Documenttranscriptie

OBJ_BUCH-419-009.book Page 33 Monday, December 9, 2013 2:43 PM Nederlands | 33  Una protezione antipolvere danneggiata deve essere sostituita immediatamente. Si consiglia di affidare l’operazione ad un Centro di Assistenza Clienti. Qualora si rendesse necessaria una sostituzione del cavo di collegamento, la stessa deve essere effettuata dalla Bosch oppure da un centro di assistenza clienti autorizzato per elettroutensili Bosch per evitare pericoli per la sicurezza. Spia di servizio 8 Quando le spazzole di carbone sono usurate, l’elettroutensile si spegne automaticamente. Questa situazione viene segnalata ca. 8 ore prima quando la spia di servizio 8 si accende oppure la spia luminosa tremola. Per le operazioni di manutenzione l’elettroutensile deve essere spedito al Centro di Assistenza Clienti. Per l’indirizzo, vedere paragrafo «Assistenza clienti e consulenza impieghi». Spia stand-by 9 Con la spina di rete inserita e tensione di rete presente, la spia stand-by 9 deve essere illuminata. Se non fosse possibile accendere l’elettroutensile con spia stand-by 9 illuminata, lo stesso dovrà essere inviato al servizio di assistenza, per gli indirizzi vedi paragrafo «Assistenza clienti e consulenza impieghi», pagina 33. Assistenza clienti e consulenza impieghi In caso di richieste o di ordinazione di pezzi di ricambio, comunicare sempre il codice prodotto a 10 cifre riportato sulla targhetta di fabbricazione dell’elettroutensile! Il servizio di assistenza risponde alle Vostre domande relative alla riparazione ed alla manutenzione del Vostro prodotto nonché concernenti le parti di ricambio. Disegni in vista esplosa ed informazioni relative alle parti di ricambio sono consultabili anche sul sito: www.bosch-pt.com Il team Bosch che si occupa della consulenza impieghi vi aiuterà in caso di domande relative ai nostri prodotti ed ai loro accessori. Italia Officina Elettroutensili Robert Bosch S.p.A. Corso Europa, ang. Via Trieste 20 20020 LAINATE (MI) Tel.: (02) 3696 2663 Fax: (02) 3696 2662 Fax: (02) 3696 8677 E-Mail: [email protected] Svizzera Tel.: (044) 8471513 Fax: (044) 8471553 E-Mail: [email protected] Smaltimento Avviare ad un riciclaggio rispettoso dell’ambiente gli imballaggi, gli elettroutensili e gli accessori dismessi. Non gettare elettroutensili dismessi tra i rifiuti domestici! Bosch Power Tools Solo per i Paesi della CE: Conformemente alla norma della direttiva 2012/19/UE sui rifiuti di apparecchiature elettriche ed elettroniche (RAEE) ed all’attuazione del recepimento nel diritto nazionale, gli elettroutensili diventati inservibili devono essere raccolti separatamente ed essere inviati ad una riutilizzazione ecologica. Con ogni riserva di modifiche tecniche. Nederlands Veiligheidsvoorschriften Algemene veiligheidswaarschuwingen voor elektrische gereedschappen Lees alle veiligheidswaarschuwingen en alle voorschriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet worden opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of ernstig letsel tot gevolg hebben. Bewaar alle waarschuwingen en voorschriften voor toekomstig gebruik. Het in de waarschuwingen gebruikte begrip „elektrisch gereedschap” heeft betrekking op elektrische gereedschappen voor gebruik op het stroomnet (met netsnoer) en op elektrische gereedschappen voor gebruik met een accu (zonder netsnoer). WAARSCHUWING Veiligheid van de werkomgeving  Houd uw werkomgeving schoon en goed verlicht. Een rommelige of onverlichte werkomgeving kan tot ongevallen leiden.  Werk met het elektrische gereedschap niet in een omgeving met explosiegevaar waarin zich brandbare vloeistoffen, brandbare gassen of brandbaar stof bevinden. Elektrische gereedschappen veroorzaken vonken die het stof of de dampen tot ontsteking kunnen brengen.  Houd kinderen en andere personen tijdens het gebruik van het elektrische gereedschap uit de buurt. Wanneer u wordt afgeleid, kunt u de controle over het gereedschap verliezen. Elektrische veiligheid  De aansluitstekker van het elektrische gereedschap moet in het stopcontact passen. De stekker mag in geen geval worden veranderd. Gebruik geen adapterstekkers in combinatie met geaarde elektrische gereedschappen. Onveranderde stekkers en passende stopcontacten beperken het risico van een elektrische schok.  Voorkom aanraking van het lichaam met geaarde oppervlakken, bijvoorbeeld van buizen, verwarmingen, fornuizen en koelkasten. Er bestaat een verhoogd risico door een elektrische schok wanneer uw lichaam geaard is. 1 609 92A 0FE | (9.12.13) OBJ_BUCH-419-009.book Page 34 Monday, December 9, 2013 2:43 PM 34 | Nederlands  Houd het gereedschap uit de buurt van regen en vocht. Het binnendringen van water in het elektrische gereedschap vergroot het risico van een elektrische schok.  Gebruik de kabel niet voor een verkeerd doel, om het elektrische gereedschap te dragen of op te hangen of om de stekker uit het stopcontact te trekken. Houd de kabel uit de buurt van hitte, olie, scherpe randen en bewegende gereedschapdelen. Beschadigde of in de war geraakte kabels vergroten het risico van een elektrische schok.  Wanneer u buitenshuis met elektrisch gereedschap werkt, dient u alleen verlengkabels te gebruiken die voor gebruik buitenshuis zijn goedgekeurd. Het gebruik van een voor gebruik buitenshuis geschikte verlengkabel beperkt het risico van een elektrische schok.  Als het gebruik van het elektrische gereedschap in een vochtige omgeving onvermijdelijk is, dient u een aardlekschakelaar te gebruiken. Het gebruik van een aardlekschakelaar vermindert het risico van een elektrische schok. Veiligheid van personen  Wees alert, let goed op wat u doet en ga met verstand te werk bij het gebruik van het elektrische gereedschap. Gebruik geen elektrisch gereedschap wanneer u moe bent of onder invloed staat van drugs, alcohol of medicijnen. Een moment van onoplettendheid bij het gebruik van het elektrische gereedschap kan tot ernstige verwondingen leiden.  Draag persoonlijke beschermende uitrusting. Draag altijd een veiligheidsbril. Het dragen van persoonlijke beschermende uitrusting zoals een stofmasker, slipvaste werkschoenen, een veiligheidshelm of gehoorbescherming, afhankelijk van de aard en het gebruik van het elektrische gereedschap, vermindert het risico van verwondingen.  Voorkom per ongeluk inschakelen. Controleer dat het elektrische gereedschap uitgeschakeld is voordat u de stekker in het stopcontact steekt of de accu aansluit en voordat u het gereedschap oppakt of draagt. Wanneer u bij het dragen van het elektrische gereedschap uw vinger aan de schakelaar hebt of wanneer u het gereedschap ingeschakeld op de stroomvoorziening aansluit, kan dit tot ongevallen leiden.  Verwijder instelgereedschappen of schroefsleutels voordat u het elektrische gereedschap inschakelt. Een instelgereedschap of sleutel in een draaiend deel van het gereedschap kan tot verwondingen leiden.  Voorkom een onevenwichtige lichaamshouding. Zorg ervoor dat u stevig staat en steeds in evenwicht blijft. Daardoor kunt u het elektrische gereedschap in onverwachte situaties beter onder controle houden.  Draag geschikte kleding. Draag geen loshangende kleding of sieraden. Houd haren, kleding en handschoenen uit de buurt van bewegende delen. Loshangende kleding, lange haren en sieraden kunnen door bewegende delen worden meegenomen. 1 609 92A 0FE | (9.12.13)  Wanneer stofafzuigings- of stofopvangvoorzieningen kunnen worden gemonteerd, dient u zich ervan te verzekeren dat deze zijn aangesloten en juist worden gebruikt. Het gebruik van een stofafzuiging beperkt het gevaar door stof. Zorgvuldige omgang met en zorgvuldig gebruik van elektrische gereedschappen  Overbelast het gereedschap niet. Gebruik voor uw werkzaamheden het daarvoor bestemde elektrische gereedschap. Met het passende elektrische gereedschap werkt u beter en veiliger binnen het aangegeven capaciteitsbereik.  Gebruik geen elektrisch gereedschap waarvan de schakelaar defect is. Elektrisch gereedschap dat niet meer kan worden in- of uitgeschakeld, is gevaarlijk en moet worden gerepareerd.  Trek de stekker uit het stopcontact of neem de accu uit het elektrische gereedschap voordat u het gereedschap instelt, toebehoren wisselt of het gereedschap weglegt. Deze voorzorgsmaatregel voorkomt onbedoeld starten van het elektrische gereedschap.  Bewaar niet-gebruikte elektrische gereedschappen buiten bereik van kinderen. Laat het gereedschap niet gebruiken door personen die er niet mee vertrouwd zijn en deze aanwijzingen niet hebben gelezen. Elektrische gereedschappen zijn gevaarlijk wanneer deze door onervaren personen worden gebruikt.  Verzorg het elektrische gereedschap zorgvuldig. Controleer of bewegende delen van het gereedschap correct functioneren en niet vastklemmen en of onderdelen zodanig gebroken of beschadigd zijn dat de werking van het elektrische gereedschap nadelig wordt beïnvloed. Laat deze beschadigde onderdelen voor het gebruik repareren. Veel ongevallen hebben hun oorzaak in slecht onderhouden elektrische gereedschappen.  Houd snijdende inzetgereedschappen scherp en schoon. Zorgvuldig onderhouden snijdende inzetgereedschappen met scherpe snijkanten klemmen minder snel vast en zijn gemakkelijker te geleiden.  Gebruik elektrisch gereedschap, toebehoren, inzetgereedschappen en dergelijke volgens deze aanwijzingen. Let daarbij op de arbeidsomstandigheden en de uit te voeren werkzaamheden. Het gebruik van elektrische gereedschappen voor andere dan de voorziene toepassingen kan tot gevaarlijke situaties leiden. Service  Laat het elektrische gereedschap alleen repareren door gekwalificeerd en vakkundig personeel en alleen met originele vervangingsonderdelen. Daarmee wordt gewaarborgd dat de veiligheid van het gereedschap in stand blijft. Veiligheidsvoorschriften voor hamers  Draag een gehoorbescherming. De blootstelling aan lawaai kan gehoorverlies tot gevolg hebben. Bosch Power Tools OBJ_BUCH-419-009.book Page 35 Monday, December 9, 2013 2:43 PM Nederlands | 35  Gebruik extra grepen als deze bij het elektrische gereedschap geleverd worden. Het verlies van de controle kan tot verwondingen leiden.  Houd het gereedschap aan de geïsoleerde greepvlakken vast als u werkzaamheden uitvoert waarbij het inzetgereedschap verborgen stroomleidingen of de eigen stroomkabel kan raken. Contact met een onder spanning staande leiding kan ook metalen delen van het gereedschap onder spanning zetten en tot een elektrische schok leiden.  Gebruik een geschikt detectieapparaat om verborgen stroom-, gas- of waterleidingen op te sporen of raadpleeg het plaatselijke energie- of waterleidingbedrijf. Contact met elektrische leidingen kan tot brand of een elektrische schok leiden. Beschadiging van een gasleiding kan tot een explosie leiden. Breuk van een waterleiding veroorzaakt materiële schade en kan een elektrische schok veroorzaken.  Houd het elektrische gereedschap tijdens de werkzaamheden stevig met beide handen vast en zorg ervoor dat u stevig staat. Het elektrische gereedschap wordt met twee handen veiliger geleid.  Zet het werkstuk vast. Een met spanvoorzieningen of een bankschroef vastgehouden werkstuk wordt beter vastgehouden dan u met uw hand kunt doen.  Gebruik het elektrische gereedschap niet met een beschadigde kabel. Raak de beschadigde kabel niet aan en trek de stekker uit het stopcontact als de kabel tijdens de werkzaamheden wordt beschadigd. Beschadigde kabels vergroten het risico van een elektrische schok. Product- en vermogensbeschrijving Lees alle veiligheidswaarschuwingen en alle voorschriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet worden opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of ernstig letsel tot gevolg hebben. Vouw de uitvouwbare pagina met de afbeelding van het gereedschap open en laat deze pagina opengevouwen terwijl u de gebruiksaanwijzing leest. Gebruik volgens bestemming De machine is bestemd voor hakwerkzaamheden in beton, baksteen, steen en asfalt en met het desbetreffende toebehoren ook voor indrijven en verdichten. Afgebeelde componenten De componenten zijn genummerd zoals op de afbeelding van het elektrische gereedschap op de pagina met afbeeldingen. 1 Stofbeschermkap 2 Vergrendelingshuls 3 Beitelverstelring (Vario-Lock) 4 Trillingsdemping 5 Handgreep (geïsoleerd greepvlak) 6 Aan/uit-schakelaar 7 Stelwiel vooraf instelbaar aantal slagen 8 Service-indicatie Bosch Power Tools 9 Standby-indicatie 10 Extra handgreep (geïsoleerd greepvlak) 11 Kartelmoer voor extra handgreep Niet elk afgebeeld en beschreven toebehoren wordt standaard meegeleverd. Het volledige toebehoren vindt u in ons toebehorenprogramma. Technische gegevens Breekhamer Productnummer Opgenomen vermogen Aantal slagen Slagkracht overeenkomstig EPTA-Procedure 05/2009 Hakstanden Gereedschapopname Smering Gewicht volgens EPTA-Procedure 01/2003 Isolatieklasse GSH 5 CE 3 611 C21 0.. 1150 1300– 2900 W min-1 J 8,3 12 SDS-max Centrale permanente smering kg 6,2 /II De gegevens gelden voor nominale spanningen [U] 230 V. Bij afwijkende spanningen en bij per land verschillende uitvoeringen kunnen deze gegevens afwijken. Informatie over geluid en trillingen Meetwaarden voor geluid bepaald volgens EN 60745. Het A-gewogen geluidsniveau van het elektrische gereedschap bedraagt kenmerkend: geluidsdrukniveau 86 dB(A); geluidsvermogenniveau 98 dB(A). Onzekerheid K=3 dB. Draag een gehoorbescherming. Totale trillingswaarden ah (vectorsom van drie richtingen) en onzekerheid K bepaald volgens EN 60745: Hakken: ah = 11 m/s2, K= 1,5 m/s2. Het in deze gebruiksaanwijzing vermelde trillingsniveau is gemeten met een volgens EN 60745 genormeerde meetmethode en kan worden gebruikt om elektrische gereedschappen met elkaar te vergelijken. Het is ook geschikt voor een voorlopige inschatting van de trillingsbelasting. Het aangegeven trillingsniveau representeert de voornaamste toepassingen van het elektrische gereedschap. Als echter het elektrische gereedschap wordt gebruikt voor andere toepassingen, met verschillende accessoire, met afwijkende inzetgereedschappen of onvoldoende onderhoud, kan het trillingsniveau afwijken. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verhogen. Voor een nauwkeurige schatting van de trillingsbelasting moet ook rekening worden gehouden met de tijd waarin het gereedschap uitgeschakeld is, of waarin het gereedschap wel loopt, maar niet werkelijk wordt gebruikt. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verminderen. Leg aanvullende veiligheidsmaatregelen ter bescherming van de bediener tegen het effect van trillingen vast, zoals: Onderhoud van elektrische gereedschappen en inzetgereedschappen, warm houden van de handen, organisatie van het arbeidsproces. 1 609 92A 0FE | (9.12.13) OBJ_BUCH-419-009.book Page 36 Monday, December 9, 2013 2:43 PM 36 | Nederlands Conformiteitsverklaring Wij verklaren als alleen verantwoordelijke dat het onder „Technische gegevens” beschreven product voldoet aan de volgende normen en normatieve documenten: EN 60745 volgens de bepalingen van de richtlijnen 2011/65/EU, 2004/108/EG, 2006/42/EG, 2000/14/EG. 2000/14/EG: Gegarandeerd geluidsdrukniveau 105 dB(A). Wegingsmethode van de conformiteit volgens aanhangsel VI. Productcategorie: 10 Benoemde instantie: TÜV NORD CERT GmbH & Co. KG, Am TÜV 1, 30519 Hannover Technisch dossier (2006/42/EG) bij: Robert Bosch GmbH, PT/ETM9, D-70745 Leinfelden-Echterdingen Henk Becker Helmut Heinzelmann Executive Vice President Head of Product Certification Engineering PT/ETM9 Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen Leinfelden, 10.12.2013 Montage  Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact. Extra handgreep (zie afbeelding A) Inzetgereedschap inzetten (zie afbeelding B) – Reinig de schacht van het inzetgereedschap en smeer het licht met vet. – Zet het inzetgereedschap draaiend in de gereedschapopname tot het automatisch wordt vergrendeld. – Controleer de vergrendeling door aan het inzetgereedschap te trekken. Inzetgereedschap verwijderen (zie afbeelding C) – Duw de vergrendelingshuls 2 naar achteren en verwijder het inzetgereedschap. Afzuiging van stof en spanen Stof van materialen zoals loodhoudende verf, enkele houtsoorten, mineralen en metaal kunnen schadelijk voor de gezondheid zijn. Aanraking of inademing van stof kan leiden tot allergische reacties en/of ziekten van de ademwegen van de gebruiker of personen die zich in de omgeving bevinden. Bepaalde soorten stof, bijvoorbeeld van eiken- en beukenhout, gelden als kankerverwekkend, in het bijzonder in combinatie met toevoegingsstoffen voor houtbehandeling (chromaat en houtbeschermingsmiddelen). Asbesthoudend materiaal mag alleen door bepaalde vakmensen worden bewerkt. – Zorg voor een goede ventilatie van de werkplek. – Er wordt geadviseerd om een ademmasker met filterklasse P2 te dragen. Neem de in uw land geldende voorschriften voor de te bewerken materialen in acht. Gebruik  Gebruik het elektrische gereedschap alleen met de extra handgreep 10. U kunt de extra handgreep 10 naar wens draaien voor een veilige houding tijdens de werkzaamheden zonder vermoeidheid. – Draai de kartelmoer 11 los, draai de extra handgreep 10 om de as van de machine in de gewenste stand en draai de kartelmoer 11 weer vast. – U kunt de extra handgreep 10 andersom monteren. Draai daarvoor de kartelmoer 11 helemaal los en trek vervolgens de zeskantbout naar boven toe naar buiten. Trek de extra handgreep 10 zijwaarts los en draai het overgebleven spandeel 180°. Monteer de extra handgreep 10 in omgekeerde volgorde. Ingebruikneming Inzetgereedschap wisselen – Als u het elektrische gereedschap wilt inschakelen, drukt u op de aan/uit-schakelaar 6 boven (I) tot deze blokkeert. – Als u het elektrische gereedschap wilt uitschakelen, druk u op de aan/uit-schakelaar 6 onder (0) en laat u deze los. Bij lage temperaturen bereikt het elektrische gereedschap pas na een bepaalde tijd zijn volledige hamer- of slagcapaciteit. Om energie te besparen, schakelt u het elektrische gereedschap alleen in wanneer u het gebruikt. Met de gereedschapopname SDS-max kunt u het inzetgereedschap eenvoudig en gemakkelijk vervangen zonder gebruikmaking van extra gereedschap. De stofbeschermkap 1 voorkomt zoveel mogelijk het binnendringen van stof in de gereedschapopname tijdens het gebruik. Let er bij het inzetten van het inzetgereedschap op dat de stofbeschermkap 1 niet wordt beschadigd.  Een beschadigde stofbeschermkap moet onmiddellijk worden vervangen. Geadviseerd wordt, dit door een klantenservice te laten doen. 1 609 92A 0FE | (9.12.13)  Let op de netspanning! De spanning van de stroombron moet overeenkomen met de gegevens op het typeplaatje van het elektrische gereedschap. Met 230 V aangeduide elektrische gereedschappen kunnen ook met 220 V worden gebruikt. In- en uitschakelen Bosch Power Tools OBJ_BUCH-419-009.book Page 37 Monday, December 9, 2013 2:43 PM Nederlands | 37 Toerental of aantal slagen instellen Dankzij de regel-electronic kunt u het toerental of het aantal slagen traploos instellen voor aan het materiaal aangepaste werkzaamheden. De constant-electronic houdt het vooraf ingestelde toerental of aantal slagen tussen onbelast en belast lopen vrijwel constant. Kies het toerental met het stelwiel 7 passend bij het materiaal uit. Als de stekker in het stopcontact wordt gestoken of nadat de stroom is uitgevallen, stelt de regelelectronic automatisch het hoogste toerental of het hoogste aantal slagen in. Hierdoor wordt voorkomen dat door een te lage voorinstelling van het stelwiel 7 niet met optimale capaciteit wordt gewerkt. De gegevens in de volgende tabel zijn geadviseerde waarden. Gebruik Positie stelwiel 7 Bewerken van pleisterwerk en lichte bouwmaterialen Loskappen van tegels Bewerken van bakstenen Bewerken van beton Hakstand veranderen (Vario-Lock) U kunt de beitel in 12 standen vergrendelen. Daardoor kunt u telkens de optimale werkstand innemen. – Zet de beitel in de gereedschapopname. – Duw de beitelverstelring 3 naar voren en draai met de beitelverstelring 3 de beitel in de gewenste stand. – Laat de beitelverstelring 3 los en draai de beitel tot deze vastklikt. Tips voor de werkzaamheden  Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact. Trillingsdemping De in de hoofdhandgreep en op het slagmechanisme geïntegreerde trillingsdemping beperkt optredende trillingen. Onderhoud en service Onderhoud en reiniging  Trek altijd voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de stekker uit het stopcontact.  Houd het elektrische gereedschap en de ventilatieopeningen altijd schoon om goed en veilig te werken.  Een beschadigde stofbeschermkap moet onmiddellijk worden vervangen. Geadviseerd wordt, dit door een klantenservice te laten doen. Bosch Power Tools Als de aansluitkabel moet worden vervangen, moeten deze werkzaamheden door Bosch of een erkende klantenservice voor Bosch elektrische gereedschappen worden uitgevoerd om veiligheidsrisico’s te voorkomen. Service-indicatie 8 Als de koolborstels versleten zijn, wordt het elektrische gereedschap automatisch uitgeschakeld. Dit wordt ca. 8 uur eerder aangegeven door het branden of flakkeren van de service-indicatie 8. Het elektrische gereedschap moet voor onderhoud aan de klantenservice worden verzonden. Zie voor adressen het gedeelte „Klantenservice en gebruiksadviezen”. Standby-indicatie 9 Als de stekker in het stopcontact is gestoken en er netspanning aanwezig is, moet de standby-indicatie 9 branden. Als het elektrische gereedschap niet kan worden ingeschakeld terwijl de standby-indicatie 9 brandt, moet het aan de klantenservice worden verzonden. Zie voor adressen „Klantenservice en gebruiksadviezen”, pagina 37. Klantenservice en gebruiksadviezen Vermeld bij vragen en bestellingen van vervangingsonderdelen altijd het uit tien cijfers bestaande productnummer volgens het typeplaatje van het elektrische gereedschap. Onze klantenservice beantwoordt uw vragen over reparatie en onderhoud van uw product en over vervangingsonderdelen. Explosietekeningen en informatie over vervangingsonderdelen vindt u ook op: www.bosch-pt.com Het Bosch-team voor gebruiksadviezen helpt u graag bij vragen over onze producten en toebehoren. Nederland Tel.: (076) 579 54 54 Fax: (076) 579 54 94 E-mail: [email protected] België Tel.: (02) 588 0589 Fax: (02) 588 0595 E-mail: [email protected] Afvalverwijdering Elektrische gereedschappen, toebehoren en verpakkingen moeten op een voor het milieu verantwoorde wijze worden hergebruikt. Gooi elektrische gereedschappen niet bij het huisvuil. Alleen voor landen van de EU: Volgens de Europese richtlijn 2012/19/EU over elektrische en elektronische oude apparaten en de omzetting van de richtlijn in nationaal recht moeten niet meer bruikbare elektrische gereedschappen apart worden ingezameld en op een voor het milieu verantwoorde wijze worden hergebruikt. Wijzigingen voorbehouden. 1 609 92A 0FE | (9.12.13)