Dovre 325CB de handleiding

Pagina laadt ...

2

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Inhoudsopgave

Inleiding 3

Conformiteitsverklaring 3

Veiligheid 4

Installatiecondities 4

Algemeen 4

Schoorsteen 4

Ventilatie van de ruimte 5

Vloer en wanden 6

Productbeschrijving 6

Installatie 7

Algemene voorbereiding 7

Buitenluchtaansluiting voorbereiden 9

Plaatsen en aansluiten 9

Gebruik 9

Eerste gebruik 9

Brandstof 9

Aanmaken 10

Stoken met hout 11

Regeling verbrandingslucht 11

Doven van het vuur 12

Ontassen 12

Nevel en mist 12

Eventuele problemen 12

Onderhoud 12

Schoorsteen 12

Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud12

Wisselstukken 325CB 14

Bijlage: Technische gegevens 15

Bijlage: Afmetingen 16

Bijlage: Afstand tot brandbaar materiaal 18

Bijlage 4: Diagnoseschema 20

Index 21

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

3

Inleiding

Geachte gebruiker,

Met de aankoop van dit verwarmingstoestel van

DOVRE heeft u gekozen voor een kwaliteitsproduct.

Dit product maakt deel uit van een nieuwe generatie

energiezuinige en milieuvriendelijke

verwarmingstoestellen. Deze toestellen maken

optimaal gebruik van zowel convectiewarmte als

stralingswarmte.

Uw DOVRE toestel is geproduceerd met de

modernste productiemiddelen. Mocht er

onverhoopt toch iets mankeren aan uw toestel, dan

kunt u altijd een beroep doen op de DOVRE

service.

Het toestel mag niet gewijzigd worden; gebruik

steeds originele onderdelen.

Het toestel is bedoeld voor plaatsing in een

woonruimte. Het moet hermetisch worden

aangesloten op een goedwerkende schoorsteen.

Wij adviseren u het toestel te laten installeren door

een bevoegd installateur.

DOVRE kan niet aansprakelijk worden gesteld

worden voor problemen of schade door een

onjuiste installatie.

Bij installatie en gebruik moeten de hierna

beschreven veiligheidsvoorschriften in acht

worden genomen.

In deze handleiding leest u hoe u het DOVRE

verwarmingstoestel op een veilige manier installeert,

gebruikt en onderhoudt. Als u aanvullende informatie

of technische gegevens wilt of een installatie-

probleem heeft, neemt u dan eerst contact op met uw

leverancier.

Conformiteitsverklaring

Notified body: 2013

Hierbij verklaart

Dovre nv, Nijverheidsstraat 18 B-2381 Weelde,

dat houtkachel 325CB conform EN 13240

geproduceerd wordt.

Weelde 01-08-2012

In het kader van een continue productverbetering,

kunnen specificaties van het geleverde toestel

afwijken van de beschrijving in deze brochure, zonder

voorafgaande kennisgeving.

DOVRE N.V.

Nijverheidsstraat 18 Tel : +32 (0) 14 65 91 91

B-2381 Weelde Fax : +32 (0) 14 65 90 09

België E-mail : info@dovre.be

4

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Veiligheid

Let op! Alle veiligheidsvoorschriften moeten

strikt worden nageleefd.

Lees aandachtig de instructies voor installatie,

gebruik en onderhoud die met het toestel zijn

meegeleverd, voordat u het toestel in gebruik

neemt.

Het toestel moet worden geïnstalleerd

overeenkomstig de wetgeving en voorschriften

van uw land.

Alle lokale bepalingen en de bepalingen die

betrekking hebben op nationale en Europese

normen moeten worden nageleefd bij het

installeren van het toestel.

Laat het toestel bij voorkeur installeren door

een bevoegd installateur. Deze is op de hoogte

van de geldende bepalingen en voorschriften.

Het toestel is ontworpen voor

verwarmingsdoeleinden. Alle oppervlaktes,

inclusief het glas en de aansluitbuis kunnen

zeer heet worden (meer dan 100°C)! Gebruik

voor de bediening een 'koude hand' of een

hittebestendige handschoen.

Veiligheidsafstanden tot brandbaar materiaal

moeten strikt worden aangehouden.

Plaats geen gordijnen, kleren, wasgoed of

andere brandbare materialen bovenop of in de

nabijheid van het toestel.

Gebruik tijdens het gebruik van uw toestel

geen licht ontvlambare of explosieve stoffen in

de nabijheid van het toestel.

Voorkom schoorsteenbrand door regelmatig de

betreffende schoorsteen te laten reinigen.

Stook het toestel nooit met open deur.

Bij schoorsteenbrand: sluit de luchtinlaten van

het toestel en waarschuw de brandweer.

Als het glas van het toestel is gebroken of

gebarsten, moet dit glas worden vervangen

voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt.

Zorg voor voldoende ventilatie van de ruimte

waar het toestel wordt geplaatst. Bij

onvoldoende ventilatie vindt onvolledige

verbranding plaats, waardoor zich giftige

gassen in de ruimte kunnen verspreiden. Zie

het hoofdstuk "Installatiecondities" voor meer

informatie over ventilatie.

Installatiecondities

Algemeen

Het toestel moet worden aangesloten op een goed

werkende schoorsteen.

Voor de aansluitmaten: zie de bijlage "Technische

gegevens".

Informeer bij de brandweer en/of

verzekeringsmaatschappij naar eventuele

specifieke vereisten en voorschriften.

Schoorsteen

De schoorsteen is nodig voor:

Het afvoeren van de verbrandingsgassen door

natuurlijke trek.

De warme lucht in de schoorsteen is lichter

dan de buitenlucht en stijgt daarom.

Het aanzuigen van lucht, nodig voor de verbranding

van de brandstof in het toestel.

Een niet goed werkende schoorsteen kan tijdens het

openen van de deur rookterugslag geven. Schade

ontstaan door rookterugslag is uitgesloten van

garantie.

Sluit niet meerdere toestellen (bijvoorbeeld ook

nog een centraleverwarmingsketel) op

dezelfde schoorsteen aan, tenzij lokale of

nationale regelgeving hierin voorziet. Zorg in

ieder geval bij twee aansluitingen dat het

hoogteverschil tussen de aansluitingen

minimaal 200 mm bedraagt.

Vraag uw installateur om advies over de schoorsteen.

Raadpleeg de Europese norm EN13384 voor een

juiste berekening van de schoorsteen.

De schoorsteen moet aan de volgende voorwaarden

voldoen:

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

5

De schoorsteen moet gemaakt zijn van vuurvast

materiaal, bij voorkeur keramiek of roestvrij staal.

De schoorsteen moet luchtdicht en goed gereinigd

zijn en voldoende trek garanderen.

Een trek/onderdruk van 15-20Pa tijdens

normale belasting is ideaal.

De schoorsteen moet - vertrekkend van de uitgang

van het toestel - zo verticaal mogelijk lopen.

Richtingsveranderingen en horizontale stukken

verstoren de afvoer van verbrandingsgassen en

veroorzaken mogelijk roetophoping.

De binnenmaten mogen niet te groot zijn, om te

voorkomen dat de verbrandingsgassen te sterk

afkoelen waardoor de trek minder wordt.

De schoorsteen moet bij voorkeur dezelfde

diameter hebben als de aansluitkraag.

Voor de nominale diameter: zie de bijlage

"Technische gegevens". Als het rookkanaal

goed is geïsoleerd, kan de diameter eventueel

wat groter zijn (maximaal tweemaal de sectie

van de aansluitkraag).

De sectie (oppervlakte) van het rookkanaal moet

constant zijn. Verwijdingen en (vooral)

vernauwingen verstoren de afvoer van

verbrandingsgassen.

Bij toepassing van een regenkap/afvoerkap op de

schoorsteen: let erop dat de kap niet de uitmonding

van de schoorsteen vernauwt en dat de kap niet de

afvoer van verbrandingsgassen belemmert.

De schoorsteen moet uitmonden in een zone die

niet wordt verstoord door omliggende gebouwen,

vlakbijstaande bomen of andere hindernissen.

Het schoorsteengedeelte buiten de woning moet

geïsoleerd zijn.

De schoorsteen moet minimaal 4meter hoog zijn.

Als vuistregel geldt: 60cm boven de nok van het

dak.

Als de nok van het dak meer dan 3meter is

verwijderd van de schoorsteen: houd de maten aan

die in de volgende figuur zijn aangegeven. A = het

hoogste punt van het dak binnen een afstand van

3meter.

Ventilatie van de ruimte

Voor een goede verbranding heeft het toestel lucht

(zuurstof) nodig. Die lucht wordt via regelbare

luchtinlaten aangevoerd vanuit de ruimte waar het

toestel is geplaatst.

Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige

verbranding plaats, waardoor zich giftige

gassen in de ruimte kunnen verspreiden.

Een vuistregel is dat de luchttoevoer 5,5cm²/kW

moet zijn. Extra ventilatie is nodig:

Als het toestel in een ruimte staat die goed is

geïsoleerd.

Als er mechanische ventilatie is, bv een centraal

afzuigsysteem of een afzuigkap in een open

keuken.

U kunt voor extra ventilatie zorgen door een

ventilatierooster in de buitenmuur te laten plaatsen.

Zorg dat andere luchtverbruikende apparaten (zoals

een wasdroger, ander verwarmingstoestel of

badkamerventilator) een eigen buitenluchtaanvoer

hebben, of zijn uitgeschakeld wanneer u het toestel

stookt.

U kunt het toestel ook aansluiten op

buitenluchtaanvoer. Hiervoor is een aansluitset

meegeleverd. Extra ventilatie is dan niet nodig.

6

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Vloer en wanden

De vloer waarop het toestel wordt geplaatst, moet

voldoende draagvermogen hebben. Voor het gewicht

van het toestel: zie de bijlage "Technische gegevens".

Bescherm een brandbare vloer door middel van

een onbrandbare vloerplaat tegen warmte-

uitstraling. Zie de bijlage "Afstand tot

brandbaar materiaal".

Verwijder brandbaar materiaal zoals linoleum,

tapijt, enzovoorts onder de onbrandbare

vloerplaat.

Zorg voor voldoende afstand tussen het toestel

en brandbare materialen zoals houten wanden

en meubels.

Ook de aansluitbuis straalt warmte uit. Zorg

voor voldoende afstand of afscherming tussen

de aansluitbuis en brandbare materialen.

De vuistregel voor een enkelwandige buis is

een afstand van driemaal de diameter. Als een

bekledingsschelp rond de buis is aangebracht,

is een afstand van eenmaal de diameter

toelaatbaar.

Een vloerkleed moet minimaal 80cm van het

vuur verwijderd zijn.

Bescherm een brandbare vloer voor de kachel

met behulp van een onbrandbare vloerplaat

tegen eventueel uitvallende assen. De

vloerplaat moet voldoen aan nationale normen.

Voor de afmetingen van de onbrandbare

vloerplaat: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar

materiaal".

Voor verdere eisen in verband met

brandveiligheid: zie de bijlage "Afstand tot

brandbaar materiaal".

Productbeschrijving

1. Topplaat

2. Grendelknop

3. Stookbodem

4. Deur

5. Secundaire luchtschuif

6. Poot

7. Primaire luchtschuif

Kenmerken van het toestel

Het toestel is een volledig gietijzeren ontwerp met

moderne verbrandingstechnologie.

Het airwash-systeem zorgt voor langdurig schoon

glas en daarmee voor optimaal zicht op het vuur.

Het toestel wordt geleverd met de grendelknop

gemonteerd. Omdat de grendelknop tijdens het

gebruik warm wordt, is er een handschoen

bijgeleverd die u kunt gebruiken als bescherming

voor uw hand.

Het toestel is geschikt voor een

buitenluchtaansluiting. De hiervoor benodigde

aansluitset is standaard op het toestel gemonteerd.

Het toestel kan aan de achterkant of aan de

bovenkant op de schoorsteen aangesloten worden.

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

7

Installatie

Algemene voorbereiding

Controleer het toestel onmiddellijk bij ontvangst op

(transport)schade en eventuele andere gebreken.

Het toestel is aan de onderkant met schroeven op

de pallet gemonteerd.

Als u (transport)schade of gebreken hebt

geconstateerd, neem het toestel dan niet in

gebruik en stel de leverancier op de hoogte.

Verwijder de demontabele onderdelen uit het

toestel voordat u het toestel gaat installeren.

Door demontabele onderdelen te verwijderen,

kunt u het toestel gemakkelijker verplaatsen en

beschadiging voorkomen.

Let bij het verwijderen van demontabele

onderdelen op hun oorspronkelijke positie, om

ze later weer op de juiste plaats te kunnen

aanbrengen.

1. Open de deur; zie volgende figuur.

2. Verwijder de vuurvaste binnenplaten; zie volgende

figuur.

a. Neem eerst vuurkorf (3) uit.

b. Neem een van de twee zijplaten (4) uit het

toestel.

c. Verwijder nu de vlamplaat (5).

d. Verwijder de tweede zijplaat (4).

Vermiculite binnenplaten zijn licht van

gewicht en bij levering meestal okerkleurig.

Zij isoleren de verbrandingskamer zodat de

verbranding beter is.

3. Sluit de deur.

09.20020.100

8

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Uitneembare binnendelen

3 vuurkorf

4 binnenplaat zijkant links en rechts

5 vlamplaat

Aansluiten op de achterzijde

1. Breng meegeleverd glasvezelafdichtband (2) van

10x3mm aan op het contactvlak van de

aansluitkraag (8).

2. Verwijder de afschermplaat uit het rugschild met

behulp van een schroevendraaier; zie volgende

figuur.

3. Demonteer het afsluitdeksel (1) uit de achterwand.

4. Monteer de aansluitkraag met de

bevestigingsmaterialen op de achterwand.

5. Monteer het afsluitdeksel met bevestigingsbeugel

(4) in de topplaat.

Aansluiten op de bovenzijde

Bij levering is de aansluiting op de achterkant

gesloten. U hoeft dus geen afsluitdeksel op de

achterkant aan te brengen.

Vanwege de afstand tot de (brandbare) wand,

mag de afschermplaat in het rugschild niet worden

verwijderd.

1. Breng meegeleverd glasvezelafdichtband (3) van

10x3mm aan op het contactvlak van de

aansluitkraag (2).

2. Monteer de aansluitkraag met de

bevestigingsmaterialen op de topplaat.

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

9

Buitenluchtaansluiting

voorbereiden

Als het toestel wordt geplaatst in een ruimte die

onvoldoende is geventileerd, kunt u de aansluitset

voor het aanvoeren van buitenlucht op het toestel

aansluiten.

De luchtaanvoerbuis heeft een diameter van 100mm.

Bij toepassing van een gladde buis mag deze buis

maximaal 12meter lang zijn. Bij gebruik van

hulpstukken zoals bochten moet u per hulpstuk de

maximale lengte (12meter) met 1meter verminderen.

Buitenluchtaansluiting via de wand

1. Maak een aansluitgat in de wand (raadpleeg de

bijlage "Afmetingen", voor de juiste positie van het

aansluitgat).

2. Sluit de luchtaanvoerbuis hermetisch af op de

muur.

Plaatsen en aansluiten

1. Zet het toestel op de juiste plaats, vlak en

waterpas. Het toestel is uitgevoerd met

stelvoetjes zodat het perfect waterpas kan worden

gesteld.

2. Sluit het toestel hermetisch aan op de

schoorsteen.

3. Bij buitenluchtaansluiting: sluit de aanvoer van

buitenlucht aan op de aansluitset die op het toestel

is gemonteerd.

4. Plaats alle gedemonteerde onderdelen op de juiste

plaats terug in het toestel.

Laat het toestel nooit branden zonder de

vuurvaste binnenplaten.

Het toestel is nu klaar voor gebruik.

Gebruik

Eerste gebruik

Wanneer u het toestel voor het eerst gebruikt, stook

het dan enkele uren flink door. Hierdoor zal de

hittebestendige lak uitharden. Hierbij kan wel wat rook

en geurhinder ontstaan. Zet eventueel in de ruimte

waar het toestel staat de ramen en deuren even open.

Brandstof

Dit toestel is alleen geschikt voor het stoken van

natuurlijk hout; gezaagd en gekloofd en voldoende

droog.

10

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Gebruik geen andere brandstoffen, want die kunnen

leiden tot ernstige schade aan het toestel.

De volgende brandstoffen mag u niet gebruiken omdat

zij het milieu vervuilen, en omdat zij het toestel en de

schoorsteen sterk vervuilen waardoor

schoorsteenbrand kan ontstaan:

Behandeld hout, zoals sloophout, geverfd hout,

geïmpregneerd hout, verduurzaamd hout, multiplex

en spaanplaat.

Kunststof, oud papier en huishoudelijk afval.

Hout

Gebruik bij voorkeur hard loofhout zoals eik, beuk,

berk en fruitbomenhout. Dit hout brandt langzaam

met rustige vlammen. Naaldhout bevat meer hars,

brandt sneller en geeft meer vonken.

Gebruik gedroogd hout met een vochtpercentage

van maximaal 20%. Hiervoor moet het hout

minstens 2 jaar zijn gedroogd.

Zaag het hout op maat en klief het als het nog vers

is. Vers hout klieft gemakkelijker en gekloven hout

droogt beter. Bewaar het hout onder een afdek

waar de wind vrij spel heeft.

Gebruik geen nat hout. Nat hout geeft geen warmte

omdat alle energie gaat zitten in het verdampen

van vocht. Dit geeft veel rook en roetaanslag op de

deur van het toestel en in de schoorsteen. De

waterdamp condenseert in het toestel en kan langs

naden uit het toestel lekken en zwarte vlekken op

de vloer geven. De waterdamp kan ook in de

schoorsteen condenseren en creosoot vormen.

Creosoot is zeer brandbaar en kan

schoorsteenbrand veroorzaken.

Aanmaken

U kunt controleren of de schoorsteen voldoende trek

heeft door boven de vlamplaat een prop krantenpapier

aan te steken. Bij een koude schoorsteen is er vaak

onvoldoende trek in de schoorsteen en kan er rook in

de kamer komen. Door het toestel op de hier

beschreven manier aan te maken, voorkomt u dit

probleem.

1. Stapel twee lagen middelgrote houtblokken

kruislings op elkaar.

2. Stapel bovenop de houtblokken twee lagen

aanmaakhoutjes kruislings op elkaar.

3. Leg een aanmaakblokje tussen de onderste laag

aanmaakhoutjes en steek het aanmaakblokje aan

volgens de instructies op de verpakking.

4. Sluit de deur van het toestel en zet de primaire

luchtinlaat en de secundaire luchtinlaat van het

toestel open; zie volgende figuur.

5. Laat het aanmaakvuur flink doorbranden totdat het

een gloeiend houtskoolbed is geworden. Hierna

kunt u een volgende vulling doen en het toestel

gaan regelen; zie de paragraaf "Stoken met hout".

Open Dicht

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

11

Stoken met hout

Nadat u de instructies voor het aanmaken hebt

gevolgd:

1. Open langzaam de deur van het toestel.

2. Verdeel het houtskoolbed gelijkmatig over de

stookvloer.

3. Stapel enkele houtblokken op het houtskoolbed.

Losse stapeling

Bij een losse stapeling verbrandt het hout vlug omdat

de zuurstof elk stuk hout gemakkelijk kan bereiken.

Gebruik een losse stapeling als u kort wilt stoken.

Compacte stapeling

Bij een compacte stapeling verbrandt het hout

langzamer omdat de zuurstof maar enkele stukken

hout kan bereiken. Gebruik een compacte stapeling

als u langer wilt stoken.

4. Sluit de deur van het toestel.

5. Sluit de primaire luchtinlaat en laat de secundaire

luchtinlaat open staan.

Vul het toestel voor maximaal een derde.

Regeling verbrandingslucht

Het toestel heeft diverse voorzieningen voor de

luchtregeling; zie volgende figuur.

De primaire luchtschuif regelt de lucht onder het

rooster (1).

De secundaire luchtschuif regelt de lucht voor het glas

(airwash-systeem) en de luchttoevoer via de

luchtopeningen in de achterwand (2).

De achterwand heeft onder de vlamplaat permanente

luchtopeningen (3) die zorgen voor de naverbranding.

Adviezen

Stook nooit met open deur.

Stook het toestel regelmatig flink door.

12

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Als u langdurig op lage stand stookt, kan zich

in de schoorsteen een afzetting vormen van

teer en creosoot. Teer en creosoot zijn zeer

brandbaar. Als de afzetting van deze stoffen te

groot wordt, kan bij een plotselinge hoge

temperatuur een schoorsteenbrand ontstaan.

Door regelmatig flink doorstoken, verdwijnen

eventuele afzettingen van teer en creosoot.

Daarnaast kan zich bij te laag stoken teer

afzetten op de ruit en deur van het toestel.

Bij een milde buitentemperatuur is het dus

beter om het toestel een paar uur intens te

laten branden, dan lange tijd laag te stoken.

Regel de luchttoevoer met de secundaire

luchtinlaat.

De secundaire luchtinlaat belucht niet alleen

het vuur maar ook het glas, zodat het glas niet

snel vervuilt.

Zet de primaire luchtinlaat tijdelijk open als de

luchttoevoer via de secundaire luchtinlaat

onvoldoende is of als u het vuur wilt aanwakkeren.

Regelmatig een kleine hoeveelheid houtblokken

bijvullen is beter dan veel houtblokken tegelijk.

Doven van het vuur

Vul geen brandstof bij en laat de kachel gewoon

uitgaan. Als een vuur wordt getemperd door de

luchttoevoer te verminderen, komen schadelijke

stoffen vrij. Laat daarom het vuur vanzelf uitbranden.

Houd toezicht op het vuur totdat het goed is gedoofd.

Als het vuur volledig is gedoofd kunnen alle

luchtschuiven worden gesloten.

Ontassen

Na het stoken van hout blijft een relatief kleine

hoeveelheid as over. Dit asbed is een goede isolator

voor de stookbodem en geeft een betere verbranding.

Laat daarom gerust een dun laagje as op de

stookbodem liggen.

De luchttoevoer door de stookbodem mag echter niet

worden belemmerd en er mag zich geen as ophopen

achter een gietijzeren binnenplaat. Verwijder daarom

regelmatig de overtollige as.

Nevel en mist

Nevel en mist belemmeren de afvoer van rookgassen

door de schoorsteen. Rook kan neerslaan en

stankoverlast geven. Als het niet echt nodig is, kunt u

bij nevel en mist beter niet stoken.

Eventuele problemen

Raadpleeg de bijlage "Diagnoseschema" om

eventuele problemen bij het gebruik van het toestel op

te lossen.

Onderhoud

Volg de onderhoudsinstructies in dit hoofdstuk om het

toestel in goede staat te houden.

Schoorsteen

In veel landen bent u wettelijk verplicht de

schoorsteen te laten controleren en onderhouden.

Aan het begin van het stookseizoen: laat de

schoorsteen vegen door een erkend

schoorsteenveger.

Tijdens het stookseizoen en nadat de schoorsteen

lange tijd niet is gebruikt: laat de schoorsteen

controleren op roet.

Na afloop van het stookseizoen: sluit de

schoorsteen af met een prop krantenpapier.

Schoonmaken en ander

regelmatig onderhoud

Maak het toestel niet schoon wanneer het nog

warm is.

Maak de buitenkant van het toestel schoon met

een droge niet pluizende doek.

Na afloop van het stookseizoen kunt u de binnenkant

van het toestel goed schoonmaken:

Verwijder eventueel eerst de vuurvaste

binnenplaten. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor

instructies voor het verwijderen en aanbrengen van

binnenplaten.

Maak eventueel de luchtaanvoerkanalen schoon.

Verwijder de vlamplaat boven in het toestel en

maak deze schoon.

Vuurvaste binnenplaten controleren

De vuurvaste binnenplaten zijn verbruiksonderdelen

die aan slijtage onderhevig zijn. Controleer de

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

13

binnenplaten regelmatig en vervang ze indien nodig.

Zie het hoofdstuk "Installatie" voor instructies voor

het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten.

De isolerende vermiculite of chamotte

binnenplaten kunnen haarscheuren gaan

vertonen, maar dat heeft geen nadelig effect op

hun werking.

Gietijzeren binnenplaten gaan lang mee als u

regelmatig as verwijdert die zich mogelijk

erachter ophoopt. Als opgehoopte as achter

een gietijzeren plaat niet wordt verwijderd, kan

de plaat de warmte niet meer afgeven aan de

omgeving en kan de plaat vervormen of

scheuren.

Laat het toestel nooit branden zonder de

vuurvaste binnenplaten.

Glas schoonmaken

Goed schoongemaakt glas neemt minder snel vuil op.

Ga als volgt te werk:

1. Verwijder stof en loszittend roet met een droge

doek.

2. Maak het glas schoon met kachelruitenreiniger:

a. Breng kachelruitenreiniger aan op een

keukenspons, wrijf het gehele glasoppervlak in

en laat even inwerken.

b. Verwijder het vuil met een vochtige doek of

keukenpapier.

3. Maak het glas nogmaals schoon met een gewoon

glasreinigingsproduct.

4. Wrijf het glas schoon met een droge doek of

keukenpapier.

Gebruik geen schurende of bijtende producten om

het glas schoon te maken.

Gebruik schoonmaakhandschoenen om uw

handen te beschermen.

Als het glas van het toestel is gebroken of

gebarsten, moet dit glas worden vervangen

voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt.

Voorkom dat kachelruitreiniger tussen het glas

en de gietijzeren deur loopt.

Onderhoud geëmailleerde kachel

Reinig het toestel nooit als het nog warm is. Het

reinigen van het geëmailleerde oppervlak van de

kachel kunt u het beste doen met zachte groene zeep

en lauw water. Gebruik zo min mogelijk water, wrijf

het oppervlak goed droog en voorkom roestvorming.

Gebruik nooit staalwol of een ander schuurmiddel. Zet

nooit een waterketel direct op een geëmailleerde

kachel; gebruik een onderzetter en voorkom

beschadigingen.

Smeren

Hoewel gietijzer enigszins zelfsmerend is, moet u

bewegende delen toch regelmatig smeren.

Smeer de bewegende delen (zoals

geleidersystemen, scharnierpennen, grendels en

luchtschuiven) met hittevast vet dat verkrijgbaar is

bij de vakhandel.

Lakbeschadigingen bijwerken

Kleine lakbeschadigingen kunt u bijwerken met een

spuitbus speciale hittebestendige lak die verkrijgbaar

is bij uw leverancier.

Het geëmailleerde oppervlak

bijwerken

Emailleren is een artisanaal proces dat maakt dat er

kleine kleurverschillen en beschadigingen op het

toestel kunnen voorkomen. De toestellen ondergaan

in de fabriek een visuele controle, dat wil zeggen, de

controleur kijkt op een afstand van 1 meter gedurende

10 seconden naar het oppervlak.

Eventuele beschadigingen die dan niet opvallen

worden als OK beschouwd. Bij het toestel is een

speciale hittebestendige lak meegeleverd waarmee

kleine (transport) beschadigingen kunnen worden

bijgewerkt.

Breng de hittebestendige lak in dunne laagjes aan en

laat het goed drogen voordat het toestel in gebruik

genomen wordt.

Sommige kleuren email zijn gevoelig voor verandering

van temperatuur. Hierdoor kan het voorkomen dat de

kleur verandert tijdens het gebruik van het toestel. Als

het toestel is afgekoeld keert de oorspronkelijke kleur

van het email terug.

14

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Afdichting controleren

Controleer of het afdichtingskoord van de deur nog

goed afsluit. Afdichtkoord verslijt en moet tijdig

worden vervangen.

Controleer het toestel op luchtlekken. Kit eventuele

kieren dicht met kachelkit.

Laat de kit goed uitharden voordat u het toestel

aanmaakt, anders blaast het vocht in de kit op

en ontstaat opnieuw een lek.

Wisselstukken 325CB

09.20020.100

Pos. Artikelnr. Omschrijving Aantal

3 03.77415.000 vuurkorf

1

4 03.77513.000 binnenplaat zijkant

2

5 03.77515.000 vlamplaat

1

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

15

Bijlage: Technische gegevens

Model

325CB

(6 kW)

325CB

(4,9 kW)

Nominaal vermogen 6 kW 4,9 kW

Schoorsteenaansluiting (diameter) 125 mm 125 mm

Gewicht +/- 100 kg +/- 100 kg

Aanbevolen brandstof Hout Hout

Kenmerk brandstof, max. lengte 30 cm 30 cm

Massadebiet van rookgassen 4,1 g/s 3,4 g/s

Rookgastemperatuur gemeten in de meetsectie 274 °C 228 °C

Temperatuur gemeten aan de uitgang van het

toestel

346 °C 285 °C

Minimum trek 12 Pa 12 Pa

CO-emissie (13%O

2

) 0,09 % 0,10 %

NOx-emissie (13% O

2

) 96 mg/Nm³ 93 mg/Nm³

CnHm-emissie (13%O

2

) 123 mg/Nm³ 119 mg/Nm³

Stofemissie 13 mg/Nm³ 12 mg/Nm³

Stofemissie volgens NS3058-NS3059 4,82 gr/kg 4,82 gr/kg

Rendement 81,0 % 83,3 %

Bijlage: Afmetingen

325CB

16

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

17

325CB (GB)

Bijlage: Afstand tot brandbaar materiaal

325CB - Minimale afstanden in millimeters

 



 































1

2

09-20008-017

1 Brandbaar materiaal

2 Onbrandbaar materiaal 100 mm

Let op! Om de toevoer van verbrandingslucht te garanderen moet, wanneer er geen buitenluchtaansluiting

is voorzien, de afstand van de aansluitkraag voor de buitenlucht tot de muur minimaal 20mm zijn. In

voorkomende gevallen kan de aansluitkraag gedemonteerd worden.

18

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

19

325CB - Afmetingen onbrandbare vloerplaat

A

B B

09-20002-004

Minimale afmetingen onbrandbare vloerplaat

A (mm) B (mm)

Din 18891 500 300

Duitsland 500 300

Finland 400 100

Noorwegen 300 100

Bijlage 4: Diagnoseschema

Probleem

Hout wil niet doorbranden

Geeft onvoldoende warmte

Rookterugslag tijdens het bijvullen

Toestel brandt te hevig, niet goed regelbaar

Aanslag op het glas

mogelijke oorzaak mogelijke oplossing

Onvoldoende trek

Een koude schoorsteen creëert vaak onvoldoende trek. Volg de

instructiesvoor het aanmaken in het hoofdstuk "Gebruik"; open een

raam.

Hout te vochtig Gebruik hout met maximaal 20% vocht.

Afmetingen hout te groot

Gebruik kleine stukjes aanmaakhout. Gebruikgekloven houtblokken

met een omtrek van maximaal 30 cm.

Stapeling hout niet correct

Stapel het hout zodanig dat er voldoende lucht tussen de

houtblokken kan stromen (losse stapeling, zie "Stoken met hout").

Werking van de schoorsteen

onvoldoende

Controleer of de schoorsteen aan de voorwaarden voldoet:

minimaal 4 meter hoog, juiste diameter, goed geïsoleerd, gladde

binnenzijde, niet te veel bochten, geen obstructies in de schoorsteen

(vogelnest, te veel roetafzetting), hermetisch dicht (geen kieren).

Uitmonding van de schoorsteen niet

correct

Voldoende hoog boven het dakvlak, geen obstructies in de

nabijheid.

Instelling van de luchtinlaten niet correct Open de luchtinlaten volledig.

Aansluiting van het toestel met de

schoorsteen niet correct

Aansluiting moet hermetisch dicht zijn.

Onderdruk in de ruimte waar het toestel

is geplaatst

Zet afzuigsystemen uit.

Onvoldoende toevoer van verse lucht

Zorg voor voldoende luchttoevoer, maak desnoods gebruik van de

buitenluchtaansluiting.

Ongunstige weersomstandig-

heden? Inversie (omgekeerde

luchtstroom in de schoorsteen door

hoge buitentemperatuur), extreme

windsnelheden

Bij inversie is gebruik van het toestel af te raden. Plaats desnoods

een trekkende kap op de schoorsteen.

Tocht in de woonkamer

Voorkom tocht in de woonkamer; plaats het toestel niet in de

nabijheid van een deur of verwarmingsluchtkanalen.

Vlammen raken het glas

Zorg dat het hout niet te dicht tegen het glas ligt. Schuif de primaire

luchtinlaat verder dicht.

Toestel lekt lucht Controleer de afdichtingen van de deur en de naden van het toestel.

20

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

21

Index

A

Aanmaakhout 20

Aanmaakvuur 10

Aansluiten

afmetingen 16

Aansluiten op buitenluchtaanvoer 9

Aansluiten op schoorsteen

aan bovenzijde 8

Aansluitkraag schoorsteenaansluiting 8

Aansteken 10

Afdichtingskoord van deur 14

Afmetingen 16

Afwerklaag, onderhoud 13

As verwijderen 12

B

Beluchting van het vuur 12

Bijvullen van brandstof 12

rookterugslag 20

Binnenplaten

vermiculite 7

Binnenplaten, vuurvaste

verwijderen 7

Brandbaar materiaal

afstand tot 18

Brandstof

benodigde hoeveelheid 12

bijvullen 11-12

geschikte 9

hout 10

ongeschikte 10

Brandveiligheid

afstand tot brandbaar materiaal 18

meubels 6

vloer 6

wanden 6

Buitenluchtaanvoer 5, 9

aansluiting op 9

C

Creosoot 12

D

Demontabele onderdelen 7

Deur

afdichtingskoord 14

openen 7

Draagvermogen van vloer 6

Drogen van hout 10

E

Email

onderhoud 13

G

Geschikte brandstof 9

Gewicht 15

Gietijzeren binnenplaten 7

Glas

aanslag 20

schoonmaken 13

H

Hout 10

bewaren 10

drogen 10

geschikte soort 10

nat 10

wil niet doorbranden 20

Houtblokken stapelen 11

K

Kachelruitenreiniger 13

Kap op de schoorsteen 5

Kieren in toestel 14

L

Lak 9

Luchtinlaten 10

Luchtlek 14

Luchtregeling 11

Luchttoevoer regelen 12

M

Mist, niet stoken 12

Muren

brandveiligheid 6

N

Naaldhout 10

Nat hout 10

Nevel, niet stoken 12

Nominaal vermogen 12, 15

O

Onderdelen, demontabele 7

Onderhoud

afdichting 14

email 13

glas schoonmaken 13

schoorsteen 12

smeren 13

toestel schoonmaken 12

vuurvaste binnenplaten 12

Ongeschikte brandstof 10

Ontassen 12

Openen

deur 7

Opslag van hout 10

P

Plaatsen

afmetingen 16

Primaire luchtinlaat 10

Problemen oplossen 12, 20

R

Rendement 15

Rook

bij eerste gebruik 9

Rookgas

massedebiet 15

temperatuur 15

Rookterugslag 4, 20

Ruiten

aanslag 20

schoonmaken 13

S

Schade 7

Schoonmaken

glas 13

toestel 12

Schoorsteen

aansluitdiameter 15

aansluiting op 9

hoogte 5

onderhoud 12

voorwaarden 4

Schoorsteenaansluiting

bovenzijde 8

Schoorsteenbrand voorkomen 12

Schoorsteenkap 5

Secundaire luchtinlaat 10

Smeren 13

Stof-emissie 15

Stoken 11

brandstof bijvullen 11-12

onvoldoende warmte 12, 20

toestel brandt te hevig 20

toestel niet goed regelbaar 20

T

Teer 12

Temperatuur 15

Trek 15

U

Uitgaan van vuur 12

V

Vegen van schoorsteen 12

Ventilatie 5

buitenluchtaanvoer aansluiten 9

vuistregel 5

Ventilatierooster 5

Verbrandingsluchtregeling 11

Vermiculite

vuurvast 7

Vermiculite binnenplaten 7

Verwijderen

as 12

vuurvaste binnenplaten 7

Vet voor smering 13

Vloeren

brandveiligheid 6

draagvermogen 6

Vloerkleed 6

Vulhoogte van toestel 11

Vuur

aanmaken 10

doven 12

Vuurvaste binnenplaten

onderhoud 12

verwijderen 7

waarschuwing 9

22

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

23

W

Waarschuwing

brandbare materialen 4

glas gebroken of gebarsten 4, 13

heet oppervlak 4

kachelruitreiniger 13

schoorsteenbrand 4, 10, 12

ventilatie 4-5

verzekeringsvoorwaarden 4

voorschriften 4

vuurvaste binnenplaten 9

Wanden

brandveiligheid 6

Warmte, onvoldoende 12, 20

Weersomstandigheden, niet stoken 12

Pagina laadt ...

Documenttranscriptie

Inhoudsopgave Inleiding 3 Conformiteitsverklaring 3 Veiligheid 4 Installatiecondities 4 Algemeen Schoorsteen Ventilatie van de ruimte Vloer en wanden Productbeschrijving Installatie Algemene voorbereiding Buitenluchtaansluiting voorbereiden Plaatsen en aansluiten Gebruik Eerste gebruik Brandstof Aanmaken Stoken met hout Regeling verbrandingslucht Doven van het vuur Ontassen Nevel en mist Eventuele problemen Onderhoud 4 4 5 6 6 7 7 9 9 9 9 9 10 11 11 12 12 12 12 12 Schoorsteen 12 Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud12 Wisselstukken 325CB 14 2 Bijlage: Technische gegevens 15 Bijlage: Afmetingen 16 Bijlage: Afstand tot brandbaar materiaal 18 Bijlage 4: Diagnoseschema 20 Index 21 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Inleiding Conformiteitsverklaring Geachte gebruiker, Met de aankoop van dit verwarmingstoestel van DOVRE heeft u gekozen voor een kwaliteitsproduct. Dit product maakt deel uit van een nieuwe generatie energiezuinige en milieuvriendelijke verwarmingstoestellen. Deze toestellen maken optimaal gebruik van zowel convectiewarmte als stralingswarmte. Uw DOVRE toestel is geproduceerd met de modernste productiemiddelen. Mocht er onverhoopt toch iets mankeren aan uw toestel, dan kunt u altijd een beroep doen op de DOVRE service. Het toestel mag niet gewijzigd worden; gebruik steeds originele onderdelen. Het toestel is bedoeld voor plaatsing in een woonruimte. Het moet hermetisch worden aangesloten op een goedwerkende schoorsteen. Notified body: 2013 Hierbij verklaart Dovre nv, Nijverheidsstraat 18 B-2381 Weelde, dat houtkachel 325CB conform EN 13240 geproduceerd wordt. Weelde 01-08-2012 Wij adviseren u het toestel te laten installeren door een bevoegd installateur. DOVRE kan niet aansprakelijk worden gesteld worden voor problemen of schade door een onjuiste installatie. Bij installatie en gebruik moeten de hierna beschreven veiligheidsvoorschriften in acht worden genomen. In deze handleiding leest u hoe u het DOVRE verwarmingstoestel op een veilige manier installeert, gebruikt en onderhoudt. Als u aanvullende informatie of technische gegevens wilt of een installatieprobleem heeft, neemt u dan eerst contact op met uw leverancier. © 2012 DOVRE NV In het kader van een continue productverbetering, kunnen specificaties van het geleverde toestel afwijken van de beschrijving in deze brochure, zonder voorafgaande kennisgeving. DOVRE N.V. Nijverheidsstraat 18 Tel : +32 (0) 14 65 91 91 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden B-2381 Weelde Fax : +32 (0) 14 65 90 09 België E-mail : [email protected] 3 Veiligheid Let op! Alle veiligheidsvoorschriften moeten strikt worden nageleefd. Lees aandachtig de instructies voor installatie, gebruik en onderhoud die met het toestel zijn meegeleverd, voordat u het toestel in gebruik neemt. Het toestel moet worden geïnstalleerd overeenkomstig de wetgeving en voorschriften van uw land. Alle lokale bepalingen en de bepalingen die betrekking hebben op nationale en Europese normen moeten worden nageleefd bij het installeren van het toestel. Laat het toestel bij voorkeur installeren door een bevoegd installateur. Deze is op de hoogte van de geldende bepalingen en voorschriften. Het toestel is ontworpen voor verwarmingsdoeleinden. Alle oppervlaktes, inclusief het glas en de aansluitbuis kunnen zeer heet worden (meer dan 100°C)! Gebruik voor de bediening een 'koude hand' of een hittebestendige handschoen. Veiligheidsafstanden tot brandbaar materiaal moeten strikt worden aangehouden. Plaats geen gordijnen, kleren, wasgoed of andere brandbare materialen bovenop of in de nabijheid van het toestel. Gebruik tijdens het gebruik van uw toestel geen licht ontvlambare of explosieve stoffen in de nabijheid van het toestel. Voorkom schoorsteenbrand door regelmatig de betreffende schoorsteen te laten reinigen. Stook het toestel nooit met open deur. Bij schoorsteenbrand: sluit de luchtinlaten van het toestel en waarschuw de brandweer. Als het glas van het toestel is gebroken of gebarsten, moet dit glas worden vervangen voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt. Zorg voor voldoende ventilatie van de ruimte waar het toestel wordt geplaatst. Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige verbranding plaats, waardoor zich giftige gassen in de ruimte kunnen verspreiden. Zie het hoofdstuk "Installatiecondities" voor meer informatie over ventilatie. Installatiecondities Algemeen Het toestel moet worden aangesloten op een goed werkende schoorsteen. Voor de aansluitmaten: zie de bijlage "Technische gegevens". Informeer bij de brandweer en/of verzekeringsmaatschappij naar eventuele specifieke vereisten en voorschriften. Schoorsteen De schoorsteen is nodig voor: Het afvoeren van de verbrandingsgassen door natuurlijke trek. De warme lucht in de schoorsteen is lichter dan de buitenlucht en stijgt daarom. Het aanzuigen van lucht, nodig voor de verbranding van de brandstof in het toestel. Een niet goed werkende schoorsteen kan tijdens het openen van de deur rookterugslag geven. Schade ontstaan door rookterugslag is uitgesloten van garantie. Sluit niet meerdere toestellen (bijvoorbeeld ook nog een centraleverwarmingsketel) op dezelfde schoorsteen aan, tenzij lokale of nationale regelgeving hierin voorziet. Zorg in ieder geval bij twee aansluitingen dat het hoogteverschil tussen de aansluitingen minimaal 200 mm bedraagt. Vraag uw installateur om advies over de schoorsteen. Raadpleeg de Europese norm EN13384 voor een juiste berekening van de schoorsteen. De schoorsteen moet aan de volgende voorwaarden voldoen: 4 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden De schoorsteen moet gemaakt zijn van vuurvast materiaal, bij voorkeur keramiek of roestvrij staal. De schoorsteen moet luchtdicht en goed gereinigd zijn en voldoende trek garanderen. Een trek/onderdruk van 15 - 20 Pa tijdens normale belasting is ideaal. De schoorsteen moet - vertrekkend van de uitgang van het toestel - zo verticaal mogelijk lopen. Richtingsveranderingen en horizontale stukken verstoren de afvoer van verbrandingsgassen en veroorzaken mogelijk roetophoping. De binnenmaten mogen niet te groot zijn, om te voorkomen dat de verbrandingsgassen te sterk afkoelen waardoor de trek minder wordt. De schoorsteen moet bij voorkeur dezelfde diameter hebben als de aansluitkraag. Voor de nominale diameter: zie de bijlage "Technische gegevens". Als het rookkanaal goed is geïsoleerd, kan de diameter eventueel wat groter zijn (maximaal tweemaal de sectie van de aansluitkraag). De sectie (oppervlakte) van het rookkanaal moet constant zijn. Verwijdingen en (vooral) vernauwingen verstoren de afvoer van verbrandingsgassen. Bij toepassing van een regenkap/afvoerkap op de schoorsteen: let erop dat de kap niet de uitmonding van de schoorsteen vernauwt en dat de kap niet de afvoer van verbrandingsgassen belemmert. De schoorsteen moet uitmonden in een zone die niet wordt verstoord door omliggende gebouwen, vlakbijstaande bomen of andere hindernissen. Het schoorsteengedeelte buiten de woning moet geïsoleerd zijn. De schoorsteen moet minimaal 4 meter hoog zijn. Als vuistregel geldt: 60 cm boven de nok van het dak. Ventilatie van de ruimte Voor een goede verbranding heeft het toestel lucht (zuurstof) nodig. Die lucht wordt via regelbare luchtinlaten aangevoerd vanuit de ruimte waar het toestel is geplaatst. Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige verbranding plaats, waardoor zich giftige gassen in de ruimte kunnen verspreiden. Een vuistregel is dat de luchttoevoer 5,5 cm²/kW moet zijn. Extra ventilatie is nodig: Als het toestel in een ruimte staat die goed is geïsoleerd. Als er mechanische ventilatie is, bv een centraal afzuigsysteem of een afzuigkap in een open keuken. U kunt voor extra ventilatie zorgen door een ventilatierooster in de buitenmuur te laten plaatsen. Zorg dat andere luchtverbruikende apparaten (zoals een wasdroger, ander verwarmingstoestel of badkamerventilator) een eigen buitenluchtaanvoer hebben, of zijn uitgeschakeld wanneer u het toestel stookt. U kunt het toestel ook aansluiten op buitenluchtaanvoer. Hiervoor is een aansluitset meegeleverd. Extra ventilatie is dan niet nodig. Als de nok van het dak meer dan 3 meter is verwijderd van de schoorsteen: houd de maten aan die in de volgende figuur zijn aangegeven. A = het hoogste punt van het dak binnen een afstand van 3 meter. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 5 Vloer en wanden Productbeschrijving De vloer waarop het toestel wordt geplaatst, moet voldoende draagvermogen hebben. Voor het gewicht van het toestel: zie de bijlage "Technische gegevens". Bescherm een brandbare vloer door middel van een onbrandbare vloerplaat tegen warmteuitstraling. Zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". Verwijder brandbaar materiaal zoals linoleum, tapijt, enzovoorts onder de onbrandbare vloerplaat. Zorg voor voldoende afstand tussen het toestel en brandbare materialen zoals houten wanden en meubels. Ook de aansluitbuis straalt warmte uit. Zorg voor voldoende afstand of afscherming tussen de aansluitbuis en brandbare materialen. De vuistregel voor een enkelwandige buis is een afstand van driemaal de diameter. Als een bekledingsschelp rond de buis is aangebracht, is een afstand van eenmaal de diameter toelaatbaar. Een vloerkleed moet minimaal 80 cm van het vuur verwijderd zijn. Bescherm een brandbare vloer voor de kachel met behulp van een onbrandbare vloerplaat tegen eventueel uitvallende assen. De vloerplaat moet voldoen aan nationale normen. 1. Topplaat 2. Grendelknop 3. Stookbodem 4. Deur 5. Secundaire luchtschuif 6. Poot 7. Primaire luchtschuif Voor de afmetingen van de onbrandbare vloerplaat: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". Voor verdere eisen in verband met brandveiligheid: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". Kenmerken van het toestel Het toestel is een volledig gietijzeren ontwerp met moderne verbrandingstechnologie. Het airwash-systeem zorgt voor langdurig schoon glas en daarmee voor optimaal zicht op het vuur. Het toestel wordt geleverd met de grendelknop gemonteerd. Omdat de grendelknop tijdens het gebruik warm wordt, is er een handschoen bijgeleverd die u kunt gebruiken als bescherming voor uw hand. Het toestel is geschikt voor een buitenluchtaansluiting. De hiervoor benodigde aansluitset is standaard op het toestel gemonteerd. Het toestel kan aan de achterkant of aan de bovenkant op de schoorsteen aangesloten worden. 6 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Installatie Algemene voorbereiding Controleer het toestel onmiddellijk bij ontvangst op (transport)schade en eventuele andere gebreken. Het toestel is aan de onderkant met schroeven op de pallet gemonteerd. Als u (transport)schade of gebreken hebt geconstateerd, neem het toestel dan niet in gebruik en stel de leverancier op de hoogte. Verwijder de demontabele onderdelen uit het toestel voordat u het toestel gaat installeren. Door demontabele onderdelen te verwijderen, kunt u het toestel gemakkelijker verplaatsen en beschadiging voorkomen. Let bij het verwijderen van demontabele onderdelen op hun oorspronkelijke positie, om ze later weer op de juiste plaats te kunnen aanbrengen. 2. Verwijder de vuurvaste binnenplaten; zie volgende figuur. a. Neem eerst vuurkorf (3) uit. b. Neem een van de twee zijplaten (4) uit het toestel. c. Verwijder nu de vlamplaat (5). d. Verwijder de tweede zijplaat (4). Vermiculite binnenplaten zijn licht van gewicht en bij levering meestal okerkleurig. Zij isoleren de verbrandingskamer zodat de verbranding beter is. 3. Sluit de deur. 1. Open de deur; zie volgende figuur. 09.20020.100 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 7 Uitneembare binnendelen 3 vuurkorf 4 binnenplaat zijkant links en rechts 5 vlamplaat Aansluiten op de achterzijde 1. Breng meegeleverd glasvezelafdichtband (2) van 10 x 3 mm aan op het contactvlak van de aansluitkraag (8). 2. Verwijder de afschermplaat uit het rugschild met behulp van een schroevendraaier; zie volgende figuur. Aansluiten op de bovenzijde Bij levering is de aansluiting op de achterkant gesloten. U hoeft dus geen afsluitdeksel op de achterkant aan te brengen. Vanwege de afstand tot de (brandbare) wand, mag de afschermplaat in het rugschild niet worden verwijderd. 3. Demonteer het afsluitdeksel (1) uit de achterwand. 1. Breng meegeleverd glasvezelafdichtband (3) van 10 x 3 mm aan op het contactvlak van de aansluitkraag (2). 4. Monteer de aansluitkraag met de bevestigingsmaterialen op de achterwand. 2. Monteer de aansluitkraag met de bevestigingsmaterialen op de topplaat. 5. Monteer het afsluitdeksel met bevestigingsbeugel (4) in de topplaat. 8 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Buitenluchtaansluiting voorbereiden Als het toestel wordt geplaatst in een ruimte die onvoldoende is geventileerd, kunt u de aansluitset voor het aanvoeren van buitenlucht op het toestel aansluiten. De luchtaanvoerbuis heeft een diameter van 100 mm. Bij toepassing van een gladde buis mag deze buis maximaal 12 meter lang zijn. Bij gebruik van hulpstukken zoals bochten moet u per hulpstuk de maximale lengte (12 meter) met 1 meter verminderen. Buitenluchtaansluiting via de wand 1. Maak een aansluitgat in de wand (raadpleeg de bijlage "Afmetingen", voor de juiste positie van het aansluitgat). 2. Sluit de luchtaanvoerbuis hermetisch af op de muur. Plaatsen en aansluiten 1. Zet het toestel op de juiste plaats, vlak en waterpas. Het toestel is uitgevoerd met stelvoetjes zodat het perfect waterpas kan worden gesteld. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 2. Sluit het toestel hermetisch aan op de schoorsteen. 3. Bij buitenluchtaansluiting: sluit de aanvoer van buitenlucht aan op de aansluitset die op het toestel is gemonteerd. 4. Plaats alle gedemonteerde onderdelen op de juiste plaats terug in het toestel. Laat het toestel nooit branden zonder de vuurvaste binnenplaten. Het toestel is nu klaar voor gebruik. Gebruik Eerste gebruik Wanneer u het toestel voor het eerst gebruikt, stook het dan enkele uren flink door. Hierdoor zal de hittebestendige lak uitharden. Hierbij kan wel wat rook en geurhinder ontstaan. Zet eventueel in de ruimte waar het toestel staat de ramen en deuren even open. Brandstof Dit toestel is alleen geschikt voor het stoken van natuurlijk hout; gezaagd en gekloofd en voldoende droog. 9 Gebruik geen andere brandstoffen, want die kunnen leiden tot ernstige schade aan het toestel. De volgende brandstoffen mag u niet gebruiken omdat zij het milieu vervuilen, en omdat zij het toestel en de schoorsteen sterk vervuilen waardoor schoorsteenbrand kan ontstaan: 3. Leg een aanmaakblokje tussen de onderste laag aanmaakhoutjes en steek het aanmaakblokje aan volgens de instructies op de verpakking. Behandeld hout, zoals sloophout, geverfd hout, geïmpregneerd hout, verduurzaamd hout, multiplex en spaanplaat. Kunststof, oud papier en huishoudelijk afval. Hout Gebruik bij voorkeur hard loofhout zoals eik, beuk, berk en fruitbomenhout. Dit hout brandt langzaam met rustige vlammen. Naaldhout bevat meer hars, brandt sneller en geeft meer vonken. Gebruik gedroogd hout met een vochtpercentage van maximaal 20%. Hiervoor moet het hout minstens 2 jaar zijn gedroogd. Zaag het hout op maat en klief het als het nog vers is. Vers hout klieft gemakkelijker en gekloven hout droogt beter. Bewaar het hout onder een afdek waar de wind vrij spel heeft. Gebruik geen nat hout. Nat hout geeft geen warmte omdat alle energie gaat zitten in het verdampen van vocht. Dit geeft veel rook en roetaanslag op de deur van het toestel en in de schoorsteen. De waterdamp condenseert in het toestel en kan langs naden uit het toestel lekken en zwarte vlekken op de vloer geven. De waterdamp kan ook in de schoorsteen condenseren en creosoot vormen. Creosoot is zeer brandbaar en kan schoorsteenbrand veroorzaken. 4. Sluit de deur van het toestel en zet de primaire luchtinlaat en de secundaire luchtinlaat van het toestel open; zie volgende figuur. 5. Laat het aanmaakvuur flink doorbranden totdat het een gloeiend houtskoolbed is geworden. Hierna kunt u een volgende vulling doen en het toestel gaan regelen; zie de paragraaf "Stoken met hout". Aanmaken U kunt controleren of de schoorsteen voldoende trek heeft door boven de vlamplaat een prop krantenpapier aan te steken. Bij een koude schoorsteen is er vaak onvoldoende trek in de schoorsteen en kan er rook in de kamer komen. Door het toestel op de hier beschreven manier aan te maken, voorkomt u dit probleem. 1. Stapel twee lagen middelgrote houtblokken kruislings op elkaar. 2. Stapel bovenop de houtblokken twee lagen aanmaakhoutjes kruislings op elkaar. Open 10 Dicht Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Stoken met hout hout kan bereiken. Gebruik een compacte stapeling als u langer wilt stoken. Nadat u de instructies voor het aanmaken hebt gevolgd: 4. Sluit de deur van het toestel. 1. Open langzaam de deur van het toestel. 5. Sluit de primaire luchtinlaat en laat de secundaire luchtinlaat open staan. 2. Verdeel het houtskoolbed gelijkmatig over de stookvloer. 3. Stapel enkele houtblokken op het houtskoolbed. Losse stapeling Vul het toestel voor maximaal een derde. Regeling verbrandingslucht Het toestel heeft diverse voorzieningen voor de luchtregeling; zie volgende figuur. Bij een losse stapeling verbrandt het hout vlug omdat de zuurstof elk stuk hout gemakkelijk kan bereiken. Gebruik een losse stapeling als u kort wilt stoken. Compacte stapeling De primaire luchtschuif regelt de lucht onder het rooster (1). De secundaire luchtschuif regelt de lucht voor het glas (airwash-systeem) en de luchttoevoer via de luchtopeningen in de achterwand (2). De achterwand heeft onder de vlamplaat permanente luchtopeningen (3) die zorgen voor de naverbranding. Adviezen Stook nooit met open deur. Bij een compacte stapeling verbrandt het hout langzamer omdat de zuurstof maar enkele stukken Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Stook het toestel regelmatig flink door. 11 Als u langdurig op lage stand stookt, kan zich in de schoorsteen een afzetting vormen van teer en creosoot. Teer en creosoot zijn zeer brandbaar. Als de afzetting van deze stoffen te groot wordt, kan bij een plotselinge hoge temperatuur een schoorsteenbrand ontstaan. Door regelmatig flink doorstoken, verdwijnen eventuele afzettingen van teer en creosoot. Daarnaast kan zich bij te laag stoken teer afzetten op de ruit en deur van het toestel. Bij een milde buitentemperatuur is het dus beter om het toestel een paar uur intens te laten branden, dan lange tijd laag te stoken. Regel de luchttoevoer met de secundaire luchtinlaat. De secundaire luchtinlaat belucht niet alleen het vuur maar ook het glas, zodat het glas niet snel vervuilt. Zet de primaire luchtinlaat tijdelijk open als de luchttoevoer via de secundaire luchtinlaat onvoldoende is of als u het vuur wilt aanwakkeren. Regelmatig een kleine hoeveelheid houtblokken bijvullen is beter dan veel houtblokken tegelijk. Doven van het vuur Vul geen brandstof bij en laat de kachel gewoon uitgaan. Als een vuur wordt getemperd door de luchttoevoer te verminderen, komen schadelijke stoffen vrij. Laat daarom het vuur vanzelf uitbranden. Houd toezicht op het vuur totdat het goed is gedoofd. Als het vuur volledig is gedoofd kunnen alle luchtschuiven worden gesloten. Ontassen Na het stoken van hout blijft een relatief kleine hoeveelheid as over. Dit asbed is een goede isolator voor de stookbodem en geeft een betere verbranding. Laat daarom gerust een dun laagje as op de stookbodem liggen. De luchttoevoer door de stookbodem mag echter niet worden belemmerd en er mag zich geen as ophopen achter een gietijzeren binnenplaat. Verwijder daarom regelmatig de overtollige as. stankoverlast geven. Als het niet echt nodig is, kunt u bij nevel en mist beter niet stoken. Eventuele problemen Raadpleeg de bijlage "Diagnoseschema" om eventuele problemen bij het gebruik van het toestel op te lossen. Onderhoud Volg de onderhoudsinstructies in dit hoofdstuk om het toestel in goede staat te houden. Schoorsteen In veel landen bent u wettelijk verplicht de schoorsteen te laten controleren en onderhouden. Aan het begin van het stookseizoen: laat de schoorsteen vegen door een erkend schoorsteenveger. Tijdens het stookseizoen en nadat de schoorsteen lange tijd niet is gebruikt: laat de schoorsteen controleren op roet. Na afloop van het stookseizoen: sluit de schoorsteen af met een prop krantenpapier. Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud Maak het toestel niet schoon wanneer het nog warm is. Maak de buitenkant van het toestel schoon met een droge niet pluizende doek. Na afloop van het stookseizoen kunt u de binnenkant van het toestel goed schoonmaken: Verwijder eventueel eerst de vuurvaste binnenplaten. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor instructies voor het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten. Maak eventueel de luchtaanvoerkanalen schoon. Verwijder de vlamplaat boven in het toestel en maak deze schoon. Nevel en mist Vuurvaste binnenplaten controleren Nevel en mist belemmeren de afvoer van rookgassen door de schoorsteen. Rook kan neerslaan en De vuurvaste binnenplaten zijn verbruiksonderdelen die aan slijtage onderhevig zijn. Controleer de 12 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden binnenplaten regelmatig en vervang ze indien nodig. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor instructies voor het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten. De isolerende vermiculite of chamotte binnenplaten kunnen haarscheuren gaan vertonen, maar dat heeft geen nadelig effect op hun werking. Gietijzeren binnenplaten gaan lang mee als u regelmatig as verwijdert die zich mogelijk erachter ophoopt. Als opgehoopte as achter een gietijzeren plaat niet wordt verwijderd, kan de plaat de warmte niet meer afgeven aan de omgeving en kan de plaat vervormen of scheuren. Laat het toestel nooit branden zonder de vuurvaste binnenplaten. Glas schoonmaken Goed schoongemaakt glas neemt minder snel vuil op. Ga als volgt te werk: 1. Verwijder stof en loszittend roet met een droge doek. 2. Maak het glas schoon met kachelruitenreiniger: a. Breng kachelruitenreiniger aan op een keukenspons, wrijf het gehele glasoppervlak in en laat even inwerken. b. Verwijder het vuil met een vochtige doek of keukenpapier. 3. Maak het glas nogmaals schoon met een gewoon glasreinigingsproduct. 4. Wrijf het glas schoon met een droge doek of keukenpapier. Gebruik geen schurende of bijtende producten om het glas schoon te maken. Gebruik schoonmaakhandschoenen om uw handen te beschermen. Als het glas van het toestel is gebroken of gebarsten, moet dit glas worden vervangen voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt. Voorkom dat kachelruitreiniger tussen het glas en de gietijzeren deur loopt. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Onderhoud geëmailleerde kachel Reinig het toestel nooit als het nog warm is. Het reinigen van het geëmailleerde oppervlak van de kachel kunt u het beste doen met zachte groene zeep en lauw water. Gebruik zo min mogelijk water, wrijf het oppervlak goed droog en voorkom roestvorming. Gebruik nooit staalwol of een ander schuurmiddel. Zet nooit een waterketel direct op een geëmailleerde kachel; gebruik een onderzetter en voorkom beschadigingen. Smeren Hoewel gietijzer enigszins zelfsmerend is, moet u bewegende delen toch regelmatig smeren. Smeer de bewegende delen (zoals geleidersystemen, scharnierpennen, grendels en luchtschuiven) met hittevast vet dat verkrijgbaar is bij de vakhandel. Lakbeschadigingen bijwerken Kleine lakbeschadigingen kunt u bijwerken met een spuitbus speciale hittebestendige lak die verkrijgbaar is bij uw leverancier. Het geëmailleerde oppervlak bijwerken Emailleren is een artisanaal proces dat maakt dat er kleine kleurverschillen en beschadigingen op het toestel kunnen voorkomen. De toestellen ondergaan in de fabriek een visuele controle, dat wil zeggen, de controleur kijkt op een afstand van 1 meter gedurende 10 seconden naar het oppervlak. Eventuele beschadigingen die dan niet opvallen worden als OK beschouwd. Bij het toestel is een speciale hittebestendige lak meegeleverd waarmee kleine (transport) beschadigingen kunnen worden bijgewerkt. Breng de hittebestendige lak in dunne laagjes aan en laat het goed drogen voordat het toestel in gebruik genomen wordt. Sommige kleuren email zijn gevoelig voor verandering van temperatuur. Hierdoor kan het voorkomen dat de kleur verandert tijdens het gebruik van het toestel. Als het toestel is afgekoeld keert de oorspronkelijke kleur van het email terug. 13 Afdichting controleren Controleer of het afdichtingskoord van de deur nog goed afsluit. Afdichtkoord verslijt en moet tijdig worden vervangen. Controleer het toestel op luchtlekken. Kit eventuele kieren dicht met kachelkit. Laat de kit goed uitharden voordat u het toestel aanmaakt, anders blaast het vocht in de kit op en ontstaat opnieuw een lek. Wisselstukken 325CB 09.20020.100 Pos. 3 4 5 14 Artikelnr. 03.77415.000 03.77513.000 03.77515.000 Omschrijving vuurkorf binnenplaat zijkant vlamplaat Aantal 1 2 1 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Bijlage: Technische gegevens 325CB 325CB (6 kW) (4,9 kW) Nominaal vermogen 6 kW 4,9 kW Schoorsteenaansluiting (diameter) 125 mm 125 mm Gewicht +/- 100 kg +/- 100 kg Aanbevolen brandstof Hout Hout Kenmerk brandstof, max. lengte 30 cm 30 cm Massadebiet van rookgassen 4,1 g/s 3,4 g/s Rookgastemperatuur gemeten in de meetsectie 274 °C 228 °C Temperatuur gemeten aan de uitgang van het toestel 346 °C 285 °C Minimum trek 12 Pa 12 Pa CO-emissie (13%O2) 0,09 % 0,10 % NOx-emissie (13% O2) 96 mg/Nm³ 93 mg/Nm³ CnHm-emissie (13%O2) 123 mg/Nm³ 119 mg/Nm³ Stofemissie 13 mg/Nm³ 12 mg/Nm³ Stofemissie volgens NS3058-NS3059 4,82 gr/kg 4,82 gr/kg Rendement 81,0 % 83,3 % Model Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 15 Bijlage: Afmetingen 325CB 16 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 325CB (GB) Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 17 Bijlage: Afstand tot brandbaar materiaal 325CB - Minimale afstanden in millimeters 1 2 09-20008-017 1 Brandbaar materiaal 2 Onbrandbaar materiaal 100 mm Let op! Om de toevoer van verbrandingslucht te garanderen moet, wanneer er geen buitenluchtaansluiting is voorzien, de afstand van de aansluitkraag voor de buitenlucht tot de muur minimaal 20mm zijn. In voorkomende gevallen kan de aansluitkraag gedemonteerd worden. 18 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 325CB - Afmetingen onbrandbare vloerplaat B A B 09-20002-004 Minimale afmetingen onbrandbare vloerplaat A (mm) B (mm) Din 18891 500 300 Duitsland 500 300 Finland 400 100 Noorwegen 300 100 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 19 Bijlage 4: Diagnoseschema Probleem Hout wil niet doorbranden Geeft onvoldoende warmte Rookterugslag tijdens het bijvullen Toestel brandt te hevig, niet goed regelbaar Aanslag op het glas 20 mogelijke oorzaak mogelijke oplossing Onvoldoende trek Een koude schoorsteen creëert vaak onvoldoende trek. Volg de instructies voor het aanmaken in het hoofdstuk "Gebruik"; open een raam. Hout te vochtig Gebruik hout met maximaal 20% vocht. Afmetingen hout te groot Gebruik kleine stukjes aanmaakhout. Gebruik gekloven houtblokken met een omtrek van maximaal 30 cm. Stapeling hout niet correct Stapel het hout zodanig dat er voldoende lucht tussen de houtblokken kan stromen (losse stapeling, zie "Stoken met hout"). Werking van de schoorsteen onvoldoende Controleer of de schoorsteen aan de voorwaarden voldoet: minimaal 4 meter hoog, juiste diameter, goed geïsoleerd, gladde binnenzijde, niet te veel bochten, geen obstructies in de schoorsteen (vogelnest, te veel roetafzetting), hermetisch dicht (geen kieren). Uitmonding van de schoorsteen niet correct Voldoende hoog boven het dakvlak, geen obstructies in de nabijheid. Instelling van de luchtinlaten niet correct Open de luchtinlaten volledig. Aansluiting van het toestel met de schoorsteen niet correct Aansluiting moet hermetisch dicht zijn. Onderdruk in de ruimte waar het toestel is geplaatst Zet afzuigsystemen uit. Onvoldoende toevoer van verse lucht Zorg voor voldoende luchttoevoer, maak desnoods gebruik van de buitenluchtaansluiting. Ongunstige weersomstandigheden? Inversie (omgekeerde luchtstroom in de schoorsteen door hoge buitentemperatuur), extreme windsnelheden Bij inversie is gebruik van het toestel af te raden. Plaats desnoods een trekkende kap op de schoorsteen. Tocht in de woonkamer Voorkom tocht in de woonkamer; plaats het toestel niet in de nabijheid van een deur of verwarmingsluchtkanalen. Vlammen raken het glas Zorg dat het hout niet te dicht tegen het glas ligt. Schuif de primaire luchtinlaat verder dicht. Toestel lekt lucht Controleer de afdichtingen van de deur en de naden van het toestel. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Index Deur afdichtingskoord openen A 14 7 Draagvermogen van vloer Aanmaakhout 20 Aanmaakvuur 10 Drogen van hout 6 10 E Aansluiten afmetingen 16 Aansluiten op buitenluchtaanvoer 9 Aansluiten op schoorsteen aan bovenzijde 8 Aansluitkraag schoorsteenaansluiting 8 Aansteken 10 Afdichtingskoord van deur 14 Afmetingen 16 Afwerklaag, onderhoud 13 As verwijderen 12 Email onderhoud 13 G Geschikte brandstof 9 Gewicht 15 Gietijzeren binnenplaten 7 Glas aanslag schoonmaken 20 13 H B Beluchting van het vuur 12 Bijvullen van brandstof rookterugslag 12 20 Binnenplaten vermiculite 7 Binnenplaten, vuurvaste verwijderen Brandbaar materiaal afstand tot Brandveiligheid afstand tot brandbaar materiaal meubels vloer wanden Buitenluchtaanvoer aansluiting op Houtblokken stapelen 11 K Kachelruitenreiniger 12 11-12 9 10 10 18 6 6 6 C D 7 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 5 Kieren in toestel 14 L Lak 9 Luchtinlaten 10 Luchtlek 14 Luchtregeling 11 Luchttoevoer regelen 12 M Mist, niet stoken 12 Muren brandveiligheid 6 12 Demontabele onderdelen 13 Kap op de schoorsteen 5, 9 9 Creosoot 10 10 10 10 10 20 7 18 Brandstof benodigde hoeveelheid bijvullen geschikte hout ongeschikte Hout bewaren drogen geschikte soort nat wil niet doorbranden N Naaldhout 10 Nat hout 10 Nevel, niet stoken 12 21 Nominaal vermogen 12, 15 Schoorsteenkap O Onderdelen, demontabele 7 Onderhoud afdichting email glas schoonmaken schoorsteen smeren toestel schoonmaken vuurvaste binnenplaten 14 13 13 12 13 12 12 Ongeschikte brandstof 10 Ontassen 12 Openen deur 7 Opslag van hout 5 10 Smeren 13 Stof-emissie 15 Stoken brandstof bijvullen onvoldoende warmte toestel brandt te hevig toestel niet goed regelbaar 16 Primaire luchtinlaat 10 11 11-12 12, 20 20 20 T Teer 12 Temperatuur 15 Trek 15 U Uitgaan van vuur Plaatsen afmetingen 12 Secundaire luchtinlaat 10 P 12 V Problemen oplossen 12, 20 R Rendement 15 Rook bij eerste gebruik 9 Rookgas massedebiet temperatuur 15 15 Rookterugslag 4, 20 Ruiten aanslag schoonmaken 20 13 S Schade Schoorsteenbrand voorkomen 7 Vegen van schoorsteen 12 Ventilatie buitenluchtaanvoer aansluiten vuistregel 5 9 5 Ventilatierooster 5 Verbrandingsluchtregeling 11 Vermiculite vuurvast 7 Vermiculite binnenplaten 7 Verwijderen as vuurvaste binnenplaten 12 7 Vet voor smering 13 Vloeren brandveiligheid draagvermogen 6 6 Vloerkleed 6 Schoonmaken glas toestel Vulhoogte van toestel 11 13 12 Schoorsteen aansluitdiameter aansluiting op hoogte onderhoud voorwaarden Vuur aanmaken doven 10 12 15 9 5 12 4 Vuurvaste binnenplaten onderhoud verwijderen waarschuwing 12 7 9 Schoorsteenaansluiting bovenzijde 22 8 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden W Waarschuwing brandbare materialen glas gebroken of gebarsten heet oppervlak kachelruitreiniger schoorsteenbrand ventilatie verzekeringsvoorwaarden voorschriften vuurvaste binnenplaten Wanden brandveiligheid Warmte, onvoldoende Weersomstandigheden, niet stoken 4 4, 13 4 13 4, 10, 12 4-5 4 4 9 6 12, 20 12 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 23

Dovre 325CB de handleiding

Deze handleiding is ook geschikt voor

Documenttranscriptie

Dovre 325CB de handleiding

in andere talen

Gerelateerde artikelen

Andere documenten