε-8).
ε-17
Using Advanced Setup
• To specify the trigger threshold value and motion sensor level
1. Move the highlighting to “Threshold”.
2. Press 1(EDIT) to display a dialog box for specifying the trigger threshold value, which is
value that data needs to attain before sampling starts.
3. Input the value you want, and then press w.
4. Move the highlighting to “Level”.
5. Press one of the function keys described below.
To select this type of level: Press this key:
Below
1(Below)
Above
2(Above)
6. Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu (page
ε-8).
k Graph Setup
Use the Graph Setup screen to configure settings for the graph produced after sampling is
complete. You use the Sample Setup settings (page ε-11) to turn graphing on or off.
• To configure Graph Setup settings
1. While the Advanced Setup menu (page ε-8) is on the display, press e(Graph).
• This displays the Graph Setup screen.
Currently selected item
Graph Setup Screen
2. To change the graph source data name display setting, use the f and c cursor keys
to move the highlighting to “Graph Func”. Next, press one of the function keys described
below.
To specify this graph source data name display setting: Press this key:
Display source data name
1(On)
Hide source data name
2(Off)
• When the graph data is stored in a sample data memory file, the file name appears as
the source data name. When the graph data is stored in current data area, the channel
name appears.
Note
• For details about sample data memory and current data area, see “Using Sample Data
Memory” (page
ε-33).
ε-18
Using Advanced Setup
3. To change the trace operation coordinate display setting, use the f and c cursor keys
to move the highlighting to “Coord”. Next, press one of the function keys described below.
To specify this coordinate display setting for the trace
operation:
Press this key:
Display trace coordinates
1(On)
Hide trace coordinates
2(Off)
4. To change the numeric axes display setting, use the f and c cursor keys to move the
highlighting to “Econ Axes”. Next, press one of the function keys described below.
To specify this axes display setting: Press this key:
Display axes
1(On)
Hide axes
2(Off)
5. To change the real-time scroll setting, use the f and c cursor keys to move the
highlighting to “Real Scroll”. Next, press one of the function keys described below.
To specify this real-time scrolling setting: Press this key:
Real-time scrolling on
1(On)
Real-time scrolling off
2(Off)
6. Press w to finalize Graph Setup and return to the Advanced Setup menu.
ε-19
Using a Custom Probe
4. Using a Custom Probe
You can use the procedures in this section to configure a custom probe for use with a Data
Logger
.
Important!
• The sensors (CASIO, Vernier, CMA) that appear on the list during Channel Setup (page
ε-9) are E-CON3 mode standard sensors. If you want to use a sensor that is not included
in the list, configure custom probe settings.
• A sensor with an output voltage in the range of 0 to 5 volts can be configured with E-CON3 as
a custom probe. Use of sensors with an output voltage outside of this range is not supported.
k Configuring a Custom Probe Setup
To configure a custom probe setup, you must input values for the constants of the fixed
linear interpolation formula (ax + b). The required constants are slope (a) and intercept (b).
x in the above expression (ax + b) is the sampled voltage value (sampling range: 0 to 5 volts).
• To configure a custom probe setup
1. From the E-CON3 main menu (page ε-1), press 1(SET) and then 2(ADVANCE) to
display the Advanced Setup menu.
2. On the Advanced Setup menu (page
ε-8), press f(Custom Probe) to display the
Custom Probe List.
• The message “No Custom Probe” appears if the Custom Probe List is empty.
3. Press 1(NEW).
• This displays a custom probe setup screen like the
one shown nearby.
4. Press 1(EDIT).
5. Input up to 18 characters for the custom probe name, and then press w.
• This will cause the highlighting to move to “Slope”.
6. Use the function keys described below to configure the custom probe setup.
• To change the setting of an item, first use the f and c cursor keys to move the
highlighting to the item. Next, use the function keys to select the setting you want.
(1) Slope
Press 1(EDIT) to input the slope for the linear interpolation formula.
(2) Intercept
Press 1(EDIT) to input the intercept for the linear interpolation formula.
(3) Unit Name
Press 1(EDIT) to input up to eight characters for the unit name.
(4) Warm-up
Press 1(EDIT) to input the warm-up time.
ε-20
Using a Custom Probe
7. Press w and then input a memory number (1 to 99).
• This saves the custom probe setup and returns to the Custom Probe List, which should
now contain the new custom probe setup you configured.
• To recall the specifications of a Vernier or CMA sensor and configure
custom probe settings
1. Perform the first two steps of the procedure under “To configure a custom probe setup”
on page ε-19.
2. Press 4(VERNIR) or 5(CMA).
• This displays a sensor list.
3. Use the f and c keys to move the highlighting to the sensor whose setting you want
to use as the basis of the custom probe settings, and then press w.
• The name and specifications of the sensor you select will appear on the custom probe
setup screen.
• To complete this procedure, perform steps 4 through 7 under “To configure a custom
probe setup” (page
ε-19).
k Auto Calibrating a Custom Probe
Auto calibration automatically corrects the slope and intercept values of a custom probe
setup based on two actual samples.
Important!
• Before performing the procedure below, you should prepare two conditions whose
measurement values are known.
• When inputting reference value in step 5 of the procedure below, input the exact known
measurement value of the condition you will sample in step 4. When inputting reference
value in step 7 of the procedure below, input the exact known measurement value of the
condition you will sample in step 6.
• To auto calibrate a custom probe
1. Connect the calculator and Data Logger, and connect the custom probe you want to auto
calibrate to CH1 of the
Data Logger.
2. What you should do first depends on whether you are configuring a new custom probe for
calibration, or editing the configuration of an existing custom probe.
If you are configuring a new custom probe:
• Perform steps 1 through 6 of the procedure under “To configure a custom probe setup”
on page
ε-19.
• Auto calibrate will automatically set the slope and intercept, so you do not need to
specify them in step 6 of the above procedure.
If you are editing the configuration of an existing custom probe:
(1) On the Custom Probe List, use the f and c cursor keys to highlight the name of
the custom probe you want to edit, and then press 2(EDIT).
(2) Perform the procedure starting from step 6 under “To configure a custom probe setup”
on page
ε-19.
ε-21
Using a Custom Probe
3. Press 2(CALIB).
• This will start the first sampling operation with the sensor connected to
Data Logger’s
CH1, and then display a screen like the one shown below.
First sampling operation
Real-time display of sampled values
4. After the sampled value stabilizes, hold down w for a few seconds.
• This will register the first sampled value and display it on the screen. At this time the
cursor will appear at the bottom of the display, ready for input of a reference value.
5. Use the key pad to input the reference value for the first sampled value, and then press
w.
• This cause sampling of the second value to be performed automatically, and display the
same type of screen that appeared in step 3.
Second sampling operation
6. After the sampled value stabilizes, hold down w for a few seconds.
• This will register the second sampled value and display it on the screen. The cursor will
appear at the bottom of the display, ready for input of a reference value.
7. Use the key pad to input the reference value for the second sampled value, and then
press w.
• This will return to the custom probe setup screen.
• The
E-CON3 will calculate the slope and intercept
value based on the two reference values that you
input, and configure the settings automatically. The
automatically configured values will appear on the
custom probe setup screen, where you can view
them.
8. Press w, and then input a memory number from 1 to 99.
• This saves the custom probe setup and returns to the custom probe list.
ε-22
Using a Custom Probe
k Zero Adjusting a Custom Probe
This procedure zero adjusts a custom probe and sets its intercept value based on an actual
sample using the applicable custom probe.
• To zero adjust a custom probe
1. Connect the calculator and Data Logger, and connect the custom probe you want to zero
adjust to CH1 of the Data Logger.
2. What you should do first depends on whether you are configuring a new custom probe for
zero adjusting, or editing the configuration of an existing custom probe.
If you are configuring a new custom probe:
• Perform steps 1 through 6 of the procedure under “To configure a custom probe setup”
on page
ε-19.
• Auto calibrate will automatically set the intercept, so you do not need to specify it in step
6 of the above procedure.
If you are editing the configuration of an existing custom probe:
(1) On the Custom Probe List, use the f and c cursor keys to highlight the name of
the custom probe you want to edit, and then press 2(EDIT).
(2) Perform the procedure starting from step 6 under “To configure a custom probe setup”
on page
ε-19.
3. Press 3(ZERO).
• This will start the sampling operation with the sensor
connected to
Data Logger’s CH1, and then display a
screen like the one shown nearby.
4. At the point your want to perform zero adjustment (the point that the displayed value is
the appropriate zero adjust value), press w.
• This will return to the custom probe setup screen.
• The
E-CON3 will set the intercept value automatically
based on the sampled value. The automatically
configured value will appear on the custom probe
setup screen, where you can view it.
5. Press w, and then input a memory number from 1 to 99.
• This saves the custom probe setup and returns to the custom probe list.
ε-23
Using the MULTIMETER Mode
5. Using the MULTIMETER Mode
You can use the Channel Setup screen (page ε-9) to configure a channel so that Data
Logger
MULTIMETER mode sampling is triggered by a calculator operation.
• To use the MULTIMETER mode
1. Connect the calculator and Data Logger, and connect the sensors you want to the
applicable Data Logger channels.
2. From the Advanced Setup menu (page
ε-8), use the Channel Setup screen (page ε-9) to
configure sensor setups for each channel you will be using.
3. After configuring the sensor setups, press w to return to the Advanced Setup menu
(page
ε-8), and then press 2(MULTI).
• This starts sampling in the
Data Logger
MULTIMETER mode and displays a list of sample
values for each channel.
• Displayed sample data is refreshed at 0.5-second
intervals.
• Do not connect sensors to any other channels except
for those you specified in step 2.
• Data sampled in the MULTIMETER mode is not saved in memory.
4. To end MULTIMETER mode sampling, press the w key.
ε-24
Using Setup Memory
6. Using Setup Memory
Creating Data Logger setup data using the Setup Wizard or Advanced Setup causes the
data to be stored in the “current setup memory area”. The current contents of the current
setup memory area are overwritten whenever you create other setup data.
You can use setup memory to save the current setup memory area contents to calculator
memory to keep it from being overwritten, if you want.
k Saving a Setup
A setup can be saved when any one of the following conditions exist.
• After configuring a new setup with Setup Wizard (page
ε-2)
• After configuring a new setup with Advanced Setup (page
ε-8)
• While the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display
Details on saving a setup are listed below.
• To save a setup
1. If the final Setup Wizard screen is on the display, advance to step 2. If it isn’t, start the
save operation by performing one of the function key operations described below.
- If the Advanced Setup menu (page
ε-8) is on the display, press 3(MEMORY).
- If the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display, press 2(MEMORY).
• Performing any one of the above operations causes the setup memory list to appear.
• The message “No Setup-MEM” appears if setup memory is empty.
2. If you are starting from the final Setup Wizard screen, press c(Save Setup-MEM).
If you are starting from another screen, press 2(SAVE).
• This displays the screen for inputting the setup name.
3. Input up to 18 characters for the setup name.
4. Press w and then input a memory number (1 to 99).
• If you start from the final Setup Wizard screen, this saves the setup and the message
“Complete!” appears. Press w to return to the final Setup Wizard screen.
• If you start from the Advanced Setup menu (page
ε-8) or the E-CON3 main menu (page
ε-1), this saves the setup and returns to the setup memory list which includes the name
you assigned it.
Important!
• Since you assign both a setup name and a file number to each setup, you can assign the
same name to multiple setups, if you want.
ε-25
Using Setup Memory
k Using and Managing Setups in Setup Memory
All of the setups you save are shown in the setup memory list. After selecting a setup in the
list, you can use it to sample data or you can edit it.
• To preview saved setup data
You can use the following procedure to check the contents of a setup before you use it for
sampling.
1. On the
E-CON3 main menu (page ε-1), press 2(MEMORY) to display the setup
memory list.
2. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want.
3. Press K(Setup Preview).
• This displays the preview dialog box.
4. To close the preview dialog box, press J.
• To recall a setup and use it for sampling
Be sure to perform the following steps before starting sampling with a Data Logger.
1. Connect the calculator to a
Data Logger.
2. Turn on
Data Logger power.
3. In accordance with the setup you plan to use, connect the proper sensor to the
appropriate
Data Logger channel.
4. Prepare the item whose data is to be sampled.
5. On the
E-CON3 main menu (page ε-1), press 2(MEMORY) to display the setup
memory list.
6. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want.
7. Press 1(START).
8. In response to the confirmation message that appears, press 1.
• Pressing w sets up the
Data Logger and then starts sampling.
• To clear the confirmation message without sampling, press 6.
Note
• See “Operations during a sampling operation” on page
ε-31 for information about
operations you can perform while a sampling operation is in progress.
ε-26
Using Setup Memory
• To change the name of setup data
1. On the E-CON3 main menu (page ε-1), press 2(MEMORY) to display the setup memory
list.
2. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want.
3. Press 3(RENAME).
• This displays the screen for inputting the setup name.
4. Input up to 18 characters for the setup name, and then press w.
• This changes the setup name and returns to the setup memory list.
• To delete setup data
1. On the E-CON3 main menu (page ε-1), press 2(MEMORY) to display the setup
memory list.
2. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want.
3. Press 4(DELETE).
4. In response to the confirmation message that appears, press 1(Yes) to delete the
setup.
• To clear the confirmation message without deleting anything, press 6(No).
• To recall setup data
Recalling setup data stores it in the current setup memory area. You can then use Advanced
Setup to edit the setup. This capability comes in handy when you need to perform a setup
that is slightly different from one you have stored in memory.
1. On the
E-CON3 main menu (page ε-1), press 2(MEMORY) to display the setup
memory list.
2. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want.
3. Press 5(LOAD).
4. In response to the confirmation message that appears, press 1(Yes) to recall the setup.
• To clear the confirmation message without recalling the setup, press 6(No).
Note
• Recalling setup data replaces any other data currently in the current setup memory area.
ε-27
Using Program Converter
7. Using Program Converter
Program Converter converts a Data Logger setup you configured using Setup Wizard or
Advanced Setup to a program that can run on the calculator. You can also use Program
Converter to convert a setup to a CFX-9850 Series/fx-7400 Series-compatible program.*
1
*
2
*
1
See the documentation that came with your scientific calculator or EA-200 for information
about how to use a converted program.
*
2
See online help (PROGRAM CONVERTER HELP) for information about supported CFX-
9850 Series and fx-7400 Series models.
k Converting a Setup to a Program
A setup can be converted to a program when any one of the following conditions exists.
• After configuring a new setup with Setup Wizard (page
ε-2)
• After configuring a new setup with Advanced Setup (page
ε-8)
• While the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display
The program converter procedure is identical in all of the above cases.
• To convert a setup to a program
1. Start the converter operation by performing one of the key operations described below.
- If the final Setup Wizard screen is on the display, press d(Convert Program).
- If the Advanced Setup menu (page
ε-8) is on the display, press 4(PROGRAM).
- If the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display, press 3(PROGRAM).
• After you perform any one of the above operations,
the program converter screen will appear on the
display.
2. Enter up to eight characters for the program name.
Note
Using the program converter initial default settings will create a program like the one
below.
• Associated Scientific Calculator: fx-9860G Series/fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU
• Associated Data Logger: EA-200
• Calibration: None
• Password: None
If you want to use these settings the way they are without changing them, skip steps 3
through 7 and go directly to step 8. If you want to change any of the settings, perform the
applicable operations in steps 3 through 7.
ε-28
Using Program Converter
3. Specify the scientific calculator model to be associated with the program. Perform one of
the following key operations to associate the program with a scientific calculator.
To associate the program with this calculator: Perform this key operation:
fx-9860G Series/fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU
1(CALC)1(9860)
CFX-9850 Series
1(CALC)2(9850)
fx-7400 Series
1(CALC)3(7400)
• The number part of the scientific calculator model number you specify will appear in line
“F1:” of the program converter screen.
Note
• For information about 1(CALC)4(→38k), see “Converting a CFX-9850 Series
Program to a fx-9860G Series/fx-CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU Compatible Program”
(page
ε-29).
4. Specify the Data Logger model (EA-100 or EA-200) to be associated with the program.
Perform one of the following key operations to associate the program with a Data Logger.
To associate the program with this Data Logger: Perform this key operation:
EA-200
2(TYPE)1(200)
EA-100
2(TYPE)2(100)
• The number part of the Data Logger model number you specify will appear in line “F2:”
of the program converter screen.
Important!
• Note that the capabilities of the EA-100 and EA-200 are different. Because of this, you
should keep in mind that an EA-200 program converted to an EA-100 program and
used to perform sampling with an EA-100 setup may not produce the desired results.
5. If you plan to use a custom probe connected to CH1 of the Data Logger, specify
whether calibration or zero adjust should be performed. Perform one of the following key
operations to configure the desired setting.
To perform this operation: Perform this key operation:
Calibration of the CH1 custom probe
3(CALIB)1(CALIB)
Zero adjust of the CH1 custom probe
3(CALIB)2(ZERO)
No calibration
3(CALIB)3(None)
• The operation you specify will appear in line “F3:” of the program converter screen.
6. To password protect the program, press 4(
).
• This will cause the “Password?” prompt and
password input field to appear under the program
name input field.
ε-29
Using Program Converter
7. Enter up to eight characters for the password.
• If you change your mind about assigning a password, press J here. This will cause
the password input field to disappear and cancel password input.
8. After everything is the way you want, press w to convert the program in accordance with
the setup.
• The message “Complete!” appears when conversion is complete. To clear the message
and return to the screen that was on the display in step 1, press w or J.
k Converting a CFX-9850 Series Program to a fx-9860G Series/fx-CG10/
fx-CG20/fx-CG20 AU Compatible Program
To use an EA-200 control program created on the CFX-9850 Series calculator (for use on
the CFX-9850) on the
E-CON3, you need to convert the program to an fx-9860G Series/fx-
CG10/fx-CG20/fx-CG20 AU program. Conversion can be performed using the program
converter.
EA-200 Control Program for
CFX-9850 Series
Convert
EA-200 Control Program for
fx-9860G Series/fx-CG10/
fx-CG20/fx-CG20 AU
• To convert a program
1. Transfer the EA-200 control program created for the CFX-9850 Series to the fx-CG10/fx-
CG20/fx-CG20 AU main memory.
• Use the data communication cable to connect its 3-pin serial port to the 3-pin serial port
of the CFX-9850. For details, see Chapter 13 of this manual.
2. Perform step 1 under “To convert a setup to a program” on page
ε-27, which displays the
program converter screen.
3. Press 1(CALC) and then press 4(→38k).
• This displays a list of programs currently in main memory.
4. Use f and c to move the highlighting of the program you want to convert, and then
press 1(EXE) or w.
• A program name input screen will appear after conversion is complete.
5. Enter up to eight characters for the program name.
• If you want to password protect the program, perform steps 6 and 7 under “To convert a
setup to a program” after inputting the program name.
6. Press w to start conversion of the program.
• The message “Complete!” appears when conversion is complete. To clear the message,
press w or J.
ε-30
Starting a Sampling Operation
8. Starting a Sampling Operation
This section describes how to use a setup configured using the E-CON3 mode to start a
Data Logger sampling operation.
k Before getting started...
Be sure to perform the following steps before starting sampling with a Data Logger.
1. Connect the calculator to a
Data Logger.
2. Turn on
Data Logger power.
3. In accordance with the setup you plan to use, connect the proper sensor to the
appropriate
Data Logger channel.
4. Prepare the item whose data is to be sampled.
k Starting a Sampling Operation
A sampling operation can be started when any one of the following conditions exist.
• After configuring a new setup with Setup Wizard (page
ε-2)
• After configuring a new setup with Advanced Setup (page
ε-8)
• While the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display
• While the setup memory list is on the display
The following procedures explain the first three conditions described above. See “To recall a
setup and use it for sampling” on page
ε-25 for information about starting sampling from the
setup memory list.
• To start sampling
1. Start the sampling operation by performing one of the function key operations described
below.
- If the final Setup Wizard screen is on the display, press b(Start Setup).
- If the Advanced Setup menu (page
ε-8) is on the display, press 1(START).
- If the
E-CON3 main menu (page ε-1) is on the display, press 4(START).
• After you perform any one of the above operations,
a sampling start confirmation screen like the one
shown nearby will appear on the display.
ε-31
Starting a Sampling Operation
2. Press w.
• This sets up the
Data Logger using the setup data in the current setup memory area.
• The message “Setting
Data Logger...” remains on the display while Data Logger setup
is in progress. You can cancel the setup operation any time this message is displayed
by pressing A.
• The screen shown nearby appears after
Data Logger
setup is complete.
3. Press w to start sampling.
• The screens that appear while sampling is in progress and after sampling is complete
depend on setup details (sampling mode, trigger setup, etc.). For details, see
“Operations during a sampling operation” below.
• Operations during a sampling operation
Sending a sample start command from the calculator to a Data Logger causes the following
sequence to be performed.
Setup Data Transfer → Sampling Start → Sampling End →
Transfer of Sample Data from the
Data Logger to the Calculator
The table on the next page shows how the trigger conditions and sensor type specified in the
setup data affects the above sequence.
ε-32
Starting a Sampling Operation
• The screen shown below appears when CH1,
SONIC, or Mic is used as the trigger.
Pressing 1 advances to
“4. Graphing”.
Pressing w there returns to
“3. Sampling”.
Sampled values are saved as
Current Sample Data.
Graph screen does not show all sampled values,
but only a partial preview.
•
When Mode = Sound
The following three graph
types can be produced when
Photogate-Pulley is being
used.
1.
Time and distance graph
2.
Time and velocity graph
3.
Time and acceleration graph
Sample values are stored as
List data only.
S
tarts Samplin
g
Starts Sampling
w1
w
• When Number of Samples = 1
•
When Number of Samples > 1
Input values.
w
Mode
Real-time
Fast
Normal
Sound
Extended
Period
Clock
1. Data Logger Setup
2. Start Standby 3. Sampling 4. Graphing
w
• The screen shown below appears when CH1,
SONIC, or Mic is used as the trigger.
Pressing 1 advances to
“4. Graphing”.
Pressing w there returns to
“3. Sampling”.
Sampled values are saved as
Current Sample Data.
Graph screen does not show all sampled values,
but only a partial preview.
•
When Mode = Sound
The following three graph
types can be produced when
Photogate-Pulley is being
used.
1.
Time and distance graph
2.
Time and velocity graph
3.
Time and acceleration graph
Sample values are stored as
List data only.
S
tarts Samplin
g
Starts Sampling
w1
w
• When Number of Samples = 1
•
When Number of Samples > 1
Input values.
w
Mode
Real-time
Fast
Normal
Sound
Extended
Period
Clock
1. Data Logger Setup
2. Start Standby 3. Sampling 4. Graphing
w
ε-33
Using Sample Data Memory
9. Using Sample Data Memory
Performing a Data Logger sampling operation from the E-CON3 mode causes sampled
results to be stored in the “current data area” of
E-CON3 memory. Separate data is saved
for each channel, and the data for a particular channel in the current data area is called that
channel’s “current data”.
Any time you perform a sampling operation, the current data of the channel(s) you use is
replaced by the newly sampled data. If you want to save a set of current data and keep it
from being replaced by a new sampling operation, save the data in sample data memory
under a different file name.
k Managing Sample Data Files
• To save current sample data to a file
1. On the E-CON3 main menu (page ε-1), press 5(GRAPH).
• This displays the Graph Mode screen.
Graph Mode Screen
• For details about the Graph Mode screen, see “Using the Graph Analysis Tools to
Graph Data” (page
ε-35).
2. Press 2(DATA).
• This displays the Sampling Data List screen.
List of current data files
“cd” stands for “current data”. The text on
the right side of the colon indicates the
channel name.
Sampling Data List Screen
3. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the current data file you want
to save, and then press 2(SAVE).
• This displays the screen for inputting a data name.
ε-34
Using Sample Data Memory
4. Enter up to 18 characters for the data file name, and then press w.
• This displays a dialog box for inputting a memory number.
5. Enter a memory number in the range of 1 to 99, and then press w.
• This saves the sample data at the location specified by the memory number you input.
The sample data file you save is
indicated on the display using the format:
<memory number>:<file name>.
• If you specify a memory number that is already being used to store a data file, a
confirmation message appears asking if you want to replace the existing file with the
new data file. Press 1 to replace the existing data file, or 6 to return to the memory
number input dialog box in step 4.
6. To return to the
E-CON3 main menu (page ε-1), press J twice.
Note
• You could select another data file besides a current data file in step 3 of the above
procedure and save it under a different memory number. You do not need to change the
file’s name as long as you use a different file number.
ε-35
Using the Graph Analysis Tools to Graph Data
10. Using the Graph Analysis Tools to Graph
Data
Graph Analysis tools make it possible to analyze graphs drawn from sampled data.
k Accessing Graph Analysis Tools
You can access Graph Analysis tools using either of the two methods described below.
• Accessing Graph Analysis tools from the Graph Mode screen, which is displayed by
pressing 5(GRAPH) on the
E-CON3 main menu (page
ε
-1)
Graph Mode Screen
• The main menu appears after you perform a sampling operation. Press 5(GRAPH) at
that time.
• When you access Graph Analysis tools using this method, you can select from among a
variety of other Analysis modes. See “Selecting an Analysis Mode and Drawing a Graph”
(page
ε-36) for more information about the other Analysis modes.
• Accessing Graph Analysis tools from the screen of a graph drawn after a sampling
operation is executed from the Setup Wizard or from Advanced Setup (Real-time
Mode)
Graph Screen
• In this case, data is graphed after the sampling operation is complete, and the calculator
accesses Graph Analysis tools automatically. See “Graph Screen Key Operations” on
page
ε-39.
ε-36
Using the Graph Analysis Tools to Graph Data
k Selecting an Analysis Mode and Drawing a Graph
This section contains a detailed procedure that covers all steps from selecting an analysis
mode to drawing a graph.
Note
• Step 4 through step 7 are not essential and may be skipped, if you want. Skipping any step
automatically applies the initial default values for its settings.
• If you skip step 2, the default analysis mode is the one whose name is displayed in the top
line of the Graph Mode screen.
• To select an analysis mode and draw a graph
1. On the E-CON3 main menu (page ε-1), press 5(GRAPH).
• This displays the Graph Mode screen.
2. Press 3(MODE), and then select the analysis mode you want from the menu that
appears.
To do this:
Perform this menu
operation:
To select this
mode:
Graph three sets of sampled data
simultaneously
[Norm] Graph Analysis
Graph sampled data along with its first
and second derivative graph
[diff] d/dt & d
2
/dt
2
Display the graphs of different sampled
data in upper and lower windows for
comparison
[COMPARE] → [GRAPH]
Compare Graph
Output sampled data from the speaker,
displaying graph of the raw data in
the upper window and the output
waveform in the lower window (EA-200
only)
[COMPARE] → [Sound]
Compare Sound
Display the graph of sampled data
in the upper window and its first
derivative graph in the lower window
[COMPARE] → [d/dt]
Compare d/dt
Display the graph of sampled data
in the upper window and its second
derivative graph in the lower window
[COMPARE] → [d
2
/dt
2
]
Compare d
2
/dt
2
• The name of the currently selected mode appears in the top line of the Graph Mode
screen.
Analysis mode name
ε-37
Using the Graph Analysis Tools to Graph Data
3. Press 2(DATA).
• This displays the Sampling Data List screen.
4. Specify the sampled data for graphing.
a. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the name of the sampled
data file you want to select, and then press 1(ASSIGN) or w.
• This returns to the Graph Mode screen, which shows the name of the sample data file
you selected.
Graph on/off indicator
Sample data file name
Name of sensor used for sampling
Graph Mode Screen
b. Repeat step a above to specify sample data files for other graphs, if there are any.
• If you select “Graph Analysis” as the analysis mode in step 2, you must specify
sample data files for three graphs. If you select “Compare Graph” as the analysis
mode in step 2, you must specify sample data files for two graphs. With other modes,
you need to specify only one sample data file.
• For details about Sampling Data List screen operations, see “Using Sample Data
Memory” (page
ε-33).
5. Turn on graphing for each of the graphs listed on the Graph Mode screen.
a. On the Graph Mode screen, use the f and c cursor keys to select a graph, and
then press 1(SELECT) to toggle graphing on or off.
Graphing turned off.
Graphing turned on.
b. Repeat step a to turn each of the graphs listed on the Graph Mode screen on or off.
6. Select the graph style you want to use.
a. On the Graph Mode screen, use the f and c cursor keys to move the highlighting
to the graph (Gph1, Gph2, etc.) whose style you want to specify, and then press
4(STYLE). This will cause the function menu to change as shown below.
ε-38
Using the Graph Analysis Tools to Graph Data
b. Use the function keys to specify the graph style you want.
To specify this graph style: Press this key:
Line graph with dot ( • ) data markers
1(
)
Line graph with square ( ) data markers
2(
)
Line graph with X (×) data markers
3(
)
Scatter graph with dot ( • ) data markers
4(
)
Scatter graph with square ( ) data markers
5(
)
Scatter graph with X (×) data markers
6(
)
c. Repeat a and b to specify the style for each of the graphs on the Graph Mode screen.
7. On the Graph Mode screen, press 6(DRAW) or w.
• This draws the graph(s) in accordance with the settings you configured in step 2
through step 6.
Graph Screen
• When a Graph screen is on the display, the function keys provide you with zooming and
other capabilities to aid in graph analysis.
For details about Graph screen function key operations, see the following section.
• To deselect sampled data assigned for graphing on the Graph Mode screen
1. On the Graph Mode screen, use the f and c cursor keys to move the highlighting to
the graph (Gph1, Gph2, etc.) whose sampled data you want to deselect.
2. Press 5(DELETE).
• This will deselect sample data assigned to the highlighted graph.
ε-39
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
11. Graph Analysis Tool Graph Screen
Operations
This section explains the various operations you can perform on the graph screen after
drawing a graph.
You can perform these operations on a graph screen produced by a sampling operation,
or by the operation described under “Selecting an Analysis Mode and Drawing a Graph” on
page
ε-36.
k Graph Screen Key Operations
On the graph screen, you can use the keys described in the table below to analyze (CALC)
graphs by reading data points along the graph (Trace) and enlarging specific parts of the
graph (Zoom).
Key Operation Description
!1(TRACE)
Displays a trace pointer on the graph along with the coordinates of
the current cursor location. Trace can also be used to obtain the
periodic frequency of a specific range on the graph and assign it
to a variable. See “Using Trace” on page
ε-40.
!2(ZOOM)
Starts a zoom operation, which you can use to enlarge or reduce
the size of the graph along the
x-axis or the y-axis. See “Using
Zoom” on page ε-41.
!3(V-WIN)
Displays a function menu of special View Window commands for
the
E-CON3 mode graph screen.
For details about each command, see “Configuring View Window
Parameters” on page ε-49.
!4(SKETCH)
Displays a menu that contains the following commands: Cls, Plot,
F-Line, Text, PEN, Vertical, and Horizontal. For details about
each command, see “Drawing Dots, Lines, and Text on the Graph
Screen (Sketch)” on page 5-50.
K1(PICTURE)
Saves the currently displayed graph as a graphic image. You can
recall a saved graph image and overlay it on another graph to
compare them. For details about these procedures, see “Saving
and Recalling Graph Screen Contents” on page 5-20.
K2(LISTMEM)
Displays a menu of functions for saving the sample values in a
specific range of a graph to a list. See “Transforming Sampled
Data to List Data” on page
ε-42.
K3(EDIT)
Displays a menu of functions for zooming and editing a particular
graph when the graph screen contains multiple graphs. See
“Working with Multiple Graphs” on page
ε-46.
K4(CALC)
Displays a menu that lets you transform a sample result graph to a
function using Fourier series expansion, and to perform regression
to determine the tendency of a graph. See “Using Fourier Series
Expansion to Transform a Waveform to a Function” on page
ε-43,
and “Performing Regression” on page ε-44.
ε-40
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
Key Operation Description
K5(Y=fx)
Displays the graph relation list, which lets you select a Y=f(x)
graph to overlay on the sampled result graph. See “Overlaying a
Y=f(x) Graph on a Sampled Result Graph” on page
ε-45.
K6(SPEAKER)
Starts an operation for outputting a specific range of a sound data
waveform graph from the speaker (EA-200 only). See “Outputting
a Specific Range of a Graph from the Speaker” on page
ε-48.
k Scrolling the Graph Screen
Press the cursor keys while the graph screen is on the display scrolls the graph left, right, up,
or down.
Note
• The cursor keys perform different operations besides scrolling while a trace or graph
operation is in progress. To perform a graph screen scroll operation in this case, press J
to cancel the trace or graph operation, and then press the cursor keys.
k Using Trace
Trace displays a crosshair pointer on the displayed graph along with the coordinates of the
current cursor position. You can use the cursor keys to move the pointer along the graph.
You can also use trace to obtain the periodic frequency value for a particular range, and
assign the range (time) and periodic frequency values in separate Alpha memory variables.
• To use trace
1. On the graph screen, press !1(TRACE).
• This causes a trace pointer to appear on the graph.
The coordinates of the current trace pointer location
are also shown on the display.
2. Use the d and e cursor keys to move the trace pointer along the graph to the location
you want.
• The coordinate values change in accordance with the trace pointer movement.
• You can exit the trace pointer at any time by pressing J.
• To obtain the periodic frequency value
1. Use the procedure under “To use trace” above to start a trace operation.
2. Move the trace pointer to the start point of the range whose periodic frequency you want
to obtain, and then press w.
ε-41
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
3. Move the trace pointer to the end point of the range whose periodic frequency you want
to obtain.
• This causes the period and periodic frequency value
at the start point you selected in step 2 to appear
along the bottom of the screen.
4. Press w to assign the period and periodic frequency values to Alpha memory variables.
• This displays a dialog box for specifying variable
names for [Period] and [Frequency] values.
• The initial default variable name settings are “S” for
the period and “H” for the periodic frequency. To
change to another variable name, use the up and
down cursor keys to move the highlighting to the item
you want to change, and then press the applicable
letter key.
5. After everything is the way you want, press w.
• This stores the values and exits the trace operation.
• For details about using Alpha memory, see Chapter 2 of this manual.
k Using Zoom
Zoom lets you enlarge or reduce the size of the graph along the x-axis or the y-axis.
Note
• When there are multiple graphs on the screen, the procedure below zooms all of them.
For information about zooming a particular graph when there are multiple graphs on the
screen, see “Working with Multiple Graphs” on page
ε-46.
• To zoom the graph screen
1. On the graph screen, press !2(ZOOM).
• This causes a magnifying glass cursor (
) to appear
in the center of the screen.
2. Use the cursor keys to move the magnifying glass cursor to the location on the screen
that you want at the center of the enlarged or reduced screen.
ε-42
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
3. Press w.
• This causes the magnifying glass to disappear and enters the zoom mode.
• The cursor keys perform the following operations in the zoom mode.
To do this: Press this cursor key:
Enlarge the graph image horizontally
e
Reduce the size of the graph image horizontally
d
Enlarge the graph image vertically
f
Reduce the size of the graph image vertically
c
4. To exit the zoom mode, press J.
k Transforming Sampled Data to List Data
Use the following procedure to transform the sampled data in a specific range of a graph into
list data.
• To transform sampled data to list data
1. On the graph screen, press K, and then 2(LISTMEM).
• This displays the LISTMEM menu.
2. Press 2(SELECT).
• This displays the trace pointer for selecting the range on the graph.
3. Move the trace pointer to the start point of the range
you want to convert to list data, and then press w.
4. Move the trace pointer to the end point of the range you want to convert to list data, and
then press w.
• This displays a dialog box for specifying the lists where you want to store the time data
and the sampled data.
→
• The initial default lists are List 1 for the time and List 2 for sample data. To change to
another list (List 1 to List 26), use the up and down cursor keys to move the highlighting
to the list you want to change, and then input the applicable list number.
ε-43
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
5. After everything is the way you want, press w.
• This saves the lists and the message “Complete!” appears. Press w to return to the
graph screen.
• For details about using list data, see Chapter 3 of this manual.
Note
• Pressing 1(All) in place of 2(SELECT) in step 2 converts the entire graph to list data. In
this case, the “Store Sample Data” dialog box appears as soon as you press 1(All).
k Using Fourier Series Expansion to Transform a Waveform to a
Function
Fourier series expansion is effective for studying sounds by expressing them as functions.
The procedure below assumes that there is a graph of sampled sound data already on the
graph screen.
• To perform Fourier series expansion
1. On the graph screen, press K, and then 4(CALC).
• The CALC menu appears at the bottom of the
display.
2. Press 1(FOURIE).
• This displays the trace pointer for selecting the graph range.
3. Move the trace pointer to the start point of the range for
which you want to perform Fourier series expansion,
and then press w.
4. Move the trace pointer to the end point of the range for which you want to perform Fourier
series expansion, and then press w.
• This displays a dialog box for specifying the start degree of the Fourier series.
→
ε-44
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
5. Input a value in the range of 1 to 99, and then press w.
• This displays a dialog box for inputting the degree of
the Fourier series.
6. Input a value in the range of 1 to 10, and then press w.
• The graph relation list appears with the calculation
result.
7. Pressing 6(DRAW) here graphs the function.
• This lets you compare the expanded function graph
and the original graph to see if they are the same.
Note
• When you press 6(DRAW) in step 7, the graph of the result of the Fourier series
expansion may not align correctly with the original graph on which it is overlaid. If this
happens, shift the position the original graph to align it with the overlaid graph.
For information about how to move the original graph, see “To move a particular graph on
a multi-graph display” (page
ε-47).
k Performing Regression
You can use the procedure below to perform regression for a range specified using the trace
pointer. All of the following regression types are supported: Linear, Med-Med, Quadratic,
Cubic, Quartic, Logarithmic, Exponential, Power, Sine, and Logistic.
For details about these regression types, see Chapter 6 of this manual.
The following procedure shows how to perform quadratic regression. The same general
steps can also be used to perform the other types of regression.
ε-45
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
• To perform quadratic regression
1. On the graph screen, press K, and then 4(CALC).
• The CALC menu appears at the bottom of the display.
2. Press 5(X
2
).
• This displays the trace pointer for selecting the range
on the graph.
3. Move the trace pointer to the start point of the range for which you want to perform
quadratic regression, and then press w.
4. Move the trace pointer to the end point of the range for which you want to perform
quadratic regression, and then press w.
• This displays the quadratic regression calculation
result screen.
5. Press 6(DRAW).
• This draws a quadratic regression graph and
overlays it over the original graph.
• To delete the overlaid quadratic regression graph,
press !4(SKETCH) and then 1(Cls).
k Overlaying a Y=f(x) Graph on a Sampled Result Graph
You can use the E-CON3 mode to graph equations based on the form Y=f(x). From the
graph screen, press K5(Y=fx) to display the graph relation list screen. From there,
operations are identical to those in the Graph mode.
Note
• The data on the graph relation list screen is shared with the Graph mode. Note, however,
that only Y= type graphs can be used in the
E-CON3 mode. Because of this, calling up
the graph relation list screen from the E-CON3 mode will display a “Y” (Y= type) item for
function menu key 3. Also, 5(MODIFY) is not displayed, because it is not used in the
E-CON3 mode.
ε-46
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
k Working with Multiple Graphs
The procedures in this section explain how you can zoom or move a particular graph when
there are multiple graphs on the display.
• To zoom a particular graph on a multi-graph display
1. When the graph screen contains multiple graphs, press K, and then 3(EDIT).
• The EDIT menu appears at the bottom of the display.
2. Press 1(ZOOM).
• This displays only one of the graphs that were
originally on the graph screen.
3. Use the f and c cursor keys to cycle through the graphs until the one you want is
displayed, and then press w.
• This enters the zoom mode and causes all of the
graphs to reappear, along with a magnifying glass
cursor (
) in the center of the screen.
4. Use the cursor keys to move the magnifying glass cursor to the location on the screen
that you want at the center of the enlarged or reduced screen.
ε-47
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
5. Press w.
• This causes the magnifying glass to disappear and enters the zoom mode.
• The cursor keys perform the following operations in the zoom mode.
To do this: Press this cursor key:
Enlarge the graph image horizontally
e
Reduce the size of the graph image horizontally
d
Enlarge the graph image vertically
f
Reduce the size of the graph image vertically
c
→
6. To exit the zoom mode, press J.
• To move a particular graph on a multi-graph display
1. When the graph screen contains multiple graphs, press K, and then 3(EDIT).
• This displays the EDIT menu.
2. Press 2(MOVE).
• This displays only one of the graphs that were originally on the graph screen.
3. Use the f and c cursor keys to cycle through the graphs until the one you want is
displayed, and then press w.
• This enters the move mode and causes all of the graphs to reappear.
4. Use the d and e cursor keys to move the graph left and right, or the f and c
cursor keys to move the graph up and down.
→
5. To exit the move mode, press J.
ε-48
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
k Outputting a Specific Range of a Graph from the Speaker
(EA-200 only)
Use the following procedure to output a specific range of a sound data waveform graph from
the speaker.
• To output a graph from the speaker
1. On the graph screen, press K, and then 6(SPEAKER).
• This displays the trace pointer for selecting the range
on the graph.
2. Move the trace pointer to the start point of the range you want to output from the speaker,
and then press w.
3. Move the trace pointer to the end point of the range you want to output from the speaker,
and then press w.
• After you specify the start point and end point, an output frequency dialog box shown
below appears on the display.
→
4. Input a percent value for the output frequency value you want.
• The output frequency specification is a percent value. To output the original sound as-is,
specify 100%. To raise the original sound by one octave, input a value of 200%. To
lower the original sound by one octave, input a value of 50%.
5. After inputting an output frequency value, press w.
• This outputs the waveform between the start point and end point from the EA-200
speaker.
• If the sound you configured cannot be output for some reason, the message “Range
Error” will appear. If this happens, press J to scroll back through the previous setting
screens and change the setup as required.
6. To terminate sound output, press the EA-200 [START/STOP] key.
7. Press w.
• This displays a screen like the one shown nearby.
ε-49
Graph Analysis Tool Graph Screen Operations
8. If you want to retry output from the speaker, press 1(Yes). To exit the procedure and
return to the graph screen, press 6(No).
• Pressing 1(Yes) returns to the “Output Frequency” dialog box. From there, repeat the
above steps from step 4.
k Configuring View Window Parameters
Pressing !3(V-Window) while the graph screen is on the display displays a View
Window function key menu along the bottom of the display.
Press the function key that corresponds to the View Window parameter you want to
configure.
Function Key Description
1(Auto)
Automatically applies the following View Window parameters.
Y-axis Elements: In accordance with screen size
X-axis Elements: In accordance with screen size when 1 data item
equals 1 dot; 1 data equals 1 dot in other cases
2(FULL)
Resizes the graph so all of it fits in the screen.
3(Y)
Resizes the graph so all of it fits in the screen along the Y-axis,
without changing the X-axis dimensions.
4(UNIT)
Specifies the unit of the numeric axis grid displayed by the Econ Axes
setting of the graph setup screen (page
ε-17).
1(μsec): microseconds
2(msec): milliseconds
3(Sec): seconds
4(DHMS): days, hours, minutes, seconds (1 day, 2 hours, 30
minutes, 5 seconds = 1d2h30m5s)
5(Auto): Auto selection
5(CHANGE)
Toggles display of the source data on the graph screen on and off.
To exit the View Window function key menu and return to the standard function key menu,
press J.
ε-50
Calling
E-CON3 Functions from an eActivity
12. Calling E-CON3 Functions from an eActivity
You can call E-CON3 functions from an eActivity by including an “Econ strip” in the eActivity
file. The following describes each of the four available Econ strips.
• Econ SetupWizard strip
This strip calls the
E-CON3 Setup Wizard. The Econ SetupWizard strip makes it
possible to perform the following series of operations from the eActivity: Data Logger
setup using the Setup Wizard R Sampling R Graphing.
Note
• In the case of the Econ SetupWizard strip, the “3: Convert Program” is not available
on the “Complete!” dialog box.
• Econ AdvancSetup strip
This strip calls the
E-CON3 Advanced Setup screen. The Advanced Setup provides
access to almost all executable functions (except for the program converter), including
detailed Data Logger setup and sampling execution; graphing and Graph Analysis
Tools; simultaneous sampling with multiple sensors using the MULTIMETER mode, etc.
Note
• Using an Econ AdvancSetup strip to configure a setup causes the setup information
to be registered in the applicable strip. This means that the next time you open the
strip, sampling can be performed in accordance with the previously configured setup
information.
• Econ Sampling strip
This strip executes Data Logger measurement. To store Data Logger setup information
for this strip, perform the Econ Advance Setup operation the first time the strip is
executed.
• Econ Graph strip
This strip graphs sampled data that is recorded in the strip. The sampled data is
recorded to the strip the first time the strip is executed.
• Econ Strip Memory Capacity Precautions
• The memory capacity of each Econ strip is 25 KB. An error will occur if you perform
an operation that causes this capacity to be exceeded. Particular care is required
when handling a large number of samples, which can cause memory capacity to be
exceeded.
• Always make sure that FFT Graph is turned off whenever performing sampling with the
microphone. Leaving FFT Graph turned on cause memory capacity to be exceeded.
• If an error occurs, press !a(') to return to the eActivity workspace screen and
perform the procedure again.
• For information about checking the memory usage of each strip, see “To display the
strip memory usage screen” on page 10-21.
For details about eActivity operations, see Chapter 10 of this manual.
Manufacturer:
CASIO COMPUTER CO., LTD.
6-2, Hon-machi 1-chome
Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan
Responsible within the European Union:
Casio Europe GmbH
Casio-Platz 1
22848 Norderstedt, Germany
www.casio-europe.com
CASIO COMPUTER CO., LTD.
6-2, Hon-machi 1-chome
Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan
SA1511-G
© 2013 CASIO COMPUTER CO., LTD.
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
-
11
-
12
-
13
-
14
-
15
-
16
-
17
-
18
-
19
-
20
-
21
-
22
-
23
-
24
-
25
-
26
-
27
-
28
-
29
-
30
-
31
-
32
-
33
-
34
-
35
-
36
-
37
-
38
-
39
-
40
-
41
-
42
-
43
-
44
-
45
-
46
-
47
-
48
-
49
-
50
-
51
-
52
-
53
-
54
-
55
-
56
-
57
-
58
-
59
-
60
-
61
-
62
-
63
-
64
-
65
-
66
-
67
-
68
-
69
-
70
-
71
-
72
-
73
-
74
-
75
-
76
-
77
-
78
-
79
-
80
-
81
-
82
-
83
-
84
-
85
-
86
-
87
-
88
-
89
-
90
-
91
-
92
-
93
-
94
-
95
-
96
-
97
-
98
-
99
-
100
-
101
-
102
-
103
-
104
-
105
-
106
-
107
-
108
-
109
-
110
-
111
-
112
-
113
-
114
-
115
-
116
-
117
-
118
-
119
-
120
-
121
-
122
-
123
-
124
-
125
-
126
-
127
-
128
-
129
-
130
-
131
-
132
-
133
-
134
-
135
-
136
-
137
-
138
-
139
-
140
-
141
-
142
-
143
-
144
-
145
-
146
-
147
-
148
-
149
-
150
-
151
-
152
-
153
-
154
-
155
-
156
-
157
-
158
-
159
-
160
-
161
-
162
-
163
-
164
-
165
-
166
-
167
-
168
-
169
-
170
-
171
-
172
-
173
-
174
-
175
-
176
-
177
-
178
-
179
-
180
-
181
-
182
-
183
-
184
-
185
-
186
-
187
-
188
-
189
-
190
-
191
-
192
-
193
-
194
-
195
-
196
-
197
-
198
-
199
-
200
-
201
-
202
-
203
-
204
-
205
-
206
-
207
-
208
-
209
-
210
-
211
-
212
-
213
-
214
-
215
-
216
-
217
-
218
-
219
-
220
-
221
-
222
-
223
-
224
-
225
-
226
-
227
-
228
-
229
-
230
-
231
-
232
-
233
-
234
-
235
-
236
-
237
-
238
-
239
-
240
-
241
-
242
-
243
-
244
-
245
-
246
-
247
-
248
-
249
-
250
-
251
-
252
-
253
-
254
-
255
-
256
-
257
-
258
-
259
-
260
-
261
-
262
-
263
-
264
-
265
-
266
-
267
-
268
-
269
-
270
-
271
-
272
-
273
-
274
-
275
-
276
-
277
-
278
-
279
-
280
-
281
-
282
-
283
-
284
-
285
-
286
-
287
-
288
-
289
-
290
-
291
-
292
-
293
-
294
-
295
-
296
-
297
-
298
-
299
-
300
-
301
-
302
-
303
-
304
-
305
-
306
-
307
-
308
-
309
-
310
-
311
-
312
-
313
-
314
-
315
-
316
-
317
-
318
-
319
-
320
-
321
-
322
-
323
-
324
-
325
-
326
-
327
-
328
-
329
-
330
-
331
-
332
-
333
-
334
-
335
-
336
-
337
-
338
-
339
-
340
-
341
-
342
-
343
-
344
-
345
-
346
-
347
-
348
-
349
-
350
-
351
-
352
-
353
-
354
-
355
-
356
-
357
-
358
-
359
-
360
-
361
-
362
-
363
-
364
-
365
-
366
-
367
-
368
-
369
-
370
-
371
-
372
-
373
-
374
-
375
-
376
-
377
-
378
-
379
-
380
-
381
-
382
-
383
-
384
-
385
-
386
-
387
-
388
-
389
-
390
-
391
-
392
-
393
-
394
-
395
-
396
-
397
-
398
-
399
-
400
-
401
-
402
-
403
-
404
-
405
-
406
-
407
-
408
-
409
-
410
-
411
-
412
-
413
-
414
-
415
-
416
-
417
-
418
-
419
-
420
-
421
-
422
-
423
-
424
-
425
-
426
-
427
-
428
-
429
-
430
-
431
-
432
-
433
-
434
-
435
-
436
-
437
-
438
-
439
-
440
-
441
-
442
-
443
-
444
-
445
-
446
-
447
-
448
-
449
-
450
-
451
-
452
-
453
-
454
-
455
-
456
-
457
-
458
-
459
-
460
-
461
-
462
-
463
-
464
-
465
-
466
-
467
-
468
-
469
-
470
-
471
-
472
-
473
-
474
-
475
-
476
-
477
-
478
-
479
-
480
-
481
-
482
-
483
-
484
-
485
-
486
-
487
-
488
-
489
-
490
-
491
-
492
-
493
-
494
-
495
-
496
-
497
-
498
-
499
-
500
-
501
-
502
-
503
-
504
-
505
-
506
-
507
-
508
-
509
-
510
-
511
-
512
-
513
-
514
-
515
-
516
-
517
-
518
-
519
-
520
-
521
-
522
-
523
-
524
-
525
-
526
-
527
-
528
-
529
-
530
-
531
-
532
-
533
-
534
-
535
-
536
-
537
-
538
-
539
-
540
-
541
-
542
-
543
-
544
-
545
-
546
-
547
-
548
-
549
-
550
-
551
-
552
-
553
-
554
-
555
-
556
-
557
-
558
-
559
-
560
-
561
-
562
-
563
-
564
-
565
-
566
-
567
-
568
-
569
-
570
-
571
-
572
-
573
-
574
-
575
-
576
-
577
-
578
-
579
-
580
-
581
-
582
-
583
-
584
-
585
-
586
-
587
-
588
-
589
-
590
-
591
-
592
-
593
-
594
-
595
-
596
-
597
-
598
-
599
-
600
-
601
-
602
-
603
-
604
-
605
-
606
-
607
-
608
Casio fx-CG10, fx-CG20 Handleiding
- Categorie
- Waterpompen
- Type
- Handleiding
Gerelateerde artikelen
-
Casio fx-CG50 Handleiding
-
-
Casio GRAPH90+ E Softwareversie 3.00 Gebruiksaanwijzing
-
-
-
Casio fx-9860GIII Handleiding
-
-
-
-