Documenttranscriptie

OBJ_BUCH-544-002.book Page 51 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM Nederlands | 51 Veiligheidsvoorschriften nl Algemene veiligheidswaarschuwingen voor elektrische gereedschappen WAARSCHUWING Lees alle veiligheidswaarschuwingen en alle voorschriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet worden opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of ernstig letsel tot gevolg hebben. Bewaar alle waarschuwingen en voorschriften voor toekomstig gebruik. Het in de waarschuwingen gebruikte begrip „elektrisch gereedschap” heeft betrekking op elektrische gereedschappen voor gebruik op het stroomnet (met netsnoer) en op elektrische gereedschappen voor gebruik met een accu (zonder netsnoer). 1) Veiligheid van de werkomgeving a) Houd uw werkomgeving schoon en goed verlicht. Een rommelige of onverlichte werkomgeving kan tot ongevallen leiden. b) Werk met het elektrische gereedschap niet in een omgeving met explosiegevaar waarin zich brandbare vloeistoffen, brandbare gassen of brandbaar stof bevinden. Elektrische gereedschappen veroorzaken vonken die het stof of de dampen tot ontsteking kunnen brengen. c) Houd kinderen en andere personen tijdens het gebruik van het elektrische gereedschap uit de buurt. Wanneer u wordt afgeleid, kunt u de controle over het gereedschap verliezen. 2) Elektrische veiligheid a) De aansluitstekker van het elektrische gereedschap moet in het stopcontact passen. De stekker mag in geen geval worden veranderd. Gebruik geen adapterstekkers in combinatie met geaarde elektrische gereedschappen. Onveranderde stekkers en passende stopcontacten beperken het risico van een elektrische schok. Bosch Power Tools b) Voorkom aanraking van het lichaam met geaarde oppervlakken, bijvoorbeeld van buizen, verwarmingen, fornuizen en koelkasten. Er bestaat een verhoogd risico door een elektrische schok wanneer uw lichaam geaard is. c) Houd het gereedschap uit de buurt van regen en vocht. Het binnendringen van water in het elektrische gereedschap vergroot het risico van een elektrische schok. d) Gebruik de kabel niet voor een verkeerd doel, om het elektrische gereedschap te dragen of op te hangen of om de stekker uit het stopcontact te trekken. Houd de kabel uit de buurt van hitte, olie, scherpe randen en bewegende gereedschapdelen. Beschadigde of in de war geraakte kabels vergroten het risico van een elektrische schok. e) Wanneer u buitenshuis met elektrisch gereedschap werkt, dient u alleen verlengkabels te gebruiken die voor gebruik buitenshuis zijn goedgekeurd. Het gebruik van een voor gebruik buitenshuis geschikte verlengkabel beperkt het risico van een elektrische schok. f) Als het gebruik van het elektrische gereedschap in een vochtige omgeving onvermijdelijk is, dient u een aardlekschakelaar te gebruiken. Het gebruik van een aardlekschakelaar vermindert het risico van een elektrische schok. 3) Veiligheid van personen a) Wees alert, let goed op wat u doet en ga met verstand te werk bij het gebruik van het elektrische gereedschap. Gebruik geen elektrisch gereedschap wanneer u moe bent of onder invloed staat van drugs, alcohol of medicijnen. Een moment van onoplettendheid bij het gebruik van het elektrische gereedschap kan tot ernstige verwondingen leiden. 1 609 929 Y31 | (8.2.11)  OBJ_BUCH-544-002.book Page 52 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM 52 | Nederlands b) Draag persoonlijke beschermende uitrusting. Draag altijd een veiligheidsbril. Het dragen van persoonlijke beschermende uitrusting zoals een stofmasker, slipvaste werkschoenen, een veiligheidshelm of gehoorbescherming, afhankelijk van de aard en het gebruik van het elektrische gereedschap, vermindert het risico van verwondingen. c) Voorkom per ongeluk inschakelen. Controleer dat het elektrische gereedschap uitgeschakeld is voordat u de stekker in het stopcontact steekt of de accu aansluit en voordat u het gereedschap oppakt of draagt. Wanneer u bij het dragen van het elektrische gereedschap uw vinger aan de schakelaar hebt of wanneer u het gereedschap ingeschakeld op de stroomvoorziening aansluit, kan dit tot ongevallen leiden. d) Verwijder instelgereedschappen of schroefsleutels voordat u het elektrische gereedschap inschakelt. Een instelgereedschap of sleutel in een draaiend deel van het gereedschap kan tot verwondingen leiden. e) Voorkom een onevenwichtige lichaamshouding. Zorg ervoor dat u stevig staat en steeds in evenwicht blijft. Daardoor kunt u het elektrische gereedschap in onverwachte situaties beter onder controle houden. f) Draag geschikte kleding. Draag geen loshangende kleding of sieraden. Houd haren, kleding en handschoenen uit de buurt van bewegende delen. Loshangende kleding, lange haren en sieraden kunnen door bewegende delen worden meegenomen. g) Wanneer stofafzuigings- of stofopvangvoorzieningen kunnen worden gemonteerd, dient u zich ervan te verzekeren dat deze zijn aangesloten en juist worden gebruikt. Het gebruik van een stofafzuiging beperkt het gevaar door stof. 1 609 929 Y31 | (8.2.11) 4) Zorgvuldige omgang met en zorgvuldig gebruik van elektrische gereedschappen a) Overbelast het gereedschap niet. Gebruik voor uw werkzaamheden het daarvoor bestemde elektrische gereedschap. Met het passende elektrische gereedschap werkt u beter en veiliger binnen het aangegeven capaciteitsbereik. b) Gebruik geen elektrisch gereedschap waarvan de schakelaar defect is. Elektrisch gereedschap dat niet meer kan worden in- of uitgeschakeld, is gevaarlijk en moet worden gerepareerd. c) Trek de stekker uit het stopcontact of neem de accu uit het elektrische gereedschap voordat u het gereedschap instelt, toebehoren wisselt of het gereedschap weglegt. Deze voorzorgsmaatregel voorkomt onbedoeld starten van het elektrische gereedschap. d) Bewaar niet-gebruikte elektrische gereedschappen buiten bereik van kinderen. Laat het gereedschap niet gebruiken door personen die er niet mee vertrouwd zijn en deze aanwijzingen niet hebben gelezen. Elektrische gereedschappen zijn gevaarlijk wanneer deze door onervaren personen worden gebruikt. e) Verzorg het elektrische gereedschap zorgvuldig. Controleer of bewegende delen van het gereedschap correct functioneren en niet vastklemmen en of onderdelen zodanig gebroken of beschadigd zijn dat de werking van het elektrische gereedschap nadelig wordt beïnvloed. Laat deze beschadigde onderdelen voor het gebruik repareren. Veel ongevallen hebben hun oorzaak in slecht onderhouden elektrische gereedschappen. f) Houd snijdende inzetgereedschappen scherp en schoon. Zorgvuldig onderhouden snijdende inzetgereedschappen met scherpe snijkanten klemmen minder snel vast en zijn gemakkelijker te geleiden. Bosch Power Tools  OBJ_BUCH-544-002.book Page 53 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM Nederlands | 53 g) Gebruik elektrisch gereedschap, toebehoren, inzetgereedschappen en dergelijke volgens deze aanwijzingen. Let daarbij op de arbeidsomstandigheden en de uit te voeren werkzaamheden. Het gebruik van elektrische gereedschappen voor andere dan de voorziene toepassingen kan tot gevaarlijke situaties leiden. 5) Service a) Laat het elektrische gereedschap alleen repareren door gekwalificeerd en vakkundig personeel en alleen met originele vervangingsonderdelen. Daarmee wordt gewaarborgd dat de veiligheid van het gereedschap in stand blijft. Veiligheidsvoorschriften voor schroevendraaiers f Houd het gereedschap aan de geïsoleerde greepvlakken vast als u werkzaamheden uitvoert waarbij de schroef verborgen stroomleidingen of de eigen stroomkabel kan raken. Contact van de schroef met een onder spanning staande leiding kan ook metalen delen van het gereedschap onder spanning zetten en tot een elektrische schok leiden. f Houd het elektrische gereedschap goed vast. Bij het vast- of losdraaien van schroeven kunnen gedurende korte tijd grote reactiemomenten optreden. f Zet het werkstuk vast. Een met spanvoorzieningen of een bankschroef vastgehouden werkstuk wordt beter vastgehouden dan u met uw hand kunt doen. f Wacht tot het elektrische gereedschap tot stilstand is gekomen voordat u het neerlegt. Het inzetgereedschap kan vasthaken en dit kan tot het verlies van de controle over het elektrische gereedschap leiden. Bosch Power Tools Product- en vermogensbeschrijving Lees alle veiligheidswaarschuwingen en alle voorschriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet worden opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of ernstig letsel tot gevolg hebben. Vouw de uitvouwbare pagina met de afbeelding van het gereedschap open en laat deze pagina opengevouwen terwijl u de gebruiksaanwijzing leest. Gebruik volgens bestemming Het elektrische gereedschap is bestemd voor het indraaien en losdraaien van schroeven en voor het vastdraaien en losdraaien van moeren met de aangegeven afmetingen. Afgebeelde componenten De componenten zijn genummerd zoals op de afbeelding van het elektrische gereedschap op de pagina met afbeeldingen. 1 Inzetgereedschap* 2 Gereedschapopname 3 Ophangbeugel 4 Handgreep (geïsoleerd greepvlak) 5 Aan/uit-schakelaar 6 Stelwiel vooraf instelbaar toerental 7 Draairichtingschakelaar * Niet elk afgebeeld en beschreven toebehoren wordt standaard meegeleverd. Het volledige toebehoren vindt u in ons toebehorenprogramma. 1 609 929 Y31 | (8.2.11)  OBJ_BUCH-544-002.book Page 54 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM 54 | Nederlands Technische gegevens Slagmoeraanzetter GDS 18 E Professional 3 601 D44 0.. Zaaknummer Opgenomen vermogen W 500 W 270 Onbelast toerental min-1 800–1900 Belast toerental min-1 500–1300 Nm 70–250/ 50–160 Afgegeven vermogen Max. draaimoment harde/flexibele schroefverbinding volgens ISO 5393 Rechts- en linksdraaien z M6–M18 Schroef-Ø Gereedschapopname Gewicht volgens EPTA-Procedure 01/2003 „½" kg Isolatieklasse 3,2 / II De gegevens gelden voor nominale spanningen [U] 230 V. Bij afwijkende spanningen en bij per land verschillende uitvoeringen kunnen deze gegevens afwijken. Let op het zaaknummer op het typeplaatje van het elektrische gereedschap. De handelsbenamingen van sommige elektrische gereedschappen kunnen afwijken. Informatie over geluid en trillingen Meetwaarden voor geluid bepaald volgens EN 60745. Het A-gewogen geluidsniveau van het gereedschap bedraagt kenmerkend: geluidsdrukniveau 95 dB(A); geluidsvermogenniveau 108 dB(A). Onzekerheid K=3 dB. Draag een gehoorbescherming. Totale trillingswaarden (vectorsom van drie richtingen) bepaald volgens EN 60745: Vastdraaien van schroeven en moeren van de maximaal toegestane maat: Trillingsemissiewaarde ah =4 m/s2, onzekerheid K=0,5 m/s2. Het in deze gebruiksaanwijzing vermelde trillingsniveau is gemeten met een volgens EN 60745 genormeerde meetmethode en kan worden gebruikt om elektrische gereedschappen met elkaar te vergelijken. Het is ook geschikt voor een voorlopige inschatting van de trillingsbelasting. Het aangegeven trillingsniveau representeert de voornaamste toepassingen van het elektrische gereedschap. Als echter het elektrische gereedschap wordt gebruikt voor andere toepassingen, met afwijkende inzetgereedschappen of onvoldoende onderhoud, kan het trillingsniveau afwijken. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verhogen. Voor een nauwkeurige schatting van de trillingsbelasting moet ook rekening worden gehouden met de tijd waarin het gereedschap uitgeschakeld is, of waarin het gereedschap wel loopt, maar niet werkelijk wordt gebruikt. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verminderen. Leg aanvullende veiligheidsmaatregelen ter bescherming van de bediener tegen het effect van trillingen vast, zoals: Onderhoud van elektrische gereedschappen en inzetgereedschappen, warm houden van de handen, organisatie van het arbeidsproces. Conformiteitsverklaring Wij verklaren als alleen verantwoordelijke dat het onder „Technische gegevens” beschreven product voldoet aan de volgende normen en normatieve documenten: EN 60745 volgens de bepalingen van de richtlijnen 2004/108/EG en 2006/42/EG. Technisch dossier bij: Robert Bosch GmbH, PT/ESC, D-70745 Leinfelden-Echterdingen Dr. Egbert Schneider Senior Vice President Engineering Dr. Eckerhard Strötgen Head of Product Certification Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen Leinfelden, 11.02.2011 1 609 929 Y31 | (8.2.11) Bosch Power Tools  OBJ_BUCH-544-002.book Page 55 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM Nederlands | 55 Montage Inzetgereedschap wisselen f Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact. f Let er bij het aanbrengen van een inzetgereedschap op dat het inzetgereedschap stevig op de gereedschapopname vastzit. Als het inzetgereedschap niet stevig met de gereedschapopname is verbonden, kan het losraken en niet meer onder controle worden gehouden. – Duw het inzetgereedschap 1 op het vierkant van de gereedschapopname 2. Gebruik Werking De gereedschapopname 2 met het inzetgereedschap wordt door een elektromotor via een transmissie en slagmechanisme aangedreven. De bewerking bestaat uit twee fasen: schroeven en vastdraaien (slagmechanisme in actie). Het slagmechanisme wordt actief zodra de schroefverbinding vast komt te zitten en de motor daardoor wordt belast. Het slagmechanisme zet daarmee de kracht van de motor om in gelijkmatige draaislagen. Bij het losdraaien van bouten of moeren verloopt dit proces omgekeerd. Overbelasting van de motor is niet mogelijk, omdat het slagmechanisme bij het bereiken van de nominale belasting wordt losgekoppeld. Ingebruikneming f Let op de netspanning! De spanning van de stroombron moet overeenkomen met de gegevens op het typeplaatje van het elektrische gereedschap. Met 230 V aangeduide elektrische gereedschappen kunnen ook met 220 V worden gebruikt. Draairichting instellen (zie afbeelding A) Met de draairichtingomschakelaar 7 kunt u de draairichting van het elektrische gereedschap veranderen. Als de aan/uit-schakelaar 5 is ingedrukt, is dit echter niet mogelijk. – Rechtsdraaien: Duw de draairichtingomschakelaar 7 naar rechts tot deze niet meer verder kan. – Linksdraaien: Duw de draairichtingomschakelaar 7 naar links tot deze niet meer verder kan. In- en uitschakelen – Als u het gereedschap wilt inschakelen drukt u de aan/uit-schakelaar 5 in en houdt u deze ingedrukt. – Als u het gereedschap wilt uitschakelen laat u de aan/uit-schakelaar 5 los. Toerental instellen U kunt het toerental van het ingeschakelde elektrische gereedschap traploos regelen naarmate u de aan/uit-schakelaar 5 indrukt. Lichte druk op de aan/uit-schakelaar 5 heeft een lager toerental tot gevolg. Met toenemende druk wordt het toerental hoger. Toerental vooraf instellen Met het stelwiel voor het vooraf instellen van het toerental 6 kunt u het benodigde toerental vooraf instellen, ook terwijl de machine loopt. Bosch Power Tools 1 609 929 Y31 | (8.2.11)  OBJ_BUCH-544-002.book Page 56 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM 56 | Nederlands Tips voor de werkzaamheden f Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact. f Plaats het elektrische gereedschap alleen uitgeschakeld op de moer of schroef. Draaiende inzetgereedschappen kunnen uitglijden. Het draaimoment is afhankelijk van de slagduur. Het maximaal bereikte draaimoment resulteert uit de som van alle door slagen veroorzaakte afzonderlijke draaimomenten. Het maximale draaimoment wordt na een slagduur van 3–5 seconden bereikt. Na deze tijd wordt het aandraaimoment nog slechts minimaal verhoogd. Het machinehuis wordt echter voelbaar warm. Opmerking: De gevolgen van bovenmatige verwarming zijn grote slijtage aan alle delen van het slagmechanisme en een grote behoefte aan smeermiddelen. De slagduur moet voor elk benodigd aandraaimoment worden bepaald. Het feitelijk bereikte aandraaimoment moet altijd met een draaimomentsleutel worden gecontroleerd. Daaruit resulteren de volgende toepassingsgevallen: – Harde bevestiging is gegeven bij schroefverbindingen van metaal op metaal bij gebruik van onderlegringen. Na een relatief korte slagtijd is het maximale draaimoment bereikt (steil verloop van de karakteristiek). Een onnodig lange slagtijd schaadt de machine slechts. – Verende bevestiging is gegeven bij schroefverbindingen van metaal op metaal, echter bij gebruik van veerringen, schotelveren, steunbouten, bouten of moeren met conische bevestiging en bij gebruik van verlengingen. – Zachte bevestiging is gegeven bij schroefverbindingen van bijvoorbeeld metaal op hout of bij gebruik van lood- of fiberringen als ondergrond. Bij verende of zachte bevestiging is het maximale aandraaimoment geringer dan bij harde bevestiging. Bovendien is een duidelijk langere slagtijd nodig. Schroefverbindingen met harde, verende of zachte bevestiging Als bij wijze van proef de in een reeks van slagen bereikte draaimomenten worden gemeten en naar een diagram worden overgebracht, wordt de curve van een draaimomentverloop verkregen. De hoogte van de curve duidt het maximaal te bereiken draaimoment aan. De steilheid geeft aan in welke tijd dit wordt bereikt. Het draaimomentverloop hangt van de volgende factoren af: – Sterkte van de schroeven en moeren – Soort ondergrond (ring, schotelveer, dichting) – Sterkte van het te schroeven materiaal – Smeeromstandigheden van de schroefverbinding 1 609 929 Y31 | (8.2.11) Bosch Power Tools  OBJ_BUCH-544-002.book Page 57 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM Nederlands | 57 Richtwaarden voor maximale schroefaandraaimomenten Opgave in Nm, berekend uit de spanningdiameter; benutting van de strekgrens 90 % (bij wrijvingsgetal μtot = 0,12). Ter controle moet het aandraaimoment altijd met een draaimomentsleutel worden gecontroleerd. Sterkteklassen volgens DIN 267 Standaardschroeven en -bouten 3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 M6 2.71 3.61 M8 6.57 8.7 4.52 4.8 11 11.6 M10 13 17.5 22 M12 M14 22.6 30 36 48 M16 55 73 M18 75 101 M20 107 143 178 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9 5.42 6.02 7.22 8.13 9.7 13.6 16.2 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39 23 26 29 35 39 47 65 78 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135 60 65 72 79 95 107 130 180 215 92 98 110 122 147 165 196 275 330 126 135 151 168 202 227 270 380 450 190 214 238 286 320 385 540 635 Tips Torsiestaven hebben een schacht met een nauwkeurig gekalibreerde, gereduceerde diameter. Ze werken daardoor draaimomentbeperkend. Een torsiestaaf wordt tussen slagmoeraanzetter en bit gezet. Als vuistregel voor de toepassing geldt: Kerndiameter van de schroef = werkzame diameter van de torsiestaaf. De slagduur moet worden vastgesteld door proefondervindelijk schroeven. Het stelwiel 6 moet daarbij op max. staan. Om het elektrische gereedschap te kunnen ophangen, is aan het zwaartepunt een ophangbeugel 3 aangebracht. Bij temperaturen onder het vriespunt dient u het elektrische gereedschap eerst ca. 3 minuten onbelast te laten lopen om de smering in het gereedschap te verbeteren. Bosch Power Tools Zeer vaste schroeven en bouten Onderhoud en service Onderhoud en reiniging f Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact. f Houd het elektrische gereedschap en de ventilatieopeningen altijd schoon om goed en veilig te werken. Mocht het elektrische gereedschap ondanks zorgvuldige fabricage- en testmethoden toch defect raken, dient de reparatie te worden uitgevoerd door een erkende klantenservice voor Bosch elektrische gereedschappen. Vermeld bij vragen en bestellingen van vervangingsonderdelen altijd het uit tien cijfers bestaande zaaknummer volgens het typeplaatje van het elektrische gereedschap. 1 609 929 Y31 | (8.2.11)  OBJ_BUCH-544-002.book Page 58 Tuesday, February 8, 2011 1:09 PM 58 | Nederlands Klantenservice en advies Onze klantenservice beantwoordt uw vragen over reparatie en onderhoud van uw product en over vervangingsonderdelen. Explosietekeningen en informatie over vervangingsonderdelen vindt u ook op: www.bosch-pt.com De medewerkers van onze klantenservice adviseren u graag bij vragen over de aankoop, het gebruik en de instelling van producten en toebehoren. Nederland Tel.: +31 (076) 579 54 54 Fax: +31 (076) 579 54 94 E-mail: [email protected] België en Luxemburg Tel.: +32 (070) 22 55 65 Fax: +32 (070) 22 55 75 E-mail: [email protected] Afvalverwijdering Elektrische gereedschappen, toebehoren en verpakkingen moeten op een voor het milieu verantwoorde wijze worden hergebruikt. Gooi elektrische gereedschappen niet bij het huisvuil. Alleen voor landen van de EU: Volgens de Europese richtlijn 2002/96/EG over elektrische en elektronische oude apparaten en de omzetting van de richtlijn in nationaal recht moeten niet meer bruikbare elektrische gereedschappen apart worden ingezameld en op een voor het milieu verantwoorde wijze worden hergebruikt. Wijzigingen voorbehouden. 1 609 929 Y31 | (8.2.11) Bosch Power Tools