Bosch PSR 18 LI-2 Handleiding

Categorie
Accu-combi-boormachines
Type
Handleiding

Deze handleiding is ook geschikt voor

Robert Bosch GmbH
Power Tools Division
70745 Leinfelden-Echterdingen
Germany
www.bosch-pt.com
1 609 92A 09W (2013.07) I / 74 WEU
WEU WEU
PSR
14,4 LI-2 | 144 LI-2 | 1440 LI-2 | 18 LI-2 | 1800 LI-2
de Originalbetriebsanleitung
en Original instructions
fr Notice originale
es Manual original
pt Manual original
it Istruzioni originali
nl Oorspronkelijke
gebruiksaanwijzing
da Original brugsanvisning
sv Bruksanvisning i original
no Original driftsinstruks
fi Alkuperäiset ohjeet
el Πρωτότυπο οδηγιών χρήσης
tr Orijinal işletme talimatı
ar
ςТЎϩХʉ ЌТϾϦφЍʉ ʌμВТЎϺυ
OBJ_DOKU-34156-002.fm Page 1 Tuesday, July 2, 2013 4:27 PM
32 | Nederlands
1 609 92A 09W | (2.7.13) Bosch Power Tools
Svizzera
Tel.: (044) 8471513
Fax: (044) 8471553
E-Mail: [email protected]h.com
Trasporto
Spedire batterie ricaricabili solamente se la carcassa non è
danneggiata. Coprire con nastro adesivo i contatti scoperti ed
imballare la batteria ricaricabile in modo tale che non si muo-
va nell’imballo.
Vi preghiamo di osservare anche eventuali ulteriori norme na-
zionali.
Le batterie ricaricabili agli ioni di litio contenute sono soggette
ai requisiti di legge relativi a merci pericolose. Le batterie rica-
ricabili possono essere trasportate su strada tramite l’utente
senza ulteriori precauzioni.
In caso di spedizione tramite terzi (p. es.: trasporto aereo op-
pure spedizioniere) devono essere osservati particolari re-
quisiti relativi ad imballo e marcatura. In questo caso per la
preparazione del pezzo da spedire è necessario ricorrere ad
un esperto per merce pericolosa.
Smaltimento
Avviare ad un riciclaggio rispettoso dell’ambiente
elettroutensili, batterie ricaricabili, accessori ed im-
ballaggi non più impiegabili.
Non gettare elettroutensili e batterie ricaricabili/batterie tra i
rifiuti domestici!
Solo per i Paesi della CE:
Conformemente alla direttiva europea
2012/19/UE gli elettroutensili diventati in-
servibili e, in base alla direttiva europea
2006/66/CE, le batterie ricaricabili/batte-
rie difettose o consumate devono essere
raccolte separatamente ed essere inviate
ad una riutilizzazione ecologica.
Per le batterie ricaricabili/le batterie non funzionanti rivolger-
si al Consorzio:
Italia
Ecoelit
Viale Misurata 32
20146 Milano
Tel.: +39 02 / 4 23 68 63
Fax: +39 02 / 48 95 18 93
Svizzera
Batrec AG
3752 Wimmis BE
Con ogni riserva di modifiche tecniche.
Nederlands
Algemene veiligheidswaarschuwin-
gen voor elektrische gereedschappen
Lees alle veiligheidswaar-
schuwingen en alle voor-
schriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet wor-
den opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of
ernstig letsel tot gevolg hebben.
Bewaar alle waarschuwingen en voorschriften voor toe-
komstig gebruik.
Het in de waarschuwingen gebruikte begrip „elektrisch ge-
reedschap” heeft betrekking op elektrische gereedschappen
voor gebruik op het stroomnet (met netsnoer) en op elektri-
sche gereedschappen voor gebruik met een accu (zonder net-
snoer).
Veiligheid van de werkomgeving
Houd uw werkomgeving schoon en goed verlicht. Een
rommelige of onverlichte werkomgeving kan tot ongeval-
len leiden.
Werk met het elektrische gereedschap niet in een om-
geving met explosiegevaar waarin zich brandbare
vloeistoffen, brandbare gassen of brandbaar stof be-
vinden. Elektrische gereedschappen veroorzaken vonken
die het stof of de dampen tot ontsteking kunnen brengen.
Houd kinderen en andere personen tijdens het gebruik
van het elektrische gereedschap uit de buurt. Wanneer
u wordt afgeleid, kunt u de controle over het gereedschap
verliezen.
Elektrische veiligheid
De aansluitstekker van het elektrische gereedschap
moet in het stopcontact passen. De stekker mag in
geen geval worden veranderd. Gebruik geen adapter-
stekkers in combinatie met geaarde elektrische ge-
reedschappen. Onveranderde stekkers en passende
stopcontacten beperken het risico van een elektrische
schok.
Voorkom aanraking van het lichaam met geaarde op-
pervlakken, bijvoorbeeld van buizen, verwarmingen,
fornuizen en koelkasten. Er bestaat een verhoogd risico
door een elektrische schok wanneer uw lichaam geaard is.
Houd het gereedschap uit de buurt van regen en vocht.
Het binnendringen van water in het elektrische gereed-
schap vergroot het risico van een elektrische schok.
Gebruik de kabel niet voor een verkeerd doel, om het
elektrische gereedschap te dragen of op te hangen of
om de stekker uit het stopcontact te trekken. Houd de
kabel uit de buurt van hitte, olie, scherpe randen en be-
wegende gereedschapdelen. Beschadigde of in de war
geraakte kabels vergroten het risico van een elektrische
schok.
Wanneer u buitenshuis met elektrisch gereedschap
werkt, dient u alleen verlengkabels te gebruiken die
WAARSCHUWING
OBJ_BUCH-1915-002.book Page 32 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM
Nederlands | 33
Bosch Power Tools 1 609 92A 09W | (2.7.13)
voor gebruik buitenshuis zijn goedgekeurd. Het gebruik
van een voor gebruik buitenshuis geschikte verlengkabel
beperkt het risico van een elektrische schok.
Als het gebruik van het elektrische gereedschap in een
vochtige omgeving onvermijdelijk is, dient u een aard-
lekschakelaar te gebruiken. Het gebruik van een aardlek-
schakelaar vermindert het risico van een elektrische
schok.
Veiligheid van personen
Wees alert, let goed op wat u doet en ga met verstand
te werk bij het gebruik van het elektrische gereed-
schap. Gebruik geen elektrisch gereedschap wanneer
u moe bent of onder invloed staat van drugs, alcohol of
medicijnen. Een moment van onoplettendheid bij het ge-
bruik van het elektrische gereedschap kan tot ernstige ver-
wondingen leiden.
Draag persoonlijke beschermende uitrusting. Draag al-
tijd een veiligheidsbril.
Het dragen van persoonlijke be-
schermende uitrusting zoals een stofmasker, slipvaste werk-
schoenen, een veiligheidshelm of gehoorbescherming,
afhankelijk van de aard en het gebruik van het elektrische ge-
reedschap, vermindert het risico van verwondingen.
Voorkom per ongeluk inschakelen. Controleer dat het
elektrische gereedschap uitgeschakeld is voordat u de
stekker in het stopcontact steekt of de accu aansluit en
voordat u het gereedschap oppakt of draagt. Wanneer u
bij het dragen van het elektrische gereedschap uw vinger
aan de schakelaar hebt of wanneer u het gereedschap in-
geschakeld op de stroomvoorziening aansluit, kan dit tot
ongevallen leiden.
Verwijder instelgereedschappen of schroefsleutels
voordat u het elektrische gereedschap inschakelt. Een
instelgereedschap of sleutel in een draaiend deel van het
gereedschap kan tot verwondingen leiden.
Voorkom een onevenwichtige lichaamshouding. Zorg
ervoor dat u stevig staat en steeds in evenwicht blijft.
Daardoor kunt u het elektrische gereedschap in onver-
wachte situaties beter onder controle houden.
Draag geschikte kleding. Draag geen loshangende kle-
ding of sieraden. Houd haren, kleding en handschoe-
nen uit de buurt van bewegende delen. Loshangende
kleding, lange haren en sieraden kunnen door bewegende
delen worden meegenomen.
Wanneer stofafzuigings- of stofopvangvoorzieningen
kunnen worden gemonteerd, dient u zich ervan te ver-
zekeren dat deze zijn aangesloten en juist worden ge-
bruikt. Het gebruik van een stofafzuiging beperkt het ge-
vaar door stof.
Zorgvuldige omgang met en zorgvuldig gebruik
van elektrische gereedschappen
Overbelast het gereedschap niet. Gebruik voor uw
werkzaamheden het daarvoor bestemde elektrische
gereedschap. Met het passende elektrische gereedschap
werkt u beter en veiliger binnen het aangegeven capaci-
teitsbereik.
Gebruik geen elektrisch gereedschap waarvan de
schakelaar defect is. Elektrisch gereedschap dat niet
meer kan worden in- of uitgeschakeld, is gevaarlijk en moet
worden gerepareerd.
Trek de stekker uit het stopcontact of neem de accu uit
het elektrische gereedschap voordat u het gereed-
schap instelt, toebehoren wisselt of het gereedschap
weglegt. Deze voorzorgsmaatregel voorkomt onbedoeld
starten van het elektrische gereedschap.
Bewaar niet-gebruikte elektrische gereedschappen
buiten bereik van kinderen. Laat het gereedschap niet
gebruiken door personen die er niet mee vertrouwd
zijn en deze aanwijzingen niet hebben gelezen. Elektri-
sche gereedschappen zijn gevaarlijk wanneer deze door
onervaren personen worden gebruikt.
Verzorg het elektrische gereedschap zorgvuldig. Contro-
leer of bewegende delen van het gereedschap correct
functioneren en niet vastklemmen en of onderdelen zo-
danig gebroken of beschadigd zijn dat de werking van
het elektrische gereedschap nadelig wordt beïnvloed.
Laat deze beschadigde onderdelen voor het gebruik re-
pareren.
Veel ongevallen hebben hun oorzaak in slecht on-
derhouden elektrische gereedschappen.
Houd snijdende inzetgereedschappen scherp en
schoon. Zorgvuldig onderhouden snijdende inzetgereed-
schappen met scherpe snijkanten klemmen minder snel
vast en zijn gemakkelijker te geleiden.
Gebruik elektrisch gereedschap, toebehoren, inzetge-
reedschappen en dergelijke volgens deze aanwijzin-
gen. Let daarbij op de arbeidsomstandigheden en de
uit te voeren werkzaamheden. Het gebruik van elektri-
sche gereedschappen voor andere dan de voorziene toe-
passingen kan tot gevaarlijke situaties leiden.
Gebruik en onderhoud van accugereedschappen
Laad accu’s alleen op in oplaadapparaten die door de
fabrikant worden geadviseerd. Voor een oplaadappa-
raat dat voor een bepaald type accu geschikt is, bestaat
brandgevaar wanneer het met andere accu’s wordt ge-
bruikt.
Gebruik alleen de daarvoor bedoelde accu’s in de elek-
trische gereedschappen. Het gebruik van andere accu’s
kan tot verwondingen en brandgevaar leiden.
Voorkom aanraking van de niet-gebruikte accu met pa-
perclips, munten, sleutels, spijkers, schroeven en an-
dere kleine metalen voorwerpen die overbrugging van
de contacten kunnen veroorzaken. Kortsluiting tussen
de accucontacten kan brandwonden of brand tot gevolg
hebben.
Bij verkeerd gebruik kan vloeistof uit de accu lekken.
Voorkom contact daarmee. Spoel bij onvoorzien con-
tact met water af. Wanneer de vloeistof in de ogen
komt, dient u bovendien een arts te raadplegen. Gelek-
te accuvloeistof kan tot huidirritaties en verbrandingen lei-
den.
OBJ_BUCH-1915-002.book Page 33 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM
34 | Nederlands
1 609 92A 09W | (2.7.13) Bosch Power Tools
Service
Laat het elektrische gereedschap alleen repareren
door gekwalificeerd en vakkundig personeel en alleen
met originele vervangingsonderdelen. Daarmee wordt
gewaarborgd dat de veiligheid van het gereedschap in
stand blijft.
Veiligheidsvoorschriften voor boor-
machines en schroevendraaiers
Houd het gereedschap aan de geïsoleerde greepvlak-
ken vast als u werkzaamheden uitvoert waarbij het in-
zetgereedschap of de schroef verborgen stroomleidin-
gen kan raken. Contact met een onder spanning staande
leiding kan ook metalen delen van het gereedschap onder
spanning zetten en tot een elektrische schok leiden.
Gebruik de bij het gereedschap geleverde extra hand-
grepen. Het verlies van de controle kan tot verwondingen
leiden.
Gebruik een geschikt detectieapparaat om verborgen
stroom-, gas- of waterleidingen op te sporen of raad-
pleeg het plaatselijke energie- of waterleidingbedrijf.
Contact met elektrische leidingen kan tot brand of een
elektrische schok leiden. Beschadiging van een gasleiding
kan tot een explosie leiden. Breuk van een waterleiding
veroorzaakt materiële schade.
Schakel het elektrische gereedschap onmiddellijk uit
als het inzetgereedschap blokkeert. Houd rekening
met grote reactiemomenten die een terugslag veroor-
zaken. Het inzetgereedschap blokkeert als:
— het elektrische gereedschap wordt overbelast of
— het in het te bewerken werkstuk kantelt.
Houd het elektrische gereedschap goed vast. Bij het
vast- of losdraaien van schroeven kunnen gedurende korte
tijd grote reactiemomenten optreden.
Zet het werkstuk vast. Een met spanvoorzieningen of een
bankschroef vastgehouden werkstuk wordt beter vastge-
houden dan u met uw hand kunt doen.
Open de accu niet. Er bestaat gevaar voor kortsluiting.
Bescherm de accu tegen hitte, bijvoorbeeld ook
tegen voortdurend zonlicht, vuur, water en
vocht. Er bestaat explosiegevaar.
Bij beschadiging en onjuist gebruik van de accu kunnen
er dampen vrijkomen. Zorg voor frisse lucht en raad-
pleeg bij klachten een arts. De dampen kunnen de lucht-
wegen irriteren.
Gebruik de accu alleen in combinatie met uw Bosch
elektrische gereedschap. Alleen zo wordt de accu tegen
gevaarlijke overbelasting beschermd.
Gebruik alleen originele Bosch-accu’s met de op het
typeplaatje van het elektrische gereedschap aangege-
ven spanning. Bij gebruik van andere accu’s, bijvoorbeeld
imitaties, opgeknapte accu’s of accu’s van andere merken,
bestaat gevaar voor persoonlijk letsel en materiële schade
door exploderende accu’s.
Overige veiligheidsvoorschriften en
tips voor de werkzaamheden
Stof van materialen zoals loodhoudende verf, enkele
houtsoorten, mineralen en metaal kunnen schadelijk
voor de gezondheid zijn en tot allergische reacties,
luchtwegaandoeningen en/of kanker leiden. Asbest-
houdend materiaal mag alleen door daartoe bevoegde vak-
mensen worden bewerkt.
Zorg voor een goede ventilatie van de werkplek.
Er wordt geadviseerd om een ademmasker met filter-
klasse P2 te dragen.
Neem de in uw land geldende voorschriften voor de te be-
werken materialen in acht.
Om energie te besparen, schakelt u het elektrische gereed-
schap alleen in wanneer u het gebruikt.
Voorkom ophoping van stof op de werkplek. Stof kan
gemakkelijk ontbranden.
Zet de draairichtingomschakelaar in de middelste
stand voor werkzaamheden aan het elektrische ge-
reedschap (zoals het uitvoeren van onderhoud en het
wisselen van inzetgereedschap) en voordat u het ge-
reedschap vervoert of opbergt. Bij per ongeluk bedienen
van de aan/uit-schakelaar bestaat verwondingsgevaar.
Vergrendel altijd de aan/uit-schakelaar in de uitge-
schakelde stand vóór werkzaamheden aan het elektri-
sche gereedschap (zoals het uitvoeren van onderhoud
en het wisselen van inzetgereedschap) en voordat u
het gereedschap vervoert of opbergt. Bij per ongeluk
bedienen van de aan/uit-schakelaar bestaat verwondings-
gevaar.
De accu wordt gedeeltelijk opgeladen geleverd. Laad
de accu vóór het eerste gebruik volledig in het oplaad-
apparaat op om het volle vermogen van de accu te
waarborgen.
Lees de gebruiksaanwijzing van het oplaadapparaat.
Plaats het elektrische gereedschap alleen uitgescha-
keld op de schroef. Draaiende inzetgereedschappen kun-
nen uitglijden.
De led-indicatie geeft tijdens het schroeven het mo-
menteel feitelijk werkzame draaimoment aan zie af-
beelding 5, pagina 72.
Het elektrische gereedschap wordt automatisch uitge-
schakeld zodra het ingestelde draaimoment bereikt is.
De LED-indicatie knippert drie keer.
Na het loslaten van de aan/uit-schakelaar geeft de LED-
indicatie het laatst werkzame draaimoment aan. Stel
voor het indraaien van series schroeven de draaimo-
mentschuif op deze waarde in.
De accuoplaadindicatie geeft bij een half of volledig in-
gedrukte aan/uit-schakelaar gedurende enkele secon-
den de oplaadtoestand van de accu aan en bestaat uit
drie groene leds.
LED Capaciteit
Permanent licht 3 x groen 75%
OBJ_BUCH-1915-002.book Page 34 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM
Nederlands | 35
Bosch Power Tools 1 609 92A 09W | (2.7.13)
De drie leds van de accuoplaadindicatie knipperen snel
als de temperatuur van de accu buiten het bedrijfstem-
peratuurbereik van 30 tot +65 °C en/of de beveili-
ging tegen overbelasting geactiveerd is.
Symbolen
De volgende symbolen zijn van betekenis voor het lezen en
begrijpen van de gebruiksaanwijzing. Zorg ervoor dat u de
symbolen en hun betekenis herkent. Het juiste begrip van de
symbolen helpt u het elektrische gereedschap goed en veilig
te gebruiken.
Meegeleverd
Accuboorschroevendraaier.
Accu, inzetgereedschap en overig afgebeeld of beschreven
toebehoren worden niet standaard meegeleverd.
Het volledige toebehoren vindt u in ons toebehorenprogramma.
Gebruik volgens bestemming
Het elektrische gereedschap is bestemd voor het in- en los-
draaien van schroeven en voor het boren in hout, metaal, ke-
ramiek en kunststof.
Het licht van dit elektrische gereedschap is bestemd om het
directe werkbereik van het elektrische gereedschap te ver-
lichten en is niet geschikt voor ruimteverlichting in het huis-
houden.
Technische gegevens
De technische gegevens van het product staan vermeld in de
tabel op pagina 69.
Conformiteitsverklaring
We verklaren op onze verantwoordelijkheid dat het onder
„Technische gegevens” beschreven product met de volgende
normen of normatieve documenten overeenstemt: EN 60745
conform de bepalingen van de richtlijnen 2009/125/EG
(verordening 1194/2012), 2011/65/EU, 2004/108/EG,
2006/42/EG.
Permanent licht 2 x groen 50—75%
Permanent licht 1 x groen 26—50%
Langzaam knipperlicht 1 x groen 25%
Symbool Betekenis
PSR 14,4 LI-2/PSR 144 LI-2/
PSR 1440 LI-2/PSR 18 LI-2/
PSR 1800 LI-2:
Accuboorschroevendraaier
Grijs gemarkeerd gebied: Handgreep
(geïsoleerd greepvlak)
Productnummer
Lees alle veiligheidsvoorschriften en
aanwijzingen.
Neem altijd vóór werkzaamheden aan
het elektrische gereedschap de accu uit
het gereedschap.
Draag een gehoorbescherming.
Bewegingsrichting
Reactierichting
Rechts- en linksdraaien
Boren
Laag toerental
LED Capaciteit
Hoog toerental
Inschakelen
Uitschakelen
U Nominale spanning
n
0
1 Onbelast toerental (stand 1)
n
0
2 Onbelast toerental (stand 2)
M Max. draaimoment volgens ISO 5393
Metaal
Hout
Ø Boordiameter max.
Ø Max. schroef-Ø
Boorhouderspanbereik
Gewicht volgens EPTA-Procedure
01/2003
L
wA
Geluidsvermogenniveau
L
pA
Geluidsdrukniveau
K Onzekerheid
a
h
Totale trillingswaarde
Symbool Betekenis
OBJ_BUCH-1915-002.book Page 35 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM
36 | Nederlands
1 609 92A 09W | (2.7.13) Bosch Power Tools
Technisch dossier (2006/42/EG) bij:
Robert Bosch GmbH, PT/ETM9,
D-70745 Leinfelden-Echterdingen
Robert Bosch GmbH, Power Tools Division
D-70745 Leinfelden-Echterdingen
25.01.2013
Informatie over geluid en trillingen
De meetwaarden van het product staan vermeld in de tabel op
pagina 69.
Geluids- en totale trillingswaarden (vectorsom van drie rich-
tingen) bepaald volgens EN 60745.
Het in deze gebruiksaanwijzing vermelde trillingsniveau is ge-
meten met een volgens EN 60745 genormeerde meetmetho-
de en kan worden gebruikt om elektrische gereedschappen
met elkaar te vergelijken. Het is ook geschikt voor een voorlo-
pige inschatting van de trillingsbelasting.
Het aangegeven trillingsniveau representeert de voornaam-
ste toepassingen van het elektrische gereedschap. Als echter
het elektrische gereedschap wordt gebruikt voor andere toe-
passingen, met afwijkende inzetgereedschappen of onvol-
doende onderhoud, kan het trillingsniveau afwijken. Dit kan
de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode dui-
delijk verhogen.
Voor een nauwkeurige schatting van de trillingsbelasting
moet ook rekening worden gehouden met de tijd waarin het
gereedschap uitgeschakeld is, of waarin het gereedschap wel
loopt, maar niet werkelijk wordt gebruikt. Dit kan de trillings-
belasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk ver-
minderen.
Leg aanvullende veiligheidsmaatregelen ter bescherming van
de bediener tegen het effect van trillingen vast, zoals: Onder-
houd van elektrische gereedschappen en inzetgereedschap-
pen, warm houden van de handen, organisatie van het ar-
beidsproces.
Montage en gebruik
Onderhoud en reiniging
Houd het elektrische gereedschap en de ventilatieope-
ningen altijd schoon om goed en veilig te werken.
Klantenservice en gebruiksadviezen
Onze klantenservice beantwoordt uw vragen over reparatie
en onderhoud van uw product en over vervangingsonderde-
len. Explosietekeningen en informatie over vervangingson-
derdelen vindt u ook op:
www.bosch-pt.com
Het Bosch-team voor gebruiksadviezen helpt u graag bij vra-
gen over onze producten en toebehoren.
Vermeld bij vragen en bestellingen van vervangingsonderde-
len altijd het uit tien cijfers bestaande productnummer vol-
gens het typeplaatje van het elektrische gereedschap.
Nederland
Tel.: (076) 57 9 54 54
Fax: (076) 579 54 94
E-mail: gereedschappe[email protected].com
België
Tel.: (02) 588 0589
Fax: (02) 588 0595
E-mail: outillage.ger[email protected]
Vervoer
Verzend accu’s alleen als de behuizing onbeschadigd is. Plak
blootliggende contacten af en verpak de accu zodanig dat de-
ze niet in de verpakking beweegt.
Neem ook eventuele overige nationale voorschriften in acht.
Op de meegeleverde lithiumionaccu’s zijn de eisen voor het
vervoer van gevaarlijke stoffen van toepassing. De accu’s kun-
nen door de gebruiker zonder verdere voorwaarden over de
weg worden vervoerd.
Bij de verzending door derden (bijv. luchtvervoer of expedi-
tiebedrijf) moeten bijzondere eisen ten aanzien van verpak-
king en markering in acht worden genomen. In deze gevallen
moet bij de voorbereiding van de verzending een deskundige
voor gevaarlijke goederen worden geraadpleegd.
Henk Becker
Executive Vice President
Engineering
Helmut Heinzelmann
Head of Product Certification
PT/ETM9
Handelingsdoel Afbeelding Pagina
Accu verwijderen 1 70
Accu plaatsen 2 70
Inzetgereedschap monteren 3 70
Draairichting instellen 4 71
Draaimoment vooraf instellen 5 72
Boorstand kiezen 6 72
In- en uitschakelen 7 72
Toebehoren kiezen 73
OBJ_BUCH-1915-002.book Page 36 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM

Documenttranscriptie

OBJ_DOKU-34156-002.fm Page 1 Tuesday, July 2, 2013 4:27 PM WEU Robert Bosch GmbH Power Tools Division 70745 Leinfelden-Echterdingen Germany www.bosch-pt.com WEU PSR 14,4 LI-2 | 144 LI-2 | 1440 LI-2 | 18 LI-2 | 1800 LI-2 1 609 92A 09W (2013.07) I / 74 WEU de en fr es pt it nl Originalbetriebsanleitung Original instructions Notice originale Manual original Manual original Istruzioni originali Oorspronkelijke gebruiksaanwijzing da Original brugsanvisning sv Bruksanvisning i original no Original driftsinstruks fi Alkuperäiset ohjeet el Πρωτότυπο οδηγιών χρήσης tr Orijinal işletme talimatı ar ςТЎϩХʉ ЌТϾϦφЍʉ ʌμВТЎϺυ OBJ_BUCH-1915-002.book Page 32 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM 32 | Nederlands Svizzera Tel.: (044) 8471513 Fax: (044) 8471553 E-Mail: [email protected] Trasporto Spedire batterie ricaricabili solamente se la carcassa non è danneggiata. Coprire con nastro adesivo i contatti scoperti ed imballare la batteria ricaricabile in modo tale che non si muova nell’imballo. Vi preghiamo di osservare anche eventuali ulteriori norme nazionali. Le batterie ricaricabili agli ioni di litio contenute sono soggette ai requisiti di legge relativi a merci pericolose. Le batterie ricaricabili possono essere trasportate su strada tramite l’utente senza ulteriori precauzioni. In caso di spedizione tramite terzi (p. es.: trasporto aereo oppure spedizioniere) devono essere osservati particolari requisiti relativi ad imballo e marcatura. In questo caso per la preparazione del pezzo da spedire è necessario ricorrere ad un esperto per merce pericolosa. Smaltimento Avviare ad un riciclaggio rispettoso dell’ambiente elettroutensili, batterie ricaricabili, accessori ed imballaggi non più impiegabili. Non gettare elettroutensili e batterie ricaricabili/batterie tra i rifiuti domestici! Solo per i Paesi della CE: Conformemente alla direttiva europea 2012/19/UE gli elettroutensili diventati inservibili e, in base alla direttiva europea 2006/66/CE, le batterie ricaricabili/batterie difettose o consumate devono essere raccolte separatamente ed essere inviate ad una riutilizzazione ecologica. Per le batterie ricaricabili/le batterie non funzionanti rivolgersi al Consorzio: Italia Ecoelit Viale Misurata 32 20146 Milano Tel.: +39 02 / 4 23 68 63 Fax: +39 02 / 48 95 18 93 Svizzera Batrec AG 3752 Wimmis BE Con ogni riserva di modifiche tecniche. 1 609 92A 09W | (2.7.13) Nederlands Algemene veiligheidswaarschuwingen voor elektrische gereedschappen Lees alle veiligheidswaarschuwingen en alle voorschriften. Als de waarschuwingen en voorschriften niet worden opgevolgd, kan dit een elektrische schok, brand of ernstig letsel tot gevolg hebben. Bewaar alle waarschuwingen en voorschriften voor toekomstig gebruik. Het in de waarschuwingen gebruikte begrip „elektrisch gereedschap” heeft betrekking op elektrische gereedschappen voor gebruik op het stroomnet (met netsnoer) en op elektrische gereedschappen voor gebruik met een accu (zonder netsnoer). WAARSCHUWING Veiligheid van de werkomgeving  Houd uw werkomgeving schoon en goed verlicht. Een rommelige of onverlichte werkomgeving kan tot ongevallen leiden.  Werk met het elektrische gereedschap niet in een omgeving met explosiegevaar waarin zich brandbare vloeistoffen, brandbare gassen of brandbaar stof bevinden. Elektrische gereedschappen veroorzaken vonken die het stof of de dampen tot ontsteking kunnen brengen.  Houd kinderen en andere personen tijdens het gebruik van het elektrische gereedschap uit de buurt. Wanneer u wordt afgeleid, kunt u de controle over het gereedschap verliezen. Elektrische veiligheid  De aansluitstekker van het elektrische gereedschap moet in het stopcontact passen. De stekker mag in geen geval worden veranderd. Gebruik geen adapterstekkers in combinatie met geaarde elektrische gereedschappen. Onveranderde stekkers en passende stopcontacten beperken het risico van een elektrische schok.  Voorkom aanraking van het lichaam met geaarde oppervlakken, bijvoorbeeld van buizen, verwarmingen, fornuizen en koelkasten. Er bestaat een verhoogd risico door een elektrische schok wanneer uw lichaam geaard is.  Houd het gereedschap uit de buurt van regen en vocht. Het binnendringen van water in het elektrische gereedschap vergroot het risico van een elektrische schok.  Gebruik de kabel niet voor een verkeerd doel, om het elektrische gereedschap te dragen of op te hangen of om de stekker uit het stopcontact te trekken. Houd de kabel uit de buurt van hitte, olie, scherpe randen en bewegende gereedschapdelen. Beschadigde of in de war geraakte kabels vergroten het risico van een elektrische schok.  Wanneer u buitenshuis met elektrisch gereedschap werkt, dient u alleen verlengkabels te gebruiken die Bosch Power Tools OBJ_BUCH-1915-002.book Page 33 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM Nederlands | 33 voor gebruik buitenshuis zijn goedgekeurd. Het gebruik van een voor gebruik buitenshuis geschikte verlengkabel beperkt het risico van een elektrische schok.  Als het gebruik van het elektrische gereedschap in een vochtige omgeving onvermijdelijk is, dient u een aardlekschakelaar te gebruiken. Het gebruik van een aardlekschakelaar vermindert het risico van een elektrische schok. Veiligheid van personen  Wees alert, let goed op wat u doet en ga met verstand te werk bij het gebruik van het elektrische gereedschap. Gebruik geen elektrisch gereedschap wanneer u moe bent of onder invloed staat van drugs, alcohol of medicijnen. Een moment van onoplettendheid bij het gebruik van het elektrische gereedschap kan tot ernstige verwondingen leiden.  Draag persoonlijke beschermende uitrusting. Draag altijd een veiligheidsbril. Het dragen van persoonlijke beschermende uitrusting zoals een stofmasker, slipvaste werkschoenen, een veiligheidshelm of gehoorbescherming, afhankelijk van de aard en het gebruik van het elektrische gereedschap, vermindert het risico van verwondingen.  Voorkom per ongeluk inschakelen. Controleer dat het elektrische gereedschap uitgeschakeld is voordat u de stekker in het stopcontact steekt of de accu aansluit en voordat u het gereedschap oppakt of draagt. Wanneer u bij het dragen van het elektrische gereedschap uw vinger aan de schakelaar hebt of wanneer u het gereedschap ingeschakeld op de stroomvoorziening aansluit, kan dit tot ongevallen leiden.  Verwijder instelgereedschappen of schroefsleutels voordat u het elektrische gereedschap inschakelt. Een instelgereedschap of sleutel in een draaiend deel van het gereedschap kan tot verwondingen leiden.  Voorkom een onevenwichtige lichaamshouding. Zorg ervoor dat u stevig staat en steeds in evenwicht blijft. Daardoor kunt u het elektrische gereedschap in onverwachte situaties beter onder controle houden.  Draag geschikte kleding. Draag geen loshangende kleding of sieraden. Houd haren, kleding en handschoenen uit de buurt van bewegende delen. Loshangende kleding, lange haren en sieraden kunnen door bewegende delen worden meegenomen.  Wanneer stofafzuigings- of stofopvangvoorzieningen kunnen worden gemonteerd, dient u zich ervan te verzekeren dat deze zijn aangesloten en juist worden gebruikt. Het gebruik van een stofafzuiging beperkt het gevaar door stof. Zorgvuldige omgang met en zorgvuldig gebruik van elektrische gereedschappen  Overbelast het gereedschap niet. Gebruik voor uw werkzaamheden het daarvoor bestemde elektrische gereedschap. Met het passende elektrische gereedschap werkt u beter en veiliger binnen het aangegeven capaciteitsbereik. Bosch Power Tools  Gebruik geen elektrisch gereedschap waarvan de schakelaar defect is. Elektrisch gereedschap dat niet meer kan worden in- of uitgeschakeld, is gevaarlijk en moet worden gerepareerd.  Trek de stekker uit het stopcontact of neem de accu uit het elektrische gereedschap voordat u het gereedschap instelt, toebehoren wisselt of het gereedschap weglegt. Deze voorzorgsmaatregel voorkomt onbedoeld starten van het elektrische gereedschap.  Bewaar niet-gebruikte elektrische gereedschappen buiten bereik van kinderen. Laat het gereedschap niet gebruiken door personen die er niet mee vertrouwd zijn en deze aanwijzingen niet hebben gelezen. Elektrische gereedschappen zijn gevaarlijk wanneer deze door onervaren personen worden gebruikt.  Verzorg het elektrische gereedschap zorgvuldig. Controleer of bewegende delen van het gereedschap correct functioneren en niet vastklemmen en of onderdelen zodanig gebroken of beschadigd zijn dat de werking van het elektrische gereedschap nadelig wordt beïnvloed. Laat deze beschadigde onderdelen voor het gebruik repareren. Veel ongevallen hebben hun oorzaak in slecht onderhouden elektrische gereedschappen.  Houd snijdende inzetgereedschappen scherp en schoon. Zorgvuldig onderhouden snijdende inzetgereedschappen met scherpe snijkanten klemmen minder snel vast en zijn gemakkelijker te geleiden.  Gebruik elektrisch gereedschap, toebehoren, inzetgereedschappen en dergelijke volgens deze aanwijzingen. Let daarbij op de arbeidsomstandigheden en de uit te voeren werkzaamheden. Het gebruik van elektrische gereedschappen voor andere dan de voorziene toepassingen kan tot gevaarlijke situaties leiden. Gebruik en onderhoud van accugereedschappen  Laad accu’s alleen op in oplaadapparaten die door de fabrikant worden geadviseerd. Voor een oplaadapparaat dat voor een bepaald type accu geschikt is, bestaat brandgevaar wanneer het met andere accu’s wordt gebruikt.  Gebruik alleen de daarvoor bedoelde accu’s in de elektrische gereedschappen. Het gebruik van andere accu’s kan tot verwondingen en brandgevaar leiden.  Voorkom aanraking van de niet-gebruikte accu met paperclips, munten, sleutels, spijkers, schroeven en andere kleine metalen voorwerpen die overbrugging van de contacten kunnen veroorzaken. Kortsluiting tussen de accucontacten kan brandwonden of brand tot gevolg hebben.  Bij verkeerd gebruik kan vloeistof uit de accu lekken. Voorkom contact daarmee. Spoel bij onvoorzien contact met water af. Wanneer de vloeistof in de ogen komt, dient u bovendien een arts te raadplegen. Gelekte accuvloeistof kan tot huidirritaties en verbrandingen leiden. 1 609 92A 09W | (2.7.13) OBJ_BUCH-1915-002.book Page 34 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM 34 | Nederlands Service  Laat het elektrische gereedschap alleen repareren door gekwalificeerd en vakkundig personeel en alleen met originele vervangingsonderdelen. Daarmee wordt gewaarborgd dat de veiligheid van het gereedschap in stand blijft. Veiligheidsvoorschriften voor boormachines en schroevendraaiers  Houd het gereedschap aan de geïsoleerde greepvlakken vast als u werkzaamheden uitvoert waarbij het inzetgereedschap of de schroef verborgen stroomleidingen kan raken. Contact met een onder spanning staande leiding kan ook metalen delen van het gereedschap onder spanning zetten en tot een elektrische schok leiden.  Gebruik de bij het gereedschap geleverde extra handgrepen. Het verlies van de controle kan tot verwondingen leiden.  Gebruik een geschikt detectieapparaat om verborgen stroom-, gas- of waterleidingen op te sporen of raadpleeg het plaatselijke energie- of waterleidingbedrijf. Contact met elektrische leidingen kan tot brand of een elektrische schok leiden. Beschadiging van een gasleiding kan tot een explosie leiden. Breuk van een waterleiding veroorzaakt materiële schade.  Schakel het elektrische gereedschap onmiddellijk uit als het inzetgereedschap blokkeert. Houd rekening met grote reactiemomenten die een terugslag veroorzaken. Het inzetgereedschap blokkeert als: — het elektrische gereedschap wordt overbelast of — het in het te bewerken werkstuk kantelt.  Houd het elektrische gereedschap goed vast. Bij het vast- of losdraaien van schroeven kunnen gedurende korte tijd grote reactiemomenten optreden.  Zet het werkstuk vast. Een met spanvoorzieningen of een bankschroef vastgehouden werkstuk wordt beter vastgehouden dan u met uw hand kunt doen.  Open de accu niet. Er bestaat gevaar voor kortsluiting. Bescherm de accu tegen hitte, bijvoorbeeld ook tegen voortdurend zonlicht, vuur, water en vocht. Er bestaat explosiegevaar.  Bij beschadiging en onjuist gebruik van de accu kunnen er dampen vrijkomen. Zorg voor frisse lucht en raadpleeg bij klachten een arts. De dampen kunnen de luchtwegen irriteren.  Gebruik de accu alleen in combinatie met uw Bosch elektrische gereedschap. Alleen zo wordt de accu tegen gevaarlijke overbelasting beschermd.  Gebruik alleen originele Bosch-accu’s met de op het typeplaatje van het elektrische gereedschap aangegeven spanning. Bij gebruik van andere accu’s, bijvoorbeeld imitaties, opgeknapte accu’s of accu’s van andere merken, bestaat gevaar voor persoonlijk letsel en materiële schade door exploderende accu’s. 1 609 92A 09W | (2.7.13) Overige veiligheidsvoorschriften en tips voor de werkzaamheden  Stof van materialen zoals loodhoudende verf, enkele houtsoorten, mineralen en metaal kunnen schadelijk voor de gezondheid zijn en tot allergische reacties, luchtwegaandoeningen en/of kanker leiden. Asbesthoudend materiaal mag alleen door daartoe bevoegde vakmensen worden bewerkt. – Zorg voor een goede ventilatie van de werkplek. – Er wordt geadviseerd om een ademmasker met filterklasse P2 te dragen. Neem de in uw land geldende voorschriften voor de te bewerken materialen in acht.  Om energie te besparen, schakelt u het elektrische gereedschap alleen in wanneer u het gebruikt.  Voorkom ophoping van stof op de werkplek. Stof kan gemakkelijk ontbranden.  Zet de draairichtingomschakelaar in de middelste stand voor werkzaamheden aan het elektrische gereedschap (zoals het uitvoeren van onderhoud en het wisselen van inzetgereedschap) en voordat u het gereedschap vervoert of opbergt. Bij per ongeluk bedienen van de aan/uit-schakelaar bestaat verwondingsgevaar.  Vergrendel altijd de aan/uit-schakelaar in de uitgeschakelde stand vóór werkzaamheden aan het elektrische gereedschap (zoals het uitvoeren van onderhoud en het wisselen van inzetgereedschap) en voordat u het gereedschap vervoert of opbergt. Bij per ongeluk bedienen van de aan/uit-schakelaar bestaat verwondingsgevaar.  De accu wordt gedeeltelijk opgeladen geleverd. Laad de accu vóór het eerste gebruik volledig in het oplaadapparaat op om het volle vermogen van de accu te waarborgen.  Lees de gebruiksaanwijzing van het oplaadapparaat.  Plaats het elektrische gereedschap alleen uitgeschakeld op de schroef. Draaiende inzetgereedschappen kunnen uitglijden.  De led-indicatie geeft tijdens het schroeven het momenteel feitelijk werkzame draaimoment aan– zie afbeelding 5, pagina 72.  Het elektrische gereedschap wordt automatisch uitgeschakeld zodra het ingestelde draaimoment bereikt is. De LED-indicatie knippert drie keer.  Na het loslaten van de aan/uit-schakelaar geeft de LEDindicatie het laatst werkzame draaimoment aan. Stel voor het indraaien van series schroeven de draaimomentschuif op deze waarde in.  De accuoplaadindicatie geeft bij een half of volledig ingedrukte aan/uit-schakelaar gedurende enkele seconden de oplaadtoestand van de accu aan en bestaat uit drie groene leds. LED Permanent licht 3 x groen Capaciteit ≥ 75% Bosch Power Tools OBJ_BUCH-1915-002.book Page 35 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM Nederlands | 35 LED Permanent licht 2 x groen Permanent licht 1 x groen Langzaam knipperlicht 1 x groen Capaciteit 50—75% 26—50% ≤ 25%  De drie leds van de accuoplaadindicatie knipperen snel als de temperatuur van de accu buiten het bedrijfstemperatuurbereik van –30 tot +65 °C en/of de beveiliging tegen overbelasting geactiveerd is. Symbolen De volgende symbolen zijn van betekenis voor het lezen en begrijpen van de gebruiksaanwijzing. Zorg ervoor dat u de symbolen en hun betekenis herkent. Het juiste begrip van de symbolen helpt u het elektrische gereedschap goed en veilig te gebruiken. Symbool Betekenis PSR 14,4 LI-2/PSR 144 LI-2/ PSR 1440 LI-2/PSR 18 LI-2/ PSR 1800 LI-2: Accuboorschroevendraaier Grijs gemarkeerd gebied: Handgreep (geïsoleerd greepvlak) Productnummer Symbool Betekenis Hoog toerental Inschakelen Uitschakelen U n0 1 n0 2 M Nominale spanning Onbelast toerental (stand 1) Onbelast toerental (stand 2) Max. draaimoment volgens ISO 5393 Metaal Hout Ø Ø Boordiameter max. Max. schroef-Ø Boorhouderspanbereik LwA LpA K ah Gewicht volgens EPTA-Procedure 01/2003 Geluidsvermogenniveau Geluidsdrukniveau Onzekerheid Totale trillingswaarde Meegeleverd Lees alle veiligheidsvoorschriften en aanwijzingen. Accuboorschroevendraaier. Accu, inzetgereedschap en overig afgebeeld of beschreven toebehoren worden niet standaard meegeleverd. Het volledige toebehoren vindt u in ons toebehorenprogramma. Neem altijd vóór werkzaamheden aan het elektrische gereedschap de accu uit het gereedschap. Gebruik volgens bestemming Draag een gehoorbescherming. Bewegingsrichting Reactierichting Technische gegevens Rechts- en linksdraaien De technische gegevens van het product staan vermeld in de tabel op pagina 69. Boren Conformiteitsverklaring Laag toerental Bosch Power Tools Het elektrische gereedschap is bestemd voor het in- en losdraaien van schroeven en voor het boren in hout, metaal, keramiek en kunststof. Het licht van dit elektrische gereedschap is bestemd om het directe werkbereik van het elektrische gereedschap te verlichten en is niet geschikt voor ruimteverlichting in het huishouden. We verklaren op onze verantwoordelijkheid dat het onder „Technische gegevens” beschreven product met de volgende normen of normatieve documenten overeenstemt: EN 60745 conform de bepalingen van de richtlijnen 2009/125/EG (verordening 1194/2012), 2011/65/EU, 2004/108/EG, 2006/42/EG. 1 609 92A 09W | (2.7.13) OBJ_BUCH-1915-002.book Page 36 Tuesday, July 2, 2013 4:20 PM 36 | Nederlands Technisch dossier (2006/42/EG) bij: Robert Bosch GmbH, PT/ETM9, D-70745 Leinfelden-Echterdingen Henk Becker Helmut Heinzelmann Executive Vice President Head of Product Certification Engineering PT/ETM9 Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen 25.01.2013 Informatie over geluid en trillingen De meetwaarden van het product staan vermeld in de tabel op pagina 69. Geluids- en totale trillingswaarden (vectorsom van drie richtingen) bepaald volgens EN 60745. Het in deze gebruiksaanwijzing vermelde trillingsniveau is gemeten met een volgens EN 60745 genormeerde meetmetho- de en kan worden gebruikt om elektrische gereedschappen met elkaar te vergelijken. Het is ook geschikt voor een voorlopige inschatting van de trillingsbelasting. Het aangegeven trillingsniveau representeert de voornaamste toepassingen van het elektrische gereedschap. Als echter het elektrische gereedschap wordt gebruikt voor andere toepassingen, met afwijkende inzetgereedschappen of onvoldoende onderhoud, kan het trillingsniveau afwijken. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verhogen. Voor een nauwkeurige schatting van de trillingsbelasting moet ook rekening worden gehouden met de tijd waarin het gereedschap uitgeschakeld is, of waarin het gereedschap wel loopt, maar niet werkelijk wordt gebruikt. Dit kan de trillingsbelasting gedurende de gehele arbeidsperiode duidelijk verminderen. Leg aanvullende veiligheidsmaatregelen ter bescherming van de bediener tegen het effect van trillingen vast, zoals: Onderhoud van elektrische gereedschappen en inzetgereedschappen, warm houden van de handen, organisatie van het arbeidsproces. Montage en gebruik Handelingsdoel Accu verwijderen Accu plaatsen Inzetgereedschap monteren Draairichting instellen Draaimoment vooraf instellen Boorstand kiezen In- en uitschakelen Toebehoren kiezen Onderhoud en reiniging Afbeelding 1 2 3 4 5 6 7 – Pagina 70 70 70 71 72 72 72 73  Houd het elektrische gereedschap en de ventilatieopeningen altijd schoon om goed en veilig te werken. België Tel.: (02) 588 0589 Fax: (02) 588 0595 E-mail: [email protected] Klantenservice en gebruiksadviezen Vervoer Onze klantenservice beantwoordt uw vragen over reparatie en onderhoud van uw product en over vervangingsonderdelen. Explosietekeningen en informatie over vervangingsonderdelen vindt u ook op: www.bosch-pt.com Het Bosch-team voor gebruiksadviezen helpt u graag bij vragen over onze producten en toebehoren. Vermeld bij vragen en bestellingen van vervangingsonderdelen altijd het uit tien cijfers bestaande productnummer volgens het typeplaatje van het elektrische gereedschap. Verzend accu’s alleen als de behuizing onbeschadigd is. Plak blootliggende contacten af en verpak de accu zodanig dat deze niet in de verpakking beweegt. Neem ook eventuele overige nationale voorschriften in acht. Op de meegeleverde lithiumionaccu’s zijn de eisen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen van toepassing. De accu’s kunnen door de gebruiker zonder verdere voorwaarden over de weg worden vervoerd. Bij de verzending door derden (bijv. luchtvervoer of expeditiebedrijf) moeten bijzondere eisen ten aanzien van verpakking en markering in acht worden genomen. In deze gevallen moet bij de voorbereiding van de verzending een deskundige voor gevaarlijke goederen worden geraadpleegd. Nederland Tel.: (076) 57 9 54 54 Fax: (076) 579 54 94 E-mail: [email protected] 1 609 92A 09W | (2.7.13) Bosch Power Tools
  • Page 1 1
  • Page 2 2
  • Page 3 3
  • Page 4 4
  • Page 5 5
  • Page 6 6
  • Page 7 7
  • Page 8 8
  • Page 9 9
  • Page 10 10
  • Page 11 11
  • Page 12 12
  • Page 13 13
  • Page 14 14
  • Page 15 15
  • Page 16 16
  • Page 17 17
  • Page 18 18
  • Page 19 19
  • Page 20 20
  • Page 21 21
  • Page 22 22
  • Page 23 23
  • Page 24 24
  • Page 25 25
  • Page 26 26
  • Page 27 27
  • Page 28 28
  • Page 29 29
  • Page 30 30
  • Page 31 31
  • Page 32 32
  • Page 33 33
  • Page 34 34
  • Page 35 35
  • Page 36 36
  • Page 37 37
  • Page 38 38
  • Page 39 39
  • Page 40 40
  • Page 41 41
  • Page 42 42
  • Page 43 43
  • Page 44 44
  • Page 45 45
  • Page 46 46
  • Page 47 47
  • Page 48 48
  • Page 49 49
  • Page 50 50
  • Page 51 51
  • Page 52 52
  • Page 53 53
  • Page 54 54
  • Page 55 55
  • Page 56 56
  • Page 57 57
  • Page 58 58
  • Page 59 59
  • Page 60 60
  • Page 61 61
  • Page 62 62
  • Page 63 63
  • Page 64 64
  • Page 65 65
  • Page 66 66
  • Page 67 67
  • Page 68 68
  • Page 69 69
  • Page 70 70
  • Page 71 71
  • Page 72 72
  • Page 73 73

Bosch PSR 18 LI-2 Handleiding

Categorie
Accu-combi-boormachines
Type
Handleiding
Deze handleiding is ook geschikt voor