Dovre Brut de handleiding

Pagina laadt ...

2

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Inhoudsopgave

Inleiding 3

Prestatieverklaring 4

Veiligheid 6

Installatiecondities 6

Algemeen 6

Schoorsteen 6

Ventilatie van de ruimte 7

Vloer en wanden 7

Productbeschrijving 8

Installatie 8

Algemene voorbereiding 8

Plaatsen en aansluiten 9

Gebruik 9

Eerste gebruik 9

Brandstof 9

Aanmaken 10

Stoken met hout 11

Regeling verbrandingslucht 11

Doven van het vuur 12

Ontassen 12

Nevel en mist 12

Eventuele problemen 12

Onderhoud 12

Schoorsteen 12

Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud 12

Wisselstukken BRUT 14

Bijlage 1: Technische gegevens 15

Bijlage 2: Afmetingen 16

Bijlage 3: Afstand tot brandbaar materiaal 17

Bijlage 4: Diagnoseschema 19

Index 20

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

3

Inleiding

Geachte gebruiker,

Met de aankoop van dit verwarmingstoestel van

DOVRE heeft u gekozen voor een kwaliteitsproduct.

Dit product maakt deel uit van een nieuwe generatie

energiezuinige en milieuvriendelijke ver-

warmingstoestellen. Deze toestellen maken optimaal

gebruik van zowel convectiewarmte als stra-

lingswarmte.

Uw DOVRE toestel is geproduceerd met de

modernste productiemiddelen. Mocht er onver-

hoopt toch iets mankeren aan uw toestel, dan kunt

u altijd een beroep doen op de DOVRE service.

Het toestel mag niet gewijzigd worden; gebruik

steeds originele onderdelen.

Het toestel is bedoeld voor plaatsing in een woon-

ruimte. Het moet hermetisch worden aangesloten

op een goed werkende schoorsteen.

Wij adviseren u het toestel te laten installeren door

een bevoegd installateur.

DOVRE kan niet aansprakelijk worden gesteld

voor problemen of schade door een onjuiste instal-

latie.

Bij installatie en gebruik moeten de hierna beschre-

ven veiligheidsvoorschriften in acht worden geno-

men.

In deze handleiding leest u hoe u het DOVRE ver-

warmingstoestel op een veilige manier installeert,

gebruikt en onderhoudt. Als u aanvullende informatie

of technische gegevens wilt of een installatie-pro-

bleem heeft, neemt u dan eerst contact op met uw

leverancier.

Prestatieverklaring

Volgens de bouwproductenverordening 305/2011

Nr. 045-CPR-2015

1. Unieke identificatiecode van het producttype:

BRUT

2. Type-, partij- of serienummer, dan wel een ander identificatiemiddel voor het bouwproduct, zoals

voorgeschreven in artikel 11, lid 4:

Uniek serienummer.

3. Beoogde gebruiken van het bouwproduct, overeenkomstig de toepasselijke geharmoniseerde tech-

nische specificatie, zoals door de fabrikant bepaald:

Kachel voor vaste brandstof zonder productie van warm water volgens EN 13240.

4. Naam, geregistreerde handelsnaam of geregistreerd handelsmerk en contactadres van de fabrikant,

zoals voorgeschreven in artikel 11, lid 5:

Dovre N.V. Nijverheidsstraat 18 2381 Weelde Belgium.

5. Indien van toepassing, naam en contactadres van de gemachtigde wiens mandaat de in artikel 12,

lid 2, vermelde taken bestrijkt:

-

6. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid van

bouwproduct, vermeld in bijlage V:

Systeem 3

7. Indien de prestatieverklaring betrekking heeft op een bouwproduct dat onder een geharmoniseerde

norm valt:

De aangestelde instantie KVBG, geregistreerd onder het nummer 2013, heeft onder systeem 3 een type-keur

uitgevoerd en heeft het testrapport 2015/0033 verstrekt.

8. Indien de prestatieverklaring betrekking heeft op een bouwproduct waarvoor een Europese tech-

nische beoordeling is afgegeven:

-

4

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

5

9. Aangegeven prestatie:

De geharmoniseerde norm EN 13240:2001/A2 ;2004/AC :2007

Essentiële karakteristieken Prestaties Hout

Brandveiligheid

Vuurbestendigheid A1

Afstand tot brandbaar materiaal

Minimale afstand in mm

Achterkant: 400

Zijkant: 400

Risico van uitvallende gloeiende deeltjes Conform

Emissie van verbrandingsproducten CO: 0,04% (13%O

2

)

Oppervlaktetemperatuur Conform

Elektrische veiligheid -

Gemakkelijk te reinigen Conform

Maximale werkingsdruk -

Rookgastemperatuur bij nominaal vermogen 293 °C

Mechanische weerstand (gewicht dragen van schoor-

steen)

Niet bepaald

Nominaal vermogen 6,5 kW

Rendement 78 %

10. De prestaties van het in de punten 1 en 2 omschreven product zijn conform de in punt 9 aan-

gegeven prestaties.

Deze prestatieverklaring wordt verstrekt onder de exclusieve verantwoordelijkheid van de in punt 4 ver-

melde fabrikant:

01/03/2015 Weelde

Tom Gehem

CEO

In het kader van een continue productverbetering, kunnen specificaties van het geleverde toestel afwijken van de

beschrijving in deze brochure, zonder voorafgaande kennisgeving.

DOVRE N.V.

Nijverheidsstraat 18 Tel : +32 (0) 14 65 91 91

B-2381 Weelde Fax : +32 (0) 14 65 90 09

België E-mail : info@dovre.be

6

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Veiligheid

Let op! Alle veiligheidsvoorschriften moeten

strikt worden nageleefd.

Lees aandachtig de instructies voor installatie,

gebruik en onderhoud die met het toestel zijn

meegeleverd, voordat u het toestel in gebruik

neemt.

Het toestel moet worden geïnstalleerd over-

eenkomstig de wetgeving en voorschriften van

uw land.

Alle lokale bepalingen en de bepalingen die

betrekking hebben op nationale en Europese

normen moeten worden nageleefd bij het instal-

leren van het toestel.

Laat het toestel bij voorkeur installeren door

een bevoegd installateur. Deze is op de hoogte

van de geldende bepalingen en voorschriften.

Het toestel is ontworpen voor ver-

warmingsdoeleinden. Alle oppervlaktes, inclu-

sief het glas en de aansluitbuis kunnen zeer

heet worden (meer dan 100°C)! Gebruik voor

de bediening een 'koude hand' of een hit-

tebestendige handschoen.

Zorg voor voldoende afscherming als jonge kin-

deren, mindervaliden, ouderen en dieren zich in

de nabijheid van het toestel bevinden.

Veiligheidsafstanden tot brandbaar materiaal

moeten strikt worden aangehouden.

Plaats geen gordijnen, kleren, wasgoed of

andere brandbare materialen bovenop of in de

nabijheid van het toestel.

Gebruik tijdens het gebruik van uw toestel

geen licht ontvlambare of explosieve stoffen in

de nabijheid van het toestel.

Voorkom schoorsteenbrand door regelmatig de

betreffende schoorsteen te laten reinigen.

Stook het toestel nooit met open deur.

Bij schoorsteenbrand: sluit de luchtinlaten van

het toestel en waarschuw de brandweer.

Als het glas van het toestel is gebroken of

gebarsten, moet dit glas worden vervangen

voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt.

Oefen geen kracht uit op de deur, voorkom dat

kinderen aan de geopende deur trekken, ga

nooit op de geopende deur staan of zitten en

plaats geen zware voorwerpen op de deur.

Zorg voor voldoende ventilatie van de ruimte

waar het toestel wordt geplaatst. Bij onvol-

doende ventilatie vindt onvolledige verbranding

plaats, waardoor zich giftige gassen in de

ruimte kunnen verspreiden. Zie het hoofdstuk

"Installatiecondities" voor meer informatie over

ventilatie.

Installatiecondities

Algemeen

Het toestel moet worden aangesloten op een goed

werkende schoorsteen.

Voor de aansluitmaten: zie de bijlage "Technische

gegevens".

Informeer bij de brandweer en/of ver-

zekeringsmaatschappij naar eventuele specifieke

vereisten en voorschriften.

Schoorsteen

De schoorsteen is nodig voor:

Het afvoeren van de verbrandingsgassen door

natuurlijke trek.

De warme lucht in de schoorsteen is lichter

dan de buitenlucht en stijgt daarom.

Het aanzuigen van lucht, nodig voor de verbranding

van de brandstof in het toestel.

Een niet goed werkende schoorsteen kan tijdens het

openen van de deur rookterugslag geven. Schade ont-

staan door rookterugslag is uitgesloten van garantie.

Sluit niet meerdere toestellen (bijvoorbeeld ook

nog een centraleverwarmingsketel) op

dezelfde schoorsteen aan, tenzij lokale of nati-

onale regelgeving hierin voorziet. Zorg in ieder

geval bij twee aansluitingen dat het hoog-

teverschil tussen de aansluitingen minimaal

200 mm bedraagt.

Vraag uw installateur om advies over de schoorsteen.

Raadpleeg de Europese norm EN13384 voor een

juiste berekening van de schoorsteen.

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

7

De schoorsteen moet aan de volgende voorwaarden

voldoen:

De schoorsteen moet gemaakt zijn van vuurvast

materiaal, bij voorkeur keramiek of roestvrij staal.

De schoorsteen moet luchtdicht en goed gereinigd

zijn en voldoende trek garanderen.

Een trek/onderdruk van 15-20Pa tijdens nor-

male belasting is ideaal.

De schoorsteen moet - vertrekkend van de uitgang

van het toestel - zo verticaal mogelijk lopen. Rich-

tingsveranderingen en horizontale stukken ver-

storen de afvoer van verbrandingsgassen en

veroorzaken mogelijk roetophoping.

De binnenmaten mogen niet te groot zijn, om te

voorkomen dat de verbrandingsgassen te sterk

afkoelen waardoor de trek minder wordt.

De schoorsteen moet bij voorkeur dezelfde dia-

meter hebben als de aansluitkraag.

Voor de nominale diameter: zie de bijlage

"Technische gegevens". Als het rookkanaal

goed is geïsoleerd, kan de diameter eventueel

wat groter zijn (maximaal tweemaal de sectie

van de aansluitkraag).

De sectie (oppervlakte) van het rookkanaal moet

constant zijn. Verwijdingen en (vooral) ver-

nauwingen verstoren de afvoer van ver-

brandingsgassen.

Bij toepassing van een regenkap/afvoerkap op de

schoorsteen: let erop dat de kap niet de uitmonding

van de schoorsteen vernauwt en dat de kap niet de

afvoer van verbrandingsgassen belemmert.

De schoorsteen moet uitmonden in een zone die

niet wordt verstoord door omliggende gebouwen,

vlakbijstaande bomen of andere hindernissen.

Het schoorsteengedeelte buiten de woning moet

geïsoleerd zijn.

De schoorsteen moet minimaal 4meter hoog zijn.

Als vuistregel geldt: 60cm boven de nok van het

dak.

Als de nok van het dak meer dan 3meter is ver-

wijderd van de schoorsteen: houd de maten aan die

in de volgende figuur zijn aangegeven. A = het

hoogste punt van het dak binnen een afstand van

3meter.

Ventilatie van de ruimte

Voor een goede verbranding heeft het toestel lucht

(zuurstof) nodig. Die lucht wordt via regelbare lucht-

inlaten aangevoerd vanuit de ruimte waar het toestel

is geplaatst.

Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige ver-

branding plaats, waardoor zich giftige gassen

in de ruimte kunnen verspreiden.

Een vuistregel is dat de luchttoevoer 5,5cm²/kW

moet zijn. Extra ventilatie is nodig:

Als het toestel in een ruimte staat die goed is geï-

soleerd.

Als er mechanische ventilatie is, bijvoorbeeld een

centraal afzuigsysteem of een afzuigkap in een

open keuken.

U kunt voor extra ventilatie zorgen door een ven-

tilatierooster in de buitenmuur te laten plaatsen.

Zorg dat andere luchtverbruikende apparaten (zoals

een wasdroger, ander verwarmingstoestel of bad-

kamerventilator) een eigen buitenluchtaanvoer heb-

ben, of zijn uitgeschakeld wanneer u het toestel

stookt.

Vloer en wanden

De vloer waarop het toestel wordt geplaatst, moet vol-

doende draagvermogen hebben. Voor het gewicht van

het toestel: zie de bijlage "Technische gegevens".

Bescherm een brandbare vloer door middel van

een onbrandbare vloerplaat tegen warmte-uit-

straling. Zie de bijlage "Afstand tot brandbaar

materiaal".

8

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Verwijder brandbaar materiaal zoals linoleum,

tapijt, enzovoorts onder de onbrandbare vloer-

plaat.

Zorg voor voldoende afstand tussen het toestel

en brandbare materialen zoals houten wanden

en meubels.

Ook de aansluitbuis straalt warmte uit. Zorg

voor voldoende afstand of afscherming tussen

de aansluitbuis en brandbare materialen.

De vuistregel voor een enkelwandige buis is

een afstand van driemaal de diameter. Als een

bekledingsschelp rond de buis is aangebracht,

is een afstand van eenmaal de diameter toe-

laatbaar.

Een vloerkleed moet minimaal 80cm van het

vuur verwijderd zijn.

Bescherm een brandbare vloer voor de kachel

met behulp van een onbrandbare vloerplaat

tegen eventueel uitvallende assen. De vloer-

plaat moet voldoen aan nationale normen.

Voor de afmetingen van de onbrandbare vloer-

plaat: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar

materiaal".

Voor verdere eisen in verband met brand-

veiligheid: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar

materiaal".

Productbeschrijving

09-20021-080

1

5

2

3

4

1. Aansluitkraag

2. Deur

3. Grendel

4. Primaire luchtbediening

5. Secundaire luchtbediening (glasspoeling)

Deursluiting

Het toestel wordt geleverd met de grendel gemon-

teerd. De deur wordt geopend door de grendel naar bui-

ten te draaien. Omdat de grendel tijdens het gebruik

warm wordt, is er een handschoen bijgeleverd die u

kunt gebruiken als bescherming voor uw hand.

Installatie

Algemene voorbereiding

Controleer het toestel onmiddellijk bij ontvangst op

(transport)schade en eventuele andere gebreken.

Het toestel is aan de onderkant met schroeven op

de pallet gemonteerd.

Als u (transport)schade of gebreken hebt

geconstateerd, neem het toestel dan niet in

gebruik en stel de leverancier op de hoogte.

Verwijder de demontabele onderdelen (vuurvaste

binnenplaten, stookrooster, aslade) uit het toestel

voordat u het toestel gaat installeren.

Door demontabele onderdelen te verwijderen,

kunt u het toestel gemakkelijker verplaatsen en

beschadiging voorkomen.

Let bij het verwijderen van demontabele onder-

delen op hun oorspronkelijke positie, om ze

later weer op de juiste plaats te kunnen aan-

brengen.

09-20021-071

1

2

3

4

1. Open de deur; zie volgende figuur.

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

9

09-20021-072

2. Verwijder de vuurvaste binnenplaten; zie volgende

figuur.

a. Verwijder eerst de vlamplaat.

b. Verwijder het rooster en de aslade(1) en (3).

Vermiculiet binnenplaten zijn licht van

gewicht en bij levering meestal okerkleurig.

Zij isoleren de verbrandingskamer zodat de

verbranding beter is.

09-20021-082

1

2

3

4

5

6

Uitneembare binnendelen

1 stookbodem

2 vlamplaat

3 aslade

4 binnenplaat zijkant links

5 binnenplaat zijkant rechts

6 binnenplaat achter

Plaatsen en aansluiten

1. Zet het toestel op de juiste plaats, vlak en water-

pas.

2. Sluit het toestel hermetisch aan op de schoor-

steen.

3. Plaats alle gedemonteerde onderdelen op de juiste

plaats terug in het toestel.

Laat het toestel nooit branden zonder de vuur-

vaste binnenplaten.

Het toestel is nu klaar voor gebruik.

Gebruik

Eerste gebruik

Wanneer u het toestel voor het eerst gebruikt, stook

het dan enkele uren flink door. Hierdoor zal de hit-

tebestendige lak uitharden. Hierbij kan wel wat rook

en geurhinder ontstaan. Zet eventueel in de ruimte

waar het toestel staat de ramen en deuren even open.

Brandstof

Dit toestel is alleen geschikt voor het stoken van

natuurlijk hout; gezaagd en gekloofd en voldoende

droog.

Gebruik geen andere brandstoffen, want die kunnen

leiden tot ernstige schade aan het toestel.

De volgende brandstoffen mag u niet gebruiken omdat

zij het milieu vervuilen, en omdat zij het toestel en de

schoorsteen sterk vervuilen waardoor schoor-

steenbrand kan ontstaan:

Behandeld hout, zoals sloophout, geverfd hout,

geïmpregneerd hout, verduurzaamd hout, multiplex

en spaanplaat.

Kunststof, oud papier en huishoudelijk afval.

Hout

Gebruik bij voorkeur hard loofhout zoals eik, beuk,

berk en fruitbomenhout. Dit hout brandt langzaam

met rustige vlammen. Naaldhout bevat meer hars,

brandt sneller en geeft meer vonken.

Gebruik gedroogd hout met een vochtpercentage

van maximaal 20%. Hiervoor moet het hout min-

stens 2 jaar zijn gedroogd. Hout met een

10

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

vochtpercentage van 20% levert 4,2 kWh per kg

hout. Hout met een vochtpercentage van 15%

levert 4,4 kWh per kg hout. Vers gekapt hout heeft

een vochtpercentage van 60% en levert slechts 1,6

kWh per kg hout.

Zaag het hout op maat en klief het als het nog vers

is. Vers hout klieft gemakkelijker en gekloven hout

droogt beter. Bewaar het hout onder een afdek

waar de wind vrij spel heeft.

Gebruik geen nat hout. Nat hout geeft geen warmte

omdat alle energie gaat zitten in het verdampen

van vocht. Dit geeft veel rook en roetaanslag op de

deur van het toestel en in de schoorsteen. De

waterdamp condenseert in het toestel en kan langs

naden uit het toestel lekken en zwarte vlekken op

de vloer geven. De waterdamp kan ook in de

schoorsteen condenseren en creosoot vormen.

Creosoot is zeer brandbaar en kan schoor-

steenbrand veroorzaken.

Aanmaken

U kunt controleren of de schoorsteen voldoende trek

heeft door boven de vlamplaat een prop krantenpapier

aan te steken. Bij een koude schoorsteen is er vaak

onvoldoende trek in de schoorsteen en kan er rook in

de kamer komen. Door het toestel op de hier beschre-

ven manier aan te maken, voorkomt u dit probleem.

1. Stapel twee lagen middelgrote houtblokken kruis-

lings op elkaar.

2. Stapel bovenop de houtblokken twee à drie lagen

aanmaakhoutjes kruislings op elkaar.

3. Leg een aanmaakblokje tussen de aan-

maakhoutjes en steek het aanmaakblokje aan vol-

gens de instructies op de verpakking.

09-20500-016

4. Sluit de deur van het toestel en zet de primaire

luchtinlaat en de secundaire luchtinlaat van het toe-

stel open; zie volgende figuur.

5. Laat het aanmaakvuur flink doorbranden totdat het

een gloeiend houtskoolbed is geworden. Hierna

kunt u een volgende vulling doen en het toestel

gaan regelen; zie de paragraaf "Stoken met hout".

09-20021-074

A

B

C

D

E

F

Secundaire luchtschuif

A Geheel geopend

B Half open

C Geheel gesloten

Primaire luchtschuif

D Geheel geopend

E Half geopend

F Geheel gesloten

Maximale hoeveelheid hout

Om continu te kunnen stoken tegen het nominale ver-

mogen, moet er iedere 45 minuten hout worden bij-

gevuld. Als u de hoeveelheid hout per keer vermindert,

kunt u vaker bijvullen. Elke kachel is ontworpen om te

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

11

werken met een bepaalde maximale hoeveelheid

hout. Als u een grotere hoeveelheid hout gebruikt,

wordt de warmte-afgifte groter. Daardoor kan de haard

overbelast raken en kunnen er onderdelen worden

beschadigd.

Toegestane maximale hoeveelheid brandstof voor

hout met een vochtpercentage van 15%:

BRUT heeft een maximale vulling van 1,5 kg hout

per 45 minuten.

Vul de verbrandingskamer voor maximaal één

derde en vul nooit hout boven de openingen

voor secundaire lucht.

Stoken met hout

Nadat u de instructies voor het aanmaken hebt

gevolgd:

1. Open langzaam de deur van het toestel.

2. Verdeel het houtskoolbed gelijkmatig over de

stookvloer.

3. Stapel enkele houtblokken op het houtskoolbed.

Losse stapeling

09-20500-017

Bij een losse stapeling verbrandt het hout vlug omdat

de zuurstof elk stuk hout gemakkelijk kan bereiken.

Gebruik een losse stapeling als u kort wilt stoken.

Compacte stapeling

09-20500-018

Bij een compacte stapeling verbrandt het hout lang-

zamer omdat de zuurstof maar enkele stukken hout

kan bereiken. Gebruik een compacte stapeling als u

langer wilt stoken.

4. Sluit de deur van het toestel.

5. Sluit de primaire luchtinlaat en laat de secundaire

luchtinlaat open staan.

Vul het toestel voor maximaal een derde.

Regeling verbrandingslucht

Het toestel heeft diverse voorzieningen voor de lucht-

regeling; zie volgende figuur.

1

2

3

09-20021-081

De primaire lucht regelt de lucht onder het rooster (1).

De secundaire lucht regelt de lucht voor het glas (air-

wash) (2).

12

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

De achterwand heeft onder de vlamplaat permanente

luchtopeningen (3) die zorgen voor de naverbranding.

Adviezen

Stook nooit met open deur.

Stook het toestel regelmatig flink door.

Als u langdurig op lage stand stookt, kan zich

in de schoorsteen een afzetting vormen van

teer en creosoot. Teer en creosoot zijn zeer

brandbaar. Als de afzetting van deze stoffen te

groot wordt, kan bij een plotselinge hoge tem-

peratuur een schoorsteenbrand ontstaan. Door

regelmatig flink doorstoken, verdwijnen even-

tuele afzettingen van teer en creosoot.

Daarnaast kan zich bij te laag stoken teer afzet-

ten op de ruit en deur van het toestel.

Bij een milde buitentemperatuur is het dus

beter om het toestel een paar uur intens te

laten branden, dan lange tijd laag te stoken.

Regel de luchttoevoer met de luchtschuif.

De luchtinlaat belucht niet alleen het vuur maar

ook het glas, zodat het glas niet snel vervuilt.

Zet de primaire luchtinlaat tijdelijk open als de lucht-

toevoer via de secundaire luchtinlaat onvoldoende

is of als u het vuur wilt aanwakkeren.

Regelmatig een kleine hoeveelheid houtblokken bij-

vullen is beter dan veel houtblokken tegelijk.

Doven van het vuur

Vul geen brandstof bij en laat de kachel gewoon uit-

gaan. Als een vuur wordt getemperd door de lucht-

toevoer te verminderen, komen schadelijke stoffen

vrij. Laat daarom het vuur vanzelf uitbranden. Houd

toezicht op het vuur totdat het goed is gedoofd. Als

het vuur volledig is gedoofd kunnen alle luchtschuiven

worden gesloten.

Ontassen

Na het stoken van hout blijft een relatief kleine hoe-

veelheid as over. Dit asbed is een goede isolator voor

de stookbodem en geeft een betere verbranding. Laat

daarom gerust een dun laagje as op de stookbodem lig-

gen.

De luchttoevoer door de stookbodem mag echter niet

worden belemmerd en er mag zich geen as ophopen

achter een gietijzeren binnenplaat. Verwijder daarom

regelmatig de overtollige as.

Verwijder de aslade met behulp van de bijgeleverde

handschoen en leeg de aslade. Plaats de aslade terug

en sluit de deur.

Nevel en mist

Nevel en mist belemmeren de afvoer van rookgassen

door de schoorsteen. Rook kan neerslaan en stank-

overlast geven. Als het niet echt nodig is, kunt u bij

nevel en mist beter niet stoken.

Eventuele problemen

Raadpleeg de bijlage "Diagnoseschema" om even-

tuele problemen bij het gebruik van het toestel op te

lossen.

Onderhoud

Volg de onderhoudsinstructies in dit hoofdstuk om het

toestel in goede staat te houden.

Schoorsteen

In veel landen bent u wettelijk verplicht de schoor-

steen te laten controleren en onderhouden.

Aan het begin van het stookseizoen: laat de schoor-

steen vegen door een erkend schoorsteenveger.

Tijdens het stookseizoen en nadat de schoorsteen

lange tijd niet is gebruikt: laat de schoorsteen con-

troleren op roet.

Na afloop van het stookseizoen: sluit de schoor-

steen af met een prop krantenpapier.

Schoonmaken en ander

regelmatig onderhoud

Maak het toestel niet schoon wanneer het nog

warm is.

Maak de buitenkant van het toestel schoon met

een droge niet pluizende doek.

Na afloop van het stookseizoen kunt u de binnenkant

van het toestel goed schoonmaken:

Verwijder eventueel eerst de vuurvaste bin-

nenplaten. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

13

instructies voor het verwijderen en aanbrengen van

binnenplaten.

Maak eventueel de luchtaanvoerkanalen schoon.

Verwijder de vlamplaat boven in het toestel en

maak deze schoon.

Vuurvaste binnenplaten controleren

De vuurvaste binnenplaten zijn verbruiksonderdelen

die aan slijtage onderhevig zijn. Vermiculiet bin-

nenplaten zijn kwetsbaar. Stoot niet met houtblokken

tegen de binnenplaten. Controleer de binnenplaten

regelmatig en vervang ze indien nodig.

Zie het hoofdstuk "Installatie" voor instructies voor

het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten.

De isolerende vermiculiet of chamotte bin-

nenplaten kunnen haarscheuren gaan ver-

tonen, maar dat heeft geen nadelig effect op

hun werking.

Gietijzeren binnenplaten gaan lang mee als u

regelmatig as verwijdert die zich mogelijk

erachter ophoopt. Als opgehoopte as achter

een gietijzeren plaat niet wordt verwijderd, kan

de plaat de warmte niet meer afgeven aan de

omgeving en kan de plaat vervormen of scheu-

ren.

Laat het toestel nooit branden zonder de vuur-

vaste binnenplaten.

Glas schoonmaken

Goed schoongemaakt glas neemt minder snel vuil op.

Ga als volgt te werk:

1. Verwijder stof en loszittend roet met een droge

doek.

2. Maak het glas schoon met kachelruitenreiniger:

a. Breng kachelruitenreiniger aan op een keu-

kenspons, wrijf het gehele glasoppervlak in en

laat even inwerken.

b. Verwijder het vuil met een vochtige doek of

keukenpapier.

3. Maak het glas nogmaals schoon met een gewoon

glasreinigingsproduct.

4. Wrijf het glas schoon met een droge doek of keu-

kenpapier.

Gebruik geen schurende of bijtende producten om

het glas schoon te maken.

Gebruik schoonmaakhandschoenen om uw han-

den te beschermen.

Als het glas van het toestel is gebroken of

gebarsten, moet dit glas worden vervangen

voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt.

Voorkom dat kachelruitreiniger tussen het glas

en de gietijzeren deur loopt.

Smeren

Hoewel gietijzer enigszins zelfsmerend is, moet u

bewegende delen toch regelmatig smeren.

Smeer de bewegende delen (zoals gelei-

dersystemen, scharnierpennen, grendels en lucht-

schuiven) met hittevast vet dat verkrijgbaar is bij

de vakhandel.

Afdichting controleren

Controleer of het afdichtingskoord van de deur nog

goed afsluit. Afdichtkoord verslijt en moet tijdig wor-

den vervangen.

Controleer het toestel op luchtlekken. Kit eventuele

kieren dicht met kachelkit.

Laat de kit goed uitharden voordat u het toestel

aanmaakt, anders blaast het vocht in de kit op

en ontstaat opnieuw een lek.

Glas vervangen

Als het glas van het toestel is gebroken of

gebarsten, moet dit glas worden vervangen

voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt.

Ga als volgt te werk:

1. Schroef de glasbevestigingen los en verwijder het

glas.

2. Controleer de glasafdichting en breng indien nodig

een nieuw afdichtkoord aan.

3. Plaats het nieuwe glas in de sponning en schroef

de glasbevestigingen vast.

14

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Wisselstukken BRUT

09-20021-082

1

2

3

4

5

6

Pos. Artikelnr. Omschrijving Aantal

01 03.66555.000 stookbodem 1

02 03.76189.000 vlamplaat 1

03 03.05216.000 aslade 1

04 03.77566.000 binnenplaat zijkant

links

1

05 03.77567.000 binnenplaat zijkant

rechts

1

06 03.77565.000 binnenplaat achter 1

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

15

Bijlage 1: Technische gegevens

Model BRUT

Nominaal vermogen 6,5 kW

Schoorsteenaansluiting (diameter) 150 mm

Gewicht 105 kg

Aanbevolen brandstof Hout

Kenmerk brandstof, max. lengte 35 cm

Massadebiet van rookgassen 7,1 g/s

Rookgastemperatuur gemeten in de meetsectie 293 °C

Temperatuur gemeten aan de uitgang van het toestel 327 °C

Minimum trek 12 Pa

CO-emissie (13%O

2

) 0,04 %

NOx-emissie (13% O

2

) 92 mg/Nm³

CnHm-emissie (13%O

2

) 57 mg/Nm³

Stofemissie 18 mg/Nm³

Stofemissie volgens NS3058-NS3059 -

Rendement 78 %

Bijlage 2: Afmetingen

BRUT

09-20021-077

4 6 0

8 0 5

1 2

0

3 9 5

1 4 5

1 5 0

8 2 5

16

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

17

Bijlage 3: Afstand tot brandbaar materiaal

BRUT

 





























1

2

09-20021-079

1 Brandbaar materiaal

2 Onbrandbaar materiaal 100 mm

BRUT - Afmetingen onbrandbare vloerplaat

09-20021-030

B

A

Minimale afmetingen onbrandbare vloerplaat

A (mm) B (mm)

Din 18891 500 300

Duitsland 500 300

Finland 400 100

Noorwegen 300

20

18

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

19

Bijlage 4: Diagnoseschema

Probleem

Hout wil niet doorbranden

Geeft onvoldoende warmte

Rookterugslag tijdens het bijvullen

Toestel brandt te hevig, niet goed regelbaar

Aanslag op het glas

mogelijke oorzaak mogelijke oplossing

Onvoldoende trek

Een koude schoorsteen creëert vaak onvoldoende trek. Volg de

instructiesvoor het aanmaken in het hoofdstuk "Gebruik"; open een

raam.

Hout te vochtig Gebruik hout met maximaal 20% vocht.

Afmetingen hout te groot

Gebruik kleine stukjes aanmaakhout. Gebruikgekloven houtblokken

met een omtrek van maximaal 30 cm.

Stapeling hout niet correct

Stapel het hout zodanig dat er voldoende lucht tussen de hout-

blokken kan stromen (losse stapeling, zie "Stoken met hout").

Werking van de schoorsteen onvol-

doende

Controleer of de schoorsteen aan de voorwaarden voldoet: mini-

maal 4 meter hoog, juiste diameter, goed geïsoleerd, gladde bin-

nenzijde, niet te veel bochten, geen obstructies in de schoorsteen

(vogelnest, te veel roetafzetting), hermetisch dicht (geen kieren).

Uitmonding van de schoorsteen niet cor-

rect

Voldoende hoog boven het dakvlak, geen obstructies in de nabij-

heid.

Instelling van de luchtinlaten niet correct Open de luchtinlaten volledig.

Aansluiting van het toestel met de schoor-

steen niet correct

Aansluiting moet hermetisch dicht zijn.

Onderdruk in de ruimte waar het toestel

is geplaatst

Zet afzuigsystemen uit.

Onvoldoende toevoer van verse lucht

Zorg voor voldoende luchttoevoer, maak desnoods gebruik van de

buitenluchtaansluiting.

Ongunstige weersomstandig-

heden? Inversie (omgekeerde lucht-

stroom in de schoorsteen door hoge bui-

tentemperatuur), extreme

windsnelheden

Bij inversie is gebruik van het toestel af te raden. Plaats desnoods

een trekkende kap op de schoorsteen.

Tocht in de woonkamer

Voorkom tocht in de woonkamer; plaats het toestel niet in de nabij-

heid van een deur of verwarmingsluchtkanalen.

Vlammen raken het glas

Zorg dat het hout niet te dicht tegen het glas ligt. Schuif de primaire

luchtinlaat verder dicht.

Toestel lekt lucht Controleer de afdichtingen van de deur en de naden van het toestel.

Index

A

Aanmaakhout 19

Aanmaakvuur 10

Aansluiten

afmetingen 16

Aansteken 10

Afdichtingskoord van deur 13

Afmetingen 16

As verwijderen 12

B

Beluchting van het vuur 12

Bijvullen van brandstof 12

rookterugslag 19

Binnenplaten

vermiculite 9

Binnenplaten, vuurvaste

verwijderen 9

Brandbaar materiaal

afstand tot 17

Brandstof

benodigde hoeveelheid 12

bijvullen 11-12

geschikte 9

hout 9

ongeschikte 9

Brandveiligheid

afstand tot brandbaar materiaal 17

meubels 7

vloer 7

wanden 7

Buitenluchtaanvoer

aansluiting op 9

C

Creosoot 12

D

Demontabele onderdelen 8

Deur

afdichtingskoord 13

openen 8

Draagvermogen van vloer 7

Drogen van hout 9

G

Geschikte brandstof 9

Gewicht 15

Gietijzeren binnenplaten 9

waarschuwing 9

Glas

aanslag 19

beschadigd 13

gebarsten 13

schoonmaken 13

vervangen 13

H

Hout 9

bewaren 9

drogen 9

geschikte soort 9

nat 9

wil niet doorbranden 19

Houtblokken stapelen 11

K

Kachelruitenreiniger 13

Kap op de schoorsteen 7

Kieren in toestel 13

L

Lak 9

Luchtinlaten 10

Luchtlek 13

Luchtregeling 11

Luchttoevoer regelen 12

M

Mist, niet stoken 12

Muren

brandveiligheid 7

N

Naaldhout 9

Nat hout 9

Nevel, niet stoken 12

Nominaal vermogen 12, 15

O

Onderdelen, demontabele 8

20

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

21

Onderhoud

afdichting 13

glas schoonmaken 13

schoorsteen 12

smeren 13

toestel schoonmaken 12

vuurvaste binnenplaten 13

Ongeschikte brandstof 9

Ontassen 12

Openen

deur 8

Opslag van hout 9

P

Plaatsen

afmetingen 16

Primaire luchtinlaat 10

Problemen oplossen 12, 19

R

Rendement 5, 15

Rook

bij eerste gebruik 9

Rookgas

massedebiet 15

temperatuur 5, 15

Rookterugslag 6, 19

Ruiten

aanslag 19

schoonmaken 13

S

Schade 8

Schoonmaken

glas 13

toestel 12

Schoorsteen

aansluitdiameter 15

aansluiting op 9

hoogte 7

onderhoud 12

voorwaarden 7

Schoorsteenbrand voorkomen 12

Schoorsteenkap 7

Secundaire luchtinlaat 10

Smeren 13

Stof-emissie 15

Stoken 11

brandstof bijvullen 11-12

onvoldoende warmte 12, 19

toestel brandt te hevig 19

toestel niet goed regelbaar 19

T

Teer 12

Temperatuur 15

Trek 15

U

Uitgaan van vuur 12

V

Vegen van schoorsteen 12

Ventilatie 7

vuistregel 7

Ventilatierooster 7

Verbrandingsluchtregeling 11

Vermiculite

vuurvast 9

Vermiculite binnenplaten 9

Vervangen

glas 13

Verwijderen

as 12

vuurvaste binnenplaten 9

Vet voor smering 13

Vloeren

brandveiligheid 7

draagvermogen 7

Vloerkleed 7

Vulhoogte van toestel 11

Vuur

aanmaken 10

doven 12

Vuurvaste binnenplaten

onderhoud 13

verwijderen 9

waarschuwing 9

W

Waarschuwing

brandbare materialen 6

deur belasten 6

gietijzeren binnenplaten 9

glas gebroken of gebarsten 6, 13

heet oppervlak 6

kachelruitreiniger 13

schoorsteenbrand 6, 9, 12

ventilatie 6-7

verzekeringsvoorwaarden 6

voorschriften 6

vuurvaste binnenplaten 9

Wanden

brandveiligheid 7

Warmte, onvoldoende 12, 19

Weersomstandigheden, niet stoken 12

22

Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Pagina laadt ...

Documenttranscriptie

Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Prestatieverklaring 4 Veiligheid 6 Installatiecondities Algemeen Schoorsteen Ventilatie van de ruimte Vloer en wanden Productbeschrijving 6 6 6 7 7 8 Installatie Algemene voorbereiding Plaatsen en aansluiten 8 8 9 Gebruik Eerste gebruik Brandstof Aanmaken Stoken met hout Regeling verbrandingslucht Doven van het vuur Ontassen Nevel en mist Eventuele problemen 9 9 9 10 11 11 12 12 12 12 Onderhoud Schoorsteen Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud Wisselstukken BRUT 12 12 12 14 Bijlage 1: Technische gegevens 15 Bijlage 2: Afmetingen 16 Bijlage 3: Afstand tot brandbaar materiaal 17 Bijlage 4: Diagnoseschema 19 Index 20 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Inleiding Geachte gebruiker, Met de aankoop van dit verwarmingstoestel van DOVRE heeft u gekozen voor een kwaliteitsproduct. Dit product maakt deel uit van een nieuwe generatie energiezuinige en milieuvriendelijke verwarmingstoestellen. Deze toestellen maken optimaal gebruik van zowel convectiewarmte als stralingswarmte. Uw DOVRE toestel is geproduceerd met de modernste productiemiddelen. Mocht er onverhoopt toch iets mankeren aan uw toestel, dan kunt u altijd een beroep doen op de DOVRE service. Het toestel mag niet gewijzigd worden; gebruik steeds originele onderdelen. Het toestel is bedoeld voor plaatsing in een woonruimte. Het moet hermetisch worden aangesloten op een goed werkende schoorsteen. Wij adviseren u het toestel te laten installeren door een bevoegd installateur. DOVRE kan niet aansprakelijk worden gesteld voor problemen of schade door een onjuiste installatie. Bij installatie en gebruik moeten de hierna beschreven veiligheidsvoorschriften in acht worden genomen. In deze handleiding leest u hoe u het DOVRE verwarmingstoestel op een veilige manier installeert, gebruikt en onderhoudt. Als u aanvullende informatie of technische gegevens wilt of een installatie-probleem heeft, neemt u dan eerst contact op met uw leverancier. © 2015 DOVRE NV Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 3 Prestatieverklaring Volgens de bouwproductenverordening 305/2011 Nr. 045-CPR-2015 1. Unieke identificatiecode van het producttype: BRUT 2. Type-, partij- of serienummer, dan wel een ander identificatiemiddel voor het bouwproduct, zoals voorgeschreven in artikel 11, lid 4: Uniek serienummer. 3. Beoogde gebruiken van het bouwproduct, overeenkomstig de toepasselijke geharmoniseerde technische specificatie, zoals door de fabrikant bepaald: Kachel voor vaste brandstof zonder productie van warm water volgens EN 13240. 4. Naam, geregistreerde handelsnaam of geregistreerd handelsmerk en contactadres van de fabrikant, zoals voorgeschreven in artikel 11, lid 5: Dovre N.V. Nijverheidsstraat 18 2381 Weelde Belgium. 5. Indien van toepassing, naam en contactadres van de gemachtigde wiens mandaat de in artikel 12, lid 2, vermelde taken bestrijkt: 6. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid van bouwproduct, vermeld in bijlage V: Systeem 3 7. Indien de prestatieverklaring betrekking heeft op een bouwproduct dat onder een geharmoniseerde norm valt: De aangestelde instantie KVBG, geregistreerd onder het nummer 2013, heeft onder systeem 3 een type-keur uitgevoerd en heeft het testrapport 2015/0033 verstrekt. 8. Indien de prestatieverklaring betrekking heeft op een bouwproduct waarvoor een Europese technische beoordeling is afgegeven: - 4 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 9. Aangegeven prestatie: De geharmoniseerde norm EN 13240:2001/A2 ;2004/AC :2007 Essentiële karakteristieken Prestaties Hout Brandveiligheid Vuurbestendigheid A1 Afstand tot brandbaar materiaal Minimale afstand in mm Achterkant: 400 Zijkant: 400 Risico van uitvallende gloeiende deeltjes Conform Emissie van verbrandingsproducten CO: 0,04% (13%O2) Oppervlaktetemperatuur Conform Elektrische veiligheid - Gemakkelijk te reinigen Conform Maximale werkingsdruk - Rookgastemperatuur bij nominaal vermogen 293 °C Mechanische weerstand (gewicht dragen van schoorsteen) Niet bepaald Nominaal vermogen 6,5 kW Rendement 78 % 10. De prestaties van het in de punten 1 en 2 omschreven product zijn conform de in punt 9 aangegeven prestaties. Deze prestatieverklaring wordt verstrekt onder de exclusieve verantwoordelijkheid van de in punt 4 vermelde fabrikant: Tom Gehem CEO 01/03/2015 Weelde In het kader van een continue productverbetering, kunnen specificaties van het geleverde toestel afwijken van de beschrijving in deze brochure, zonder voorafgaande kennisgeving. DOVRE N.V. Nijverheidsstraat 18 B-2381 Weelde België Tel : +32 (0) 14 65 91 91 Fax : +32 (0) 14 65 90 09 E-mail : [email protected] Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 5 Veiligheid Let op! Alle veiligheidsvoorschriften moeten strikt worden nageleefd. Lees aandachtig de instructies voor installatie, gebruik en onderhoud die met het toestel zijn meegeleverd, voordat u het toestel in gebruik neemt. Het toestel moet worden geïnstalleerd overeenkomstig de wetgeving en voorschriften van uw land. Alle lokale bepalingen en de bepalingen die betrekking hebben op nationale en Europese normen moeten worden nageleefd bij het installeren van het toestel. Laat het toestel bij voorkeur installeren door een bevoegd installateur. Deze is op de hoogte van de geldende bepalingen en voorschriften. Het toestel is ontworpen voor verwarmingsdoeleinden. Alle oppervlaktes, inclusief het glas en de aansluitbuis kunnen zeer heet worden (meer dan 100°C)! Gebruik voor de bediening een 'koude hand' of een hittebestendige handschoen. Zorg voor voldoende afscherming als jonge kinderen, mindervaliden, ouderen en dieren zich in de nabijheid van het toestel bevinden. Veiligheidsafstanden tot brandbaar materiaal moeten strikt worden aangehouden. Plaats geen gordijnen, kleren, wasgoed of andere brandbare materialen bovenop of in de nabijheid van het toestel. Gebruik tijdens het gebruik van uw toestel geen licht ontvlambare of explosieve stoffen in de nabijheid van het toestel. Voorkom schoorsteenbrand door regelmatig de betreffende schoorsteen te laten reinigen. Stook het toestel nooit met open deur. Bij schoorsteenbrand: sluit de luchtinlaten van het toestel en waarschuw de brandweer. Als het glas van het toestel is gebroken of gebarsten, moet dit glas worden vervangen voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt. 6 Oefen geen kracht uit op de deur, voorkom dat kinderen aan de geopende deur trekken, ga nooit op de geopende deur staan of zitten en plaats geen zware voorwerpen op de deur. Zorg voor voldoende ventilatie van de ruimte waar het toestel wordt geplaatst. Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige verbranding plaats, waardoor zich giftige gassen in de ruimte kunnen verspreiden. Zie het hoofdstuk "Installatiecondities" voor meer informatie over ventilatie. Installatiecondities Algemeen Het toestel moet worden aangesloten op een goed werkende schoorsteen. Voor de aansluitmaten: zie de bijlage "Technische gegevens". Informeer bij de brandweer en/of verzekeringsmaatschappij naar eventuele specifieke vereisten en voorschriften. Schoorsteen De schoorsteen is nodig voor: Het afvoeren van de verbrandingsgassen door natuurlijke trek. De warme lucht in de schoorsteen is lichter dan de buitenlucht en stijgt daarom. Het aanzuigen van lucht, nodig voor de verbranding van de brandstof in het toestel. Een niet goed werkende schoorsteen kan tijdens het openen van de deur rookterugslag geven. Schade ontstaan door rookterugslag is uitgesloten van garantie. Sluit niet meerdere toestellen (bijvoorbeeld ook nog een centraleverwarmingsketel) op dezelfde schoorsteen aan, tenzij lokale of nationale regelgeving hierin voorziet. Zorg in ieder geval bij twee aansluitingen dat het hoogteverschil tussen de aansluitingen minimaal 200 mm bedraagt. Vraag uw installateur om advies over de schoorsteen. Raadpleeg de Europese norm EN13384 voor een juiste berekening van de schoorsteen. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden De schoorsteen moet aan de volgende voorwaarden voldoen: De schoorsteen moet gemaakt zijn van vuurvast materiaal, bij voorkeur keramiek of roestvrij staal. De schoorsteen moet luchtdicht en goed gereinigd zijn en voldoende trek garanderen. Een trek/onderdruk van 15 - 20 Pa tijdens normale belasting is ideaal. De schoorsteen moet - vertrekkend van de uitgang van het toestel - zo verticaal mogelijk lopen. Richtingsveranderingen en horizontale stukken verstoren de afvoer van verbrandingsgassen en veroorzaken mogelijk roetophoping. De binnenmaten mogen niet te groot zijn, om te voorkomen dat de verbrandingsgassen te sterk afkoelen waardoor de trek minder wordt. De schoorsteen moet bij voorkeur dezelfde diameter hebben als de aansluitkraag. Voor de nominale diameter: zie de bijlage "Technische gegevens". Als het rookkanaal goed is geïsoleerd, kan de diameter eventueel wat groter zijn (maximaal tweemaal de sectie van de aansluitkraag). De sectie (oppervlakte) van het rookkanaal moet constant zijn. Verwijdingen en (vooral) vernauwingen verstoren de afvoer van verbrandingsgassen. Bij toepassing van een regenkap/afvoerkap op de schoorsteen: let erop dat de kap niet de uitmonding van de schoorsteen vernauwt en dat de kap niet de afvoer van verbrandingsgassen belemmert. De schoorsteen moet uitmonden in een zone die niet wordt verstoord door omliggende gebouwen, vlakbijstaande bomen of andere hindernissen. Het schoorsteengedeelte buiten de woning moet geïsoleerd zijn. De schoorsteen moet minimaal 4 meter hoog zijn. Als vuistregel geldt: 60 cm boven de nok van het dak. Als de nok van het dak meer dan 3 meter is verwijderd van de schoorsteen: houd de maten aan die in de volgende figuur zijn aangegeven. A = het hoogste punt van het dak binnen een afstand van 3 meter. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Ventilatie van de ruimte Voor een goede verbranding heeft het toestel lucht (zuurstof) nodig. Die lucht wordt via regelbare luchtinlaten aangevoerd vanuit de ruimte waar het toestel is geplaatst. Bij onvoldoende ventilatie vindt onvolledige verbranding plaats, waardoor zich giftige gassen in de ruimte kunnen verspreiden. Een vuistregel is dat de luchttoevoer 5,5 cm²/kW moet zijn. Extra ventilatie is nodig: Als het toestel in een ruimte staat die goed is geïsoleerd. Als er mechanische ventilatie is, bijvoorbeeld een centraal afzuigsysteem of een afzuigkap in een open keuken. U kunt voor extra ventilatie zorgen door een ventilatierooster in de buitenmuur te laten plaatsen. Zorg dat andere luchtverbruikende apparaten (zoals een wasdroger, ander verwarmingstoestel of badkamerventilator) een eigen buitenluchtaanvoer hebben, of zijn uitgeschakeld wanneer u het toestel stookt. Vloer en wanden De vloer waarop het toestel wordt geplaatst, moet voldoende draagvermogen hebben. Voor het gewicht van het toestel: zie de bijlage "Technische gegevens". Bescherm een brandbare vloer door middel van een onbrandbare vloerplaat tegen warmte-uitstraling. Zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". 7 Verwijder brandbaar materiaal zoals linoleum, tapijt, enzovoorts onder de onbrandbare vloerplaat. 4. Primaire luchtbediening Zorg voor voldoende afstand tussen het toestel en brandbare materialen zoals houten wanden en meubels. Deursluiting Ook de aansluitbuis straalt warmte uit. Zorg voor voldoende afstand of afscherming tussen de aansluitbuis en brandbare materialen. De vuistregel voor een enkelwandige buis is een afstand van driemaal de diameter. Als een bekledingsschelp rond de buis is aangebracht, is een afstand van eenmaal de diameter toelaatbaar. Een vloerkleed moet minimaal 80 cm van het vuur verwijderd zijn. Bescherm een brandbare vloer voor de kachel met behulp van een onbrandbare vloerplaat tegen eventueel uitvallende assen. De vloerplaat moet voldoen aan nationale normen. Voor de afmetingen van de onbrandbare vloerplaat: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". Voor verdere eisen in verband met brandveiligheid: zie de bijlage "Afstand tot brandbaar materiaal". Productbeschrijving 1 5. Secundaire luchtbediening (glasspoeling) Het toestel wordt geleverd met de grendel gemonteerd. De deur wordt geopend door de grendel naar buiten te draaien. Omdat de grendel tijdens het gebruik warm wordt, is er een handschoen bijgeleverd die u kunt gebruiken als bescherming voor uw hand. Installatie Algemene voorbereiding Controleer het toestel onmiddellijk bij ontvangst op (transport)schade en eventuele andere gebreken. Het toestel is aan de onderkant met schroeven op de pallet gemonteerd. Als u (transport)schade of gebreken hebt geconstateerd, neem het toestel dan niet in gebruik en stel de leverancier op de hoogte. Verwijder de demontabele onderdelen (vuurvaste binnenplaten, stookrooster, aslade) uit het toestel voordat u het toestel gaat installeren. Door demontabele onderdelen te verwijderen, kunt u het toestel gemakkelijker verplaatsen en beschadiging voorkomen. Let bij het verwijderen van demontabele onderdelen op hun oorspronkelijke positie, om ze later weer op de juiste plaats te kunnen aanbrengen. 5 2 1 3 2 4 3 09-20021-080 4 1. Aansluitkraag 2. Deur 09-20021-071 3. Grendel 1. Open de deur; zie volgende figuur. 8 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Plaatsen en aansluiten 1. Zet het toestel op de juiste plaats, vlak en waterpas. 2. Sluit het toestel hermetisch aan op de schoorsteen. 3. Plaats alle gedemonteerde onderdelen op de juiste plaats terug in het toestel. Laat het toestel nooit branden zonder de vuurvaste binnenplaten. 09-20021-072 2. Verwijder de vuurvaste binnenplaten; zie volgende figuur. a. Verwijder eerst de vlamplaat. b. Verwijder het rooster en de aslade (1) en (3). Vermiculiet binnenplaten zijn licht van gewicht en bij levering meestal okerkleurig. Zij isoleren de verbrandingskamer zodat de verbranding beter is. 2 Het toestel is nu klaar voor gebruik. Gebruik Eerste gebruik Wanneer u het toestel voor het eerst gebruikt, stook het dan enkele uren flink door. Hierdoor zal de hittebestendige lak uitharden. Hierbij kan wel wat rook en geurhinder ontstaan. Zet eventueel in de ruimte waar het toestel staat de ramen en deuren even open. Brandstof Dit toestel is alleen geschikt voor het stoken van natuurlijk hout; gezaagd en gekloofd en voldoende droog. 6 Gebruik geen andere brandstoffen, want die kunnen leiden tot ernstige schade aan het toestel. 4 5 1 3 De volgende brandstoffen mag u niet gebruiken omdat zij het milieu vervuilen, en omdat zij het toestel en de schoorsteen sterk vervuilen waardoor schoorsteenbrand kan ontstaan: 09-20021-082 Behandeld hout, zoals sloophout, geverfd hout, geïmpregneerd hout, verduurzaamd hout, multiplex en spaanplaat. Kunststof, oud papier en huishoudelijk afval. 1 2 3 4 5 6 Uitneembare binnendelen stookbodem vlamplaat aslade binnenplaat zijkant links binnenplaat zijkant rechts binnenplaat achter Hout Gebruik bij voorkeur hard loofhout zoals eik, beuk, berk en fruitbomenhout. Dit hout brandt langzaam met rustige vlammen. Naaldhout bevat meer hars, brandt sneller en geeft meer vonken. Gebruik gedroogd hout met een vochtpercentage van maximaal 20%. Hiervoor moet het hout minstens 2 jaar zijn gedroogd. Hout met een Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 9 vochtpercentage van 20% levert 4,2 kWh per kg hout. Hout met een vochtpercentage van 15% levert 4,4 kWh per kg hout. Vers gekapt hout heeft een vochtpercentage van 60% en levert slechts 1,6 kWh per kg hout. Zaag het hout op maat en klief het als het nog vers is. Vers hout klieft gemakkelijker en gekloven hout droogt beter. Bewaar het hout onder een afdek waar de wind vrij spel heeft. 4. Sluit de deur van het toestel en zet de primaire luchtinlaat en de secundaire luchtinlaat van het toestel open; zie volgende figuur. 5. Laat het aanmaakvuur flink doorbranden totdat het een gloeiend houtskoolbed is geworden. Hierna kunt u een volgende vulling doen en het toestel gaan regelen; zie de paragraaf "Stoken met hout". Gebruik geen nat hout. Nat hout geeft geen warmte omdat alle energie gaat zitten in het verdampen van vocht. Dit geeft veel rook en roetaanslag op de deur van het toestel en in de schoorsteen. De waterdamp condenseert in het toestel en kan langs naden uit het toestel lekken en zwarte vlekken op de vloer geven. De waterdamp kan ook in de schoorsteen condenseren en creosoot vormen. Creosoot is zeer brandbaar en kan schoorsteenbrand veroorzaken. Aanmaken U kunt controleren of de schoorsteen voldoende trek heeft door boven de vlamplaat een prop krantenpapier aan te steken. Bij een koude schoorsteen is er vaak onvoldoende trek in de schoorsteen en kan er rook in de kamer komen. Door het toestel op de hier beschreven manier aan te maken, voorkomt u dit probleem. 1. Stapel twee lagen middelgrote houtblokken kruislings op elkaar. A B C D E F 2. Stapel bovenop de houtblokken twee à drie lagen aanmaakhoutjes kruislings op elkaar. 3. Leg een aanmaakblokje tussen de aanmaakhoutjes en steek het aanmaakblokje aan volgens de instructies op de verpakking. 09-20021-074 Secundaire luchtschuif A Geheel geopend B Half open C Geheel gesloten Primaire luchtschuif D Geheel geopend E Half geopend F Geheel gesloten Maximale hoeveelheid hout 09-20500-016 10 Om continu te kunnen stoken tegen het nominale vermogen, moet er iedere 45 minuten hout worden bijgevuld. Als u de hoeveelheid hout per keer vermindert, kunt u vaker bijvullen. Elke kachel is ontworpen om te Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden werken met een bepaalde maximale hoeveelheid hout. Als u een grotere hoeveelheid hout gebruikt, wordt de warmte-afgifte groter. Daardoor kan de haard overbelast raken en kunnen er onderdelen worden beschadigd. Compacte stapeling Toegestane maximale hoeveelheid brandstof voor hout met een vochtpercentage van 15%: BRUT heeft een maximale vulling van 1,5 kg hout per 45 minuten. Vul de verbrandingskamer voor maximaal één derde en vul nooit hout boven de openingen voor secundaire lucht. 09-20500-018 Stoken met hout Nadat u de instructies voor het aanmaken hebt gevolgd: 1. Open langzaam de deur van het toestel. 2. Verdeel het houtskoolbed gelijkmatig over de stookvloer. 3. Stapel enkele houtblokken op het houtskoolbed. Losse stapeling Bij een compacte stapeling verbrandt het hout langzamer omdat de zuurstof maar enkele stukken hout kan bereiken. Gebruik een compacte stapeling als u langer wilt stoken. 4. Sluit de deur van het toestel. 5. Sluit de primaire luchtinlaat en laat de secundaire luchtinlaat open staan. Vul het toestel voor maximaal een derde. Regeling verbrandingslucht Het toestel heeft diverse voorzieningen voor de luchtregeling; zie volgende figuur. 2 09-20500-017 Bij een losse stapeling verbrandt het hout vlug omdat de zuurstof elk stuk hout gemakkelijk kan bereiken. Gebruik een losse stapeling als u kort wilt stoken. 3 1 09-20021-081 De primaire lucht regelt de lucht onder het rooster (1). De secundaire lucht regelt de lucht voor het glas (airwash) (2). Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 11 De achterwand heeft onder de vlamplaat permanente luchtopeningen (3) die zorgen voor de naverbranding. achter een gietijzeren binnenplaat. Verwijder daarom regelmatig de overtollige as. Adviezen Stook nooit met open deur. Verwijder de aslade met behulp van de bijgeleverde handschoen en leeg de aslade. Plaats de aslade terug en sluit de deur. Stook het toestel regelmatig flink door. Nevel en mist Als u langdurig op lage stand stookt, kan zich in de schoorsteen een afzetting vormen van teer en creosoot. Teer en creosoot zijn zeer brandbaar. Als de afzetting van deze stoffen te groot wordt, kan bij een plotselinge hoge temperatuur een schoorsteenbrand ontstaan. Door regelmatig flink doorstoken, verdwijnen eventuele afzettingen van teer en creosoot. Daarnaast kan zich bij te laag stoken teer afzetten op de ruit en deur van het toestel. Bij een milde buitentemperatuur is het dus beter om het toestel een paar uur intens te laten branden, dan lange tijd laag te stoken. Nevel en mist belemmeren de afvoer van rookgassen door de schoorsteen. Rook kan neerslaan en stankoverlast geven. Als het niet echt nodig is, kunt u bij nevel en mist beter niet stoken. Regel de luchttoevoer met de luchtschuif. De luchtinlaat belucht niet alleen het vuur maar ook het glas, zodat het glas niet snel vervuilt. Zet de primaire luchtinlaat tijdelijk open als de luchttoevoer via de secundaire luchtinlaat onvoldoende is of als u het vuur wilt aanwakkeren. Regelmatig een kleine hoeveelheid houtblokken bijvullen is beter dan veel houtblokken tegelijk. Doven van het vuur Vul geen brandstof bij en laat de kachel gewoon uitgaan. Als een vuur wordt getemperd door de luchttoevoer te verminderen, komen schadelijke stoffen vrij. Laat daarom het vuur vanzelf uitbranden. Houd toezicht op het vuur totdat het goed is gedoofd. Als het vuur volledig is gedoofd kunnen alle luchtschuiven worden gesloten. Ontassen Na het stoken van hout blijft een relatief kleine hoeveelheid as over. Dit asbed is een goede isolator voor de stookbodem en geeft een betere verbranding. Laat daarom gerust een dun laagje as op de stookbodem liggen. De luchttoevoer door de stookbodem mag echter niet worden belemmerd en er mag zich geen as ophopen 12 Eventuele problemen Raadpleeg de bijlage "Diagnoseschema" om eventuele problemen bij het gebruik van het toestel op te lossen. Onderhoud Volg de onderhoudsinstructies in dit hoofdstuk om het toestel in goede staat te houden. Schoorsteen In veel landen bent u wettelijk verplicht de schoorsteen te laten controleren en onderhouden. Aan het begin van het stookseizoen: laat de schoorsteen vegen door een erkend schoorsteenveger. Tijdens het stookseizoen en nadat de schoorsteen lange tijd niet is gebruikt: laat de schoorsteen controleren op roet. Na afloop van het stookseizoen: sluit de schoorsteen af met een prop krantenpapier. Schoonmaken en ander regelmatig onderhoud Maak het toestel niet schoon wanneer het nog warm is. Maak de buitenkant van het toestel schoon met een droge niet pluizende doek. Na afloop van het stookseizoen kunt u de binnenkant van het toestel goed schoonmaken: Verwijder eventueel eerst de vuurvaste binnenplaten. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden instructies voor het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten. Gebruik geen schurende of bijtende producten om het glas schoon te maken. Maak eventueel de luchtaanvoerkanalen schoon. Gebruik schoonmaakhandschoenen om uw handen te beschermen. Verwijder de vlamplaat boven in het toestel en maak deze schoon. Vuurvaste binnenplaten controleren De vuurvaste binnenplaten zijn verbruiksonderdelen die aan slijtage onderhevig zijn. Vermiculiet binnenplaten zijn kwetsbaar. Stoot niet met houtblokken tegen de binnenplaten. Controleer de binnenplaten regelmatig en vervang ze indien nodig. Zie het hoofdstuk "Installatie" voor instructies voor het verwijderen en aanbrengen van binnenplaten. De isolerende vermiculiet of chamotte binnenplaten kunnen haarscheuren gaan vertonen, maar dat heeft geen nadelig effect op hun werking. Gietijzeren binnenplaten gaan lang mee als u regelmatig as verwijdert die zich mogelijk erachter ophoopt. Als opgehoopte as achter een gietijzeren plaat niet wordt verwijderd, kan de plaat de warmte niet meer afgeven aan de omgeving en kan de plaat vervormen of scheuren. Laat het toestel nooit branden zonder de vuurvaste binnenplaten. Glas schoonmaken Goed schoongemaakt glas neemt minder snel vuil op. Ga als volgt te werk: 1. Verwijder stof en loszittend roet met een droge doek. 2. Maak het glas schoon met kachelruitenreiniger: a. Breng kachelruitenreiniger aan op een keukenspons, wrijf het gehele glasoppervlak in en laat even inwerken. b. Verwijder het vuil met een vochtige doek of keukenpapier. 3. Maak het glas nogmaals schoon met een gewoon glasreinigingsproduct. Als het glas van het toestel is gebroken of gebarsten, moet dit glas worden vervangen voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt. Voorkom dat kachelruitreiniger tussen het glas en de gietijzeren deur loopt. Smeren Hoewel gietijzer enigszins zelfsmerend is, moet u bewegende delen toch regelmatig smeren. Smeer de bewegende delen (zoals geleidersystemen, scharnierpennen, grendels en luchtschuiven) met hittevast vet dat verkrijgbaar is bij de vakhandel. Afdichting controleren Controleer of het afdichtingskoord van de deur nog goed afsluit. Afdichtkoord verslijt en moet tijdig worden vervangen. Controleer het toestel op luchtlekken. Kit eventuele kieren dicht met kachelkit. Laat de kit goed uitharden voordat u het toestel aanmaakt, anders blaast het vocht in de kit op en ontstaat opnieuw een lek. Glas vervangen Als het glas van het toestel is gebroken of gebarsten, moet dit glas worden vervangen voordat u het toestel opnieuw in gebruik neemt. Ga als volgt te werk: 1. Schroef de glasbevestigingen los en verwijder het glas. 2. Controleer de glasafdichting en breng indien nodig een nieuw afdichtkoord aan. 3. Plaats het nieuwe glas in de sponning en schroef de glasbevestigingen vast. 4. Wrijf het glas schoon met een droge doek of keukenpapier. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 13 Wisselstukken BRUT 2 6 4 5 1 3 09-20021-082 Pos. Artikelnr. 01 03.66555.000 02 03.76189.000 03 03.05216.000 04 03.77566.000 Omschrijving stookbodem vlamplaat aslade binnenplaat zijkant links 05 03.77567.000 binnenplaat zijkant rechts 06 03.77565.000 binnenplaat achter 14 Aantal 1 1 1 1 1 1 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Bijlage 1: Technische gegevens Model BRUT Nominaal vermogen 6,5 kW Schoorsteenaansluiting (diameter) 150 mm Gewicht 105 kg Aanbevolen brandstof Hout Kenmerk brandstof, max. lengte 35 cm Massadebiet van rookgassen 7,1 g/s Rookgastemperatuur gemeten in de meetsectie 293 °C Temperatuur gemeten aan de uitgang van het toestel 327 °C Minimum trek 12 Pa CO-emissie (13%O2) 0,04 % NOx-emissie (13% O2) 92 mg/Nm³ CnHm-emissie (13%O2) 57 mg/Nm³ Stofemissie 18 mg/Nm³ Stofemissie volgens NS3058-NS3059 - Rendement 78 % Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 15 Bijlage 2: Afmetingen BRUT 395 145 460 120 805 825 150 09-20021-077 16 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Bijlage 3: Afstand tot brandbaar materiaal BRUT 1 2 09-20021-079 1 Brandbaar materiaal 2 Onbrandbaar materiaal 100 mm Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 17 BRUT - Afmetingen onbrandbare vloerplaat B A B 09-20021-030 Minimale afmetingen onbrandbare vloerplaat A (mm) B (mm) Din 18891 500 300 Duitsland 500 300 Finland 400 100 Noorwegen 300 20 18 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Bijlage 4: Diagnoseschema Probleem Hout wil niet doorbranden Geeft onvoldoende warmte Rookterugslag tijdens het bijvullen Toestel brandt te hevig, niet goed regelbaar Aanslag op het glas mogelijke oorzaak mogelijke oplossing Onvoldoende trek Een koude schoorsteen creëert vaak onvoldoende trek. Volg de instructies voor het aanmaken in het hoofdstuk "Gebruik"; open een raam. Hout te vochtig Gebruik hout met maximaal 20% vocht. Afmetingen hout te groot Gebruik kleine stukjes aanmaakhout. Gebruik gekloven houtblokken met een omtrek van maximaal 30 cm. Stapeling hout niet correct Stapel het hout zodanig dat er voldoende lucht tussen de houtblokken kan stromen (losse stapeling, zie "Stoken met hout"). Werking van de schoorsteen onvoldoende Controleer of de schoorsteen aan de voorwaarden voldoet: minimaal 4 meter hoog, juiste diameter, goed geïsoleerd, gladde binnenzijde, niet te veel bochten, geen obstructies in de schoorsteen (vogelnest, te veel roetafzetting), hermetisch dicht (geen kieren). Uitmonding van de schoorsteen niet correct Voldoende hoog boven het dakvlak, geen obstructies in de nabijheid. Instelling van de luchtinlaten niet correct Open de luchtinlaten volledig. Aansluiting van het toestel met de schoorAansluiting moet hermetisch dicht zijn. steen niet correct Onderdruk in de ruimte waar het toestel is geplaatst Zet afzuigsystemen uit. Onvoldoende toevoer van verse lucht Zorg voor voldoende luchttoevoer, maak desnoods gebruik van de buitenluchtaansluiting. Ongunstige weersomstandigheden? Inversie (omgekeerde luchtstroom in de schoorsteen door hoge buitentemperatuur), extreme windsnelheden Bij inversie is gebruik van het toestel af te raden. Plaats desnoods een trekkende kap op de schoorsteen. Tocht in de woonkamer Voorkom tocht in de woonkamer; plaats het toestel niet in de nabijheid van een deur of verwarmingsluchtkanalen. Vlammen raken het glas Zorg dat het hout niet te dicht tegen het glas ligt. Schuif de primaire luchtinlaat verder dicht. Toestel lekt lucht Controleer de afdichtingen van de deur en de naden van het toestel. Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 19 Index G Geschikte brandstof A Gewicht Aanmaakhout 19 Aanmaakvuur 10 Aansluiten afmetingen 16 Aansteken 10 Afdichtingskoord van deur 13 Afmetingen 16 As verwijderen 12 B Beluchting van het vuur 12 Bijvullen van brandstof rookterugslag 12 19 Binnenplaten vermiculite 9 Binnenplaten, vuurvaste verwijderen 9 Brandbaar materiaal afstand tot 17 Brandstof benodigde hoeveelheid bijvullen geschikte hout ongeschikte Brandveiligheid afstand tot brandbaar materiaal meubels vloer wanden Buitenluchtaanvoer aansluiting op 12 11-12 9 9 9 17 7 7 7 9 C Creosoot D Deur afdichtingskoord openen 8 9 9 Glas aanslag beschadigd gebarsten schoonmaken vervangen 19 13 13 13 13 H Hout bewaren drogen geschikte soort nat wil niet doorbranden 9 9 9 9 9 19 Houtblokken stapelen 11 K Kachelruitenreiniger 13 Kap op de schoorsteen 7 Kieren in toestel 13 L Lak 9 Luchtinlaten 10 Luchtlek 13 Luchtregeling 11 Luchttoevoer regelen 12 M Mist, niet stoken 12 Muren brandveiligheid 7 N Naaldhout 9 Nat hout 9 Nevel, niet stoken 13 8 Draagvermogen van vloer 7 Drogen van hout 9 20 15 Gietijzeren binnenplaten waarschuwing 12 Demontabele onderdelen 9 12 Nominaal vermogen 12, 15 O Onderdelen, demontabele 8 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden Onderhoud afdichting glas schoonmaken schoorsteen smeren toestel schoonmaken vuurvaste binnenplaten Ongeschikte brandstof 13 13 12 13 12 13 9 Ontassen 12 Openen deur 8 Opslag van hout 9 Stoken brandstof bijvullen onvoldoende warmte toestel brandt te hevig toestel niet goed regelbaar T Teer 12 Temperatuur 15 Trek 15 U Uitgaan van vuur P 11 11-12 12, 19 19 19 12 V Plaatsen afmetingen 16 Vegen van schoorsteen Primaire luchtinlaat 10 Ventilatie vuistregel 7 7 Ventilatierooster 7 Problemen oplossen 12, 19 R Rendement Verbrandingsluchtregeling 5, 15 Rook bij eerste gebruik 9 Rookgas massedebiet temperatuur 15 5, 15 Rookterugslag 6, 19 Ruiten aanslag schoonmaken 19 13 S Schade 8 Schoonmaken glas toestel 13 12 Schoorsteen aansluitdiameter aansluiting op hoogte onderhoud voorwaarden 15 9 7 12 7 Schoorsteenbrand voorkomen 12 Schoorsteenkap 12 7 Secundaire luchtinlaat 10 Smeren 13 Stof-emissie 15 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden 11 Vermiculite vuurvast 9 Vermiculite binnenplaten 9 Vervangen glas 13 Verwijderen as vuurvaste binnenplaten 12 9 Vet voor smering 13 Vloeren brandveiligheid draagvermogen 7 7 Vloerkleed 7 Vulhoogte van toestel 11 Vuur aanmaken doven 10 12 Vuurvaste binnenplaten onderhoud verwijderen waarschuwing 13 9 9 W Waarschuwing brandbare materialen deur belasten gietijzeren binnenplaten glas gebroken of gebarsten 6 6 9 6, 13 21 heet oppervlak kachelruitreiniger schoorsteenbrand ventilatie verzekeringsvoorwaarden voorschriften vuurvaste binnenplaten Wanden brandveiligheid Warmte, onvoldoende Weersomstandigheden, niet stoken 22 6 13 6, 9, 12 6-7 6 6 9 7 12, 19 12 Wijzigingen op grond van technische verbeteringen voorbehouden

Dovre Brut de handleiding

Deze handleiding is ook geschikt voor

Documenttranscriptie

Dovre Brut de handleiding

in andere talen

Gerelateerde artikelen

Andere documenten